مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ شهریور ۱۳۰۶ نشست ۱۴۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۱۴۰
صورت‌مشروح مجلس پنجشنبه شانزدهم شهریور ماه ۱۳۰۶ مطابق ۱۱ ربیع‌الاول ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-اعلام استرداد لایحه بودجه آهن ذوب کنی از طرف دولت
۲-ارجاع لایحه دولت راجع به تفویض حق انتخاب نماینده به کلدانیان به کمیسیون داخله
۳-مطالعه در اطراف لایحه قانونی اعتبار برای جلوگیری از مرض وبا و تصویب آن
۴-مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام دو نفر معلم برای مدرسه صنعتی و دو نفر معلم برای مدرسه حقوق و تصویب آن
۵- مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به استخدام دکتر هاری اشترنک و تصویب آن
۶- مذاکره نسبت به خبر کمیسون بودجه راجع به تجدید کنترات مسیو پاپاریان و تصویب آن
۷- قانون اجازه پرداخت نود هزار تومان به صحیه کل مملکتی برای جلوگیری و دفع مرض وبا
۸- قانون استخدام دکتر هاری اشترنک تبعه دولت آلمان برای مدیری مدرسی صنعتی
۹- قانون تجدید کنترات مسیو پاپاریان معلم دواسازی
۱۰- قانون استخدام دو نفر معلم برای مدرسه صنعتی از آلمان و دو نفر معلم برای مدرسه حقوق و سیاسی از فرانسه
(مجلس سه ساعت قبل از ظهر بریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مشروح روز سه شنبه چهاردهم شهریور را آقای بنی سلیمان قرائت نمودند)
غائبین با اجازة جلسة قبل
آقایان: سهراب خان – دکتر سنگ – عراقی – امام جمعه شیراز – خطیبی – افشار – ضیاء – آقا علی زارع – مهدوی – عباس میرزا – غلامحسین میرزا – فرمند
احتشام زاده – وزیری – طباطبائی وکیلی – ثقت الاسلامی – اسکندری – محمد ولی میرزا – عدل – جوانشیر – میرزا ابراهیم آشتیانی – میرزا حسن خان وثوق – حاج شیخ عبدالرحمن صالحی – آیت الله‌زاده اصفهانی – میر ممتاز – مخبر فرهمند.
غائبین بی اجازه جلسه قبل
آقایان: حاج آقا رضا رفیع – اسدی – علی خان اعظمی – نظام مافی – حشمتی – محمد آخوند – حاج حسن آقا ملک – فرشی – زعیم – روحی – یاسائی – قوام شیرازی – افسر – آقازاده سبزواری – سید حسن آقایان – حاج میرزا مرتضی – میرزا عبدالحسین – حاج غلامحسین ملک – امیر اسد الله خان عامری – حاج آقا حسین زنجانی – مولوی.
دیر آمدگان با اجازه جلسه قبل
آقایان: ملک مدنی – محمود رضا – اعتبار – تقی زاده
دیر آمدگان بی اجازه جلسه قبل
آقایان: امیر حسین خان – مرتضی قلیخان بیات – شریعت زاده – دکتر مصدق – جهانشاهی.
رئیس – صورت مجلس ایرادی دارد یا نه؟
(اظهاری نشد)
رئیس – صورت مجلس تصویب شد.
رئیس – برای اطلاع خاطر آقایان عرض می‌کنم که در چندی قبل لایحة از طرف دولت راجع بآهن ذوب کنی و اکتشاف معادن داده شده بود فعلا شرحی نوشته‌اند و لایحه را مسترد کرده‌اند که اصلاح کنند و بعد تقدیم کنند یک فقره لایحه هم از طرف آقای وزیر داخله در چندی قبل راجع بتخصیص یکنفر نماینده برای جماعت کلدانیان پیشنهاد شده بود ولی تکلیفش معلوم نشده است خوب است کمیسیونیکه باید بآنجا مراجعه شود معین بفرمائید.
آقا سید یعقوب – اجازه میفرمائید؟
رئیس – بفرمائید.
آقا سید یعقوب – در این موضوعی که فرمودید در دورة چهارم و پنجم یک کمیسیونی بود برای تجدید نظر در قانون انتخابات ولی در این دوره هنوز همچو کمیسیونی وجود ندارد بنابراین بنده عقیده‌ام این است که اگر این مسئله لازم باشد بکمیسیون داخله مراجعه شود.
رئیس – آقای دادگر.
دادگر – انتخابات و مراجعه بقانون انتخابات برای تامین یک حقی است ولی این برای تامین یک مصلحتی است و بنده این را بر حسب رتبه از اول که پیشنهاد شده بود لازم تر از سایر مسائل می‌دانستم و مرجع این کار هم چنانچه خودتان هم سابقه دارید کمیسیون داخله است در هر حال مقصود بنده این بود که باید بکمیسیون داخله مراجعه شود و نسبت بقانون انتخابات هم این مسئله یک قدری از آن قضایا سرعتش بیشتر است.
رئیس – آقای مدرس.
مدرس – عرض می‌شود که قضیه چند جهت دارد یک جهتش همان است که فرمودید شاید مناسبتی با کمیسیون داخله داشته باشد ولیکن اصولش باید در کمیسیون انتخابات درست شود و باید برای همین مسئله و سایر مطالب دیگری که تجربه کرده‌ایم و باید در قانون اصلاح شود یک کمیسیونی برای تجدید نظر در قانون انتخابات مجلس تشکیل شود و این مسئله هم در آن جا مطرح و رسیدگی شود این عقیدة من بود بلی با کمیسیون داخله هم یک مناسبتهائی دارد ولی انتخابات کمیسیونی را برای تجدید نظر در قانون انتخابات که به تجربه معلوم شده یک نواقصی دارد و باید بتدریج درست شود بنده خیلی لازم میدانم و اگر مجلس صلاح میداند آن کمیسیون را تشکیل بدهد.
رئیس – عجالتاً رأی گرفته می‌شود بکمیسیون داخله اگر تصویب شد بآنجا مراجعه می‌شود والا بکمیسیون
انتخابات آقایانی که تصویب می‌کنند بکمیسیون داخله مراجعه شود قیام فرمایند
(عدة از آقایان نمایندگان قیام نمودند) ر
ئیس – آقایان بعضی بر می‌خیزند و بعضی می‌نشینند.
کی استوان – منشی‌ها در شماره طول می‌دهند.
رئیس – حالا نه نشینید تا یکمرتبة دیگر شماره شود
(مجدداً شماره شد)
رئیس – اکثریت است تصویب شد.
رئیس کل صحیحه – خاطر آقایان نمایندگان مستحضر است که مرض کلرا قریب چهل پنجاه روز است در ایران طلوع کرده است و صحیه کل مملکتی با نهایت جدیت با این دشمن نوع بشر مشغول مبارزه بوده است لایحه ایست مربوط بجلوگیری از کلرا که تقدیم مقام محترم ریاست می‌کنم و تقاضای فوریت هم می‌کنم.
(لایحه فوق را تقدیم نمودند و بشرح ذیل قرائت شد)
ساحت محترم مجلس شورای ملی.
بر خاطر پوشیده نیست بروز مرض وبا در حدود جنوب باعث نگرانی کلی شده و دولت لازم میداند با هر وسائلی که ممکن باشد برای جلوگیری آن اقدام عاجلی بنماید تا بحال آنچه مقدور بوده از اعتبارات صحیه کل مملکتی بعنوان قرض بمصرف رسیده و حتی ضرورت و احتیاج الزام تهیه اعتبارات دیگری هم نموده است و چون مرض مزبور در نواحی جنوب هنوز باقی و حیات مردم را تهدید می‌نماید دولت مقتضی میداند که برای ادامة عملیات و جلوگیری شیوع مرض مزبور و استرداد وجوهی که از اعتبارات دیگر برای این منظور صرف شده تدارک اعتبار نماید چنانکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است مبلغ نود هزار تومان از اضافه عایدات ۱۳۰۵ برای خشکانیدن باطلاقها در نظر گرفته شده بود و فقط از نقطه نظر الاهم فالاهم مصرف نمودن مبلغ فوق الذکر را برای جلوگیری از شیوع مرض وبا دولت لازم دانسته و ماده واحده ذیلرا پیشنهاد و تصویب آنرا بقید فوریت تقاضا می‌نماید.
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است مبلغ نود هزار تومان از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵ برای جلوگیری و دفع مرض و یا اعم از فوق العاده اطبای اعزامی مطابق تشخیص صحیه و تهیة واکسن از خارجه و سایر مخارج مربوطه بجلوگیری از وبا و توسعة مؤسسه پاستور طهران برای واکسن و سرم سازی باختیار صحیه کل مملکتی واگذار نماید.
رئیس – آقای دادگر.
دادگر – موافقم.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – موافقم.
رئیس – آقای عمادی.
عمادی – موافقم.
رئیس – مخالفی دارد. آ
قا سید یعقوب – بلی بنده مخالفم.
رئیس – اسمتان که اینجا نیست.
آقا سید یعقوب – خوب چه کار کنم ننوشته‌اند.
رئیس – بفرمائید.
آقا سید یعقوب – آقایان خیلی تعجب می‌کنند که چرا بنده مخالفت کردم بنده مخالف نیستم در این موضوع صحیه کل مملکتی حقیقتاً خدمت بزرگی کرده است و خیلی هم بنده این جا شکرگذاری می‌کنم لیکن یک نکته ایست که عرض می‌کنم بنده عضو کمیسیون بودجه هستم و ناچارم در یک لایحة مالی که بمجلس می‌آید نکتة را عرض کنم و نظریاتم را بگویم تا آقای رئیس و آقایان نمایندگان و آقای وزیر معارف که تشریف دارند مستحضر شوند که دولت برای بودجه اش نمی‌آید بمجلس و هر وقت که یک یک پول نقدی می‌خواهد فوری می‌آید این جا و
پولش را می‌گیرد و پا می‌شود و می‌رود کمیسیون بودجه الان مدتی است که کارش را تمام کرده است التماس کرده است که آقای دولت پاشو بیا بودجه ات را بنویس و تمام کن نمی‌آید بنده ناچار شدم حالا که یک لایحه آمده است بمجلس و عنوان مالی دارد عرض کنم و مجلس را مستحضر کنم که دولت برای بودجه اش نمی‌آید این لایحه مالی را بنده مخالف نیستم ولی از این جهت در تحت عنوان مخالفت خواستم عرض کنم که دولت برای بودجه اش بمجلس نمی‌آید و می‌خواهد مستقل باشد و اعتبار بگیرد و برود خودش بودجه را تقسیم کند.
رئیس – آقای دادگر.
دادگر – ملاحظاتی که آقای آقا سید یعقوب کردند بجای خود صحیح است ولی جای اینکه دربارة لایحة راجع بجلوگیری از وبا این مهلت و عظمت دارد پیش می‌آید این حرف زده شود نیست اگر عملی باید بشود و جلوگیری باید نسبت به بودجه بشود موقعش در دو دوازدهم و یک دوازدهم است آن جا بفرمائید ولی این قضیه یک قضیه ایست که تأخیرش موجب انتشار آن است و سلامت عامه را در مملکت تهدید می‌کند ما باید بجای قدردانی و حق شناسی از دکتر بهرامی (احیاء السلطنه) و خدمات او (واقعاً بنده معتقد بحق شناسی که از لفظ ناشی می‌شود نیستم و عملا باید از یک نفر مباشر خدمت قدرشناسی کرد) این لایحه را که مفید بحال اهالی مملکت است تصویب کرد در این مدت چهل پنجاه روزه ایشان آمده‌اند رفته‌اند اینطرف آن طرف دویده‌اند بنده خودم ایشان را جندین مرتبه در این گرمای شدید تابستان دیده‌ام که عرق می ریخته‌اند و کار می کرده‌اند و تلاش می‌کردند و قضیه را تعقیب می‌کردند که بتوانند فوری با آئروپلان و وسائل سریعه سرم و واکسن باطراف برسانند که مصرف شود تاکنون هم دولت از اعتبارات و از جیب شخص خودش یک استقراضی کرده است و قضیه هم هنوز تمام نشده است و بنظر بنده باید این قضیه را تصویب کرد که بروند مشغول ادامة کارشان باشند و البته آن نظری هم که آقای آقا سید یعقوب دارند جایش در دوازدهم است ممکن است آن جا جلویش را بگیرند و دولت را ملزم کنند که بیاید و بودجه اش را اصلاح کند.
وزیر معارف – نسبت بفوریت این لایحه همانطور که آقایان محترم علاقه مندند دولت هم کمال علاقه مندی را باین قسمت داشته است و این پیشنهاد را تقدیم مجلس شورای ملی کرده است نسبت بقسمت‌های دیگری که آقای آقا سید یعقوب اظهار فرمودند دولت حاضر نمیشود در کمیسیون بودجه که بودجه‌هایش را بگذراند اینطور نیست الان مدتی است یعنی یکماه است که مجلس تعطیل بوده و بعد از تعطیل هم مکرر خود آقایان ذکر کردند که تا تکلیف آن دو لایحة اضافی که یکی راجع بوزارت امور خارجه و دیگری راجع بوزارت فوائد عامه بود معلوم نشود تکلیف بودجه معلوم و معین نمیشود ولی در عین این حال بنده خودم حاضر شده بودم که در کمیسیون محترم بودجه بیایم و بودجة معارف را اصلاح کنیم مثل اینکه قبل از تعطیل مجلس هم چند جلسه در کمیسیون مطرح بود ولی بعد از انقضاء تعطیل مجلس و تشکیل کمیسیون بودجه وزارت معارف دچار یک اشکالاتی شده است که اغلب آقایان نمایندگان محترم شاید مسبوق باشند و آن اشکال این است که: وزارت مالیه اظهار کرده است که صد و شصت هزار تومان عوائد صدی نیم ممیزی امسال تقریباً بلامحل است اگر چه وزارت معارف در این باب متقاعد نشده است و با وزارت مالیه داخل در مذاکره است ولی اصلاحاتی که بنده در بودجه معارف کرده‌ام بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است مبتنی بر این صد و شصت هزار تومان صدی نیم است و اینکه بنده این چند روزه در کمیسیون حاضر نشدم منحصراً علتش این بوده است والا هر وقت بفرمائید دولت و افراد وزراء همه حاضر هستیم که بیائیم در
کمیسیون بودجه و خود وزراء بیشتر علاقه مندند بگذشتن بودجه و معین شدن تکلیف آنها.
رئیس – رأی می‌گیریم بفوریت …
دهستانی – بنده مخالفم.
عدة از آقایان نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – یکنفر مخالف بیشتر نیست اجازه بفرمائید حرف شان را بزنند.
(خطاب به دهستانی) بفرمائید.
دهستانی – اجازة که بنده بدواً خواسته بودم از نقطة نظر موافقت بود ولی متأسفانه مسئلة خشکانیدن باطلاقها و صحبت نود هزار تومان را که می‌شنوم تعجب می‌کنم از آنطرف می‌بینم که دولت یک میلیون و نیم پول داشته و یک مخارج معینی هم برای آن در نظر گرفته است حالا التفات بفرمائید که حق کشی تا چه درجه است یک موضوعی که راجع بخشکانیدن باطلاقها است و از برای زندگانی یک عده مردم بدبخت شهریار که حق حیات در این مملکت دارند پیش بینی شده همین نود هزار تومان است که از محل این یک میلیون و نیم معین شده است حالا عدلاً و انصافاً سزاوار است که این نود هزار تومان اختصاص برای وبا داشته باشد بنده راجع باین لایحه موافقم ولی نگاه کنید به بینید این یک میلیون و نیم که اضافه دارند چه مخارجی برایش معین کرده‌اند و اگر به خواهیم الاهم فی الاهم را …
یکنفر از نمایندگان – الاهم فالاهم.
دهستانی – در نظر بگیریم می‌بینیم باز رعایت ملت شهریار مقدم است بنده تقاضا می‌کنم در صورتیکه محل هست و سال‌های متوالی است که مردم بدبخت شهریار مبتلا بمرض هستند از این نود هزار تومان خوب بود صرف نظر می‌فرمودند و از یک محل دیگری که در لایحه جداگانه معین شده چندان ضروری هم نیست برای اینکار جداگانه معین شده چندان ضروری هم نیست برای اینکار تخصیص بدهند حالا دیگر بسته است بوجدان آقایان نمایندگان.
رئیس – رأی می‌گیریم بفوریت آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب بر خاستند)
رئیس – تصویب شد ماده واحده قرائت می‌شود
(بمضمون سابق قرائت شد)
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – اولا خواستم توجه بدهم آقای دهستانی را که الاهم فی لا هم است مسئله دیگری را که خواستم عرض کنم این است که آقای دادگر را خواستم متوجهخ این نکته بکنم که در مقام سؤال و جواب ناطقین متذکر باشند که تصور خلاف نشود بنده بر ضد و خلاف این لایحه نبودم و مخالف نیستم که یک پولی خرج یک مرض مهلکی بشود ولی حضرت عالی همچو اظهار فرمودید که مسلماً تصور می‌شود که فلانی با این که ناخوشی و مرض وبا در جنوب پیدا شده بود مخالفت کرد ولی اینطور نیست بنده اولا تشکر کردم از اقدام صحیه که حقیقتاً متوجه شده‌اند و جلوگیری کرده‌اند از این مرض در صفحات جنوب ولی نظر بنده این بود که بدولت تذکری راجع به بودجه شان بدهم و الا حمل بر چیز دیگر نفرمائید بنده چون بر خلاف واقع تعبیر شده بود این عرض را کردم اگر چه حق داشتم مطابق نظامنامه توضیح بدهم ولی برای اینکه وقت مجلس تلف نشود بعنوان مخالفت این عرض را کردم
رئیس – آقای دادگر.
دادگر – بنده حرف آقای آقا سید یعقوب را سوء ترجمه نکردم عرض کردم که تذکر غیر موردی بوده است.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – موافقم.
رئیس – آقای شریعت زاده.
شریعت زاده – موافقم.
رئیس – آقای حق نویس.
حق نویس – بنده هم موافقم.
رئیس – آقای امامی.
امامی – موافقم.
رئیس – آقای عمادی.
عمادی – موافقم.
رئیس – آقای کازرونی.
کازرونی – موافقم.
رئیس ـ آقای شیروانی.
شیروانی – بنده مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
شیروانی – عرض کنم موضوعی را که آقای دهستانی تذکر دادند تصور می‌کنم که درست است منتهی شاید نتوانستند مطلب را درست بیان کنند در این لایحه پیشنهاد شده است که نود هزار تومان از اضافة عایدات یک میلیون و نیم که در آن لایحة دولت اختصاص داده شده بود برای خشکانیدن باطلاقها (و در کمیسیون بودجه هم تصویب شده است و شاید خبرش در تحت تنظیم یا در ضمن تقدیم باشد) بمصرف جلوگیری از وبا برسانند تذکری که بنده می‌خواستم بدهم این است که موضوع وبا که در سرحدات پیدا شده است البته مسئله مهمی است و باید یک پولی از محل کلیه وجوه مملکتی و از متن بودجه مملکتی یا از انقد وجوه برداشته شود و جلوگیری شود ولی موضوع مالاریا عجالتاً در این مملکت یک وبای دائمی شده است و در سرتا سر مملکت وجود دارد در شهریار تنها هم نیست بنده سابق بر این هر کس را که می‌دیدم مبتلا به مالاریا است (چون تجربه کرده بودم) می‌گفتم که یک مسافرتی باصفهان بکن و هوای آنجا طوری است که بواسطة نبودن پشه و آبهای راکد و اعتدال هوا معالجه می‌شوید و بالاخره چون خود بنده این امتحان را کرده بودم دیگران هم این پیشنهاد بنده را قبول می‌کردند و می‌دیدم که عملی هم می‌شود ولی امسال که بنده رفتم باصفهان در محترم ترین خانواده‌ها در خانوادهائی که طبیب مخصوص دارند در خانواده هائی که تمام جزئیات حفظ الصحه را رعایت می‌کنند یکنفر وجود نداشت مگر اینکه مالاریا داشته باشد سر تا سر اصفهان مالاریا گرفته است عرض کنم که لنجان اصفهان که اغلب آقایان میدانند آنجا برنج کاری است و غالباً آب راکد دارد قریب صد هزار نفوس دارد تمام آنها مالاریا دارند مسئلة شهریار تنها هم نیست مالاریا الان دارد مثل سیل در این مملکت آدم می‌کشد نود هزار تومان از اضافه عایدات مملکت تخصیص داده شده بود که شروع نمایند بجلوگیری این مرض آنهم نه تنها برای شهریار و در لایحه هم شهریار ذکر نشده بود و ما مخصوصا تذکر دادیم که متناسب با وضعیات مملکت در سایر نقاط هم خرج شود این نود هزار تومان را حالا که می‌خواهند باین مصرف فوری برسانند باز قضیة جلوگیری از مالاریا یک موضوعی می‌شود که دفن می‌شود در مجلس و کمیسیون بنده مخصوصاً این را تذکر می‌دهم و پیشنهاد می‌کنم که این نود هزار تومان از متن بودجة مملکتی بمصرف برسد و آن نود هزار تومان اعتبار خشکانیدن باطلاقها بمصرف خودش برسد.
رئیس کل صحیه – بنده از روز اول تصدی امور صحیة مملکت یکی از چیزهائی را که فوق العاده طرف توجه و اهمیت قرار می‌دادم موضوع مالاریا بوده است و یکی از مواد مرام بنده مبارزة با مالاریا بوده است چنانچه تحقیقات عمیقه کردم و بغالب از نقاط اینمملکت خودم رفتم و مشاهدات محلی کردم وضعیات را دیدم مالاریا در تمام این مملکت حکمفرما است در تمام سواحل بحر خزر در تمام جنوب در شهر طهران تمام مزاجها مالاریائی و مستعد گرفتن غالب امراض هستند ولی متأسفانه کلرا مافوق آن است
اگر مالاریا خیلی صدمه باین مملکت زده و می‌زند بنده کاملا تصدیق دارم و بنده شب و روز کوشیدم متخصصان نقاط مخصوص در نظر گرفتم که استخدام شوند و بدنیا مراجعه کردم زحمت کشیدم که جلوی این مرض مهلک گرفته شود و بالاخره در نتیجة زحمات بنده و توجة نمایندگان محترم بود که لایحة نود هزار تومان از طرف دولت فرستاده شد بمجلس ولی موضوع کلرا غیر از اینها است کلرا اگر جلوگیری نشود غارت می‌کند مملکت را و هیچ نمیشود انتظارش را کشید که چه می‌کند و چه معالمه با ما خواهد کرد زیرا اگر بتواریخ گذشته مراجعه فرمائید دو سه متبه در زمان زندگانی خود ماها کلرا آمده است و میلیونها نفوس مملکت را تلف کرده است در آن روزی که کلرا در هندوستان بروز کرد و ما فهمیدیم جلوگیری کردیم و متوجه سر حداتمان شدیم بالاخره رسید به بمبئی و از بمبئی آمد بطرف سر حدات مملکت ما و آن موقع هم تصادف کرد یا تعطیل مجلس و بودجة قلیل صحیه هم البته اقتضا نمی‌کرد بآن مصارف برسانند لایحه چهل هزار تومانی اعتباری هم که از مجلس برای فرستادن اطباء بولایات گذشته بود بالغ بر بیست و پنجهزار تومان از آن محل بالاجبار قرض کردیم و بمصرف کلرا رساندیم و بعد اطبائی را هم تعهد کردیم و از این محل بولایات فرستادیم تقریباً چهل پنجاه نفر و باز اگر آخر ماه بشود و ما یک محلی نداشته باشیم آن تعهداتی را که کرده‌ایم عمل کنیم آنها نمی‌توانند کار کنند در هر حال بنده بهئیت دولت فشار آورده‌ام و هیئت دولت هم در موقعی که مجلس شورای ملی تعطیل بود از اعتبار شخصی خودشان یا از بانک پهلوی پولی استقراض کرده و باز یک کمکی به صحیه کردند و این پولها یک مقداری به مصرف خرید واکسن رسیده است که به اروپا فرستاده شده و یک مقداری مخارج طیاره و اتومبیل شده است و شاید یک مقدار قلیلی هم فوق العاده اطبائی بوده است که از هیچ چیز مضایقه نکرده‌اند و در قلب الاسد تابستان در سواحل خلیج فارس در آن گرمای شدید جلوی کلرا را میگرفته‌اند حالا این فوق العاده بهر عنوان بوده است باشد به اسم بیمة جان بوده است یا چیز دیگر در هر حال یک فوق العادة به اطبا داده شده است و حالا دیگر ما محلی نداریم در صورتیکه صحیه مجبور است از برای اینکه کلرا کانونی برای خودش نسازد و از برای اینکه مبادا گاهگاهی یک بروزاتی بدهد که در سال آتیه مملکت را دچار مخاطره بکند چنانچه در سایر جاهاست صحیه با تبادل نظر اعضاء کمیسیون دفاع صحی کهاز اجله علماء طب تشکیل شده است و همه روزه تشکیل است می‌خواهد تلقیح اجباری را شروع کند و این تلقیح اجباری در سواحل خلیج فارس باید بشود و همچنین در جاهائی که آلوده است یعنی آلوده بوده است و بحمد الله فعلاً رو به خاموشی رفته است در خوزستان که هیچ نیست و در اطراف شوشتر و ده بید جدیداً طلوع کرده است آنجا را هم اطباء فوراً اطرافش را گرفته‌اند و تلقیح اجباری کرده‌اند و خفه اش کردند و در اطراف دزفول رفت یک بروزاتی بدهد آنرا هم رفع کردند در هر حال در سواحل خلیج فارس و جنوب بالاخره تلقیح اجباری باید دوام پیدا کند در تمام نقاط آلوده و نقاطیکه مجاور با راههای مهم خلیج فارس است نه تنها در سرحد جنوب بلکه در سرحد شرق هم باید همینطور شود زیرا اطلاع داریم در اسکندر آباد هند کلرا سخت شایع است و اسکندر آباد واقع است در سر راه خط آهنی که به دزداب می‌آید البته دزداب هم مورد تهدید است و چند روز است که دستور داده شده است معاینة طبی می‌کنند و مقدار زیادی هم واکسن فرستاده شده است و همچنین در سرحدات غرب که بمناسبت مجاورت با بصره باید جلوگیری کامل بشود البته جلوگیری از مالاریا هم واجب و بنده استدعا می‌کنم از دولت که با توجهات مجلس شورای ملی یک توجهی بکنند و یک فکر اساسی بفرمایند برای جلوگیری
از مالاریا باید این باطلاقها بخشکد که این مض دارد نژاد ایران را منقرض می‌کند البته باید توجه عاجلی کرد ولی از نقطة نظر الاهم فالاهم جلوگیری از کلرا لازم است بنده تنها بجلوگیری از مالاریا هم قانع نمی‌شوم بلکه این مملکت از نقطة نظر صحی احتیاجات دیگر هم دارد.
رئیس – آقای دهستانی.
دهستانی – از آقایان استدعا می‌کنم که اگر موافقت نمی‌فرمایند لااقل بعرایض بنده یک تفقدی بفرمایند یک لایحه از طرف دولت بمقام مجلس تقدیم شده بود برای مصارف یک میلیون و نیم اضافة بودجة ۱۳۰۵ از روی انصاف و مروت می‌خواهم به بینیم کدام قلمی را امروز برداریم و برای جلوگیری از این مرض در جنوب ایران حادث شده است مصرف کنیم؟ اگر انصافاً دیدیم چیزهای دیگر ضروری است البته بنده با کمال خوشوقتی با این لایحه موافقت می‌کنم برای اینکه بنده دشمن جان جنوبیها که نیستم جنوبی هم با شمال بنظر بنده هیچ فرقی ندارد …
کازرونی – چرا.
دهستانی – اگر قسم خورده‌ام وجدان دارم می‌گویم هیچ فرق ندارد بنده این مسئله ا از نقطه نظر این عرض می‌کنم که سالها است اهالی شهریار (این جا هم اختصاص به شهریار نمی‌دهم) اهالی طهران شکایت بمقام محترم مجلس کرده‌اند و بالاخره دولت موافقت کرده است و این نود هزار تومان را اختصاص باین کار دادند حالا می‌خواهم از روی انصاف و عدالت و مروت (تمام مردم هم بشنوند) سؤال کنم به بینید اگر سایر مخارج از خرج حشکانیدن باطلاقها مقدم است بنده هم موافق می‌شوم و عرضی ندارم ولی اگر این کار مقدم است آقایان لطف بفرمایند و این مبلغ را برای این مصرف بگذارند که بیش از این اهالی شهریار بدبخت یا طهران یا مازندران دچار مرض مالاریا نشوند و همه ساله تلفات ندهند و تفقدی به آنها بشود شما وکیل همه جا هستید وکیل طهران یا مازندران نیستید بنده هم همینطور می‌خواهیم مخارجی را که دولت برای یک میلیون و نیم معین کرده ملاحظه کنیم صد هزار تومان برای کمک به کارخانة نساجی اصفهان برای جبران کسر عایدات سجل احوال در سنة ۱۳۰۴ و ۱۳۰۵ صد هزار تومان برای مخارج ساختمان و تعمیر مقدماتی تأسیس مدارس مطابق قانون ۲۰ دی ۱۳۰۴ و لایحة قانون تعلیمات ابتدائی عمومی مورخة ۱۱ دی ۱۳۰۵ شصت هزار تومان برای مخارج غیر جاری ادارة صحیه کل مملکت چهل هزار تومان برای خرید یک باب عمارت با اثاثیه که به دولت افغانستان جهت سفارتخانة آن دولت اهدا شود سی و دو هزار تومان در این جا صحبت جان است ؟! قیمت چراغهای دریای بحر خزر دوازده هزار تومان این کار در چهار روز دیگر هم ممکن است برای مخارج ابتدائی و غیر جاری مربوط به تلگراف بی سیم چهل و هشت هزار و دویست تومان برای ساختمان محبس بطور جدید در طهران و ایالات و ولایات دویست هزار تومان انصاف بدهید چهار روز دیگر بسازید مردم دارند می‌میرند نود هزار تومان را از این محل بردارید برای بنای عمارت جهت وزارت عدلیه در طهران صد هزار تومان تبریک باید گفت این عدلیه است ؟!…
آقا سید یعقوب – این جا دیگر با آقای شیروانی مخالفت می‌کنید.
شیروانی – افتخار می‌کنم.
دهستانی – برای ساختمان (نمیدانم این زبان کجا است ؟)و خرید زمین یک باب مدرسة متوسطه علی الحساب صد و چهل هزار تومان ….
کازرونی – کی اینها را تصویب می‌کنید؟
دهستانی – همان کسی که نود هزار تومان را تصویب
می‌کند آقا جان من امروز دعوا و نزاعی با کسی ندارم این لایحه را قلم به قلم برای آقایان قرائت می‌کنم هر طوری که اجازه بدهید همانطور می‌شود شهریاری معلوم نیست که موکین بنده تنها باشد خیر من می‌گویم محل‌های دیگر داریم که اگر آن را دست بزنیم طوری نمیشود برای ساختمان سد رامجرد در فارس و حفر انهار مربوطه هفتاد هزار تومان برای قنوات قزوین لابد یک چیز ضروری بود و رأی دادیم برای تعمیر و ساختمان ضروری ترین راهها مطابق نظریة وزارت فوائد عامه صد و هفتاد و هشت هزار تومان از این محل بدهید آنرا دو روز دیرتر بدهید آدم که نمی‌میرد برای تشویق صنعت قالی بیست و پنجهزار تومان ….
یکنفر از نمایندگان – این قلم در کمیسیون رد شده است.
دهستانی- خیلی خوب برای رفع مالاریا بواسطة خشکانیدن مردابها و سایر وسائل نود هزار تومان ..
آقا سید یعقوب – باید از این محل داد (خندة نمایندگان)
دهستانی – بدهید جنابعالی اگر میخندید بنده گریه می‌کنم و خیلی متأسفم عرض کنم برای تهیه مصالح و لوازم کارخانة مدرسة صنعتی ده هزار تومان برای جبران کسر عایدی بلدیة طهران صد و بیست و پنجهزار تومان برای دار الترجمه‌های وزارت معارف بیست و دو هزار تومان تعمیر ابنیه حکومتی در ولایات سی و سه هزار تومان حالا انصاف بدهید این اقلامی را که بنده خواندم ملاحظه کنید که غیر ضروری تر از این اعتبار رفع مالاریا نبود و باید این نود هزار تومان را داد؟ خود دانید و وجدان خودتان بنده عرضی ندارم.
رئیس – آقای دادگر.
دادگر – عرض کنم بنظر بنده این جور فکرها را خیلی زود باید کرد مالاریا البته یک مرض خطرناک و مهمی است ولی کلرا سریع السیر است و مثل صاعقه انسان را از بین می‌برد مالاریا یک مسئله بطنی الاثر است این موضوع را در نظر بگیرید که اگر انسان واقع شود بین دو امری یکی سریع الاثر و دیگری بطئی الاثر حق آنست آنکه سریع است اول از بین بر دارد فرمایشات آقا کاملا صحیح است مسئله مالاریا هم یک مسئله ایست که باید توجه مجلس شورای ملی بآن معطوف باشد خود بنده احساس می‌کنم که بسیاری از اشخاص که گله مندی از بعضی می‌کنند که چرا کار نمی‌کنند من می‌بینم آنهائیکه کار نمی‌کنند مقصر نیستند علت بواسطة همین مرض مالاریا است که آنها را از کار باز داشته است ولی در این قضیه بخصوص مسئله وبا بنظر بنده هر چیزی و هر پولی را می‌توان مقدم داشت و خود آقای دکتر بهرامی هم در مسئله مالاریا متوجه‌اند و ساعی هستند برای خشکانیدن باطلاقها و جلب متخصص و این یک مدتی زمان لازم دارد و آن زمان را که در نظر بگیریم البته محلش را هم در نظر می‌گیرند بعقیده بنده حالا این قضیه را نباید معطل و معوق کرد.
رئیس – آقای عمادی موافقید؟
عمادی – موافقم.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – موافقم.
رئیس – آقای تقی زاده.
تقی زاده ـ بنده عقیده دارم که یک چیزی در مباحثاتی که می‌شود و هم در این پیشنهاد که شده است بر خلاف ترتیب است و آن مسئله چنانچه خود بنده چندین بار مذاکره کرده‌ام این است که حقوق مجلس در باب مالیة مملکت بتدریج منتقل می‌شود به کمیسیون بودجه بنده بکلی عقیده‌ام این است که مجلس در این باب باید مبارزه کند و این حق را کاملا بدست بیاورد.
الان دولت یک لایحةپیشنهاد و در ضمن اشاره می‌کند به یک چیزی که آنرا بردارند و این مسئله را سر جایش بگذارند که ابداً به مجلس نیامده است و مجلس تصویب نکرده است و مجلس در باب همین انتقال محل یکساعت مذاکره می‌کند و اقلام را می‌خوانند در صورتی که مجلس من حیث انه مجلس از اقلام این لایحه اطلاع ندارد مثل اینکه چندی قبل دولت یک لایحة به مجلس شورای ملی پیشنهاد کرده و حالا می‌گوید آن محلی را که برای چیز دیگر معین کرده بودم برای این کار می‌خواهم صرف کنم در صورتیکه اینطور نیست و نباید این مصرف از یک محل بخصوص باشد بلکه باید از اصل یک میلیون و نیم تصویب شود والا مثل این است که یک چیز مسلم قانونی را می‌خواهد تغییر دهد و می‌گوید یک چیزی را که شما رأی داده‌اید می‌خواهیم برداریم و فلان چیز را جایش بگذاریم این هیچ معنی ندارد چونکه مجلس هیچوقت تصویب نکرده است و آن لایحه ابداً به مجلس شورای ملی نیامده است و ما خودمان کم کم داریم تصدیق می‌کنیم که آنچه در کمیسیون بودجه تصدیق شده است مثل قانون است.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – بنده خیلی تعجب می‌کنم از انتقادی که آقای تقی زاده فرمودند یک لایحة دولت به مجلس آورده است این لایحه رفته به کمیسیون بودجه و به تصویب رسیده یعنی در حقیقت نصف کارش شده است کمیسیون بودجه برای چیست؟ برای تفقح لوایحی است که به مجلس می‌آید و در حقیقت این یک کار مقدماتی است برای لوایحی که به مجلس می‌آید که بعد از تصویب در کمیسیون بودجه بمجلس بیاید حالا دولت می‌خواهد که نود هزار تومان به صحیه بدهد برای جلوگیری از وبا محلش را از کجا معین می‌کند؟ محلش را از آن یک ملیون و نیم و این که نوشته است از محل خشکانیدن باطلاقها یعنی آن ماده که در آنجا نوشته شده است من حذف می‌کنم و پس می‌گیرم بنده تصور می‌کنم که هیچ اشکال قانونی نداشته باشد دولت می‌خواهد یک مقداری یعنی نود هزار تومان تخصیص بدهد برای جلوگیری از وبا البته باید محلش را معین کند محلش را از یک میلیون و نیم اضافه معین کرده محل یک میلیون و نیم چندین قلم بوده باید معین کند که کدام یک از آنها است چون این لایحه به تصویب کمیسیون بودجه رسیده باید معلوم کند که از فلان محل است والا بر خلاف اصول پارلمانی است و بنده تصور می‌کنم اگر دولت بر خلاف این کرده بود آنوقت برخلاف اصول پارلمانی بود والا این ترتیب کاملا مطابق اصول پارلمانی است مسئله دیگری که باید این جا گفته شود این است که این لایحة که بتصویب کمیسیون بودجه رسیده است از این جهت بمجلس نیامده است که وزارتمالیه تردید کرد که عین این مبلغ در خزانه موجود باشد و از این جهت ما نمی‌توانیم بگوئیم این قلم حذف شود و از قلم‌های دیگر صرف این کار بکند برای اینکه شاید آن اقلام دیگری که در آنجا هست دولت بیاید و بگوید مسکوت بگذارید حالا می‌گوید که چون مخارج خشکانیدن باطلاقها و جلوگیری از مالاریا لازم بوده و باید خرج شود ولی جلوگیری از وبا لازم تر است این نود هزار تومان را صرف اینکار لازم بکنید پس بنابراین تعمیر وزارت دربار مثلا اگر لایحه قید شده است معلوم نیست که حتماً این مبلغ فوراً خرج می‌شود و آنچه که از وزارت مالیه اطلاع رسیده از این مبلغ شاید ششصد هفتصد هزار تومان بیشتر موجود نباشد پس باید این مبلغ صرف یک کارهای مهمی بشود از قبیل جلوگیری از وبا و مرض مالاریا و حالا ملاحظه کنید که جلوگیری از کلرا را اگر در مقابل خشکانیدن چمن کمال آباد بگذاریم به تصدیق خود آقای دهستانی و تمام آقایان مخالفین بطور حتم جلوگیری از مرض کلرا واجب تر است …
دهستانی – از دویست هزار تومان مدرسه چطور؟ دشتی – آنکه هنوز تصویب نشده است در این لایحه مثلاً صد هزار تومان برای کمک به کارخانة صنعتی اصفهان تخصیص داده شده یا شصت هزار تومان برای مصارف تعلیمات اجباری و همچنین بعضی از اقلام دیگر این لایحه که یک چیزهائی است که در مجلس تصویب شده و دولت محلش را در آن لایحه یک میلیون و نیم معین کرده است اینها را که دیگر نمی‌توانیم زیرش بزنیم.
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – مذاکرات کافی است؟
حقنویس – بنده مخالفم.
رئیس – بفرمائید.
حقنویس – بنده با اصل قضیه موافق هستم ولی این موضوع بنظر بنده باید حل شود این وضع مذاکره که شد قضیه را حل نکرد قضیه خیلی مهم و در درجة اول ضرورت است و وقتی حل نشد بنده می‌ترسم نتیجة مطلوبه را ندهد بنابراین لازم است بیشتر حرف زده شود که موضوع بیشتر حل شود که نتیجة مطلوبه گرفته شود.
رئیس – آقایانیکه کفایت مذاکرات را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – اکثریت است پیشنهاد آقای فیروز آبادی
(بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که چهل هزار تومان از این نود هزار تومان را تخصیص به صحیه برای جلوگیری از مرض وبا بدهند.
رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – بنده اولا خیلی می‌خواهم تشکر کنم از رئیس صحیه که الحق در صدد جلوگیری از این امورات برآمده‌اند و امیدوارم که باز هم موفق بشوند ولی در ضمن اینرا خواستم عرض کنم که اسباب وحشت مردم نشود که این وبا چندان مثل آن وباهای سال‌های سابق نیست در جراید هم می‌خوانیم که در فلان شهر یک نفر یا دو نفر یا در فلان شهر سه نفر یا پنج نفر مبتلا بوده‌اند این را اول عرض می‌کنم که رفع وحشت از مردم شود آن وبای سخت نیست وضعیت است و الحمدالله موقع زمستان هم نزدیک شده و انشاءالله موقوف خواهد شد این ا مقدمتاً عرض کردم بجهت زفع وحشت مردم و حالا عرض می‌کنم چون موقع گذشته و نزدیک زمستان شده و مخارج هم زیاد داریم از قبیل مخارج خشکانیدن باطلاقها برای جلوگیری از مرض نوبه که آنهم خیلی لازم است ولی این مهم است به این ملاحظه بنده پیشنهاد کردم که چهل هزار تومان تخصیص داده شود برای جلوگیری از مرض وبا که با وضعیت بودجة ما هم موافق است و هم برای سایر مخارج لازم محل باقی است و چون زمستان هم نزدیک است انشاءالله بهمین مبلغ رفع مرض می‌شود و هم سایر مخارجی را که در نظر داریم موقوف نمیشود به این نظر بود که بنده این پیشنهاد را کردم و امیدوارم که آقای رئیس صحیه هم موافقت بفرمایند.
رئیس کل صحیه – زهی سعادت و افتخار از برای یک مستخدم دولت که در مجلس شورای ملی از او اظهار قدردانی می‌کنند بنده خیلی متشکرم و نهایت افتخار را دارم ولی از قضا آقای فیروز آبادی در ضمن تشویقاتی که فرمودند اضافه فرمودند که این وبا یک وبای خیلی خفیفی بوده است و اهمیت ندارد چهل هزار تومان هم بیشتر لازم نیست اینطور نیست وبا وبای آسیائی است و مستقیماً از مرکز وبا از بمبئی و هندوستان آمده است در قلب الاسد تابستان و هوای گرم سواحل خلیج فارس بنده ادعا می‌کنم که اگر زحمات و خدمات کارکنان صحیه مملکتی نبود الان در طهران در مشهد در تبریز در رشت همه جا قتل عام می‌کرد و از برای اینگونه مواقع سخت نباید هیچوقت
فکر چهل هزار تومان و نود هزار تومان چهارصد هزار تومان را کرد مملکت نفوس می‌خواهد نوع بشر بیش از اینها قیمت دارد خوب است اجازه بفرمائید این لایحه زودتر بگذرد که صحیه تکلیف خودش را بداند طبیب باید بفرستند استدعا می‌کنم پیشنهاد‌ها را یک قدری کمتر بفرمائید بلکه زودتر ما بتوانیم اقدام والا کلرا از آن کلراهای شدید خیلی سختی است که اگر جلوش گرفته نمی‌شد امروز در شهر طهران قتل عام کرده بود.
رئیس – آقایانیکه این پیشنهاد را …
فیروز آبادی – پس می‌گیرم.
رئیس – این را باید عرض کنم که دو روز قبل آقای وزیر مالیه شرحی نوشته بودند و خواهش کرده بودند لوایحی که راجع بیک میلیون و نیم اضافات است عجالتاً در مجلس مطرح نشود گویا کسر بودجه دارند و می‌خواهند این لوایح را اصلاح کنند و در ثانی لایحة ترتیب دهند و پیشنهاداتی که شده است با آن خواهشی که از طرف دولت شده است منافات دارد.
(دو فقره پیشنهاد از طرف آقایان دهستانی و تقی زاده بمضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که نود هزار تومان از یک میلیون و نیم اضافه عایدات داده شود.
ید الله دهستانی.
پیشنهاد می‌کنم بجای قلم از محل خشکانیدن باطلاقها نوشته شود از محل اضافه عایدات سال ۱۳۰۵.
حسن تقی زاده.
شیروانی – ماده همینطور است.
رئیس – آقای دهستانی.
دهستانی – چون پیشنهاد آقای تقی زاده تقریباً مقصود بنده را تأمین می‌کند بنده با پیشنهاد ایشان موافقت می‌کنم.
رئیس – آقای تقی زاده.
تقی زاده – بنده توضیح مفصلی ندارم همان است که عرض کردم چون مسئلة باطلاقها در مجلس رأی داده نشده است بعقیدة بنده صحیح نمیشود که در مجلس یک قانونی بگذرد و در آن قانون نوشته شود که این عوض فلان چیزی است که هیچوقت رأی نداده‌ایم و آنچه در باب کمیسیون بودجه فرمودند بنده تصدیق می‌کنم ولی راپرتهای کمیسیون بودجه باید بمجلس بیاید مقصود بنده این است که ما همیشه باید متوجه این نکته باشیم که تا چیزی از مجلس نگذرد قانونیت ندارد تصویب کمیسیون از اعمال مقدماتی است بنده یک میلیون و نیم را هم در پیشنهادم ننوشتم و چون این مبلغ را می‌خواهند از اضافه عایدات سال گذشته بدهند با آن خواهش آقای وزیر مالیه هم منافاتی ندارد.
رئیس کل صحیه – بنده تصور می‌کنم مادة پیشنهادی تقریباً عین فرمایشات آقای تقی زاده است ممکن است بفرمائید یک مرتبة دیگر قرائت شود
(مادة واحده مجدداً قرائت شد)
تقی زاده – چون در متن ماده مسطور نیست و در مقدمه بود بنده مسترد می‌دارم.
دهستانی – پس مقدمه چه چیز است؟
آقا سید یعقوب – آن مقدمه است و جزو ماده نیست.
دهستانی – پس مقدمه اساس ندارد.
رئیس – پس می‌گیرید؟
دهستانی – بلی پس می‌گیرم.
رئیس – یک پیشنهاد دیگر هم داده‌اید.
دهستانی – آنرا هم پس می‌گیرم.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بمادة واحده با اوراق آقایان موافقین اوراق سفید می‌دهند.
(اخذ آراء بعمل آمده ۵۷ ورقة سفید تعداد شد)
رئیس – عدة حضار ۷۲ با ۵۷ رأی تصویب شد
(اسامی رأی دهندگان)
آقایان: جلائی – محمد آخوند – حقنویس – ملک
ایرج پور تیمور – زوار – اسفندیاری – معتضد استر آبادی – شریعت زاده – عصر انقلاب – حیدری – محمد تقیخان اسعد – معظمی – دکتر رفیع امین پالیزی – اعظمی – ملک آرائی – تقی زاده – فرهمند – طاهری – نجومی – کی استوان – امیر تیمور کلالی – افخمی – دیوان بیگی – بنی سلیمان – دکتر مصدق – دادگر – سلطان محمد خان عامری – دکتر لقمان – فهیمی – آقا سید کاظم یزدی – ابراهیمی – دشتی – شیروانی – نوبخت – عمادی – بهبهانی – امیر حسینخان ایلخان – میرزا حسن آیت الله زاده – بدر – ملک مدنی – محمود رضا – آقا سید یعقوب – میرزا حسن خان وثوق – نگهبان – ثقت الاسلام بروجردی – خوئی – اسکندرخان مقدم – امام جمعة اهر – لیقوانی – فومنی – طباطبائی – دیبا – موقر – دولتشاهی – میرزا عبد الله خان وثوق – مرتضی قلیخان بیات.
رئیس – خبر کمیسیون بودجه راجع باستخدام دو نفر برای مدرسة حقوق و یکنفر برای مدرسة صنعتی مطرح است مذاکرات راجع بکلیات است آقای فیروز آبادی در کلیات مخالفید؟
فیروز آبادی – بنده در کلیات یک عرضی دارم و آن این است که البته آقایان مسبوقند سالهاست ما استخدام خارجی می‌کنیم و از خارجه همه ساله یک مستشارهائی می‌آوریم اما متاسفانه غالباً بواسطة بی علاقه گی یا بی فرصتی دولتهای وقت یا بجهات دیگر که نمیدانم هیچ قسم استفاده غالباً از آنها نمیشود اینها را می‌آوریم را بیست هزار تومان سی هزار تومان صد هزار تومان و کرایه منزل و خرج سفر و غیر ذلک هم می‌دهیم و هیچ قسم استفاده از آنها نمیشود مثلا در مالیه یک مسیو بژو نمیدانم چه بود آوردند و چند مدت هم آنجا بود می‌خواستم به بینم استفادة که از وجود او کردند چه بود؟ از آنطرف دو سال است مستشار و مستخدم بجهت ذوب آهن آورده‌ایم از او چه فایده بردیم؟ همین طور مستشار فلاحتی آوردیم کدام یک شاهی را از وجود این آدم فایده بردیم؟ مستشار عدلیه آوردیم مسیو پرلی مدت‌ها اینجا بود فایدة که ما از وجود او بردیم چیست؟ اگر غرض از این مستشار و مستخدم آوردن این است که ما رأی بدهیم و یک عده را استخدام کنیم و یک وجوه گزافی که زیاده از طاقت ما است بآنها بدهیم و فایده هم نبریم خوب است بکلی از استخدام متخصص خارجی صرف نظر کنیم اما اگر دولت باین استخدام‌ها اهمیت بدهد و مستخدمین را که می‌آورد از وجود آنها می‌تواند استفاده کند و بملت حالی می‌کند که من فلان مستخدم ذوب آهن یا فلاحت یا مالیه یا عدلیه که آورده‌ام فلان استفاده را در مقابل حقوقی که باو دادم کردم اگر این طریق بشود ثمر دارد و اگر این طریق نشود و مثل گذشته‌ها بشود بنده عقیده‌ام این است که هیچ مستشار مستخدم از خارجه نیاوریم غرضم از این عرض این است که ما مستشار که از خارجه می‌آوریم دولت بوجود آنها اهمیت بدهد و در مقابل وجوهی که بآنها می‌دهد استفاده ببرد نه اینکه یک مستشار و مستخدم که می‌آوریم یک پولهائی بآنها بدهیم اتومبیل و سایر مخارج هم که هست دست آخر هم پولش را بگیرد برود غالباً هم ملت ملتفت نشود که این جور مستشار در مملکتش آمده باین نظرهائی که عرض کردم بنده با این قبیل مستشار و مستخدم گرفتن‌ها مخالفم.
شیروانی مخبر کمیسیون بودجه – فرضی را که نمایندة محترم فرمودند و بر روی فرض خودشان مخالفت کردند شاید در یک قسمت بنده هم با ایشان هم عقیده باشم یعنی شرحی را که فرمودند تمام در اطراف مستشار بود البته همانطور که فرمودند بعضی از مستخدمین را آنطوری که باید استفاده از وجودشان کرده باشیم نکرده‌ایم و البته باید در موقع استخدام مستشار و مستخدم خارجی دقتهائی بشود که از روی یک اصول و ترتیب صحیحی استخدام شوند که
آن استفادة را که ما می‌خواهیم از وجودشان بکنیم
رویهمرفته تا بحال این رعایت شده است و یک استفاده هائی هم کرده‌ایم و امیدوارم در آتیه هم بکنیم ولی موضوع این لایحه نه مستشار است نه مستخدم آن چیزی است که مخصوصاً آقا مایل هستند و آن معلم است معلم ما می‌خواهیم استخدام کنیم که در نتیجة گرفتن یک تعلیماتی از مستشار بی نیاز شویم دو نفر معلم استخدام می‌کنیم برای مدرسة صنعتی مدرسة صنعتی هم تصدیق میفرمائید نه اداره است و نه آن ترتیباتی که آقا می‌فرمایند که استفاده ازش نمیشود در آنجا هست مدرسة صنعتی یگانه مدرسه ایست در این مملکت که اگر ما بتوانیم استفاده کنیم اول باید از این مؤسسه استفاده کنیم و این را خود آقا همیشه می‌فرمودند که برای کارهای اقتصادی و صنعت معلم باید بیاوریم ولی از آنجائی که مایل هستید در تمام لوایح مخالفت فرموده باشید با این لایحه هم که اتفاقاً مطابق سلیقه و ذوق خودتان است مخالفت میفرمائید معلم برای مدرسة حقوق می‌آوریم که از وجود مستشار برای فلان وزارتخانه بی نیاز شویم و برای مدرسة صنعتی می‌آوریم که از وجود متخصص ذوب آهن یا متخصص فلان کار بی نیاز شویم و بنده معتقدم که باید تماماً در این قبیل لوایح موافقت کنیم که در آتیه از آوردن مستشار بی نیاز بشویم.
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – مذاکرات در کلیات کافی است؟
(گفته شد کافی است)
رئیس – رأی گرفته می‌شود بشور در مواد آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مادة اول
(به شرح آتی قرائت شد)
مادة اول – وزارت معارف مجاز است یکنفر معلم برای تدریس مهندس ماشین آلات …
(وزیر معارف – مهندسی است. اصلاح کنید)
و ریاضیات عالیه مدرسه صنعتی و یکنفر استاد کار برای معاونت معلم آهنگری مدرسة صنعتی و دو نفر معلم از فرانسه برای مدرسة حقوق و سیاسی که تخصص آنها را دولتهای متبوعة آنها تصدیق کرده باشند از پانزدهم شهریور ۱۳۰۶ برای مدت دو سال و نه ماه و نیم استخدام کند.
رئیس – آقای معتضد استرآبادی.
معتضد استرآبادی – بنده در آن دو نفر اول مخالفت ندارم یعنی آن یکنفر معلم و یکنفر استاد کار برای مدرسة صنعتی را کاملاً موافقم ولی نسبت بآن دو نفر برای تدریس حقوق بندة تصور می‌کنم آقایان تصدیق می‌کنند مادامی که ما قدرت داشته باشیم از افراد داخلی استفاده کنیم حتی الامکان از خارج نیاوریم بهتر است در موضوع حقوق بنده تصور می‌کنم که کلمة دکتر البته بیک کسی اطلاق می‌شود که تخصص کامل در یک فنی داشته باشد و ما خودمان معلم حقوق که در تحت عنوان کلمة دکتر مخصوصاً بتمام عالم معرفی شده باشد در داخله داریم آقای دکتر مصدق که لفظ دکتر در جلو اسمشان است البته همه میدانیم دکتر در طب نیستند دکتر حقوقند بنابراین بنده معتقدم مادامی که از وجود آقای دکتر مصدق و امثال ایشان ممکن است استفاده کنیم نباید معلم از خارج بیاوریم چون اقلا یک کیلیون بلکه متجاوز خرج یکنفر دکتر مصدق شده است تا دکتر در حقوق شده است البته باید از وجود ایشان استفاده کرد.
مخبر – حسن ظن آقا را راجع بمتخصصین داخلی باید تقدیس کرد ولی این را آقا باید بدانند که مجتهد یک علم غیر از معلم است البته ایشان یکنفر دکتر حقوق هستند و ما استفادات بزرگ می‌توانیم از وجودشان بکنیم کما اینکه الان استفاده می‌کنیم از وجود ایشان شاید باز هم در آتیه مملکت و وزارتخانه‌ها از وجودشان استفاده
کنند وجود امثال ایشان هم البته آقا تصدیق می‌فرمایند در مملکت خیلی لازم است ولی معلم اساسا غیر از متخصص در یک علم است اشخاصی که باید تدریس کنند در مدارس مخصوصا باید متخصص در علم معلمی آن فن باشند این است که فعلا ما مجبوریم معلم از اروپا بیاوریم زیرا در مملکت خودمان یا نداریم یا اگر داریم خیلی کم است.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – کافی است؟
(گفتند بلی)
رئیس – رأی گرفته می‌شود بمادة اول آقایان موافقین قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ماده دوم
(بشرح ذیل قرائت شد)
مادة دوم – حقوق هر یک از معلمین مذکور در سال چهار هزار تومان و حقوق استاد کار یکهزار و هشتصد تومان خواهد بود که باقساط ماهیانه دریافت خواهند کرد.
رئیس – مخالفی ندارد؟
(گفتند خیر)
رئیس – رأی گرفته می‌شود بمادة دوم آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد مادة سوم
(باین مضمون قرائت شد)
مادة سوم – در موقع عزیمت بایران مبلغ سیصد تومان بهر یک از معلمین و مبلغ دویست و پنجاه تومان باستاد کار بعنوان خرج سفر داده خواهد شد و در ختم قرارداد نیز مشار الیهم معادل مذکور را برای عودت بوطن خود دریافت خواهند کرد.
رئیس – مخالفی ندارد؟
(اظهاری نشد)
رئیس – رأی گرفته می‌شود بمادة سوم آقایان موافقین قیام فرمایند
(عدة کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مادة چهارم
(باین نهج خوانده شد)
مادة چهارم – مستخدمین مذکور در موقع تعطیل تابستانی مدارس سالی یکماه حق مرخصی با استفادة از حقوق خواهند داشت.
رئیس – آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – این مسئله که می‌خواهم عرض کنم اگر چه متعلق باین ماده است لکن خواستم در مجلس بعرض آقایان برسانم که آقای وزیر معارف هم از این عقیده استفاده کنند مستخدمین ما این یکماه که مرخصی دارند جمعش می‌کنند و در آخر یکمرتبه استفاده می‌کنند در صورتیکه این مرخصی را که می‌دهند برای این است که مستخدمین کسالتی پیدا نکنند یکماه مرخصی بگیرند که یک نشاط دماغی بر ایشان پیدا شود که با یک میل تازه و نشاطی کار کنند اینها می‌آیند و قناعت اقتصاد می‌کنند جمع می‌کنند در آخر می‌خواهند خواستم آقای وزیر معارف را توجه بدهم که این نظر محفوظ باشد که اگر استفاده نکردند در موقع خودش بعد حق استفاده ندارند.
وزیر معارف – تصور می‌کنم عبارتی که در این ماده نوشته شده است کاملاً مقصود آقای آقا سید یعقوب را تأمین کند ولی بیشتر اطمینان می‌دهم که آنچه که مورد رأی مجلس واقع شده است یعنی عین این لایحه بعد از تصویب بموقع اجرا گذارده خواهد شد بدون اینکه چیزی اضافه شود.
رئیس – آقای بامداد
بامداد – بنده موافقم و همانطوریکه توضیح دادند برای اینکه جمع نکنند و یک وقتی استفاده کنند در کمیسیون اینطور ماده بندی شده و نظر آقا را هم تأمین می‌کند.
رئیس – رأی می‌گیریم به ماده چهارم آقایان موافقین قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مادة پنجم
(بشرح ذیل قرائت شد)
ماده پنجم – وزارت معارف مجاز است سایر شرایط استخدام معلمین و استاد کار مزبور را بر طبق قانون سایر اتباع خارجه مصوبه ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قراداد آنها را امضاء نماید.
رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – بنده همینقدر خواستم سؤال کنم سوای این حقوقی که در این جا منظور شده باز هم از بابت خرج اتومبیل و منزل و این چیزها که در واقع مضر بحال ما است حقوق دیگری هست یا نه؟ خوب است توضیح داده شود که حقوق دیگری غیر از این نیست و حق مطالبه ندارند چون درباره مستخدمین و مستشاران دیگر این چیزها منظور شده بود عقیده‌ام این است که این جا یک تبصرة الحاق شود که این قبیل حقوقات دیگر دربارة آنها منظور نیست.
رئیس – مادة پنجم عجالتاً مطرح است.
فیروز آبادی – پس بعد پیشنهاد می‌کنم.
رئیس – عجالتا چون مادة پنجم مخالفی ندارد رأی می‌گیریم آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مذاکرات راجع به کلیات است آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – بنده استفاده می‌کنم از شور در کلیات و از مخبر کمیسیون خارجه سؤال می‌کنم در اینجا نوشته شده است: کمیسیون امور خارجه در جلسة چندم راجع به استخدام یکنفر استادکار آلمانی برای فلان مدرسه موافقت کرده است (آقای تقی زاده تشریف ندارند) باقی دیگر را ذکر نکرده‌اند ….
کی استوان – راپورت آنها جداگانه داده شده است.
آقا سید یعقوب – خواستم به بینم دربارة آنها هم نظری اتخاذ شده است یا خیر؟ حالا هم که نه خبرش حاضر است و نه منشی خواستم به بینم خبرش بعرض مجلس رسیده است یا خیر؟
رئیس – خبر کمیسیون خارجه امروز صبح رسید الان قرائت می‌شود
(بمضمون ذیل خوانده شد)
کمیسیون امور خارجه در جلسة خود منعقد در ۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۶ لایحه دولت نمره ۳۷۱۲ را راجع باستخدام یکنفر استاد کار و یکنفر آلمانی برای مدرسه صنعتی و دو صنعتی و دو نفر معلم حقوق از فرانسه مطرح شور قرار داده و باتفاق آراء تصویب کرد.
رئیس – کلیات مخالفی ندارد؟
(بعضی گفتند خیر)
رئیس – رأی گرفته می‌شود به خبر کمیسیون با اوراق آقایانیکه تصویب می‌کنند اوراق سفید می‌دهند
(اخذ و استخراج آراء‌بعمل آمده ۶۶ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس – عده حضار ۷۴ با ۶۶ رأی تصویب شد
(اسامی رأی دهندگان)
آقایان: شیروانی – امیر تیمور کلالی – جلائی – اعظمی – محمود رضا – آقا سید یعقوب – عصر انقلاب – کی استوان – دادگر – میرزا حسن آیت الله زاده – عمادی – ملک مدنی – میرزا هاشم آشتیانی – مدرس – میرزا سید مهدی معتمد – بهبهانی – بامداد – نگهبان – ثقت الاسلام بروجردی – شیخ الاسلام ملایری – میرزا ابراهیم امام جمعه اهر – طباطبائی دیبا -
فومنی – اسفندیاری – موقر – دو لتشاهی – شریعت زاده – مرتضی قلیخان بیات – فرهمند – خواجوی – حیدری – محمد آخوند – ملک ایرج پور تیمور – دهستانی – میرزا عبدالله خان وثوق – زوار – محمد تقی خان اسعد – معظمی – لیقوانی – میرزا حسن خان وثوق – میرزا جواد خان خوئی – اسکندر خان مقدم – ابراهیمی – مفتی – ثابت – دکتر رفیع امین – بدر – ذوالقدر – امیر حسین خان ایلخان – حاج میرزا حبیب الله امین – آقا سید کاظم یزدی – جهانشاهی – ملک آرائی – پالیزی – حقنویس – نجومی – سلطان محمد خان عامری – طاهری – فهیمی – آقا سید جواد محقق – افخمی – دکتر لقمان- بنی سلیمان – دیوان بیگی.
جمعی از نمایندگان – تنفس.
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیمساعت مجدداً تشکیل گردید)
وزیر مالیه – چند فقره لایحه است برای تقدیم به ساحت محترم مجلس لایحة بودجة عمومی کل ۱۳۰۶ است لایحه ایست راجع به تقاضای تغییر یک ماده از قانونی که برای یونکرس گذشته و مؤثر در قسمت معافیت‌های گمرکی است دو فقره لایحه راجع به دیون تصدیق شده یک فقره لایحه راجع به تکمیل قانون مستغلات مصوب ۹ سنبله ۱۳۰۳ که مؤسسات عام المنفعه را از قانون معاف کرده است یکفقره لایحه هم هست که تقاضای اعتباری شده است از برای راهنمائی و دستگیری هموطنان در عراق که بواسطة قانون سنخیت که در آنجا گذشته است دچار یک زحماتی شده‌اند.
رئیس – تماماً به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود
خبر کمیسیون بودجه راجع به دکتر اشترانگ مطرح است درکلیات مخالف هست یا نه؟
(گفتند خیر)
رئیس – رأی گرفته می‌شود به شور در ماد آقایان موافقین قیام فرمایند.
(عده کثیری برخاستند)
رئیس – تصویب شد ماده اول
(بدین مضمون خوانده شد)
ماده اول – دولت مجاز است دکتر هانری اشترنگ تبعة آلمان را برای مدت سه سال از اول تیر ماه ۱۳۰۶ برای مدیری و معلمی مدرسه صنعتی استخدام نماید.
رئیس – آقای بامداد.
بامداد – موافقم.
رئیس – مخالفی که ندارد رأی گرفته می‌شود به این ماده آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد ماده دوم
(این نحو قرائت شد)
ماده دوم – حقوق دکتر اشترانگ سالی چهار هزار تومان و هشتصد تومان است که باقساط ماهیانه بمشار الیه تأدیه خواهد شد.
رئیس – آقایانی که با این ماده موافقند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ماده سوم.
(باین ترتیب خوانده شد)
ماده سوم – در موقع ختم این قرارداد چنانچه کنترات دکتر اشترانگ تجدید نشود مبلغ چهارصد تومان بعنوان خرج سفر برای معاودت بآلمان بمشار الیه پرداخت خواهد شد.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – بنده اشکال زیادی در این ماده ندارم فقط خرج سفر دکتر را خیلی زیاد نوشته‌اند برای اینکه چهارصد تومان لازم نیست زیرا از این جا تا پاریس خرج سفر تقریباً در حدود صد و ده تومان یا صدو بیست تومان و حداکثرش صد و پنجاه تومان است فرضاً این جا
خیلی زیاد بنویسند دویست تومان – دویست تومان کافی است و چهار صد تومان لزومی ندارد.
وزیر معارف – در ۱۳۰۳ که کنترات دکتر اشترنگ را مجلس تصویب کرده است در آنجا تصویب شده است که در موقع آمدن به ایران و مراجعت از ایران به آلمان چهارصد تومان باید خرج سفر به او بدهند در روز اول که آمده است چهارصد تومان گرفته است برای آمدن به ایران و حالا چون کنتراتش تجدید شده است البته آن چهار صد تومان دیگر مورد ندارد و این چهارصد تومانی که این جا قید شده است همان چهارصد تومانی است که مجلس در کنتراتش تصویب کرده است و با زحماتی که دکتر اشترنگ کشیده است و وزارتمعارف هم از او راضی است و در سابق هم چهارصد تومان تصویب کرده است البته تصدیق می‌فرمایند اگر امروز ما بخواهیم یک چیزی را کم کنیم شاید اخلاقاً مقتضی نباشد علی ای حال این مبلغ همان مبلغی است که در کنترات سابقش قید شده است.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – عرضی ندارم.
رئیس – پیشنهاد آقای دشتی.
(بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم بجای چهارصد تومان به دویست تومان تقلیل یابد.
رئیس – آقای دشتی توضیحی دارید؟
دشتی – همانطور که عرض کردم چهارصد تومان زیاد است و توضیحاتی که آقای وزیر معارف دادند که در موقع آمدن چهارصد تومان به او داده شده است بنده عرض می‌کنم که برای آمدن زیاد داده‌اند دلیل نمیشود که بعد هم زیاد بدهند البته از خدمات دکتر اشترونگ خیلی باید قدردانی کرد و خیلی هم آدم خوبی است و وزارتمعارف هم از او راضی است ولی اینرا ممکن است بگوئید حقوقش را زیاد کنند لیکن چهارصد تومان لازم نیست حداکثرش صد و پنجاه یا دویست تومان است سابقه هم دلیل نمیشود که حالا چهارصد تومان بگیرد بقول مثل معروف حساب حساب است کاکا برادر) اغلب آقایانیکه بفرنگ رفته‌اند میدانند که صد صدو بیست الی صد و پنجاه تومان بیشتر خرج رفتن به آلمان نیست.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – بنده توجه می‌دهم آقای دشتی را باینکه همین لایحة را که الان برای معلمین گذراندیم خرج سفر سیصد تومان بوده و همینطور که آقای وزیر معارف اظهار کردند ما این را سابق گذرانده‌ایم و کنترات هم ین الطرفین است و ما محتاج هستیم به این معلم و بینی و بین الله بنده در این موقع خیلی مته به خشخاش می‌گذارم عقیده‌ام این است که در این جا باید سهل انگاری کنیم و در جاهای دیگر جبران کنیم.
رئیس – رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند
(عدة قلیلی قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد رأی می‌گیریم به مادة سوم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مادة چهارم
(اینطور خوانده شد)
مادةچهارم – در صورتیکه دکتر اشترنگ شخصاً کنترات خودش را فسخ نماید حق اخذ مخارج مراجعت را نخواهد داشت.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – در اینجا باصطلاح حجازاتی را که در نظر گرفته است در صورت فسخ کنترات این است که فقط حق گرفتن خرج سفر را نداشته باشد بنده در
این مسئله مخالفم اگر چه این شخص محل اطمینان است و این کارها را نمی‌کند ولی دولت یا پولی می‌دهد و یک شخص را از خارجه می‌آورد و یک کاری را به او میسپارد آنوقت ما به او اختیار بدهیم که هر وقت بخواهد فسخ کند نهایت چیزی که بر این فسخش مترتب می‌شود این است که حق اخذ خرج مراجعت را ندارد بنده این را کافی نمیدانم و با اجازة که او مطلقاً دارد مخالفم زیرا کنترات اجازه است و اجازه عقد لازم است همانطور که ما باید تا آخر ه تعهد خود باقی بمانیم نباید برای او هم اختیار فسخ قائل شویم که بگوئیم مختار است که در واقع هر وقت خواست فسخ کند مثلا الان که ما دولت را تعقیب کرده‌ایم که متخصص برای مالیه بیاورد و مخارجش را هم بدهد بیاید طهران در این جا یک مدتی که ماند اگر اختیار فسخ با خود او باشد مبالغی برای ما ضرر وارد می‌آورد بنده می‌خواهم به دولت و مجلس عرض کنم که با اجازه دادن و جایز دانستن که هر وقت او بخواهد فصخ کند مخالفم و این عقیده را ندارم که فقط در ازای این کار مخارج برگشت را نگیرد چطور از طرف ما الزام است و از طرف او اجازه است؟ مثلا یک مستخدمینی آمده‌اند و در وسط جنگ گفته‌اند ما می‌توانیم فسخ کنیم و رفته‌اند و ما را دچار یک مضیقة کرده‌اند این نکات را ملاحظه بفرمائید نگاه به سوابق بکنید بنده با این کنتراتها که در هر حینی بخواهند فسخ کنند مخالفم.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – بنده هم مخالفم.
رئیس – آقای بامداد.
بامداد – عرض کنم که ما مستخدم می‌آوریم بنده نمی‌خریم چون این شخص اجنبی است و قوانین ما مشمول او نیست اسمش را کنترات می‌گذاریم یعنی یک اجنبی را که به او احتیاج داریم بعنوان کنترات استخدام می‌کنیم و در تمام مواقعی که ما مستشار آورده‌ایم فقط در یک مورد این اتفاق افتاده است وقتی که جنگ بین المللی شروع شد اینها بقول خودشان بحکم الزام و اجبار سرباز بودند و رفتند و دیگر نظیر ندارد علاوه ما یک نفر مستخدمی را که آوردیم او خودش داوطلب است و هرگز نخواهد رفت اما اگر آب و هوا بهش نساخت ناخوش شد و رفت و ما که نمی‌توانیم او را محبوس کنیم منتها شما می‌توانید در اینجا پیشنهاد کنید که اگر احساس کرده که نمی‌تواند بماند برای اینکه کارش تعطیل نشود دو ماه یک ماه قبلا اطلاع بدهد ولی اگر ما بخواهیم او را ملزم کنیم این نمیشود و سوابق تمام کنتراتها هم همینطور است ملاحظه بفرمائید و این یک چیز تازه ایست که در مورد کنتات دکتر اشترونگ که بعقیدة بنده بهترین مستشارها است یعنی برای وضع امروزه ایران او بیشتر بدرد می‌خورد زیرا بماها علم صنعت یاد می‌دهد بنابراین این بنده تصور می‌کنم که اشکالی نباشد و دکتر اشترونگ هم نمی‌رود و آلمان هم امثال او را زیاد دارد و محتاج هم نیستند باینکه دکتر اشترونگ در بین کار کنتراتش را فسخ کند و برود.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – این ماده که آقای بامداد فرمودند در اغل کنتراتها هست و این نکته را باید همیشه در نظر داشته باشیم که قوانین ورویه دولتهای ما باید کم کم در طی عمل باشد و اینکه فرمودند در تمام کنتراتها هست این مجوز نیست که این ماده در این کنترات هم باید باشد باید کم کم از معایبی که پی برده‌اند و مطلع هستند جلوگیری کنند و ننویسند فرمودند که ما مستشار می‌آوریم نه بنده و در مقابل هم می‌شود گفت که ما مستخدم می‌آوریم نه آقا بالا سر و بالاخره ما مستخدم می‌آوریم که از او استفاده کنیم فرض بفرمائید ما یک شخصی را از آلمان می‌آوریم که این شخص بیکار است می‌آید در اینجا و هر ماهی چهارصد تومان ما به او می‌دهیم یکمرتبه از آلمان باو تلگراف کردند که تو بیا آلمان و ماهی پانصد تومان بتو داده می‌شود این بکنترات خودش خاتمه
بدهد و مدرسة ما را بزمین بزند؟ یک دلیلی دیگر که آقا فرمودند در خوبی دکتر اشترنگ است در این مسئله هیچ اختلافی نیست ما هم میگوئیم مستخدم خوی است اما برای اینکه بهتر از او استفاده کنیم باید شرایط را طوری کنیم که او بیشتر دلبستگی بما داشته باشد بنابراین خوبست که اگر بخواهد برود سه ماه قبل بما اطلاع بدهد که ما موفق شویم کسی دیگر را بجای او استخدام کنیم.
رئیس – پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
(اینطور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده پنج بجای ماده چهار رأی گرفته شود.
رئیس – مقصود حذف است؟
آقا سید یعقوب – بلی چون فرمودید که پیشنهاد حذف نمیشود کرد لهذا اینطور پیشنهاد کردم.
رئیس – چرا؟
آقا سید یعقوب – این جا غالباً صحبت شده است که چیزی را نمیشود حذف کرد این بود که بنده پیشنهاد کردم که مادة پنج بجای مادة چهار باشد حالا بچه دلیل همانطوریکه آقای وزیر معارف فرمودند یک چیزهائی هست که در نظامنامه نوشته می‌شود ما نباید در قانون این چیزها را بنویسیم و البته در نظامنامه هم این طرف را ملاحظه می‌کند و هم آنطرف را ملاحظه می‌کند می‌فرمایند سابقه اینطور بوده است خوب مگر ما از اول کامل بودیم و از اول مشروطه بودیم ما کم کم ملتفت نواقص می‌شویم و اصالح می‌کنیم قانون بشری هم همین است ناقص است و روزبروز تکمیل می‌شود ملاحظه بفرمائید این شخص که تبعة ایران نیست یکقدری که سیاست مقتضی شد زنجیر هم پایش بگذارند نمی‌ماند بنده البته فوق العاده میل دارم که این شخص بماند و مدرسة را اداره کند بنابراین جای این قیود در نظامنامه است و بهتر این است که در قانون ننویسیم.
رئیس – اینکه می‌فرمایند نمیشود حذف کرد برای این است که دو رتبه رأی گرفته نشود یکمرتبه رأی می‌گیرند بحذف و دوباره بخود ماده رأی می‌گیرند ولی وقتی رأی بگیریم بماده ضمناً آنهائی که معتقد هستند که حذف شود رأی نمی‌دهند و آنهائی که معتقد نیستند رأی می‌دهند و یکمرتبه تکلیفش معلوم می‌شود آقای امیر حسینخان ایلخان.
امیر حسینخان ایلخان – بنده خیلی تعجب کردم از این پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب که چندین دوره است در مجلس هستند اصلا این الزام را نمیشود قائل شد برای اینکه اگر ما بگوئیم که حتماً در اینجا بماند این عملی نیست اگر چنانچه یک مستخدمی نخواست بماند و در وسط کنتراتش خواست برود ما نمی‌توانیم او را مجبور کنیم بکار کردن چنانچه او نخواست بماند ما یک تنبیهی برای او قائل شویم و بنده معتقدم که این هیچ عملی نیست و عقیده‌ام این است که آقای آقا سید یعقوب هم از پیشنهاد خودشان صرف نظر نمایند و اینکه فرمودند خوبست در نظامنامة که بعد تدوین می‌شود نوشته شود بعقیدة بنده مضر است و بهتر این است که اینماده سر جای خودش بماند و مجلس تکلیفش را معین کند.
رئیس – پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب در موقع رأی تکلیفش معلوم می‌شود پیشنهاد آقای دشتی
(اینطور قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده چهار اینطور نوشته شود در صورتیکه دکتر اشترنگ بخواهد کنترات خود را فسخ کند بایستی سه ماه قبل اطلاع بدهد و از حق گرفتن خرج سفر محروم خواهد بود.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – بنده یک قسمت از توضیحات خود را عرض کرده‌ام و خواستم آقای امیر حسینخان را متذکر کنم
که کنترات معنیش چه چیز است …
امیر حسینخان – بنده خودم میدانم کنترات یعنی چه.
دشتی – معنی کنترات این است که بنده یک شرائطی را قرار می‌دهم که هر کس که مستخدم من است بدان شرائط رفتار کند او هم اگر قبول کرد استخدام را قبول می‌کند والا اگر قرار بگذاریم که هر وقت نخواست خدمت کند آزاد باشد این معنی کنترات نیست کنترات باید برای هر دو طرف دارای شرائط باشد که هر دوازدهم استفاده کنند او از ما استفاده می‌کند حقوقی می‌گیرد خرج سفر می‌گیرد ما هم باید از او استفاده کنیم و تا آخر مدت خدمت کند ما معلم استخدام می‌کنیم که برود در مدارس ما درس بدهد و باید یک شرطی قائل شویم که او نتواند بمعاذیری متشبث و کارمان را بزمین بزند و برود ولی اگر معاذیری داشت که متوجه بود قبلا اطلاع بدهد که دولت بتواند عوض او را استخدام کند البته بطور حتم هم ما نباید او را الزام کنیم که تا آخر مدت بماند ولی ممکن است قرار بگذاریم که مثلا سه ماه قبل از رفتن اطلاع بدهد که ما بتوانیم یک کسی دیگر را استخدام کنیم والا هر وقت دلش خواست برود بنده این را عملی نمیدانم و کار از پیش نمی‌رود و اسباب زحمت است. وزیر معارف- اصولا صحیح است که باید دقتهای لازم بشود که مستخدمی که کنترات شده است بمیل و سلیقه خودش بطور دلخواه کنترات خودش را فسخ نکند و البته دقتهای لازمه در این باب در شرائط فرعیه که بین طرفین مبادله می‌شود خواهد شد آن مادة اخیر که سایر شرائط فرعیه را دولت با طرف قرار خواهد داد یکی از شرائط فرعیه هم همین است که اگر خواست کنترات خودش را فسخ کند این باید موجه باشد مدلل باشد و قبلاً اطلاع بدهد و از طرفی چنانچه ما بخواهیم این را قانونی کنیم و سه ماه را بطور معین و محدود ذکر کنیم تصدیق بفرمائید که ممکن است یک مواردی پیش بیاید که کمتر از سه ماه مدت لازم داشته باشد فرض بفرمائید یک اجباری حقیقتاً برای او پیش آید نه اینکه عامد در فسخ کنترات باشد یک محظورات و موانعی برای او ایجاد شده است که مجبور است بدون میل خودش برای انجام آن محظورات به کنترات خودش خاتمه بدهد و این محظورات و حوائج هم روز قبل اتفاق افتاده است چطور می‌شود گفت که تو از حالا باید اظهار کنی که سه ماه دیگر حق فسخ کنترات خود را داشته باشی این عمل بنظر نمی‌آید بنده عقیده‌ام این است همانطور که معمول است در شرائط فرعیه این دقتها بین طرفین می‌شود و بهمان جا هم اکتفا شود بهتر است تا اینکه در قانون قید شود.
دشتی – اگر در شرائط فرعیه این نظریات تأمین شود بنده پی می‌گیرم.
رئیس – پیشنهاد آقای فیروز آبادی
(بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در صورتیکه خودش بخواهد کنتات را فسخ کند حق استفاده از دو ماه حقوق گذشته اش را نداشته باشد.
رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – در اینجا شرط می‌کنیم که اگر ما بخواهیم کنترات او را فسخ بکنیم باید حقوق تا آخر مدت کنتراتش را به او بدهیم اما او اگر آمد و دو ماه در اینجا خدمت کرد و خواست کنترات خودش را فسخ کند ما بدون هیچ شرط و قیدی به او بگوئیم مختار هستی فسخ کن و برو پس باید یک شرایطی قرارداد که او هر ساعت که خواست برود آزاد نباشد از آنطرف هم ما نمی‌توانیم کلیتاً او را ممنوع کنیم از فسخ کنترات خودش بجهت اینکه اگر ممنوع شد شاید کار نکند به این جهت این شرط را می‌کنیم که اگر بخواهد کنترات خودش را فسخ کند و برود حق استفاده از دو ماه حقوق ندارد
مخبر – بنده خیلی مسرور هستم از اینکه آقای فیروز آبادی مصر هستند که مستخدم تا آخر مدت خدمت خودش کار کند و این اول مرتبه ایست که موافقت می‌فرمایند با یک معلم خارجی ولی این نکته را هم باید بدانند که یک واهمة بی ربطی پیدا شده است که دکتر اشترنگ بی خود و بی جهت خدمت خودش را ول کند و برود از طرفی هم باید یک شرایطی باشد که خود سرانه کار نکند و همانطور که آقای وزیر معارف مخصوصاً تصریح فرمودند که در شرایطی فرعی قید خواهد شد منتها البته باید یک عبارات وسیعتری باشد یعنی در صورتیکه عذر موجه نداشته باشد و غیر اینها حالا ما بخواهیم اینها را در تحت یک جمله مبهم بنویسیم لزومی ندارد و البته آقا هم موافقت می‌فرمایند که این جرم را آن بیچاره ندهد.
رئیس – آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند
(دو نفر قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد رأی می‌گیریم بماده چهار آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد
(ماده پنج بشرح ذیل قرائت شد)
ماده پنجم – مستخدم مزبور در موقع تعطیل تابستانی مدارس سالی یکماه حق مرخصی با استفاده از حقوق خواهد داشت.
رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – این مسئله یک سابقة شده است برای ما هر چند که می‌گویند در اروپا همچو چیزی نیست که سالی یکماه دو ماه تعطیل کنند لیکن غالباً عرض کرده‌ام که هر چه آن جا باشد ما نباید آنرا سرمشق برای خودمان قرار دهیم در اینجا مستشاری را که ما از خارج می‌آوریم در تمام دوازده ماه روزی دو ساعت سه ساعت کار می‌کند اگر تابستان است که می‌رود در شمیرانات اگر زمستان است که در اطاقهای گرم کار خودش را می‌کند مرخصی چه علت دارد؟ لهذا بنده به این سوابق عقیده ندارم و از این جهت پیشنهاد می‌کنم حذف شود.
مخبر – تصور می‌کنم آقا لایحه را نداشته باشند اگر ماده را دقت فرموده باشند اساساً در تابستان مستحضر هستند که مدارس دو ماه و نیم تعطیل است دکتر اشترنگ هم مثل سایر معلمین بطور طبیعی می‌باید از این تعطیل استفاده کند منتها برای اینکه شاید وزارت معارف بخواهد در این دو ماه و نیم یک کارهائی برای تکمیل نواقص مدرسه بکند از این جهت نوشته شده است که بیش از یکماه حق مرخصی ندارد و یکماه و نیم دیگر وقت او را گرفته‌اند.
جمعی از نمایندگان – مذاکران کافی است.
رئیس – رأی می‌گیریم بماده پنج آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد ماده شش
(بشرح آتی خوانده شد)
ماده ششم – دولت مجاز است سایر شرایط و مقررات استخدام دکتر اشترنگ را معین و مطابق قانون مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ کنترات مشار الیه را امضاء نماید.
رئیس – مخالفی ندارد.
(گفتند خیر)
رئیس – رأی می‌گیریم بماده ششم آقایان موافقین قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد مذاکرات راجع بکلیات است آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – بنده برای تعقیب نظریات خودم و فرمایشات آقای امیر حسین خان ناچارم در مورد کلیات عرایض خودم را تکرار کنم کنترات لفظی است فرانسه و آنچه که بنده فهمیده‌ام معنی آن اجازه است هم در بین ما مسلمانها عقد لازم است و عقد لازم هم این است که طرفین التزام دارند که تا آخر نگاهدارند ولی اینجا برای یکطرف الزام است و برای یکطرف اجازه است که هر وقت بخواهد دست بردارد بردارد درست است که این شخص را وزارت معارف آورده است در سابق هم معلم بوده است و کسی نیست که در یک موقعی دچار مضیقه بشود و بنده این را که عرض کردم می‌خواستم توجه بدهم بدولت که بعد از این کنتراتها به این مسئله توجه داشته باشند و این قدر ارخاء عنان نسبت بمستخدمین خارجه نداشته باشند به این جهت بنده با این ماده مخالف بودم و ناچارم در کلیات هم رأی ندهم.
رئیس – آقای شریعت زاده.
شریعت زاده – بنده تصور می‌کنم توضیحات آقا دفاع از اظهارات آقای امیر حسین خان بوده است و نسبت به اصل لایحه مخالفتی نداشته باشد بنابراین عرض نمی‌کنم و تصور می‌کنم مذاکرات هم کافی باشد.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – رأی گرفته می‌شود به خبر کمیسیون بودجه مشتمل بر شش ماده آقایان موافقین ورقة سفید می‌دهند
(اخذ آراء بعمل آمده و شصت ورقة سفید تعداد شد)
رئیس – عدة حضار ۶۶ با ۶۰ رأی تصویب شد
اسامی رأی دهندگان
آقایان: اسفندیاری – بیات – دولتشاهی – موقر – فومنی – دیبا – بروجردی – حقنویس – نگهبان – بدر – اسعد – جلائی – محقق – امام جمعة اهر – بهار – بامداد – معتمد التولیه – آشتیانی – عمادی – زوار – شیخ الاسلام ملایری – امیر تیمور کلالی – آیت الله زاده – ذوالقدر – شریعت زاده – ملک مدنی – شیروانی – نوبخت – کی استوان – خواجوی – محمود رضا – میرزا عبدالله خان وثوق – حاج علی اکبر امین – حیدری – محمد آخوند – پورتیمور – معظمی – پالیزی – خوئی – یحیی خان زنگنه – مفتی – دکتر رفیع امین – ثابت – ابراهیمی – مصدق – ملک آرائی – تقی زاده – سید کاظم یزدی – اسکندر خان مقدم – سلطان محمد خان عامری – دکتر لقمان – خلیل فهیمی – طاهری – نجومی – دهستانی – افخمی – ایلخان – دیوان بیگی – بنی سلیمان – عصر انقلاب.
رئیس – خبر کمیسیون بودجه راجع به پاپاریان مطرح است.
(بشرح ذیل خوانده شد)
ماده واحده – مجلس شورای ملی بوزارت مالیه اجازه می‌دهد که کنترات مسیو پاپاریان معلم دواسازیرا از اول مهر ماه ۱۳۰۶ با همان مقررات و حقوق مصوب بیست و چهارم دیماه ۱۳۰۴ برای مدت دو سال و سه ماه تجدید نماید.
رئیس – آقای فیروز آبادی.
فیروز آبادی – این شخص شنیده‌ام معلم دوا سازی است و برای ساختن دوا استخدام می‌شود از آنطرف هم می‌شنویم در ایران دوا ساز خیلی داریم که همه قابل معلمی هم هستند و از ان گذشته ما مدرسة که اشخاص بروند در آنجا دوا سازی یاد بگیرند نمیدانیم داریم یا نداریم اگر مدرسه داشته باشیم بنده عرضی ندارم والا در صورتیکه ما معلمی داشته باشیم که بتواند جای این شخص کار بکند یا مدرسه نداشته باشیم بنده مخالفم. مخبر – مدرسه دوا سازی در جزء مدرسة طب است و چندین سال هم هست که تأسیس شده است پاپاریان هم در تمام ادوار در این مدرسه خدمت کرده و وزارت معارف هم همیشه از خدمات او راضی بوده
است و یکی از معلیمن خوب است شاید یک عیب داشته باشد و ان ارزانیش است بنابراین بنده تصور می‌کنم که هنوز ما احتیاج بوجود این شخص داریم و باید این مدرسه توسعه پیدا کند منتها حالا بودجه ما اجازه نمی‌دهد و می‌خواستم استدعا کنم آنجا که نوشته شده است بوزارت مالیه اجازه داده می‌شود چون راجع بتجدید کنترات است باید نوشته شود بوزارت معارف اجازه داده می‌شود.
رئیس – آقای بامداد.
بامداد – بنده موافقم.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – موافقم.
رئیس – آقای حقنویس.
حقنویس – موافقم.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – بنده فقط خواستم از آقای وزیر معارف خواهش کنم که توضیحات کاملتری بدهند که پاپاریان برای چه کنترات می‌شود و کجا درس می‌دهند و عملیات سابق او چه بوده است اگر ممکن است یک توضیحاتی بدهند که اطلاعاتی در این باب پیدا کنیم.
وزیر معارف – مدرسه اینست که شاید متجاوز ار ده سال باشد تأسیس شده است و جزو مدرسه طب است بعنوان مدرسه دواسازی اگر چه اسم اینجا را گذاشته‌اند دواسازی و متبادر از این لفظ این است که شاید خود دوا را می‌سازند مثل اینکه در بعضی کارخانجات دوا را می‌سازند اینجا هم اینطور است ولی اینطور نیست مقصود این است که اشخاصی که در این جا می‌روند انواع و اقسام ادویة جدیده ایرانی و فرنگی را در اینجا خوب بشناسند و تمیز بدهند …
فیروز آبادی – در مدت ده سال نشناخته‌اند؟
وزیر معارف – و این مسئله یک قواعدی دارد و یک رشته از علوم متعلق به این قسمت است مقداری فیزیک باید بخوانند و مقداری شیمی باید بخوانند و بعد از اینکه شناختند ادویه را مقدار ترکیب ادویه و تناسب آن را هم باید تشخیص بدهند نتیجه اش این است که بعد از آن که رفت دکان دوا فروشی باز کرد و نسخه طبیب را بردند پهلوی او بقدری مطلع از تناسب ترکیب ادویه باشد که چنانچه طبیب اشتباه کرده باشد در تناسب آن ادویه آن دوا فروش بداند و تشخیص بدهد که در واقع یک نظازتی هم در نسخه طبیب شده باشد در قوانین معمول است که همانطور که طبیب مسؤل است دوا فروش هم مسؤل است نهایت اسم این مدرسه دواسازی شده است و خیلی هم مملکت از وجودش استفاده کرده است و تمام آنهائی که امروز متصدی دوا فروشی هستند یا دیپلم از خارجه دارند یا از مدرسه بیرون آمده‌اند و این شخص هم یک کسی است که تحصیل کرده است و دیپلم هم از مدرسه دارالفنون شاهانه سابق عثمانی دارد چند ساعت درس می‌داد و بعد در سه سال قبل دو ساعت بر کار او افزوده شده و چون تبعة ترکیه و در داخله است حقوقش اینطور است بنابراین این مدرسه خودش مدرسة مفید و نافعی است.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بماده واحده با ورقه آقایانیکه تصویب می‌کنند اوراق سفید می‌دهند
(اخذ اوراق رأی بعمل آمده پنجاه و هشت ورقه سفید تعداد شد)
رئیس – عده حضار ۶۴ با ۵۸ رأی تصویب شد
(اسامی رأی دهندگان)
آقایان :دیوان بیگی – بنی سلیمان – نجومی – طاهری – فهیمی – سید جواد محقق – ذوالقدر – دکتر لقمان – دکتر مصدق – تقی زاده – حقنویس – ابراهیمی – مفتی – دکتر رفیع امین – پالیزی – خوئی – اعظمی – ملک ایرج پور تیمور – معظمی – میرزا عبدالله خان
وثوق – محمد آخوند – محمد تقیخان اسعد – میرزا علی اکبر امین – حیدری – اسفندیاری – دولتشاهی – اسکندر خان مقدم – مرتضی قلیخان بیات – جلائی – دهستانی – فومنی – ثقت الاسلام بروجردی – شیخ الاسلام ملایری – طباطبائی دیبا – موقر – مدرس – عمادی – زوار – خواجوی – محمود رضا – شریعت زاده – شیروانی – میرزا آیت الله زاده – میرزا هاشم آشتیانی – بامداد – ملک مدنی – بهار – آقا سید یعقوب – میرزا سید مهدی معتمد – نگهبان – عصر انقلاب – امیر حسینخان ایلخان – امام جمعة اهر – کلالی – بدر - افخمی – سلطان محمد خان عامری – کی استوان.
رئیس – یک فقره خبر از کمیسیون مرخصی است قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
آقای حیدری مکری بعلت کسالت مزاج تلگرافاً تمنی یازده روز دیگر مرخصی نموده‌اند کمیسیون عرایض تصویب و راپورت آنرا تقدیم می‌نماید.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – بنده چون تصمیم گرفته‌ام که بعد از ایم با خبرهای کمیسیون مرخصی موافقت نکنم حالا ولو اینکه سالار مکری هم همیشه حاضر بوده‌اند بنده نمی‌توانم محض حسنات ایشان از یک سیئاتی صرف نظر کنم زیرا بقدری مرخصی داده شده است که حقیقتاً بنده خجالت می‌کشم این است که با این خبر هم مخالفت کردم.
رئیس – آقای دادگر.
دادگر – عرض کنم این با نظر آقای آقا سید یعقوب مخالف نیست زیرا آقای آقا سید یعقوب مصرند که عدة وکلا کم نشود و مجلس از اکثریت نیفتد ولی این مال گذشته است و ایشان برای خاطر کسالت اجازه خواسته‌اند.
رئیس – آقایانیکه مرخصی یازده روزه آقای حیدری را تصویب می‌کند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد چند فقره پیشنهاد راجع بدستور رسیده است اگر اجازه میفرمائید بماند برای جلسه بعد.
جمعی از نمایندگان – صحیح است.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
قانون
اجازه پرداخت نود هزار تومان بصحیه کل مملکتی برای جلوگیری و دفع مرض وپا
مصوب ۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۶ شمسی
ماده واحده – وزارتمالیه مجاز است مبلغ نود هزار تومان از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵ برای جلوگیری و دفع مرض وبا اعم از فوق العاده اطبای اعزامی مطابق تشخیص صحیه و تهیه واکسن از خارجه و سایر مخارج مربوطه بجلوگیری از وبا و توسعه پاستور طهران برای واکسن و سرم سازی باختیار صحیه کل مملکتی واگذار نماید
اینقانون که مشتمل بر یکماده است در جلسة شانزدهم شهریور ماه یکهزار و سیصد و شش شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
حسین پیر نیا: رئیس مجلس شورای ملی.
قانون
استخدام دکتر هانری اشترنگ تبعه دولت آلمان برای مدیری مدرسه صنعتی
مصوب ۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۶ شمسی
ماده اول – دولت مجاز است دکتر هانری اشترنگ تبعة دولت آلمان را برای مدت سه سال از اول تیر ماه ۱۳۰۶ برای مدیری و معلمی مدرسه صنعتی دولتی استخدام کند.
ماده دوم – حقوق دکتر اشترنگ سالی چهار هزار و هشتصد تومان است که باقساط ماهیانه بمشار الیه تأدیه خواهد شد.
ماده سوم – در موقع ختم این قرارداد چنانچه کنترات دکتر اشترنگ تجدید نشود مبلغ چهار صد تومان بعنوان خرج سفر برای معاودت بآلمان بمشار الیه پرداخت خواهد شد.
ماده چهارم – در صورتیکه دکتر اشترنگ شخصاً کنترات خود را فسخ نماید حق اخذ مخارج مراجعت را نخواهد داشت.
ماده پنجم – مستخدم مزبور در موقع تعطیل تابستانی مدارس سالی یکماه حق مرخصی با استفاده از حقوق خواهد داشت.
ماده ششم – دولت مجاز است سایر شرایط و مقررات استخدام دکتر اشترنگ را معین نماید و مطابق قانون مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ کنترات مشار الیه را امضاء نماید.
اینقانون که مشتمل بر شش ماده است در جلسه شانزدهم شهریور ماه یکهزار و سیصد و شش شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
حسین پیر نیا: رئیس مجلس شورای ملی
قانون
اجازه تجدید کنترات مسیو پاپاریان معلم دواسازی
مصوب ۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۶ شمسی
ماده واحده – مجلس شورای ملی بوزارت معارف اجازه می‌دهد که کنترات مسیو پاپاریان معلم دواسازی را از اول مهر ماه ۱۳۰۶ با همان مقررات و حقوق مصوب بیست و چهارم دی ماه ۱۳۰۴ برای مدت دو سال و سه ماه تجدید نماید.
اینقانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه شانزدهم شهریور ماه یکهزارو سیصد و شش شمسی بتصویب مجلس شورای ملی برسد.
حسین پیر نیا: رئیس مجلس شورای ملی.
قانون
استخدام دو نفر معلم برای مدرسه صنعتی از آلمان و دو نفر معلم برای حقوق و سیاسی از فرانسه
مصوب ۱۶ شهریور ماه ۱۲۰۶ شمسی
ماده اول – وزارت معارف مجاز است یکنفر معلم برای تدریس مهندسی ماشین آلات و ریاضیات عالیه مدرسه صنعتی و یکنفر استادکار برای معاونت معلم آهنگری مدرسه صنعتی و دو نفر معلم از فرانسه برای مدرسه حقوق و سیاسی که تخصص آنها را دولتهای متبوعه آنها تصدیق کرده باشد از پانزدهم شهریور ۱۳۰۶ برای مدت دو سال و نه ماه و نیم استخدام کند.
ماده دوم – حقوق هر یک از معلمین مذکور در چهار هزار تومان و حقوق استادکار یکهزار و هشتصد تومان خواهد بود که باقساط ماهیانه دریافت خواهند کرد.
ماده سیم – در موقع عزیمت بایران مبلغ سیصد تومان بهر یک از معلمین و مبلغ دویست و پنجاه تومان باستادکار بعنوان خرج سفر داده خواهد شد و در ختم قرارداد نیز مشار الیهم معادل مبلغ مذکور را برای عودت بوطن خود دریافت خواهند کرد.
ماده چهارم – مستخدمین مذکور در موقع تعطیل تابستانی مدارس سالی یکماه حق مرخصی با استفاده از حقوق خواهند داشت.
ماده پنجم – وزارتمعارف مجاز است سایر شرایط استخدام معلمین و استادکار مزبور را بر طبق قانون استخدام اتباع خارجه مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین و قرارداد آنها را امضاء نماید
این قانون که مشتمل بر پنج ماده است در جلسه شانزدهم شهریور ماه یکهزار و سیصد و شش شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
حسین پیرنیا: رئیس مجلس شورای ملی