مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اسفند ۱۳۰۵ نشست ۷۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۶
جلسه: ۷۲
صورت مشروح مجلس لیله سه‌شنبه ۱۶ اسفندماه ۱۳۰۵ مطابق ۴ رمضان ۱۳۴۵
فهرست مندرجات:
۱- ارجاع خبر کمیسیون فوائد عامه راجع به امتیاز سنتونین سازی به قاضی زاده به کمیسیون فوائد عامه و قوانین مالیه برحسب تقاضای کمیسیون فوائد عامه
۲- قرائت عریضه هیئت تجار راجع به اقتصادیات
۳- معرفی آقای دکتر بهرامی به سمت معاونت فنی وزارت داخله از طرف آقای وزیر داخله
۴- تصویب فوریت قسم اول (یک شوری) لایحه وزارت داخله راجع به اجازه تغییر حوزه‌بندی اداری مملکتی بر طبق اصول و قوائد علمی
۵- سؤال آقای آقا سید یعقوب از آقای وزیر داخله راجع به اشرار کهکیلویه و بویر احمدی و ممسنی و جواب آقای وزیر
۶- سؤال آقای شیروانی از آقای وزیر داخله راجع به قرداد هواپیمایی بین‌المللی و موکول نمودن جواب ایشان به جلسه دیگر از طرف آقای وزیر
۷- بقیه شور نسبت به خبر کمیسیون قوانین مالیه راجع به تاسیس بانک ملی (ماده۸- ۱۱)
(مجلس دوساعت و نیم از شب بریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس لیله یکشنبه چهاردهم اسفند ماه را آقای ضیاء قرائت نمودند)
رئیس- صورت مجلس اعتراضی دارد یا خیر ؟(گفته شد خیر)
رئیس- صورت مجلس تصویب شد
آقا میرزا عبدالحسین – اجازه میفرمائید؟ درصورت مجلس بنده راجزء غائبین بی اجازه نوشته‌اند ...
رئیس- صورت مجلس تصویب شد. دردوره پنجم لایحه از طرف دولت تقدیم مجلس شده بود راجع باعطاء امتیاز ساختن جوهرکرم بشخص قاضی زاده آن لایحه مراجعه شد بکمیسیون فوائد عامه خبرش هم برای دستورحاضربود ولی چون وقت نشد بمجلس نیامد فعلا کمیسیون فوائد عامه برطبق ماده ۲۳ نظامنامه تقاضا کرده است که این خبر مراجعه شود بآن کمیسیون چون مطابق نظامنامه است محتاج باخذ رأی نیست. چند شب قبل راجع بطرحی که پیشنهاد شده بود نسبت بکارخانه کبریت سازی آذربایجان معلوم نشد بکدام کمیسیون باید مراجعه شود
بعضی ازنمایندگان- کمیسیون فوائد عامه
رئیس- چون راجع بمعافیت ازمالیات هم هست اگر آقایان موافقند بکمیسیون قوانین مالیه همم راجعه شود.
جمعی ازنمایندگان- صحیح است
رئیس- عریضه ازطرف آقایان تجار بمجلس رسیده بود ومراجعه شده بود بکمیسیون عرایض. کمیسیون عرایض اظهاری رأی کرده است که درمجلس قرائت شود (بشرح ذیل خوانده شد)
مقام منیع ریاست محترم مجلس مقدس شورای ملی شیدا لله ارکانه –درتعقیب عرایض شفاهی روز دوازدهم شهرجاری اینک نیز کتبا مستدعیات خودرامعروض داشته وتقاضا می‌نمایم که مقرر شود درجلسه علنی خاطرمبارک عموم آقایان نمایندگان محترم را مستحضر وازتوجه مخصوصی درانجام این مستدعیات عامه راقر ین تشکر وامتنان فرمایند
اول- چون جسارت سابقه طایفه ضاله وهابی به بقعه مطهره ائمه بقیع سلام الله علیهم وشایعات جدیده که درجسارت بمرقد منور نبوی صلی الله علیه واله می‌دهند باعث تشویش واضطراب قلوب عامه مسلمین می‌باشند وبایستی دولت وملت ایران خصوصا در این واقعه خاموش نه نشسته وبا مسمین دنیا مذاکرات را ادامه دهند تا بوسایل ممکنه موجبات بنای بقاع متبرکه سابقه وجلوگیری ازشایعات لاحقه را فراهم نمایند لذا تصور می‌کنیم از وظائف حتمیه آن مقام مقدس است که برای حفظ شئونات دینی وتظاهر بعلاقه مندی بمقدسات مذهبی باهر گونه تحمل زحمت وصرف وقت ومال که مقدور باشد مطلب راتعقیب ووسایل تهییج مسلمین عالم رابرای جبران مادی ومعنوی آن فرلهم فرمایند
دوم – دراین موقع که خاطر اولیای معظم دولت ووزارت حلیله عدلیه عظمی علاقمند وهمشان بتأسیس عدلیه قانونی که امورقضائی مملکت راتأمین نماید متوجه شده وخاطر عامه راازاین حسن توجه مسرور ومشعوف ومتشکر ساخته‌اند استدعا داریم که در ایجاد عدالت خانه که طرز تشکیلات وقوانین آن مطابق مزاج مملکت باشد وانتخاب اشخاص صالح برای عضویت آن با این وزیرشجاع کمک ومساعدت فرمائید تا بلکه بخواست خداوند ما هم طعم عدالت را چشیده وضمنا موفق بالغاء کاپیتولاسیون وایجاد شرکتها ومؤسساتا عام المنفعه بشویم
سوم – بااوضاع اسف آور تجارت شمال مقتضی است که بهیئت محترم دولت تذکر دهند زودتر قرارداد تجارتی بادولت شوروی روس رابمجلس مقدس بیاورند که از تصویب بگذرد وهرگاه بین دولت علیه با آن دولت موافقت حاصلنشده است بطوریکه عموم تجارایالات وولایات ومرکر تقاضا کرده‌اند ازطرف دولت علیه بادولت شوروی معارضه بمثل شروع گردد
چهارم –درخصوص منع اشیاء تجملی وغیر لازم چنانچه خاطرمبارک نمایندگان محترم مسبوق است قریب هفت سال است تجار برای توازن واردات وصادرات و
ضمنا جلوگیری ازفساد اخلاق زحمت‌ها کشیده ورنج‌ها برده‌اند وحال که لایحه ازطرف دولت بآن مقام مقدس رسیده ومطرح است علاوه برآنکه مقصود تجار راتأمین نیمکند محتمل است زحمات جدیدی نیزفراهم نماید بنابراین استدعا داریم که نظریات شورای عالی تجارت وتجار را که سابق عرض کرده‌اند مراعات فرموده واین لایحه رابقسمی که برای مملکت وملت مفید باشد ازتصویب مجلس مقدس بگذرانند
پنجم – درخصوص تسریع درساختمان اولین راه آهن ایران توسط مهندسین خارجی وداخلی درتحت نظرومراقبت یک نفر رئیس مطلع وباکفایت وامین ایرانی که مطابق مصالح اقتصادی وسیاسی بارعایت صرفه وصلاح مملکت تمام شود بترتیبی که در پیشنهاد کمیسیون راه آهن که یک نسخه آن منضما تقدیم می‌شود توجهات مخصوصه بفرمایند
رئیس – اگرمجلس موافق باشد بهیئت دولت تذکر داد ه میشودکه درانجام منظورات مهمی که در این لایحه است اقدامات کافی بعمل آید
نمایندگان- صحیح است
رئیس- آقا وزیرداخله
وزیرداخله – اولا آقای دکتر حسینخان بهرامی رابریاست کل صحیه ومعاونت فنی وزارت داخله بمجلس شورای ملی معرفی می‌نمایم. نظامنامه‌های تشکیلات کل صحیه‌های نظمیه وبلدیه واینها هم که مربوط باداره کل صحیه بوده حاضر شده ودریک جلسه که در هیئت وزراء قرائت شد تقدیم مجلس می‌شود که بکمیسیون داخله برطبق قانون مصوب مجلس مراجعه شود ثانیا همانطور که خاطر آقایان نمایندگان محترم مسبوق است دراین مدت یک تشکیلات مرتبی درقطعات مملکت موجود نبوده است وبهمین جهت شاید درموقع انتخابات هم دچار یک اشکالاتی درقسمت حوزه بندیها وغیره می‌شدیم وهمینطور راجع بروابطی که بایستی بین قطعات مملکت مرکز موجود باشد ودرهرحال دولت مرکزی نفوذش درتمام نقاط یک طور ومساوی باشد بواسطه همین تشکیلاتی که مرتب ومنظم نبوده آن نفوذ بان طوریکه منظورآقایان است ترتیب نیافته. باینجهت وزارت داخله درنظرگرفته است که باموافقت سایروزارتخانه‌ها تشکیلات مملکتی راازصورت فعلی که هست عوض نماید ولی چون اصل سوم متمم قانون اساسی مانع این اقدام بود. یعنی بدون اجازه مجلس وزارت داخله نمی‌توانست این اقدام رابکند. باینجهت یک لایحه نوشته شده است که تقدیم مجلس می‌کنیم واستدعای یک فوریت شده که بفوریت اولش امشب رأی داده شود. بعد مراجعه بکمیسیون داخله بشود وازکمیسیون محترم داخله هم تقاضا می‌کنم که توجه بفرمایند زودتر آن کمیسیون رادروزارت داخله تشکیل بدهیم وهرقسمت هائی که حاضر شد بموقع عمل واجرا گذارده شود
رئیس- قرائت می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد)
ماده اول- مجلس شورای ملی بوزرات داخله اجازه می‌دهد که حوزه بندی ادارات مملکت رابرطبق اصول وقواعد علمی وموافق حدود طبیعی واحتیاجات اهالی تشخیص ومملکت ایران را به ولایات متناسب تقسیم وحوزه قلمرو هرولایتی راتعیین نماید وپس از تصویب هیئت وزراء بموقع اجرا گذارد
ماده ۲- این اجازه برای مدت یک سال بوزارت داخله داده می‌شود وپس ازانقضای این مدت اگر انجام نگرفته باشد محتاج باجازه ثانی ازمجلس شورای ملی است وزیرداخله – رئیس الوزراء
رئیس- مذاکرات راجع به فوریت است. آقای یاسائی
یاسائی- این موضوعی راکه می‌خواهم عرض کنم چون برائی که راجع بفوریت داده می‌شود مربوط است این است که عرض می‌کنم. بنده اساسا باتغییر تشکیلات وزارت داخله درمرکز وولایات کاملا موافقم. این تشکیلات درمرکز وولایات متناسب بااحتیاجات این مملکت نیست وچون وزارت داخله‌ام التشکیل وزارت خانه هاست اگردرتشکیلات وزارت داخله یک اصلاحاتی بشود ویک تناسبی با تشکیلات وزارت داخله یک اصلاحاتی بشود ویک تناسبی با تشکیلات سایروزارت خانه‌ها پیدا کند البته خیلی خوب است چون بواسطه عدم تناسبی که درایالات ولایات هست یک قسمکت مهم مملکت رااختیارش رامیدهند بیک کسی ویک قسمت کوچکی را بیک کس دیگر ونفوذ وزارت داخله ودولت مرکزی تأثیرش درنقاط مختلفه مملکت یکسان نیست ولی اشکال بنده دراینجا ست که ما یک قانونی درمجلس گذراندیم بعنوان طرح قانونی که وزارت خانه‌ها مکلف هستند درظرف سه ماه قانون تشکیلات مرکزی وولایتی خودشانرا نوشته وتقدیم مجلس کنند این دوماده که اینجا قرائت شد بنظر بنده مناقض باآن قانون است زیسرا وزارت داخله یک اجازه می‌خواهد بگیرد که یک تشکیلاتی بدهد وبتصویب هیئت وزراء برساند ومدت این اجازه هم یک سال است. دراین صورت بنده نیمدانم چه می‌شود کرد. اگرآن قانونی راکه ما درمجلس گذراندیم یک تعارضی بااین قانون پیدا می‌کند میبایستی لااقل درآن قانون قید شود که مستثنیا شامل وزارت داخله نیست ...
رئیس- اینها مسائلی است که وقتی آمد بمجلس باید مذاکره بشود فعلا راجع بفوریت بفرمائید
یاسائی- مقصود بنده این است که بیشتر درش دقت شود البته وقتیکه دوشوری شد مطالعات بیشتری می‌شود واگر فوری باشد ممکن است یک قانونی بگذرد بعد اسباب زحمت شود
وزیرداخله- اولا خود آقا تصدیق فرمودند که این تقسیمات وتشکیلات فعلی که هست صحیح نیست. وزارت داخله هم نمی‌تواند روی تشکیلات فعلی قانون تشکیلات خودش رابنویسد وبیاورد برای اینکه بهزاردلیل این تشکیلات فعلی را ایالت فارس، آذربایجان، خراسان، وهمچنین سلیر نقاطی که هست وزارت داخله مفید بحال مملکت نمی‌بیند و باینجهت اگرما بخواهیم تشکیلاتی در ظرف سه ماه همانطور که مجلس مقرر فرموده‌اند بنویسیم بیاوریم بمجلس ناچاریم همینطوری که حالا هست بنویسیم والی فارس حقوقش فلان قدر وتوابعش هم همانطور تشکیلاتش هم فلان. پس برای همان منظوری که مجلس شورای ملی دارد از مجلس اجازه می‌خواهیم که پس از آنکه مجلس اجازه داد یک کمیسیونی ازتمام وزارتخانه‌ها در وزارت داخله تشکیل شود برای اینکه تمام وزارتخانه‌ها هم باید مطابق این تشکیلات رفتارنمایند برای اینکه مرکزحکومتی فارس نمی‌شود یک نقطه باشد واداره مالیه اش جای دیگر، عدلیه طور دیگر، قشونیش طرز دیگرپس ازتمام وزارت خانه‌ها نماینده خواهد آمد آنجا مخصوصا وزارتخانه هائی که دراین قسمت بیشتراهمیت دارند وصورت تشکیلات نوشته خواهد شد وئبرفرض که اختلافی هم بارائی که مجلس شورای ملی داده است داشته باشد ممکن است خود مجلس آن رأی راعقب بیندازد واین اجازه رابدهد بااین حال هم اگراقایان نظریاتی دارند ما حاضریم پس از انکه بکمیسیون ارجاع شد درکمیسیون حاضر شویم وآقایان هم اگر نظری دارند درانجا اظهار بفرمایند ومطابق نظریات اصلاح کنیم
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- موافقم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سیدیعقوب- بنده تعجب می‌کنم ازاین هیئت دولتی که آمده‌اند هرلایحه که می‌آورند هی می‌گویند
فوری! این یک فرمول غریبی شده است. اساس مملکت را زیرورو می‌کنند. می‌گویند فوری! یک اکثریتی هم پشت سرش ایستاده ورأی می‌دهد! آقا. شما دراین لایحه که آورده‌اید اسم ایالت راازبین برده‌اید. بنده هیچوقت حاضرنیستم اسم ایالت فارس ازبین برود شما میگوئید از سایر وزارتخانه‌ها هم می‌آیند ومینشینیم تقسیم بندی می‌کنیم بنده عرض می‌کنم وزارتخانه‌ها ازولایات خبرندارند. وکلائی که ازولایات آمده‌اند ازاحوال ولایات اطلاع دارند. یک عده که درتهران نشسته‌اند وازتهران بیرون نرفته‌اند وهیچ ازولایات خبرندارند شما می‌خواهید آنها بیایند واین تقسیمات رامعین کنند پس اقلا این لایحه رادوشوری کنید. هی لایحه، هی فوری، هی لایحه، هی فوری والله مملکت راباا ین ترتیب ازبین می‌برید! بنده اقلیت هستم ولی یک اقلیت معاند ومعارضی نیستم. خودتان تصدیق کنید، خودتان نماینده اصضفهان هستید آن اندازه که سرکار ازاصفهان اطلاع داریداینها که درتهران هستند اطلاع دارند ؟اینها که دروزارت خانه‌های تهران هستند والله باندازه شما اطلاع ندارند ازآقای وزیرداخله استدعا دارم که این لایحه رادو شوری کنند که درمجلس عقاید وکلا دراطرافش معلوم وگفته شود ویک قانون صحیحی بگذرد. این است عرایض بنده. اقایان شما برای چه اینجا آمده‌اید؟ اگربنا بشود تمام اختیارات اصلاحات قوانین بدست وزراء باشد ما باید مجلس راببوسیم وبگوئیم مرحمت شما کم نشود. هی فوری! ده یا الله
وزیرداخله – بازآقای آقا سیدیعقوب بنای بی لطفی راگذاشتند وبیجهتا عصبانی می‌شوند. بنده مخصوصا استدعا یمکنم آقایان توجه بفرمایند طرز کار چیست. عمل چه چیز است. فوری یاغیرفوری که مربوط بعمل نیست اگریک عمل خوبی رایک کسی بخواهد بکند اگرخود اوهم فوری تقاضا نکرده است باید مجبورش بکنند که فوری باشد. اگر کارها همانطور که بود بطورکندی وتحقیق ومطالعه ومقتضیات وامروز وفردا واینطورها باشد که طرف ایراد واقع می‌شویم وقتی هم که می‌خواهیم یک کارها ویک اصلاحاتی بکنیم که آقای آقا سیدیعقوب می‌فرمایند چرا تقاضای فوریت کرده‌اید. خوب است آقای آقا سیدیعقوب ملاحظه بفرمایند این تقاضای فوریت که کرده‌ایم برای چیست. همه مان میدانیم که تقسیمات مملکتی امروز متناسب باوضعیات مملکتی نیست من که یکنفر وزیرداخله مسئول شما هستم می‌گویم دولت مرکزی آن نفوذی که باید دریک قسمت مملکت داشته باشد بواسطه تشکیلات فعلی ندارد. ما می‌خواهیم این تشکیلات رااصلاح کنیم. بعلاوه بنده که دوفوریت تقاضا نکردم مخصوصا یک فوریت تقاضا کردم که برود بکمیسیون چهارروز پنج روزوقت هست اگر آقایان نظریاتی دارند تشریف می‌برند درکمیسیون داخله نظریات خودشان را می‌فرمایند بازهم می اید بمجلس را ازروی دقت ملاحظه خواهند فرمود. اما یک قسمتی که فرمودند ... ازکجا که وزارت داخله وقتی می‌خواهد کمیسیون راتشکیل بدهد راجع بفارس از اشخاصی که درفارس بوده‌اند تحقیق نکند. شما که درفارس تشریف نداشته‌اید
آقا سیدیعقوب – بند ه درفارس بوده‌ام
وزیرداخله – خیر، تشریف نداشته‌اید حالا سی سال است درتهران تشریف دارید ..
آقا سیدیعقوب- خیر، بوده‌ام وازتمام نقاط آنجا هم بخوبی اطلاع دارم
وزیرداخله – البته ازاشخاصی که درفغارس بوده‌اند دعوت می‌شود
بنده مسئولم وعرض می‌کنم این تشکیلات متناسب نیست الان هم ازهمه آقایان دعوت می‌کنم که درکمیسیون تشریف بیاورند ونظریات خودشان رابفرمایند والبته مراعات نظریات همه آقایان خواهد شد
رئیس- خوباست آقای آقا سیدیعقوب یک قدری
ملاحظه بکنند ودربعضی مواقع که نسبت بایشان ملاحضه می‌شود از این مساعدت سوء استفاده نکنند
آقا سید یعقوب –بوزیر هم بفرمائید.
رئیس – نظامنامه برای وزراء نوشته شده است برتی شما‌ها نوشته شده
آقا سید یعقوب – همه درد و بلاها برای مااست
بعضی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- رأی می‌گیریم بفوریت قسم اول آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. آقای آقا سیدیعقوب سؤالی ازآقای وزیر داخله داشتند، بفرمائید
آقا سیدیعقوب- مسائل سیاسی ومسائلی که ماها مأمور بانجام آنها هستیم هیچ منافات باخصوصیت وارادت ندارد. بخدای احد واحد قسم است که شاید من آقای وزیرداخله راازجان ودل دوست دارم. ولی یک مسائلی که بنظر بنده می‌آید نظریاتم راعرض می‌کنم. خود آقای رئیس وآقایان نمایندگان میدانند وامیدوارم نظرمن مشوب بعلت نباشد بنده عقایدم راعرض می‌کنم. پس این مانع نیست که بنده سؤالم را بکنم ورفع حاجت بکنم. بنده باقای وزیرداخله درخارج هم اطلاع دادم بطوریکه دروزنامجات نوشته‌اند اشرار آمده‌اند دراطراف کوه گیلویه وبویر احمدی وممسنی واغتشاش فوق العاده پیش آمده است سرتیپ خان تیمی ومیرغلام بویر احمدی باچند نفر یاغی دیگر درفارس پیدا شده‌اند که یکی میرغلام است. حالا مهدی سرخه دریک طرف فارس مشغول چپاول وقتل وغارت است. یک طرف هم همین سرتیپ خان ومیر غلامند که امده‌اند درقلعه ملاقباد (آقایانی که دراصفهان و فارس بوده‌اند کاملا از آنجاها اطلاع دارند) بعد از آنکه زدو خورد واقع شده است قلعه راخراب ویک عده زن وبچه را هم کشته‌اند همین میرغلام درسال گذشته در فهلیون همیکار راکرده است دراردکانی که مسقط الرأس بنده است آنجا هم رفته وهمین کار راکرده است. خواستم ببینم این اطلاعات دروزارت داخله هم آمده است یانه واگر آمده اسشت بااین جدیتی که آقای وزیرداخله برای امنیت وراحتی مردم دارند چه اقدامی کرده‌اند. امنیه درآن طرف بقدر کافی هست یانه، در آن قسمت امنیت فوق العاده متزلزل شده است. از طرف بهبهان و بویر احمد وممسنی ودیز گرد تمام را مغشوش کرده‌اند خواستم ببینم آقای وزیرداخله اقداماتی برای امنیت آن حدود کرده‌اند یاخیر، اگر کر ده‌اند خواستم ببینم آقای وزیرداخله بفرمایند که ماهم مطلع شویم
وزیرداخله – اخباری که آقای آقا سیدیعقوب فرمودند بوزارت داخله هم رسیده است. تقریبا در چهل روز قبل این قضیه را که فرمودید در تنیجه خصومتی که از بیست سال قبل بین این دو دسته موجود بوده و کریم خان بوید احمدی معروف راهمین شخص کشته بود پیش آمده واینها حالا بقصد تلافی بخانه آنها هجوم کرده‌اند وعده رامقتول کرده‌اند ولی درآن نقطه پست امنیه نیست یعنی دران نقطه بخصوص پست امنیه نبوده وعلاوه براین همان طوری که خاطر محترم آقایان مسبوق است، بودجه فعلی که هست وعده قلیلی که امنیه دارد نمی‌تواند درتمام نقاط بقدر کفایت پست بگذارد دراین مدت هم بیشتر ازطرف قشون بامنیه کمک میشده ومیشود وتا یک درجه هم دربعضی نقاط موفقیت حاصل کرده است. راجع باین موضوع بخصوص ودستورات خیلی مؤکدی بامنیه وقشون فارس وبامیر لشکر صادر شده است ومأمورین نظامی هم برای تعاقب اشراررفته. ازطرف
امنیه هم دستورات لازمه داده شده است ولی اینها هم هیک اقدامات موقتی است اقدام اساسی که باید برای تأمین کلیه مملکت کرد که این قبیل نظائر پیدا نکند توسعه امنیه است. امنیه بااین بودجه قلیلی که آقایان ملاحظه می‌فرمایند (که شاید برای یک قسمت ازمملکت هم کافی نیست) چه می‌تواند بکند؟ الان هم چند روز است مشغول مذاکره هستیم که بلکه بتوانیم وزارت مالیه راموافق کنیم یک محلی رابرای اضافه تشکیلات امنیه معین کند وبمجلس پیشنهاد شود که امنیه هم بتواند آنطوریکه مقتضی است تشکیلات خودش راتوسعه دهد وزارت مالیه هنوز جواب مساعدی نداده که می‌تواند دربودجه سال آتیه کمک کند یانه ولی این مسئله خیلی مهم است ومجلس شورای ملی هم باید نهایت علاقمندی رادراین قسمت داشته باشد والا بااین عده امنیه فعلی نمی‌توان انتظاراتی راکه حقا میبایستی داشت، داشت. زیرا دریک نقاطی که ازاین قبیل اشراردارد که یکمرتبه دویست نفرسیصد نفر سوار امنیه بیشتر موجود نیست چه می‌توانند بکنند؟ بعلاوه امنیه یک لوازمی دربعضی نقاط لازم دارد باید تلفنهائی داشته باشد ئویک وسائل کاری داشته باشد وبکلی این وسائل درامنیه موجود نیست. فعلا مذاکرات بین وزارت داخله ووزارت مالیه درجریان است وحتی امروز عصر هم دراین باب بایکی ازافراد میسیون امریکائی (رئیس محاسبات) مشغول مذاکره بودم وقرار شد بارئیس کل مالیه صحبت کند که شاید مبلغی برای سال آتیه بتوانیم ببودجه امنیه اضافه کنیم وهمان طوریکه منظور نظرآقایان است بطورکلی واساسی ازین قبیل چیزها جلوگیری شود درین قسمت بخصوص هم بطورکافی اقدامات شده وبمحض اینکه جواب رسید خاطرآقا را مسبوق می‌کنم
رئیس- آقای شیروانی هم سؤالی داشتند، مسبوق کرده‌اند آقای وزیرداخله
شیروانی – بلی، البته آقایان تصدیق میفرمائید یک تأسیساتی از قبیل سرویس هواپیمائی یاراه آهن یاا مثال اینها ازنقطه نظر مصالح مملکت یک چیزهائی خوبی است ولی البته این قبیل تأسیسات باید نوعی باشد که بدست صاحب مملکت وبدون اینکه بیم نفو. ذ خارجی درآن تصور شود ایجاد بشود ما البته اگرمملکتمان راه آهن نداشته باشد یاسرویس هوا پیمائی نداشته باشد یا سایر مؤسسات جدیده رانداشته باشد ومال خودمان باشد همینطور که هست بهتر ازاین است که خدای ناخواسته یک تزلزلی دروضعیتش ایجا دشود مثلا هندوستان یاجاهای دیگر راه آهن تأسیس شود ما البته همین طوری که توانسته‌ایم تا یک قسمتی ازهمین آثار جدیده تمدن استفاده بکنیم بتدریج استفادات کافی خواهیم کرد وتأسیسات مفیده هم ایجاد خواهیم کرد، خودمان باپول خودمان وباراده شخصی خودمان. آقایان مخصوصا نماینده‌های جنوب اهمیت خلیج فارس راخوبی میدانند خلیج فارس ازنظر اقتصادی بعقیده بنده اگر دولتهای ما توجهی بکنند مهمترین نقطه ایست که ما می‌توانیم ازتجارت وسایر مولدات ثروت وغیره ازآنجا استفاده کنیم خارجی‌ها لقب خلیج فارس رااین طور گذاشته‌اند که جواهر دریا‌ها (جیول اف سیز) ما اغلب برای ماهیهای بحرخزر فریادها می‌کنیم وحقا هم باید بکنیم واستفاداتی هم ببریم دادها میرنیم وبالاخره فشارها میاوریم بدولت‌ها کارها می‌کنیم عملیاتی می‌کنیم مقاله‌ها می‌نویسیم ولی یادی ازمروارید‌های خلیج فارس نمی‌کنیم بنده تصور می‌کنم اگریک دولتهائی حقیقتا وظایف خودشان راکاملا بخواهند انجام بدهند دراول قدمی که می‌خواهند برای مملکت بردارند مخصوصا درین موقع دنیا باید یک توجهی بخلیج
فارس بکنند. خلیج فارس ازنقطه نظر سیاسی ونظامی بعقیده بنده یک نقطه ایست که مربوط بحیات این مملکت است. اگرما یک نظر عمیقی درمسائل سیاسی ونظامی این مملکت داشته باشیم باید بدانیم که وقتی تنگه هرمز رادرنظر بگیریم وخلیج فارس رایک سپر بزرگی درمقابل مملکت خودمان قرار بدهیم ازهرگونه حوادثی ایمن هستیم وهمینطور ازنقطه نظر تجارت آزاد بادنیا خلیج فارس یک نقطه ایست که بالاخره مارا باتمام نقاط کرده ارض مربوط می‌کند وتجارت مارادرتمام عالم انتشار می‌دهد. البته لازم نیست حالا سؤال خودم را زیاد طول بدهم. اهمیت کشتی رانی برای یک مملکتی آقایان نما یندگان ووزیر محترم داخله مسبوقند که چقدراست. جنگهای بزرگ دنیا برای دست پیداکردن بدریاها واستفاده ازکشتی رانی است چه نظامی وچه اقتصادی. این تلفاتی که داد هیمشود درجنگها قسمت اعظمش مربوط براه پیدا کردن بدریای آزاد است. دولتهای ما البته دولتهای امروزی بعد ازنهضت سوم وحوت وآن تغییرات مهمی که درمملکت م اشد ویک تجددی درحقیقت شروع شده است درظرف این چهار پنج سال آقایان باید بدانند که ان کارهای پرسنلی وقرطاس بازیها وبالاخره آن گذاشتن وبرداشتن اعضاء ازین ولایت بآن ولایت، فرستادن مذمورین، اینها کاردولت نیست، بخصوص یک مملکتی که می‌خواهد شروع بکند باصلاحات وباید بدانند که یک وظایف مهمتری دارند وزارت داخله البته همانطوری که تشخیص داد ه شده یک وظایف جدید راشروع کرده واز نظر صحیه وتشکیلات مملکتی باید این نکته راه مدرنظر بگیرد که ازنظر حفظ ثغور وحدود وبنادر وسرحدات وایجاد بنادر نظامی وغیره یک وظایف خیلی سنگینی دارد وبنده فقط درین جا همیت تذدکر رایمدهم ک هوزیر محترم داخله یک قسمت اوقات زیادشان رانسبت بسرحدات وبنادر ما مصروف کنندو بدانند که باید عالیمقام ترین مأمورین با حقوقهای کافی در سرحدات مخصوصا درسرحدات باشند. مابرای یک مبادله پستی بین المللی فرضا یک وقت بنده در دوره پنجم یاد دارم که چندین جلسه اوقات ما صرف شد برای اینکه چه قسم پاکتهای ما دردنیا مبادله شود وقراردادهای آن رامفصلا مدرن کردند آوردند بمجلس وهعمان طور که باید بتصویب مجلس شورای ملی برسد ماده بماده مطرح شد ودر این جا بحث کردیم پیشنهاد کردیم، رأی دادیم و مجلس شورای ملی تصویب کرد بهرحال برای اینکه یکقدری عبارات بنده (چون موضوع مبهم است) پس وپیش نشده باشد سؤال خودم را کتبا نوشته‌ام. اطلاعاتی که ببنده رسیده است یک قرارداد بین المللی هواپیمائی در دوالی سه سال قبل بین چند دولت در یکی از پلیتختهای اروپا منعقد ونماینده ایران بااجازه وزیر خارجه وقت آن قرارداد را امضانموده است. تقریبا دریک سال قبل ین سرویس هواپیمایی بین لندن – قاهره – کراچی –بندرعباس – لنگه – بوشهر- بصره وبغدادتاسیس، اجازه تاسیس این سرویس درسواحل ایران نیزبه امضایکی ازوزرای خارجهٔ ما رسیده است این اطلاغات بهت آور را بنده میل نداشتم باورکنم وهمیشه انتظارتکذیب آنرا می‌کشیدم، اخیرا اطلاعات داخلی که به بنده رسیده است حاکی است که دربوشهر، بندرعباس ازطرف سرویس مزبور (آیر درم) هایا قلعه مرغی‌ها یا فرودگاهای ائروپلان واستحکامات نظامی مربوطه به اینکارومهمانخانه‌های مخصوص پرازآذوقه و ذخیره ساخته شده وسرویس هواپیمایی منظمی در مهمترین نقاط مملکت ماتاسیس شده است این طور به خاطر دارم درموقع جنگ عمومی یک آئروپلان ازآسمانهای سویس که یک دولت بی طظرف بود عبور کرده ویادداشتهای شدید اللحنی بین دولت سویس وآلمان مبادله
شده وبالاخره منتهی یعذر خواهی گردید اگرذهن بنده اشتباه نکرده باشد تقریبا دوسال قبل یک فروند آئرویلان فرانسوی بایک دولت دیگر ازاسمانهای همین خلیج فارس عبورکرده بود از طرف دولت اعلیحضرت پهلوی یادداشتهائی داد هشد بنده بانهایت احترام مخصوصا ازوزارتین داخله وخارجه سؤال می‌کنم آیا امضاء قرار داد بین المللی اجازه تأسیس هواپیمائی ووجود چنین مؤسسه که تمام مراحل آن باید حتما باجازه مجلس شواری ملی باشد صحت دارد یاخیر؟ وهرگاه خدای نخواسته چنین اخبار استقلال کشی صحت داشته باشد تصورمیکنم جمیع همکاران بنده موافقت فرموده واعتماد خودرا ازدولت امضاء کننده وتصدیق کننده آن سلب نمایند
بعضی ازنمایندگان – صحیح است
وزیرداخله – سؤالی راکه آقای شیروانی کرده بودند بطوراجمال این بود که راجع بمؤسسه هواپیمائی سؤال داشتند ولی مضمون سؤالی راکه قرائت کردند به بنده نرسیده باین جهت بنده دراول جلسه آتیه مشروحا جواب سؤال آقا را بااطلاعات مقتضی ولایحه هم که دراین باب از طرف دولت حاضر شده می‌آورم درمجلس وجواب هم عرض خواهم کرد ومطالب هم اینطور هائی که فرمودند نیست
شیروانی- امیدوارم نباشد
رئیس- آقای نجومی هم سؤالی دارند؟
نجومی- بنده بعد سؤالم رامیکنم
رئیس- دستورامشب لایحه بانک است ازماده هشت لیکن تقاضای تغییر دستورشده است
(پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه منع اشیاء تجملی دردرجه اول جزء دستورشود
بعضی ازنمایندگان (باهمهمه) – چرا؟ ما مخالفیم
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو – استدعا دارم آقایان مهلت بدهند وتوجه بفرمایند که بنده چه می‌خواهم عرض کنم بعد اگرمخالف عقیده آقایان بود بفرمایند یک لایحه ازطرف دولت برای منع ورود اشیاء تجملی آمد اینجا و. یک تغییراتی درافکار مردم داد البته زمینه این لایحه این بود که بنفع ملت تمام شود بدبختانه بضرر ملت تمام شد پیشنهادی که بنده کرده‌ام برای این است که بدانیم چرا این لایحه آمد وچرا مسکوت عنه ماند چه نتیجه ما گرفیتم؟ نتیجه رفت بجیب خارجی وچون جنس رااگر می‌خواستند ازکارخانجات برایشان ارزان تهیه شود مهلت لازم داشت برای اینکه جنس رافورا جنس‌های موجوده رفت واین بضرر مملکت است. همان جنس‌های گرانرا می اورند اینجا می‌فروشند. بنده مقصودم ازاین پیشنهاد این بود که اگرواقعا لایحه عملی است وباید درمجلس مطرح شود زودتر بشود تا تکلیف مردم معین شود اگر هم نباید بشود ازطرف دولت یک اعلانی بشو. د که عجالتا مسکوت عنه است که بیش ازین ضرر بملت نخورد مقصود بنده این بود
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- بنده بافرمایشات آقای ارباب که درواقع یکنوع تذکری بود موافقم ومخالفتی هم ندارم که درجلسه آتیسه جزئ دستور بشود وهیچ دلیلی هم برای خروجش ازدستور نمی‌بینم برفرض اینکه خدای نخواسته دولت هم انصرافی ازاین کار کرده باشد حکومت بامجلس است ومجلس نخواهد گذاشت که این لایحه ازدستور خارج بشود ومسکوت عنه بماند لکن نظرباینکه لایحه بانک چند ماده مختصرش که خیلی هم محل اختلاف نیست باقی مانده
خوب است ایشان هم موافقت بفرمایند که این لایحه تصویب بشود ودرجلسه اتیه هم بنده باایشان موافقم لایحه که اسمش رامنع اشیاء تجملی گذاشته‌اند (وبنده عقیده‌ام اینست که این کلمه بیمورد اینجا گذاشته شده است ایجاد اختلافی کرده است) جزء دستورباشد
ارباب کیخسرو – اجازه میفرمائید ؟ ... بنده هم موافقم که جزء دستور جلسه آینده باشد
رئیس- ماده هشتم ازلایحه بانک مطرح است (بشرح ذیل قرائت شد)
ماده ۸- رئیس بانک هرسه ما یکمرتبه راپورت عملیات ومعاملات خودرا منتشر خواهد نمود بعلاوه وزارت مالیه مکلف است هرسه ماه یکمرتبه بتوسط یک ازمفتشین درجه اول وهیئت وزراء لااقل سالی یک مرتبه بوسیله یک کمیسیون عملیات ودفاتر بانک را تفتیش ورسیدگی نمایند
رئیس- آقای طاهری
دکترطاهری- مخالفت بنده نسبت بماده هشتم راجع بان قسمتی است که کمیسیون برلایحه دولت اضافه کرده دولت لایحه که پیشنهاد کرده این بود که رئیس بانک درآخر هرماه راپورت جامعی ازکلیه عملیات بانک تهیه و منتشرکند واین قسمت راکه کمیسیون تبدیل کرده وآخرهرماه را هرسه ماه کرده بنده هم موافقم که هرسه ماه یکمرتبه رئیس بانک نتیجه عملیات بانک رامنتشر کند ولی علاوه کرده‌اند که هرسه ماه یکمرتبه هم ازطرف وزارت مالیه بتوسط مفتش عملیات بانک تفتیش شود. این تفتیش که ازطرف دولت ووزرارت مالیه برای بانک بشود اگرچه نظر کمیسیون برای مزید استحکام واطمینان کاربانک است ولی بعقیده بنده مضر است زیرا بانک بمنزله یکنفر تاجراست وهمینطور که اگر دفاتر یکنفر تاجر هرسه ماه یکمرتبه تحت تفتیش دولت درآید از اعتبار او کاسته می‌شود نسبت ببانک هم همینطور است. برای اینکه در عرف تجارت معروف است که دفتر تاجر بمنزله ناموس تاجر است. گرچه تفتیش باید بشود ولی از طرف خود بانک باید بشود معاملات بانک نصف می‌شود
عمادی- درواقع بانک هم مال خود دولت است
دکتر طاهری – اجازه بفرمائید. بلی بانک مال دولت هست ولی یک مؤسسه تجارتی است وقتی مؤسسه تجارتی شد دیگرمال دولت نیست که هرروزبتواند برود دفاترش را تفتیش کند. تاجروقتی که معامله میکندیابانک یایک صرافخانه دیگر مبالغی مقروض می‌شود یاودیعه می‌گذارد میل ندارد این راهمه کس بداند وهمیشه تحت تفتیش دولت بیاید چنانکه یکنفر شخص اگر بنا باشد عملیاتش وکارش همه وقت در تحت تفتیش دول باشد آزادی ازش سلب می‌شود. بعقیده بنده اگر چنانچه دفاتر بانک هر سه ماه یکمرتبه تحت تفتیش مالیه بیاید خیلی از تجار صرف نظر می‌کنند از معامله بااین بانک ویابانکهایی معامله می‌کنند که اینطور نیست ودفاترشان محفوظ ومستور است وانگهی این قضیه تفتیش جزء مواد نظامنامه است در جزء مواد قانون نباید باشد از طرف خود بانک باید تفتیش شود جزء مواد نظامنامه هم باید نوشته شود بعلاوه اینطور یهم که نوشته شده که هر سه ماه یکنفر مفتش عملیات بانکرا تفتیش کند این اصلا عملی نیست زیرا بانکی که درتمام ایالات وولایات خارجه شعبش دائر است سه ماه یکمرتبه یکنفر مفتش چطورمی‌تواند تفتیش بکند واصولا بنده این قسمت راکه در قانون نوشته شود عملیات بانک سه ماه بسه ماه تحت تفتیش دولت باید بیرون بیاید مضر بحال بانک میدانم
فهیمی (مخبرکمیسیون قوانین مالیه) – آقای دکتر
طاهری لازم است توجه بفرمایند که کلیه بانکهائی که تأسیس می‌شود ولو سرمایه اش هم ازدولت نباشد وازافراد باشد همیشه دولت بملاحظه نظارتی که درکلیه معاملات دارد یعنی معاملاتی که افراد درآن شرکت کرده‌اند حق دارد درآن شرکتها وآن بانکها نظارت داشته باشد اگرمراجعه بفرمائید باساسنامه شرکتهای متحدیکه درخارجه تشکیل شده است یابانکهائی که ایجاد شده همیشه نظارت دولت درآنها هست – زیرا دولت که ضامن اجرای قانون وامنیت جانی ومالی مردم است نباید بی اثر بنشینید ونگاه کند که یک مؤسساتی پول مردم راهر طور بخواهند عمل بکنند
وقتیکه درممالک متمدنه امروزه این اصول برای شرکتهای مختلفه وغیردولتی دایرباشد. یک تجارتخانه ویک مؤسسه که تمام سرمایه آن متعلق بدوللت است وبعلاوه وجوه افراد هم درانجا داخل می‌شود بطریق اولی دولت باید نظارت کند اول ازطرف وزارت مالیه هرسه ماه یکدفعه مفتش بایدبرود عملیات اورا ببیند سالی یکدفعه هم ازطرف دولت ولی این تفتیش مستلزم این نیست که وقتی تفتیش کرد هرچه مشاهده وملاحظه کند آنها رانمتشر کند فقط برای این است که دولت مواظب باشد ببیند معاملات بطورصحیح جریان دارد یانه وچیزیکه ازطرف مردم ودیعه گذاشته شده است موجود هست یانیست ووجوه بانک بطوریکه قانون اجازه داده است مصرف می‌شود یانه دولت مأمور نظارت داشته باشد برای اینکه ضامن بانک درمقابل افراد دولت است که این بانک راتأسیس می‌کند و باید عملیات اورا نظارت کند بنابراین گمان می‌کنم درین ماده ایرادی نباشد واینکه ابتدا پیشنهادشده بود ماهی یکمرتبه این را تصدیق بفرمائید که ماهی یکمرتبه عملی نیست که بشود در کار یک بانک نظارت کرد کمتر مدتی راکه بنظر رسید با موافقت رئیس کل مالیه سه ماه بود که وزارت مالیه تفتیش بکند واوهم نتیجه عملیات خودش را راپورت بدهد
رئیس – آقای شیروانی
شیروانی – بنده تصور می‌کنم که مدافعات مخبرمحترم از نظر یک اداره دولتی خیلی صحیح بود زیرا باید درفلان اداره دولتی که یک مالیاتها یا مخارجی وارد می‌شود در هر دقیقه یکنفر مفتش که هویتش هم هرچه باشد برود دفاترش را زیرو رو بکند وبالاخره تفتیشات بکند ولی یک مؤسسه که ما می‌خواهیم در دنیا دارای یک اعتباراتی باشد (اعتبارات تجارتی) و مخصوصا هم اینجا اضافه شده که شعبه‌های آن در خارجه هم تأسیس بشود آنوقت هرروز دفاتر آن دردست یکنفرمفتش مالیه بیفتد، یکی ودیعه گذاشته، خرجهائی شده بالاخره در این مملکت یکعده اشخاصی هستندکه پول خودشانرا می‌خواهند ببرند بگذارند در بانک ملی خودشان ونمیخواهند هر روز مفتش مالیه برود آنجا و تفتیش کند، بانک می‌خواهد چه بکند؟ این کار بکلی یک مؤسسه تجارتی راازاعتبار می‌اندازد تفتیش بانکرا هم البته نمی‌شود انکار کرد یک مفتشی لازم است وئلی همینطور که در سایر مؤسسات تجارتی خارجی می‌بینیم یکنفر کمیسر معین می‌کنند بالاخره مایک بانک شاهنشاهی اینجا داریم که مال ماست حالا مدیرش خارجی است باشد ولی مال ماست یکنفر کمیسر داریم که می‌تواند حساب ودفاترش را رسیدگی کند در جلسات عمومیش حاضر بشود وبالاخره تفتیش کند ممکن است بانک خودمان راهم دوتا کمیسر برایش معین کنیم از اشخاص عالیمقامی که اعتماد داشته باشیم وبالاخره حق داشته باشند بروند یک مؤسسه ملی رسیدگی بکنند والا اینکه نوشته از طرف هیئت وزراء سالی یکمرتبه بروند آنجا را تفتیش ورسیدگی کنند این یک هرج ومرجی می‌شود. اما راجع بانتشار صورت عملیات بانک، این هم تا آن درجه بانتشار صورت عملیات بانک این هم تا آن درجه که وضعیات اقتصادی وسیاسی یک مؤسسه تجارتی اجازه می‌دهد باید صورت عملیاتش منتشر
شود چنانکه می‌بینیم مؤسسات خارجی هم در هر سال یا ششماه یکمرتبه یکصورتی از عملیات خودشان ومنافع خودشان ومعاملاتی که کرده‌اند معین می‌کنند اما کلیه مسائل مربوط ببانکرا ششماه، سه ماه یکمرتبه بخواهند منتشر کنند بنده تصور می‌کنم این بانک شباهت بیک اداره مجله یا یک موسسه عجیب وغریبی پیدا می‌کند که اسمش را نمی‌شود بانک گذاشت
رئیس – آقای خواجوی
خواجوی – عرضی ندارم
رئیس – آتقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو – مخالفم
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – مخالفم
رئیس – آقای یاسائی
یاسائی – مخالفم
رئیس – آقای افشار
افشار – آقای دکتر طاهری در ضمن بیانات خودشان فرمودند که دفتر تاجر بمثانه ناموس تاجر است این کاملا صحیح است ولی اگر یک تاجری حقیقتا سرمایه نداشته باشد اعتبار هم نداشته باشد ولی بایک صورت ظاهر سازیها بخواهد با سرمایه دیگران تجارت بکند بعد هم اگر ورشکست شد اهمیت ندارد تصدیق بفرمائید که دفتر چنین تاجری بمثابه ناموس نیست، ما باید دراین مملکت دقت کنیم که میزان سرمایه هر تاجری بدولت کاملا معلوم باشد ودولت بداند فلان تاجری که تجارت می‌کند وقتیکه یک تاجری دارای یک سرمایه باشد البته بیم وهراس نخواهد داشت که تجارت او معلوم ومکشوف باشد وهمه هم بدانند که دارای اعتبار حقیقی هست یا نیست گفته شد اشخاصیکه درین بانک ملی پول خواهند گذاشت یاودیعه می‌گذارند وقتیکه بانک تفتیش شد پول خودرا درچنین بانکی نخواهند گذاشت. این وجوه ازکجا جمع آوری می‌شود و چه اشخاصی در آنجا این وجوه را خواهند گذاشت؟ اگر یکوجوهی از منابع تا مشروعی تحصیل شده البته وظیفه جامعه است که این وجوه رادر همه جا ببیند توقیف کند وبگیرد اگر وجوه مشروعی است بالطبیعه یک علتی وموجبی نیست که یک شخصی که یک وجوهی دارد ومیگذارد دربانک دولت وجامعه نداند که فلان زید در بانک فلان مبلغ ثروت وپول دارد. ثانیا اگر یک اشخاصی احتراز می‌کنند که میزان ثروت آنها بردولت معلوم شود در مقابل یک اشخاصی هم بواسطه اینکه دولت ناظر عملیات بانک است تشویق می‌شوند که سرمایه خودشانرا دربانک بگذارند ودر قسمت سه ماه البته بنده هم با آقایان مخالفین کاملا موافقم که هر سه ماه یکمرتبه تفتیش آقایان پیشنهاد بفرمایند ششماه یازیادتر شود بنده هم موافقم
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات راکافی میدانند ؟(گفتند بلی)
رئیس- پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو- بنده عوض کردم
رئیس- پیشنهادها خوانده می‌شود ۰ بترتیب ذیل خوانده شد)
پیشنهاد آقای فیروزابادی: بنده پیشنهاد می‌کنم که هرچهار ماه یکمرتبه دولت حق تفتیش داشته باشد ودارد
پیشنهاد آقای دادگر: پیشنهاد می‌شود بعد از مله (هر سه ماه یکمر تبه) درسطر اول اضافه بشود (خلاصه)
پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا: پیشنهاد می‌دارم ازجمله ۰ هیئت وزراء) الی آخر حذف شود
پیشنهاد آقای یاسائی: بنده اصلاح ماده هشتم رابنحو ذیل پیشنهاد می‌کنم
ماده هشتم – رئیس بانک مکلف است که ششماه یکمرتبه راپرت وضعیات عمومی بانک رامنتشر کند وسالی یکمرتبه خلاصه حساب (بیلان) خودرا بوزارت مالیه بدهد
پیشنهاد آقای کازرونی: بنده ماده ۸ رابقرار ذیل پیشنهاد یمکنم
ماده ۸ – رئیس بانک باید سالی یکمرتبه عملیات ومعاملات خودرا مشروحا منتشر نماید ووزارت مالیه مکلف است که سالی یکمرتبه عملیات ودفاتر بانک را تفتیش نماید وهمچنین هیئت وزراء لااقل سالی یکمرتبه تمام عملیات ومعاملات ودفاتر بانک را بوسایل مقتضیه رسیدگی خواهند کرد
پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو. بنده پیشنهاد می‌کنم ماده ۸ لایحه تأسیس بانک این قسم اصلاح شود:
ماده ۸- رئیس بانک باید هرششماه یکمرتبه گزارش عملیا ت ومعاملات خودراتقدیم دولت وسالی یکمرتبه اطلاعات مقتضیه رامنتشر نماید بعلاوه وزارت ماتلیه مکلف است بحدود گزارش تقدیمی تفتیش نماید
پیشنهاد آقای اعتبار:
ماده ۸رابطریق ذیل اصلاح وپیشنهاد می‌نماید
وزارت مالیه می‌تواند درهرموقع محاسبات بانک را بوسیله مأمورین مخصوص ومسئولی بطوریکه جزئیات عملیات بانک منتشر نشود تفتیش نماید ورئیس بانک نیز مکلف است دررأس هرششماه خلاصه عملیات خود راانتشار دهد
پیشنهاد آقای شیروانی: ماده ۸ بطریق ذیل پیشنهاد می‌شود
ماده ۸- رئیس بانک هر ششماه یکمرتبه خلاصه ازراپرتهای لازمه عملیات خودرا منتشر خواهد نمود بعلاوه دولت مکلف است یکنفر مفتش درجه اول برای نظارت دراموربانک تعیین نماید. مفتش مزبور مکلف خواهد بود هرسال یکمر تبه نتیجه تفتیشات خودراتقدیم هیئت وزرا ء نماید
پیشنهاد آقای حاج میرزا حبیب الله امین: بنده پیشنهاد می‌کنم رئیس بانک هرششماه یکمرتبه بطورکلی صورت معاملات خودرا انتشار خواهد داد ووزارت مالیه بتواند نسبت باین صورتیکه بانک انتشار داده است تفتیش نماید.
پیشنهاد اقای نگهبان ک بنده پیشنهاد می‌کنم: هرششماه حساب تصفیه وراپورت خودرا بمالیه بدهد برحسب معمول بانکها
پیشنهاد آقای اقا سیدیعقوب- ماده هشتم رااین نوع پیشنهاد می‌کنم
ماده هشتم – رئیس بانک هرششماه یکمرتبه راپورت عملیات خودرامنتشر نماید ووزارت مالیه سالی یکمرتبه راپورت عملیات بانک راپس از تفتیش بمجلس شورای ملی تقدیم نماید
پیشنهاد آقای بامداد: پیشنهاد می‌کنم. این ماده برا مطالعه دقیقتری بکمیسیون ارجاع شود
پیشنهاد اقای مدرس: پیشنهاد می‌کنم ماده هشتم بترتیب ذیل نوشته شود:
رئیس بانک هرسه ماه یکمرتبه بارعایت مقتضیات راپورت عملیات ومعاملات خودرا منتشر می‌نماید وبعلاوه دولت یکنفر شخص بصیر مهم که سمت مفتش اول را اقلا داراباشد ازبرای تفتیش عملیات ودفاتر بانک معین نموده ومسئول خواهد نمود
رئیس- پیشنهاد اقای بامداد مقدم است. بفرمائید تارأ ی بگیریم
بامداد- عرض کنم امردایراست بین افشا کردن معاملات ودایع ومحاسبات بانک وعدم تفتیش. اولا هیچ نمی‌شود ازتفتیش صرف نظر کرد وقائل شد باینکه بانک سرخود باشد. البته باید تحت تفتیش باشد وازآنطرف نکته مهم این است که ما می‌خواهیم اگریک وجوهی مردم دارند بیاورند دراین بانک بگذارند که هم بانک
ازمعاملات آن وجوه استفاده کند وهم آنها ازپول خودشان استفاده کنند. اگربنا باشد بطریقی که ماده انشاء شده سه ماه بسه ماه تمام عملیات بانک انتشار پیدا کند هیچکس همانطور که یک ازنمایندگان محترم اظهارکردند حاضرنیست پانصد تومان پول خودش را دراین بانک بگذارد. واینکه آقای افشار فرمودند که اگرمشروع است یانامشروع فلان بشود این یک مطلبی است که بنده نمی‌توانم دراین باب داخل شوم بنابراین برای اینکه جمع بین این دونظر بشود که هم تفتیش دربانک باشد وهم ازاین محظور ما فارغ شویم بنده پیشنهاد کردم که این ماده برود به کمیسیون که آنجا بایک دقتی جامع الاطراف این ماده انشاء بشود بعد بیاید بمجلس
مخبر- بنده تصور می‌کنم اگر برای هریک از این پیشنهادات بخواهند توضیح بدهند چهارجلسه وقت مجلس تلف می‌شود بنابراین تقاضا می‌کنم این پیشنهادات باماده ارجاع شود بکمیسیون تادرآنجا دقت شود
رئیس- اگر میل دارید چندد قیقه تنفس داده شود؟
جمعی ازنمایندگان- صحیح است
(دراینموقع جلسه برای تنفس تعطیل وبفاصله سه ربع ساعت مجددا تشکیل گردید)
رئیس- ماده (نه) مطرح است (بمضمون ذیل قرائت شد)
ماده ۹ – بانک ملی می‌تواند وجوه مختصر که مبلغ آن کمتر ازیکقران نباشد ازهرکس قبول نموده رسید بدهد وهروقت جمع وجوه متعلقه بشخص واحد ازده تومان تجازوکرد مطابق بانک حق المضاربه بان نیز تعلق خواهد گرفت
مخبر- یک کلمه حذف شده است. مطابق (نظامنامه) بانک
رئیس- آقای خواجوی
خواجوی- بنده موافقم
رئیس- آقای اقا سید یعقوب
آقا سیدیعقوب- بنده نظرم این است که در اینجا این دوسه عبارتیکه نوشته شده حق نظامنامه است نه قانون – ودرواقع این عنوان نظامنامه است ومحتاج نیست دراینجا نوشته شود معلوم است که غرض ما این است که بانک باید محل امانت باشدکه مردم وجوهشان راببرند آنجا دیگر باید رسید بدهند وچه بشود وچه ترتیب واقع نشود لازم نیست وبنده اساسا باعبارت آخرمخالفم که درمجلس صحبت کنیم یک نظامنامه وبنده اساسا باعبارت آخر مخالفم که درمجلس صحبت کنیم یک نظامنامه دارد بهرحال ترتیب که درنظامنامه هست عمل می‌شود ودیگر درقانون نوشته شود حق الفلان وفلان اینرا بنده مخالفم همینقدر آقای مخبر هم قبول کند که نوشته شود امانات رابانک قبول کند دیگرراجع بآن حقوق یک نظامنامه خواهد داشت که مطابق آن عمل خواهد شد ودیگر این عبارتها را بنده مخالفم
رئیس- آقای خواجوی
خواجوی- این ماده بملاحظه مساعدت وکمک بفقراء واطفال مدارس که اگر یک مختصر وجوهی دارند جمع آوری کنند نوشته شده است که درانجا ازیک قران ببالا اینطوری که تازه معمول شده بانک قبول می‌کند تمبربانها می‌دهند واین وجوه جمع می‌شود تا بمبلغ ده تومان که رسید یک حقی برای اوتعلق می‌گیرد وترتیب شرعیش راهم اینجا حق المضاربه معین کرده‌اند چون ربح وتنزیل اینجا مورد ندارد وخلاف شرع می‌شود این بود که یکصورت شرعی برای این معین کرده‌اند وبرای اینکه اطفال وفقرا وضعفا پولشان راهدر ندهند ویکقران یک قران بتوانند جمع کنند وبرای آنها هم یک استفاده بشود این ماده معین شده ویک لغت دیگری هم برای این نبود که دراینجا ذکر شود وبنده تصور
نمی‌کنم مخالفتی داشته باشد
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- بنده اصولا بااین ماده موافقم اگر چه حالا می‌خواهم مخالفت کنم لیکن بنده می‌خواهم جواب آقا راعرض کنم – اینکه می‌خواهید بانک رامکلف کنید که یکقران راهم بپذیرد اگراینماده راننویسیم هیچ الزامی ندارد وهیچ بانکی نی آید یکقران بگیرد وقبض بدهد وحالا که نظر مساعدت بافقرا است وبالاخره نظرمان این است که یک رعایتی نسبت بفقرا وصاحبان یک قران کرده باشند اینماده برای الزام بانک دراینجا لازم است لیکن آنجاهائی که می‌گوید (همین که ازده تومان تجاوز کرد) بنده یک اصلاح عبارتی پیشنهاد کرده‌ام که (به ده تومان که بالغ شد) آنوقت این نظر ملحوظ بشود
رئیس- آقای شیروانی
شیروانی- موافقم
رئیس- آقای افشار
افشار- بنده موافقم
بعضی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- چند فقره پیشنهاد رسیده است قرائت می‌شود (بمضمون ذیل خوانده شد)
پیشنهاد آقای فیروز آبادی- بنده پیشنهاد می‌کنم که نوشته شود مبلغی که کمتر ازپنج تومان باشد قبول نماید ورسید بدهد
پیشنهاد آقای کازرونی – بنده اصلاح ذیل را درماده ۹ پیشنهاد می‌کنم که جمله (ازده تومان تجاوزکرد) (به ده تومان بالغ شد) تبدیل شود
پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب- پیشنهاد می‌کنم ماده نهم این نوع اصلاح شود: بانک ملیس می‌تواند وجوه مختصر که مبلغ آن کمتر ازیک قران نباشد قبول نموده مطابق نظامنامه معمول خواهد شد
پیشنهاد آقای یاسائی- بنده پیشنهاد می‌کنم ماده نهم حذف شود
پیشنهاد آقای افسر- پیشنهاد می‌کنم مبلغی که کمتر ازیک تومان نباشد
رئیس- آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی- بنده نظر بمساعدتی که فرمودند بافقرا می‌شود این ماده راقبول می‌کنم که اگر فقرا وجهی داشته باشند بدهند آنجا بیک طریق مشروعی هم عایدات داشته باشد که بانها بدهند ول ازآن طرف که یکقران نوشته شده وازاین بانک یک قبض رسیدی می‌خواهند این اسباب زحمت می‌شود وشاید چندان نتیجه مطلوبی هم نداشته باشد باین ملاحظه بنده پیشنهاد کردم که کمتر ازپنج تومان نباشد
مخبر- اینجا پنج تومان یایک تومان مقصود اصلی مارابعمل نمی‌آورد بجهت اینکه این قسمت این ماده درحقیقت معی کس دپارتی صندوق ذخیره است که خیلی کمترازیکقران هم می‌شود فرض بفرمائید یک عمله درروزسه قران یا چهارقران می‌گیرد ممکن است س هقران آنرا درروز خرج کند ویک قرانش رابگذارد درصندوق – ای نوجوهی است که برای آن پس انداز کننده هیچ محسوس نمی‌شود ول رویهمرفته ممکن است یک مبلغ معتنابهی بشود وبرای بانک هم زحمتی ندارد بجهت اینکه ممکن است تمبر بخرد وتمبررا بصندوق تحویل بدهد یایک کتابچه‌های کوچکی تحوی بدهد ودیگر دفترومنشی ومستوفی نمی‌خواهد ازروی همان کتابچه‌ها یاازروی تمبر حسابش رامی‌تواند نگاه دارد ودراخرسال یک وجوه معتنابهی که هیچ طرف توجه نبوده است برای اشخاص جمع می‌شود
رئیس- رأی گرفته می‌شود به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای فیروز ابادی آقایان موافقین قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. آقای کازرونی
مخبر- اصلاح عبارتی آقای کازرونی را بنده قبول می‌کنم
رئیس- آقای آقا سیدیعقوب
آقا سید یعقوب- بنده آن کلمه آخر (معمول خواهد شد) راتبدیل می‌کنم به (مطابق نظامنامه علیحده رفتار خواهد نمود) که آن قسمت اصلاح شو دبنده نظرم این بود که ان عبارت قبل از جزء نظامنامه است ودرقانون نباید باشد. همانطوریکه درنظرمخبر محترم هست وسایر نمایندگان محترم هم متوجه هستند بانک وجوه راازهرکسی قبول می‌کند اما تنرتیبش ازچه قرار باشد آنرا نظامنامه معین کند وخواستم دیگر درقانون نباشد. نظراول راکه نمایندگان محترم دارندبنده هم قبول می‌کنم که یک قرانرا هم بپذیرند ولی آن قسمت آخرش باید درنظامنامه نوشته شود
رئیس- عقیده آقای مخبر چیست؟
مخبر- بنده گمان می‌کنم باشد بهتر است
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب. اقایان موافقین قیام فرمایند (عده کمی برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. آقای افسر
افسر- عرض کنم ممکن است درشرکتهای کوچک یک شرکت صددیناری یا یکشاهی ویک سانتیمی وامثال ذلک باشد ولی یک بانک پنج میلیونی ویک اداره مفصلی راباید فکر کرد که بچه ترتیب ممکن است این کاررا بکند؟ یکقران راباید ثبت بکند، نوشته بدهد، دردفتر بنویسد یک کارهائی بکند که بالاخره وقتش هدرنرود وبیشتر ازیکقران وقت تلف می‌شود اینها تضییع وقت است ونباید خودمان راخوشنود کنیم والا ممکن است بنده پیشنهاد کنم یک شاهی باشد ولی باید فکرکنیم اینکه اینجا نوشته است یک قران بیشتر ازاین وقت صرف می‌شود ومن این را شوخی میدانم فرضا بانک قبول کند ولی آن کسیکه باید برود یک قران رابدهد ببانک اگردرتهران باشد باید دوقران پول واگون ودرشکه بدهد برود آنجا یا خیر اگرپیاده برود ازکارش عقب می‌افتد واگر عمله است ازمزدش بازمیماند ویک ساعت وقتش هدرمیرود که می‌خواهید برود یکقران ببانک بدهد وبنده‌ای نرابشوخی شبیه تر میدانم ومعتقدم که کمتر ازیکتومان خوب نیست
مخبر- توضیحات این قسمت رادرپیشنهاد آقای فیروز آبادی عرض کردم وانطوریکه آقای افسر تصور کردند نخواهد بود زیرا همان تحصیلداری که نشسته است پشت صندوق ممکن است یکقران رابدهند یک تمبر یایک ورقه کوچک بگیرند ومحتاج به ثبت هم نخواهد بود و مبلغ رادرروی تمبر باورقه هائی ک هست تعیین خواهند نمود بعلاوه باید ملاحظه بفرمایند که طبقات بی بضاعت اگریک تومان داشته باشند برای آنها سرمایه ایست ومیبرند برای یک کاردیگری مصرف می‌کنند وآن نظری که ماداریم بعمل نمی‌آید
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای افسر آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای یاسائی راجع بحذف است
مخبر- باصل ماده رأی بگیرید
رئیس- توضیح بدهند
یاسائی- عرض می‌شود. بنده که این ماده را از مواد قانونی نیمدانم. این ماده نظامنامه است. طرز عمل بانک راباید نظامنامه معین کند آنهم رئیس بانک مطابق مقتضیات واحتیاجات یک نظامنامه تدوین بکند وطرز عمل رادرنظر بگیرد وجوهی که تأدیه می‌کند ترتیب
مضاربه اش چه باشد. اینها با نظامنامه است حالا ما بیائیم اینجا حق المضاربه بنویسیم این یک موضوع شرعی است وبالاخره تطبیق نمی‌کند بااین مسئله. مضاربه شرعی یک مقرراتی دارد واینطورنیست که اینجا ما بنویسیم باضافه همانطور که آقای افسر فرمودند اگربنویسیم یکقران بدهند ببانک ورسید بگیرند این بشوخی شبیه تر است. بله اگریک بانک مخصوصی برای افراد بی بضاعت واطفال باشد این قیدها بشود این قدرها مضرنیست ولی دریک بانک پانزده میلیونی نمی‌شود این قیدها راکرد واینماده باسایر مواد این قانون هیچ طرف مقایسه نیست ویکماده کوچک نظامنامه ایست این است که بنده معتقدم اینماده حذف شود واگر می‌خواهند یک چیزهائی نوشته شود درنظامنامه بنویسید
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده ۹ باتبدیل تجاوز کرد به بالغ شد آقایانی که تصویب می‌کنند قیان فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده دهم (بترتیب ذیل خوانده شد)
ماده ۱۰ – کلیه دفاتر ونوشتجات ومکاتبات بانک ملی بزبان فارسی خواهد بود
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو – بنده خیلی تعجب کردم که این ماده را دراینجا دیدم مملکت مملکت ایران زبا نرسمی ما فارسی مثل این است که اجازه داده شود ادارات برا زبان خارجه استعمال کنند! زبان خارجه وقتی استعمال می‌شود که معاهدات یا قراردادهائی بیاید بمجلس وطرف هم خارجه باشد انوقت می‌نویسند متن آن بچه زبان اعتبار دارد دیگر اینکه درتمام موارد تمام دفاتر ونوشتجات هرچه که هست درمملکت ایران ودرادارات باید حتما فارسی باشد. ذکرش رابنده نمیدانم برای چیست؟
مثل این است که اجازه داده شود باشخاص که یک زبان دیگری استعمال کنند! یک مضرت دیگری دارد وآن این است که اینجا نوشته‌اند: باید بزبان فارسی باشد وآنوقت بطورکلی مراسلات راهم نوشته‌اند درصورتیکه بانک یکقسمت کارش باخارجه خواهد بود ودراین جا نباید قید کنیم که حتم اباید فارسی باشد بنابراین دو مضرت دارد واین قسمت خوبست حذف شود وبنده پیشنهاد حذف کردم ووقتی رأی ندهند حذف است واگریک شرایطی برای یک چیزهائی لازم میدانند درضمن نظامنامه بنویسند
بعضی ازنمایندگان- صحیح است
مخبر- بند ه اصراری درباقی ماندن اینماده ندارم ولی اساسا این نکته راآقایان درنظرداشته باشند که ما هر اداره را تحت ریاست یک خارجی گذاشتیم بالاخره زبان فارسی ازآنجا می‌رود واین که درقوانین گذشته هم ذکر کرده‌ایم معهذا برخلاف مقصود ما عمل شده است اینجا هم ما رأی دادیم که بانک یکنفر رئیس امریکائی داشته باشد وشاید بعد آن رئیس بیاید ویکی دونفر معاون واینها هم همراه داشته باشد وبالاخره نتیجه این بشود که یک روزی تمام دفاتر ومراسلات بازبان خارجه باشد وما می‌خواهیم این بانک هروقت باشد بدست رؤسای ایرانی بیفتد وتمام مکاتبات ودفاتر آن بزبان فارسی باشد این است که ما ناچاریم این مسئله راقید کنیم که دفاتر ومراسلات رابفارسی بنویسند وبرفرض که باخارجه هم بخواهند مکاتبه بکنند هیچ مانعی نیست که متن رافارسی بنویسند وترجمه آن رابزبان خارجی ضمیمه کنند چنانکه الان هم بانکهای خارجه باخیلی ازمقامات مراسله بازبان خارجی می‌نویسند بدون اینکه محتاج باشند ترجمه بکنند ولی این بانک راما می‌خواهیم تأسیس کنیم واین قسمت هم لازم است باشد
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- پیشنهادها خوانده می‌شود (بترتیب ذیل خوانده شد)
پیشنهاد آقای دکترطاهری – پیشنهادمیکنم درماده
۱۰ نوشته شود: بزبان وخط فارسی خواهدبود
پیشنهاد آقای عدل- بنده پیشنهاد می‌کنم ماده ده بکلی حذف ده شود
پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو – بنده پیشنهاد می‌کنم ماده ده حذف شود
رئیس- آقا دکترطاهری
دکترطاهری- توضیحی ندارد این یک چیزی است که تصورمیکنم خود اقای مخبرهم قبول می‌کنند
مخبر- بدیهیاست مراسلات بزبان که نخواهدبود باید بخط باش دبنده قبول می‌کنم
رئیس- پیشنهاد آقای کازرونی (بمضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم کلمه مکاتبت ازماده ۱۰ حذف شود
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
اربا کیخسرو- بنده حقیقتا ساعت بساعت ازوقتیکه مشغول خدمت دراین مجلس بوده‌ام بریأسم می‌افزاید تاکی ما باید ضعف نشان بدهیم، مستخدمی که ما استخدام می‌کنیم اگربزبان فارسی نیمداند بایدتحصیل کندآن مستخدمی که می‌آید اینجا ویمخواهد زبان فارسی مارالغو بکند وزبان دیگری رااجرا کند اورا باید بیرون کرد ونه اینکه ما تابع او بشویم، استقلال ما برای زبان وبرای هرچیز باید فوق العاده علاقمند هستم که اینماده ازاینجا حذف شود زیرا این ماده انطور نشان می‌دهد که مجلس یک اختیاراتی بدیگران می‌دهد که بعد نیمتواند جلوگیری کند.
مخبر- بنده هم تصور می‌کنم درعین حال که هرمملکتی وهردولتی تمام شرایط استقلال خودش را باید مرامش قراربدهد بایدعمل هم بکندازاین که من آرزودرقلبم داشته باشم کافی نیست وفایده ندارد بخصوص که تجربه هم غیر ازاین بما نشان داده بنده عقیده دارم که اگر مستخدم خارجی می اید اینجا مسلمان هم بشود. اماآرزوی بنده کافی است؟ حال از این قسمت می‌گذریم بالاخره زبان وخط فارسی خودمان راباید درادارات معمول کنیم حالا میفرمائید قید نشود، ما بااینکه درقوانین دیگر هم قید کردیم دیدیم باز برخلاف عمل شده است آیا باید بهمین اکتفا کنیم یااینکه بایدعمل هم بشود؟ ما مقید هستیم که باید درتمام ادارات فارسی معمول باشد ولی یکدفعه بنده ندیده‌ام تفتیش بشود که چرا دفاتر برخلاف قانون تنظیم شده است پس خوبست این جا قید کنیم که اقلا یکی از وظائف مفتشین این باشد که اگردیدند دفاتر برخلاف قانون تدوین شده مؤاخذه بکنند ونگذاریم بطور ضمنی بزبان ملی ما ازبین برود، تصدیق بفرمائید که بی اعتنائی ما ازیکطرف یاا طمینان کامل هردو اینها راداردزبان مارا ازبین می‌برد
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- بنده می‌بینم رفته رفته داریم یک حال افراط وتفریطی پیدا می‌کنیم یک اصل کلی ما داریم که می‌گویند اثبات شی نفی ماعدا نمی‌کند ما اینجا اثبات کردیم که بانک بایستی دفاترش بخطفارسی باشد معنایش این نیست که دروزارت مالیه باید بزبان اروپائی باشد. باید انجا هم فارسی باشد. بنده حالا نشان نمی‌دهم درکجا وچطور است وراپرت سالیانه بعضی ازادارات نشان نمی‌دهد که ایا این راپور ت سالیانه بخط فارسی است یافرانسه ...
یکنفر ازنمایندگان- فارسی است
کازرونی- هم فارسی دارد هم فرانسه. بهر جهت حالا بنده باین کاری ندارم هرچه هست ولی بنده دفاترشان رامعاینه کرده‌ام ومیدانم چه خطی است ودرهرصورت عیبی ندارد که مابگوئیم بانک دفاترش فارسی باشد البته باید فارسی باشد، بایدبخط فارسی باشد، بزبان فارسی
باشد ولی آنطوریکه درقانون نوشته که کلیه مکاتبات ومراسلات ودفاتر بخط فارسی باشد این نتیجه اش این می‌شود که اگر یک وقتی هم لزوم پیدا کرد که خط غیرفارسی بنویسند برخلاف قانون رفتار کرد ه باشند ویکوقت که لزوم پیدا می‌کند با خط فرانسه بنویسند نباید مانع قانونی داشته باشد باین جهت بنده پیشنهاد کردم کلمه مکاتبات حذف شود وهمان دفاتر ونوشتجات که نوشته‌اید کافی است تقریبا میرساند که مقصود چه چیز است حالا اگراتفاقا یک موردی هم لزوم پیدا کرد اقلا تا این اندازه صراحت نداشته باشد. که دست بانک را ببندد
مخبر- بنده گمان می‌کنم اگرباید نوشته شود لفظ مکاتبات هم لازم است واگرلازم نیست که هیچکدام نباید نوشته شود
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای کازرونی آقایانیکه قابل توجهش میدانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای شریعت زاده (بترتیب ذیل خوانده شد)
اصلاح ماده ۱۰:
ماده ۱۰ – کلیه دفاتر ونوشتجات بانک وهمچنین مراسلاتی که ازطرف بانک درداخله مملکت بافراد ومؤسسات صادرمیشود باید بزبان فارسی تنظیم شود. درموارد مکاتبه با مؤسسات موجوده درممالک خارجه بانک می‌تواند بالسنه خارجی مکاتبه نماید ودرعین حال بایدمتن مراسلات بزبان فارسی تنظیم وترجمه آن بزبان خارجی درمقابل نوشته شود
رئیس- بفرمائید
شریع تزاده – معلوم می‌شود که یکقدری دراین موضوع افراط وتفریط دارد می‌شود. بنظر بنده البته بانک تمام نوشتجات ودفاتر ومراسلاتش درداخله مملکت باید فارسی باشد ولی چون بانک یک مؤسسه ایست که باتمام مؤسسات دیگردرممالک خارجه مکاتبه دارد نمی‌تواند زبان خودش رابانها تحمیل کند ...
کازرونی – صحیح است
شریعت زاده – ولی درعین حال باید متن مراسلات بزبان فارسی باشد ودرمقابلش ترجمه آن بزبان خارجی باشد. پیشنهاد بنده این است وعملی وصحیح هم هست
مخبر- آقای شریعت زاده فرمودند: افراط وتفریط است وخودشان همینطور پیشنهاد کرده‌اند. اقای کازرونی هم با اینکه مخالف پیشنهادخودشان بود فرمودند :صحیح است. عرض می‌کنم چه ضرر دارد وقتیکه بانک کاغذ می‌نویسد بزبان فارسی بنویسد وترجمه آن بزبان خارجه باشد؟ همینطوریکه دیگران وقتی بما کا غذ می‌نویسند بزبان خودشان می‌نویسند زبانهای خارجی راغالبا ازخارج بما می‌نویسند وبوسیله زبان پرو پاکاند می‌کنند برای خودشان، البته باین وسیله زبان ماهم درخارجه انتشار پیدا می‌کند وهمینطور که نوشته شده اگر ما قید کنیم بزبان فارسی باشد هیچ مانعی نیست که ترجمه آن بزبان فرانسه پهلویش نوشته شود
شریعت زاده – بنده هم که همینطور پیشنهاد کرده‌ام.
مخبر- ولی ان عبارت سرکار خیلی مفصل است (پیشنهاد آقای شریعت زاده مجددا قرائت شد)
رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد راقابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده کمی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب هم عین پیشنهاد آقای کازرونی است
آقا سید یعقوب- پیشنهاد بنده یک چیز زیادی ه مدارد بخوانند معلوم می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده ده این نوع اصلاح شود: کلیه دفاتر بانک ملی ایران زبان فارسی خواهد بود
رئیس- بفرمائید
آقا سید یعقوب- بنده می‌خواهم عرض کنم که آقای مخبر محترم دربین جواب دادن هم هرا می‌خواهند بنمایندگان نیش بزنند. خود ایشان که وزیرمالیه بودند تمام دفاتر رابرگرداندند بزبان خارجی اما وقتیکه در اینجا صحبت می‌شود بطورطعنه می‌کوبند میل دارم که مسلمان هم باشد وفارسی هم بداند بلی بنده میل دارم که تمام دفاتر فارسی باشد وکسیکه بایران می اید فارسی هم بداند این چه عهیب دارد؟ ما می‌خواهیم همه مسلمان باشند. بنده عقیده دارم که درتمام دنیا صدای مسلمانی بلند بشود وتمام دنیا زیر بیرق ایران باشند. این چه ضرری دارد؟ بنده عشق دارم که نژاد مسلمان وایرانی درتمام عالم زیاد شود اینکه اسباب مضحکه نخواهد بود که اگر کسی چنین اظهاری بکند آنوقت آقا بطور لطائف وحیل (خنده نمایندگان) ببخشید حیل را اشتباه کردم. بطور لطائف یک نیشهائی بزنند وبفرمایند که باید مسلمان هم باشد یا چه باشد. بنده خیلی میل دارم که تمام وزرائی که مصدر کارمیشوند باهمیت این مسئله پی ببرند وسعی کنند که دفاتر بزبان فارسی باشد خودآقا هم که وزیر مالیه بودند باید کاملا مواظب باشند که تمام دفاتر بزبان فارسی باشد. درهمین مجلس دردوره سوم وچهارم وپنجم پیشنهادی شد ووزراء راتعقیب کردند که زبان فارسی رانشر واشاعه دهند واینقدر اجازه ندهند که مکاتیب مابزبان فرانسه یا انگلیسی باشد. زبان معشوق یک ملتی است همینطوریکه یک ملتی بذاتیات خودش عشق دارد همینطور هم میل دارد که تمام اخلاق واداب وزبانش همه جا سرایت کند واین عشق رانمیشود از جبلت او گرفت. بنده این پیشنهاد راکردم که جواب فرمایشات آقای فهیمی راداده باشم وچون اساس بانک دردفاترش است ازاین جهت بنده پیشنهاد کردم که دفاتر بانک بزبان فارسی باشد آنوقت نسبت به نوشتجات ومراسلات نفیا ویا اثباتا ساکت باشیم هرجا که محتاج شد بزبان غیر ایرانی باشد همانطور می‌نویسند ومادیگر درقانون ذکری ازآن نمی‌کنیم ولی مقصود اینست که نسبت بدفاتر بانک مکلف باشد که تمام دفاتر بزبان فارسی باشد ازاین جهت بنده کلمه مکاتبات ونوشتجات رابرداشتم واینطور پیشنهاد کردم
مخبر- اولا آقای آقا سید یعقوب تهمتی به بنده زدند که هیچ نفهمیدم فرمودند وقتی که بنده وزیرمالیه بودم تمام دفاتر رابزبان خارجی کردم. بنده نمیدانم این دفاترکجا بوده وبچه مناسبت خدمت اقای آقا سیدیعقوب رسید که خود بنده ازانها هیچ اطلاع ندارم. آنوقت هم که بنده وزیرمالیه بودم مستخدمین خارجی نیامده بودند وبنده هم که مستخدم خارجه نبودم که بخواهم زبان خارجی رانشر بدهم. این است که استدعا دارم وقتیکه عصبانی می‌شوند خوبست نسبت بارادت کیشان خودشان بی لطفی نکنند ثانیا تمام مذاکرات وهمه مقصود برسرهمین قضیه بود واین که بنده عرض کردم که اگر مستخدم خارجی بیاید خوبست مسلمان هم باشد یافارسی بداند غرض این بود که اینها را آرزو می‌دانستم ولی باید دید درموقع عمل چطور است آرزو تنها کافی نیست پیشنهادی هم که فرمودند عین پیشنهادی بود که اقای کازرونی هم پیشنهاد کردند که لفظ مکاتبات حذف شود وپس ازمذاکرات وپیشنهاداتی که ازطرف اقایان دیگرشد تقریبا همچو معلوم شد که بودن مکاتبات رالازم دانستند. دراین صورت بعقیده بنده پیشنهاد اقای آقا سید یعقوب همان پیشنهاد آقای کازرونی است که قابل توجه نشد واگر بناباشد لفظ دفاتر رابگذارد لفظ مکاتبات ومراسلات هم لازم است واگرلازم نیست که هیچکدام لازم نیست
آقا سید یعقوب- بنده پیشنهاد خودم را مسترد می‌کنم
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده دهم باضافه (خط) آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
عده کثیری قیام نمودند
رئیس- تصویب شد. ماده یازدهم قرائت می‌شود (بمضمون ذیل قرا ئت شد)
نظامنامه تشکیلات داخلیبانک. همچنین نظامنامه مذکوره درماده پنج ازطرف وزارت مالیه تهیه شده وپس از تصویب شورای دولتی وهیئت وزراء بموقع اجرا گذاشته می‌شود
تبصره- تا وقتیکه شورای دولتی تشکیل نشده است تصویب هیئت وزراء کافی خواهد بود
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی –تجربه بما نشان داده که نظامنامهدراکثر مواقع بااصل قانون معارضه می‌کند واین یک چیز تا زه نیست. مکرر درهمین مجلس شکایت شد از نظامنامه هائی که مخالف باقانون است. بانک که یک مؤسسه تجارتی است وباید کاملا اصول تجارت دراو ملحوظ شو داگر بنا باشد نظام نامه این بانک رادروزارت مالیه بنویسند بهیچوجه اصول تجارت رعایت نمی‌شود وگمان می‌کنم بطوری اساس بانک درهم وبرهم خواهد شد که بهیچوجه بمقصود نخواهیم رسید باز اگر می‌گفتند که بنظر شورای تجارت برسد یا بنظر وزطارت فوائد عامه برسد یک چیزی بود. ولی بنده هیچ صلاح نمیدانم که وزارت مالیه نظامنامه بانک رابنویسد
رئیس- آقای خواجوی
خواجوی- راجع باشکالی که فرمودند بنده یک تبصره پیشنهاد کرده‌ام که درموقع توضیحات لازمه راخواهم داد
رئیس- آقای آقا سیدیعقوب
آقای آقا سیدیعقوب- درماده اول این قانون نوشته شده است. بدولت اجازه داده می‌شود برای پیشرفت تجارت وفلاحت وزراعت وصناعت بانکی موسوم ببانک ملی ایران تأسیس نماید وبنده باماده یازدهم موافق نیستم برای خاطر اینکه تذسیس این بانک برای ترقی دادن تجارت وصناعت وفلاحت ایران است اساس مسئله این است. بعد ازانکه اساس قضیه این مسئله شد که عرض کردم. حالا دراینجا آمده‌اند تمام اختیارات رابوزارت مالیه داده‌اند که خودش برود ونظامنامه برای بانک بنویسد وهمینطور خودوزارت مالیه را بطوریکه درماده دوازده نوشته شده وبعد خواهد آمد مأمور اجرا قرارداده‌اند بنده مخالفم که وزارت مالیه نظامنامه بنویسد مکرر درانجا گفته شد که آدم مارگزیده ازریسمان سیاه وسفید می‌ترسد. این نظامنامه هائی که برای قوانین دروزارت مالیه نوشته می‌شود حقیقت بیک ترتیبی است که آن منافعی راکه از قانو ن متصور است وباید عاید ملت شود تمام آن را ازبین می‌برد. بانک رهنی یکی ازان موارد است که خودآقای مخبر هم تصدیق دارند. نظامنامه که وزارت مالیه برای اینکار نوشته یک چیزی است که کاملا برخلاف این عقیده پاک و صحیحی بود که نمایندگان داشتند وان آسایش مردم بود مقصود این بود که یک گشایشی درکارهای مردم واقع شود نظامنامه که برای بانک رهنی نوشته شده بمنزله یک سد سدید ویک سیم خاداری وحقیقتا مثل این است که یک سیم خارداری جلوی کارهی امردم کشیده که نیمتوانند ازآنجا عبورکنند ومسلما نظامنامه که برای این بانک وزارت مالیه خواهد نوشت همینطور است. پس بنده استدعا می‌کنم که این ماده راتغییر بدهند وطوری قائل شوند که بعد ازانکه نظامنامه نوشته شد هیئت وزراء ببینند وبتصویب کمیسیون قوانین مالیه برسد برای اینکه بوزرات مالیه اختیار ندهیم که خودش فی حد نفسه مجاز باشد نظامنامه بنویسد وبهتر این است یا اشتراک کمیسیون قوانین مالیه باشد. بعلاوه تصدیق میفرمائید که وزارت فوائد عامه هم باید درین کار نظارت داشته باشد لااقل طوری بفرمایند که
هردوی این وزارت خانه‌ها یعنی وزارت مالیه وفوائد عامه یا نظر هم این نظامنامه بانک را بنویسند. ازین جهت بنده مخالفم ک هفقط وزارت مالیه نظامنامه بانک را بنویسد وبهتر ای ناست اقای مخبر قبول کنند که بتصویب کمیسیون قوانین مالیه برسد ودرآنجا مسئله حل و تصفیه شود. بعلاوه بموجب ماده اول این لایحه که می‌گوید تأسیس بانک برای پیشرفت امور تجارت وفلاحت وصناعت است وزارت فوائد عامه هم دراین کار نظردارد وتا یک حدی هم باو مربوط می‌شود وخوبست نظراورا هم درنوشتن این نظامنامه مدخلیت بدهند، نه اینکه وزارت مالیه به تنهائی مختار باشد با آن سوابقی که درانشاء نظامنامه دارد بازنظامنامه این بانک رابنویسد. این بود عرایض بنده
مخبر- درقسمت اول که فرمودند بایدوزارت فوائد عامه هم مراجعه کنند لازم است عرض کنم وتذکر بدهم که این بانک یک بانک دولتی است وسرمایه انهم متعلق بدولت است ودرواقع مثل یک شعبه ازخزانه است بنابراین البته باید درتحت نظر وزارت مالیه باشد راجع بعملیات اقتصادی وفلاحتی وغیره بطوریکه درماده اول ذکرشده ودراین لایحه است مقصود این است که بانک بتوسط وزارت فوائد عامه یک کارهای عام المنفعه بکند ویک قروض بدهد واین قبیل امور باید تحت نظروزارت فوائد عامه بمصرف برسد ولی اصل بانک باید درتحت نظر وزارت مالیه باشد. راجع به قسمت ثانی یعنی درباب نظامنامه. کمیسیون هم همین نظریات حضرت عالی راتقریبا پیش بینی کرده بود زیرا حقیقتا نظامنامه که برای مؤسسه رهنی نوشته شده فوق العاده اسباب زحمت مردم شده وکمیسیون ناچار شد پیش بینی‌های دیگری بکند. عیب نظامنامه‌ها فعلا برای ما این است که یک هیئت صلاحیت داری که معمولا باید نظامنامه رادرتحت نظربگیرند ومطابق بامقتضیات با قانون تطبیق کنند درمملکت نداریم وآن شورای دولتی است تا وقتیکه شورای دولتی درمملکت نداریم البته باید ترتیب دیگری ازبرای تطبیق مدلول نظامنامه‌ها باقانون درنظر گرفت. کمیسیون اینطور درنظرگرفت که تا وقتی که شورای دولتی تشکیل نشده است بتصویب هیئت وزارت مالیه بنظر هیئت دولت هم آنرا تصویب کنند وامیدوارم با این ترتیب اسباب زحمت پیش نیاید
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است (گفتند بلی کافی است)
رئیس- پیشنهادها قرائت می‌شود (بترتیب ذیل خوانده شد)
پیشنهاد آقای شیروانی: چون این ماده مربوط بماده پنج وماده مزبور هنوز مطرح نشده پیشنهاد می‌کنم این ماده به کمیسیون ارجاع وباماده پنج تقدیم مجلس شود
رئیس- بایدبدوا تکلیف این پیشنهادمعلوم شود (خطاب بآقای شیروانی) توضیح بدهید.
شیروانی – پیشنهادبنده توضیح مفصلی ندارد ماده که این نظامنامه رامربوط به آن کرده‌اند هنوز تصویب نشده وکمیسیون هنوز راپرت آنرا نداده است وگمان می‌کنم تا تکلیف ان ماده معلوم نشود نتوان دراین ماده رأی گرفت ازاین جهت بنده پیشنهاد کردم ومعتقدم که این ماده هم برگردد بکمیسیون وتکلیف آن ماده پنج هم معلوم شود وپس از دقت دوباره برگردد بمجلس نظرکمیسیون نسبت بآن ماده باید معین شود وبعلاوه حالا ه مساعت دوازده است ووقت گذشته است
مخبر- بنده گمان نمی‌کنم مانعی داشته باشد ورأی دادن به این ماده تصورنمیکنم مربوط بآن ماده پنج باش دزیرا آن ماده که رد نشده است پیشنهاداتی شد
می‌رود بکمیسیون وبهرترتیبی پیشنهاد شود یک نظامنامه لازم دارد. درای نصورت اگرباین ماده رأی بدهیم این ماده ه مبجای خودش تصویب می‌شود وهیچ مانعی نخواهد بود
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای شیروانی آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (معدودی قیام کردند)
رئیس- تصویب نشد (سایر پیشنهادها بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد آقای کازرونی- ماده یازده رابقرارذیل پیشنهاد می‌نمایم:
ماده ۱۱ – نظامنامه تشکیلات بانک وهمچنین نظامنامه مذکوره درماده پنج راازطرف وزارت تجارت وفلاحت تهیه وبتصویب هیئت وزراء رسانیده بموقع اجرا گذارده خواهد شد
پیشنهاد اقای عدل :بنده پیشنهاد می‌کنم ماده یازده بترتیب ذیل نوشته شود: نظامنامه تشکیلات داخلی بانک وهمچنین نظامنامه مذکوره درماده پنج ازطرف رئیس بانک تهیه شده با امضاء وزارت مالیه بتصویب هیئت وزراء رسیده بموقع اجرا گذاشته می‌شود
پیشنهاد اقای دکترطاهری: پیشنهاد می‌کنم درماده یازده بعد از عبارت (ازطرف وزارت مالیه) نوشته شود (باجلب نظرمتخصص بانک)
پیشنهاد دیگر آقای دکترطاهری: پینهاد می‌کنم درماده یازده عبارت (ازتصویب شورای دولتی) درسطر دوم حذف شود وتبصره هم حذف شود
پیشنهاد آقای اعتبار: ماده یازده رابشرح ذیل پیشنهاد می‌نماید. نظامنامه تشکیلات داخلی بانک وهمچنین نظامنامه مذکوره درماده پنج ازطرف وزارت مالیه تهیه وپس ازتصویب کمیسیون قوانین مالیه بموقع اجرا خواهند گذاشت
پیشنهاد آقای نجومی: بنده پیشنهاد می‌کنم درماده یازده بعد ازجمله ازطرف مالیه اضافه شود بارعایت نظررئیس فنی بانک الی آخر
پیشنهاد آقای فیروز آبادی :بنده پیشنهاد می‌کنم که نظا منامه بانک را متخصص بانک بنویسد باملاحظه صرفه
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی – بند هاولا عبارت (نظامنامه تشکیلات داخلی)
مخصوصا کلمه (داخلی) رایک لفظ مبهمی میدانم وموهم این است که بانک تشکیلات خارجی هم دارد که ما حالا نظامنامه داخلی اش رامینویسیم ونظامنامه خارجیش رابرای بعد بگذاریم. تشکیلات خارجیش کدام است مگردوتشکیلات داریم. تشکیلا ت داخلی وتشکیلات خارجی درهرصورت عبارت (داخلی) لازم نیست وبنده این کلمه (داخلی) راانداختم وپیشنهاد کردم نظامنامه تشمیلات اما اینکه بنده پیشنهاد کردم که این نظامنامه دروزارت تجارت وفلاحت نوشته شود دلیلش این است روحی که دروزارت مالیه حکمفرماست باآن روح فلاحت وتجارت واقتصاد متباین است. ملاحظه بفرمائید درموضوع بانک رهنی که شما برای آسایش مردم تأسیس کردید وزارت مالیه آمده چطور نظامنامه نوشته. حالا بنده یک ماده ازان نظامنامه رابعرض آقایان میرسانم تا ببینند آدم عاقل همچو چیزیرا می‌نویسد
نظامنامه می‌گوید. مالی راکه رهن گذاشته‌اند وپولی راکه گرفته‌اند اگرمدت منقضی شد و تاسرفلان مدت صاحب مال نیامد مالش راببرد انرا حراج می‌کنند واگراضافه پولی هم داشته باشد بصاحبش رد نیمکنند. بنده نیمدانم علت چیست؟ آقا تو اصل پول وفرع پولترا می‌بری دیگرچرا اضافه رابصاحبش نمی‌دهی این چیزغریبی است! بعلاوه یک ماده دیگر دارد که اگر کسی آمد وپولی گرفت وبعد از سه ماه آمد وخواست پول راب بدهد حق یک ساله راازاو می‌گیرند وشما درتمام دنیا سؤال کنید ببینید همچو قانونی هیچ دردنیا پیدا می‌شود زیدی رفته وپول قرض کرده وبعد از سه ماه که پول راپس می‌دهد بجای اینکه پولش رابگیرد ومنافع تا ان تاریخ راهم بردارد منافع یک ساله رامیخواهد بگیرد واین خلاف آن چیزی است که درقانون بانک نوشته شده. حالا به یک همچو و. زارت خانه اجازه بدهیم که برای بانک ملی ایران نظامنامه بنویسد
بعقیده بنده صحیح نیست واین نظامنامه باید در یک وزارت خانه تهیه شود که اقلا کلمه تجارتی بخودش گرفته باشد وامیدواریم ازاشخاصی که ازتجارت وفلاحت سررشته واطلاع دارند درحدود احتیاجاتشان سؤالات وکسب اطلاهاتی بکنند ودرنتیجه تهیه کنند وبهیئت وزراء برود ودرآنجا باحضور همان وزیرمالیه که خیلی علاقه بایشان داریم مطرح شود وبعد ازتصویب هیئت وزراء بموقع اجرا گذارده شود بنابراین هیچ لزوم ندارد که وزارت مالیه این کاررابکند وهیچ ربطی باو ندارد
مخبر- اگر می‌دانستم توضیحات آقای کازرونی اینقدر طول دارد ماده راقبول می‌کردم که بکمیسیون برود ولی حالا مجبورم جواب توضیح ایشان رابدهم. خودشان فرمودند اثبات شیئی نفی ما عدا نیمکند. کلمه داخلی که ذکرمیشود لزوم ندارد که خارجی هم درمقابلش باشد اما درباب نظامنامه. بنده خودم معایب نظامنامه بانکی که اشاره کردند عرض کردم ومیدانم وبرای همین بود که ما اینطور پیش بینی کردیم که این نظامنامه بتصویب مجلس شورای دولتی و در نبودن آن بتصویب کمیسیون قوانین مالیه وهیئت وزراء وامثال اینها برسد تمام این پیش بینی‌ها برای این بود که ازاین ترتیبات جلوگیری شود در تمام پرومگرامهائی که از طرف دولتهای وقت بمجلس آمده ملاحظه فرموده‌اید تأسیس شورای دولتی را پیش بینی کرده ماهم در قوانینی که وضع می‌کنیم ضرری ندارد که این مسئله را پیش بینی کنیم واشاره کنیم که نظامنامه‌های قوانین را شورای دولتی باید تهیه کنند اما حالا که شورای دولتی هنوز تأسیس نشده یک مقام دیگری رابرای اینکار باید در نظر گرفت. مایگ میسیونامریکائی اینجا آورده‌ایم ویک اختیاراتی بآنها داده‌ایم برای اینکه نظامنامه‌ها وپیشنهاد‌های قانونی ولوایحی تهیه کنند. یک رئیس بانکی هم ما استخدام می‌کنیم که وارد می‌شود وهمچو قرار داده‌ایم که همان میسیون بانظر رئیس بانک نظامنامه این بانک رادر وزارت مالیه تهیه کنند بعد بفرستند بکمیسیون قوانین مالیه ودر آنجا ملاحظه شود. بعد بتصویب هیئت وزراء برسد. تمام این قسمت هائی که پیشنهاد فرموده‌اند درماده نوشته شده وهمه این نظریات راتأمین می‌کند بنابراین اگر با ماده پیشنهادی کمیسیون موافقت بفرمایند بهتر است وتمام نظرها تأمین می‌شود
رئیس – رأی گرفته می‌شود بقابل توجه پیشنهاد آقای کازرونی آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (معدودی قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد. آقای عدل
عدل – بنده بااین ماده در چند قسمت مخالف بودم ولی نوبت به بنده نرسید عرایضم را عرض کنم این بود که پیشنهاد کردم. وحالا مخالفت خودمرا بعرض آقایان میرسانم: اولا در عبارت این ماده می‌نویسد: نظامنامه تشکیلات داخلی بانک از طرف وزارت مالیه تهیه شده وپس از تصویب شورای دولتی وهیئت وزراء بموقع اجرا گذاشته شود کلمه (شود) در این جا آرزو است یا باید بگوئیم گذاشته می‌شود یا بگوئیم باید گذارده شود این ایراد، ایراد دیگر اینکه می‌نویسد بتصویب شورای ملی دولتی برسد این عبارت فرمالیته است زیرا در ماده بعد یعنی در ماده دوازده می‌گوید این قانون از تاریخ تصویب در ظرف شش ماه بموقع اجرا گذاشته می‌شود. بدیهی است که در ظرف شش ماه دیگر شورای دولتی تأسیس نخواهد شد خوب در صورتیکه ما حالا شورای دولتی نداریم و تاشش ماه دیگر هم نخواهیم داشت دراین صورت فائده این عبارت چیست؟ ازاینها گذشته چیزی که خیلی مهم است این است که می‌نویسد این نظامنامه ازطرف وزارت مالیه تهیه
می‌شود. درماده هفت این قانون می‌نویسد که برای این بانک یک نفر متخصص استخدام می‌شود. این متخصص برای چه میاید؟ اگراین مستخدم وزارت مالیه یعنی درتحت امر وزارت مالیه است که چنین شخصی ازخودش رأی ندارد واصلا لازم نیست ازامریکا بیاید زیرابهرمستخدمی که بگویند برو وفلانطور بدستورالعمل وزیر مالیه رفتار کن می‌رود ومیکند ودیگر لازم نیست از امریکا متخصص بیاید حالا که متخصص برای بانک می اوریم خوب است نظامنامه این بانک را هم خود او بنویسد. منتها چون تحت نظر وزارا مالیه است باید وزارت مالیه هم نظر وامضا کند. بنده عقیده دارم که خودرئیس بانک این نظامنامه راتهیه کند وبامضا وزارت مالیه برساند آنوقت هیئت وزراء هم تصویب کند وبعد بموقع اجرا بگذارند وآقایانیکه پیشنهاد کرده‌اند تصورمیکنم همه تک تک یک ایراداتی داشتند ویک توضیحاتی دادند ولی تمام آن نظریات درضمن پیشنهاد بنده مندرج است. خوباست مقرر بفرمائید دوباره قرائت شود وتصور می‌کنم اگر پیشنهاد بنده را قبول بفرمائید رفع اشکالات خواهدشد
رئیس- آقای مخبر
مخبر- جواب عرض شده بسته برأی مجلس است
رئیس- پیشنهاد ختم جلسه شده است
نمایندگان- صحیح است
رئیس- بقیه پیشنهادها می‌ماند برای جلسه بعد.
وزیرمعارف- یک لایحه ازطرف وزارت معارف تقدیم مجلس می‌شود راجع باجباری شدن ورزش درکلیه مدارس. عرض دیگربنده این است اگر اقایان موافقت بفرمایند برای جلسه اتیه خبرکمیسیون معارف راجع بتعلیمات ابتدائی جزو دستور شود
یکنفرازنمایندگان- پس از لایحه بانک
وزیرمعارف- دیگرباخودتان است
وزیرفوائدعامه – متخصص آهن آب کنی بواسطه یک ترتیبی که پیش امده بود هشت ماهه کنترات شده وحال آنکه قانونش دوساله بود وچون بیش از دوسال ه مشاید بوجودش احتیاج داشته باشیم ازاین جهت این لایحه برای بقیه دوسال است که پیشنهادشده وتقدیم می‌شود
رئیس- راجع بدستور جلسه اتیه پیشنهادی رسیده است قرائت می‌شود (بمضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه منع ورود اشیاء تجملی دردرجه اول جزو دستور جلسه آتیه گذارده شود کیخسرو شاهرخ
رئیس- آقای ارباب
ارباب کیخسرو- بنده وقتی این پیشنهاد راکردم که نمی‌دانستم ازلایحه بانک باقی می‌ماند بعد ازموضوع بانک بنده عقیده‌ام این است که لایحه منع اشیاء تجملی جزء دستورشود تا حقیقتا تکلیف کردم معلوم شود
فهیمی – این لایحه راهمه آقایان ملاحظه فرموده‌اند که یک ضررهائی برای مردم تولید کرده وشاید تعقیب شدنش هم فعلا مقتضی نباشد مجددا که برحسب تقاضای آقاتی وزیر مالیه برگشت بکمیسیون مذاکراتی شد ودولت درصدد برامد که یک شکل بهتری بآن بدهد که ان مقصود حقیقی بعمل آید. آن نظریات دولت هنوز تکمیل نشده وراپرت ان تهیه نشده بنابراین بنده گمان نیمکنم مذاکره دراین امر حالا نتیجه داشته باشد جزاینکه مرد مرابیشتر درفشار بگذارد دولت یک راه عملی تری برای اشیاء تجملی درنظر گرفته که اصلا شاید محتاج باین لایحه نشود
ارباب کیخسرو –اجازه میفرمائید
رئیس- بفرمائید
ارباب کیخسرو- بنده ازنقطه نظر اینکه همین لایحه مطرح است این پیشنهاد راکردم ولی بطوریکه آقای فهیمی حالا اظهار کردند همچو معلوم می‌شود که دولت لایحه را پس گرفته ومعلوم نیست چه خواهد شد. دراین صورت پیشنهاد بنده موردندارد
فهیمی – دولت پس نگرفته است مراجعه شده است بکمیسیون وبرای اینکه صورتش راتغییر بدهند گمان می‌کنم لایحه مجددا بمجلس بیاید ودرهرحال شاید غیر ازلایحه اولی باشد
رئیس- اقای فیروزآبادی پیشنهاد کرده‌اند که جلسات دوساعتو نیم از شب گذشته تشکیل شود آقای فیروزآبادی
فیروز ابادی – چون همه ماها روزه‌ایم تا افطار کنیم ونمازبخوانیم وازمنزل تا اینجا بیائیم ساعت سه از شب می‌شود باین ملاحظه بنده پیشنهاد کردم که اوقات جلسا ت دوساعت ونیم ازشب باشد
رئیس- آقای شیروانی
شیروانی- بنده تصورمیکنم اگرساعت هشت مقر ر شود نظر آقای فیروز آبادی هم تأمین خواهد شد وبهتر است چون اوقات جلسات اگرهرشب تغییر کند خوب نیست ازاین جهت خوب است مقرر فرمائید هما ن ساعت هشت باشد که تقریبا دوساعت وربع از شب گذشته است
فیروز ابادی- ساعت هشت باشد
رئیس- جلسه آتیه شب پنجشنبه دوساعت وربع از شب گذشته یعنی ساعت هشت دستور هم بقیه لایحه بانک ولایحه راجع بتعلیمات عمومی
(مجلس شش ساعت ونیم از شب گذشته ختم شد)