مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اسفند ۱۲۸۶ نشست ۲۴۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ اسفند ۱۲۸۶ نشست ۲۴۶
مذاکرات روز شنبه ۴ شهر صفرالمظفر دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز ۵شنبه ۲ صفر را آقای مستشارالدوله قرائت کردند.
رئیس- تلگرافی از فارس رسیده قرائت شود.
قرائت شد تلگراف مزبور قریب باین مضمون است.
- توسط جناب حجة الاسلام اقای سید جعفر زیدت برکاته
- حضور وکلای مجلس مقدس
- هر قدر از شرارت معتمد دیوان و انجمن اسلامی و حاجی سید عبدالحسین عرض کردیم فایده حاصل نشد امروز که روز شنبه است نعمت الله نام آدم معتمد دیوان بضرب گلوله شش لول کار قوام الملک را ساخت هر گاه این اشخاص بسزای خود نرسند علاوه بر اینکه معتمد دیوان و غیره کشته خواهند شد فساد بزرگی در شیراز احداث خواهد شد و نعمت الله هم فعلا دستگیر و محبوس است.
رئیس- مقصود جهت اطلاع بود که قرائت شد و بوزارت داخله آنچه لازم بوده گفته شده است و نیز دستخطی از طرف بندگان اعلیحضرت همایونی رسیده است قرائت شود.
سواد دستخط اعلیحضرت همایونی:
- مجلس شورای ملی مکنون خاطر ما پیوسته چنین بوده و هست که در ضمن تمهید موجبات استحکام امر مشروطیت بقسمی اسباب جمعیت حواس وزراء و وکلای خود را فراهم نماییم که بتوانند بالاتفاق اسباب آسایش عامه را بطوری آماده نمایند که رشته فساد بالمره منقطع بوده واقویا و ضعفای ملت ایران از نعمت صحت وامان طوری بهره مند باشند که عاجزترین رعایا در مهد امن و امان از هرگونه صدمه و آسیب مصون بوده بتوانند عوض دفاع هم خود را مصروف حفظ و آبادی وطن و تحصیل شرافت و ثروت و مکنت نمایند ولیکن ملاحظه نمایید در حالتیکه اساس امنیت برای شخص سلطنت تا این درجه متزلزل باشد رعایای ممالک دوردست واهل ثغور و سرحد و فقرای ملت اسلام و مطلق رعایا چگونه می‌توانند از جان ومال خود ایمن و راحت باشند میدانم که از این سوء قصد که برای ما شده تا چه درجه خاطر وکلای صدیق و امین مشوش و پریشان است ولیکن انتظار داشته و داریم که از طرف مجلس بیشتر و زیادتر از شخص ما خودمان بر تعیین محرکین و گرفتاری مرتکبین به اولیای امور تأکید و تشدد بعمل آید تاکنون که نه روز از این مقدمه گذشته اثری و اصلی ظاهر نشده است بیم آن داریم که مرور ایام ولیالی اهمیت قضیه را در انظار و افکر منسی داشته اقدامات جدی را که می‌بایست خیلی بیشتر از اینها در این موقع بمقام بروز آید بکلی سست و بالمال بالمره مسکوت عنه بگذارد اینست بالضروره خاطر وکلای ملت را آگاه می‌داریم ما نه محض محافظت وجود خودمان که نگهبانمان فضل خداوند متعال است بلکه برای استقرار امنیت و بجهت آسایش یک مملکت بزرگ اسلام ناگزیریم که اگر تا چند روز دیگر هم اثری در تعیین محرکین و دستگیری مرتکبین ظاهر نشود لابد بعضی اقدامات مجدانه بعمل خواهد آمد که خیانت مجرمین هویدا و اغراض مغرضین آشکار و پیدا شود و از مرابت شاه پرستی و صداقت وکلای خیرخواه انتظار داریم که در نیل این مقصود مشروع تا همه جا با خیالات ما همراهی کرده دولت خواهی خود را بعالمیان واضح خواهند کرد.
- شهر صفر ۱۳۲۶.
رئیس- در واقع بر هیچکس پوشیده نیست که از طرف مجلس بعد از واقع شدن این واقعه چه قدرتأکید شده است که مرتکبین دستگیر شوند اگر چه رسماً دراین باب چیزی از مجلس بوزراء نوشته نشده ولی تأکیدات اکیده شده و چندمرتبه خود من شخصاً اصرار کرده‌ام حتی دیشب نزدیک بود با ظفرالسلطنه در این باب بخشونت بکشد و تلگرافاتیکه از اطراف و انجمنهای ولایات در این خصوص رسیده که سی و دو سه تلگراف است شاه پرستی تمام مردم را ثابت می‌نماید و دستگیری آن اشخاص هم با حکومت محلیه و ظفرالسلطنه می‌باشد ایشان هم آنچه لازمه اقدام بوده کرده‌اند منتهی محض اینکه موجب تزلزل خاطرها نشود. همه روزه علناً هیاهو نشده والا از طرف مجلس و حکومت محلیه و کمیسیون سرحدی وغیره در این باب نهایت تأکید شده است و حالا هم بطوری که دستخط مبارک صادر شده باید فردا وزرا را خواست و ظفرالسلطنه توضیحات خود را در این باب بدهد و وکلا معظم بیش از پیش باید در اینباب اقدامات نموده تا اینها درجه ایستادگی باید داشته باشند.
مستشارالدوله – چنانچه جناب رئیس فرمودند در کمیسیون سرحدی بوزراء این اقدامات و تأکید شده و دیروزهم بوزارت داخله این تأکید شده و نوشته شده و ثبت آنهم شاید در دفتر باشد در هر صورت در مملکت قانونی باید طوری اقدامات بشود که اگر مجلس هم تأکیدنکند وزراء باید بوظیفه خودمشغول باشند اینکه مرقوم فرموده بودند که خودم اقدام می‌کنم معلوم است اعلیحضرت که رئیس قوه مجریه است باید اقدام در اجرا بفرمایندولی بهمان ترتیبی که قانون حکم می‌کند یعنی از مجری خود البته اقدامات از طرف وزراء باید بشود ولو اینکه اعلیحضرت بامجلس اقدام و تأکید نکند و وزراء هم اقدامات خودشان را کرده و کوتاهی هم ننموده‌اند و امید است که این مطلب بخوبی توضیح بشود.
رئیس- اگر اعلیحضرت همایونی ترتیب و شکل اقدام را بفرمایند که چه نحو اقدام باید بشود البته باز از طرف مجلس بهیچوجه کوتاهی نخواهد شد.
وکیل التجار – حس ملی و حس مجلس شورای ملی مستغنی از این است که بتقریر بیاید ولی تکلیف مجلس فقط جداً خواستن است و اجراء آن باوزیر داخله است که باید نهایت اهتمام رادر دستگیری اشرار بنمایند چنانچه چند نفر را گرفته‌اند.
رئیس- اعلیحضرت هم همینطور دستخط فرموده‌اند و اظهار کمال رضایت و اطمینان راهم نسبت بوکلاء محترم فرموده‌اند.
آقا سید مهدی- بعضی از عرایض بنده را جناب عالی فرمودید و اینکه گفته شد منتهی علناً در مجلس رسمی در این باب گفتگو نشده بعقیده بنده در اینباب یک اندازه مسامحه شده است حالا باید در مجلس علنی وزراء را خواست و جداً گرفتاری اشرار را از آنها باید بخواهیم.
حاج معین التجار- این فقره را نمی‌شود تشبیه کرد بسایر وقایع اتفاقیه زیرا که این واقعه لطمه بمجلس بلکه بتمام مملکت وارد آورده در حقیقت مجلس از این فقره شاکی است که وزراء چرا نباید اقدامی کنند.
حاج امام جمعه – اقدام این کار با وزراء است و مجلس باید نظارت داشته باشد که وزراء در گرفتاری اشرار مجد بوده بهیچوجه مسامحه روا ندارند واین مسئله خیلی اهمیت دارد باید از وزراء خواست که چرا اقدام نمی‌کنند وتا حال چه کرده‌اند.
حسینقلی خان نواب- وجوهی که سابقاً برای بانک ملی گرفته شد و ثانیاً باز باسم بانک ملی بطور اعانه هم گرفته بودندخوب است صورت آنرا چاپ کنند با اشرفیهای نقدی که وکلا و عموم ملت بدهند آن وجوهی که باسم بانک ملی و وجه اعانه گرفته‌اند چقدر بوده است و بچه مصرف رسیده است.
رئیس- این فقره که در روزنامه درج شد بتمام مردم می‌رسد و همه میدانند لازم بدادن صورت بوکلا نیست و صورت آنهم در مجلس خوانده شد و بروزنامه داده می‌شود که طبع و منتشر شود.
حسین قلی خان نواب- اگر بوکلا برسد در روزنامه هم نوشته می‌شود آن وقت همه اطلاع حاصل می‌کنند.
آقای حاج امام جمعه – باعتقاد بنده فقط بخواندن صورت در مجلس نمی‌شود قناعت کرد باید اول مجلس بحساب آنها رسیدگی کند آن وقت بجهت اطلاع ملت قرائت شده و در روزنامه هم طبع شود.
رئیس- کمیسیون مالیه برای همین است و دقت خود رادر اینباب نموده و می‌نماید.
مؤتمن الممالک – در کمیسیون مالیه آنچه صورت داده شده ۲۴۹ هزار تومان وکسری است که اغلب آنها قبض است و چون کمیسیون مالیه بنا بود تغییر کند آن صورتها همینطور مانده است که پس از انتخاب اعضاء کمیسیون مالیه بایشان تحویل شود و اگر حالا هم بخواهند حاضر است.
آقا میرزامحمود- بنده عرض می‌کنم که صورت مخارج این پول باید نوشته شود که مثلا بسرباز چه داده شده و بتوپخانه چه داده وبارباب حقوق چه داده شده مقصود اینست که این صورت باید نوشته شده و چاپ شود که کسی ایرادی بر ما نگیرد.
موتمن الممالک – تمام قبوضات و صورتها حاضر است.
حاج معین التجار – این دویست و چهل و نه هزار تومان تماماً نقد نبوده اغلب قبض بوده که بعضی مال خودشان بوده و بعضی از بستگان خود گرفته و داده‌اند.
حسین قلیخان نواب- بنده عرض می‌کنم وقتی که اسم بانک ملی می‌آید تمام ماها جداً اهتمام داریم که این بانک ملی تأسیس شود و این مملکت این بانک را لازم بلکه واجب دارد و بانک تأسیس نمی‌شود مگر اینکه صورت حساب این وجوه که گرفته شده است جزء جزء نوشته شده و معلوم گشته طبع و منتشر گردد.
وکیل التجار – یک حساب دیگری هم هست که راجع بهمین وجوه بانک است و آن سیصد هزار تومانی است که از این وجوه و غیره بنایب السلطنه داده شده است والان شش ماه است که حساب آن بهمینطور مانده است و باید بحساب ایشان هم رسیدگی شود.
رئیس- حالا قانون متوفیات باید خوانده شود.
حاج محمد تقی- ابتداء فکر زنده‌ها رابنمایید ورامینی‌ها در بازار ریخته و مردم را اذیت می‌نمایند در این خصوص مذاکره بنمایید واین مطلبرا ختم کنید.
رئیس- جمعی ازطرف اهل ورامین بتوسط سیدالحکما در کمیسیون معرفی شدند و در اینخصوص اظهاراتی داشتند و چند نفر از وکلا حاضر بودند که من بظفرالسلطنه گفتم که باید شیخ محمود را بگیرید و تنبیه کنید و این وظیفه شما است وایرادی که بآصف الدوله گرفته شد این بود که در این خصوص درست اقدامات بعمل نیاورد و در حضور آقا سید عبدالله هم این صحبت شده بود.
صدیق حضرت – آقا فرمودند که یک هفته طول نمی‌کشد که من او را خواسته واصلاح می‌کنم.
رئیس التجار – آنچه خبر رسیده این است که هر ده نفر سوار بیک ده می‌فرستند که باید چند نفر سوار با قدری پول و تفنگ بدهید والا این ده راخراب می‌کنیم.
آقا میرزاآقا مجاهد – آن روز آقای حجة الاسلام فرمودند که انشاءالله این مسئله را اصلاح می‌کنم معلوم می‌شود که فرمایش ایشان فایده نکرده باید از وزیر داخله خواست که او را گرفته مجازات بدهد.
حاجی شیخ حسین – یک ده را سرنویس کرده‌اند که تا ده روز دیگر اگر سوار ندادید اینجا را خراب خواهیم کرد.
رئیس- همچو معلوم می‌شود که اطاعت فرمایش جناب آقای آاق سید عبدالله را هم نکرده‌اند پس باید اکیداً بوزارت داخله نوشته شود که او را گرفته و مجازات داده و آنجا را امنیت بدهند و گمان می‌کنم که دیگر شق ثالثی نداشته باشد.
آقا سید حسین – از وقعه میدان توپخانه باین طرف مکرر در این باب با وزراء گفتگو شد و تمام را جواب دده‌اند که اقدامات مجدانه شده و بعد هم اقدامات لازمه خواهد شد و هیچ نتیجه نداده پس باید بوزارت داخله نوشت که سه روزه رفع شر این اشخاص را بنماید.
آقای حاجی امام جمعه – ده نفر از نمایندگان انجمنها آمده ودراین باب عریضه هم نوشته بودند واین مردم قبل از وقت واقعه رابما اطلاع می‌دهند پس در این صورت نباید مسامحه بشود همین طور که مذاکره شده باید دو سه روزه جداً از وزراء خواست که اشرار را گرفته و مجازات دهند
(در این موقع عریضه انجمنها قریب باین مضمون قرائت شد)
- اشرار در ورامین مشغول شرارت و هرزگی هستند خصوصا شیخ محمد و حاجی حسن خان قرچگی و حاجی علی اکبر خان و دور نیست کم کم این شرارت بطهران سرایت نماید چندی قبل هم از انجمن رابط در این باب چیزی عرض شده بود اکنون نیز از طرف تمام انجمنها عرض می‌شود که جداً از وزیر داخله خواسته شود که این اشرار رادستگیر و بمجازات برسانند
در این موقع شروع بقرائت قانون متوفیات شده پس ازمذاکرات زیاد نتیجه حاصل نشده برای مجلس دیگر ماند چون در بدو انعقاد مجلس قبل از شروع به مذاکرات در باب انتخاب اعضاء کمیسیون مالیه هر یک از وکلا معظم رأی خود را نوشته بودند اخذ ورقه شده بود لهذا در آخر مجلس نتیجه آراء اظهار شده اشخاص ذیل باکثریت آراء انتخاب شدند.
- مستوفی الممالک
- حاج امام جمعه
- مخبرالملک
- مؤتمن الممالک
- عمیدالحکما
- حاج محمد آقای حریری
- سید حسن تقی زاده
- میرزا حسن کرمانی
- آقا میرزا محمود اصفهانی
- میرزا محمد علیخان گیلانی
- وکیل الرعایا
- شرف الدوله.
مجلس ختم شد.