مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ آذر ۱۲۸۶ نشست ۲۰۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ آذر ۱۲۸۶ نشست ۲۰۴
مذاکرات روز یکشنبه ۲ ذی قعده دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز شنبه غره را آقا میرزا طاهر قرائت کردند.
وکیل الرعایا- می‌خواستم عرض نمایم که دیروز بما فرمودید چهار ساعت بغروب مانده آقایان وکلا حاضر شوند آیا گوش بنده بد شنید و یا آقایان دیر آمدند.
رئیس- خیلی تأسف می‌خورم که آقایان در سر دو ساعت هم حاضر نشدند.
وکیل الرعایا – باید این کار تمام شود و بموجب این دو ماده از نظامنامه داخلی که افتتاح و اختتام مجلس با رئیس است و باید عده که کفایت کند برای انعقاد مجلس قبل از وقت حاضر باشند تا شخص رئیس برای انعقاد حضور بهم برساند.
حاجی سید نصرالله – یک کلمه عرض می‌نمایم که تمام این گفتگوها قطع شود در ساعت چهار حاضر شدند زود است در سرساعت سه یا دو و نیم هر کدام که باشد هر کس که در سر وقت حاضر نشد بتقسیم متساوی از حقوق آنروزش کسر کنند (اکثر تصدیق کردند).
رئیس- چون شرط است که باید اکثر آقایان حاضر شوند تا مجلس منعقد شود وبعضیها هستند که خیلی زیادتر از این وجه ها می‌دهند وحاضر هم نمی‌شوند پس باید رفع این محظور هم بشود.
حاجی سید نصرالله – اینرا هم می‌توان رفع کرد که هر کس در هر پنج جلسه حاضر نشود بدون عذر منعزل باشد و استعفا بدهد.
رئیس- این مطلب را فردادر کمیسیون اداره مطرح نموده قرار قاطعی بگذارند من هم بدون ملاحظه مجری می‌دارم.
آقا میراز فضلعلی آقا – نشستن تا سه ساعت و جهار ساعت دراینجا بیشتر نمیشودو این باید یک مبدئی داشته باشد و یک منتهایی و باید افراد مجلس آنرا معین کنند که رفاهیت اغلب در او باشد.
رئیس- مقوصد من بسه یا چهار ساعت آمدن نیست مقصود اینست که باید آنوقتی را که معین می‌شود در سر وقت بیایند زمستان است تماشاچیان اینجا منزل معینی ندارند ترتیب باید صحیح باشد که تکلیف هر کس معلوم باشد.
آقا میرزا فضلعلی آقا – در هر صورت این را باید اهل مجلس معین کنند که می‌توانند در آنوقت حاضر شوند و ملاحظه حال اغلب هم در او بشود.
آقا میرزا محمود خوانساری – کمیسیون اداره مجلس برای رسیدگی کارهای مجلس است باید این مطلب را مجلس معین بکند کلیة مقصود ما از دیرآمدن همان اهل مجلس نیست اجزاء کمیسیون هم دیر می‌آیند و دیگر اینکه این مطلب تعیینش با رئیس است باید رئیس معین کند که در فلان ساعت حاضر شوند بدون کم و زیاد پس نباید اینقدر گفتگو کرد و همان مطلب را که جناب حاجی سید نصرالله فرمودند که هر کس در پنج مجلس حاضر نشد استعفا بدهد این مطلب را قانونی کنید چه ضرر دارد.
محقق الدوله – بنده هم عرضی داشتم مقابل فرمایش میرزا فضلعلی آقا ما اینجا جمع شده‌ایم به جهة اصلاح امور تمام این مملکت اگر کار شخصی مانع است نمی‌تواند باید استعفا بدهد و حقوق مردم را ضایع نکند.
آقا میرزا فضلعلی آقا – من توضیح می‌کنم که بدانند ایراد نگیرند من می‌گویم ملاحظات رفاهیت اغلب باید بشود که درموقع معین حاضر شوند.
رئیس- مقصود جناب آقا میرزا فضلعلی آقا اینست که در هر وقت گفته شد مجلس منعقد شود همان ساعت تماماً حاضر شوند.
محقق الدوله – عرض بنده هم همین است که در هر ساعت که ریاست مجلس اطلاع داد مجلس منعقد شود باید تماما در آنساعت حاضر شوندواگر کار شخصی مانع است و نمی‌تواند باید استعفا بدهد.
آقا سیدحسن تقی زاده – می‌ترسم اینمطلب غیر مهم وقت امروز را ضایع نماید همان فرمایشی
که جناب رئیس بدواً فرمودند صحیح است که هر کاری کمیسیونی دارد این مسئله هم در کمیسیون اداره طرح شده و قانونی بجهت مجازات اشخاصی که دیر می‌آیند معین می‌نمایند پس از تصویب این را یک ماده قانونی نموده بر نظامنامه داخلی افزوده می‌کنیم والا اینجا هر کدام یک چیزی بنظرش می‌رسد می‌گوید دیگری ایراد وارد می‌نماید تا آخر مجلس طول می‌کشد.
آقا میرزا ابوالحسن خان – همان طوری که جناب آقا فرمودند صحیح است این تکلیف اعضاء رئیسه است که معین نمایند ولی این یک کلمه را عرض می‌کنم ماها که وکیل شدیم نوکرمجلس هستیم دیگر کار شخصی را نباید مانع قرار بدهیم یعنی وقتیکه وکیل شدیم نوکر این مجلس هستیم وهر وقت که ریاست مجلس اطلاع دادند در فلان ساعت مجلس منعقد شود باید عموماً حاضر شویم.
آقا سید حسن تقی زاده – بنا بود کمیسیونها راپورت خود را بدهند به مجلس و تاکنون نداده‌اند.
سیدالحکماء- شما کی وقت دارید که ما راپورت بدهیم.
(آقای حاج سید نصرالله خواستند راپورت کمیسیون تنقیح لوایح قانونی را اظهار دارند جواب داده شد که باید کتبا راپورت داده شود.)
رئیس- تمام کمیسیونها روز سه شنبه باید راپورت کارهای خود را کتبا بدهند که عموم مطلع شوند (در این موقع شروع بقرائت قانون انطباعات شده چندین ماه قرائت و تصحیح شده شروع به مذاکرات دیگر شد.)
آقا سید عبدالله مجتهد – عرض من دو فقره است یکی هفته گذشته دو مرتبه ما را علماء خراسان احضار کردند تلگرافخانه و ما هم من باب احترام ایشان حاضر شدیم و گفتند تمام اعیان واشراف خراسان وعلما در تلگرافخانه حاضر واز بابت این که ترکمان با نصفحات حمله نموده متوحش شده بود یک اندازه الت ناریه خواسته بودند ما هم بوزیر داخله و وزیر جنگ گفتیم و جواب دادند که دو هزار تنفگ و سی هزار فشنگ بتوسط و بعد هم پنجهزار فشنگ وپانصد تفنگ مستقیما فرستاده شده حال جمعی از اهالی خراسان اینجا آمدند گفتند هیچ فرستاده نشده واینطور صحیح نیست که قول ما مقرون بصواب نباشد ما باعتماد قول وزارت جنگ وزیر داخله تلگراف کردیم حال صحت نداشته باشد صحیح نیست.
رئیس- اهالی انجمن خراسان از کجا میگویند و چه میدانند که فرستاده نشده.
آقاسید عبدالله مجتهد – سردار معزز هست اینجا یا نه اطلاع دارند.
رئیس- گمان نمی‌کنم سردار معزز هم بداند شما که حال وزیر جنگ را میدانید که چگونه در امورات ساعی هستند.
آقا میرزا ابوالحسن خان – حضرت حجة الاسلام باید قول وزیر جنگ و وزیر داخله را راست بدانند تا وقتیکه تحقیق شده دروغ آن معلوم شود حالا هم خوب بود حضرت حجةالاسلام از خودشان تحقیق می‌کردند که این مطلب راستست یا نه حالا که در اینجا اظهار فرمودند مجلس می‌خواهد از ایشان تحقیق می‌کند نتیجه را اظهار می‌نماید و نباید اینکه اینمطلب بی اصل باشد شاید هنوز نرسیده باشد.
احتشام‌الاطباء – شاید وزارت جنگ چنین صلاح دانسته‌اند که بطور اخفاء فرستاده بشود.
رئیس- مقصود بطور اخفا نبوده و از وزارت جنگ تحقیق شده مراتب را خدمت حضرت حجةالاسلام اطلاع می‌دهیم
حسنعلی خان – در هفت هشت روز قبل در کمیسیون جنگ این مطلب با وزارت جنگ گفتگو شده وسؤال شد جواب دادند که دو هزار تفنگ و سی هزار فشنگ با سپهدار فرستاده شد و بعد هم پنجهزار فشنگ در جعبه گذارده شده که مستقیماً فرستاده شود ولی بواسطه پاره محظورات حمل آنها تا آن روز ممکن نبود وزیر جنگ آن روز که تقریباً هفت هشت روز می‌شود قول دادند که رفع آن محظورات نموده فردای آنروز روانه دارند یقیناً تا حال فرستاده‌اند.
آقاسید عبدالله مجتهد – در حدیث است که من سن سنة حسنة فله اجر من عمل بها ومن سن سنة سیة فعلیه مثل وزرمن عمل بها است پس هر کس یک عمل خبری را مؤسس شود تا قیامت شریک خیر اوست و همچنین هر کس مؤسس عمل شر شود آنهم تا قیامت شریک و زر و شر او است شما در آنروز تابستان آمدید اینجا نشسته نطق کردید طوریکه همه بگریه درآمدند و عرق اسلامیت بجوش آمد ازاین مسئله که خواهران ما را که بقید رقیت واسارات در آورده‌اند آصف الدوله را بواسطه همین مطلب از حکومت معزول کردند و آنها را که طرف بودند حاضر کردند نمیدانند چه شد که در محکمه تقصیر بگردن سالار مفخم وارد آمد و الان هفت ماهست که درحبس است و سابق هم عریضه نوشته بود من اظهار نداشتم و میدانم بعضی اظهارات هم از خارج می‌شود که نمی‌شود شنید ولی بموجب همان حدیث که گفتم باید گفت این شخص دو پاره کاغذ نوشته که بودن بنده در حبس فایده ندارد من ضامن می‌دهم و پول می‌دهم و املاک خودم را گرو می‌دهم که بروم اسرارا مسترد دارم واگر نکردم دهات مرا ضبط نمایید اگر حرف‌های او مقرون بصدق است پس عاقل نباید چیزی را که از او نتیجه حاصل می‌شود از دست بدهد واین شخص اسرارا مسترد می‌دارد واگر قبول ننماییم در صورتیست که ما خودمان بتوانیم پول داده باشیم و اسرا را حاضر نماییم.
آقا سیدحسین – در بدو امر چند روز در این باب مذاکره شد که ضامن و پول می‌داد واملاک خود را وثیقه می‌داد که مستخلص بشود مجلس نپذیرفتند.
آقا سید عبدالله مجتهد – بچه علت مجلس قبول نکرد.
حاجی علی آقا – علت را بنده عرض می‌نمایم سابق استرداد هفتاد و دو نفر اسیر را می‌خواستیم حالا هفتصد نفر شده است.
آقا سید حسین – حالا که در حبس است هفتصد نفر شده وقتی که خلاص شد هفتادهزار نفر خواهدشد.
آقا میرزا ابوالحسن خان – اینها سئوال وجواب است ما رجوع می‌نماییم برای اولی مجلس چنانچه این شخص مقصر بوده و رأی داده شد باید ایستادگی نموده مجازات او را بخواهید و قرار بود در اول ماه شوال این عمل ختم شود و ما استرداد اسرا را از دولت که قوه مجریه است می‌خواهیم هر وقت دولت عاجز شد آنوقت مجلس چاره دیگری اظهار می‌نماید.
آقا میرزامحمود خوانساری – خدا را شکر می‌نمایم که هر چه در این مجلس گفتند صدیق بوده و بموجب نوشته جناب حاجی میرزا حسین سبزواری و بموجب محاکمه که در دربار و عدلیه شد و بموجب تصدیق دیگران که همه آنها صدیق بودند ولی بنده عرض می‌کنم ما غرضی نداریم مقصودمان استرداد اسرا است پول می‌خواهد بدهد همان رشید نظام و دیگران هستند که پول بآنها داده شود وآنها اسرا رامسترد دارند لیکن به این طور که فرمودید ملت یک اطمینانی می‌خواهند که اگر از اینجا رفت وتمرد نمود بتوانند از او بگیرند.
آقا سید عبدالله مجتهد – معنی کفیل چیست معنی کفیل این است که اگر او رفت واین کار را نکرد او را بدست شمابدهند.
آقا میرزا محمود خوانساری – هر گاه مجلس و ملت دراین باب اطمینان دارند چه ضرر دارد.
آقا سید عبدالله مجتهد – سالار مفخم ضامن وکفیل صحیح می‌دهد که رفته اسرا را مسترد داشته بشما بدهد و هر گاه نکرد آن کفیل ضامن است که خود را بشما بسپارد.
حاجی سید محمد آقا – ضامن معتبر صحیح واملاکی را که می‌فرمایید بدهد واین شخص را آسوده کنند اسرا مسرتد می‌شود والا اسرا مسترد نخواهند شد و روز بروز بدتر می‌شود.
وکیل الرعایا – اول باید فهمید که استرداد اسرای ایران از تراکمه منحصر بیک شخص شده از برای چیست اگر بتقویت دولت است که قوت دولت منحصر بشخص واحد نیست اگر جناب رئیس مجازات را تا غرة شوال معمول می‌فرمودند تا حال خودملت مجازات او را داده بودند و نمی‌شود یک نفر را که مقصر دولت وملت است مجدداً او را جنین قوتی بدهند که برود اسباب فساد شود.
آقا شیخ حسین – از بابت ملک و ضامن یک دفعه ملکی است که بهیچوجه نمی‌توان فایده از آن ملک برد و ضامن هم کسی است که صد نفر واسطه از برای او پیدا می‌شود اگر ملک صحیح باشد و بطور شرعی وثیقه گذارده شود و ضامن هم علی الظاهر شخصی باشد محترم تر از او در اینصورت بنده عرض می‌کنم که اورا مرخص نمایید برود و اسرا را مسترد سازد شاید خودش که برود از همان اشخاصیکه اسرا را برده بودند خواهش نماید مسترد دارند.
آقا سید عبدالله مجتهد – اولا باید تفحص کرد که این آدم را که می‌گوید از عهده این کار می‌تواند برآید یا نه ونیز این املاک مال اوست یا نه و آن ضامن که می‌گوید پس از منقضی شدن وقت تن بحبس می‌دهد یا نه باید اینها را تحقیق نمود.
حاج سید باقر- این کار را بزور بازوی خود تنها می‌نماید یا بسبب پول و آدم این کار رامینماید اگر به پول است که لازم برفتن او نیست و او شخصا همچوزور وبازوئی ندارد.
آقا سیدحسین – حبسش برای این بود که پس از استرداد اسرا بحکم قانون مجازات هم داده شود نه اینکه یک همچو مقصری را رها کنند برود.
دکتر ولی الله خان – این مذاکرات که می‌شود از ضامن گرفتن یا گرو و پول گرفتن داخل اجرائیات است و مجلس ابداً داخل در اجرائیات نمی‌شود.
آقا سید حسن تقی زاده – هیجانی که در انسان پیدا می‌شود ازروی عقل نیست بلکه از روی عشق است مجلس شورای ملی بجهت این مسئله داخل در یک هیجانی شد که در حقیقت در اجرائیات مداخله نموده و یک محکمه عالی برای این مطلب شد ودولت هم اجازه داده بود بعضیها میگویند که کار را از روی عقل باید کرد من می‌گویم دراین مواقع باید از روی عشق کار کرد این مسئله علت خارجی و داخلی و جهات پولتیکی دارد اگر مجلس بخواهد این مسئله را بجایی نرساند دیگر حرف او در نظر ملت اعتباری نخواهد داشت وهر وقت که این مسئله یادم می‌آید از حال طبیعی خارج می‌شوم و کاش سالار مفخم در حبس می‌مرد و متذکر این مسئله نمی‌شدیم اشخاصیکه می‌خواهند باو رحم بکنند بآن محبوسین بیچاره یعنی صاحبان اسرا که در خیابانها ویلان و محبوس اند واگثر روزها اینجا حاضرند و درکوچه وبازار جلوی مارا گرفته‌اند ناله می‌کنند رحم نمایند ما اگر در مجلس جهت این مطلب روضه خوانی می‌کنیم حق داریم وقرار بود که تاغره شوال اگر اسرا را مسترد نداشت مجازات شود ولی معلوم می‌شود که فراموش کردیم پس خوب است حالا که مجلس رأی خودش را مجری نداشت همانطور فراموش مان باشد وبخاطر نیاوریم که بیشتر اسباب افتضاح ما نشود بهمان نحو در حبس باشد تا بمیرد.
(مجلس ختم شد.)