مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ آبان ۱۳۳۶ نشست ۱۲۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۲۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۶ آبان ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- مطرح نشدن سؤال آقای عمیدی نوری به علت عدم حضور آقای معاون وزارت دارایی
۳- سؤال آقای کیکاوسی راجع به انتقال مرکز بلوچستان به ایرانشهر و تقسیمات کشوری بلوچستان
۴- شور و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به تمدید مدت معافیت مشمولین متولد سنوات ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۱
۵- قرائت گزارش کمیسیون گمرکات راجع به تعرفه گمرکی و موکول شدن طرح آن به بعد.
۶- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت ۲۰ دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب‌رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت مجلس
نایب‌رئیس - صورت اسامی غایبین جلسه گذشته قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد).
غایبین با اجازه - آقایان: جلیلی. دکتر سعید حکمت. کورس. دکتر اصلان افشار. زنگنه. دکتر جهانشاهی. دکتر نفیسی. سنندجی. سعیدی. عبدالحمید بختیار. اسفندیاری. ذوالفقاری. مجید ابراهیمی. مهندس شیبانی. مشار. عامری. خلعت‌بری. هدی. قنات‌آبادی. خزیمه علم. یارافشار. سراج حجازی. تیمورتاش. دکتر امین. مهندس بهبودی. عرب شیبانی. اورنگ. نصیری. محمودی. مسعودی. امامی خویی. فرود. پرفسور اعلم.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: قبادیان. دکتر طاهری. اریه. مهندس سلطانی. دکتر فریدون افشار. کشکولی. رامبد.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه - آقایان: دکتر هدایتی. صراف‌زاده. دکتر مشیرفاطمی. دکتر حسن افشار. مهندس دهستانی. معین‌زاده
نایب‌رئیس – در صورت مجلس نظری نیست؟
دولت‌آبادی - مطالبی را که پریروز در جلسه علنی ضمن بیانات قبل از دستور به استحضار آقایان نمایندگان محترم رساندم بعضی اشتباهات عبارتی و بعضی افتادگی‌ها دارد که اصلاح می‌کنم.
نایب‌رئیس - بسیار خوب اصلاح می‌شود. آقای فخر طباطبایی
فخر طباطبایی – در عرایض بنده هم بعضی اصلاحات عبارتی هست که تصحیح می‌کنم و به تندنویسی می‌دهم.
نایب‌رئیس - آقای دکتر امیرحکمت
دکتر امیرحکمت – در بیانات بنده هم بعضی اصلاحات عبارتی وجود دارد اجازه بفرمایید اصلاح شود.
نایب‌رئیس – بسیار خوب یادداشت بفرمایید اصلاح خواهد شد. دیگر اعتراضی به صورت جلسه نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت مجلس موقعی که عده برای رأی کافی شد اعلام می‌شود.
۲- مطرح نشدن سؤال آقای عمیدی نوری به علت عدم حضور آقای معاون وزارت دارایی.
نایب‌رئیس - امروز سؤالات مطرح است آقای عمیدی نوری بفرمایید
عمیدی نوری - سؤال بنده باز هم یکی از مواردی است مربوط به اجرای قانون که اغلب این موارد در سؤالات بنده تکرار می‌شود چون بنده که اینجا افتخار عضویت مجلس را دارم خوشبختانه می‌بینم که توجه نمایندگان محترم همیشه معطوف بر این است که اگر یک مسائلی از مجلس شورای ملی می‌گذرد اگر جنبه خاصی هم درقوانین است سعی می‌شود که با تبصره‌هایی یک تکلیفی برای دولت به وجود بیاید که آن امر جنبه عام پیدا کند.
نایب‌رئیس - جناب آقای عمیدی نوری سؤال جناب عالی مقدم بود و به همین دلیل بنده عرض کردم که تشریف بیاورید ولی چون آقای معاون وزارت دارایی نیستند خواهش می‌کنم بگذارید برای مرتبه دوم مطرح شود.
عمیدی نوری - چشم اطاعت می‌کنم.
نایب‌رئیس – به جای نفر دوم سؤالتان را مطرح بفرمایید بنده خیال کردم که ایشان حاضرند، حالا آقای کیکاوسی بفرمایید.
۳- سؤال آقا کیکاوسی راجع به انتقال مرکز بلوچستان به ایرانشهر و تقسیمات کشوری بلوچستان.
کیکاوسی - موضوعی که بنده به نام سؤال از دولت از وزارت کشور تقاضا کرده‌ام جواب بدهند به قدری مهم است که جا دارد مجلس شورای ملی توجه کند زیرا این سؤال بستگی به یک استانی دارد که ۱۵۵ هزار کیلومتر مربع مساحت آنست و با اتخاذ تصمیمی که در نتیجه این سؤال گرفته می‌شود اهالی آنجا وضعیت‌شان روشن می‌شود. سؤال بنده که از وزارت کشور تقاضا کرده‌ام جواب بدهند روی دو موضوع است اولاً اینکه انتقال مرکز بلوچستان از زاهدان به ایرانشهر کی عملی خواهد شد باید به عرض برسانم و آقایان هم بهتر از بنده وارد هستند و همه کس اطلاع دارد که از قدیم مرکز بلوچستان را ایرانشهر فعلی که سابقاً فهرج نامیده می‌شد می‌دانند. حالا روی چه پیش‌آمدهایی اشخاصی که فعلاً فرستاده می‌شوند به نام استاندار یا فرماندار کل می‌روند در زاهدان می‌مانند و نمی‌روند به محلی که قانون برای او معین کرده وزارت کشور هم هیچگونه بازخواستی نمی‌کند این برای بنده معمایی است به همین جهت سؤال کرده‌ام چرا این کار عملی نمی‌شود بنده در این مورد قبلاً توضیح مختصری عرض می‌کنم که جناب آقای معاون وزارت کشور مطلع باشند که روی پیش‌آمدهایی قبل از جنگ بین‌المللی و اول و بعد از آن اساساً قدرت حکومت مرکزی ما در بلوچستان حکمفرما نبود مدت‌ها و سالیانی هم حکومتی از تهران به آنجا فرستاده نشد تا در ۱۳۰۵ اعلیحضرت فقید تصمیمی اتخاذ فرمودند که قدرت حکومت مرکزی را در آنجا بسط بدهند در ۱۳۰۹ این موضوع عملی شد و تمام اداره حکومتی آنجا با اشخاص نظامی بود چون هیچگونه خط مواصلات و راهی نبود و راه آنجا منحصر بود به یک راه از بیرجند به میرجاوه و یک خط تلگراف هند و اروپا اما حالا که تمام خطوط مواصلاتی و تلگراف و پست بی‌سیم و همه چیز دایر شده حالا هم باز به همان فکری که سابقاً آنجا بودند و یک راه‌آهنی بود و مرکز قاچاق بود و از طرف وزارت کشور فرماندار کل و استاندار فرستاده می‌شد باز هم در زاهدان جمع می‌شوند و برای بنده روشن نیست بنده صریح عرض می‌کنم اگر دولت توجه نکند به این موضوع اساسی اساساً با سد فاتحه بلوچستان را خواند به هیچ صورتی زاهدان نمی‌تواند مرکز بلوچستان قرار بگیرد برای اینکه نه جزء بلوچستان است و نه می‌شود آنجا را جزء بلوچستان حساب کرد و نه اهالی آن بلوچ هستند یک عده قاچاقچی در آنجا جمع شده‌اند از همان اولی که راه‌آهن آمد آنجا دزداب اسمش بود هیچ چیز نداشت یک مشت مردم آمدند آنجا جمع شدند و مشغول قاچاقچی‌گری شدند حالا هم که راه‌آهن کار نمی‌کند و قاچاق هندوستان که سابقاً تمام قاچاق ایران از آن راه می‌آمد و حالا از آنجا نمی‌آید حالا قاچاق کوکائین و هروئین و تریاک می‌شد.
(دکتر بینا - جنابعالی می‌فرمائید اهالی آنجا اهل محل نیستند).
موضوعاتی که بسیار بسیار باید مورد توجه قرار گیرد این است که هر چه زودتر دستگاه مرکزی بلوچستان بروند ایرانشهر چون بیشتر این معایب بنده صریح باید عرض بکنم زیر سر آن شوفرهایی است که به نام شوفر نمایندگان مجلس می‌رود آنجا تمام خرابی‌ها قاچاق‌ها اغلب به وسیله شوفر استاندار، فرماندار، رئیس دارایی انجام می‌شد از این جهت اگر این دستگاه زودتر برود به محل خودش این بدبختی‌ها و بیچارگی‌ها که درست شده برای مملکت و بدنامی‌هایی که درست می‌کنند از بین می‌رود موضوع دومی که بنده سؤال کردم اینست پس از سه سال مکاتبه و مذاکره آیا هنوز موقع آن نرسیده که برای بسط حکومت مرکزی و تأمین امنیت عمومی نسبت به تقسیمات کشوری منطقه بلوچستان تصمیمی اتخاذ شود تا به این وضع نامطلوب خاتمه داده شود بنده باید به عرضتان برسانم تقسیمات کشوری که تعیین می‌کند یک چیز محرمانه نیست و برای این که نان و شغلی به اشخاص داده بشود این فکر را باید از سر به در کرد منظور از تقسیمات کشوری که می‌گویند تقسیماتی است که بتواند حوائج اهالی را مرتفع کند و امنیت را بسط بدهد که مردم از آن استفاده بکنند (صحیح است) متأسفانه بنده سه سال و نیم است با تمام جدیتی که می‌کنم کاغذهایی که نوشته‌ام شاید در حدود دویست سیصد برگ باشد، یک منطقه در بلوچستان هست به نام بم پشت که نزدیک ۲۲ هزار کیلومتر مربع مساحتش است اینجا یک روزی تمام گوشت مصرفی قشون دولت انگلیس را که در هندوستان بودند تأمین می‌کرد شصت هزار نفر جمعیت داشت. امروز دارای ۵ هزار جمعیت است و ۱۲ هزار گوسفند و امروز در این نقطه وسیعی که عرض کردم ۲۲ هزار کیلومتر مربع مساحتش است یک نفر مأمور دولت نیست اصلاً نمی‌شناسد دولت هست یا نه یک قسمت دیگر هست به نام لاشار و فنوج لاشار را روی پیش‌آمدهای اخیر تا حدی در روزنامه‌ها مطالعه فرموده‌اند و اینجا ۳۸ هزار کیلومتر مربع مساحبش است در این وسعت خاک یک نفر مأمور دولت نیست البته باید توجه داشت که اگر تقسیمات کشوری درست بشود این پیش‌آمدهایی که برای کشور صوت ننگ‌آوری را بار آورده که نه فقط این یکی است ادامه خواهد داشت و پیش‌آمدهای ناگوارتری هم ممکن است رخ بدهد بنده از معاون وزارت کشور که برای جواب بنده آمده‌اند تقاضا می‌کنم بفرمایید علت این که فرمانداری کل برخلاف قانون الان در زاهدان نشسته چیست؟
کدام امری صادر شده است که در زاهدان بمانند دوم اینکه تقسیمات کشوری که در نظر گرفته شده چیست؟ بفرمایید که اگر لازم شد جواب عرض کنم.
نایب‌رئیس - آقای معاون وزارت کشور بفرمایید.
معاون وزارت کشور (دکتر صدر) - نسبت به قسمت اول فرمایش جناب آقای کیکاوسی راجع به انتقال مرکز بلوچستان از زاهدان به ایرانشهر خود ایشان استحضار دارند که اقداماتی در وزارت کشور به عمل آمده و کمیسیونی مأمور مطالعه شد و نتیجه این کمیسیون در شورای عالی وزارت کشور و رأی شورا که صادر شد وزارت کشور به همان طریق اقدام کرد دیگر این که راجع به تقسیمات اداری و غیره در بلوچستان فرمودند، قانون تقسیمات کشوری به زودی تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد و آقا در کمیسیون مطالعه خواهند فرمود و هر نظری که داشته باشند البته اظهار خواهند فرمود و اطاعت می‌شود مطلبی هم فرمودند یعنی دو مطلب فرمودند راجع به خود زاهدان که مرکز قاچاق است و بنده خیال می‌کنم که زاهدان این خصوصیت را نداشته باشد قاچاق به وسیله شوفر استاندار. فرماندار را هم بنده تکذیب می‌کنم (عرب شیبانی - نخیر قربان در شیراز هم هست)
نایب‌رئیس - این موضوع جزء سؤال نیست.
معاون وزارت کشور - یکی هم فرمودند که اهالی زاهدان از اهالی تربت هستند ازجام هستند البته آنها هم ایرانی هستند یک شهری لازم نیست که تمام اهالیش از همان محل باشند آنها تمام ایرانی هستند که در آن شهر نشسته‌اند و آنجا را باید شهر و مملکت خودشان بدانند به هر حال جناب آقای کیکاوسی در لایحه تقسیمات کشوری که به مجلس خواهد آمد و ملاحظه خواهند فرمود نظرشان تأمین می‌شود و راجع به زاهدان هم شورای عالی وقتی نظر خودش را داد نظر ایشان البته تأمین خواهد شد.
نایب‌رئیس - آقای کیکاوسی بفرمایید.
کیکاوسی - بنده وقتی که جواب سؤالات داده می‌شود به فکر فرمایش جناب آقای مهندس اردبیلی می‌افتم چون یک فرمایشی فرمودند که خیلی به جا است بنده تکرار نمی‌کنم چون آقایان قبلاً خوانده‌اند و می‌دانند فرمایشاتی که جناب آقای معاون وزارت کشور کرده‌اند البته بنده متشکرم که وزارت کشور سعی کرده است که به عریض بنده توجه کند و عملی نماید ولی برای من به هیچ صورتی قانع‌کننده نیست، بنده عرض می‌کنم که آقایان بهتر از بنده به جریان دنیا واقف هستند و می‌بینند که با چه گام‌های بلندی پیش می‌روند و ما هنوز در توی مطالعه گیر کرده‌ایم آقا مملکتی که ۶ هزار سال مطالعه شده است و این امر معین و مشخص است گفتگو ندارد شما اگر می‌خواهید مرکز بلوچستان را عوض کنید و جای بهتری پیدا کنید آن را مطالعه بفرمایید بنده خیلی معذرت می‌خواهم چون به قدری وزارت کشور روی عریضم کمیسیون‌های متعدد تشکیل داده و نتیجه هم گرفته نشده بنده اگر بخواهم دیگر عرایضی بکنم خیلی زیاد است چون به بنده مژده دادند که هیأت دولت روز ۲۳ می‌روند به بلوچستان، بنده امیدوارم که اقلاً اگر هیچ کاری نمی‌کنند این کار را بکنند بنابراین وقتی که مطالعه کردند امیدوارم به نتیجه برسند و به بنده جواب بدهند که قانع بشوم و بنده ارجاع به کمیسیون تحقیق را تقاضا نمی‌کنم ولی باز هم تجدید سؤال خواهم کرد اما اینکه فرمودند شوفر بنده و جناب استاندار و فرماندار.
نایب‌رئیس – شما یک فرمایشات فرمودید ایشان هم جواب دادند اینجا سؤال نیست.
کیکاوسی – اما اینکه فرمودند همه اینها که جمع شده‌اند ایرانی هستند بنده خودم ۲۲ سال درآن منطقه مطالعه دارم فرمانده لشگر بودم در تمام جنگ‌های آنجا شرکت داشته‌ام نگفتم ایرانی نیستند، عرض کردم قاچاقچی هستند، اینها را بهشان توجه نکرده‌اند اگر توجه می‌کردند حالا خیلی‌های‌شان در حبس بودند بنده بیش از این عرضی نمی‌کنم، انشاالله هیئت دولت که تشریف بردند آنجا و برگشتند آن وقت عرایض خودم را به تفصیل عرض خواهم کرد و اگر توجه نکردند سؤال خودم را تکرار می‌کنم.
نایب‌رئیس - یک سؤالی آقای پردلی کرده‌اند از وزارت کشاورزی که آقای وزیر کشاورزی نامههای نوشته‌اند و خواهش کرده‌اند به مناسبتی این سؤال به تأخیر بیفتد آقای پردلی در صورتی که موافقت دارید امروز از دستور خارج شود، (پردلی - بسیار خوب) سؤال آقای عمیدی نوری هم می‌ماند. اگر آقایان وزرا در موقع خودش نیایند بنده ماده ۱۶۱ آئین‌نامه را در موردشان اجرا خواهم کرد (صحیح است).
۴- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون نظام راجع به تمدید مدت معافیت مشمولین متولد سنوات ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۱
نایب‌رئیس - شور دوم لایحه نظام وظیفه مطرح است گزارش کمیسیون نظام قرائت می‌شود (لایحه به شرح زیر قرائت شد) گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی. کمیسیون نظام در جلسه ۱۴ آبان ماه ۳۶ لایحه دولت راجع به تمدید مدت معافیت بقیه مشمولین متولد سنوات ۱۳۰۶ تا پایان ۱۳۱۱ شمسی را برای شور دوم با حضور آقای معاون وزارت جنگ مطرح و پس از مذاکراتی ماده واحده پیشنهادی را با اصلاح تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد ماده واحده مشمولین متولد ۱۳۰۶ تا پایان ۱۳۱۱ (به استثنای دیپلمه‌ها و لیسانسه‌ها و دکترها که تابع مقررات خاصی
هستند) که از قانون مصوب ۱۴ تیر ماه ۱۳۳۴ استفاده نکرده‌اند را شرایط زیر می‌توانند از خدمت زیر پرچم در زمان صلح معاف شوند.
۱- جزء کسانی که مشمول خدمت زیر پرچم هستند نباشند.
۲- جزو فراریان از خدمت زیر پرچم نباشند.
۳- مبلغ یک هزارریال پرداخت نمایند.
تبصره ۱- مشمولین نامبرده می‌توانند تا پرداخت مبلغ مزبور به بانک ملی و یا شعب آن (به حساب وزارت جنگ) برگ معافی خود را از مناطق و حوزه‌های نظام وظیفه دریافت دارند.
تبصره ۲- مدت استفاده از مقررات این قانون یک سال می‌باشد وزارت جنگ باید کلیه وجوهی که بر اثر اجرای این قانون حاصل می‌گردد برای تهیه ساختمان مناطق و حوزه‌های نظام وظیفه و باسواد کردن و تعلیمات حرفه‌ای و کشاورزی و رانندگی تراکتور افراد وظیفه و اماکن لازم جهت تجمع افراد احضار شده به خدمت توسط بانک ساختمانی مصرف نماید. ساختمان مناطق و حوزه‌های نظام وظیفه در مراکز شهرستان‌ها مقدم بر پرداخت خواهد بود. مخبر کمیسیون نظام بزرگ ابراهیمی
نایب‌رئیس - اینجا در ورقه کسی اجازه نخواسته است ماده واحده مطرح است (اظهاری نشد) چون کسی اجازه نخواسته باید رأی گرفت (یکی از نمایندگان - پیشنهاد ندارد)
صدرزاده - شور اول شده پیشنهادهای اصلاحی هم داده شده است.
نایب‌رئیس - رأی می‌گیریم به خود ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده‌ای از نمایندگان - چی آقا؟)
لایحه نظام وظیفه است خواندند آقا گوش بدهید آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
عمیدی نوری - یک پیشنهادی بنده داده بودم که در کمیسیون رد شد حق دارم اینجا صحبت کنم من در کمیسیون حاضر شدم حالا هم حق دارم روی پیشنهادم حرف بزنم.
نایب‌رئیس - آقایان آئین‌نامه را خوانده‌اند و می‌دانند که درباره هر پیشنهادی که در کمیسیون رد شد می‌توانند اینجا صحبت کنند شما اجازه نخواستید. (عمیدی نوری - متوجه نشدم).
۵- قرائت گزارش کمیسیون گمرکات راجع به تعرفه گمرکی و موکول شدن طرح آن به بعد
نایب‌رئیس - لایحه مربوط به تعرفه گمرکی قرائت می‌شود آقایان توجه بفرمایند یک فوریت این لایحه تصویب شده مثل شور دوم مطرح می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملی
کمیسیون گمرکات و انحصارات لایحه شماره ۳۴۳۵ مورخ ۳۶/ ۲/ ۳۰ دولت راجع به اصلاح قانون تعرفه گمرکی (مصوب تیر ماه ۳۴ کمیسیون‌های مشترک) را که شامل اصلاح بعضی از مواد و تعرفه گمرکی است در جلسات متمادی با حضور تیمسار سرتیپ ضرغام وزیر گمرکات و انحصارات مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که با آن به عمل آورد تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.
نایب‌رئیس - آقایان توجه دارند که این گزارش سی و شش ماده است و چاپ شده.
عمیدی نوری - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب‌رئیس - بفرمایید.
عمیدی نوری - عرض کنم طبق آئین‌نامه هر مطلبی تصویب می‌شود باید ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت قبل منتشر شود تا نمایندگان محترم بدانند این لایحه‌ای که مطرح شده است چیست چنانکه الان این لایحه‌ای که قرائت می‌کنند ناظر است به تعرفه گمرکی در صورتی که اصل تعرفه گمرکی منتشر نشده بنده که یک نماینده‌ای هستم و این لایحه می‌خواهد مطرح شود از تعرفه گمرکی که الان مطرح است خبر ندارم چون ضمیمه آن نیست بنده چطور می‌توانم بحث کنم و نظر بدهم بنابراین بنده عقیده دارم که باید آن تعرفه گمرکی که در آن اصلاحات شده ضمیمه این لایحه بشود تا نمایندگان مستحضر شوند و بتوانند نظر بدهند.
نایب‌رئیس - اخطار جنابعالی وارد است بنابراین طبع می‌شود و بعداً مطرح خواهد شد.
۶- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
نایب‌رئیس - چون موضوعی در دستور نیست و معاون وزیر دارایی هم نیامده جلسه را ختم می‌کنیم و ماده ۱۶۱ هم به وزارت دارایی ابلاغ می‌شود.
(مجلس در ساعت ۱۰ و پنج دقیقه ختم شد).
نایب‌رئیس مجلس شورای ملی - اردلان