مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ آبان ۱۳۰۷ نشست ۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هفتم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ آبان ۱۳۰۷ نشست ۳

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ آبان ۱۳۰۷ نشست ۳

مذاکرات مجلس دوره هفتم تقنینیه صورت مشروح مجلس یوم چهارشنبه ۱۶ آبان ماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۳ جمادی الاولی ۱۳۴۷

جلسه سوم

فهرست مطالب:

۱- مذاکرات در اطراف حضور و غیاب نمایندگان

۲- تصویب اعتبارنامه آقای ارباب کیخسرو شاهرخ و خروج از دستور اعتبارنامه آقای رفیع برحسب پیشنهاد آقای عراقی و تصویب مجلس

۳- انتخاب رئیس دائمی به اکثریت ۶۲ رأی به عنوان آقای دادگر

۴- انتخاب دو نفر نائی رئیس به اکثریت ۷۱ رأی آقای شریعت‌زاده به سمت نائب رئیس اول و ۵۶ رأی اقای افشار به سمت نائب رئیس دوم

(مجلس دو ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای شریعت زاده نایب رئیس تشکیل گردید)

(صورت مجلس دوشنبه چهاردهم آبان ماه را آقای بزرگ نیا قرائت نمودند)

(غائبین) آقایان: اکبر میرزا مسعود – حاج میرزا حبیب الله امین – الفت – غلامحسین میرزا – اعتبار – آقا میرزا محمد تقی بروجردی – حاج حسن آقا ملک – آقا رضا مهدوی

امیرتیمور کلالی – دکتر امیرخان اعلم - آقازاده سبزواری - تیمورتاش – حاج آقا حسین – احتشام زاده – میرزا ابوالفضل – سید ابراهیم ضیاء – میرزا حسن خان وثوق – آقا میرزا هاشم آشتیانی – آشیخ علی مدرس – بیات – محمد تقی خان اسعد – موقر – آقا شیخ جواد – دشتی – مرآت اسفندیاری – حاج آقا رضا رفیع – ملک مدنی – اسمعیل خان ظفری – حاج غلامحسین ملک – میرزا ابراهیم خان قوام – حاج حسین آقا مهدوی – دکتر حسن خان عظیما – آقا ضیاءالدین نوری – فرشی.

نائب رئیس – آقای آقا سید یعقوب.

آقا سید یعقوب – نسبت به صورت مجلس مخالفی نیست؟

آقای دیبا

طباطبائی دیبا – غائبین جلسه گذشته را بطور مطلق نوشته‌اند – غائب با اجازه و بی اجازه اش معلوم نیست کمیسیون عرایض و مرخصی هم که هنوز انتخاب نشده است تکلیفش چیست؟

نائب رئیس – آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب – بنده هم همین اشکالی را که بنظر آقای دیبا آمد خواستم به مقام ریاست عرض کنم ولی خودم ملتفت جوابش شدم زیرا روزیکه مجلس افتتاح شد آقای رئیس خبر کردند که آقایان باید در روز چهاردهم آبان حاضر باشند وقتی که حاضر نشدند تا کمیسیون عرایض تشکیل نشده لااقل بایستی با اجازه رئیس باشد و با اجازه رئیس که غائب شدند در کتابچه نوشته می‌شود و غائب با اجازه هستند و اگر بدون اجازه رئیس باشد غائب بی اجازه می‌باشند تا کمیسیون عرایض تشکیل شود و تکلیف اینها را معین کند.

نائب رئیس – آقای دیبا

طباطبائی دیبا – بنده عقیده‌ام این است که تمام اجازه‌ها باید با تصویب کمیسیون عرایض باشد اجازه رئیس ولو یک روز هم باشد کافی نیست این است که باید منتظر شد تا کمیسیون عرایض تشکیل شود اینها مراجعه شود به کمیسیون عرایض.

نائب رئیس – آقای زوار

زوار – عرض می‌کنم آقایان نمایندگان محترم تصدیق دارند وکیل وقتی رسما معلوم می‌شود که اعتبار نامه اش گذشته باشد امروز هم آقایانی که غائب بودند معلوم نبود اعتبار نامه شان بگذرد یا مقدم بشود یا آخر باشد اجازه غیبت هم برای حقوق است کمیسیون عرایض هم که تشکیل نشده است بنابراین کمان نمی‌کنم فرمایشات نمایندگان محترم در این موضوع وارد باشد.

بعضی از نمایندگان – کافی است.

نائب رئیس – نسبت به صورت مجلس اعتراضی نیست.

(گفته شد خیر)

نائب رئیس – صورت مجلس تصویب شد اعتبار نامه آقای کیخسرو مطرح است آقای کاظم مخالف بودند.

بعضی از نمایندگان – غائب هستند باید رای گرفته شود.

نائب رئیس – آقای کازرونی مخالف هستند؟

کازرونی – خیر موافقم.

نائب رئیس – آقای افسر

محمد هاشم میرزا (افسر) – موافقم.

نائب رئیس – آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب – بنده حقیقتا دیروز هم قدری تاثر پیدا کردم بواسطه اینکه زحمات آقای ارباب را در نظر داریم و مجلس شورای ملی هم زحمات ایشان را در نظر دارد آقای آقا سید کاظم هم کاملا متوجه این نکته بودند که آقای ارباب کیخسرو زحمت کشیده‌اند در مجلس و باید از ایشان قدردانی کرد منتهی یک سوء تفاهمی واقع شده بود که بزحمت آقای عراقی و یاسائی و اینها آن سوء تفاهم بحمدالله رفع شد و به نظر وحدت اقدام می‌کنیم و بنده هم خودم از زحمات آقای ارباب تقدیر می‌کنم.

نائب رئیس – رای گرفته می‌شود به نمایندگی آقای ارباب کیخسرو آقایان موافقین قیام فرمایند.

(عده کثیری قیام نمودند)

نائب رئیس – تصویب شد. اعتبار نامه آقای رفیع مطرح است. قبل از طرح این مطلب لازم است از آقای طلوع استفسار شود که مخالفت شما از نقطه نظر جریان انتخاب است یا از نقطه نظر صلاحیت ایشان؟

محمود رضا طلوع – اعتراض بنده از نقطه نظر صلاحیت ایشان است.

نائب رئیس – آقای عراقی

عراقی – در ادوار گذشته هم سابقه دارد که بعضی از آقایان که نسبت به اعتبار نامه کسی از نقطه نظر صلاحیت شخصی اشکالاتی داشتند اگر خود آن حاضر نبود مذاکره نمی‌شد و می‌ماند تا خود آن نماینده حاضر باشد و بعد با حضور او مذاکره می‌شد چرا؟ برای اینکه هیچکس به زندگانی شخصی کسی باندازه خود آن آدم بصیر نیست ممکن است آقای طلوع یک اشکالاتی داشته باشند در صلاحیت اقای رفیع که یا مخبر محترم یا ماها که این جا نشسته‌ایم کاملا از آن قضایا مطلع نباشیم و آنوقت مجلس یک قضاوتی می‌کند که مدعی علیه آن حاضر نیست. این است که بنده تقاضا می‌کنم حالا که آقا در صلاحیت ایشان حرف دارند مذاکره در این موضوع بماند تا زمانی که خود ایشان بیایند.

نائب رئیس – آقای یاسائی

یاسائی – بنده خواستم همین نظریه آقای عراقی را عرض کنم و عقیده‌ام این است که چون مذاکره د صلاحیت شخصی است مذاکره باید مسکوت بماند و حق ایشان محفوظ باشد تا آقای رفیع تشریع بیاورند.

نائب رئیس – آقای زوار

زوار – بنده هم موافق هستم با فرمایشات آقای یاسائی.

نائب رئیس – پس می‌ماند برای بعد. در خروج از دستورش که مخالفی نیست.

(گفتند – خیر)

نائب رئیس – حالا اگر آقایان اجازه بفرمایند به انتخاب هیئت رئیسه دائمی شروع می‌شود.

افشار – خبر شعبه اول راجع به انتخاب آقای حاجی غلامحسین ملک مانده است استدعا می‌کنم آنرا رای بگیرید بعد شروع شود به انتخاب هیئت رئیسه.

نائب رئیس – بنظر بنده اگر آقایان اجازه بدهند این خبر هم تصویب شود.

بعضی از نمایندگان – صحیح است

(آقای افشار در محل نطق حاضر و خبر مزبور را بشرح ذیل قرائت نمودند)

بتاریخ ۲۹ اردیبهشت مطابق قانون انتخاب فارس شروع و معادل ۴۲۵۷۴ تعرفه توزیع و اخذ و در نتیجه آقای حاج غلامحسین ملک به اکثریت ۳۵۸۸۲ رای به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب و چون اعتراضی بصحت جریان انتخابات نشده است شعبه ۱ صحت جریان انتخاب را تصدیق و راپورت آنرا تقدیم می‌دارد.

زوار – بنده مخالف هستم.

نائب رئیس – می‌ماند برای جلسه بعد. حالا به اجازه آقایان به انتخاب هیئت رئیسه دائمی شروع می‌کنیم و قبلا سه نفر از نمایندگان بحکم قرعه برای استخراج آراء معین می‌شوند.

(اقتراع بعمل آمده و آقایان: آقا حسین آقایان و مصباح فاطمی و شریفی معین شدند)

(اوراق رای توزیع و پس از اخذ و استخراج آراء نتیجه بقرار ذیل حاصل گردید)

مهره تفتیشیه ۹۷ رای اوراق رای ۹۷

آقای دادگر ۶۲ رای

آقای طباطبائی دیبا ۱۲ رای

آقای فهیمی ۱۰ رای

آقای حاج سید محمود رشتی ۲ رای

ورقه سفید علامت امتناع ۱۱

نائب رئیس – عده رای دهندگان ۹۷ رای آقای دیبا ۱۲ رای ورقه سفید ۱۱ آقای فهیمی ۱۰ رای اقای حاج سید محمود ۲ رای بنا بر این آقای دادگر با ۶۲ رای به ریاست مجلس شورای ملی منتخب شدند.

بعضی از نمایندگان – صحیح است

نائب رئیس – آقای دیبا

طباطبائی دیبا – چون در بقیه هیئت رئیسه تبادل نظری بین آقایان نشده است بنده پیشنهاد می‌کنم تنفس داده شود و در خارج تبادل نظر بشود که وحدت نظر حاصل شود.

نائب رئیس – آقای عراقی

عراقی – بنده تصور می‌کنم که مجلس یک تصمیمی اتخاذ کرده است که پریروز مقدمه آن تصمیم خودش را ارائه داد که باید کارها به زودی از پیش برود و به سرعت جریان پیدا کند پس حالا باید انتخاب هیئت رئیسه تمام شود که وارد قضایای مهم مملکتی بشویم و اگر بخواهیم تنفس کنیم یک ساعت تنفس طول می‌کشد و بعد هم بنده قطع دارم مثل حالا برمی گیردیم در مجلس. این است که بنده عقیده دارم که همین حالا آراء خودمان را بدهیم و اختلاقی هم تصور نمی‌کنم در بین باشد و اگر بخواهیم برویم به تنفس و برگردیم فقط یک تعویقی در کار می‌شود.

نائب رئیس – آقای زوار

زوار – عرضی ندارم

نائب رئیس – آقای روحی

روحی – عرض کنم که بنده نظریه آقای دیبا را تایید می‌کنم و برای اینکه تعطیلی در کار نشود و به سرعت کارها بگذرد بهتر این است تنفس داده شود و در تنفس یک تصمیمی بگیریم آنوقت بیائیم یک مرتبه رای بدهیم. و بیست دقیقه فاصله بعقیده بنده این کارها را تسهیل می‌کند و کمتر وقت صرف خواهد شد. خوبست آقای عراقی هم موافقت بفرمایند.

نائب رئیس – آقای یاسائی

یاسائی – بنده هم خواستم فرمایشات آقای دیبا و روحی را تایید کنم که اگر چنانچه توافق نظر نباشد قهرا انتخاب هیئت رئیسه بیشتر طول می‌کشد باین جهت خوبست تنفس داده شود.

نائب رئیس – آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب – نظر بنده هم با تنفس موافق است چون همانطوری که آقای عراقی فرمودند هنوز لوایحی نیامده است یعنی دولت نیامده است پشت در که لوایحش معطل باشد. پس تقاضا می‌کنم تنفس داده شود.

نائب رئیس – بعقیده بنده هم اگر آقایان موافقت بفرمایند تنفس داده شود بهتر است

بعضی از نمایندگام – صحیح است

عراقی – بسیار خوب

(در اینموقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از یک ساعت و نیم به ریاست آقای دادگر مجددا تشکیل گردید)

رئیس – بنده در مقابل این حسن عقیده که نمایندگان محترم نسبت به بنده ابراز فرمودند تشکر می‌کنم و تصور می‌کنم بهترین تشکرها این باشد که شخص وظایفی را که باو رجوع کرده‌اند خوب انجام بدهد (نمایندگان صحیح است) پس بنابراین از خداوند متعال درخواست می‌کنم که بمن توانائی بدهد برای انجام آن خدمتی که مرا مامور کرده‌اید توانا باشم و بتوانم درمقابل آقایان به آن سمتی که مسول آن هستم رفتار کنم و رضای آقایان را در حسن اداره مجلس کرده باشم (نمایندگان – انشاءالله) از قراری که می‌نویسند آقای زوار از مخالفت با نمایندگی آقای حاج غلامحسین ملک صرف نظر فرموده‌اند اگر اینطور است اول رای می‌گیریم باین اعتبار نامه بعد وارد انتخاب می‌شویم.

آقای زوار

زوار – بنده از اجازه خودم می‌خواهم استفاده کنم و عرض کنم مجلس شورای ملی ایران دارای یک آتیه خیلی مشعشعی خواهد بود یعنی الحمدالله دارای یک رئیس آزادی خواهی است که حقیقت در جامعه یک مقام ارجمند و مشعشعی را دارد.

(بعضی از نمایندگان – صحیح است)

و از آن رائی که حقیقت کلید سعادت مملکت را دانسته و بان صندوق انداختند (بنام حضرت آقای دادگر) بنده خودم را تبریک می‌گویم راجع به آقای حاج غلامحسین هم بنده سوء نیت نسبت بایشان نداشتم. نه در خصوص

جریان انتخابات و نه در صلاحیت ایشان ولی در مجلس گذشته چون ایشان هیچوقت حاضر نبودند مگر دو سه ماه این بود که مخالفتم بیشتر از این نظر بود که ایشان حاضر بشوند حالا که آقای مخبر قبول فرمودند که ایشان را احضار کنند بنده مخالفت خودم را پس می‌گیرم.

رئیس – رای می‌گیریم بصحت نمایندگی آقای حاج غلامحسین ملک آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اکثر قیام نمودند)

رئیس – تصویب شد. آقای حاج سید محمود فرمایشی داشتید؟

حاج سید محمود رشتی – در این موقع که پایه مملکت بعدل است یعنی در ظل عنایت رضا شاه پهلوی است و ریاست مجلس شورای ملی در واقع به عدل الملک دادگر تفویض شده بنده تبریک خودم را به جامعه ایران عرض می‌کنم و تشکر می‌کنم.

رئیس – شروع می‌شود بانتخاب یکنفر نائب رئیس بانتخاب فردی.

(اوراق رای توزیع شد)

رئیس – آقایان نظار. آقای شریفی – آقای مصباح فاطمی – آقای آقایان، تشریف بیاورند.

(اخذ و استخراج آراء بعمل آمده و نتیجه بقررا ذیل حاصل شد)

مهره تفتیشیه ۹۸ اوراق رای ۹۸

آقای شریعت زاده ۷۱ رای

آقای افسر ۱۱ رای

آقای حاج سید محمود ۴ رای

آقای دیبا ۴ رای

آقای یاسائی ۲ رای

آقای فهیمی ۱ رای

ورقه سفید علامت امتناع ۵

رئیس – عده حاضرین نود و هشت. آقای شریعت زاده باکثریت هفتاد و یک رای به نیابت ریاست مجلس انتخاب شدند. شروع می‌کنیم به انتخاب نائب رئیس دیگر.

(اوراق رای توزیع شد)

رئیس – آقایان نظار تشریف بیاورند

(آقایان نظار در محل نطق حاضر و پس از اخذ و استخراج آراء نتیجه این قسم حاصل گردید)

مهره تفتیشیه ۹۸ اوراق رای ۹۸

آقای افشار ۵۶ رای

آقای افسر ۲۳ رای

آقای امین الضرب ۷ رای

آقای یاسائی ۵ رای

آقای حاج سید محمود ۱ رای

آقای شریعت زاده ۱ رای

ورقه سفید علامت امتناع ۵

رئیس – عده حاضرین نود و هشت. آقای افشار باکثریت پنجاه و شش رای به نیابت ریاست مجلس شورای ملی انتخاب شدند. آقایان آقا سید یعقوب – ملک آرائی.

روحی – کازرونی پیشنهاد کرده‌اند که جلسه ختم بشود و جلسه آتیه روز یکشنیه باشد. مخالفی نیست؟

فهیمی – بنده مخالفم

رئیس – بفرمائید

فهیمی – عرض کنم که …

آقا سید یعقوب – پس اجازه بفرمائید اول بنده توضیح بدهم بعد ایشان مخالفت بکنند. بسیار خوب بفرمائید.

فهیمی – توضیح فرمایش آقا معین است که حسب المعمول روز یکشنبه جلسه بشود. بنده عرض می‌کنم که مجلس کاری ندارد از حالا تا روز یکشنبه مجلس چه کند؟ خوبست انتخاب بقیه اعضاء هیئت رئیسه را هم در جلسه فردا تمام کنیم و فردا را جلسه بکنیم که اینکار تمام شود بعد در هفته آتیه ترتیب جلسات مان را بدهیم که مرتب باشد.

رئیس – آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب – بنده گمان می‌کردم آقای فهیمی توجه به آن علتی که ما در نظر گرفتیم و غالب آقایان هم

آن را در نظر دارند فرموده‌اند و با ما موافقت می‌فرمودند و آن این است که ما … خوب، بعضی حقائق را بهتر این است که بر سبیل اشاره گفته شود ما می‌خواهیم برای خاطر اینکه گرفتار کارهای مجلس باشیم نمی‌خواهیم در این هفته کارهای مجلس تمام بشود و باید کارهای مجلس تمام در هفته دیگر تمام بشود بعد وارد کارهای دیگر مملکتی بشویم.

رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقایان به اینکه جلسه روز یکشنبه باشد. آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اکثر برخاستند)

رئیس – تصویب شد. جلسه آتیه روز یکشنبه سه ساعت و نیم بظهر مانده دستور انتخاب بقیه هیئت رئیسه.

(مجلس بیست دقیقه بعدازظهر ختم شد)