مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ مهر ۱۳۳۳ نشست ۵۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۵۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه پانزدهم مهر ماه ۱۳۳۳.
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان- دکترجزایری، پیراسته و نقابت.
۳- بیانات آقای رئیس مبنی بر تشکر فرهنگیان و بازنشستگان از تصویب لوایح مربوط به آنها.
۴- طرح و تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به اعتبارات فرهنگ و بهداری راه‌سازی و ساختمانی سنوات از ۱۳۲۹ الی ۱۳۳۲.
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد.)
غائبین با اجازه، آقایان- بیات ماکو، حشمتی. سلطانی، شفیعی، عمیدی نوری، دکتر آهی، سلطان‌العلما، دکتر امامی، خاکباز، دکتر شاهکار.
غائبین بی‌اجازه، آقایان- دکتر سعید حکمت، کدیور، سالار بهزادی، اریه.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان- سنندجی ۱۵ دقیقه، اردلان ۱۵ دقیقه، مهندس ظفر بیست دقیقه، کاشانی بیست دقیقه، کاشانیان سی دقیقه، امیر احتشامی سی دقیقه، قراگزلو یک ساعت و بیست دقیقه، پورسرتیپ یک ساعت و بیست دقیقه، صارمی یک ساعت و چهل دقیقه، صراف‌زاده یک ساعت و چهل دقیقه، محمودی یک ساعت و چهل دقیقه، احمد صفایی یک ساعت و پنجاه دقیقه، موسوی یک ساعت و پنجاه دقیقه.
رئیس- نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ آقای مکرم.
مکرم- در جلسة گذشته که لایحه بازنشستگان مطرح بود و به تصویب رسید و خوشبختانه یکی از قدم‌های مفیدی را مجلس برداشت بنده دو سه فقره پیشنهاد داده بودم که معمولاً مطابق مقررات آیین‌نامه باید قرائت می‌شد و لو این که تصویب نشود یا این که مقام ریاست تشخیص بدهند وارد بوده یا نبوده پیشنهادات بنده قرائت نشده و در خاتمه صورت جلسه مذاکرات هم درج شده که بنده عرض کردم پیشنهادات دیگر هم داده شده از طرف بنده و هنوز قرائت نشده و مقام ریاست فرمودند نیست حالا نمی‌دانم پیشنهادی که بنده داده بودم چه شده بود چون به نظرم پیشنهاد مفیدی بود و یکی از تقاضاهای افسران بازنشسته است لازم دانستم موضوع آن را اینجا یادآوری کنم شاید انشاءالله در مجلس سنا مورد توجه قرار بگیرد و ترتیب اثر به آن بدهند.
رئیس- آقای مکرم بیانات آقا که مخالف با طرح صورت مجلس است ممکن است اول مجلس اجازه بگیرید اگر پیشنهادی داده‌اید صحبت بفرمایید.
مکرم- خیلی ساده است یک دقیقه بیشتر وقت نمی‌گیرم.
رئیس- بفرمایید.
مکرم- تقاضایی که این افسرها کرده‌اند این است که از پوشاک و علایم نظامی‌شان افسران بازنشسته بتوانند استفاده بکنند این پیشنهاد را بنده دادم که مطابق ماده ۱۰۷ قانون اساسی است (خرازی- مخالف است) موافق صریح قانون اساسی است بعداً اگر لازم باشد به تفصیل توضیح خواهم داد (عبدالرحمن فرامرزی- در چی توضیح می‌دهید؟) افسران بازنشسته بتوانند از پوشاک و علایم نظامی خودشان در مواقعی که بخواهند در مواقع رسمی استفاده بکنند
(عبدالرحمن فرامرزی- آنها دیگر نظامی نیستند).
رئیس- آقای مکرم مجلس به کلی از وضعش منحرف شد.
مکرم- بنده بعداً از مقام ریاست اجازه خواهم گرفت که توضیح بیشتری بدهم.
رئیس- دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ آقای امیر احتشامی.
امیر احتشامی- نامه‌ای است از طرف عده‌ای از فرهنگیان تقدیم می‌کنم.
رئیس- بسیار خوب نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس جلسة قبل تصویب شد.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان- دکتر جزایری، پیراسته، نقابت
رئیس- سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند، آقای دکتر جزایری.
دکتر جزایری- بنده چون نمی‌خواستم وقت محترم آقایان را زیاد گرفته باشم به نظر خودم هم یک مطالب اساسی بود که می‌بایستی به عرض همکاران عزیز رسانیده باشم مطالب را برخلاف همیشه نوشته‌ام و اجازه می‌خواهم که قرائت کنم (بفرمایید) تصور نمی‌کنم هیچ کس در این مملکت باشد که علاقه به بقا و عظمت کشور خود نداشته باشد و معتقد نباشد که اوضاع فعلی ناگوار و غیر قابل دوام و باید اصلاح شود (بهبهانی- صحیح است) از موقعی که افتخار نمایندگی مجلس شورای ملی را پیدا کرده‌ام چند مرتبه در مجالس عمومی و چه در ملاقات‌های خصوصی که حضور اعلیحضرت شرفیاف شده‌ام بیشتر مذاکرات در اطراف لزوم اصلاحات در کشور بوده است و با علاقة مخصوص اعلیحضرت همایونی می‌فرمودند که باید اوضاع ناگوار فعلی اصلاح شود. در نطق‌های افتتاحیه مجلس شورای ملی و مجلس سنا نیز این مطلب را گوشزد فرمودند در مجلس نیز غالباً از خرابی اوضاع و لزوم اصلاحات اساسی سخن رانده می‌شود در خارج در بین طبقات مختلف که بگردیم از تاجر و کاسب و مستخدم و کارگر و کشاورز و متمول و فقیر متدین و لاابالی با هر کس که صحبت می‌شود از خرابی اوضاع اجتماعی و بی‌عدالتی و اختلافات طبقاتی شکایت می‌کنند و راه چاره را اصلاحات اساسی در کشور می‌دانند با این مقدمه تصور نمی‌رود که هیچ کس منکر در هم پیچیدگی و خرابی اجتماع ما باشد و معتقد به لزوم اصلاحات در این سازمان در هم ریخته و خراب نباشد پس چرا وقتی همه یک نوع فکر می‌کنیم و راه چاره را منحصر به فرد می‌دانیم به طور مثبت در این راه گامی برنمی‌داریم؟
از نظر اصلاح دستگاه و تغییر وضعیت آن دو نوع فکر به میان می‌آید که هر یک از این دو فکر طرفدارانی دارد فکر و عقیده اول آن است که باید این اوضاع را از بین برانداخت و خراب کرد افکار و عقاید و تاریخ و سنن و آداب و رسوم گذشته را زیر پا گذارد، ملیت و مملکت و سرحد و امثال اینها خرافات است و برای استثمار ضعفا و کارگران مورد استفاده ثروتمندان و زورگویان قرار گرفته است، باید همه مشمولین و ملاکین و آنهایی که تاکنون بدون کار و زحمت زندگی کرده و دست رنج دیگران را مورد تعیش و استفاده خود قرار داده‌اند از بین بروند و مذاهب و عقایدی که با مسلک ما مخالف است همه ارتجاعی هستند و امثال این قبیل فکرها (عبدالصاحب صفایی- اینها را کی گفته؟) اگر گوش می‌کردید اول گفتم (صفایی- دو مرتبه بفرمایید) تصور می‌کنم که تعداد معتقدین به این نوع افکار افراطی در کشور ما تاکنون زیاد نباشد و در صورتی که دسته‌جات مقابل آنها که معتقد به مملکت و سرحد و آداب و سنن و آزادی عقاید می‌باشند و پابند به مذهب و اصول قدیمه خود هستند واقعاً در راه اصلاح کشور و اجتماع و از بین بردن بی‌عدالتی‌ها و اختلاف طبقاتی بکوشند و با از خودگذشتگی و فداکاری دست به اصلاح واقعی جامعه بزنند قطعاً عقاید دسته مخالف خود به خود در کشور ما تحلیل رفته و افکار و عقاید افراطی ریشة نخواهد گرفت بالاخص که ایرانیان عزیز متدین به دین مقدس اسلام هستند و این دین مقدس به قدری در راه اصلاح اجتماع و مردم توصیه کرده و مقرراتی وضع نموده که اگر آنها را اجرا نماییم عدالت کامل در جامعه برقرار گردیده و ثروت‌های هنگفت زحمت نکشیده به وجود نیامده و با اجرای کمک‌ها و مساعدت‌ها و نوع پروری‌هایی که مورد دستور مذهب می‌باشد همه را کم و بیش از نظر مادی در یک سطح قرار داده و احتیاجات فقرا و طبقات ضعیف را مرتفع می‌دارد (صحیح است) به این ترتیب دیگر جایی برای تبلیغ و تخریب برای دسته‌جات افراطی باقی نمی‌ماند به شرط آن که معتقدین به این اصول واقعاً در راه اصلاح کشور و خرابی‌ها گام بردارند و همه طبقات مؤثر در این راه همکاری کنند، بشر آن که معتقدین به این اصول واقعاً در راه اصلاح کشور و خرابی‌ها گام بردارند و همه طبقات مؤثر در این راه همکاری کنند (این را مخصوصاً دو مرتبه تکرار کردم) به نظر اینجانب در کشور ما که در حدود ۲۰ میلیون نفر جمعیت دارد شاید بیش از ۱۹ میلیون نفر آن دارای هیچ گونه مسئولیتی در خرابی اوضاع نبوده و آنها به وظیفه ملی و اجتماعی خود عمل می‌کنند کارگری که روزی بیش از ده ساعت کار می‌کند و یا کشاورزی که در خراب‌ترین نقطه کشور مشغول کشت وزرع بوده فلاحی که با زحمت خود مواد غذایی ساکنین این مملکت را فراهم می‌کند اینها چه مسئولیتی نسبت به خرابی اوضاع دارند؟ اینها کار می‌کنند زحمت می‌کشند و نان خود را تهیه می‌کنند واز مزایای اجتماعی هم زیاد بهره‌مند نیستند اینها بهترین هموطنان ما هستند و وظیفه هر فرد ایرانی است که به این طبقات کمک کند و در اصلاح وضع اجتماعی آنها بکوشد پس طبقات و دسته‌جاتی مسئول وضع کنونی کشورند که از ثروت و مزایای اجتماعی این کشور حداکثر استفاده را می‌کنند. وزیر می‌شوند، وکیل می‌شوند، مدیر کل و رئیس اداره می‌شوند، خانه شهری، خانه ییلاقی، تجارتخانه، عمارات زیبا در شهر برای استفاده از اجاره آن دارند، املاک زراعتی دارند، اطفال آنها به مدرسه می‌روند، هفتة چند مرتبه به سینما و تئاتر می‌روند، متدینین از آنها از نصایح علما و خطبا و مبلغین در شهرها استفاده می‌کنند، آنهایی که بیشتر علاقه به گردش دارند به اروپا می‌روند در کازینوهای منت- کار او و امثال آن شب‌ها و روزها وقت می‌گذرانند، برای معالجه خود و خانواده‌شان به اطبا درجه اول مراجعه می‌کنند، اگر دارویی در تهران یافت نشود می‌توانند با طیاره آن را از خارج وارد کنند و امثال آن، بنابراین چه از نظر حفظ اجتماع و چه از نظر حفظ مزایای اجتماعی که خودشان استفاده می‌کنند باید در راه اصلاح خرابی اجتماع و بهبود وضع طبقات دیگر کوشش و فداکاری و از خود گذشتگی نمایند، آقایان نمایندگان محترم تصدیق می‌فرمایند که گوینده این کلمات یک فرد مسلمان، معتقد به دین و آیین و مذهب و ملیت و تاریخ و آداب و سنن است و معتقد است که ایران باید برای ایرانی بماند و از گزند هر گونه تبلیغ سوء و انحرافات فکری و عقیدتی محفوظ بماند، آیا با حرف می‌توان این اجتماع را نگاه داشت؟ (نمایندگان- ابداً) و جلوی انحرافات و تبلیغات سوء را گرفت؟ قطعاً خیر (صحیح است) آیا با حرف و حرف و حرف می‌توان این اجتماع را نگاه داشت (نمایندگان- ابداً) و جلوی انحرافات و تبلیغات سوء را گرفت؟ قطعاً خیر (صحیح است) باید عملاً اوضاع را اصلاح کرد تا بتوان جلوی تبلیغات سوء را عملاً گرفت (افشار صادقی- شما راهنمایی کنید) به عملش هم می‌رسیم آقایان نمایندگان محترم بهتر از اینجانب می‌دانید که تقویت افکار افراطی در دنیا عکس‌العمل سوءاستفاده‌هایی بود که سرمایه‌داری بزرگ از دو سه قرن قبل در دنیا ایجاد کرد و عدة سرمایه‌دار بزرگ در دنیا وضع زندگی و رفتار و کار خود را در سایر طبقات متمایز کردند و توجهی به حال و احتیاجات و تقاضاهای طبقات دیگر که قسمتی از آنها کارکنان و کارگران خود آنها بودند نکردند و نتیجه آن انتشار و تقویت افکار افراطی در دنیا شد، و تا موقعی که جداً به فکر اصلاح نیفتادند اجتماعات آنها هر روز متزلزل بود و در کارخانه‌جات بزرگ هر روز گرو و زود و خورد و مبارزه دیده می‌شد اما روزی که زعما کشور با همکاری و فداکاری سرمایه‌داران بزرگ واقعاً به فکر اصلاح افتاده و قسمت اعظم عواید آنها را به نام مالیات‌های مستقیم و غیره گرفتند و صرف اصلاح طبقات دیگر کردند این تشنجات کم شد و اگر نگوییم که از بین رفت قطعاً باید بگوییم که به طور خیلی محسوسی و قابل توجهی کم شد و آرامشی در اوضاع ایجاد کرد. خود آقایان بهتر می‌دانید که در موقع جنگ اخیر در کشورهای بزرگ و مترقی مانند آمریکا، انگستان، آلمان، بلژیک، سوئیس و ممالک اسکاندینا و امثال آنها بیش از ۸۰٪ عواید بزرگ گرفته شد و صرف احتیاجات کشور و طبقات ضعیف گردید بیمه‌های اجتماعی تقویت شد و همه طبقات توانستند از مزایای بازنشستگی استفاده کنند و افراد از لحاظ تحصیل اطفال خود و کمک در موقع پیری و ناخوشی و سوانح کار و غیره تأمین گردیدند و همین اصلاحات بود که جلوی تبلیغات سوء را در آن کشورها گرفت و آرامش اجتماعی پیدا کردند چند روز قبل از کسی شنیدم که یکی از متمولین درجه اول سوئد به او گفته بود که با این که بیش از ۷ میلیون کورون در سال عایدی املاک و تجارت و مستقل دارم قوانین مالیاتی سوئد اجازه استفاده بیش از ۵۰ هزار کورون را به من نمی‌دهد گمان می‌کنم که وضع اقتضا داشته باشد که رفقا گوش کنند و این مطالب زیاد به گوش‌ها سنگین نیاید (کریمی- فرمودید با حرف درست نمی‌شود) به عملش هم می‌رسید آیا در این راه در کشور ما قدمی برداشته شده و اولیا امور یعنی دولت و مجلسین واقعاً فکری کرده‌اند؟ با مطالعة که از اوضاع اقتصادی ایران قبل از جنگ و در مدت جنگ و بعد از جنگ کرده‌ام به این نتیجه رسیده‌ام که خرابی وضع و عدم اعتدال اجتماعی و مالی افراد از شروع جنگ و ورود قشون متفقین در ایران شده است.
رئیس- آقای دکتر جزایری وقت شما تمام شد.
دکتر جزایری- بنده یک ربع دیگر وقت می‌خواهم چون نصف کرده‌ام.
لاری- باید عمل را نشان بدهید.
دکتر جزایری- اجازه بدهید نشان می‌دهم بهترین راه حلش این است که مالیات مستقیم گرفته بشود.
رئیس- آقایانی که با یک ربع ساعت ادامه صحبت آقای دکتر جزایری موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
دکتر جزایری- متشکرم، چه کشور قبل از اشغال دارای بودجه معین که همه ساله عواید آن زیاد می‌شده است بوده و نشر اسکناس به میزان احتیاجات مصرفی و تولیدی بوده است و شاه فقید هم سعی می‌کرده است که قیمت‌ها مخصوصاً قیمت خواربار و ارزاق بالا نرود، پس از واقعه سوم شهریور و ورود قشون متفقین عده‌ای از متصدیان امور ندانسته و نسنجیده روی همکاری زیاد با متفقین تسلیم نظر آنها شده و اولین مرتبه پول ایران را شکستند و بعد هر روز روی تقاضای آنها اسکناس منتشر کردند و به آنها دادند آنها هم آن پول را صرف کارهای عمرانی در کشور ما نکردند بلکه با آن احتیاجات مصرفی خود را از قبیل خرید ارزاق و امثال آن مرتفع کردند معلوم است که چون اسکناس زیاد داشتند ارزاق را به قیمت زیادتر از قیمت معمولی خریدند ولی اسکناس‌ها که در حدود ۶۰۰ میلیون تومان در آن دو ساله منتشر شده است بالاخره به دست یک عده از کسبه و تجار و مقاطعه‌کاران و ملاکین و امثال آنها آمده است و متأسفانه دولت یا نخواسته یا نتوانسته‌اند که با اتخاذ تصمیمات و مقررات قانونی همه آنها و یا لااقل قسمتی از آنها را از دست دارندگان آن جمع کنند تا قیمت باز بالا نرود و این پول‌ها صرف خرید و فروش غیرضروری نشود و عواید بی‌حساب به دست اشخاص نیاید و اختلاف طبقاتی شدید ایجاد نگردد نصاف باید داد که عده‌ای از مأمورین دولت و مخصوصاً مأمورین وصول عایدات سهم زیادی در خرابی اوضاع دارند چه آنها بودند که باید مالیات واقعی مالیات دهندگان را بگیرند و تعادل بیشتری در اجتماع ایجاد کنند متأسفانه روی عده کفایت و یا استفاده‌های خصوصی مالیات را نگرفتند و به مالیات دهنده عادت دادند حتی کمک کردند که به وسایل مختلف از پرداخت مالیات فرار کند.
آقایان محترم بهتر از اینجانب می‌دانند که در سال ۱۳۲۰ بودجه ایران روی ۳۶۰ میلیون تومان عایدی بسته شده بود در صورتی که عواید نفت هم جز آن نبوده و از سال ۲۰ تاکنون طبق آماری که از طرف بانک ملی ایران منتشر شده است قیمت زندگی در حدود ۸ برابر بالا رفته است پس اگر فکر کنیم که عایدات واقعی ما در سال ۲۰ فقط ۳۰۰ میلیون بوده و اگر فرض کنیم که قیمت زندگی در این مدت ۸ برابر نشده بلکه ۵ برابر بالا رفته است
و مالیات‌ها جدید و نرخ‌های مالیاتی بالا رفته را به حساب نیاوریم حداقل عواید بودجه ما در سال ۳۳ به ۱۵۰۰ میلیون تومان بدون عواید نفت باشد در صورتی که خود آقایان می‌دانند که عواید بودجه امسال را نمی‌توانند به ۱۰۰۰ میلیون برسانند و این کسر بودجه عجیب را پیدا کرده‌ایم که اگر وضع بدین منوال بماند و هر روز قیمت زندگی بالاتر برود اگر هم از نفت عایداتی پیدا کنیم باید صرف کسر بودجه و تأمین زندگی مستخدمین کنیم.
واقعاً این وضع چه بدبختی خواهد بود، بعد از جنگ به علت گرانی زندگی و احتیاج عده از مستخدمین و دیدن بی‌عدالتی‌ها و کاخ‌هایی که صاحبان آن بدون کار و زحمت هر روز در خیابان‌های تهران ساختند و دل فقرا و ضعفا را سوزاندند عده معدودی از مستخدمین دولت هم فاسد شده‌اند و متأسفانه این عده وظایف خود را انجام نمی‌دهند خلاصه آن که نه مالیات دهنده مالیات می‌دهد و نه مالیات گیرند مالیات می‌گیرد.
در همه جا سفارش و توصیه، و اعمال نظر و غرض برقرار است و بدبختانه در خیلی از دستگاه‌ها هم باید با رشوه کار را انجام داد (صحیح است) آقایان عزیز این وضع به سامان نمی‌رسد بالاخص در این موقع که در آستانه تحول جدیدی در ایران هستیم و ممکن است موضوع نفت به صورتی حل شود و عوایدی به دست آید آیا فایده این عواید هم به کیسه عده معدوده برود و شکافی که بین طبقات ایجاد شده است عمیق‌تر گردد؟ (صدقی- حتماً هم همین طور می‌شود.)
قطعاً و یقیناً همه نمایندگان محترم و دولت و شخص اول مملکت معتقدند که این پول‌ها باید صرف عمران شود و اصلاحاتی در وضع اجتماع ایجاد گردد تا بتوان عملاً مملکت را آباد و جلوی تبلیغات سوء و انحرافات را گرفت. ولی برای رسیدن به این هدف و آرزوی مقدس فداکاری و از خود گذشتگی همه طبقات لازم است (اردلان- احسنت) چند روز قبل پیشنهادی در موقع طرح اضافه حقوق فرهنگیان در مجلس تقدیم کردم و آن عبارت از این بود که دارندگان اراضی بیش از ۱۰ هزار متر در داخل شهر و ۲۰ هزار متر در حومه شهرها یک دهم اراضی خود را مجاناً به وزارت فرهنگ برای ساختمان دبستان بدهند متأسفانه این پیشنهاد از طرف جناب آقای رئیس که مورد احترام کامل اینجانب هستند به عنوان این که خارج از موضوع است رد گردید. و حتی شنیدم که گفته شد برخلاف اصل مالکیت است (رئیس- وارد نبود).
آقایان محترم خوب می‌دانید که اینجانب یک فرد مسلمان بسیار متعصبی هستم و معتقد هستم که اگر همه ما به تمام دستورات مذهبی خودمان عمل کنیم این بی‌عدالتی‌ها به وجود نمی‌آید اگر اغنیاف و اشخاصی که از مزایای مالکیت که مورد احترام همه مسلمان‌ها است به همه وظایف اسلامی خود عمل می‌کردند یعنی خمس می‌دادند، زکوه می‌دادند، خیرات و صدقات می‌دادند، همان طوری که مذهب دستور داده است به فقرا و ضعفا و محتاجین کمک می‌کردند وظایف اجتماعی خود را اجرا می‌نمودند مالیات می‌دادند و امثال آن آقایان مالکیت بزرگ به وجود می‌آمد؟ آقایان عزیز برای حفظ اصل محترم مالکیت باید همه طبقات اصل محترم مالیات متمکن کشاورزان مالک زمین برای زراعت باشند تا همه از مالکیت و آب و خاک کشور خود دفاع کند هرگز مذهب اسلام نخواسته است که از مردمان غیر متدین واشخاصی که به وظایف دینی و اجتماعی خود عمل نمی‌کنند حمایت کند.
یکی از اعمالی که در این چند ساله مخصوصاً از زمان جنگ به بعد موجب بدبختی و عدم اعتدال در اجتماع ما شده است موضوع تصاحب اراضی بایر داخل و اطراف شهر یا خرید و فروش و منافع بی‌حسابی است که از این راه عاید عده گردیده و سعی کرده‌اند که حداقل مالیاتی هم به دولت ندهند یک نمونه زنده موضوع اراضی اطراف تهران است اشخاصی این اراضی را به ثمن به خمس خریده و به چندین و گاهی بیش از صد برابر فروخته‌اند و حساب مالیاتی آنها را اگر رسیدگی بفرمایید یک هزارم عوایدی که از این راه به دست آورده‌اند مالیات نداده‌اند به این ترتیب می‌فرمایید که به عنوان حفظ اصول مالکیت باید این آقایان باز استفاده کنند و هر روز بر ثروت بی‌کران خود بیفزایند و یک شاهی مالیات ندهند و اگر هم پیشنهادی داده شود که یک دهم اراضی خود را بابت حقوق شرعی و یا مالیاتی به وزارت فرهنک برای ساختمان دبستان هدیه نمایند این پیشنهاد مخالف اصول مالکیت است اما متصدیان امور و هیئت حاکمه کشور که نمایندگان محترم مجلس هم جز آنها می‌باشند آنها هم باید عملاً در اصلاح خرابی‌های اجتماعی کوشش و فداکاری نمایند راستی باید اغراض کنار گذارده منافع خصوصی را باید فدای اجتماعی نموده و توجهی به حال تمام کشور کرد در روز قبل با جناب آقای دکتر شادمان وزیر اقتصاد ملی راجع به تأسیس دانشکده نفت در خوزستان صحبت می‌کردیم به ایشان عرض کردم که اگر واقعاً می‌خواهید خدمتی کرده و از خود یادگاری گذارید (ارباب- در بندرعباس تأسیس کنید) کمر همت ببندید و به خوزستان بروید و دانشکده را در آنجا تأسیس کنید چه خوزستانی‌ها معتقدند که در این مدت سیاست‌هایی نخواسته است خوزستان آباد شود شما این فکر آنها را تقویت نفرمایید به خوزستان بروید و کاری برای آنها بکنید متأسفانه فرمودند که این امر به پرستیژ من برمی‌خورد باید عرض کنم که اگر ما حس فداکاری داریم و خود را غرق در جامعه می‌دانیم پرستیژ شخص وجود ندارد بلکه پرستیژ کشور و مملکت و ملت وجود دارد این که می‌فرمایید هوای خوزستان برای تحصیل گرم است صحیح نیست چه در شش ماه و یا ۹ ماهی که باید درس بخوانند هوای خوزستان خیلی بهتر از تهران است به علاوه به تصمیمات مجلس شورای ملی هم باید احترام بگذارید و هر روز اعلامیه در روزنامه‌ها ندهید که برخلاف نظر مجلس تصمیم گرفته شده است که دانشکده نفت در تهران تأسیس شود (مهندس اردبیلی- همچو چیزی نیست) در هر صورت گفتنی‌ها زیاد است نمی‌خواهم وقت محترم مجلس را بیش از این بگیریم و همین قدر عرض کرده و نتیجه می‌گیرم که با حرف نمی‌شود مملکت را اصلاح کرد باید با فداکاری و از خودگذشتگی همه طبقات به این وضع اسف‌آور خاتمه داد (احسنت).
رئیس- آقای پیراسته.
پیراسته- عرض کنم در یکی از جلسات که بنده راجع به دادگستری و طرز کار دولت گذشته صحبت کردم (نمایندگان- بلندتر) گوش بدهید می‌شنوید (یک نفر از نمایندگان- شاید یکی گوشش کر باشد بلندتر بفرمایید) عرض کنم در یکی از جلساتی که بنده راجع به دادگستری صحبت کردم از بعضی جهات جناب آقای خلعتبری مطالبی فرمودند که بنده خواستم از ماده ۸۷ فعلی که ۹۰ سابق است استفاده کنم جناب آقای رئیس فرمودند که خوب است کمتر از این ماده استفاده بشود این بود که بنده اسم نوشتم قبل از دستور صحبت کنم جناب آقای خلعتبری همکار محترم بنده و آقایان که مورد احترام بنده هم هستند فرمودند این قضاتی که در دولت گذشته آلت فعل بودند و وسیله کار آقای لطفی بودند البته عبارت ایشان نیست مضمون بیانات‌شان این است که اینها عمل‌شان بد بوده ولی منظورشان این نبوده و تقصیر نداشته‌اند، بنده می‌خواهم از ایشان سؤال کنم قاضی خوب و بد را از کجا تشخیص می‌دهید و چه ملاک و مأخذی هست که یک قاضی خوب است و یک قاضی بد است، مگر جز عمل‌شان چیز دیگری هم می‌تواند ملاک قضاوت قرار بگیرد چه طور می‌توانیم بگوییم که قاضی خوبی است ولی عملش بد بوده به نظر من استدلال و این نوع دفاع را خود جناب آقای خلعتبری هم توجه دارند که خیلی موجه نیست ولی برای این که خواسته‌اند دل آنها را نشکنند (خلعتبری- ابداً) این بیانات را فرمودند چون به نظر بنده این دفاع از طرف جناب آقای خلعتبری قابل قبول نبود اگر این دفاع را قبول کنیم و بگوییم این اشخاص مجبور بودند و تهدید به بازنشستگی می‌شدند و نان‌شان را قطع می‌کردند و از این لحاظ تن در دادند خوب این نوع دفاع را از شمر هم می‌شود کرد که شمر هم اگر مرتکب شهادت حضرت حسن نشده بود خودش تهدید به قتل می‌شد و هم حکومت ری را به او نمی‌دادند (دکتر عمید- ابن سعد است) (شوشتری- آن ابن سعد بود نه شمر) یا شمر یا ابن سعد منظور بنده این است که یک کسی را به عنوان این که مورد اجبار و تهدید قرار گرفته است و مجبور بوده است نمی‌شود از آن دفاع کرد و این نوع دفاع از عوامل دولت مصدق که این مملکت را به روز سیاه نشانده‌اند به نظر بنده نه منطبق با حق است و نه منطبق با عدالت است و نه منطبق با مصلحت مملکت است، به نظر بنده کوچک‌ترین رحم و ارفاق نباید به اینها کرد اینها برای این که رئیس شعبه تمیز بشوند و یا مقامات مهم اداری را بگیرند آمدند به این جنایات دست زدند و همان طوری که ملاحظه فرمودید بعد از یک مدتی اینها را رئیس شعبه تمیز کردند یعنی مقامات حسابی به اینها دادند و متأسفانه هنوز هم اینها سر کار هستند هنوز هم مشاغل حساس دادگستری در دست اینها است (نقابت- اصل ۸۲) اینها قیام کردند علیه مشروطیت، اینها را باید سلب صلاحیت ازشان بکنند، اینها را باید توقیف بکنند، اینها را باید دار بزنند (مهندس جفرودی- کی‌ها را دار بزنند؟) همین کسانی که برخلاف قانون اساسی عمل کرده‌اند، همان کسانی که عملاً بر علیه حکومت مشروطیت قیام کرده‌اند (جفرودی- عده‌شان زیاد است؟) نه سی چهل نفر هستند اما در این دادگستری اشخاصی هستند که تهدید به قتل شدند و قتل قطعی و خطر مرگ جلوشان بود ولی تسلیم نشدند برای نمونه عرض می‌کنم همین ممتاز که رئیس دادگستری آذربایجان بود پیشه‌وری به او گفت که بیاید و این بیعت نامه را امضا کند گفت نمی‌کنم گفت بیا از آذربایجان بیرون برو گفت من مأمور حکومت مرکزی هستم او را گرفتند حبس کردند انواع زجرها را دادند و این مرد تسلیم نشد (مهندس اردبیلی- مرد شریفی است) از یک قاضی نمی‌شود به آن نحو دفاع کرد همین عبده را حضرتعالی می‌دانید (یک نفر از نمایندگان- کدام عبده؟) همین شیخ محمد عبده بهش گفتند که باید در یک موردی رأی بدهی گفت آقا می‌توانید مرا دار بزنید اما مرا نمی‌توانید وادار کنید برخلاف قانون رأی بدهم همین شخص آقای محمد عبده ملاحظه می‌فرمایید یک اشخاصی این جوری در دادگستری هستند و باید هم باشند ولی به عنوان این که مجبور بودند آلت فعل بودند به نظر من قابل دفاع نیستند و باید حتماً به مجازات برسند و اگر آقایان اجازه بدهند من اسم آنها را ببرم و سوابق آنها را هم می‌گویم تا بدانید که چه اشخاصی هستند و چه نوع تیپ‌هایی هستند (چند نفر از نمایندگان- همه را می‌شناسیم) اینها کسانی هستند که معتاد به الکل هستند معتاد به افیون
هستند مفاسد اخلاقی و سوابق‌شان را یکی یکی اینجا خواهم گفت و خیلی خوشوقت می‌شوم که آقای خلعتبری بیایند اینجا دفاع کنند تا سوابق اینها را بگویم (دکتر بینا- اسم نبرید) (دکتر شاهکار- اکثراً افراد شریفی هستند) اما راجع به اصل دادگستری بنده با آقای خلعتبری و آقای دکتر شاهکار هم عقیده هستم که خوشبختانه هنوز قضات بسیار صحیح در دادگستری هستند هنوز قضاتی هستند که موافق با اجرای واقعی عدالت هستند و خوب وظیفه‌شان را انجام می‌دهند گرسنگی را می‌خورند، تحمل انواع بدبختی‌ها را می‌کنند منحرف نمی‌شوند باید از اینها کمال قدردانی را کرد بنده در دوره شانزدهم هم به شهادت صورت جلسات و خود آقایان هم شاهد هستند که می‌گفتم که مقدمه هر اصلاح، اصلاح دادگستری است و متأسفانه هنوز قضات خوب از وضعیت فعلی خون دل می‌خورند و چاره‌ای هم ندارند (صحیح است) اگر به نظر بنده در این اتفاقاتی که در این مملکت بعد از شهریور شوم ۲۰ رخ داده است و این جنایاتی که اتفاق افتاده که هر صدمه قواعه بعد بوده است یعنی اگر شما آمده بودید بعد از شهریور فرض کنید بعد از تجزیه آذربایجان واقعاً هر کسی که با آنها همکاری کرده بود دارش زده بودید حتماً واقعه شوم ۱۵ بهمن اتفاق نمی‌افتاد دیگر کسی با آنها همکاری نمی‌کرد (شوشتری- بدون تردید همین طور است) اگر شما آمده بودید بعد از واقعه ۱۵ بهمن واقعاً اصلاحات اساسی کرده بودید و کسانی که در این صراط بودند این خائن‌ها را گرفته بودید و به مجازات می‌رساندید بدون تردید واقعه حکومت مصدق به وجود نمی‌آمد اگر واقعه آذربایجان به وجود آمد اگر سی تیر و ۲۵ مرداد به وجود آمد، فقط برای این بود که قلباً مجازات در این مملکت نکردیم و اگر ۲۸ مرداد را شما صحیحاً عمل کرده بودید و این کسانی که مرتکب قیام علیه قانون اساسی شده بودند دارشان زده بودید مجازات‌شان کرده بودید، بدون تردید این واقعه شوم توطئه افسران به وجود نمی‌آمد (شوشتری- صحیح است به جدم صحیح است) در این مملکت همه می‌دانند به گله‌ها فرو رفته که مجازات در این مملکت نیست و می‌آییم ارفاق می‌کنیم (عمیدی نوری- دیشب حکم اعدام صادر شده از محکمه برای ۱۲ نفر) (مهدوی- از آزموده‌ها باید تقدیر کرد) مسلماً آزموده و آزموده‌ها از اشخاصی هستند که در این مملکت خدمت می‌کنند و واقعاً انجام وظیفه می‌کنند (صحیح است) و باید قدردانی کرد اگر این توطئه اخیر کشف نشده بود این واقعاً تفضل خداوند بود و توجه دولت بود که کشف شد و الا معلوم نبود وضع مملکت حالا چه بوده واقعاً تصورش را نمی‌شود کرد پس برای این که این قبیل حوادث اتفاق نیفتد نباید از عوامل دولت گذشته به عنوان این که اینها نماینده حکومت بودند ازشان دفاع بکنیم واقعاً باید آنهایی که عامل آن کارها بودند باشد مجازات برسند و بدانند قیام علیه مشروطیت و قانون اساسی مجازات دارد بنده چند روز پیش نشریه‌ای به دستم رسید این نشریه جمعیت کمک به بازماندگان شهدای ۲۸ مرداد بود، اولاً بنده به سهم خودم کمال تشکر را از این جمعیت که دو نفر از همکاران شریف ما در آن عضویت دارند یعنی آقای خرازی و آقای صفایی دارم و در این تشکر ترجمان احساسات همه آقایان هستم (صحیح است) اما به نظر بنده کمک‌هایی که به بازماندگان شهدا شده است کافی نیست و ما حق قیام مقدس ۲۸ مرداد را ادا نکرده‌ایم و تسامح یک عده از مردم شریف و غیور این مملکت را تعقیب می‌کند (صحیح است) به عنوان اعمال زور ۲۸ مرداد در ولایات در زنجان یک دسته‌ای را گرفته‌اند و حبس کرده‌اند ادعانامه برای آنها صادر کرده‌اند که شما در ۲۸ مرداد رفته‌اید چه کرده‌اید این که وضع نمی‌شود به نظر بنده باید در اولین فرصت مجلس تکلیف این کار را تعیین کند و یک طرحی را بگذراند و این قیام عمومی را که واقعاً قیام مقدس است بشناسد و به هر ترتیبی که شده صلاح می‌دانید واقعاً مردم را از دست این مأمورین آقای اخوی نجات بدهید (شوشتری- حرف ندارد مردم مجاهدت کردند) حرف ندارد ولی این را شما می‌گویید (رضایی- در مشهد هم ۲۵ نفر را به همین علت گرفته‌اند) (شوشتری- فضل‌الله المجاهدین) (یک نفر از نمایندگان- آزاد شدند) در دولت سابق آمدند و رتبه‌ها را گرفتند و گفتند که این رتبه‌های تصویب‌نامه‌ای است می‌خواستم به آقایان عرض کنم آقایانی که با عدلیه سر و کار دارند بدانند که وقتی که این قضات تقاضای ترفیع از دادگاه انتظامی کردند دادگاه انتظامی گفت تحصیل حاصل است چون آقا رتبه گرفته‌اند الان قاضی در دادگستری هست که ده سال است رتبه نگرفته است (صفاری- وسیله برایش معین کنید) حالا در هر صورت قاضی دادگستری هست که ده سال است رتبه نگرفته است به نظر بنده مجلس شورای ملی حالا که در مقام این است که بی‌عدالتی‌های دولت گذشته را واقعاً جبران کند.(ایلخانی زاده- این وزیر دادگستری نمی‌تواند اصلاح کند) نسبت به این موضوع هم یک توجهی بکند که به موقع احقاق حقی از آنها بشود همه‌اش که نمی‌شود به آنها تحمیل کرد (دکتر عمید- از قضات خوب هم اسم ببرید) قضات بد را که عرض می‌کنم بیرون‌شان کنید می‌فرمایید آلت فعل بوده‌اند قضات خوب را هم که ده سال است بهشان رتبه نداده‌اند (عبدالصاحب صفایی- به اختلاف بنده و آقای دکتر شاهکار هم اشاره بفرمایید) بنده در خاتمه عرایضم نظر مجلس را به یک نکته جلب می‌کنم و آن لایحه لغو اختیارات غیرقانونی آقای دکتر مصدق است که متأسفانه مدتی است در مجلس سنا باقیمانده برای این که خدای نکرده اختلافی بین مجلس سنا و مجلس شورای ملی رخ ندهد و از طرفی هم به احترام ناطقی که صحبت کرده‌اند اسم ایشان را نبرم بیش از این توضیح نمی‌دهم ولی دیروز در مجلس سنا یکی از ناطقین محترم مطالبی فرمودند که اگر آقایان اجازه فرمودند بنده می‌آیم اینجا و صحبت می‌کنم چون تز جدیدی اعلام می‌کند اگر دادن اختیارات به یک نفر دادن اختیارات قوه مقننه و قوه مجریه بر یک نفر مشروطیت بود که مردم برای مشروطیت انقلاب نمی‌کردند خود ناصرالدین شاه بود و همین طور هم پادشاهان مستبد بودند که هم مقنن بودند و هم قوه مجریه بودند تمام انقلابات و قیام‌ها برای این بود که قوه مجریه و قوه مقننه از هم جدا باشد بنده بیش از این توضیح نمی‌دهم و یقین دارم که ناطق محترم هم در اطراف این موضوع که به نظر من خیلی پیش پا افتاده است که قابل بحث زیاد نیست صحبتی نخواهند فرمود (شوشتری- سوءنیت نداشته‌اند) (صارمی- قهرمان ابدیت است) بنده بیش از این عرض نمی‌کنم و مخصوصاً توجه مجلس سنا را جلب می‌کنم که زودتر این لایحه را بگذرانند و این لکه ننگ را برای ابد از دامن مجلسین بزدایند که مجلسین ایران اختیارات ندهند به یک آدم مصروع که به قول خودش مریض است که یا این را راست می‌گفت یا دروغ می‌گفت اگر که مریض است به حکم معروف عقل سالم در بدن سالم است به آدمی که عقل سالم ندارد نمی‌شود اختیار داد یا این که دروغ می‌گفت که به چنین آدمی هم نمی‌شود اختیار داد به نظر بنده باید مجلس سنا زودتر تکلیف این لایحه را معلوم کند بیش از این عرضی ندارم (دکتر بینا- احسنت).
رئیس- آقای نقابت.
نقابت- عرض کنم آقایان البته در جراید دیشب ملاحظه فرموده‌اند که کارشناسان نفت در مناطق نفتی مسجد سلیمان و آغاجاری رفته‌اند به مقدار قابل توجهی خدمت و زحمات مهندسین ایرانی را ستوده‌اند (صحیح است) البته آقایانی که تشریف برده‌اند و آنهایی که مثل بنده یک قدری هم معتمد بوده‌اند دقت بیشتری بکنند، توجه دارند که در این مناطق یک عده مردمان تحصیل کرده، قاضی، بدون هیچ نوع سر و صدا و ادعایی مشغول خدمت خود هستند (صدقی- خودش دلیل بر این است که ایرانی می‌تواند نفت خودش را اداره کند) یکی از آنها را اتفاقاً در کارخانه برق مسجد سلیمان که یک کارخانه فرسوده و مدت گذشته‌ای است و مشرف به خرابی است دیدم که یک جوانی با کمال انرژی و با کمال سادگی یک لباس چرب کثیف در بردارد و خدمت می‌کند پس از تحقیقاتی که کرد و نزدیک شدم اسم او را پرسیدم معلوم شد که آقای مهندس اسکندری پسر آقای امیر نصرت اسکندری حاضر است و در تمام این مدت ما نمی‌دانستیم که ایشان با اقل حقوق بدون این که پدر محترم‌شان اعمال نفود کنند و یا درباره اضافه کارشان اقدامی نمایند به اتکا فضل و دانش خود خدمت می‌نمایند. نظیر ایشان بسیارند آقایان مهندسین و اهل فن در تمام مناطق نفتی در گرمای ۵۵ درجه حرارت بذل جهد می‌کنند و اعمال وطن‌پرستی می‌کنند ولی این مسائل مقرون است با یک مسائل بدی یعنی طرز اداره، طرز بودجه، طرز تقسیم، طرز حفظ اموال که به کلی بدو خراب است و این خرابی‌ها گناه این مهندسین نیست. اینها دست‌اندر کار نیستند پای کوره نشسته‌اند و کار می‌کنند ولی آنهایی که به امور اداری آنها می‌رسند بد هستند، در جلسه گذشته، در دو جلسه قبل شاید هشت روز، ده روز قبل بنده راجع به فروش آهن آلات در آبادان سؤالی کرده‌ام از وزیر دادگستری (شادمان- از وزیر دادگستری چرا؟) به این دلیل که عرض می‌کنم این سؤال متوجه وزیر دادگستری و وزیر دارایی بوده از این نظر که قانون ملی شدن نفت تمام اداره شرکت نفت را ملک ملت ایران قرار داده است (صحیح است) حالا هم در این پیمان مبالغی به عنوان غرامت پیش‌بینی شده که هر گاه دعوی مالکیتی اشخاص داشته‌اند جبران شود (شمس قنات‌آبادی- صحبت مالکیت نیست، غرامت برا ی چیز دیگر است) پس مالکیت محرز با یک پیمان بعدی دارد تأیید می‌شود پس ملک است، مال ایران است شخصی که نیست، یک شرکت ملی نفت ایجاد شد طبق اساسنامه‌ای که برود این اعمال را اداره کند استخراج بهره‌برداری، و فروش (شمس قنات‌آبادی- احسنت) پس این شرکت چه کاره است مطابق ماده ۵۸ قانون تجارت مدیر یک شرکت در حکم وکیل صاحبان سهام، یعنی مدیران شرکت وکیل صاحبان سهام‌اند صاحب سهم دولت ایران است، ملت ایران است که دولت نماینده ملت است، حالا این هیأت مدیره می‌گوید ما مختار مطلقیم که اتلاف کنیم، بسوزانیم، آتش بزنیم، هر کاری که دلمان می‌خواهد بکنیم (صدقی- و کردند) و این طور نیست ماده ۱۵۸ و ۱۵۷ قانون مجازات عمومی می‌گوید هر کس در مزایده یا مناقصه نفعی برای خودش یا کسان دیگری یا دوستانش ملحوظ کند گران‌تر بخرد ارزان‌تر بفروشد تعدی در اموال عمومی بکند در حکم اختلاس است قوانین دیوان جزا که ملغی نشده بالاخره تشکیلات دیوان جزا به تشکیلات عمومی منتقل شد اما قوانین آن که به جای خودش هست ۲۰ هزار تن آهن به نام آهن قراضه به فروش رفت ولی در مقابل غلطک، تراکتور پول دزدی که ۱۶۰ هزار تومان قیمت دارد با کیویی ۳ ریال فروخته شده است به طوری
که گمرک گذاشته است روی آن و می‌گوید اینها آهن قراضه نیست، اتومبیل است، دینامو است باید مطابق وزن به من گمرک بدهید، مکاتبه شده دادستان اقدام کرده کارشناس معین کرده رفته و رقه‌های برنجی و برنز نو کیلویی ۱۹ تومان چپانده شده توی آنها دارند می‌برند (صدقی- شما که اهل این مملکت هستید غیر از این مگر می‌خواستید بکنند؟) بنده و آقای صدقی هر دو اهل این مملکت هستیم من می‌گویم و شما آمین بگویید. تا کار انجام بگیرد. خدا آن کسانی که نفع ملت ایران را زیر پا می‌گذارند از صفحه روزگار بردارد (صدقی- انشاءالله، آمین) (یک نفر از نمایندگان- آمین فایده ندارد) انشاءالله بگویید به هر صورت بنده با تقدیر از زحمات و خدماتی که طبقة مهندس، طبقة کارگر، طبقة کارمند جز متحمل می‌شوند در این هوای سوزان بذل جان و مال می‌کنند با تقدیر از زحمات اینها نسبت به طرز اداره این دستگاه معترضم و پیشنهاد می‌کنم که واقعاً آقایان آن قانون ملی شدن صنعت نفت را مورد توجه قرار بدهند در آنجا و در اساسنامه مقرر بود که یک هیأت نظارتی مرکب از ۳ نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی و مجلس سنا در این کار نظارت و مراقبت و دخالت کنند ما همه آن اعمال را گذاشته‌ایم و نظارت و حق قانونی مجلس را از دست داده‌ایم بنده خواهش می‌کنم آقایان در این خصوص یک توجه بیشتری بفرمایند که چند نفر از مردان شایسته مجلس شورای ملی که البته همه شایسته‌اند ولی آنهایی که بیشتر ذی نظر و مطلعند در این کار دخالت بکنند، مطلب دیگری که لازم بود به عرض آقایان برسانم (خرازی- آقای نقابت بفرمایید که در انبارهای شکرت نفت دیگر چیزی نیست) (شمس قنات‌آبادی- این طور نیست اشتباه می‌کنید) (خرازی- همه را برده‌اند) (شمس قنات‌آبادی- این حرف‌ها چیست همه‌اش هست خیلی هم هست نباید آنها را بخورند) بنده نخواستم حضور محترم آقایان در این خصوص عرایض مفصلی بکنم البته مسموعات بسیار است. اگر آقایان مایل باشید و یا کسی منکر بشود بنده دستش را می‌گیرم می‌برم توی خیابان‌های تهران، توی مغازه‌ها کارد و چنگال‌های با مارک شرکت، کولر شرکت یکی ۴ هزار تومان به شما نشان می‌دهم که اینها به اصفهان رفته، کویت رفته، کجا رفته نخواستم این درد دل را بگویم اجازه بدهید بعد صحبت بکنم (شمس قنات‌آبادی- هنوز هم خیلی اسباب در آنجا هست) مطلب دیگری که خواستم حضور آقایان عرض کنم همین قضیه بحث دادگستری است که مورد توجه آقایان هست تنها مرجع و ملجا و پناه ملت ایران قوه قضاییه است، اگر امنیت قضایی نباشد هیچ نیست، قوه قضاییه رکن ثالث مشروطیت ایران است و در مقابل دو قوه مقننه و مجریه یک قوه مستقلی است که حق حاکمیت تامه با قوه قضاییه است. حکم اعدام می‌دهد مردم را اعدام می‌کنند، حکم طلاق می‌دهد، حکم تخلیة منازل و املاک می‌دهد، بنابراین محترم‌ترین قوه است که باید مورد توجه و عنایت قرار بگیرد در این قوه مردان فنی کار می‌کنند از توی کوچه و خیابان نمی‌شود قاضی پیدا کرد کسانی که باید بر کرسی قضاوت بنشینند، دارای شئون بسیاری هستند که اگر واقعاً باز کنیم کتاب شرایع و ریاض را و باب قضا را ببینیم و شرایط قاضی را نگاه کنیم می‌بینیم چه قدر مشکل است و به قول آقای حائری‌زاده یعنی خبر لای جلسه الاسعید سعید اوشقی شقی بنابراین این یک پست بسیار محترمی است قاضی بایستی بیست و پنج سال تحصیل کند و بعد مدتی کار کند فکر آرامی داشته باشد، مرد شایسته‌ای باشد، از هوی و هوس دور باشد بتواند بی‌طرفی را در قضاوت رعایت کند ما از این مردان شریف عده‌ای بسیار در دادگستری داریم (صحیح است) ما از احصاییه‌ای که گرفته‌ایم در حدود دو هزار قاضی در تمام کشور داریم بیشتر هم نیست از این دو هزار قاضی آنچه معروف و شناخته شده هستند در حدود ۵۰۰ نفر هستند و آنچه شایستگی رسیدن به مقامات آنها را هم دارند باز هم در حدود هزار نفرند ولی اشتباهاتی که ناشی شده است از مداخله سیاست در قوه قضاییه این دستگاه متشنج شد ما اگر به فکر اصلاح می‌افتیم معنی‌اش این نیست که با زید و عمروی نظر خصوصی داشته باشیم این شأن مجلس نیست ما معتقدیم که فساد دستگاه قضایی ناشی از مداخله سیاست در دستگاه قضایی است (صحیح است) این دستگاه باید به کلی عاری از سیاست باشد و روی مقام قضاوت حکومت کند، با این کیفیت از تاریخی که سیاست را وارد دادگستری کردند و رجال سیاسی ایران برای تبرئه خودشان و برای گول زدن مدام متکی شده‌اند که اقوال ما متکی است به اقوال قضاوت و به اقوال استادان دانشگاه این مردم پاک و پاکیزه‌ای را که در شأن فرهنگ و در شأن قضایی باید مبری از سیاست باشند آلوده کردند برای مقاصد خودشان این گناه متوجه آنها است. گفت آتش به جان شمع فتد کاین بنا نهاد، و الا آنها تقصیری نداشتند پس ما این عنوان را در نظر بگیریم و سعی کنیم سیاست در قضاوت مداخله نکند و دستگاه قضایی تدریجاً و به ترتیبی که شأن این دستگاه است اصلاح بشود و سه شب پیش آقایان در جراید ملاحظه فرموده‌اید خبری بود که قضات توده‌ای دادگستری را از خدمت دادگستری خارج کرده‌اند بنده پری روز رفتم وزارت دادگستری اول سری زدم ببینم آنهایی که من می‌شناختم رفته‌اند یا پشت میزشان نشسته‌اند دیدم که نشسته‌اند و مشغول کارند بعد رفتم خدمت آقای وزیر دادگستری و جناب حائری‌زاده هم تشریف داشتند عرض کردم که آقا قضات توده‌ای هنوز هستند فرمودند بلی هستند آقا شماها پشتیبانی نکنید. تا شما حمایت از قضات می‌کنید ما نمی‌توانیم اصلاح کنیم، گفتم چه خلاف خدمتی کرده‌ام؟ همه حاضریم برای حمایت چرا حمایت نکنیم فرمودند قاضی را یک نفر ژاندارم دستبند به دستش می‌زند و توقیفش می‌کند من چگونه می‌توانم اصلاح کنم بنده یک مقداری ناراحت شدم دیدم واقعاً حکمیت به کسی برده‌ایم که اظهار عجز و ضعف می‌کند در حالتی که توقیف ژاندارم توقیف افراد شهربانی توقیف هر کس در صلاحیت دادگستری است اگر کسی اهانت کرد (شوشتری- آنها ضابط دادگستری هستند) آنها ضابطند و آنها مأمور هستند و دادگستری است که می‌تواند جلوی این تعدی را بگیرد چرا نمی‌گیرد چه منظورهایی دارد. چه محظوری دارد. چرا وزیر عدلیه نمی‌تواند پشت این تریبون بگوید که من به این دلیل عاجزم، به این دلیل ناتوانم، فلان وکیل اعمال نفوذ می‌کند نمی‌گذارد، فلان وزیر دخالت می‌کند نمی‌گذارد اینها را باید بگوید وقتی که شما می‌بینید در موقع افتتاح مجلس سنا در نطق بلیغ و متین اعلیحضرت همایونی در پشت این تریبون که می‌فرمایند- نظر من این است که دستگاه دادگستری از عناصر فاسد تصفیه شود وقتی که مجلس شورای ملی طالب این مطلب است و اصول حقوقی در دنیای متمدن می‌گوید که قضاوت باید دور از سیاست و مقرون به عدالت باشد آیا باز هم محظوری هست چرا نمی‌آیید اجرا کنید چرا ما را متهم می‌کنید؟ با این کیفیت نمی‌شود تأمل کرد باز هم شما در جایی که ما اعراض و نوامیس ملی را به آنها سپرده‌ایم در جایی که حق طلاق زوجات را دارد حق حکم تخلیه مسکن را دارد حق صدور حکم اعدام را دارد مماشات می‌کنید این دستگاه بایستی بسیار مقدس باشد و بسیار مورد احترام باشد خدا گواه است آقایان اغراق نمی‌گویم بنده قاضی سراغ دارم که تمام تابستان ۵ سیر انگور برای بچه‌هایش نتوانست بخرد (صحیح است) خدا می‌داند اغراق نمی‌گویم قاضی سراغ دارم که در انتهای خیابان شاهپور دو اطاق اجاره کرده و با کمال سختی زندگی می‌کند ولی رشوه‌های پنجاه هزار تومانی و ۱۰ هزار تومانی را نمی‌گیرد این اشخاص هستند، خوب در مقابل یک عده‌ای غیر صالح ...
رئیس- آقای نقابت وقت شما تمام شده است، صحبتی دارید؟
نقابت- مثل این که ۱۰ دقیقه دیگر اجازه می‌خواهم یک نکته دیگر هم هست که بایستی عرض کنم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ده دقیقه ادامه مذاکرات آقای نقابت، آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، بفرمایید.
نقابت- بسیار متشکرم، برای این که بتوانم از این مطالب نتیجه گرفته باشم و به فرمایش جناب آقای کریمی به حرف نگذرد یک پیشنهادی می‌کنم که آقایان توجه بفرمایند به عنوان اعمال نظارت مجلس شورای ملی یا در کمیسیون دادگستری یا در کمیسیون خاصی این تصمیم گرفته نشود که واقعاً نسبت به اصلاحات قوه قضاییه ایران یک توجه دقیقی بکنند که علل و موجبات خرابی بعضی از چرخ‌ها و جهات اصلاحی آنها توجه مخصوص بشود و این کار در این زمان که اوضاع و احوال مقتضی است به یک صورت شایسته‌ای به نتیجه عملی برسد عرض دیگری که لازم بود حضور آقایان عرض کنم این است که در چند جلسه قبل تصویب فرمودید که دانشکده نفت در آبادان تأسیس بشود (صدقی- دیشت در تمام روزنامه‌ها نوشته بودند که در تهران تشکیل است) و البته آن هم به رعایت این مطلب بود که الان دانشکده‌ای در آنجا هست ولی نه تحت برنامه و عنوان دانشکده اصلی مقدمات کار آنجا فراهم است ولی به تدریج بایستی تکمیل بشود یک جلسه جناب آقای وزیر اقتصاد ملی آمدند اینجا نطق گله‌آمیزی کردند که از لحاظ سیاست مقتضی نبود وقتی که اکثریت مجلس قیام کرد به خروج نقابت از این مجلس من حق گله ندارم باید تعظیم کنم و بروم (صحیح است) وقتی که قوه مقننه نظری می‌دهد دیگر گله ندارد بنده می‌خواهم این را عرض کنم که آقایان وزرا بعد از این تکلیف‌شان را بدانند اگر قانونی در مجلس تصویب شد و یکی از وزرا نسبت به آن موضوع نظر منفی دارد یا بایستی استعفا کند یا یک لایحه‌ای بیاورد اینجا به طور مستقل مطرح کند و آن قضیه مورد بحث واقع شود و الا عملاً خورد کردن تغییر شکل دادن قانون متامورفزه کردن به قول آقای دکتر شاهکار تصمیمات مجلس شورای ملی را این صحیح نیست. (صدرزاده- آنها مکلف به اجرا هستند لاغیر) آقایان یک قانونی تصویب فرمودند رفت خوب بروید اجرا کنید، چرا اذیت‌مان می‌کنید؟ چرا ایجاد یک معارضه‌ای می‌کنید؟ حالا قائل به تجریه شده‌اند یعنی یک دانشکده‌ای آنجا درست کنند یک دانشکده اینجا (مهدی ارباب- و یکی هم بندرعباس) نظر آقایان هست که هفت سال پیش آقایان اینجا تصویب فرمودید که کور دکترای حقوق را وزارت فرهنگ مکلف است افتتاح کند هشت سال است افتتاح نشده گفتند پول نداریم، رفتیم در کمیسیون بودجه ۸۰ هزار تومان حق‌التألیف را زدیم دادیم آنجا وزیردارایی آقای کاظمی بود مخالفت کرد آمد به کمیسیون بودجه گفت این حق‌التألیف را ما تعهد کردیم گفتم
بروند ریزش را بیاورید وقتی آوردند آقای شوشتری قضیه‌اش چه بود، ده هزار تومان به آقای کاظمی داده بودند که در تاریخ ایران بنویسند، آقایان هیچ وقت شما تاریخ ایران تألیف مهذب الدوله کاظمی خوانده‌اید (شوشتری- مگر ایشان تاریخ را بلدند؟) یکی ده هزار تومان هم داده بودند (دکتر عمید- دروغ محض است تکذیب می‌کنم) این را که من می‌گویم یا دکترای حقوق را؟ (دکتر عمید- این را که ده هزار تومان داده‌اند به آقای کاظمی دروغ است) عوضی فهمدید ما مخلص شما هم هستیم، گفتم برای افتتاح کور دکترا در بودجه وزارت فرهنگ یک مبلغ ۱۵۰ هزار تومانی به عنوان حق‌التألیف بود (دکتر عمید- فرهنگ؟) بله فرهنگ که این حق‌التألیف را ما گفتیم از آنجا بردارند بدهند به مدرسه حقوق تا کور دکترا باز کنند این را در کمیسیون بودجه مطرح کردیم، آنجا که مطرح شد وزیر مالیه مخالفت کرد گفت این حق‌التألیف تعهد شده گفتیم صورت ریز تعهدات را بیاورند وقتی آوردند صورت اینها بود، ده هزار تومان این بود که به آقای مهذب الدوله بدهند تاریخ ایران بنوسد یا ده هزار تومان به خانم مرحوم آهی بدهند گرامر روسی بنویسند، پنج هزار تومان بدهند به دیگری همین طور خلاصه این صورت را آوردند کمیسیون، از دیدن ریز کمیسیون تحت تأثیر رفت و تصویب کرد که ۷۰ هزار تومان را بدهند به آنها و هشتاد هزار تومان را هم بدهند مدرسه حقوق، بعد هم ۹۶۰ نفر لیسانسیه حقوق جمع شدیم یکی صد تومان ۹۶ هزار تومان به مدرسه حقوق پول دادیم (دکتر عمید- آوردند دادند درس هم شروع شد) اینجا نظریات خوش‌بینی و بدبینی هر دو وجود دارد، نظریه خوش‌بینی این است که آقایان دکترهای مدرسه حقوق دل‌شان می‌خواهد که انشاءالله در یک تاریخی در ۱۹۹۴ عده کافی پروفسور و دکتر فلان داشته باشیم آنجا را باز کنیم نظر بدبینی این است که می‌گویند این آقایان دکترها دل‌شان می‌خواهد تیتر دکترا منحصر به خودشان باشد و دیگری نداشته باشد بنده به آن بدبین‌ها و آن خوشبین‌ها کاری ندارم مطلبم روی مصوبات مجلس شورای ملی است وقتی که قانونی با قیام و قعود آقایان گذشت این قدرت اجرایی باید داشته باشد (صحیح است) باید اجرا شود خواهش می‌کنم که آقایان وزرا نسبت به اجرای قانون توجه و نظر بیشتری مرعی بدارند یک نکته دیگری هم داشتم که چون ۵ دقیقه بیشتر وقت ندارم این را هم به اختصار عرض می‌کنم و آن این است که جناب آقای مامقانی در مجلس سنا راجع به الغا قوانین دکتر مصدق بیانی فرموده‌اند و حتی نظر یکی از علمای حقوق را که می‌گوید احاله وکالت به نمایندگان ملت مستلزم احاله حق توکیل است بیان کرده‌اند اولاً این امر نظری خیلی که مماشات کنیم از نظر علیم اقلاً نظری است و الا از لحاظ فقهی که نظری نیست زیرا حق توکیل باید تصریح شود در اختیارات وکیل (صحیح است) وقتی که تصریح نشد وکیل به معنای ضمنی نمی‌تواند دارای این حق باشد (صحیح است) و اما اجازه دادن نمایندگان و مجلس شورای ملی به هیئت دولت و هر هیأتی برای اجرای یک کاری، این احاله وکالت نیست این اجازه اعمال حق است، این فرق می‌کند با مسأله سال قحطی است می‌گویند آقا بروید گندم مصرف ایران را بخرید و ذخیره کنید مردم از گرسنگی نمی‌میرند به شما اجازه می‌دهیم به هر نحوی به هر مبلغی به هر کیفیتی بخرید و برای اجرای این اجازه یک مقررات آیین‌نامه هم بنویسید این اجازه اعمال حقی است نه توکیل غیر یک مسئله‌ای است نظری، حالا مجلس شورای ملی برای این که خودش را از این نظر خلاص کند آمده پا را فراتر گذاشته گفته آقا این مصوبات را من از این تاریخ لغو می‌کنم (صحیح است) نگفته این کان لم یکن، گفته است از این تاریخ لغو (سرمد- وکالت هم که عقد جایزی است) اگر مجلس شورای ملی حق توکیل داشت و در این تاریخ فسخ کرده با این که وکالت عقد جایزی است که اشکالی ندارد، به علاوه وقتی از این تاریخ لغو کرد یعنی اعمال گذشته و حقوق مکتسبه را کاری نداریم از حالا به بعد اجرا شود این دیگر بحث اصولی ندارد و اگر یک قانونی غیر از این قانون و هر نوع قانون دیگری را مجلس شورای ملی به رعایت سیاست و مقتضیات بخواهد تغییری بدهد این که اشکال حقوقی در هیچ جایی ندارد و در تمام دنیا معمول و متداول است، این است که استدعا می‌کنم مسائلی را که آقایان با کمال علاقه اظهار نظر می‌کنند و در جهت صلاح و در حدود اظهار نظر آقایان نمایندگان افکار عامه یک مملکتی است این را داخل در بحث و دست اندازهای ایرادات غیروارد نیندازید یک روزی اینجا عرض کردم که یک پسر دهاتی داسش را گم کرد، از این داس‌های اره‌ای بود، گفتند داست را پیدا کردیم منزل آخوند ده است برو بگیر گفت نمی‌روم گفتند چرا؟ گفت این آخوند باسواد است و من بی‌سواد از من می‌پرسد رنگ داست چیست، می‌گویم سفید، می‌گوید جنسش چیست؟ می‌گویم آهن، ولی اگر پرسید که دنده‌اش چند تاست آن وقت نمی‌توانم بگویم و او فکر می‌کند مال من نیست حالا این آقایان باسواد ما را گرفتار نکنند شماره دندانه‌های داس را از ما نخواهند خواهش می‌کنم به این اندازه که وارد آن مسئله بشویم کم و بیش همه در شأن خودشان و بنده هم احقر آقایان وارد این مسائل هستیم و مطالب را مطالعه کرده‌ایم و آثارش را می‌دانیم در کجاست و به کجا برمی‌خورد، این را خواهش می‌کنم که ایجاد اخلال و اختلاف نکند و نظریات مجلس شورای ملی را به هر حال چه مجلس سنا و چه دولت محترم بدانند (صحیح است) (احسنت).
۳- بیانات آقای رئیس دایر به تشکر فرهنگیان و بازنشستگان از تصویب لوایح مربوط به آنها
رئیس- وارد دستور می‌شویم، از چند روز به این طرف تلگرافات زیادی از تمام استان‌ها و شهرستان‌ها به مجلس شورای ملی رسیده و از توجه آقایان نمایندگان و مجلس شورای ملی در ترمیم حقوق دبیران اظهار تشکر و سپاسگزاری کرده‌اند و مخصوصاً خواسته‌اند که به اطلاع مجلس شورای ملی این قسمت را هم برسانم و همین طور آقایان فرهنگیان و مدیران و دبیران پایتخت به ملاقات اینجانب آمدند و از توجه آقایان نمایندگان محترم اظهار تشکر و سپاسگزاری کردند آقایان افسران هم از توجهی که مجلس شورای ملی نسبت به رفع ظلم از آنها به عمل آورده امروز حاضر شدند و اظهار تشکر کردند من به همه آنها گفتم البته فرهنگ که همیشه مورد توجه مجلس شورای ملی بوده و مجلس برای مربی نوباوگان این کشور همیشه موافق بوده و بعدها هم در امور فرهنگ مساعدت لازم خواهد کرد و همین طور در مورد رفع ظلم از اشخاصی که دچار یک مظالمی می‌شوند مجلس همیشه اقدام می‌کند ضمناً مطلبی را خواستم عرض کنم در جلسه پیش که همین لایحه مطرح بود آقای دکتر جزایری یک پیشنهادی دادند که خودشان در نطق قبل از دستور ذکر کردند که ده یک اراضی اطراف شهر داده شود به فرهنگ من به ایشان گفتم که این مخالف با تبصره ماده ۱۱۰ و ماده ۱۱۷ و قسمت اخیر ماده ۱۱۶ آیین‌نامه است شما با سایر رفقای‌تان مذاکره کنید و این را به عنوان یک طرحی بدهید و الا همین طوری پینشهادهایی که می‌شود در یک لایحه دیگری که تناسب ندارد نمی‌توان گنجانید و الا اینجا قصد نبود از یک حقی به عنوان مالکیت که گفتند دفاع شود من خودم طرفدار مالکیت محدود معتقد نیستم که یک نفر صد تا ده داشته باشد و خراب البته اگر چند تا ده داشته باشد و آباد کند و آباد نگاهدارد اشکالی ندارد اما اگر آباد نکند باید تقویتش کرد که آباد کند مجلس شورای ملی برای حرف نیست اینجا برای عمل است یک طرح‌های مفیدی تنظیم کنید بنده اینجا مجری نظریات آقایان هستم و اداره می‌کنم مجلس را اما رأی و تصمیم با مجلس شورای ملی است هر چه را لازم بدانند برای اصلاحات ضروری در نظر بگیرند و به مجلس تقدیم کنند بهتر از این است که حرف زده شود خواستم عرض کنم قدرت در دست ماست ما اینجا باید عمل کنیم البته باید عمل کنیم البته باید دعا هم کرد ولی ما یک وظایفی داریم که اگر وظایف‌مان را انجام بدهیم حتماً این مملکت از این وضع فعلی خارج خواهد شد و در جاده ترقی خواهد افتاد (صحیح است)
۴- طرح و تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به اعتبارات فرهنگ و بهداری و راه‌سازی و ساختمانی سنوات از ۱۳۲۹ الی ۱۳۳۲
رئیس- یک طرحی آقایان داده‌اند که همه آقایان هم نمایندگان شهرستان‌ها و هم نمایندگان مرکز به آن علاقمندند و آن اجازه صرف اعتبارات سال ۲۹ و ۳۰ و ۳۱ و ۳۲ است که در بودجه بوده عمل نشده و این ساختمان‌ها همین طور بدون تکلیف مانده تقاضا کردند که در ۳۳ مصرف شود و این اعتبار از بین نرود حالا این طرح قرائت و مطرح می‌شود.
دکتر بینا- بنده سؤالی دارم که تقدیم می‌کنم.
رئیس- لطف کنید برای دولت فرستاده می‌شود. (طرح تقدیمی به شرح زیر قرائت شد.)
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
اینجان به آن امضاکنندگان زیر تقاضا داریم تبصره ۶ از لایحه بودجه را که ذیلاً درج می‌گردد-
«اعتبارات ساختمانی سال‌های ۱۳۲۹ تا آخر سال ۱۳۳۲ که در بودجه کل کشور یا بودجه وزارتخانه‌ها و ادارت مستقلاً و یا ضمنی منظور شده و همچنین بقیه اعتبار توسعه بهداشت و فرهنگ و کشاورزی و ساختمان‌های بهداشتی و فرهنگی (ردیف ۷۳ بودجه سال ۱۳۳۲ کل کشور) تا آخر سال ۱۳۳۳ قابل تعهد و مصرف می‌باشد» با قید سه فوریت مطرح فرمایند.
دکتر حسن پیرنیا، عرب شیبانی، موسوی، عبدالله سعیدی، سالار بهزادی، دکتر مشیر فاطمی، کاظم شیبانی، یار محمد شادلو، استخر، عزیزاعظم زنگنه، مرتضی حکمت، قوامی، محمدرضا خرازی، محسن‌اکبر، صراف‌زاده، سلطان‌مراد بختیار، سلطانی، ذوالفقاری، مسعودی، فضل‌علی هدی، جلیلوند، معین‌زاده، دکتر شاهکار.
رئیس- به امضای عده زیادی است، این سه فوریت لازم ندارد چون مالی است دو فوریت کافی است و برای مزید اطلاع آقایان عرض می‌کنم که در تبصره ۶ بودجه امسال هم گذاشته شده قرائت می‌شود تا آقایان مطلع باشند.
(تبصره ۶ بودجه سال ۱۳۳۳ به شرح زیر قرائت شد.)
تبصره ۶- اعتبارات ساختمانی سال‌های ۱۳۲۹ تا آخر سال ۱۳۳۲ که در بودجه کل کشور یا بودجه وزارتخانه‌ها و ادارات مستقلاً یا ضمنی منظور شده و همچنین بقیه اعتبار توسعه بهداشت و فرهنگ و کشاورزی و ساختمان‌های بهداشتی و فرهنگی (ردیف ۷۳ بودجه ۱۳۳۲ کل کشور) تا آخر سال ۱۳۳۳ قابل تعهد و مصرف می‌باشد.
محمدعلی مسعودی- این عین همان طرحی است که داده شده.
رئیس- فوریت اول مطرح است آقای دکتر پیرنیا توضیحی دارید بفرمایید.
شوشتری- پیشنهاد خرج است باید وزیردارایی باشد.
رئیس- گفتم که در خود بودجه وزیر دارایی گذاشته، به امضای وزیردارایی هم رسیده است حالا توضیحاتی می‌دهند بعد ایشان می‌آیند.
دکتر پیرنیا- البته چون آقایان محترم غالباً این طرح را امضا فرموده‌اند بنده بی‌نیاز هستم که توضیح زیادی عرض کنم.
رئیس- این در فوریت است لزوم فوریت را ذکر کنید.
دکتر پیرنیا- اساس این کار این است از لحاظ فوریت می‌خواستم عرض کنم چون آقایان دائماً هر ماه مواجه هستند با طرح‌های یک دوازدهم و به تدریج این پرداخت‌ها برای حقوق و مخارجی که تا حدی ضرورت ندارد انجام می‌شود ولی مخارج عمده دیگری از قبیل ساختمان دبیرستان و دبستان و یا ساختمان بیمارستان هست که کلیه آقایان وقت صرف کرده‌اند و زحماتی کشیده‌اند برای این که این را در بودجه مستقر کنند و پادار کنند و اهالی شهرستان‌ها هم انتظاراتی دارند.
رئیس- آقای اکبر موافقید؟ (محسن‌اکبر- بلی) چون فوریت مطرح است یک نفر مخالف باید صحبت کند (گفته شد- کسی مخالف نیست) مخالفی نیست؟ آقای صدرزاده.
صدرزاده- موافقم.
رئیس- آقای ارباب.
ارباب- موافقم.
رئیس- آقای دکتر پیرنیا.
دکتر پیرنیا- موافقم.
رئیس- آقای شوشتری موافقید؟
شوشتری- بله موافقم.
رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- بنده هم موافقم.
رئیس- پس رأی می‌گیریم به فوریت اول طرح آقایان موافقین قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد اصل طرح مطرح است آقای دکتر پیرنیا بفرمایید توضیحات خود را بدهید.
دکتر پیرنیا- همان طوری که قبلاً حضور محترم آقایان عرض کرده بودم چون اکثر آقایان لطف فرمودند و این طرح را امضا کردند تصور نمی‌کنم توضیحات زیادی لازم باشد و برای اطلاع بیشتر آقایان محترم دو مرتبه این طرح را قرائت می‌کنم. (به شرح سابق خواندند). منظور البته این است که آقایان نمایندگان روی احتیاجات محلی یک تقاضاهایی می‌فرمودند راجع به این که مدرسه و بیمارستان در شهرستان‌ها ساخته بشود و کارهای کشاورزی انجام بشود که به نفع مردم محل است منت‌ها تصویب بودجه متأسفانه مدتی است که به طور یک دوازدهم انجام شده و این منظور عملی نشده در صورتی که قسمت مهم کاری که در شهرستان‌ها باید انجام بشود مربوط به این قسمت است که نه تنها بودجه ۳۳ تا وسط سال باقیمانده و معلوم نیست چه وقت تصویب بشود بودجه سال‌های گذشته از سال ۱۳۲۹ تا ۳۲ به همین ترتیب انجام شده است و کارهای اساسی در شهرستان‌ها متوقف مانده است (صحیح است) به همین جهت است که از دولت تقاضا شد که این موضوع را در بودجه سال ۳۳ منظور بکند و علت این تقاضا هم این بود که به طوری که آقایان استحضار دارند طبق آیین‌نامه نمایندگان مجلس شورای ملی حق دادن پیشنهاد خرج ندارند برای این که پیشنهاد خرج نباشد همان پیشنهاد دولت را ما مبنی قرار دادیم که به آن وسیله بتوانیم بدون این که پیشنهاد خرجی باشد این منظور را تأمین کنیم و کارهای ساختمانی مربوط به فرهنگ و مربوط به بهداشت و مربوط به کشاورزی در شهرستان‌ها شروع و انجام بشود و البته بنده در اینجا یک تقاضایی هم دارم و آن این است که بودجه سال ۱۳۳۴ را دولت زودتر به مجلس تقدیم بکند که قبل از سال ۱۳۳۴ انشاءالله بودجه آن سال به تصویب برسد و بتوانند از اعتبارات ساختمانی از اول سال استفاده بکنند (صحیح است).
رئیس- آقای مشایخی مخالفید؟
مشایخی- بنده با اساسش موافقم ولی راجع به طرزش توضیحی دارم.
رئیس- توضیحی ندارد موافقید یا مخالف؟
مشایخی- عرض کردم موافقم و به عنوان مخبر کمیسیون بودجه هم می‌خواهم توضیحی بدهم.
رئیس- این طرح است و مخبر ندارد بفرمایید موافقید یا مخالف؟
مشایخی- اصولاً موافقم ولی اجازه خواستم.
رئیس- اصولاً ندارد چون موافقید نمی‌توانید صحبت کنید آقای نراقی موافقید یا مخالف؟
نراقی- مخالفم. مخالفت بنده روی خاصه خرجی است که وزارتخانه‌ها نسبت به تهران و مخصوصاً بعضی وقت‌ها نسبت به بعضی از ولایات می‌کنند (یک نفر از نمایندگان- نسبت به همدان) همدان را بنده الان توضیح می‌دهم اتفاقاً همان همدان است که بانک ساختمانی مدت‌ها است که اعلان می‌کنند ساختمان‌های مدارس را به مناقصه می‌گذارد در ولایات (یک نفر از نمایندگان- همه‌اش دروغ است) اتفاقاً راجع به همدان هیچ گونه اقدامی نکرده است بعد از این که تصویب شد باز خاصه خرجی می‌شود هر وکیلی که مثل بنده بی‌عرضه نباشد دست و پا می‌کند در آن شهرستان خرج می‌شود و اگر مثل بنده بی‌دست و پا و بی‌عرضه باشد هیچ گونه اقدامی نمی‌شود چنانکه در همدان هیچ اقدامی در مورد دبیرستان و بیمارستان نشده و بنده مخالفتم با این طرح روی این اصل است که نباید خاصه خرجی بشود. مخالفت خودم را هم پس می‌گیرم.
دکتر وکیل- همدان بیمارستان دارد، دبیرستان دارد، همه چیز دارد.
رئیس- آقای مشایخی موافقید بفرمایید.
مکرم- پس گرفتند مخالفت‌شان را.
رئیس- پیشنهادی نشده که پس بگیرند.
مشایخی- بنده اولاً خیلی متأسفم که کمیسیون بودجه به واسطه مشکلاتی که داشته موفق نشده که تا حال حاضر بودجه تفصیلی کشور را تصویب بکند و به مجلس بدهد تأسفی که عرض کردم این است که خود آقایان محظور و مشکلات کار را توجه دارید و آن این است که این بودجه قابل تصویب از طرف کمیسیون نیست و ما انتظار داریم که گشایشی در وضع مالی مملکت پیدا بشود، بهبودی در وضع اقتصادی و مالی مملکت پیدا شود که بتوانیم تعهداتی را که در بودجه سال ۱۳۳۳ پیش‌بینی شده است پادار کنیم و یک گزارش مساعدی که متضمن عمران و آبادی کشور باشد به مجلس تقدیم کنیم (مهندس جفرودی- انشاءالله از محل نفت می‌دهید) راجع به درآمد نفت مورد بحث نیست البته درآمد نفت باید به مصرف کارهای عمرانی کشور برسد هیچ محل تردید نیست ولی این را باید مورد نظر قرار داد که مملکتی وقتی کارهای اقتصادیش جریان خواهد داشت که بودجه مملکتی آن تعادل داشته باشد، با توجه به این که کارهای مملکتی باید با درآمد نفت یک سر و صورتی داشته باشد تصدیق بفرمایید که تمام درآمد نفت را هم اختصاص بدهیم به بودجه کل کشور و بودجه کل کشور هم تازه متعادل نباشد این منطقاً صحیح نیست باید فکر اساسی کرد و توجه داشت که در تمام دنیا ملل مترقی آن مللی هستند که بودجه دخل و خرج‌شان با هم برابری کند و یکی از وظایف اصلی مجلس شورای ملی هم این است که راه‌هایی در نظر بگیرد که بودجه کل کشور به طور کلی متعادل باشد اگر فرض بکنیم که در سال ۳۳ این منظور را نمی‌توانیم تأمین بکنیم باید اساس و شالوده‌ها را طوری تعیین کنید که به طور قطع بودجه ۳۴ تعادل داشته باشد این اصلی است که هیچ کس نمی‌تواند تردید بکند زیرا ما علاقمند هستیم که تمام شئون مملکت باید در تمام جهات تکامل پیدا بکند و اگر بودجه متعادل نداشته باشد بزرگ‌ترین نقص در دستگاه مالی و اقتصادی کشور نبودن بوجه تعادل است (دکتر جزایری- اگر مالیات وصول شود بودجه متعادل است) مالیات‌ها را بر اساس قوانین جاریه کشور و تناسب با بنیه اقتصادی افراد این کشور باید وصول بشود کمال مطلوب هست که از حیف و میل جلوگیری شود و همان طوری که مقام محترم ریاست در چند دقیقه قبل فرمودند مجلس شورای ملی جای آمین گفتن نیست مجلس شورای ملی برای اصلاحات است برای نظارت در کارهای مملکت است و ما که نمایندگان مجلس شورای ملی هستیم امیدواریم این حق نظارت را به بهترین وجهی اعمال کنیم و هیچ کس مخالف با فوریت این طرح نیست موضوعی که بنده می‌خواهم راجع به آن صحبت کنم موضوع تبصره است کمال مطلوب ماست که مدرسه ساخته بشود، راه‌سازی بشود، فرهنگ مملکت و بهداری مملکت ترقی بکند به همین جهت هم با فوریت این لایحه کسی مخالفت نکرد با اساسش هم کسی مخالفت نکرد اما من خواستم که از تهی‌کنندگان طرح تقاضا کنم که یک توضیحی راجع به این موضوع بدهند ماده ۶ بودجه می‌گوید که کلیه تعهداتی را که از سال ۲۹ تا ۳۲ شده در سال جاری قابل پرداخت است اضافه هم کردند رقم مذکور در بودجه سال ۳۲ نسبت به فرهنگ و کارهای عمرانی را قسمت اخیرش روشن است برای این که در ردیف ۷۶ گفته است ۵ میلیون اعتبار برای کارهای فرهنگی و عمرانی البته در ستون ملاحظات هم نوشته شده است با تقسیم بین شهرستان‌ها و استان‌های کشور و با در نظر گرفتن جمعیت این شهرستان‌ها و ولایات ولی قسمت اول این تبصره مبهم است رقم مربوطه‌اش در بودجه سال ۲۹ برای کارهای ساختمانی فرهنگی یا راه‌سازی یا سایر اعتبارات بودجه کشور چه مبلغ بود و همچنین رقم مندرج در بودجه سال ۳۲ و ۳۳ چه قدر است یکی از آقایان به من جواب بدهد جناب آقای پیرنیا بنده توضیح خواستم خیلی معذرت می‌خواهم که این
مبلغی که الان به تصویب مجلس می‌رسد چه قدر است ما دلمان می‌خواهد که بودجه در درجه اول به مصرف کارهای عمرانی برسد ولی بفرمایید مبلغش چه قدر است (دکتر پیرنیا- در بودجه هست) عجب اجازه بفرمایید قانون محاسبات عمومی طرز تنظیم بودجه و طرز خرج بودجه و طرز نظارت بودجه معین کرده جناب آقای اردلان که وزیر دارایی هم بوده‌اند راجع به این موضوع یک کتاب فوق‌العاده گران‌بهایی مرقوم فرموده‌اند بودجه مملکت را توضیح داده‌اند با مراجعه به بودجه و با مراجعه به کتابی که آقای اردلان مرقوم فرموده‌اند معتقدم که مجلس در تصویب اعتبارات باید رقم قطعی تعیین کند هفته گذشته وزیر فرهنگ آمد اینجا یک لایحه آورد رقم قطعی اعتباری را که می‌خواست تعیین کرد استدعا می‌کنم جناب آقای صدرزاده توجه بفرمایند می‌خواهم حقیقت مطلب روشن شود عرض کردم صددرصد موافقم که از اعتبارات درآمدهای سال جاری انشاءالله بتوانیم نود درصد آن را به مصرف کارهای عام‌المنفعه و عمرانی برسانیم اما ما که به مسند نمایندگی نشسته‌ایم ما که می‌خواهیم رأی بدهیم به بودجه باید بفهمیم که چه مقدار است (دکتر پیرنیا- از محل صرفه‌جویی) به شما قول می‌دهم که یک شاهی وجودی نیست، به شما اطمینان می‌دهم که یک شاهی در صندوق شاهنشاهی کشور در خزانه‌داری کشور موجودی نیست (دکتر پیرنیا- موجودی هست) آقای دکتر پیرنیا شما مدتی معاون وزارت دارایی بودید به اصول مالی آشنا هستید مردی هستید که دل‌تان می‌خواهد کار مفید بکنید این خوب است ولی اصلاً بودجه سال گذشته درست نبود دروغ بود، مرور بود، مجعول بود، خلاف واقع بود، به علاوه اول که دولت آمد خودش را معرفی کرد و در چند روز قبل در کمیسیون بودجه توضیح دد که خزانه موجودی نداشت صرفه‌جویی نشده پولی در دستگاه نیست از کجا می‌خواهید پرداخت کنید بنده معتقدم خود دولت که این ماده را گذاشته بی‌مطالعه گذاشته، استدعا می‌کنم توجه بفرمایند ما در کمیسیون بودجه این موضوع را رسیدگی کردیم یک بودجه‌ای آورده‌اند ۸۰۰ میلیون درآمد و ۱۲۰۰ میلیون خرج ۴۰۰ میلیون تومان از مبلغ مذکور در بودجه فعلاً کم است و بدون محل، آن وقت شما اگر بخواهید مواد اعتباری که در بودجه ذکر شده و رقمش را در همین بودجه قلمداد نکردند آن را هم بخواهید تصویب کنید دلخوش کنک است بنده عرض کردم اصولاً کمال مطلوب ما تأمین بهداشت و فرهنگ ر سراسر کشور، مداوای مجانی و ایجاد مدارس ابتدایی و دبیرستان و دانشکده حقوق است تمام اینها ایده‌آل است همه را می‌خواهم اما پول کجا است من نمی‌دانم بنده فقط یک راه می‌دانم و آن این است که یکی از آقایان موافقین این موضوع بیایند اینجا بگویند که این رقم مذکور در ماده ۶ اعتبار سال ۲۹ در وزارت راه در وزارت بهداری در وزارت فرهنگ چه مبلغ است در سایر مؤسسات که در این کشور داریم چه مبلغ است، پولش کجاست! آن وقت تصویب کنیم؟ عرضی کردم از نظر مالی به نظر بنده هر شخص آشنای به اوضاع مالی باید این توضیحات را مورد توجه قرار بدهد تصویب کند من نه تنها مخالفتی ندارم کمال موافقت را هم دارم فقط می‌خواهم عرض کنم عدم تصویب بودجه از طرف کمیسیون بودجه به چه علت است آقای عرب شیبانی خود شما عضو کمیسیون بودجه هستید آقایان دیگر هم می‌دانند شما می‌دانید که در این موضوع در کمیسیون بودجه صحبت کردیم همه هم علاقمند بودیم تصویب یک جز از بودجه از طرف مجلس برای کارهای عمرانی بسیار کار خوبی است ولی اگر کمیسیون بودجه در این موضوع تاکنون گزارشی نداده است برای این بوده است که می‌خواستیم بررسی صحیح بکنیم محل پول آن را پیدا بکنیم و پیشنهاد بکنیم بنده عقیده دارم و از آقایان می‌خواهم خواهشی کنم که خوب است در این موضوع عجله نکنید آقای وزیر دارایی بیایند در مجلس در محضر مجلس شورای ملی توضیحاتی که عرض کردم ایشان هم حضور داشته باشند ببینم اعتباراتش در کجا است صورت‌های لازم را از سال ۳۱ و ۳۲ استخراج کنیم و ببینیم رقم درآمدش را و آقای وزیر دارایی ببینند که می‌توانند پرداخت کنند تصویب بکنیم دولت این موادی را که آورده به مجلس تقدیم کرده خودش هم معتقد به اجرای آن قسمت چند مرتبه در کمیسیون بودجه با ایشان صحبت کردیم خود آقای وزیر دارایی در توضیحاتی که در کمیسیون بودجه دادند صریحاً گفتند که کمال مطلوب من این است که این کارها بشود آقایان نمایندگان راهی پیدا کنید که بودجه‌ها در هر حال با هم بخوانند با وزرا در اطراف خرج‌شان صحبت کنید شاید که حاضر بشوند کم کنند (شمس قنات‌آبادی- بنده اخطار دادم چند دقیقه باید صحبت کند).
رئیس- در اصل لایحه است نیم ساعت وقت دارند می‌توانند صحبت کنند.
مشایخی- عرایضم را خاتمه می‌دهم با این مطلب که تصویب این لایحه حضور وزیر دارایی را لازم دارد.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکره رسیده که قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد.)
در ماده واحده پیشنهاد کفایت مذاکره می‌کنم. محمدعلی مسعودی
رئیس- آقای مسعودی.
شمس قنات‌آبادی- کسی مخالف نیست.
محمدعلی مسعودی- نمی‌دانم می‌خواهم عرض کنم آقای مشایخی یک سؤالی کردند که اگر معلوم بکنید که وزارت بهداری یا وزارت راه یا وزارت فرهنگ یا وزارتخانه‌های دیگر در این سال‌ها چه قدر از این بودجه را مصرف نکردند آن وقت این بودجه را مصرف نکردند آن وقت آقایان تصمیم بگیرند ما اگر بخواهیم این سؤال را بکنیم پنج سال دیگر جوابش نخواهد رسید (صحیح است) مطلب هم خیلی روشن است مربوط به فرهنگ و بهداشت است توضیح هم ندارد هر چه قدر از این مبالغ باقی مانده چون بودجه سال ۳۲ همان طوری که فرمودید مجعول بوده است ممکن است چیزی از آن باشد و یا رقمش پیدا نشود ولی از ۲۹ یا ۳۰ مسلماً هست (مشایخی- مبلغش چه قدر است) اگر بخواهیم سؤال بکنیم ۶- ۷ سال طول می‌کشد جوابش به مجلس برسد بنابراین با تصویب این طرح یک عمل صحیحی ما می‌کنیم وقتی که تصویب شد اگر داشت دولت می‌دهد و چون پیشنهادات زیادی هم رسیده این بود که بنده در ماده واحده پیشنهاد کردم که مذاکرات کافی باشد و پیشنهادات مطرح شود که خوب‌تر به نتیجه برسیم.
رئیس- نسبت به کفایت مذاکرات مخالفی نیست (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بر کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد، ختم جلسه
رئیس- چون پیشنهادات زیادی رسیده و وقت مقتضی است پیشنهادات می‌ماند برای جلسه بعد که وزیر دارایی هم حاضر بشود جلسه روز یکشنبه خواهد بود.
(مجلس یک ربع قبل از ظهر ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت