مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ بهمن ۱۳۲۹ نشست ۱۱۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال ششم – شماره ۱۷۴۲
۵ شتبه ۱۹ بهمن ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۱۲
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۶
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۱۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۵ بهمن ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱ـ تصویب صورت مجلس
۲ـ سؤال آقای فرهودی راجع به سد کرخه و جواب آقای وزیر کشاورزی
۳ـ سؤال آقای قاسم فولادوند راجع به آب و برق بروجرد و مبارزه با سن و جواب آقایان وزیر کشاورزی و وزیر کشور
۴ـ اخذ رأی و تصویب ماده اول گزارش بهداشت شهری
۵ـ اخذ رأی و تصویب تفاوت عیدی مستخدمین جزء
۶ـ اخذ رأی و تصویب فوق‌العاده آقایان ملک‌الشعرای بهار و نظام‌وفا
۷ـ اخذ رأی و تصویب مستمری آقای اسدالله کیانی
۸ـ بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون‌های بهداری و دادگستری راجع به بهداشت شهری
۹ـ بیانات قبل از دستور ـ آقایان: حاذقی ـ محمدعلی مسعودی و معدل
۱۰ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ـ تصویب صورت مجلس
رئیس ـ صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: نورالدین امامی، اورنگ، عرب‌شیبانی، موسوی ـ امیرافشاری، بهادری، مجتهدی، امینی، اسلامی، دکتر مجتهدی، حمیدیه، دهقان، عمادتربتی، سودآور، محمد ذوالفقاری، دکتر مصدق، طباطبایی، دکتر شایگان، شادلو.
غائبین بی‌اجازه ـ آقایان: جواد مسعودی، گیو، شیبانی، تولیت.
دیرآمدگان با اجازه ـ آقایان: نصرتیان ۲ ساعت، فقیه‌زاده ۳۰ دقیقه
دیرآمدگان بی‌اجازه ـ آقایان: محمودی یک ساعت ـ حسین اکبر یک ساعت ـ هراتی یک ساعت ـ سلطانی ۳۰دقیقه ـ ابریشم‌کار یک ساعت ـ شهاب خسروانی یک ساعت ـ دکتر مصباح‌زاده یک ساعت.
رئیس ـ آقای شوشتری نسبت به صورت‌مجلس نظری دارید؟
شوشتری ـ بله.
رئیس ـ بفرمایید.
شوشتری ـ بسم الله الرحمن الرحیم بنده راجع به صورت جلسه گذشته مطلبی بود که لازم دانستم عرض کنم بیاناتی که در جلسه قبل کردم در صورت مجلس نواقصی مشاهده می‌شود که البته به واسطه تند حرف زدن و یا ارتجالی حرف زدن است چون من عادت ندارم بنویسم باید بگویم و آنچه را که فکر می‌کنم برایم انشا می‌شود و می‌گویم در صورت جلسه ممکن است آقایان تندنویس‌ها در جملات اشتباهی بکنند و من چندی قبل از مقام ریاست استدعا کردم و این استدعای من اصولی بود اگر در مملکت ناطق و خطیب لازم است حتماً باید این قسمت رعایت بشود که نطق وکلا کاملاً و بدون تحریف نوشته شود ولی نطق وکلا را مخبرین جراید و روزنامه‌ها کماهوحقه و به طور انشا علاوه بر این که نمی‌نویسند روی فکر خود تحریف هم می‌کنند و مقصود متکلم، ناطق، نماینده وکیل علاوه بر این که حاصل نمی‌شود نقض غرض هم می‌شود. خدمتگزار را باید تشویق کرد تربیت کرد خطیب را باید در مملکت تربیت کرد نه این که هر کسی برود به میل خودش هر طور بگوید جناب آقای فرهودی جناب آقای کشاورز صدر جناب آقای رفیع من این جور گفتم کجا این جور گفتم؟ من مطالبی پشت تریبون گفتم، پشت میز خطابه گفتم از نظر مملکت و خود را مخاطب قرار دادم که آبروی فردی را نبرم از خود شروع کردم من نه اهل زمین گرفتنم، نه اهل زمین خوردنم، نه اهل رشوه خوردنم نه اهل این کارها آقایان مخبرین جرائد آقایان ارباب جرائد ...
رئیس ـ آقای شوشتری راجع به صورت مجلس بفرمایید.
شوشتری ـ چشم اطاعت می‌کنم خود آقا می‌دانید امتثال امر ریاست و انتظامات مجلس شورای ملی را از هر جهت مطیعم و باید هم اطاعت کنم از این جهت از مقام ریاست مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم می‌خواهم این روزنامه رسمی با کیفیتی که نطق وکلا را می‌نویسند این کافی برای منظور مملکت و مجلس شورای ملی نیست به علاوه زیان دارد زیرا در مناقصات و مزایدات که اعلانات را می‌بینم در آنجا غیر از مرحوم زعفر جنی قدسی سره کسی آن را نمی‌خواند، هیچ کس آن را نمی‌خواند آن وقت روزنامه‌ها می‌گویند و می‌نویسند که کجاها چه فعل و انفعال شده یکی می‌گوید در کجا چه شده، از این جهت نمایندگان محترم موافقت بفرمایند، مقام ریاست
موافقت بفرمایند که روزنامه رسمی به صورتی در بیاید که همان روز یا فردای آن روز نطق وکلا در دسترس مردم گذارده شود که مردم بدانند خادم کیست؟ خائن کیست؟ صریح‌گو کیست؟ عوام‌فریب کیست؟ خادم به مردم و جامعه کیست؟ و کسی که می‌خواهد کار بکند و خدمت بکند کیست؟ یک استدعای دیگر دارم امروز سؤال بنده باید راجع به اراضی اطراف تهران مطرح بشود.
کشاورز صدر - همه باید تقسیم بشود.
شوشتری - اجازه بفرمایید صورت خواستم صورت ندادند اگر اجازه بفرمایید چون آقایان وزرا فعلاً برای جواب سؤالات حاضر نشدند عقب بیاندازند سؤالات را و اول جلسه نطق قبل از دستور را اجازه بفرمایید بنده هم سؤال دارم.....
رئیس - آقای شوشتری بگذارید در موقع خودش بفرمایید.
شوشتری - چشم.
رئیس - آقای فقیه‌زاده نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟ بفرمایید.
فقیه‌زاده - عرض کنم بنده یک عرایضی پریروز کردم در صورت جلسه اشتباه نوشته شده خواستم استدعا کنم این قسمت را امر بفرمایید اصلاح شود بنده عرض کردم برنامه، در رادیو و روزنامه‌ها گفتند و نوشتند و بوق زدند که چند چاه در قزوین حفر کرده‌اند اشتباهاً اینجا نوشته شده این قسمت اصلاح شود یکی هم راجع به راه الموت که توضیحاتی دادم گفتم با ساختمان این راه علاوه بر آبادی خود این محل چند بلوک گیلان آباد می‌شود من جمله گفتم بلوک عمارلو که نوشته شده است انبارکوه که این را هم اصلاح بفرمایید یک تلگرافی هم اخیراً از قزوین برای مجلس شورای ملی به وسیله بنده رسیده است که از موقع استفاده می‌کنم و تقدیم می‌کنم و آن این است که اداره اوقاف یک حق اضافه از آن صدی پنج مطالبه می‌کند و به موجب این تلگراف متولیان اوقاف قزوین شکایت کرده‌اند سابقه هم در مجلس هست این را تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس - این قسمت را بدهید تندنویسی اصلاح می‌شود، آقای کشاورز صدر بفرمایید.
کشاورز صدر - اگر نظر آقایان محترم باشد بنده در جلسه مجلس پیشنهادی داده بودم به این مضمون که مالکین و صاحبان کارخانه‌جات اعم از دولتی و خصوصی با خرج خودشان وسایل بهداشت و نظافت کشاورزان و عائله آنها و کارگران و عائله آنها را آماده و فراهم بکنند آقای وزیر بهداری برخاستند و فرمودند که من موافقم با این پیشنهاد ولی بگذارید در ماده ۴ مطرح شود و بنده استرداد نکردم در جرازد بنده دیدم نوشته‌اند استرداد کرده‌ام من نمی‌خواهم اینجا به عنوان این که چرا در جرازد این طور نوشته‌اند متذکر بشوم خواستم در تأیید اظهارات جناب آقای شوشتری عرض کنم که یک وسیله‌ای فراهم بکنند مقام ریاست که این اظهارات نیم ساعت یا یک ساعت بعد از ختم جلسه به عموم آقایان ارباب محترم جراید و مخبرین برسد زیرا برای آنها هم من تصدیق می‌کنم مشکل است ما اینجا تند صحبت می‌کنیم و یک مذاکرات بین‌الاثنین هم هست دور از ما هم نشسته‌اند اینها باید اینها را ضبط بکنند ولی من استدعا می‌کنم از آقایان ارباب جراید که بنده هم افتخار همکاری آقایان را پیدا کرده‌ام و امتیاز روزنامه گرفته‌ام یک قدری در این باب رعایت بفرمایند (مبارک است)
رئیس - نسبت به صورت مجلس دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
معدل - بنده می‌خواستم اجازه بگیرم که امروز قبل از دستور چند کلمه عرض بکنم آقایان وزرا هم نیامده‌اند که سؤالات مطرح شود.
رئیس - امروز اختصاص داده شده است به سؤالات (مکی - با ورود در دستور و سؤال مخالفم) آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی - بنده هم با نظر آقای معدل موافقم، با نطق قبل از دستور موافقم (صحیح است) یک عرایضی هست که باید به عرض برسد (صحیح است).
رئیس - آقای امامی‌اهری بفرمایید.
امامی‌اهری - این قسمت را که جناب آقای رئیس اشاره فرمودند که گاهی اوقات نطق قبل از دستور مجلس اختصاص به سؤالات داشته باشد بنده خواستم ببینم نظر مقام ریاست و سایر آقایان در این باب چیست؟ چون نطق قبل از دستور یک حقی است؟ یعنی آقایان نمایندگانی که به موجب ماده ۸۳ می‌آیند اسم می‌نویسند اینجا به عقیده من حقی برای آنها منظور شده مگر این که آنها از حق خودشان صرف‌نظر بکنند و آن وقت اختصاص به سؤالات داده بشود در این قسمت خواستم توجه بفرمایند که برای آینده هم همین طور اجرا بشود.
رئیس - در چند جلسه پیش صحبت شد، مذاکره شد خود مجلس موافقت کرد دو جلسه به جای نطق قبل از دستور سؤالات مطرح بشود یک جلسه، جلسه پیش سؤالات مطرح شد و یک جلسه هم امروز است که باید سؤالات مطرح شود به همین جهت هم ورقه نطق قبل از دستور گذاشته نشد کسی هم امروز ثبت‌نام نکرده است معهذا گر آقایان موافق باشند که نطق قبل از دستور به عمل بیاید مانعی ندارد، دو سه نفر اجازه خواسته‌اند (شوشتری - بنده هم برای تقدیم سؤالات اجازه خواسته‌ام) یکی آقای معدل یکی هم آقای مکی هستند که اجازه خواسته‌اند ولی حالا چون این طور قرار گذاشته شده ممکن است امروز سؤالات به عمل بیاید قبل از ختم جلسه هم آقایان بیانات خودشان را بکنند. بنابراین سؤالات مطرح می‌شود سؤالی است مربوط به آقای وزیر کشاورزی که حاضرند.
۲ - سؤال آقای فرهودی راجع به سد کرخه و جواب آقای وزیر کشاورزی.
رئیس - در طرح سؤالات آقای شوشتری مقدمند ولی چون آقای وزیر دادگستری نیامده‌اند سؤال آقای فرهودی مطرح می‌شود. آقای فرهودی بفرمایید.
فرهودی - سؤال بنده راجع به ساختن سد کرخه است بنده بیش از ۶ سال است که این موضوع را در این مجلس دارم تعقیب می‌کنم اولین دفعه در شهریور ۱۳۲۳ موقعی که پروگرام یکی از دولت‌ها مطرح بود در اینجا شرحی راجع به فواید و لزوم ساختن سد کرخه عرض کردم رئیس دولت وقت آقای ساعد جواب دادند که ما ساختن سد کرخه را در رأس وظایف دولت قرار خواهیم داد از آن تاریخ به بعد هم هر وقت فرصتی پیش آمده بنده این موضوع را دنبال کرده‌ام دلیلش هم گمان می‌کنم با خودش باشد برای این که رودخانه کرخه از رودخانه‌های معتبر خوزستان است که از مغرب ایران وارد دشت خوزستان می‌شود و یکی از نواحی را که مشروب می‌کند ناحیه دشت میشان است البته در حال حاضر از این رودخانه استفاده زراعتی هم می‌شود اما خیلی کم طرز استفاده فعلی هم این است که چند نهر از این رودخانه جدا کرده‌اند که یکی از آنها در دشت میشان است به اسم نهر مشروطه چون این نهر را در سال مشروطه کنده‌اند خود اهالی اسم این نهر را هم گذاشته‌اند نهر مشروطه و این دلیل بر کمال علاقه مردم خوزستان است به مشروطیت ایران (صحیح است) و به مرکزیت ایران که وقتی در سال مشروطه خودشان به خرج خودشان نهری کنده‌اند اسم آن نهر را گذاشته‌اند نهر مشروطه و آب این نهر هم می‌رود به آبادی مالکیه کسانی که این نهر را کنده‌اند یک اراضی را برای آن اختصاص داده‌اند اسم آن نهر را نهر مشروطه گذاشته‌اند و اسم آن آبادی که نهر می‌رود مالکیه گذاشته‌اند. عرض کنم یکی دیگر از طرزهای استفاده از این رودخانه این است که سدهای موقتی جلوی این رودخانه را می‌بندند وقتی که احتیاجاتشان رفع شد و آب زیاد شد آب سد را می‌برد هر سال مردم زحمت زیادی می‌کشند خرج زیادی می‌کنند و این سدهای موقتی را برای یک ماه دو ماه برقرار می‌کنند و یکی از این محل‌های سد موقتی ناحیه هوقل است که سد هوقل را هر سال اهالی دشت میشان می‌بندند ولی بعد از دو سه ماه خراب می‌شود مازاد این آب یعنی درحقیقت قسمت عمده‌ای آب به باتلاق بزرگی می‌رود که اسمش باتلاق هورالعظیم است باتلاق بزرگی است در سر حد بین ایران و عراق این رودخانه درحقیقت آبش در این باتلاق تلف می‌شود اتفاقاً در این باتلاق سال‌های سال است چون سطح آن نیزار بزرگی است یک عده‌ای هم در این باتلاق زندگی می‌کنند یعنی نی‌های بزرگ را بسته‌اند و خانه درست کرده‌اند و با یک قلم‌های باریکی هم ارتباط می‌گیرند با خشکی و با یکدیگر بنابراین رودخانه گذشته از این که استفاده زیادی ازش نمی‌شود ایجاد یک منطقه مالاریاخیز سختی هم کرده است برای ساختن سد کرخه مدت‌ها است مطالعه شده و همان طور که بنده عرض کردم بیش از ۶ سال است که شخص بنده در این کار تعقیب دارم بالاخره مهندسین مختلف رفته‌اند مهندسین اروپایی و امریکایی و در یازده کیلومتری شمال حمیدیه در مغرب اهواز محلی را برای ساختن این سد انتخاب کرده‌اند و تمام مهندسین هم صلاحیت آن محل را اعتراف
کرده‌اند که آنجا خوب است برای ساختن سد از گزارش‌های آنها مدت‌ها است که می‌گذرد و باز اقدامی نشده است در یکی از جلسات همین جلسه در دو ماه پیش که بنده این قضیه را اینجا مطرح کردم بلافاصله دیدم در روزنامه‌ها و رادیو شروع کردند به اظهاراتی که سد کرخه ساخته شد طوری تبلیغات کردند که بنده خودم مشکوک شدم که چطور شد در ظرف دو یا سه ماه این سد کرخه ساخته شد؟ این بود که از محل توضیح خواستم که آیا سد کرخه ساخته شده است؟ کاری کرده‌اند؟ به من جواب دادند بله ساخته شده اما روی موج رادیو و توی روزنامه‌ها (دکتر معظمی -اعتبارش آقای فرهودی پیش‌بینی شده و حتماً تصویب می‌شود) جناب آقای دکتر معظمی به بنده فرمودند که در کمیسیون برنامه در کار ساختمان کرخه تصمیمی‌گرفته‌ایم و این را در برنامه اجرایی سازمان برنامه گذاشته‌ایم بنده تشکر می‌کنم البته ایشان زحمت کشیده‌اند در این بابت ولی خواستم عرض کنم که این قضیه در برنامه سال اول سازمان برنامه بود یعنی حق این بود که از دو سال پیش شروع بکنند ولی هنوز شروع نکرده‌اند اگر این سد ساخته بشود مطابق پروژه‌ای که هست در هر ثانیه ۲۰ متر مکعب آب کرخه به دشت می‌افتد و بیش از ۱۵۰ هزار هکتار از اراضی خوزستان را مشروب و آباد خواهد کرد و از فواید بزرگ آن همان طوری که در یکی از جلسات گذشته عرض کردم این خواهد بود که یک زراعت مهم و طبیعی خوزستان را که زراعت نیشکر باشد دو مرتبه احیا خواهد کرد و ما را از واردات قند و شکر خارجه در صورتی که کارخانه‌های آن را هم بیاوریم بی‌نیاز خواهد کرد بعد هم آقایان توجه دارند که خوزستان دو رودخانه معتبر دارد یکی کرخه و یکی کارون است بهترین اراضی زراعت‌خیز خوزستان بین این دو رودخانه است که به اصطلاح اهالی خوزستان بین‌النهرین خوزستان است یعنی آن اراضی که بین کرخه و کارون قرار گرفته است و این سد اگر ساخته بشود به واسطه آن شیبی که کرخه به کارون دارد آن اراضی بین‌النهرین مشروب خواهد شد و بهترین اراضی خوزستان را مشروب خواهد کرد و امیدوارم که دولت اینجا تصمیم خودش را بگوید که در باب ساختن این سد بالاخره چه تصمیمی‌گرفته است؟ و چه اقدامی‌خواهد کرد یکی دیگر از موجباتی که به نظر بنده دولت را ملزم می‌کند و امیدوارم نمایندگان محترم توجه کنند که این سد ساخته بشود آن گله به حقی است که اهالی خوزستان از مصرف عایدات نفت دارند چون آقایان می‌دانید که عایدات نفت سالیان دراز در دوره سابق در جزو ذخیره مملکتی گذاشته شده و یک مخارجی با آن کردند در این دوره هم جزو اعتبارات سازمان برنامه گذاشته شد حالا چه کرده‌اند؟ خدا می‌داند و من تصور می‌کنم تمام دستگاه‌های ما به هیچ نخواهد ارزید اگر معلوم نکنیم که این ۲۰۰ میلیون تومان و ۲۰ میلیون لیره‌ای که سازمان برنامه گرفته است کجا رفته است؟ (صحیح است) تمام این تشکیلات ما دیناری ارزش نخواهد داشت اگر این پول‌ها نفله شده را روشن نکنیم که کجا رفته و از شکم آنهایی که خورده‌اند بیرون نکشیم (صحیح است) برای این که این کسانی که خورده‌اند یک خیانت بزرگ به آزادی و اصلاح این مملکت کرده‌اند اهالی خوزستان گله دارند که چرا از این عایدات نفت برای عمران خوزستان چیزی منظور نشده است و اگر این سد کرخه ساخته بشود بنده خیال می‌کنم که یکی از این گله‌های به حق رفع بشود چندی پیش آقایان نمایندگان خوزستان که بنده هم جزء آنها هستم به دولت پیشنهاد کردیم که یک عشر عواید نفت را صرف اصلاحات و آبادی خوزستان بکند و البته این حق طبیعی مردم آنجا است که از عایدات نفت که معدنش در آنجا است و کارگران خوزستان آنجا زحمت می‌کشند اقلاً این امر انجام بگیرد و مردم آنجا استفاده کنند (شوشتری -لااقل از آن گازهای نفت که هدر می‌رود به آنجا برق بدهند) بنابراین الان سؤال‌های خودم را در سه قسمت عرض می‌کنم اولاً آیا دولت جداً و عملاً تصمیم دارد سد کرخه را بسازد یا خیر؟ دوم این که اگر تصمیم دارد این سد را بسازد در چه تاریخی عملاً شروع به ساختن این سد خواهد کرد؟ تاریخ شروع به ساختمان را به ما بگویند سؤال سوم بنده این است که مطابق تصمیمی که دارند اگر می‌خواهند بسازند و اگر تاریخی برای شروعش معین می‌کنند ساختمان این سد چه مدت طول خواهد کشید؟ تا ما بتوانیم حساب بکنیم واقعاً در چه تاریخی مردم خوزستان از این آب و از این سد استفاده خواهند کرد؟ یکی از آقایان نمایندگان یادداشتی داده‌اند که ساختمان راه بین اهواز و خرمشهر کنترات داده شده به یک مقاطعه‌چی و مبلغ گزافی هم به آن مقاطعه‌چی پول داده شده است و این مقاطعه‌کار هنوز به هیچ‌وجه شروع به ساختمان این راه نکرده (شوشتری - مثل گرگان) این راه تعطیل است و اسباب زحمت مردم و تجار شده است (شوشتری - در گرگان هم همین عمل شده است) مطلب دیگر این که یک تلگرافی هم فرهنگیان خوزستان از معلمین لیسانسه اهواز رسیده است و یک شکایتی هم از وضع فرهنگ خوزستان کرده‌اند صاحبان این امضاها را من می‌شناسم اغلب از جوانان لیسانسیه و مردمان مجرب فرهنگ هستند و اکثرشان هم اعزامی به خوزستان هستند و عده‌ای هم از اهل خوزستان هستند اینها از اوضاع فرهنگ خوزستان شکایت کرده‌اند که بنده توجه دولت و وزیر مشاور را جلب می‌کنم وزارت فرهنگ که متأسفانه وزیر مسئول ندارد بنده از آقای وزیر مشاور خواهش می‌کنم تذکر بدهند اوضاع فرهنگ خوزستان را رسیدگی بکنند و ببینند که این شکایت فرهنگی‌ها چیست و رفع شکایت آنها
را بکنند (احسنت)
رئیس - آقای وزیر کشاورزی بفرمایید.
وزیر کشاورزی - با توجهی که جناب آقای فرهودی به خوزستان دارند خوشبختانه بسیاری از اقداماتی که راجع به ساختمان سد کرخه شده است برایشان پوشیده نیست البته دولت‌های گذشته متوجه اهمیت سد کرخه بوده‌اند و همیشه علاقه‌مند بوده‌اند که سد کرخه ساخته بشود ولیکن با اعتباراتی که بنگاه آبیاری داشته است این امر مقدور نبود خوشبختانه سازمان برنامه در شهریور سال گذشته این موضوع را مورد توجه قرار داده و بنگاه آبیاری را مأمور اقداماتی برای این کار کرد ولی به طوری که آقای فرهودی توجه دارند ساختن سد مستلزم انجام یک مقدمات و تشریفاتی است که تا موقعی که آن مقدمات انجام نشود ساختن هیچ سدی ممکن نیست بنابراین از سال گذشته که سازمان برنامه و بنگاه آبیاری تصمیم به این کار گرفته تا به حال عملیاتی که انجام شده است از این قرار است:
نقشه‌برداری از محل سد و اراضی آن، مطالعه زمین‌شناسی جهت انتخاب محل سد، سنداژهای لازم در محل سد و مطالعات مربوط به پی‌سازی آن، انتخاب قطعی محل سد و تیپ آن و آبگیرهای دو طرف، تأسیس ایستگاه اندازه‌گیری به منظور تعیین مقدار آب رودخانه در فصول مختلف سال که تا این تاریخ انجام شده و اکنون پروژه و اسناد مناقصه آماده گردیده.
اعلان مناقصه را هم در ۲۷- ۹- ۲۹ داده‌اند و منتشر کرده‌اند آن کایه دو شارژ را هم بین داوطلبان منتشر کرده‌اند ولی هنوز نتیجه مناقصه معلوم نیست و به محض این که نتیجه مناقصه معلوم بشود چون اعتبار این کار تأمین شده و جزء کارهایی است که سازمان برنامه بایستی انجام بدهد این کار حتماً انجام می‌شود و آنچه پیش‌بینی می‌شود در ظرف ۲ سال تمام می‌شود (فرهودی- دو سال از چه تاریخ؟) البته از تاریخی که شروع بکنند به محض این که نتیجه مناقصه معلوم بشود. تمام مقدمات کارشان فراهم است و بلافاصله شروع خواهند کرد (فقیه‌زاده - مدت مناقصه را چقدر گذاشته‌اند؟) هنوز معلوم نیست ولی پیش‌بینی می‌شود در مدت دو سال و مشروط بر این است که مقدمات و تشریفات کار انجام بشود مثل مناقصات دیگر از روزی که قرارداد با برنده مناقصه بسته شد پیش‌بینی می‌شود که دو سال تمام از آن موقع تمام بشود و البته مثل اغلب کارهای ساختمانی اگر خدای نکرده مواجه با مشکلاتی نشود چون اینها چیزهایی است که نمی‌شود پیش‌بینی کرد در کارهای ساختمانی و آبیاری گاهی ممکن است یک اشکالاتی پیش بیاید البته مطلبی که می‌خواهم عرض کنم این است که جناب آقای فرهودی باید مطمئن باشند که دولت توجه خاصی به این مطلب دارد و همین طور سازمان برنامه و بنگاه آبیاری و اگر تا به حال اقدامی نشده است برای این بوده است که بنگاه آبیاری اعتبارات محدودی داشته است و این از کارهای ضروری است که سازمان برنامه در رأس کارهای خودش قرار داده است و البته این کار انجام خواهد شد قسمت عمده آن مقدمات کار است اگر مقدمات انجام شد ساختن سد یک امری است که کار مقاطعه‌کار است و با نظارتی که دولت می‌کند انجام خواهد شد و کارشکنی نیست ولی موضوعی که بنده می‌خواستم عرض کنم این است که کار کشاورزی و کار تولید کشاورزی منحصر به ساختن سد نیست بنده می‌خواستم از آقایان استدعا بکنم که هر وقت ساختن سدی را در نظر می‌گیرند بایستی به سایر کارهای زراعتی هم توجه
مخصوص داشته باشند برای این که تنها آب نیست که در بالا بردن مقدار محصول مؤثر است.
چون متأسفانه در کمیسیون بودجه هم موقعی که بودجه وزارت کشاورزی مطرح بود بنده دیدم تنها چیزی را که آقایان به آن توجه دارند فقط ساختن سد و زیاد کردن آب قنوات است در صورتی که ما به وسیله کارهای زراعتی بتوانیم مقدار محصول را بالا ببریم خواه از راه دفع آفات خواه از اصلاح نژاد گاو و گوسفند به طوری که در سایر موارد هم بنده عرض کرده‌ام شاید در سال تنها به واسطه امراضی که حیوانات ما دارند ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان به ما خسارت وارد می‌آید همین طور از لحاظ سایر کارها تا موقعی که وزارت کشاورزی مجهز نباشد و دولت مجهز نباشد که سایر کارهای دولتی را هم بتواند اصلاح کند داشتن آب تنها کافی نیست همان طوری که عرض کردم سدسازی هم یک مشتقاتی دارد از حیث کشیدن نهر و کانالیزاسیون وقتی می‌شود از سد استفاده کرد که آن کارها هم انجام بشود مثل این که در سد شبانکاره و سد شاهرود که ساخته شد متوجه این اشکالات شدیم که چون مخارج اولیه را کرده بودیم و مخارج بعدی را داشتیم نمی‌توانستیم آن استفاده را بکنیم مادام که دولت و وزارت کشاورزی می‌تواند از این اقدامات عمرانی استفاده کند که سایر اعتبارات و مخارج کارها تأمین شده باشد و بنده استدعا می‌کنم که آقایان راجع به سایر کارها هم توجه مخصوصی داشته باشند کار دفع آفات و کار اصلاح بذر به قدری مهم است و حائز اهمیت است که آبیاری یعنی با آبی که ما موجود داریم اگر در سایر کارها تقویت بشویم بدون این که حداقل آب‌مان را زیاد کنیم بدون این که سد تازه‌ای بسازیم تا بتوانیم مقدار محصول را پنج شش سال دیگر دو برابر بکنیم.
رئیس ـ آقای فرهودی بفرمایید.
فرهودی ـ متأسفانه توضیحات جناب آقای وزیر کشاورزی مطلب تازه‌ای برای بنده کشف نکرد (دکتر بقایی ـ مگر غیر از این انتظاری داشتید؟) آنچه که مربوط به مقدمات سد بود و مطالعاتش که خود بنده چندین مرتبه پشت این تریبون عرض کرده‌ام آنچه که بنده انتظار داشتم این بود که در چه تاریخی شروع به ساختمان این سد خواهند کرد و چه مدت طول خواهد کشید فرمودند مدتش دو سال است اما تاریخ شروع ساختمان نامعلوم پس وقتی که این طور شد آن مدت هم الی غیرالنهایه می‌شود برای این که ممکن است شروع به ساختمان چند سال دیگر باشد اما این که راجع به مناقصه فرمودند که ما آگهی مناقصه داده‌ایم و هر وقت که تشریفات مناقصه تمام شد از آن تاریخ قرار می‌گذاریم که چه تاریخی باید شروع بشود البته مناقصه باید شروع بشود اما خود دولت بایستی که معین کرده باشد برای خودش لااقل که کسی می‌خواهد این کار را شروع کند و به آن شخصی که مقاطعه‌کار است بگوید به شرط این که در این قرارداد مثلاً قید بشود که از سیزدهم یا از اول فروردین کار را شروع بکند (دکتر بقایی ـ آن معین شده است هر وقت که لکوموتیوها را تحویل لکوموتیوهایی که انگلستان فروخته است تحویل دادند ساختن این سد شروع می‌شود) به هر حال بنده هم خواهشم این بود که این مطلب دیگر از صورت مذاکرات و این سؤال و جواب در مجلس بیرون بیاید و به صورت کلنگ زدن و ساختمان کردن و نهر کشیدن و ساختمان سد دربیاید و این با این ترتیب که فرمودند بنده را مطمئن نکردند برای این که تاریخ شروع را که اصل قضیه است موکول فرمودند به یک امر نامعلومی به یک امری که در اراده بنده نیست مثل این است که در اراده مقاطعه‌کار است در صورتی که حق این است که ساختمان سد در اراده دولت باشد آنچه وزیر کشاورزی به نمایندگی دولت در اینجا فرمودند که سد کرخه را تصمیم دارند بسازند و جزء اولین برنامه سازمان است.
رئیس ـ آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی ـ بنده برای مزید اطمینان جناب آقای فرهودی و سایر آقایان محترم عرض می‌کنم که بلافاصله بعد از این که کار مناقصه انجام شد و تشریفات آن تمام شد کار سدسازی شروع خواهد شد و من قبل از این که مناقصه تمام بشود و قراردادش بسته شد نمی‌توانم بگویم چه مدتی تمام می‌شود (فرهودی ـ برای آن یک مدتی معین کنید) به محض این که تشریفات تمام شد اقدام خواهد شد چون کایه دوشارژ تسلیم شده است بایستی نتیجه معلوم شود که برنده مناقصه کیست (فرهودی ـ یک مدت تقریبی برایش معین بفرمایید) دو ماه تشریفات مناقصه طول می‌کشد (فرهودی ـ بسیار خوب متشکرم)
۳ـ سؤال آقای قاسم فولادوند راجع به آب و برق بروجرد و مبارزه با سن و جواب آقایان وزیر کشاورزی و کشور
رئیس ـ آقای قاسم فولادوند بفرمایید.
قاسم فولادوند ـ جناب آقای وزیر کشاورزی و جناب آقای وزیر مشاور استدعا می‌کنم توجه بفرمایید به عرایض بنده، بنده امروز سؤالم راجع به آب مشروب بروجرد است و آب گندرود و مقرر بود که جناب آقای وزیر دادگستری در مجلس حاضر بشوند و جواب بدهند ولی چون ایشان حاضر نشده‌اند سؤالم را از جناب آقای وزیر کشاورزی می‌کنم، همین طوری که در چندی قبل به عرض رسانیدم شهر بروجرد آب مشروب ندارد و در چند سال قبل دولت از عطیه ملوکانه خواست که یک آب مشروبی به نام آب گندرود برای شرب اهالی بروجرد مواجه شده و آن قضیه برق بروجرد است که با این که تقریباً از موقعی که قشون متفقین به مملکت ایران وارد شدند بعد از شهریور ۲۰ تا به حال بروجرد در تاریکی است و در اثر توجه حضرت آیت‌الله آقای حاج آقا حسین یک شرکتی در بروجرد تأسیس شد و یک مرد امین و درستکاری از تجار بروجرد معروف به حاج حافظی عهده‌دار تشکیل این شرکت شد و این مرد با صرف هستی و تمام علاقه‌اش موفق شد دو موتور برای بروجرد که الآن در تاریکی است بیاورد این دو موتور در سال ۲۰ وارد شد اداره برنامه، نخست وزیری، دربار سلطنتی مکرر به بانک ملی توصیه کردند ۹۰ هزار تومان شهرداری بروجرد با تضمین همین دو موتور که سالی ۳۰۰، ۴۰۰ هزار تومان قیمت آن است که وارد شده قرض بدهد که این موتورهایی که در بروجرد هست به کار بیفتد و ما شنیده بودیم که شاه می‌بخشد و شیخ‌علی خان نمی‌بخشد و حالا با این که به جناب آقای زند رئیس بانک ملی ایران با تمام تأکیداتی که از طرف آقای نخست وزیر شده است از طرف دربار شده است که این ۹۰هزار تومان به شهرداری بروجرد بدهند نمی‌دهند بنده نمی‌دانم چه چیزی اساسی‌تر است از این که یک شهر پنجاه‌هزار نفری که در تاریکی است این شهر دارای روشنی بشود برای این که تمام اصلاحاتی که امروز می‌تواند در بروجرد انجام بگیرد در اثر همین برق است زیرا که دولت و وزارت کشاورزی در نظر داشت چند چاه عمیق برای بروجرد حفر بکند برای آب مشروب مع‌التأسف وقتی که ما این برق را نداشته باشیم این آب مشروب هم از دست مردم می‌رود و خواهد رفت بنده خواهش می‌کنم از جناب آقای وزیر مشاور و آقای وزیر کشاورزی که از بانک ملی بخواهند این ۹۰ هزار تومان را با هر تضمینی که می‌خواهند بگیرند برای آن شهر تاریک بدبخت بیچاره قرض بدهند و اگر به شهرداری بروجرد اطمینان نمی‌کنند این دو موتور را به گرو بردارند و به هر شکلی که بخواهند این ۹۰ هزار تومان را بدهند و مردم یک شهرستان را از تاریکی نجات بدهند این قسمت اول عرض بنده بود و قسمت دوم راجع به آفت سن است که بروجرد را تهدید می‌کند در دو سال قبل سه چهار ده مبتلا شده بودند پارسال این سه چهار تا ده به چهل، پنجاه ده رسیده است که سن تهدید می‌کند و امسال از قرار اطلاعی که رسیده تمام صفحه چابلق و بربرود را سن تهدید می‌کند و تا حال وزارت کشاورزی قدمی برنداشته البته بنده تصدیق می‌کنم که مردم هم باید اقدام بکنند البته آقایان می‌دانند که مردم متوجه هستند به دولت که دولت شروع بکند تا مردم هم کمک بکنند این را هم استدعا می‌کنم که یک توجهی بشود که یک منطقه حاصلخیزی که سالی چندین هزار تن گندم در مواقع سخت به تهران کمک می‌کرده و در بعضی از دهات آنجا قوت لایموت خودشان را به تهران داده‌اند دچار این آفت نشوند در خاتمه عرضم استفاده می‌کنم یک نامه‌ای است از طرف مستخدمین وزارتخانه‌ها نسبت به خانه‌های ارزان قیمت (شوشتری ـ گران قیمت بفرمایید) خدمت مجلس شورای ملی و ریاست مجلس تقدیم کرده‌اند و استدعایشان این است که منظور از این خانه‌های ارزان قیمت این بوده است که ارزان قیمت باشد برای آنها حالا برعکس گران قیمت شده است و استدعای آنها هم استدعای خیلی زیادی نیست، جناب آقای وزیر مشاور استدعا می‌کنم توجه بفرمایید استدعای آنها این است که می‌گویند این خانه‌ها را در موقعی ساخته‌اند که مصالح و زمین قیمتش گران بوده البته با حالا خیلی تفاوت کرده است، جناب آقای کفیل وزارت دارایی توجه
بفرمایید راجع به این خانه‌های ارزان‌قیمت که گران‌قیمت است مستخدمین شما به مجلس شورای ملی و جناب آقای رئیس مجلس نوشته‌اند و استدعایشان این است که این خانه‌ها در زمانی که برای آنها ساخته شده است خیلی گران ساخته شده است و الان چند برابر قیمتی که خرید و فروش می‌شود و برای آنها قیمت کرده‌اند استدعایشان این است که این دو نفر از طرف مستخدمین دو نفر از طرف دولت یک نفر یا از طرف مجلس شورای ملی و یا یک مقام دیگر معین بشود که این خانه‌ها را به قیمت امروز قیمت بکنند و به این مستخدمین بدهند و منظور همه ماها این است که آیا این مستخدمین از بدبختی بیرون می‌آیند یا در یک چاه عمیق بدبختی بیفتد که به هیچ‌وجه نتوانند خودشان و اولادشان از آن بیرون بیایند اینها هر کدام دویست، سیصد تومان، حقوق دارند باید در ماه ۱۵۰، ۱۶۰ تومان بابت این خانه‌ها قسط بدهند استدعا می‌کنم که توجه بفرمایید اینها با چند نفر عائله‌شان چه چور زندگی بکنند و با صد یا دویست تومان حقوق و چهارده نفر عائله چطور گذران بکنند استدعای اینها که از نظر هر صاحب نظری قابل قبول است که می‌گویند خانه‌های ما را به نرخ امروز قیمت بکنید و این پولی را که امروز از ما می‌گیرند روی قیمت چند سال گذشته است.
رئیس - آقای وزیر کشاورزی بفرمایید.
وزیر کشاورزی - بنده در یکی از جلسات سابق راجع به آب بروجرد توضیح دادم متأسفانه توضیحات بنده از این جهت کافی نبود که وزارت کشاورزی دخالت مستقیمی در این کار ندارد این کار از عطیه ملوکانه شده بود و یک بی‌ترتیبی‌هایی پیش آمد که دوسیه‌اش به وزرات عدلیه رفت بنابراین بنده تصور می‌کنم جناب آقای وزیر دادگستری توضیحات خواهد داد در این باب و چون این کار مربوط به وزرات کشاورزی نبوده است اطلاعی نمی‌توانم بدهم مگر این که اطلاعات دیگری از جایی کسب کنم و اگر لازم باشد خدمت جناب آقای فولادوند عرض کنم و اما راجع من با نهایت تأسف همان قراری که سابق عرض کردم حالا هم عرض می‌کنم که محل آلوده به سن سابقاً منحصر به اطراف تهران بود ولی حالا به طوری که اطلاع داریم سن در همه جا پیدا شده و با اعتباراتی که شاید اقلب آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند و مبتلا به این کار هستند مثلاً آقای فقیه‌زاده می‌دانند در قزوین به مناسبت (فقیه‌زاده - بنده خیلی ممنونم که در قزوین خوب مبارزه شد) و در سایر جاها از آن حدودی که مقدور است ما با آفت سن مبارزه می‌کنیم ولی ما با دو اشکال مواجه هستیم یکی این که اهل محل آن طوری که لازم است با ما همکاری نمی‌کنند و دوم این که اعتبارات ما محدود است سابق اگر اعتبارات ما محدود بود حقیقتاً توقع مردم هم کم بود ولی امروز توقع مردم زیاد شده است و وظیفه ما هم این است که یک کاری برای آنها بکنیم ولی برخلاف فرهنگ و بهداشت که آقایان به آنها توجه دارند و بسیار خوب هست ولی هنوز عقیده ندارند که کشاورزی هم بتواند کار مفیدی انجام بدهد در صورتی که کشاورزی در هر دهی هم می‌تواند کار مفیدی انجام بدهد و شرطش این است که ما وسیله کار داشته باشیم و الّا مأمورین ما در اقصی نقاط کشور می‌روند و در بعضی قسمت‌ها موفقیت پیدا می‌کنند ولی بنده استدعا کردم که یک توجه بیشتری بفرمایید همان طور که در کمیسیون بودجه به فرهنگ و بهداشت توجه بیشتری هست به کارهای کشاورزی هم توجه بیشتری مبذول بفرمایید و هرچه اعتبار و وسایل کار ما بیشتر باشد (نریمان - بیشتر می‌خورند) نه آقا تصور نمی‌کنم که بیشتر بخورند این وزارت کشاورزی است و با اعتبارات محدود بنده همیشه مهیا هستم آقایان بیایید کنترل بفرمایید و بنده هم خیلی ممنون هستم که اگر خدای نکرده یک بی‌ترتیبی باشد جلوی آن را بگیرم. وزارت کشاورزی ۱۸ میلیون تومان بودجه دارد ۱۱ میلیون صرف کار پرسنلی می‌شود پرسنل هم ثبات و ضباط نیست پرسنلی است که در کار دفع آفات و در کوه و دشت هستند و بنده همیشه برای هر توضیحی حاضر هستم و ما به حمدالله در کار وزارت کشاورزی سربلند هستیم و بنده هم حاضر برای هر نوع توضیح هستم چه در موقع جلسه علنی و چه در خارج برای هر جور توضیحات حاضر هستم.
دکتر بقایی - حتی برای توضیح هر نوع نقل و انتقالات.
رئیس - آقای فولاوند.
فولادوند - جناب آقای وزیر کشور تشریف نداشتید راجع به برق بروجرد استدعا کردم بروجرد الان ۶ یا ۷ سال است که در تاریکی است یک عده‌ای از تجار در نتیجه توصیه حضرت آیت‌الله بروجردی یک شرکتی تأسیس کردند و دو موتور هم وارد کردند سوابق هم در وزارت کشور هست، شهرداری و فرمانداری از مردم استدعا کرده بودند ۹۰ هزار تومان برای نصب کارخانه و سیم‌کشی بانک ملی قرض بدهد کمک کند و از طرف وزارت کشور تقاضا شده است، از طرف دربار به وسیله خود بنده به آقای رئیس بانک ملی توصیه شده است از طرف برنامه چندین بار نوشته‌اند که موتورها وارد شده است این ۹۰ هزار تومان پولی است که به عنوان قرض به شهرداری آنجا باید بدهند و بعد هم با مقررات از آنها بگیرند آقای رئیس بانک حاضر نیستند این قرض را بدهند ۶ سال است مردم بروجرد در تاریکی هستند اگر هم بخواهیم آب مشروب برای شهر بروجرد تهیه کنیم باید به وسیله برق باشد برای این که برای حفر دستگاه‌های چاه عمیق هم برق لازم است برای این که به نتیجه برسیم استدعا می‌کنم یک کاری کنید که آقای رئیس بانک ملی از این مخالفت دست بر دارد و به این مردم بدبخت و فقیر به هر نحوی هست قرض بدهند که این موتورهایی که در آنجا موجود است نصب بشود که شهر بروجرد از تاریکی بیرون بیاید و اما راجع به بیانات آقای وزیر کشاورزی این جواب برای بنده نشد بالاخره راجع به این سن که به بروجرد هجوم آورده است شما آیا اقدام می‌کنید یا خیر بالاخره برای این بلوک برای این بخش برای این شهرستان که سن به آنجا هجوم آورده است ما نفهمیدیم که کمکی می‌کنید اقدامی می‌فرمایید یا خیر این را بفرمایید این استدعای بنده است.
رئیس - آقای وزیر کشاورزی.
وزیر کشاورزی - بنده با این که شکایت از کمی اعتبار کردم معهذا در حدود اعتباراتی که داریم می‌گردیم در شهرستان‌ها و مناطقی که آلوده هست مبارزه می‌کنیم و فراموش نکردیم یک برنامه‌ای تنظیم کردیم برای این که آقایان بتوانند با ما همکاری بکنند و بدانند که اعتبارات وزارت کشاورزی چه جور تقسیم می‌شود و برای دفع آفات چه جور خرج می‌شود خدمت آقایان نمایندگان محترم فرستاده‌ایم اگر خدمت جنابعالی نرسیده می‌فرستیم و استدعا می‌کنم که روزی تشریف بیاورید در حدود اعتباراتی که داریم صحبت کنیم و حداکثر تلاش را بکنیم که رفع نگرانی جنابعالی و اهل محل بشود.
رئیس - آقای وزیر کشور.
وزیر کشور - سابقاً بانک راجع به مساعده دادن به شهرستان‌ها اشکالاتی می‌کرد ولی حالا آن اشکالات رفع شده و مساعداتی به سایر نقاط شده است بنده یادداشت کردم که وارد مذاکره بشوم و امیدوارم که نظر نمایندگان محترم را تأمین کنم و موفق بشویم که برای برق بروجرد هم یک کاری بکنیم که برق آنجا به جریان بیفتد.
فولادوند- متشکرم.
۴ - اخذ رأی و تصویب ماده اول گزارش راجع به بهداشت شهری
رئیس - سه ربع ساعت وقت سؤالات تمام شد لایحه بهداشت شهری مطرح است باید رأی گرفته بشود به ماده اول بعد هم سه لایحه‌ای در اینجا هست راجع به عیدی مستخدمین و کمک به آقای بهار و مستمری کیانی که از مجلس سنا برگشته و باید رأی گرفته شود، حالا باید رأی گرفته شود به قانون بهداشت شهری،
(عده برای رأی کافی نبود).
شوشتری - چهار سؤال است که تقدیم می‌کنم
نورالدین امامی - امر بفرمایید که آقایان بیایند یا اجازه بدهید به عنوان قبل از دستور یا بعد از دستور یا وسط دستور صحبت کنیم.
دکتر بقایی - بنده اخطار دارم.
رئیس - بفرمایید.
دکتر بقایی - در نه ماه قبل از این یک اعلام جرمی در مجلس به عمل آمد به امضای بنده و آقای مکی و آقای دکتر شایگان راجع به سوء‌استفاده‌ها و عملیاتی که در وزارت راه شده بود این اعلام جرم مراجعه شد به کمیسیون عرایض بنده مدتی معطل کردند به اسم این که پرونده‌ها را از وزارت راه خواسته‌اند دو سه ماه طول کشید بعداً وزارت راه پرونده‌ها را فرستاد الان ۶ ماه است که کمیسیون عرایض به این موضوع رسیدگی نمی‌کند چون این خیلی زیبنده نیست برای این که یک عمل خلافی بود که در حکومت آقای منصور صورت و بعد هم در حکومت آقای رزم‌آرا خاتمه پیدا کرد
می‌خواستم این را توجه بدهم که دستور بفرمایید کمیسیون عرایض بیش از این معطل نکند چون طبق آیین‌نامه یک ماهه باید جواب بدهد و الان ۶ ماه است که جواب نمی‌دهند.
حاذقی ـ اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس ـ بعد چون حالا باید رأی گرفته شود و بعداً اگر جوابی دارید بدهید رأی گرفته می‌شود به ماده اول لایحه بهداشت شهر با اصلاحاتی که به عمل آمده آقایانی که موافق هستند قیام بکنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۵ ـ اخذ رأی و تصویب تفاوت عیدی مستخدمین جزء
رئیس ـ چند کار است که یکی عیدی مستخدمین است که باید رأی گرفته شود از امور مالی است که به سنا رفته و برگشته است و قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب مراسله شماره ۷۹۰۱ ر ۳۰-۱-۳۲۹ راجع به عیدی خدمتگزاران جزء که برای اظهارنظر به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۱۴ بهمن ۱۳۲۹ پس از اظهانظر موافق عیناً به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا ـ سیدحسن تقی‌زاده
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود عده حاضر ۹۱ نفر.
(با اعلام اسامی آقایان نمایندگان به شرح ذیل اخذ آرا در محل نطق به عمل آمد)
ابریشم‌کار ـ فرهودی ـ اردلان ـ کشاورز صدر ـ دکتر هدایتی ـ منصف ـ فقیه‌زاده ـ ناصر صدری ـ زنگنه ـ امامی اهری ـ خلعتبری ـ دکتر کاسمی ـ شوشتری ـ نصرتیان ـ فتحعلی افشار ـ پناهی ـ سرتیپ‌زاده ـ دکتر راجی ـ حائری‌زاده ـ اللهیار صالح ـ دکتربقایی ـ نریمان ـ آزاد ـ حاذقی ـ دکتر نبوی ـ ثقةالاسلامی ـ دکتر طبا ـ نورالدین امامی ـ بوداغیان ـ افشارصادقی ـ ارباب ـ گنابادی ـ نبوی ـ سلطان‌العلما ـ تیمورتاش ـ ابتهاج ـ فرامرزی ـ بهبهانی ـ دولتشاهی ـ حمیدیه ـ ناظرزاده ـ طاهری ـ مهدوی ـ مکرم ـ رضوی ـ خزیمه‌علم ـ عباسی ـ آصف ـ قرشی ـ بزرگ‌نیا ـ قبادیان ـ غضنفری ـ ظفری ـ خاکباز ـ گرگانی ـ امیری قراگوزلو ـ دکتر علوی ـ ابکار ـ شادلو ـ اسکندری ـ مجید موقر ـ رفیع ـ دکتر معظمی ـ عامری ـ صاحب‌جمع ـ شکرایی ـ دکتر طاهری ـ ارباب گیو ـ دولت‌آبادی ـ قهرمان ـ سالار بهزادی ـ معین‌زاده ـ صدر میرحسینی ـ مرتضی حکمت ـ برومند ـ کوراوغلی ـ معدل ـ غلام‌رضا فولادوند ـ مخبرفرهمند ـ دکتر سید امامی ـ اقبال ـ دکتر مجتهدی ـ قاسم فولادوند ـ صدرزاده.
(پس از شماره آرا ۷۲ ورقه سفید با اسم سه ورقه سفید بی‌اسم شماره شد)
رئیس ـ لایحه مستخدمین جزء با ۷۲ رأی تصویب شد.
اسامی موافقین ـ آقایان: دکتر نبوی ـ حاذقی ـ فقیه‌زاده ـ دولتشاهی ـ محسن طاهری ـ ناظرزاده ـ خزیمه‌علم ـ صفوی ـ مکرم ـ قرشی ـ قبادیان ـ عباسی ـ دکتر برال ـ آصف ـ موقر ـ ظفری ـ ابریشم‌کار ـ ارباب ـ بوداغیان ـ شادلو ـ فرهودی ـ دکتر کاسمی ـ شوشتری ـ منصف ـ افشار صادقی ـ سعید مهدوی ـ گنابادی ـ سرتیپ‌زاده ـ نورالدین امامی ـ دکتر حسن علوی ـ حمیدیه ـ نبوی ـ معدل ـ دولت‌آبادی ـ شکرایی ـ دکتر طاهری ـ آبکار ـ مرتضی حکمت- برومند ـ قهرمان ـ گرگانی ـ اردلان ـ صدر حسینی ـ ابوالحسن رضوی ـ دکتر طبا ـ کوراغلی ـ دکتر راجی ـ رستم گیو ـ فتحعلی افشار ـ مخبرفرهمند ـ صدری ـ معین‌زاده ـ امامی اهری ـ غضنفری ـ اقبال ـ فرامرزی ـ بهبهانی ـ ابتهاج ـ تیمورتاش ـ دکتر سید امامی ـ محمدعلی مسعودی ـ غلام‌رضا فولادوند ـ صاحب‌جمع ـ قاسم فولاوند ـ ثقةالاسلامی ـ عزیز زنگنه ـ دکتر مجتهدی ـ حبیب پناهی ورقه بی‌اسم سه برگ
۶ ـ اخذ رأی و تصویب فوق‌العاده آقایان ملک‌الشعرای بهار و نظام‌وفا
رئیس ـ لایحه کمک به آقای بهار که از سنا برگشته قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب مراسله شماره ۷۳۶۹-۲۶/۱۰/۲۹ راجع به برقراری فوق‌العاده مخصوص درباره آقای بهار و تبصره آن که برای اظهارنظر به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۱۴ بهمن ۱۳۲۹ پس از اظهارنظر موافق عیناً به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا ـ سید حسن تقی‌زاده
نورالدین امامی ـ جناب آقای رئیس اجازه بفرمایید یک ابهامی در تبصره است یک کلمه توضیح بدهم درباره این تبصره که مربوط به آقای نظام وفا است.
رئیس ـ بفرمایید.
نورالدین امامی ـ آقای کفیل وزارت دارایی جناب آقای شعاعی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید در پیشنهادی که راجع به جناب آقای ملک‌الشعرای بهار شده بود تبصره‌ای بود راجع به آقای نظام وفا و اینجا نوشته است که حقوق وظیفه آقای نظام‌الدین وفا کارمند بازنشسته وزارت فرهنگ به میزان جمع کل آخرین حقوق و کمک دریافتی در موقع اشتغال ترقی داده و پس از وضع آنچه از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد بقیه را از اعتبار بودجه وزارت نامبرده مادام‌الحیوة به مشارالیه پرداخت نمایند این یک ابهامی دارد ممکن است بگویند حقوق موقعی که ایشان بازنشسته شده‌اند در صورتی که باید گفت آخرین حقوق ایشان در موقع تقاعد با اشل فعلی.
رئیس ـ اشتباه کرده‌اید آقای نورالدین امامی ابهامی ندارد این که آوردند اینجا که پرداخت شود برای این است که یک کمکی به ایشان بشود این ابهامی ندارد.
نورالدین امامی ـ اجازه بفرمایید آقای شعاعی حرفی دارند بفرمایند.
رئیس ـ آقای شعاعی
معاون وزارت دارایی ـ موضوعی که جناب آقای امامی فرمودند ابهامی ندا است منظور این بود که آخرین حقوق و کمکی که ایشان می‌گرفته‌اند داده شود امروز مقداری از صندوق تقاعد و مقداری هم از وزارت فرهنگ به ایشان داده می‌شود (امامی ـ با اشل فعلی) البته با اشل فعلی الآن اشل قبل که مدرک و معمول نیست (امامی ـ صحیح است بنده نظره همین بود)
رئیس ـ بایستی رأی گرفته شود عده حاضر هم ۹۰ نفر است.
شوشتری ـ استدعا دارم تجزیه بفرمایید چون شاید بعضی‌ها خواسته باشند به یکی رأی بدهند به دیگری ندهند.
رئیس ـ قابل تجزیه نیست چون رأی داده شد و این رأی نهایی است با ورقه رأی گرفته می‌شود.
شوشتری ـ بنده مخالفم.
(اسامی نمایندگان به شرح زیر اعلام و نمایندگان به ترتیب در محل نطق آمده رأی دادند)
آقایان: ابریشم‌کار ـ اردلان ـ دکتر مجتهدی ـ ناصر صدری ـ کشاورز صدر ـ دکتر معظمی ـ ابتهاج ـ دکتر طبا ـ عزیز اعظم‌زنگنه ـ امامی اهرمی ـ فقیه‌زاده ـ صفوی ـ شوشتری ـ وهاب‌زاده ـ محمود محمودی ـ سرتیپ‌زاده ـ دکتر هدایتی ـ پناهی ـ دکتر راجی ـ فرهودی ـ معین‌زاده ـ نورالدین امامی ـ حائری‌زاده ـ اللهیار صالح ـ عبدالقدیر آزاد ـ امیر ـ نصرت ـ اسکندری ـ دکتر طبا ـ دکتر نبوی ـ مکرم ـ حاذقی ـ بوداغیان ـ ثقةالاسلامی ـ افشارصادقی ـ مهدی ارباب ـ گنابادی ـ نبوی ـ سلطان‌العلماء ـ قاسم فولادوند ـ فرامرزی ـ دکتر جلالی ـ نصرتیان ـ دولتشاهی ـ حسن اکبر ـ فتحعلی افشار ـ حمیدیه ـ عباسی ـ نریمان ـ ناظرزاده ـ طاهری ـ مهدوی ـ پیراسته ـ رفیع ـ آصف ـ خزیمه‌علم ـ قریشی ـ تیمورتاش ـ منصف ـ کوراوغلی ـ قبادیان ـ دکتر کاسمی ـ غضنفری ـ صاحب‌جمع ـ خاکباز ـ گرگانی ـ امیری ـ دکتر علوی ـ آبکار ـ شادلو ـ شکرایی ـ عامری ـ مخبرفرهمند ـ ظفری ـ دولت‌آبادی ـ برومند ـ قهرمان ـ سالاربهزادی ـ صدر میرحسینی ـ مرتضی حکمت ـ رضوی ـ سلطانی ـ بزرگ‌نیا ـ معدل ـ ارباب گیو ـ هراتی ـ دکتر برال ـ محمدعلی مسعودی ـ مکی ـ دکتر سید امامی ـ اقبال ـ صدرزاده.
(شماره آراء به عمل آمده نتیجه به قرار ذیل بود)
ورقه سفید ۷۶ مخالف بدون اسم ۲ ورقه سفید بی‌اسم ۳
رئیس ـ لایحه با ۷۶ رأی موافق تصویب شد.
اسامی موافقین ـ آقایان ابریشم‌کار ـ معین‌زاده ـ دکتر راجی ـ ظفری ـ امیری
ورقه سفید بی‌نام و مخالف بی‌اسم ۵ برگ
۷ ـ اخذ رأی و تصویب مستمری آقای اسدالله کیانی
رئیس ـ یک لایحه دیگر راجع به مستمری کیانی است که باید با ورقه رأی گرفته شود.
(لایحه به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب مراسله شماره ۸۹۶۷ ـ ۲/۱۱/۱۳۲۹ راجع به برقراری وظیفه درباره اسدالله کیانی که برای اظهارنظر مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۱۴ بهمن‌ماه ۱۳۲۹ پس از اظهارنظر موافق عیباً به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا ـ سیدحسن تقی‌زاده
(اسامی نمایندگان به شرح زیر قرائت گردید و آقایان نمایندگان در محل نطق آمده رأی دادند)
آقایان: حائری‌زاده ـ فرهودی ـ ابریشم‌کار ـ اردلان ـ ناصر صدری ـ نبوی ـ بوداغیان ـ کشاورز صدر، دکتر هدایتی ـ غلام‌رضا فولادوند ـ دکتر معظمی ـ ابتهاج ـ دکتر طبا ـ عزیز اعظم‌زنگنه ـ دولت‌آبادی ـ صفوی ـ شوشتری ـ امینی ـ وهاب‌زاده ـ امامی‌اهری ـ سرتیپ‌زاده ـ شهاب خسروانی ـ حسن اکبر ـ اللهیار صالح ـ حسین مکی ـ نریمان ـ دکتر علوی ـ آزاد ـ حاذقی ـ مکرم ـ نورالدین امامی ـ افشارصادقی ـ مهدی ارباب ـ گنابادی ـ سلطان‌العلماء ـ قاسم فولاوند ـ حکیمی ـ پیراسته ـ صاحب‌جمع ـ دکتر جلالی ـ نصرتیان ـ پالیزی ـ دولتشاهی ـ فتحعلی افشار ـ حمیدیه ـ عباسی ـ طاهری ـ مهدوی ـ دکتر مجتهدی ـ ثقةالاسلامی ـ آصف ـ قرشی ـ بزرگ‌نیا ـ قبادیان ـ دکتر کاسمی ـ غضنفری ـ فقیه‌زاده ـ خاکباز ـ گرگانی ـ امیری ـ دکتر علوی ـ گنجه ـ آبکار ـ شادلو ـ خزیمه‌علم ـ حسن اکبر ـ رفیع ـ شکرایی ـ فرامرزی ـ عامری ـ مخبرفرهمند ـ قهرمان ـ کهبد ـ دکتر طاهری ـ برومند- سالار بهزادی ـ مرتضی حکمت ـ رضوی ـ سلطانی ـ معدل ـ ارباب گیو ـ کوراوغلی ـ هراتی ـ صدر میرحسینی ـ ناظرزاده ـ معین‌زاده ـ دکتر برال ـ دکتر سیدامامی ـ اقبال ـ محمدعلی مسعودی ـ صدرزاده.
(شماره آراء به عمل آمده نتیجه به قرار ذیل بود)
ورقه موافق ۷۲ ـ ورقه سفید علامت امتناع ۶
رئیس ـ لایحه مستمری آقای کیانی با ۷۲ رأی تصویب شد.
اسامی موافقین ـ آقایان: فرهودی ـ شادلو ـ آزاد ـ کهبد ـ وهاب‌زاده ـ رضوی ـ ظفری ـ شکرالله صفوی ـ ابریشم‌کار ـ حبیب پناهی ـ ناظرزاده ـ معدل ـ شهاب خسروانی ـ کوراوغلی ـ صدر میرحسینی ـ سالار بهزادی ـ ثقةالاسلامی ـ قاسم فولادوند غضنفری ـ دکتر مجتهدی ـ امیری قراگوزلو ـ محسن طاهری ـ دکتر راجی ـ مرتضی حکمت ـ آصف ـ صدری ـ ابتهاج ـ نورالدین امامی ـ عزیز اعظم‌زنگنه ـ معین‌زاده ـ محمدعلی مسعودی ـ صاحب‌جمع ـ غلام‌رضا فولادوند ـ فقیه‌زاده ـ صدرزاده ـ دکتر سیدامامی ـ حسن اکبر ـ عباسی ـ گنجه ـ اقبال ـ پالیزی ـ گرگانی ـ حمیدیه ـ پیراسته ـ آبکار ـ فتحعلی افشار ـ یوسف شکرایی ـ دولتشاهی ـ دکتر نبوی ـ قرشی ـ افشارصادقی ـ مهدوی ـ برومند ـ حاذقی ـ خزیمه‌علم ـ گنابادی ـ دکتر طبا ـ حسن‌مکرم ـ قهرمان ـ دکتر جلالی ـ ارباب گیو ـ مخبرفرهمند ـ بوداغیان ـ حسن نبوی ـ دکتر برال ـ دولت‌آبادی ـ هدایتی ـ ارباب ـ اردلان ـ دکتر علوی ـ دکتر کاسمی ـ دکتر طاهری
ورقه سفید: علامت امتناع ـ ۶ برگ
۸ ـ بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون‌های بهداری و دادگستری راجع به بهداشت شهری
رئیس ـ ماده دوم بهداشت شهری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم ـ پزشکان، جراحان، داروسازان، دندانپزشکان، ماماها و متصدیان آزمایشگاه چنانچه در روی تابلو و یا آگهی و یا سرنسخه و سایر نوشته‌جات خود عنوان علمی غیر از عنوان مدارک تحصیلی که رسمی شناحته شده باشد به کار برند وزارت بهداری به آنها کتباً اخطار خواهد کرد که در ظرف یک هفته عناوین مزبور را اصلاح نمایند و پس از گذشتن یک هفته در صورتی که همان عناوین و یا نظایر آن را استعمال کنند به حبس تأدیبی از یک ماه تا چهار ماه محکوم خواهند شد.
کسانی که بدون داشتن مدارک علمی و یا گواهی‌نامه رسمی مبادرت به اعمال مذکور در این ماده بنمایند بدون اخطار مشمول مجازات مقرر در این ماده خواهند بود.
رئیس ـ در برگ موافق و مخالف اسم‌نویسی نکرده‌اند در مجلس هم مخالفی نیست آقای شوشتری مخالف هستید؟ (شوشتری ـ خیر موافقم) پیشنهادات قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای فرهودی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده دوم لایحه بهداشت شهری به ترتیب ذیل اصلاح گردد:
ماده دوم ـ دولت مجاز است بقیه مقررات بهداشت شهری را به طوری که کمیسیون‌های دادگستری و بهداری مجلس شورای ملی تصویب کرده‌اند به موقع اجرا بگذارد.
فرهودی
رئیس ـ آقای فرهودی
فرهودی ـ عرض کنم این لایحه بهداشت شهری بیش از چهار یا پنج جلسه است که مطرح است و فقط یک ماده آن که در حقیقت ام‌المواد بود و حقیقةالمواد و اساسی بود تصویب شد یک تبصره اصلاحی هم لازم داشت که آن هم اضافه و تصویب شد و بقیه مقرراتش در حقیقت یک مقررات فنی است از قبیل تعیین تکلیف تابلوها، تعیین تکلیف نسخه‌ها بازرسی وزارت بهداری از اماکن عمومی و این طور چیزها که در حقیقت یک نوع مقررات اداری است و باید انجمن‌های شهر اینها را به صورت یک قواعدی دربیاورند و اولیای هر استان یا شهرستانی را مکلف بکنند که اینها را اجرا کنند و جمع مواد این لایحه ۱۵ ماده است و به این طوری که ماده اول مطرح شد و سه چهار جلسه طول کشید تا به آخر برسد و ما می‌خواهیم این ماده را تصویب بکنیم این خوب نیست و مدت زیادی طول می‌کشد در حالی که بقیه این مواد اساسی و اصلی نیست که در مجلس شورای ملی و یا مجلس سنا بیایند هر دوشان دانه‌دانه در اطراف این مواد صحبت بکنند این آقای وزیر بهداری آن روزی که این لایحه را آوردند یک جوان شق ورق حسابی بودند ولی این چندماهه به نظر من پیر شده‌اند این است که ما باید به ایشان هم به نظرم توجهی بکنیم لذا تقاضا دارم با این پیشنهادی که بنده دارم موافقت بفرمایند اجازه بدهید که این ۱۴ ماده بعد را اجرا بکنند مطالعات این مواد به قدر کافی شده هم در کمیسیون دادگستری و هم در کمیسیون بهداری اهل فن بوده‌اند یعنی اطبای مجلس که ما همه به صلاحیت‌شان اعتماد و اعتقاد داریم در کمیسیون بهداری بودند و مرکب از منتخبین وکلا مجلس بودند این مواد را تصویب کردند لذا بنده تصور نمی‌کنم که ضرورت داشته باشد ما یک دانه یک دانه این مواد را مطرح بکنیم ما مسائل مهم و اساسی را در دستور داریم که این لایحه جلوی آنها را گرفته مثلاً یکی را بنده عرض می‌کنم ما با دولت هندوستان و پاکستان قراردادهایی بسته‌ایم که اینها هنوز به تصویب مجلس نرسیده است و یک مسائلی است که در سیاست مملکت مؤثر است اینها در دستور قرار نگرفته و ما داریم وقت‌مان را صرف یک مقررات عادی و اداری می‌کنیم این است که بنده خواهش می‌کنم که آقایان به این پیشنهاد رأی بدهند و دولت و مخبر کمیسیون هم توجه بکنند و آقایان فرصت پیدا بکنند که به یک کارهای اساسی‌تری برسند.
رئیس ـ آقای مخبرفرهمند مخالف هستید؟
مخبرفرهمند ـ بله مخالفم.
مخبرفرهمند ـ عرض کنم که این لایحه‌ای که تقدیم شده است به صورت مواد است اگر جنابعالی پیشنهاد کردید که سایر مواد را دولت اجرا بکند این درست درنمی‌آید مگر با وضع قانونگذاری مگر بنویسید ماده واحده و اینها را در قسمت زیر آن ماده واحده قرار بدهید و الّا مواد را نمی‌شود همین طور داد به دست دولت که برود و اجرا بکند این درست درنمی‌آید.
نبوی ـ برخلاف نظامنامه است.
رئیس ـ این اشکال دارد قانونی که مطرح است لایحه‌ای که مطرح است باید تمام موادش یکی یکی تصویب بشود مگر این که مجلس تصمیم جداگانه‌ای بخواهد بگیرد اشکالی ندارد والا مطابق آیین‌نامه و نظامنامه نمی‌شود.
نبوی ـ بنده اخطار نظامنانه‌ای دارم.
نورالدین امامی ـ سربسته که نمی‌شود تصویب کرد.
اردلان ـ سربسته کجا است آقا؟
رئیس ـ آقای نبوی بفرمایید.
نبوی ـ کندی کار در مجلس جناب آقای فرهودی را وادار کرد که این پیشنهاد را بکنند وضع ما در مجلس حقیقتاً طوری است که هر کسی را به این خیال می‌اندازد الآن چندین جلسه است که ما در اطراف یک ماده صحبت می‌کنیم و اگر همین طور صحبت بشود ایشان فرمودند که اگر تمام این مواد را همین طور مطرح بکنیم شاید چندین ماه طول بکشد ولی در عین حال این مخالف آیین‌نامه است حالا من ماده‌اش را نتوانستم پیدا کنم مقام ریاست پیدا کردند تصریح دارد در آیین‌نامه که یک قانونی را نمی‌شود به طور دربست تصویب کرد باید هر یک از مواد مطرح شود و درباره همه‌اش مذاکره بشود شاید بعضی از آقایان موافق با بعضی از مواد آن نباشد و نخواهند رأی بدهند به این ترتیب اگر ما بخواهیم همه را آناً و دفعتاً تصویب و اجازه اجرا بدهیم نمی‌شود این صحیح نیست بعضی از اینها که بنده در کمیسیون دادگستری بودم و به آنها رأی دادم در بعضی از آنها ابهامی هست و بایستی در موقع طرح آن ابهام برطرف شود عوض این ما باید از آقایان تقاضا کنیم که جلسه را از اکثریت نیندازند روزی سه ساعت نشستن در جلسه کار مشکلی نیست (دکتر طبا ـ اگر بنشینند باقی در نیم ساعت تمام می‌شود) از آقایان استدعا می‌کنم که جلسه را از اکثریت نیندازند اگر در موقعی که این قانون مطرح می‌شود در ضمن جریان جلسه از اکثریت نیفتد حتماً بقیه مواد زود تصویب می‌شود و محتاج به این پیشنهاد هم نیست.
رئیس ـ قسمت مهم لایحه همان ماده اول بود و بقیه مواد مهمی نیست اگر آقایان قدری توجه بفرمایند و پیشنهادات خارج از موضوع ندهند تمام می‌شود (اردلان ـ آقا این پیشنهاد تکلیفش معلوم نشد؟) این پیشنهاد مخالف آیین‌نامه است که می‌نویسد مواد باید جداجدا قرائت و رأی گرفته بشود پیشنهاد آقای ارباب قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۲ اضافه شود دندان‌سازان غیردندان‌پزشک صرفاً از لحاظ صنعت دندان‌سازی با اجازه وزارت بهداری منحصراً در ساختن دندان مستثنی و مجاز خواهند بود.
مهدی ارباب
رئیس ـ این را که قبول کردند و مربوط به ماده نیست.
ارباب ـ اجازه بدهید بنده توضیح عرض کنم اگر آقای وزیر بهداری قول بدهند بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم (اردلان ـ قول دادند پس بگیرند) قول چه صبر کند عرض بکنم.
رئیس ـ بفرمایید.
مهدی ارباب ـ به نظر بنده دو قسمت است یکی یک عده‌ای که صرفاً صنعت دندان‌سازی را خوب می‌دانند یک فرمولی وزارت بهداری تهیه کند که کار اشتباه کمتر ناشی بشود از اینها و با اجازه وزارت بهداری مشغول کار بشوند و اصل نظری که بنده دارم این است که یک عده از مردمان بی‌بضاعت هستند که اینها استطاعت ندارند دندان دستی ۴۰۰ و یا ۳۰۰ تومان بخرند اگر جناب وزیر بهداری ضمن اصلاحاتی که کرده‌اند و می‌کنند توجه بفرمایند که یک دسته‌ای دندان‌سازان دیپلمه یک تعهدی بکنند و یک وضعی ایجاد بکنند که فلان بقال و یا سبزی‌فروش هم بتواند برود و یک دست دندان بخرد بنده بیشتر نظرم فقر مردم است منظور همه تأمین می‌شود و نظر دیگری ندارم.
وزیر بهداری ـ اجازه می‌فرمایید بنده توضیح می‌دهم.
رئیس ـ بفرمایید.
وزیر بهداری ـ اگر بنا بشود در این لایحه بعد از این که ماده یک که همان طوری که به قول آقای فرهودی ام‌المواد و یا ابوالمواد بود تصویب شد در ضمن موادی برای هر ماده بیاوریم این دور و تسلسل پیدا خواهد کرد و هیچ وقت این لایحه تمام و تصویب نخواهد شد.
در ماده اول آقای پیشنهاد دادند و پس گرفتند و رأی گرفتند حالا که به ماده دوم و سوم رسیده‌ایم همان مطالبی که در ماده اول مطرح کرده‌ایم از نو دوباره شروع کرده‌ایم با این وضع هیچ وقت تمام نمی‌شود خواستم نظر آقای ارباب را متوجه به این موضوع بکنم که نظر ایشان به این علت تأمین است که در آخر این قانون می‌نویسد که این کار یک آیین‌نامه‌ای دارد که وزارت بهداری آن را تهیه می‌کند و بعد از تصویب کمیسیون بهداری مجلس به موقع اجرا گذاشته می‌شود در این آیین‌نامه این نظر کاملاً تأمین می‌شود و اشکالی ندارد با این ترتیب خواهش می‌کنم پس بگیرند.
ارباب ـ عرض می‌کنم که پیشنهاد بنده با این که مربوط به ماده ۲ بود ولی با این توضیحی که جناب آقای وزیر بهداری دارند بنده پس می‌گیریم.
رئیس ـ در ماده ۲ دیگر پیشنهادی نیست و باید رأی گرفته شود برای اخذ رأی اکثریت نیست ماده ۱۳۴ آیین‌نامه قرائت می‌شود.
(ماده ۱۳۴ به شرح زیر قرائت شد)
ترتیب اخذ رأی نسبت به لایحه به طور کلی در تمام طرح‌ها و لوایح قانونی اول باید ماده به ماده و بعد به کلیه طرح یا لایحه رأی گرفته شود.
رئیس ـ قرائت این ماده مربوط به پیشنهاد آقای فرهودی بود عده کافی است رأی گرفته می‌شود به ماده دوم آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد.
ماده سوم چیزی نیست اگر آقایان بیرون نروند و جلسه را از اکثریت نیندازند تمام می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده سوم ـ پزشکان و داروسازان و دندانپزشکان و دامپزشکان و ماماها و متصدیان آزمایشگاه‌ها و مؤسسات دارویی و بازرگانی و کلیه اشخاصی که به وسیله تبلیغات بی‌اساس باعث گمراهی و یا فریب بیماران می‌شوند و یا به وعده دروغ بیمار را از درمان صحیح بازدارند مثل این که معین کنند در مدت کمی که موافق موازین طبی نیست بیمار را درمان کرده و یا به وسیله دارویی برخلاف حقیقت در ظرف مدت معالجه می‌شوند و یا با بستن پیمان یا انتشار آگهی‌هایی برخلاف اصول پزشکی بیمار را فریب دهند بنا به اعلام وزارت بهداری و ادارات بهداری به حکم دادگاه از ۲ ماه تا یک سال ممنوعیت از عمل پزشکی یا تأدیه غرامت از ۲۰۰ تا سه‌هزار ریال یا به هر دو مجازات محکوم می‌شوند.
رئیس ـ آقای نبوی مخالفید؟
نبوی ـ خیر بنده موافقم.
رئیس ـ آقای دکتر طاهری موافق هستید؟
دکتر طاهری ـ بله موافقم.
رئیس ـ پیشنهادات قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر علوی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم کلمه پزشکان از اول ماده ۳ حذف و تبصره زیر به آن اضافه شود.
تبصره ـ چنانچه طبیبی برخلاف اصول و موازین پزشکی رفتار کند به وسیله نظام پزشکی و در صورت عدم تشکیل آن به وسیله شورای عالی بهداشت محاکمه و در صورت محکومیت از یک سال تا ابد از حق طبابت محروم خواهد بود ـ دکتر علوی
رئیس ـ آقای دکتر علوی.
دکتر علوی ـ بنده استدعا می‌کنم آقایان محترم توجه بفرمایند بنده این ماده سوم را در بدو امر در موقعی که در کلیات صحبت کردم تذکر دادم چنانچه این ماده به این شکلی که تنظیم شده تصویب بشود یقین دارم که طبابت را متزلزل و اطبا را دستخوش حب و بغض یک عده مأمورین دولت خواهد کرد (نورالدین امامی ـ و این صلاح نیست همه جور باید بهشان محبت کرد تا خدمت بکنند) صحیح است اگر جامعه می‌خواهد که اطبا با نهایت دلگرمی در خدمتگزاری به افراد بکوشند باید از اطبا تشویق و پشتیبانی کند البته اساساً احترام طبیب در هر جامعه و اهمیت طبیب متوقف بر وضع
رئیس ـ آقای وزیر بهداری بفرمایید.
وزیر بهداری ـ نظر جناب آقای دکتر علوی اصولی است و کاملاً قانونی است که بایستی اطبا را یک جامعه پزشکی و قانونی محاکمه کند ولی به طوری که اطلاع دارید یک چنین جامعه پزشکی قانونی وجود ندارد و به همین جهت بود که بنده یک لایحه‌ای تقدیم کردم که ترجمه آن به این اسم درآمده و شاید مفهومش درست نیاید به اسم لایحه نظام پزشکی شاید مقصود ایشان همین باشد این لایحه آمده به مجلس شورای ملی و تقدیم شده و بنابراین نظر آقای دکتر علوی را این طور می‌شود تأمین کرد که بگوییم اینجا در صفحه ۳ لایحه بالای صفحه بگوییم وزارت بهداری و یا ادارات بهداری محل یعنی محل را اضافه کنیم با جلب نظر جامعه پزشکی قانونی و مادام که جامعه پزشکی یا نظام پزشکی قانونی تشکیل نشده شورای عالی بهداشت که آن قانونی است و مجلس هم به آن رأی داده است اضافه کنیم این صحیح است و نظر آقای دکتر علوی تأمین است (شوشتری ـ مخالفم) (دکتر علوی ـ در پیشنهاد هم قید شده است بنده قبول می‌کنم که این کلمه اضافه بشود (یکی از نمایندگان ـایشان هم قبول کردند)
پیراسته ـ بنده مخالفم و مخبر کمیسیون دادگستری هستم اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
مخبر کمیسیون دادگستری ـ عرض کنم که این مسئله که آقای وزیر بهداری در اینجا به عرض آقایان رسانیدند و آقای دکتر علوی هم پیشنهاد کردند در لایحه‌ای که اول دولت نوشته بود منظور شده بود. در کمیسیون دادگستری مطالعه و مذاکره زیادی شد و این طور در نظر گرفته شد که ما نمی‌توانیم محاکم اختصاصی را روزبروز در مملکت زیاد بکنیم الان نظر این است که هر چه ممکن است محاکم اختصاصی را برچینند اگر ما بخواهیم برای هر دسته‌ای یک محکمه اختصاصی درست بکنیم این نمی‌شود (دکتر جلالی ـ این مسئله فنی است) اجازه بفرمایید آنچه که راجع به مسائل فنی است جمیع مسائل فنی وقتی که در دادگستری مطرح می‌شود به کارشناس ارجاع می‌شود باب ارجاع به کارشناس در آیین دادرسی‌ها و ارجاع به کارشناس برای همین است که قاضی که وارد نیست و فن خودش نیست جلب نظر کارشناس را می‌کند در هیچ محکمه‌ای یا در هیچ محکمه انتظامی یک مسئله‌ای مطرح نشده که مربوط به یک فن خاصی باشد و یا مربوط به فن پزشکی باشد و جلب نظر کارشناس و یا اطبا ذی‌صلاح نشده باشد بنابراین بنده عقیده دارم که تا وقتی که لایحه‌ای که آقای وزیر بهداری اشاره کردند تقدیم بشود (وزیر بهداری ـ تقدیم شده) شده و در کمیسیون مورد بحث و دقت قرار بگیرد و با مطالعه کاملی مطرح بشود این است که نباید آنچه را که مربوط به یک صنفی است با یک عجله‌ای آن را تصویب کنیم که بعد پشیمان بشویم این صحیح نیست فعلاً تقاضا می‌کنم پیشنهاد خودتان را پس بگیرید تا بعد (نورالدین امامی ـ آقای پیراسته محاکمات وزارت دارایی با اطبا فرق دارد این تشویق از علم طب است که از این قیدها خلاص بشود) ما نگفتیم اینجا که جلب نظر شورای پزشکی و جامعه پزشکان نشود منظور بنده این است که محاکم اختصاصی تشکیل نشود و بعد اگر آقای وزیر بهداری صلاح دانستند یک لایحه‌ای تقدیم می‌فرمایند و می‌آورند به مجلس (فرهودی ـ بنده اخطار دارم) (دکتر علوی ـ بنده توضیح دارم)
رئیس ـ توضیح دوباره نمی‌شود آقای دکتر کاسمی شما موافق هستید یا مخالف؟
دکتر کاسمی ـ بنده پیشنهادی دارم که این نظرها را کاملاً تأمین می‌کند.
رئیس ـ شما پیشنهادتان را دادید در موقع طرح پیشنهادتان می‌توانید صحبت کنید آقای امامی اهری
امامی اهری ـ اگر نوشته بشود با جلب نظر شورای پزشکی در دادگستری محاکمه به عمل می‌آید نظر آقای دکتر علوی تأمین خواهد شد.
رئیس ـ چون مخبر صحبت کرد باید یک نفر مخالف صحبت کند آقای نبوی مخالف هستید؟ (نبوی-بله) بفرمایید.
نبوی ـ توضیحاتی را که بنده می‌خواستم عرض کنم آقای پیراسته گفتند اگر ما این را تصویب بکنیم که برای هر فنی شورای فنی آن فن در آن کار قضاوت بکند این اشکال کار ما را زیادتر خواهد کرد و نتیجه آن خواهد شد که این محاکم اختصاصی که همه از آن می‌ترسند روزبروز زیادتر بشود اگر ما قائل بشویم که برای اطبا هم باید یک شورایی باشد که در آن شورای رسیدگی به کار آنها بشود مهندسین و مکانیسین‌ها هم این تقاضا را دارند و همچنین سایر دسته‌ها و ما در کمیسیون بهداری و دادگستری این حرف‌ها را زدیم که اگر اشکال فنی پیدا شد در محاکم به خود اطبا مراجعه می‌کنند مگر نبود چند ماه قبل یک طبیبی متهم شده بود و در محکمه جنائی داشتند محاکمه می‌کردند رأی که در آن باره صادر شد همان آرایی بود که آقایان اطبا دادند (صحیح است) قضات که وارد نیستند و اگر بخواهیم هی محاکمه اختصاصی تشکیل بدهیم صحیح نیست و به این جور قوانین نبایستی اهمیت محاکم و قضاوت را از بین برد این درست نیست و از قدرت دادگستری کاسته می‌شود ما باید روزبروز سعی بکنیم که دستگاه دادگستری‌مان منظم‌تر و پرقدرت‌تر باشد (صحیح است) نه این که دسته‌جات مختلف از مردم را کارشان را از دادگستری بکشانیم به یک مراجع دیگری به اضافه اینجا فرمودند که لایحه نظام پزشکی خواهد آمد اگر آن لایحه خواهد آمد بحث این موضوع در آنجا خواهد شد بنده از آقای دکتر علوی خواهش می‌کنم برای این که این لایحه امروز بگذرد و دچار این نوع اشکالات نشود موافقت بفرمایید پیشنهاد مسترد شود این نظر در کمیسیون دادگستری مطرح شد و بحث شد روی آن و مخالفت شد و ما به پیروی از رأیی که در کمیسیون دادیم اینجا ناچاریم مخالفت کنیم چون این عمل را خلاف اصول می‌دانیم در محاکم هر وقت کاری راجع‌به اطبا پیدا شد اطبا را دعوت خواهند کرد و آن رأیی که در آنجا داده خواهد شد در حقیقت رأی اطبا است و اطبا شرافتمند هم هیچ وقت تخلف از این مواد نمی‌کنند آن کسانی که تخلف از مواد می‌کنند مردمانی نیستند که واقعاً بشود به آنها پزشک اطلاق کرد ما در همین تهران دیدیم کسانی را که تابلوهای قلابی زده بودند کسانی که دیپلم نداشتند آنها طبیب نبودند شیادهایی بودند در کنار و گوشه که می‌آمدند. و به این کارها را اشغال داشتند (نورالدین امامی ـ دزد هم می‌آید شب خانه آقا دزدی می‌کند) آنها باید تسلیم مراجع دادگستری بشوند همان مراجعی که شیادها و کلاه‌بردارها را محاکمه می‌کند در همان‌جا هم باید این شیادها محاکم شوند و از کار خلاف آنها جلوگیری کند آن کسی که می‌نویسد و آگهی می‌کند که من چند روز پیش یک آگهی در روزنامه دیدم که نوشته بود در فاصله هشت دقیقه فلان مرض را معالجه می‌کند خوب این مسلم است که با موازین طبی وفق نمی‌دهد و آن شخص هم طبیب نیست
رئیس ـ این ماده قرائت می‌شود و همان طوری که آقای وزیر بهداری قبول کردند رأی گرفته می‌شود.
اردلان ـ اول به گزارش کمیسیون رأی بگیرید.
رئیس ـ این شور دوم است باید پیشنهادات مطرح شود بعد از آن که تکلیف پیشنهادات معلوم شد رأی به ماده گرفته شود آقای دکتر طبا.
دکتر طبا ـ (مخبر کمیسیون بهداری) ـ بنده ضمن تأیید آن اصلاحی که آقای دکتر علوی پیشنهاد کردند و آقای وزیر بهداری هم قبول کردند بنده خواستم یک اصلاح عبارتی مختصری بکنم در جایی که نوشته شده بنابر اعلام وزارت بهداری و ادارات بهداری بایستی نوشته شود ادارات بهداری محل و کلمه (محل) اضافه شود وزارت بهداری و ادارات بهداری محل چون ادارات بهداری متخلفی هست که آنها صلاحیت مداخله در این کار ندارند و همچنین در سطر دوم غرامت از دولت تا سه‌هزار ریال غرامت از دولت در آن نوشته شود یک کلمه (ریال) بعد از (دولت) اضافه شود.
رئیس ـ پیشنهاد آقای دکتر علوی با اصلاح آقای وزیر بهداری قرائت می‌شود رأی بگیریم چون اول باید پیشنهاد ۲ رأی گرفته شود اگر رد شد به ماده رأی گرفته شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
چنانچه طبیبی برخلاف اصول و موازین پزشکی رفتار کند بنا به اعلام وزارت بهداری و یا ادارات بهداری با جلب نظر جامعه پزشکی قانونی و مادام که جامعه پزشکی یا نظام پزشکی قانونی تشکیل نشده به وسیله شورای عالی بهداشت و در صورت محکومیت از یک سال تا ابد از حق طبابت محروم خواهد بود.
غلام‌رضا فولادوند ـ اجازه بفرمایید نوشته شده ادارات بهداری یا وزارت بهداری می‌تواند چون هر دو را نوشته مثلاً اگر وزیر بهداری اعلام کرد که فلان دکتر در شاهرود مرتکب تخلف شده حتماً باید بهداری محل هم بنویسد.
رئیس ـ در این ماده اگر پیشنهادی باشد به ماده نمی‌شود رأی گرفت (اکثریت برای رأی نبود) قرار بود قبل از ختم جلسه به عنوان بعد از دستور سه نفر نمایندگان هم صحبت کنند حالا این قسمت را رأی می‌گیریم (کشاورزصدر ـ بعد از دستور کدام است لایحه را تمام کنید که بعد قانون انتخاب بیاید) (اکثریت حاصل شد) رأی گرفته می‌شود به این اصلاحی که پیشنهاد شد آقایانی که موافق هستند قیام کنند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم بعد از کلمه مدت کلمه معین معالجه می‌شوند اضافه شود. دکتر کاسمی
رئیس ـ آقای دکتر کاسمی
دکتر کاسمی ـ آقای وزیر بهداری توجه بفرمایید این کلمه معین گمان می‌کنم در کمیسیون تصویب شده ولی در موقعی که چاپ می‌کردند افتاده و این باید اضافه شود والا معنی نخواهد داشت را اجازه بفرمایید این کلمه اضافه شود.
وزیر بهداری ـ بنده موافقم.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به این اصلاحی که آقای دکتر کاسمی پیشنهاد کردند آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
تبصره ذیل را برای اضافه به ماده سوم پیشنهاد می‌نمایم: تبصره: کسانی که ادویه اختصاصی با امتحان دارند مشمول مقررات فوق نمی‌باشد ـ حائری‌زاده
رئیس ـ آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده ـ چیزهای مهمی است که مع‌التأسف مملکت ما دستگاه منظمی که بتواند رسیدگی کند ندارد مثلاً یک داروهای اختصاصی است که بعضی اشخاص یا فامیل‌ها دارند نسخه آن را هم حاضر نیستند به کسی بدهند امتحان هم شده است مفید و مؤثر هم هست مرحوم حاج سید نصرالله سادات اخوی رئیس دیوان کشور یک حبتی داشتند برای سرماخوردگی بود نسخه‌اش را که ما خواستیم ندادند ولی حبش را می‌ساختند و خیلی مفید بود هر سال من از ایشان می‌گرفتم و در مواقع سرماخوردگی خیلی خوب و مفید بود اطبا ممکن است امتحان بکنند اگر واقعاً مؤثر است این را اجازه بدهند یک شخصی به نام ابوترابی است دوایی برای سالک دارد که آقای ارباب چند روز پیش اینجا صحبت کردند که یک مرضی که خیلی در ایران اسباب زحمت است سالک است و این شخص به فاصله یک هفته معالجه می‌کند (دکتر جلالی ـ در دنیای علم این حرف‌ها عیب است) من در زندگی خودم چون معتقدم این عیب به نفع جامعه است باید حفظش کنیم صدر یزدی دوایی پیدا کرده که هر کسی دستش در اثر آب‌جوش بسوزد در اثر مالیدن این دوا طاول نمی‌زند حاضر هم است که در مقابل روزنامه‌نگاران امتحان هم بدهد اگر ادویه‌ای که امتحان هم داده مفید است این را دیگر نباید بگویند چون این آقا در فلان دارالعلم امتحان نداده است حبسش می‌کنیم من این پیشنهاد را نفهمیدم که کجا باید بدهم که وارد باشد فقط خواستم که جناب آقای وزیر بهداری متوجه باشند که این اشخاصی که یک ادویه اختصاصی امتحان داده‌ای در ایران دارند از انتفاع نیفتد دوای آنها و مملکت از آنها استفاده بکند عرض بنده این بود.
وزیر بهداری ـ عرض کنم حضورتان اینها مربوط به آنجا نیست این لایحه‌ای که مطرح است لایحه بهداشت شهری است و یک لایحه دیگری است مخصوص داروهای اختصاصی که در کمیسیون بهداری و در کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی تصویب شده و چاپ هم شده و در دستور گذاشته خواهد شد شاید در جلسات آتیه جزو دستور قرار گیرد کارش در کمیسیون‌های مربوط به تمام شده تمام این مطالب در قسمت داروهای اختصاصی تأمین شده و اگر هم تأمین نشده باشد جایش آنجا است که پیشنهاد بفرمایید و بنابراین خواهش می‌کنم که جناب آقای حائری‌زاده پیشنهاد خودشان را پس بگیرند در آنجا نظرشان تأمین می‌شود.
حائری‌زاده ـ با توضیحی که آقای وزیر بهداری دادند که در آن لایحه تأمین می‌شود من مسترد می‌دارم.
رئیس ـ پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر اضافه شود، در مورد پزشکان و داروسازان و دندانپزشکان و دامپزشکان و ماماها و پزشکان آزمایشگاه‌ها جلب نظر شورای عالی بهداشت لازم است. دکتر کاسمی
رئیس ـ مشابه این پیشنهاد رد شد.
دکتر کاسمی ـ آن پیشنهادی که رد شد غیر از این است اجازه بدهید توضیح عرض کنم. توجه بفرمایید آقایان البته یک پیشنهادی آقای دکتر علوی فرمودند و جلب توجه آقایان نمایندگان محترم را نکرد تمنی دارم آقایان این تبصره‌ای را که بنده قبلاً ذکر کردم دقت بفرمایند در ماده سوم نوشته پزشکان، داروسازان، دندانپزشکان، دامپزشکان و ماماها و پزشکان آزمایشگاه‌ها و مؤسسات دارویی و بازرگانی مؤسسات دارویی و بازرگانی شامل این پیشنهاد نمی‌تواند باشد چرا؟. برای این که اینها تاجر هستند بازرگان هستند دارویی وارد می‌کنند اگر که فریب بدهند یا دروغ بگویند او دیگر جلب نظر شورای عالی بهداشت را لازم می‌دانند قاضی وقتی تخلف می‌کند در مملکت در محکمه انتظامی رسیدگی می‌شود، وکلای دادگستری موقعی که تخلف از قوانین و دستورات می‌کنند کانون وکلای دادگستری اظهارنظر می‌کنند پزشکان مگر چه شده است که از وکیل از قاضی در نظر مجلس شورای ملی کمتر هستند برای تخلف آنها باید در یک شورایی که شورای عالی بهداشت است قانونی را هم مجلس شورای ملی تصویب کرده‌اند لااقل برای یک پزشکی قائل بشوید که وقتی می‌رود به دادگاه لااقل یک عده پزشک که به عنوان شورای عالی بهداشت هستند در مورد تخلف او رسیدگی کند بنده به حاکم اختصاصی کاری ندارم من نمی‌گویم که در دادگاه‌های اختصاصی محاکمه شوند در دادگاه‌های عمومی محاکمه شوند ولی جلب نظر و اظهارنظر شورای عالی بهداشت برای پزشکی که می‌خواهید او را محکوم کنید و در واقع دیپلم او را از دستش بگیرید، اعتبار او را از دستش بگیرید جلب نظر شورای عالی بهداشت لازم است و این نکته است که بایستی مجلس شورای ملی به این نکته توجه کند.
رئیس ـ وقتی پیشنهاد قبلی که نسبت به تمام بود و رد شد بالطبیعه این جزو است و رد می‌شود (صحیح است) دو مرتبه نمی‌شود رأی گرفت پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم که بعد از (بهداری محل) عبارت ذیل اضافه شود:
با جلب نظر هیئتی از پزشکان و متخصصین محل دکتر راجی
رئیس ـ آقای دکتر راجی
دکتر راجی ـ پیشنهاد بنده عبارت از این است که بعد از بهداری محل کلمه با جلب نظر هیئتی از پزشکان و متخصصین محل اضافه شود علت این است که در این گونه موارد جز پزشک و متخصص کسی نمی‌تواند حقیقتاً در اصل مطلب وارد شود و قضاوت بکند و در گذشته آقایان دیده‌اند در بعضی موارد که پزشکان مورد اعتراض قرار گرفته‌اند و در دادگاه‌ها تحت محاکمه درآمده‌اند چنان که شاید و باید محکمه نتوانسته اعلام حق بکند برای این که نظر قبلی متخصصین را نگرفته بنده خیال می‌کنم اگر این نظر قبلاً گرفته شود بیشتر به نفع جامعه است تا به نفع آن پزشکی که تحت محاکمه قرار گرفته امیدوارم که آقایان با این پیشنهاد موافقت بفرمایند.
رئیس ـ آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی ـ بنده موافقم.
رئیس ـ آقای کشاورزصدر
کشاورزصدر ـ بنده موافقم.
رئیس ـ آقای اردلان
اردلان ـ بنده عرضی ندارم.
رئیس ـ آقای دکتر هدایتی
دکتر هدایتی ـ بنده خواستم برای استحضار همکاران محترم که طبیب هستند و در مجلس تشریف دارند عرض کنم که آقایان عنایت بفرمایند مطلبی که وارد می‌شود در تخصص آقایان سایر همکاران اطاعت می‌کنند و حق مطلب را ادا می‌کنند اما وقتی یک مطلب حقوقی پیش می‌آید آقایان توجه نمی‌فرمایند این دو سه پیشنهادی که اینجا شد بنده می‌خواهم توضیح بدهم (ولی می‌بینم که آقایان ناراحت هستند) که خلاف قانون اساسی است (صحیح است) چرا؟ آقایان یک قدری توجه بفرمایید در قانون اساسی ... (دکتر علوی ـ مخالف قانون اساسی نیست) آقای دکتر علوی ممکن است قدری توجه بفرمایید (دکتر راجی ـ توضیح بفرمایید) در قانون اساسی همان طوری که دفعه دیگر هم بنده اینجا مصدع آقایان شدم قوای مملکت از هم تفکیک شده‌اند قضاوت به دستگاه قوه قضاییه واگذار شده است شما نمی‌توانید و حق ندارید که به قوه قضاییه تحمیل کنید که فلان کار را بکن و فلان کار را نکن در این موارد حق محاکم عدلیه است که رسیدگی کنند در قانون اصول محاکمات عدلیه است که رسیدگی کنند در قانون اصول محاکمات جزایی و اصول محاکمات حقوقی پیش‌بینی کرده است که قضات محاکم هر وقت که احتیاج داشته باشند و لازم باشد جلب نظر پزشک متخصص را بکنند و این تکلیف هست وقتی که لازم است احتیاج به ذکر ندارد، تکلیف اشخاصی که در محکمه قاضی هستند و نسبت به امور پزشکی وارد نیستند و اطلاعاتی ندارند موظف هستند که نظر پزشکان متخصص را جلب کنند موظف هستند به این کار دیگر نوشتنش لازم نیست همین طور آقایان همیشه در دادگستری عمل می‌کنند آقایان اطبا تشریف دارند از آقایان بپرسید آنها هر کدام‌شان چندین مرتبه ازشان تقاضا شده است که در محاکمه عدلیه حاضر شوند برای کارشناسی این تکلیف قانونی قاضی است بنابراین بنده خواهش می‌کنم آقایان از تقدیم این قبیل پیشنهادات که خلاف قانون اساسی است و مطلب هم مطلب حقوقی است و رفقای همکار شما اظهارنظر می‌کنند عنایت بفرمایند که این پیشنهادها نشود.
رئیس ـ برای رأی اکثریت نیست و دیگر هم پیشنهادی نرسیده است رأی می‌ماند برای جلسه آینده.
۹ـ بیانات بعد از دستور ـ آقایان: حاذقی ـ محمدعلی مسعودی ـ معدل
رئیس ـ دو سه نفر تقاضا داشتند که آخر جلسه مطلبی دارند اظهار کنند اگر آقایان توجه کنید چون وقت باقی است صحبت کنند اول آقای حاذقی که مخبر کمیسیون عرایض هستند راجع به کمیسیون عرایض بایستی توضیح بدهند در جواب آقای دکتر بقایی.
حاذقی ـ روی سخن با آقایان نمایندگان است استدعا می‌کنم توجه بفرمایند آقای دکتر بقایی همکار محترم یک تذکری فرمودند که لازم بود به این فرمایش ایشان جواب داده شود ایشان فرمودند که کمیسیون عرایض راجع به اعلام جرمی که چند ماه پیش ایشان و رفقای محترم ایشان فرموده‌اند رسیدگی و توجه نکرده این بیان یک بیانی بود که برخلاف انصاف بود زیرا کمیسیون عرایض یکی از کمیسیون‌هایی است که مرتب همه هفته جلسه‌های خودش را تشکیل داده و به کارهای جاری خودش رسیدگی کرده و در این دوره هم ۶ فقره اعلام جزم از طرف آقایان علیه دولت و وزرا خواه وزرای پیشین و خواه وزرای فعلی مورد دستورش بود که سه تای آنها را رسیدگی کرده و در حدود سه ماه یا دو ماه و نیم است که گزارش آنها را تهیه کرده و تقدیم مجلس شورای ملی نموده است این سه فقره یکی علیه دولت آقای رزم‌آرا بود راجع به نقض قانون در قسمت عدم اجرای قانون تصفیه که کمیسیون عرایض در حدود دو ماه و نیم پیش گزارش آن را تقدیم مقام ریاست کرده و جزو دستور است، دیگر اعلام جرمی است علیه آقای باقر شاهرودی وزیر پیشین کشاورزی که آن را هم کمیسیون با دقت رسیدگی کرد و گزارشش را تهیه و تقدیم کرده است یکی دیگر اعلام جرم علیه آقای دکتر سجادی وزیر پیشین دادگستری که آن را هم تعیین تکلیف کرده و کمیسیون عرایض وظیفه خودش را انجام داده و گزارشش را داده است و در حال حاضر سه اعلام جرم یکی تجدید اعلام جرم علیه آقای قوام‌السلطنه نخست‌وزیر پیشین و دیگری اعلام جرم علیه آقای دکتر اقبال وزیر سابق راه و یکی هم اعلام جرم علیه آقای گلشائیان وزیر اسبق دارایی است این سه پرونده هم به سه عضو کمیسیون ارجاع شده که در حقیقت به منزله سوکمیسیون هستند چون پرونده مفصل و مبسوط بوده و اظهارنظر دقیق لازم داشته است آقایان هم مطالعه کرده‌اند و بررسی کرده‌اند و مقدمات کار تهیه شده است که به تدریج این سه اعلام جرم را هم کمیسیون عرایض گزارش را تهیه کرده و تقدیم مجلس شورای ملی خواهد کرد و هیج تردیدی نیست که همان طور که اگر اشخاص انجام وظیفه نمی‌کنند باید به آنها تذکر داد همان طور هم آن کسانی را که انجام وظیفه می‌کنند نباید دیگر دماغ آنها را سوزاند و خدمت آنها را ندیده گرفت من خواستم به استحضار از مقام ریاست برسانم که مقرر بفرمایند آن اعلام جرم‌هایی که گزارشش فرستاده شده خوانده شود و بقیه را هم تهیه و تقدیم خواهیم کرد.
رئیس ـ آقای محمدعلی مسعودی
محمدعلی مسعودی ـ بنده وقت زیادی را نمی‌گیرم و بیش از دو دقیقه عرایضم طول می‌کشد یک شکایتی عده از نمایندگان اصناف کرده‌اند به مجلس شورای ملی راجع به دخالت مأمورین شهرداری و شهربانی در کسب و کار آنها و امروز هم آمده بودند سران این اصناف مختلف که نامه‌شان دست بنده است و تقدیم مقام ریاست می‌کنم می‌خواستند در مجلس متحصن شوند بنده و چند نفر از رفقا آقای مکی و آقای پیراسته با آنها مذاکره کردیم که بروند سر کسب و کارشان تا به کارشان رسیدگی بشود از طرف مجلس شورای ملی و رفع مزاحمت بشود بنده به طوری که اطلاع پیدا کردم آقای نخست وزیر دیشب دستور دادند که چهار نفر از قضات دیوان عالی کشور انتخاب شوند و آنها قاضی باشند بین شهرداری و اصناف و این بهترین فرمولی بود که پیدا شده به نظر من برای هر عملی که می‌خواهند بکنند یا نرخ روی اجناس می‌گذارند یا نمی‌گذارند این نظر بهترین نظر و فرمولی بود که اتخاذ شده (اردلان ـ چرا انجمن شهر را انتخاب نمی‌کنید که از این وضع راحت شویم) راجع به انجمن شهر بنده اینجا در جلسه قبل هم عرض کردم که لایحه‌اش در سنا تصویب شده و مجلس جلوی حق مردم را گرفته و باید بگذارند جزو دستور که خود مردم در کارشان دخالت داشته باشد اعضای انجمن شهر را انتخاب کنند و آنها هم شهردار را از بین خودشان انتخاب کنند (صحیح است) و به این افتضاح خاتمه داده شود این نامه را هم تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای معدل
معدل ـ قبل از این که عرایضم را عرض کنم به عرض آقایان می‌رسانم که امروز در یکی از روزنامه‌های صبح دیدم یک شرحی نوشته از جلسه‌ای که دیروز در منزل بنده تشکیل شده و زیاده‌روی‌هایی در آنجا شده (دکتر هدایتی ـ راجع به چه بوده؟) عرض می‌کنم مدتی است شورای کشاورزی تشکیل شده و شورای کشاورزی برای اصلاح امور فلاحتی بوده و هماهنگی کامل با این اصلاحات دارد و دیروز جلسه‌اش تشکیل بوده و با حضور رئیس دولت
هم بوده امروز دیدم مطالبی نوشته شده که بنده به طور اختصار همه آنها را تکذیب می‌کنم که همچون مطالبی آنجا ذکر نشده (فقیه‌زاده ـ چه نوشته بود) حالا عرض می‌کنم تکرارش موضوع ندارد و امیدواریم که برای جراید مخبرین صادقی انتخاب بشوند که اخبار صحیح انتشار بدهند بنده خیلی از آقایان تشکر می‌کنم که عنایت می‌فرمایند این آخر وقت و اجازه می‌فرمایند که بنده عرایضم را عرض کنم (نورالدین امامی ـ نوشته‌اند که من با وزیر کشاورزی دعوا کرده‌ام من یک ماه است به وزارت کشاورزی نرفته‌ام) عشق و علاقه به آبادی مملکت و رفاه کشاورزان و طبقه زارع موجب گشت که هفته گذشته اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تعجیل در توشیح فرمان فروش موقوفه خاندان پهلوی بفرمایند (شوشتری ـ این املاک نه وقف شده نه به تصرف وقف داده شده و الّا وقف را نمی‌شود فروخت) عظمت و تقدس مقام سلطنت و بی‌نظری و عدالت و نوع‌خواهی شخص شاهنشاه متبوع مفخم، ما مورد تصدیق و تقدیر عموم است چون طبقه مالک و اشخاصی که کار آنها زراعت است خود را از همه نزدیک‌تر به دستگاه سلطنت می‌دانند بیشتر علاقه دارند که اراده شاهانه عملی شود و یقین دارند که خیر و صلاح ملت و مملکت در اجرای اوامر ملوکانه می‌باشد و در این عصر و زمان خیرخواه و علاقه‌مند کسی است که موافق مصلحت سخن گوید نه آن که باب میل چیزی بیان نماید لهذا در این موضوع مهم آنچه مصلحت است و به نظر بنده رسیده به عرض می‌رسانم و از خداوند در انجام این وظیفه توفیق می‌طلبم. مملکت ما از دهات تشکیل می‌شود هر وقت بخواهند مملکت را آباد نمایند باید دهات را آباد کنند و اکثریت نزدیک به اتفاق اهل این کشور را برزگران و دهقانان و کشاورزان تشکیل می‌دهند هر کس از ملت سخن می‌گوید نظر به ده‌نشینان و زارعین دارد پس وقتی آرزوی سعادت ملت را دارند یعنی رفاه و آسایش کشاورزان و دهاقین را می‌خواهند. در مملکت ما نزدیک به چهل و پنج‌هزار قریه و ده وجود دارد که تمام آنها محتاج عمران و آبادی اساسی و قسمت مهم آن ویران و به صورت خراب افتاده است لزوم آبادی دهات و بهبود حال زارعین مطلب تازه‌ای نیست و بیش از همه طبقه مالک و صاحبان آب و زمین‌بان متوجه بوده و می‌باشند این خرابی و بدی تنها در کار مملکت و مالکیت هویدا نیست طبقه مالک و کشاورز خوشحال می‌شود که اصلاح و رفرم از اینجا شروع شود ولی اصلاح و تعدیل باید در تمام شئون اجتماع و در تمام طبقات تعمیم یابد، باید میان طبقه مالک با اشخاص ستم‌پیشه و خارج از صنف فرق گذاشت، مالکین با کشاورزان مثل خانواده و اولاد خود رفتار می‌نمایند و اگر اشخاصی به نام مالکیت عملی خارج از قاعده می‌کنند گناه آن را نیاید بر عموم گذاشت اساساً در طی قرون و اعصار در ایران مناسبات مالک و زارع بر پایه شرکت گذاشته شده و موضوع کارفرما و کارگری در میان نیست یعنی زارع سهم و بهره می‌برد و مزد نمی‌گیرد اگر بحث شود که بهره زارع کم است می‌توان روی آن بحث نمود و نباید تصور نمود که مثل سایر نقاط عالم در ایران هم دیگری برای دیگری کار می‌کند و اصول غلامی رواج دارد اشخاصی بی‌اطلاع حق ورود به موضوع ندارند و آنها که مستحضر می‌باشند که حق زارع و بهره سهم کشاورزان و دهاقین در ایران با دور زمان تثبیت و آنچه از زمین حاصل می‌شود در خرمن تقسیم و هرکس سهم خود را می‌برد و اگر کسی مالک چیزی نباشد بهره و سهم ندارد و کلمه مالک در اینجا اصطلاح است و به معنی مالک آنچه در ده و قریه می‌باشد نیست. مالک آب است بهره آب را می‌برد و اگر زراعتی با آب باران عمل می‌باید سهم آب عاید زارع می‌شود، در ممالک دیگر نهضت و انقلاب کردند که دهاقین و زارعین را سهیم و شریک کنند اجداد و پدران ما عمل زراعت را مقدس دانستند و پایه عدل و انصاف را در این امر حیاتی نهاده و برای هر منطقه و هر بلوک و حتی هر ده متناسب آن نقطه در تقسیم سهام مقرراتی وضع کرده‌اند که اگر کسی وارد شود و دقت نماید تصدیق می‌کند که متناسب با زمان و مکان و مقتضیات بوده است.
مکی ـ این طور نیست آقای معدل مالیات آفتاب می‌گیرند از زارعین بدبخت.
دکتر هدایتی ـ چه شده آقای معدل که این بیانات را می‌فرمایید به زارع به اندازه یک گاو سهم نمی‌دهند. معدل ـ این خرابی و ویرانی این پریشانی و بدبختی مولود ظلم مالک نیست و با اظهار این جمله و تکرار این نوع مطالب نفاق و اختلاف جدیدی پدید می‌آورند پس از جمله بنیان‌کن و خانمانسوز مغول جمعیت کشور ما کم و دهات ویران و حکومت ثابت بادوامی که موفق به جبران گذشته باشد روی کار نیامده و اگر مدت کوتاهی طلیعه سعادتی نمودار گشته هرج و مرج و غارتی در دنبال بوده از دو سه قرن به این طرف مداخلات بیگانگان و رقابت‌های اقتصادی و تحریکات سیاسی موجب گشته که حکومن‌های ما ضعیف و در اثر ضعف دولت‌ها عدالت اجتماعی و امنیت واقعی هیچ وقت نبوده است و برای زراعت و فلاحت در درجه اول عدالت و امنیت لازم است اکنون هم ما مواجه با این نقص می‌باشیم و باید به جای این حرف‌ها در صدد به دست آوردن آن باشیم اگر حقی از زارع و دهقان هم ضایع شده باشد در سایه عدالت و امنیت جبران شود و اگر این نعمت حاصل نشود آنچه به کشاورزان و دهاقین هم بدهید در اثر ظلم و غارت و تجاوز از کف می‌رود. دیگر از علل خرابی دهات و بیچارگی کشاورزان کمی تولید است راه چاره آن است که به میزان جمعیت دهات و تعداد قراء و سطح کشت پول فراوانی به وسیله بانک کشاورزی و قرضه طویل‌المدت و کم سود صرف عمران و آبادی دهات شود یعنی قنوات تنقیه و جداول لاروب گردد سه و بند ساخته شود و چاه حفر نمایند و تلمبه و تراکتور بخرند، بذر مرغوب تهیه کنند و کود در زمین‌ها بریزند و خانه و مدرسه و درمانگاه و گرمابه و راه بسازند و همچنین به نسبت جمعیت دهات سرمایه سرشاری اختصاص به تشکیل شرکت‌های روستایی و صندوق‌های ... ۱۰ ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه رئیس ـ آقای معدل اکثریت برای مذاکره نیست در بیرون هم آقایان نیستند جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه دستور بقیه لایحه بهداشت شهری و ورقه برای نام‌نویسی نطق قبل از دستور هم گذاشته خواهد شد. (یک ساعت و پنج دقیقه بعدازظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت