مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اسفند ۱۳۱۳ نشست ۱۲۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نهم |
دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اسفند ۱۳۱۳ نشست ۱۲۸
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز چهارشنبه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۱۳ (۳۰ ذی قعده ۱۳۵۳)
(مجلس دو ساعت و ربع قبل از ظهر بریاست آقای دادگر تشکیل گردید)
صورت مجلس سه شنبه ۱۴ اسفند ماه را آقای موید احمدی (منشی) قرائت نمودند
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس-در صورت مجلس نظری نیست؟
(اظهاری نشد)
صورت مجلس تصویب شد.
- شور و تصویب لایحه بودجه ۱۳۱۴ مملکتی
۲- شور و تصویب لایحه بودجه ۱۳۱۴ مملکتی
رئیس-خبر کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۱۴
خبر کمیسیون:
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۴۸۷۹۱ دولت را راجع بودجه کل مملکتی ۱۳۱۴ با حضور آقای وزیر محترم مالیه مطرح شور و رسیدگی قرارداد. خاطر محترم نمایندگان معظم مستحضر است که بودجه مملکتی از حیث عایدات نماینده اوضاع مالی و اقتصادی و از جهه مخارج نماینده نقشه دولت برای اصلاحات و کلیه شئون مملکت است وجای کمال مسرت است که بودجه ۱۳۱۴ بطوریکه از نظر آقایان محترم می‌گذرد حاکی از استحکام اساس مالی و اقتصادی مملکت و حاوی اعتبارات کافیه و مفیده برای امور عام المنفعه از قبیل توسعه فلاحت – صناعت – معارف صحیه – تکمیل قوای تأمینیه – تأسیس کارخانجات مفیده و امثال اینها منظور شده است اینک با کمال افتخار عین لایحه دولت را بعنوان خبر برای تصویب مجلس مقدس تقدیم می‌دارد
رئیس-عین ماده واحده پیشنهادی دولت:
ساحت محترم مجلس شورای ملی
ماده واحده راجع ببودجه عایدات و مخارج سال ۱۳۱۴ مملکتی را با صورت ضمیمه آن پیشنهاد و تصویب آنرا تمنا می‌نماید.
ماده واحده- مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۱۴ مملکتی را (باستثنای عایداتی که از منابع نفطی ایران وصول و پس از وضع یکمیلیون و دویست و پنجاه هزار ریال (۱۲۵۰۰۰۰۰) که در قسمت عایدات بودجه ۱۳۱۴ مملکتی منظور شده بقیه آن بحساب ذخیره مملکتی منظور خواهد شد) مطابق ضمیمه که از حیث عایدات بمبلغ هفتصد و پنجاه و یکمیلیون و یکصد و بیست و سه هزار و چهار صد و هشتاد و هفت ریال (۷۵۱۱۲۳۴۸۷) و از حیث مخارج به هفتصد و پنجاه میلیون و هشتصد و بیست و هفت هزار و هفتصد و نود ریال (۷۵۰۸۲۷۷۹۰ ریال) بالغ می‌باشد تصویب و بوزارت مالیه اجازه می‌دهد که مخارج مملکتی را اعم از حقوق و مصارف در سال ۱۳۱۴ در حدود اعتبارات مصوب در صور ضمیمه و مطابق بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۱۳ تا حدی که اعتبارات مصوبه در بودجه‌های مزبور ضمن بودجه‌های ۱۳۱۴ نیز منظور شده باشد بپردازد تا وقتی که بودجه‌های تفصیلی ۱۳۱۴ که باید تا یکماه بعد از افتتاح دوره دهم تقنینیه بمجلس شورای ملی تقدیم گردد بکمیسیون بودجه مجلس ارجاع شود و مادام که بودجه‌های تفصیلی از تصویب کمیسیون بودجه نگذشته مخارج مزبور را مطابق بودجه‌های پیشنهادی و پس از تصویب کمیسیون بر طبق آنچه که تصویب شده است بپردازد- پرداخت مخارج مزبوره پس از یکماه از افتتاح دوره تقنینیه موکول به تقدیم بودجه‌های تفصیلی بمجلس شورای ملی خواهد بود.
رئیس-خواندن ارقام ضرور است طبع و توزیع شده؟
(گفته شد – خیر)
آقای موید احمدی
موید احمدی-حقیقهُ اشخاصی که کاملا از اوضاع مالیه مملکت و امور اقتصادی اطلاع دارند میدانند که حقیقت می‌گویم (بنده که چهار دوره است افتخار نمایندگی داشتم) بودجه باین جامعی ندیدم سه چهار موضوع در این بودجه هست که حقیقه خیلی مهم است نمی‌خواهم اوضاع سابق مملکت را شرح بدهم که چه ترتیبی بود و ترتیب جمع و خرج مملکت ما چه شکل بود البته همه آقایان بهتر از بنده میدانند و لازم بتوضیح اوضاع سابق نمیدانم لکن برای نمونه یک موضوع را عرض می‌کنم مخصوصا خاطرم هست در دوره سوم تقنینیه که آقای رئیس الوزراء در آنوقت سمت وزارت عدلیه را داشتند (دربیست و سه سال قبل) مجلس شورای ملی بعد از بحرانهای چند ساله (چهار ساله) تشکیل شد کمیسیونی مخصوصاً از مجلس انتخاب شد برای اینکه از دولت بودجه بگیرد حساب بگیرد باسم کمیسیون محاسبات که اگر د رقوانین دوره سوم ملاحظه کنید چند مرتبه این کمیسیون تجدید انتخاب می‌شد هر سه ماه که می‌رفتند و کاری نمی‌توانستند بکنند که دوباره تجدید انتخاب می‌شد در قوانین نوشته شده است
(صحیح است)
بعد از تمام زحمات بالاخره رئیس دولت در جلسه خصوصی حاضر شدند و گفتند واقعش این است که بودجه جمع را که نمی‌توانیم جمعمان معلوم نیست خوب بودجه خرج چطور بودجه خرج را هم سه بودجه دادند درست یادم است آنها هم چون سابقه داشت یکی بودجه پست و تلگراف بود که چون سالها در این مملکت پست و تلگراف بود بودجه آن را دادند یکی هم بودجه وزارت خارجه بود آن هم چون ترتیب منظمی داشت دادند و چیز فوق العاده این بود که بودجه معارف را هم دادند آنهم تصویب نشد در قوانین نبود رجوع کردم بنده حالا یادم نیست یا هفتاد هزار تومان بودجه معارف بود در همین حدود بود و آن بودجه هائی هم که دادند اسم اشخاص بود که مثلا نوشته بود آقا شیخ فلان رئیس معارف فلان جا صد تومان که آنها هر روز یقه وکلاء و کمیسیون بودجه را می‌گرفتند که حقوق ما را زیاد کنید یا از این کمتر نکنید بالاخره همان سه تا هم تصویب نشد این است که بنده رجوع کردم بقوانین دوره سوم دیدم که بودجه‌ها نیست چون آمده است ولی تصویب نشده همین سه بودجه بود در ۱۳۰۰ شمسی آقای مصدق السلطنه اختیاراتی از دولت و از مجلس گرفتند برای تشکیلات وزارت مالیه و بالاخره یک بودجه نوشتند در حدود بیست ملیون و تقریباً یک میلیون و خورده کسر داشت و در صدد بودند که این کسر را از کجا جبران کنند فکرها کردیم که از کدام محل کسر کنند انوقت هم اشل نبود قانون استخدام نبود بالاخره فکرشان باینجا رسید که بیایند پنجاه تومان از حقوق این کسر کنند سی تومان از حقوق دیگری که بودجه را تکافو کنند لکن بحمد در تحت توجهات اعلیحضرت همایونی که حقیقهً تمام جزئیات امور در تحت نظر ایشان رسیدگی می‌شود
(صحیح است – صحیح است)
در ظرف دوازده سیزده سال که امسال سال چهارده می‌شود بودجه ما رس‌یه است باین مبلغ که حقیقه جای بسی تشکر و جای بروز بسی احساسات است که بودجه ما رسیده است به هفتصد و پنجاه ملیون ریال
(صحیح است)
در حالتی که بامور اقتصادی مملکت خدمت شده است مالیات ارضی که آنقدر صدمه بمردم وارد می‌آورد و آنقدر در دهات موجب اذیت و زحمت رعیت بود برداشته شده و آن مزاحمتهائی که پیش می‌آید بکلی از بین رفته سه موضوع در این بودجه دارد که بعقیده بنده خیلی مهم است در سالهای قبل مبلغ جمع تصوری بود وتحقیقی نبود ممکن بود این مبلغ عاید بشود و ممکن بود عایدی نشود اما بودجه خرج مسلم بود برای اینکه خرج تردیدی نداشت خرج حقوق وزارتخانها و همینطور مصرفهای دیگر آنها را سر ماه وزارت مالیه مجبور بود بپردازد اما بودجه جمع تحقیقی نبود و همیشه یک تزلزلی داشت که شاید فلان مبلغ وصول نشود ولی حقیقه این بودجه امسال اینطور نیست بنده بدقت دیشب مطالعه کردم ارقام جمعش را آقای وزیر مالیه از روی دقت و از روی مطالعه که وصول می‌شود مرقوم داشته‌اند که این خود یک اسباب اطمینان قلبی برای همه است اما از حیث خرج اگر ببودجه‌های قدیمیان مراجعه بفرمائید که خرج‌ها چه شکل بود تام این خرجهائی که در قسمت عمده این بودجه نوشته شده است همه از برای آبادی و امور اقتصادی مملکت است مثلا برای ساختمان مدارس یک مبلغ گزافی است برای ساختمان دبیرستانها و دبستانها در جاهائی که نیست و همینطور ساختمانهائی است برای ادارات دولتی برای صحیه برای این قسم امور که نفعش برمیگردد بخود مردم که در واقع آن کسانی که این پولها را می‌دهند صرف خودشان می‌شود از حیث بنا از حیث امور صحی از حیث امور معارف از حیث امور اقتصادی کارخانجات و غیره تمام این اقلام خرج که ملاحظه می‌کنید خرج این مصارف است که همه موجب آبادی و ترقی مملکت است
(صحیح است)
منجمله یک قلمی دیدم راجع به تثبیت غله بک شرکتی که حقیقه بعقیده بنده این یک قدم خیلی بزرگی است در امور اقتصادی هم از حیث تولید کننده البته یک رعیتی که از اول سال تا آخر سال زحمت کشیده است در هوای سرد در هوای گرم این چهار خروار گندم سهمش شده است دو خروار گندم را باید بیاورد بشهر بفروشد واز آن لباس بگیرد قند بگیرد و سایر مصارف را بگیرد و اگر بنا باشد این را بیک قیمت خیلی نازلی بفروشد نمی‌تواند از عهده برآید پس تولید کننده از بین خواهد رفت اگر تثبیت قیمت نباشد اما مصرف کننده مصرف کننده هرکسی تکلیفش معلوم است وقتیکه قیمت معلوم و منجر شد که گندم خرواری پانزده تومان است بیست تومان است در کرمان یا در طهران یا در خراسان یا در فلان ولایت هر مصرف کننده می‌تواند بودجه سال خودش را تامین کند و مثل آنوقت نیست که یک مرتبه گندم می‌شد صد تومان و در همین طهران خودمان دیدیم که گندم رسید به صد و هشتاد تومان
(عراقی- دویست و پنجاه تومان هم رسید)
البته واقعاً یکی از فکرهای خیلی قابل تقدیس است که شرکتها تاسیس می‌شود که هم بتولید کننده منفعت می‌رسد هم بمالک هم بمصرف کننده و بسیار فکر عالی بوده است همچنین قسمتهای دیگر راجع بشرکتهای دیگر هم ملاحظه می‌کنید که در همین شهر محسوس شده است راجع بشرکت ابریشم الان پارچه‌های ابریشمی ثلث قیمت پارچه‌های ابریشمی چهار ماه قبل شده است یعنی چادر چهل و پنج تومان الان در بازار هیجده تومان است بواسطه تشکیل این شرکت که بانک فلاحتی و دولت کمک کردند و تشکیل شد که پارچه ابریشمی وارد کنند و به قیمتی که وارد می‌شود البته یک مبلغی منفعت می‌کنند ولی بقیمت نازل بمردم می‌دهند و امیدوارم که در سال ۱۳۱۴ انشاء تعالی که این بودجه جمع ما عاید شد و این مصارف شد امور اقتصادی این مملکت بعقیده بنده یک برده ترقی کند از جهت آسایش مردم و رفاهیت همه بنده فقط بنوبه خودم خواستم اظهار احساسات و تشکر از این اقدامات و این همه پیشرفتهای دولت که تمام در سایه و توجهات عالیه ذات ملوکانه حاصل شده و مشهود است بکنم
(نمایندگان- صحیح است)
رئیس الوزراء (آقای فروغی)- هر چند بیانات نماینده محترم در تأیید دولت بود و موافقت و اظهار خوشوقتی از این بودجه که تقیدم شده است فرمودند و بنابراین بنظر می‌آید که حاجت نیست ازطرف هیئت دولت جوان گفته شد ولیکن بنده فقط از برای اینکه مختصر نکاتی را تذکر بدهم تصدیع می‌دهم که مسرت آقایان بیشتر بشود. یقین است که هر چه مسرت زیادتر باشد بهتر است
(صحیح است)
واین عرایضی که می‌کنم معلوم است که جا دارد و خودستائی محسوب نمی‌شود از جهه این که ترقیاتی که در امور مملکت و مخصوصاً در امور اقتصادی و مالیه مملکت حاصل شده است از هنر اشخاص ما نیست و متوجه است بمرکز اساسی و عالی مملکت و وجود مقدس اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی
(صحیح است)
که در کلیات و جزئیات امور توجه دقیق عاقلانه و نظر بلند حکیمانه دارند و همه این ترقیات از آن منشأحاصل شده است
(صحیح است- صحیح است)
و فقط خداوند بما افتخار و شرافتی نصیب کرده است که آلت اجرای مقاصد عالیه وجود مقدسشان بشویم
(صحیح است)
نکاتی که می‌خواهم تذکر بدهم این است که آقای نماینده محترم توجه دادند که سابق اوضاع این مملکت چه بود و حال چه طور است بنده نمی‌خواهم تکرار کنم اوضاع سابقب را زیرا هر چه بگویم جز اسباب تأثر و تاسف چیز دیگری نیست
(صحیح است)
بعلاوه بر همه معلوم است همینقدر یک تذکر می‌دهم که شاید خود آقایان متوجه شده‌اند که درظرف سنوات معدودی بودجه مملکت یعنی عایدات و همچنین مخارج دولت چهار برابر بلکه پنج برابر شده است (بروز احساسات نمایندگان) و این یک امر فوق العاده ایست که گمان نمی‌کنم در هیچیک از ممالک مترقی هم نظیر آن دیده شده باشد
(صحیح است- صحیح است)
نکته دیگری که توجه خواهند فرمود که یک اندازه‌ای آقای نماینده محترم تذکر دادند این است که مثلا امسال و بلکه سال گذشته ترقی مهمی که در مالیه مملکت پیش آمده بدون وضع عوارض و مالیاتهای سنگین بوده است بعباره اخری بهترین وجهی که ممکن ومتصور است برای مالیه مملکت پیش آمده بدون وضع عوارض و مالیاتهای سنگین بوده است بعباره اخری بهترین وجهی که ممکن و متصور است برای مالیه مملکت پیش آمده است یعنی ترقی مالیه مملکت بواسطه ترقی انتظامات و حسن اداره و ترقیات مملکت بوده است نه در نتیجه وضع عوارض و مالیاتها
(صحیح است)
و نکته دیگر که باز تا یک اندازه نماینده محترم تذکر دادند و بنده بیشتر می‌خواهم تذکر بدهم و البته توجه میفرمائید این است که ازدیاد کلی که در مخارج مشاهده میفرمائید این است که ازدیاد کلی که در مخارج مشاهده میفرمائید چه در بودجه سال گذشته و چه هذه السنه برای امور عام المنفعه است و ربطی بمخارج اداری ندارد گرچه از برای مخارج اداری هم بقدر ضرورت باید خرج کرد ولیکن اسباب خوشوقتی است که بیشتر بودجه مملکت بمصرف امور اقتصادی و عام المنفعه می‌رسد
(احسنت)
و بالاخره تذکر دیگری که می‌خواهم بدهم و شاید در نظر بنده از همه مهمتر است این است که ازدیاد بودجه در ممالک دنیا البته نظائر خیلی دارد که یکسال یک دولتی مقداری
(نه اینطور نه این)
اندازه) صدی یک صدی دو صدی پنج بر مخارجش می‌افزاید و البته از برای اضافه مخارج اضافه عایدات هم پیدا می‌کنند اما آن اضافه عایدات غالباً از راه اضافه مالیات و تحمیلات است که بطور کلی اسباب عدم رضایت مردم می‌شود آنهم نه بطور استمرار ولی ما باید مسرت داشته باشیم از این که در ظرف چند سال متوالی و مخصوصاً در این سنوات اخیر مبالغ هنگفتی بر بودجه ما اضافه می‌شود و این اضافه اضافه حقیقی است یعنی بدون قرض و بدون تحمیلات جدید بلکه باز تخفیف تحمیلات و حقیقت دارد یعنی اضافه عایدات که پیش بینی شده است وقوع پیدا کرده است دروغ و ظاهر سازی نبوده و وزارت مالیه تمام مخارج مملکتی را که پیش بینی شده بود توانسته است ادا کند و از عهده آنها برآید بدون این که کسری پیدا کند وضیقی در بودجه مملکت پیش آید وبدون این که محتاج به استقراض بشود پس این ازدیاد حقیقت داشته است
(صحیح است- صحیح است)
و این مایه امیدواری است چنانچه در سال گذشته ملاحظه فرمودید که چندین ملیون بر بودجه مملکت اضافه شود و واقعیت داشت و عمل شد و هیچ محتاج به عملیات مصنوعی که گاهی اوقات دول بآن محتاج می‌شوند برای اینکه ظاهر سازی کرده باشند نیست وامسال هم ملاحظه میفرمائید که اضافه مهمی در حدود بیست درصد پیشنهاد و برآورد شده است انشاء بخوبی صورت خواهد گرفت و ابداً جای نگرانی نخواهد بود که دولت نتواند از عهده آنها و از عهده وفای آنها برآید. البته وقتی که این مسائل را می‌بینیم باید مسرور باشیم
(صحیح است- صحیح است)
باید متشکر باشیم و باز این نکته را که البته بسیاری از آقایان بلکه همه آقایان شاید بهتر از بنده مطلع هستند و میدانند غالباً وقتی که دولتها اضافه بودجه هائی پیدا می‌کنند چنانکه عرض کردم از راه اضطرار است ازبرای اموری است که ابتلا پیدا کرده‌اند و بر آنها تحمیل شده است و از روی میل و رغبت نیست و غالباً در امور ممالک و ملل تـأثیرات سوء می‌بخشد و اسباب بحران یا اسباب سختی معیشت مردم می‌شود وزحمتهائی بر مردم وارد می‌آورد لیکن در مملکت ما بحمدا اضافاتی که می‌کنیم اختیاری و برای امور عام المنفعه است و ملاحظه فرمودید در این سنوات اخیر بهیچوجه آنطور مفاسد پیش نیامد بلکه در زندگانی مردم بهبودی پیدا شد اینست آنچه اسباب مسرت وامیدواری است و البته این ازدیاد بودجه و ترقی مالیه منحصر بامسال نیست نظر بلند اعلیحضرت همایونی خیلی بالاتر از اینها است و انشاء موفق هم خواهند شد. این بود تذکراتی که می‌خواستم بدهم برای مزید مسرت آقایان که از نعمت وجود قائد بزرگ مملکت بیشتر متشکر شوند
(صحیح است- صحیح است)
رئیس-آقای ملک زاده
دکتر ملک زاده-بنده در این موقع که بودجه کل ممکلتی مطرح است قبل از اینکه یکی دو موضوع را بعرض برسانم حقیقه و وجداناً خود را موظف میدانم در دو موضوع تشکر کنم یکی اینکه در این دوره می‌بینیم هر سالی که به آخر می‌رسد یک مقدار زیادی از آمال و آرزوهای مالی انجام می‌شود
(صحیح است)
و این حقیقه جای تشکر و افتخار است برای همه افراد این مملکت و هر بودجه که به مجلس می‌آید باز می‌بینیم در این بودجه جدید مقداری از آرزوهای ما پیش بینی شده است و این خودش یک اسباب مسرت و دلخوشی و سعادت است نکته دوم مسئله موفقیت هیئت دولت و مخصوصاً شخص آقای وزیر مالیه نه فقط در تعدیل بودجه بلکه بر اینکه موفق شدند باز مقداری عوائد مملکت و مخارج جاریه را اضافه کرده‌اند و زیادتر شده است در صورتیکه همه می‌خوانیم در جرائد در روزنامه که در ممالک متمدنه و معظمه دنیا مسئله کسر بودجه است و همه روز در مجلسها و پارلمانها مشغول کشمش و زدو خورد هستند برای این که راهی پیدا کنند که بتوانند بودجه مملکت خودشان را تأمین کنند و نه فقط بودجه مملکت از حیث تعدیل تأمین شده است بلکه امسال بیست درصد علاوه بر بودجه سال گذشته اضافه شده است و این جای تشکر و افتخار است برای همه
(صحیح است)
و اما چیزی که شخصا از نقطه نظر علاقه شخصی می‌خواستم تذکر بدهن این است که بنده همیشه این عقیده را داشته‌ام و یقین دارم که هیئت محترم دولت هم با من هم عقیده هستند و این اصل روز بروز دارد در دنیا ثابت می‌شود که بهترین سرمایه و موفقیت در یک مملکتی تهیه یک ملت قوی و سالم است اگر آن درست بود بعقیده بنده سایر چیزها هم درست می‌شود و اگر او درست نشود یک نگرانی خیلی بزرگی از برای مملکت هست می‌بینم امروز اغلب ممالک دنیا از حیث نفوس در نگرانی هستند و سعی دارند در ازدیاد نفوس خودشان. برای اینکه نژاد خودشان را سالم کنند چند روز قبل که اصلاح یکی از مواد قانون ازدواج در اینجا مطرح بود بنده این مسئله را تذکر دادم و توجه آقایان و مخصوصاً آقای وزیر عدلیه که در اینجا حضور داشتند جلب و استدعا کردم که راجع بیکی دو موضوع توجه مخصوصی بکنند وامروز هم که هیئت محترم دولت تشریف دارند در اینجا تذکر خود مرا تکرار می‌کنم الحمدا در مملکت ما توالد و تناسل خیلی زیاد است ولی در مقابل تلفات اطفالهم فوق العده زیاد و در یک حدی است که بعقیده بنده باید توجه هیئت محترم دولت را جلب کند و یک طریقه مخصوصی از برای جلوگیری از تلفات اطفال در نظر بگیرند این یکی از چیزهائی بود که مورد استدعای بنده بود و می‌خواستم تقاضا کنم مورد توجه قرار دهند دوم چیزی که میدانم مشغول هستند و باز هم تذکر می‌دهم مسئله مخاطره ایست که نژاد و ملت ما را تهدید می‌کند. و آن مخاطره امراض مسریه است که فوق العاده زیاد شده است و دارد یک خطری متوجه نسل ایرانی می‌کند. پس باید در بودجه مملکتی یک قلم مخصوصی برای این منظور ومقصود در نظر گرفته شود موسسات مخصوصی تأسیس شود و در حقیقت دولت باید یک مبارزه درمقابل امراض مسریه که در نتیجه بی مبالاتی سالهای گذشته و نداشتن حفظ الصحه بوده است بنماید. و یک قلم مخصوصی در بودجه منظور بدارد. و یک موسسات مخصوصی که امروز معمول است تأسیس کند برای جلوگیری از امراض مسریه. یکی دیگر مسئله ایست که در سال گذشته هم تقاضا کرده و تذکر دادم و آن این است که استدعا می‌کنم یک توجه مخصوصی از طرف هیئت محترم دولت و صحیه راجع به مسئله دوا و قیمت آن بشود آقایان حس می‌فرمایند آنهائی که عجالتاً یک مقامات عالی دارند و جزء طبقه اول و دوم مملکت محسوب می‌شوند خرید دوا یک قلم عمده در زندگانی شان و در بودجه شان تشکیل می‌دهد- دیگر چه رسد باشخاصی که روزی چهار پنج قران عایدی دارند. این قلم دوا یک چیز فوق العاده شده و قیمت حقیقی آنهم حقیقتاً اینقدرگران نیست که این دواخانها استفاده می‌کنند و مخصوصاً می‌خواستم استدعا کنم از هیئت محترم دولت راجع بقیمت دواو مخصوصاً نسبت دو قلم یکی دواهای مخصوص امراض مسریه و یکی هم گنه گنه تا یک راهی پیدا شود که اگر ممکن است این دو قلم را مونوپول مخصوص دولت کنند که بیک قیمت ارزانی بتوانند در معرض احتیاجات عامه بگذارند.
وزیر داخله (آقای جم)- از تذکری که نماینده محترم دادند خیلی تشکر می‌کنم و این نگرانی هائی که اظهار فرمودند اگر بجزئیات بودجه در موقعی که بودجه تفصیلی تقدیم مجلس می‌شود ملاحظه بفرمایند تمام این ارقام در بودجه صحیه کل پیش بینی شده است مبارزه با امراض مسریه و ایجاد یک سناتوریوم برای مسلولین و تنظیم قسمت دواخانها و کنترل آن از حیث قیمت دوا و از حیث مرغوبی و جنس دوا جزء پرگرام امساله هزار و سیصد و چهارده صحیه منظور شده است و یک اصلااحات دیگری را صحیه در نظر دارد که اقا نفرمودند و اسباب مسرتشان خواهد شد وقتی که داخل در جزئیات ارقام بودجه صحیه شدند.
رئیس - آقای کاشف
کاشف - البته آقایان محترم هر یک بیاناتی فرمودند که محتاج بتکرار از طرف بنده نیست فقط بنده خواستم که در دو موضوع عرایضی عرض کنم یکی موضوع تجارت است و یکی موضوع صنعت. در این قسمت بنده عرض می‌کنم که بیان بنده کاملا قاصر است ازشرح حال و تشکری که از هیئت محترم دولت می‌بایستی کرد که در این قسمت چقدر فداکاری شده است با آن نقشه که در نظر دارند و امیدوارم که رفع حوائج ما کاملا در مملکت خواهد شد. یکی موضوع کارخانجات است که روزبروز در توسعه است و البته این موضوع نتیجه اش این خواهد شد که واردات ما در آتیه کم خواهد شد اگر چه بعضی‌ها باز نگرانی دارند که این کسر واردات باز نتیجه اش این خواهد شد که کسر صادرات پیدا می‌شود ولی این طور نیست وقتی که قیمت عمده لوازم را در داخله تهیه کنیم و بالنتیجه و بالملازمه واردات کسر می‌شود و دیگر اینکه در سه موضوع خیلی مهم دولت توجه فرموده است و آن موضوع قند و چای و چیت است که بزرگترین قلم واردات است و در واردات مملکت این سه قلم خیلی مهم است که در حدود چهل چهل و پنج میلیون تومان می‌شود و اگر انشاء موفق شویم که از حیث این سه قلم واردات احتیاجات ما در مملکت کم شود در قسمت واردات مملکتی هم موجب نگرانی نیست و اشکالی ندارد شاید یک وضعیتی هم که الان هست از لحاظ بالانس تجارتی رفع شود. بنده چندین قلم در اینجا در قسمت کارخانجات می‌بینم که واقعا اسباب خوشوقتی است که یک مبلغ خیلی مهمی جهه تاسیس کارخانجات از قبیل چیت سازی و اینها در نظر گرفته شده است و این را بنده از طرف خود و رفقایم تشکر می‌کنم که آرزوی دیرینه تجار و ملت این بوده است و بطوریکه اشاره شد اجناس مهم همین سه قلم است که در این سه قلم هم بیشتر توجه شده است و آن سه قلم قند و چای و چیت است و البته وقتی که که احتیاج مملکت از این حیث در داخله رفع شود ما یک قدم‌های خیلی مهمی برداشته‌ایم. موضوع دیگری که می‌خواستم بعرض برسانم موضوع گمرک است البته عواید گمرک یک قلم خیلی مهمی است و بایستی هم مهم باشد و این نکته هم ناگفته نماند که با اینکه اعضای اداره گمرک خیلی سابقه نداشته‌اند و مستخدمین خارجی خیلی دقیق نبودند که ایرانیها سوار کار شوند معهذا می‌بینم در این مدت قلیلی که اعضای ایرانی تصدی داشته‌اند بخوبی از عهده امر برآمده‌اند و امیدوارم که کاملا نواقصی هم که از آثار آن آقایان باقی است ومتناسب با آن دوره‌های قبل بوده است از بین برود و چون موضوع تعرفه جدید در پیش است خواستم تمنا کنم مخصوصاً از آقای وزیر مالیه که در موقع تدوین تعرفه جدید که عنقریب انشاء امیدوارم تدوین خواهد شد آن نظریاتی که داشتند نه فقط از نقطه نظر تکثیر عایدات بلکه از نقطه نظر تعرفه حمایتی در نظر داشته باشند که بعضی اشکالاتی هم که در آنجا هست و بعضی قسمتها خیلی سنگین است و این سنگینی علاوه بر اینکه مردم را در مضیقه می‌گذارد تصور می‌کنم تا اندازه باعث نکس عایدات هم خواهد شد این قسمت را هم اگر توجه بفرمایند مزید بر تشکرات میشودو همچنین قسمت باج راه که در آن قسمت هم مشغول مطالعه هستند. البته ما بایستی تمام این ترقیات و این اقداماتی که سالهای دراز آرزوی ما بوده است و شاید در خواب هم نمیدیدیم و فقط و فقط از طرف بندگان اعلیحضرت همایونی است بایستی همه متشکر باشیم و از این موقع و فرصت باید استفاده کنیم که روزبروز بر ترقیات مملکت تجارت مملکت ثروت مملکت افزوده می‌شود از قانون انحصار تجارت همانطور که همه آقایان اطلاع دارند خیلی خوب استفاده کردیم و البته این قسمت را هم باید محکم داشته باشیم زیرا کاملا بنفع مملکت هست و خواهد بود البته مادام که وضعیات سایر ممالک این ترتیب است ما هم ناگزیریم از اینکه همین ترتیب معادله ومبادله را در نظر داشته باشیم و اجرا کنیم در خاتمه بنده خواستم فقط از این دو قسمت که در امور تجارت یک اقدامات خیلی مهمی شده است اظهار تشکر کنم که یک اقلام خیلی بزرگ مهمی می‌بینم راجع بکارخانجات است که این قسمت هم بر تجارت ما فوق العاده کمک خواهد کرد.
وزیر مالیه - نمایندگان محترمی که بیانات فرمودند همه اظهار موافقت کردندو البته بنده بعنوان مدافع صحبت نمی‌کنم بنده اینجا توضیح می‌دهم. سال قبل هم در موقعی که بودجه در مجلس مطرح بود بنده با اطمینان عرض کردم حالا هم باز یادآوری می‌کنم وقتیکه بنده مأموریت فعلی خودم را پیدا کردم از طرف مقام عالی سلطنت یک دستورهای کلی به بنده داده شد خلاصه اش این بود که این مأموریت باید اینطور انجام شود که عایدات مملکت خوب جمع آوری شود ولی با سهلترین شکلی که ممکن است عادیات را جمع آوری کرد. با اصطکاک کمتری بین مالیه و مودیان و از برای این نظر ببنیید مطالعه کنید چه راه حلی از برای الغاء مالیات ارضی و ضمناً جهه تهیه عایداتی که البته از برای مملکت لازم است و باید قائم مقام مالیات ارضی بشود و سهل الوصول هم باشد ممکن است تهیه نمود همینطور در سایر مالیاتها باید مطالعه کرد و باید دید بچه شکلی می‌شود عواید را جمع آوری کرد که حتی الامکان اصطکاک کمتر باشد و مزاحمت کمتر باشد
(صحیح است)
دوم اینکه برای بالا بردن عایدات نبایستی بفکر این افتاد که یک تحمیلات و مالیات سنگینی وضع کرد و دستور سوم نتیجه دستور دومی می‌شد که فکری باید کرد که عایدات مردم زیاد شود عایدات زیاد شود که بتوانند مالیات بدهند نه اینکه یک تحمیلات زیادی بخواهید کرده باشید و مالیاتهای سنگینی خواسته باشید وضع کنید بنده هم البته تمام فکرم این بود که این عوائد را بطوریکه ممکن باشد و یک تکان سختی ندهد و بیک تدریجی آنرا عملی کنیم در همان ابتدای امر اگر خاطر آقایان باشد اشاره کردم راجع بامری که شده است راجع بالغاء مالیات ارضی ولی دیدید شاید قریب یکسال طول کشید تا وقتیکه ما توانستیم فرمول جدید این کار را تهیه کنیم و بیاوریم بمجلس و تصدیق هم بفرمائید که در کارهای مالی البته احتیاط خیلی خیلی لازم است نمی‌شود یکمرتبه آدم ولو مقصود عالی هم داشته باشد همینطور با بی احتیاطی بخواهد تلقی کند همینطور هم سعی شد یک مالیات دیگری هم که طرز وصولش اصطکاک زیای داشت چه در بین راه‌ها و چه دم دروازه‌ها او را بیاوریم و شکلش را عوض کنیم و آن مالیات حق الثبت بود که برگشت بشکل خیلی سهل و ساده که سهلتر از این دیگر مالیات نمی‌شود و امیدواریم باز نگاه کنیم و اگر اصلاحاتی در قسمت مالیاتهای دیگر هست بدون اینکه به عایدات صدمه بخورد اصلاحاتی کنیم و البته اینکار را هم بکنیم و مسلم است که تشکیلات مالیه محتاج بیک تغییراتی بسیارزیادی است ولیکن عرض می‌کنم که هیچیک از این تغییرات را نباستی با عجله و بدون این که قدم بعدی با منتهی درجه اطمینان معلوم بشود که کجا گذاشته می‌شود برداشته شود و البته امیدوارم که در ظرف سال آتی یکمقدار از این تغییراتی که لازم است بدهیم و تشکیلاتمان را خیلی کوچکتر بکنیم و یکطوری کنیم که چرخها بهتر چرخیده و کار بهتر بکند و البته اصطکاک نامطلوب کمتر بشود و من چون دو سه مرتبه راجع باصطکاک صحبت کردم لازم است که یک توضیحی اینجا بدهم که سوء تفاهمی هم نشود. اساساً مالیات گرفتن یک کار خیلی آسانی نیست بیک کسی بگویند بده خیلی خوشش نمی‌آید مخصوصاً که در مملکت ما هنوز بلد نشده‌ایم ملتفت نشده‌ایم که وقتی انسان بمالیه می‌دهد واقعاً می‌شود گفت ده برابرش را در دنیا و صد برابر آن در آخرت بهشان برمیگردد و می‌رسد ولی حالا به ببینیم که واقعاً ده برابرش عایدش می‌شود. این را باور کنید راست است نخندید وقتی این پول داده می‌شود برای خود ما است خرج دیگر نمی‌شود وقتی شما پول می‌دهید قوای تأمینیه شما توسعه پیدا می‌کند تشکیلاتش منظم می‌شود. این را فایده اش را کی می‌برد؟
(نمایندگان- خود ما- همه)
صرف نظر از آن قسمت داخلی
(خوب ماها که در هر صورت بوده‌ایم دیدایم)
صرف نظر از آن قوای داخلی و امنیت داخلی که اگر نباشد عدم امنیت تمام امور را مختل می‌کند و هیچ فکری هم درش نمی‌شود کرد و صدمه اش به فلاحت به تجارت به صناعت با کارخانه به همه چیز می‌خورد و هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم
(صحیح است)
خوب صرف نظر از اینکه این قسمت از حیث داخلی تامین می‌شود ولی هیچ میدانید (به بخشید از این سئوال البته میدانید) که قوای مملکت وقتی که بیک شکل آبرومندی توانست توسعه و ترقی پیدا کند بطوریکه آقایان در روز سوم اسفند دیدند انشاء در آتیه هم همینطور رو بتکمیل و تکامل می‌رود به بینید چه حس ملی و چه غرور در افراد پیدا می‌کند
(صحیح است)
آقا وطن مفلوک را مردم خیلی دوست نمیداند مثل قوم و خویش فقیر است از نقطه نظر ارتباط که فرقی با قوم و خویش غنی ندارد حالا نگاه کنید به بینید وقتی که یک قوم و خویشی غنی باشد هرکسی سعی دارد آن دورحا خودش را به آن قوم و خویش غنی بچسباند که بله ما هم یک انتسابی داریم اما وقتی که فقیر و مفلوک شد سعی می‌کنند که یادشان برود آن قوم و خویش آن ارتباط خون‌ها از بین برود صحبت آن را هم نکنند اگر هم آن فقیر خواست یادآوری کند یک قدری بهش بد می‌گویند بشر هستیم آقا نمی‌شود آنچیزهائی که در طبیعت بشری است آنها را کان لم یکن بدانیم وقتی که نباشد مملکت یک مملکت توسری خورده مفلوک ضعیف بدبختی شد با کمال تاسف باید عرض کنم وطن پرستی هم در همه افراد خیلی ضعیف می‌شود برعکس وقتی که مملکت رو بترقی رفت دارای قوا شد حیثیات پیدا کرد اصلا وطن پرستیش تقویت می‌شود زیاد می‌شود
(صحیح است)
عرض کردم وقتی آدمی قوم و خویشش قوی شد آنجا سعی می‌کنند که خودشان را باو منتسب کند راستی راستی احساسات درش زیادتر می‌شود
(صحیح است)
همینطور از برای کارهای دیگر که محسوس تر است و مردم بهتر متوجه می‌شوند ووقتی به بینند که فلان خرج از برای فلان مریضخانه فلان خرج از برای فلان کارخانه می‌شود مستقیماً هر آدم نزدیک بین هم ملتفت می‌شود که آنها خرجهائی است که از محل همان عایدات است پس وقتی ما مالیات می‌دهیم هر قرانی که بدهیم مبالغ زیادی ازش استفاده می‌کنیم چه بسا اشخاصی در این مملکت هستند که اینها فرض بفرمائید روزی شش قران هفت قران عایدی دارند ازاین عایداتش هیچ تصور نمی‌کنند که چقدر چه از عایداتش و چه مصارفش گیر دولت می‌آید یعنی از مصارفی که می‌کند و مالیاتهای مستقیمی که تعلق بر جنسهای مصرفی او دارد چیز زیادی عاید دولت نمی‌شود اما همین آدم را فرض کنید که بچه اش را می‌گذارد مدرسه درست است ولی این خرج را می‌کند ولی اگر دولت این خرج را نمی‌کرد چقدر باید در ماه اگر می‌خواست بچه اش تربیت بشود این آدم خرج می‌کرد فرض کنید برای این یک بدبختی اتفاق می‌افتد پای بچه اش می‌شکند یا دنده خودش عیب می‌کند این را باید ببرند مریضخانه اگر این مریضخانه نبود
(یکی از نمایندگان- مریضخانه کم است)
میدانم کم است برای این است که عایداتش کم است این مملکت باید دویست میلیون تومان پول داشته باشد تا اینکه آنطوریکه منظورتان است و آرزو داریم بشود آنهم می‌شود و خیلی هم طولانی نخواهد شد بهمین ترتیبی که پیش می‌رویم خواهیم رسید و این چیزی نیست وقتی که انسان هفتادو پنج میلیون تومان عایدات داشته باشد در همان حدود هم باید تقاضا داشته باشد بلی؟
(صحیح است)
و الا اگر بخواهیم الان در هر قصبه یک مریضخانه داشته باشیم که آقا جان باید تمام هفتادو پنج میلیون تومان را خرج اینکار بکنیم پس بنابراین اگر بخواهیم از روی حساب و با نظر انصاف نگاه کنیم و بگوئیم که ده در دنیا درست بهش عوض داده می‌شود درست گفته‌ایم بواسطه اینکه از همان پول برگشت می‌کند او استفاده می‌کند این تردید ندارد وقتی که ارقام بودجه زیاد شد بهمان اندازه هم او استفاده می‌کند در صورتیکه او خودش به تنهائی نمی‌توانست کمترین احتیاج خود را رفع کند یعنی همان شخص اگر می‌خواست مدرسه درست کند و ماهی چند تومان بدهد اگر می‌خواست او در بودجه اش پیش بینی‌های اتفاقات بد را هم برای خودش بکند و یک مبلغی برای مریضخانه در بودجه اش پیش بینی کند صرف نظر از مسائل دیگر از برای همین قلم‌ها نمی‌شد این مقداری را که می‌دهد دو برابر آن ازش استفاده بکند اما از آنطرف ما هم اعجاز نمی‌کنیم همین قوای کوچک مالی است که جمع می‌شود و ازش کارهای بزرگ می‌شود پس برای خودشان و بخرج خودشان برگشت می‌کند و می‌رسد ولی با همه این ترتیبات که هنوز هست الی یومنا هذا با کسی کاری نداریم عقیده یک عده را عرض می‌کنم این است که اگر مال دولت را بشود خورد نه اینکه گناه ندارد مباح هم خیر بلکه ثواب دارد ثواب است خیلی خوب مالیات را اگر بتواند ندهد اصلا ثواب کرده است این طرز فکر را باید عوض کرد و رسید به آن مقامی که مردم ممالک دیگررسید اند که راستی راستی صندوق دولت را صندوق خودشان می دانند و سعی می‌کنند هرکس که کمکی بکند برای این که میداند قوت آنجا قوت خودش است این را باید فهماند بمردم حالا چون هنوز البته نسبت بچند سال پیش خیلی بهتر شده است و قدری فهمیده‌اند ولی چون هنوز آنطوریکه باید بفهمیم نفهمیده‌ایم باید دانست که آدم می‌خواهد پول بگیرد البته شکایت و ناله اش هم بلند می‌شود بدشان هم می‌آید این را که عرض می‌کنم اصطکاک البته فکر کنید که در عالم فرض پولی بگیرد یک مالیه و مالیه را درست کند و همه هم راضی باشند این نمی‌شود آن هم با این اخلاقی که عرض کردم پس اصطکاک را خواهیم داشت و در بیان من هم هیچ سوء تعبیری نشود مالیات خودمان را ما وصول می‌کنیم تا آن دیناری که باید وصول شود از آنطرف البته می‌دهند و همه میدانند که کار مرجع دارد بالاخره بکار رسیدگی می‌شود اگر بنا باشد مطالبه بی اساس از طرف مالیه بشود و اعمال امروزه دارد قابل کنترل می‌شود برای آنکه ملاحظه بفرمائید آن چیزی که غیر قابل کنترل بود در امور مالیه مملکتی و آن مسئله مالیات ارضی بود او از بین رفت والا هر قسمت دیگری را که هست می‌شود کنترل کرد و می‌شود فهمید که اگر یک مأموری خواست تجاوز کند فوراً بفهمند و تعقیبیش کنند و مجازاتش کنند تا اینکه این قبیل اعمال اتفاق نیفتد حالا برگردیم به اصل مطلب چون این قسمت یک حاشیه بود. در قسمت دیگر دستوریکه داشتم مسئله عایدات مردم را بالا بردن بود آن را ما یک قسمتش را عملی کردیم و یکی از آنها همان ماده ایست که در بودجه تقدیم شده است یعنی موضوع شرکت تثبت قیمت غله ممکن است که یک اشخاصی هم در خارج بگویند یعنی نفهمند وبگویند در مجلس همه مالک بودند فکر مالک بودند ممکن است اینطور است بنابراین وقتی که در یک مملکت در مملکت ما گندم رسید بخرواری پنج تومان و شش تومان
(امیر تیمور و افسر- سه تومان)
باید اینجا توضیح بدهم تا آنها هم بفهمند این بطور قطعی و بدون گفتگو حکم بفنای اوضاع فلاحتی مملکت است نمی‌تواند فلاح اعم از اینکه زارع باشد که برای دیگری کار بکند یا خورده مالک باشد یا مالک باشد هیچ تفاوت نمی‌کند این نمی‌تواند زندگانی خودش را با شش تومان اداره کند وقتی که شش تومان حساب کنید بخواهد که این را در مقابلش اجناسی که طرف احتیاجش هست بخرد آنوقت می‌بینید وضعیتش چقدر مشکل می‌شود طبیعهً ملکش رو بخرابی می‌رود حوادث فلاحتی هم خیلی زیاد است حوادث جوی هم که مربوط بامور فلاحتی است زیاد است آفت می‌آید ملخ می‌آید زراعت را خراب می‌کند سیل می‌آید قنات را خراب می‌کند خوب این یک سال که عایدی برنداشت قناتی را که باید پاک کرد وواقعاً سرمایه می‌خواهد ممکن نیست دیگر بتواند این کارها را بکند روزبروز خراب تر می‌شود خوب ما در ملک خودمان هستیم می‌بینیم آبادیها دارد خراب تر می‌شود پایتان را بگذارید بیرون. به ببینید چه می‌بینید شخص صاحب ملک که نمی‌خواهد چرا نمی‌تواند برای اینکه جنسش زمین خورده خیلی ارزان شده پس از نقطه نظر تولید کننده هیچ محل حرف نیست که ارزان شدن جنسش خیلی برای او ضرر دارد و اسباب بدبختی او ست حالا او از نقطه نظر مصرف شهری به بینیم از نقطه نظر او هم مطلب بهمین شکلی که الان هست بهتر است یا بشکل دیگر اول به بینیم در شهر کی‌ها هستند یک عده از همان اشخاصی هستند که در اطراف شهرها ملک دارند ودر آنجا زندگانی می‌کنند این قسمت از مردم هم البته عایداتشان کم می‌شود و در زحمت می‌افتند یک عده دیگر هم هستند که آنها یا واسطه می‌شوند در معاملات بعنوان تجارت با کسب و کار دیگر می‌کنند که بستگی دارد بفلاحت خوب وقتی که دهاتی پول نداشت مالک ده پول نداشت معاملات قهراً کم می‌شود اصلا آن کسی که در ده نشسته است قوه ندارد که حتی چیت و قند و چای هم بخرد او هم کم می‌شود و نمی‌تواند زندگی کند بآنها که صدمه رسید تجارت هم نکس پیدا می‌کند همینطور در قسمت آن اشخاصی که باید بروند یومیه عملگی کنند خوب آقا اگر شما که تاجر هستید یا مالک هستید خانتان خراب شد امسال دیگر نمی‌توانید بسازید نمی‌توانید تعمیر کنید چه رسد باینکه خانه جدیدی بسازید
(صحیح است)
هیمینطور این اصلی که همه تجربه کرده‌اند و گفته‌اند که وقتیکه دهاتی پول داشت شهری پول دار است این اصل صحیحی است پس این بود که ما آمدیم و این نظر راجع به غله و تثبت آن را بوسیله شرکتی تأمین کردیم حالا در متمم بودجه هم ماده راجع باین خواهد آمد ممکن است در آنموقع توضیحات بیشتری بدهم ولی بنده عجاله آنچه که بطور قطع می‌خواهم بگویم با یک یقینی که کوچکترین تردیدی هم در حاشیه اش نمی‌شود کرد این است که بعقیده من اطمینان دارم که مسئله تثبت نرخ غله و سیاست دولت در این موضوع یک تغییرات عظیمی در اصل فلاحت و زراعت و اقتصاد این مملکت خواهد داشت
(صحیح است)
بنده نمی‌خواهم بگویم که همه اش در سال ۱۳۱۴ محسوس می‌شود یک قسمتش که البته محسوس می‌شود قطعاً برای اینکه وقتی شما شش تومان را چهارده تومان یا پانزده تومان فروختید محسوس معلوم می‌شود ولی در سال ۱۳۱۵ دیگر می‌شود گفت که هرکس که کوچکترین تردیدی هم داشته باشد آنوقت رفع می‌شود بالاخره بنده گمان می‌کنم که آقایان هم خودشان متوجه این نکات بودند بنده اگر این عرایض را کردم از برای این بود که آن کسانی که در خارج از مجلس هستند ممکن است متوجه نباشند آنها بیشتر اطلاع پیدا کنند و متوجه باشند یک اشاره هم نماینده محترم آقای کاشف کردند راجع بمسئله کارخانجات اظهار خوشوقتی کردند میدانید که دو امر در سال قبل راجع به کارخانجات صادر شده است راجع به کارخانه قند و چیت سازی کارخانه قند که تأسیس شده است و همینطور کارخانهای چیت سازی هم در نظر گرفته شده است اینها واقعاً روی نقشه و فکری است که تعقیب می‌شود و قطعاً اثرات فوق العاده زیادی هم دارد. اما در ضمن فرمایشاتشان فرمودند که بعضی می‌گویند وقتی واردات کسر شد صادرات هم کسر می‌شود بنده عرض می‌کنم اصلا معلوم نیست که ما بخواهیم در واردتمان تقلیلی بدهیم و واردات بمعنی کامل و تمام کسر شود ما میگوئیم یک مقداری از اجناسی را که ما مواد اولیه اش را اینجا تحصیل و تولید می‌کنیم خودمان تهیه می‌کنیم برای مصرف داخلی خودمان اما در عوضش یک اجناس دیگری خواهیم آورد بالاخره نظر ما این نیست که تجارت مملکت را کوچک کنیم مثلا بگوئیم چون این قدر قند و چای و چیت در داخله تهیه می‌شود پس سی میلیون از واردات کسر کنیم که اگر وارداتمان هفتاد ملیون باشد چهل ملیون بشود برای چه مگر ما می‌خواهیم گدابازی در بیاوریم ما می‌خواهیم از برای یک عده در مملکت کار پیدا کنیم و یک مقداری اجناس که در اینجا داریم ببریم و یک اجناسی را که لازم داریم بیاوریم منتهی یک اجناسی هست که مواد اولیه اش در این جا تهیه می‌شود اینها را نمی‌خواهیم کرایه بدهیم و ببریم آنجا مصنوع کنیم دوباره کرایه بدهیم و بیاوریم این جا مصرف کنیم این را خودمان در همین جا تهیه و مصرف می‌کنیم ما می‌خواهیم وضعیت اقتصادیمان خوب شود منتهی بجای این اجناسی که در اینجا تهیه می‌کنیم یک اجناسی دیگری خواهیم خرید چرا امروز شما چیت می‌خرید و بعضی اجناس تجملی را استطاعت خرید ندارید برای این است که چیت از چیزهای ضروری است پس ما باید کاری کنیم که چیزهای زیادی تهیه کردیم اینها را می‌فروشیم و بجای آنها اجناس دیگری وارد میمکنیم و شاید روزی بشود که یک اجناس تجملی خیلی زیادی هم باین مملکت بیاوریم مقصود این نیست که ما بخواهیم حجم و رقم تجار خودمان را کم کنیم هفتاد ملیون صادرات درست کنیم و واردات هیچ اینکه فرمودند ما باید کاری کنیم که صادراتمان زیاد بشود این یکی از آن فکرهائی است که واقعاً در جریان است ما می‌خواهیم هم صادراتمان زیاد بشود هم وارداتمان یعنی چهار صد ملیون صادرات داشته باشیم و چهار صد ملیون واردات که گمرک از این راه در سال پنجاه ملیون تومان استفاده ببرد منتهی میگوئیم صرف در این است که بعضی از چیزها را خودمان تهیه کنیم ولی بسیار چیزهائیست که از خارج باید تهیه شود و حالا قدرت نداریم تهیه کنیم و وقتیکه به تمام دنیا نگاه کیم همه جا همینطور است ملاحظه می‌کنید بسیاری از ممالک غنی و با ثروت هستند با وجود این بسیاری از اجناسی خارج می‌کنند در مقابل یک اجناسی هم وارد می‌کنند مقصود عرض بنده این است که این رفع احتیاج بمعنی تام کلمه نیست زیرا دنیا بهم ارتباط دارد و کارهای همه ممالک از نظر تجارتی روزبروزتوسعه پیدا می‌کند و احتیاجاتشان بهم زیاد می‌شود منتهی یک اجناسی را خودشان تهیه می‌کنند و صرفه هم در این است و یک اجناس دیگری را باز اقتضاء می‌کند که از جای دیگر بخرند و در عوض محصولات دیگری صادر کنند. راجع به تعرفه گمرکی که فرمودند البته آقایان میدانند که این یکی از کارهای مهم و دقیق است و همانطور که خودشان تذکر دادند لابد خیال نمی‌کنم که ایشان تصور کنند آنقدر فکرمان محدود باشد که نظرمان فقط بقسمت عایدی خودمان آنرا نگاه کنیم و حفظ مصنوعات داخلی را در نظر نگیریم البته اصل حمایت مصنوعات و حفظ مصنوعات داخلی خیلی مهم است و در نظر گرفته خواهد شد مخصوصا باین نکته آقایان توجه دارند قبل از اینکه راجع به تعرفه گمرکی که ما بخواهیم وارد کاری بشویم با اینکه مدتی مانده بود ومعذلک دولت برای همین اصل یعنی رعایت و حمایت مصنوعات داخلی دولت آمدو قانون انحصار تجارت را گذراند و خودتان هم تصویب کردید
(صحیح است- کافی است)
رئیس - آقای افسر
افسر - بنده حقیقه می‌خواهم اظهار تشکر بکنم از این بودجه که باین اندازه با حال انتظام بمجلس آمده است برای اینکه در سالهای خزار و سیصد و یک و دو همین طور ما قبل آن در بودجه ما مدتها حرف می‌زدیم و عاقبت هم بجائی نمی‌رسید و حقیقه بقدری منظم است که همینطور که آقایان می‌گویند مذاکرات در آن کافی است و حق هم با آقایان است زیرا هیچ احتیاجی به حرف زدن ندارد و همینقدر که دو نفر حرف بزنند کافی است و مخصوصا توضیحاتی که آقای رئیس الوزراء و آقای وزیر مالیه فرمودند در واقع آن چیزهائی را که ما در نظر داشتیم سئوال کنیم همه را فرمودند و قسمتی از عرایض بنده را هم آقایان اظهار داشتند و بنده دو نکته فقط خاطرم آمد که لازم دانستم عرض کنم که حقیقه از نقطه نظر تاریخ مقتضی است و آن راجع ببودجه هزار و سیصد است که یک بودجه آوردند و گفتند بودجه چهار دیواری بنویسید طوردیگر نمی‌توانیم گفتیم بسیار خوب گفتند سی و نه کرور جمع و خرجمان است و سه ماه تمام در این اطابق تنفس بود که نگاه می‌کردیم و بعد که خواستیم از روی آن یکچیزی بنویسیم که باصطلاح آنروز بودجه چهاردیواری درست کنیم گفتیم حالا این سی و نه کرور مسلم است سه قلم آن که خیلی جالب بود یکی مالیات بلوچستان بود که سئوال کردیم گفتند روی کاغذ است و آن چهل و چهار پنج سال است که خاطر نداریم در هیچیک از این دفاتر وصول شده باشد ولی در دفاتر مالیاتی مالیات بلوچستان هست دومی راجع بمالیات لرستان بود گفتیم این چطور است گفتند از وقتی که نظام السطنه رفته است و پنج هزار تومان وصول کرده دیگر هیچ وصول نشده بعد راجع بمالیات خوزستان بود گفتند در این باب امیدوار باشید زیرا راجع باین کار کسی را معین کرده‌ایم که برود و یک مذاکراتی بکند راجع به بقایای چند ساله آنجا و طوری اصلاح نماید ولی می‌خواهیم به بینیم که راه لرستان قابل عبور هست که از آنجا بروند الا ازراه بغداد و بصره می‌روند و بالاخره از راه بغداد و بصره رفتند و آخر هم اصلاح نشد. گفتیم خوب چهار دیوار دیوارش کجا بود بالاخره معلوم شد که سی و نه کرور جمع و خرج است و بعد هم بردند اصلاح نمایند و شاید بیست و چهار کرور آنرا وصول کردند و آن بودجه را بآنطور در نظر گرفتند و بآن سال هم نرسید و ماند برای سال بعد. دوم راجع به راه است که حقیقه اصلاح آن محتاج به سیصد کرور پول بود که وزیر فواید عامه می‌گفت اصلا پنجاه و هشت هزار تومان بودجه طرق است در حقیقت هر هزار تومان دو تومان پیش بینی می‌شود و اینهم فقط بودجه اداریش است ولی دیدیم هیچ همچو چیزی در بودجه نیست و قرار شد که بگذارند و نیامد حالا با این آبادیهای محیر المعقول راه البته از بس واضح است اگر کسی تشکر نکند از شدت وضوح است مخصوصاً اینها ئی که فرمودند از برای آسایش عموم است هر چه در قسمت راه خرج می‌شود و حقیقهً تبدیل از این دست بآن دست است اگر چیزی هم از مملکت برود در مقابلش جنس می‌برند آنهم غیر از آسایش عمومی چیز دیگری نیست و هیچ نمی‌شود تصور کرد که اندک ضرری برای ما داشته باشد و همینطور که فرمودند مردم تا اندازه عادت کرده‌اند بمالیات دادن مثل قدیم نیست و امیدواری حاصل است که نتایج خوب آن گرفته شود زیرا سابق تصور نمی‌کردند که خرج خودشان بشود ولی حالا که می‌بینند خرج خودشان می‌شود خیلی فرق کرده‌اند و اگر ملاحظه بفرمائید چندین برابر احساسات مردم در مالیات دادن فرق کرده‌اند دیگر قسمتی را در اینجا ندیدم و امسال شنیدم راجع به شرکت حمل و نقل است که دستورهائی داده‌اند اسمی ازش در بودجه نیست و شاید فراموش شده یا بنده ملتفت نشده‌ام یکی هم اینکه دو جا اسم قماش نوشته شده بود که بنده ملتفت نشدم یک جا شرکت قماش نوشته بود و یکجا منافع قماش این دو قسمت را خواستم توضیح بفرمایند و البته بقیه عرایضم را در موقع خود بعرض میرسانم.
وزیر مالیه- توضیحاتی که نماینده محترم خواستنند یکی راجع بشرکت حمل و نقل بود که در بودجه نیست و یکی هم گویا راجع بشرکت قماش بود که عایداای هم از برایش نوشته شده است. شرکت حمل و نقل را که آقایان اشاره کردند از برای تأمین ارزاق و کرایه در یک قسمت از خراسان بود وآن مربوط ببانک فلاحتی است راست است که دولت بانک فلاحتی را در این کار راهنمائی کرد ولی در هر صورت سرمایه آن را بانک فلاحتی داده است بانک فلاحتی یک شرکتی تشکیل داده است مربوط به بودجه مملکتی نیست شرکت قماش و انحصار قماش اینها هردو یک مطلب است یک شرکت انحصاری را دولت در نظر گرفت و مطابق قانون تجارت هم حق داشت از برای ورود قماش و در ضمن البته چون معامله بزرگ بود یک تخفیفاتی را در نظر گرفت ولیکن پانزده درصد هم علاوه کرد بر آنچه که خرید مثل هر تاجر دیگر البته هر تاجری هم یک چیزی روی جنس می‌کشد که بفروشد و آن را در نظر گرفته‌اند بطوریکه در متمم بودجه هم ماده اش خواهد آمد که تخصیص بدهد عایداتش را بکارخانه چیت سازی که اولین سفارش آن داده شده است و دنباله آن بعد خواهد آمد در هر حال آن انحصار قماش یک وجه مخصوصی است برای یک کار مخصوصی یعنی آن پانزده در صد را دولت می‌آورد و کنار می‌گذارد و برای آن کارخانه بطوریکه در بودجه هم که ملاحظه بکنید دو رقمی که بجمع و خرج آمده هر دومساوی است باز هم درست توجه می‌دهم باینکه تصور نکنید پانزده در صد اضافه شده است برای اینکه ما قدری کمتر از این ولی در همین حدود در معاملاتی که میکردمی تخفیف داده‌ایم نسبت بقیمت‌های پیش و معلوم است کسی که معامله صد هزار تومان می‌کرد با کسی که معامله پنج میلیون می‌کند تفاوت دارد البته ارزانتر می‌تواند بخرد ما منفعت برده‌ایم بدون اینکه بکسی ضرر بزنیم البته از برای اداره اینکه دولت نمی‌توانست خودش این کار را بکند و بکار قماش برسد این بود که ازطرف بانک ملی یک شرکتی تشکیل شد و آن شرکت یک مخارجی دارد عایدات سهامی دارد و یک عایدات خیلی مختصری که اگر نگاه کنید خیلی زیاد نیست ولی آن اصل عایدات دو میلیون و خورده که ملاحظه می‌کنید عبارتست از عایدات حاصل پانزده درصد آن شرکت انحصار قماش این توضیحی بود که خواستم راجع باین دو قلم عرض کرده باشم
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافیست
رئیس- یکی دیگر از آقایان باقی هستند- آقای احتشام زاده
احتشام زاده – تصویب بودجه سال ۱۳۱۴ در تاریخ پانزدهم اسفند یکی از تصریحات اصل بیستم قانون اساسی است که بر طبق اصل مزبور بودجه هر سال باید پانزده روز قبل از سال جدید تصویب شود همینطور در قانون محاسبات عمومی هم ماده ۱۰ تصریح کرده است این موضوع را ولی شاید تصورشود که این تصادف بوده است ظاهراً اینطور شاید بنظر بیاید ولی بنده عقیده دارم که تصویب بودجه در پانزدهم اسفند تصادف نیست بلکه ناشی از علاقه ایست که ازطرف اعلیحضرت همایونی نسبت باجرای قوانین می‌شود که دولت هم کاملا عملیات خودشان را مطابق با قوانین و موازین می‌نمایند و این حسن تصادف را که ناشی از حسن نیت دولت است بنده تبریک عرض می‌کنم در بودجه سال ۱۳۱۴ با اینکه یک مبلغ مهمی نسبت به بودجه سال قبل اضافه شده است و البته این افزایش بودجه هم ناشی از ازدیاد قوه مالی مملکت است و امیدواریم که روزبروز قوه مالی مملکت زیاد شود و البته مورد نظر و علاقه همه است که در آتیه خیلی نزدیکی بودجه ما به دویست ملیون هم بالغ شود ولی این افزایش بودجه مصادف شده است با الغاء یک مالیاتی که سالهای سال مزاحم طبقه زحمت کش و قوه مولده مملکت ما بوده است که آن مالیات ارضی بود که ملغی شد معذلک بودجه مملکتی نسبت به سال قبل در حدود چند ملیون تومان اضافه شده است و در عین حال یک مصارف مهمه در این بودجه پیش بینی شده است که آن مصارف مهمه برای ازدیاد قوه تولید ثروت در مملکت بی اندازه مفید و موثر است از ارقام مهمی که در این بودجه منظور شده است یکی اعتباری است که برای کارخانه چیت سازی منظور شده و این کارخانه یکی از کارخانجات فوق العاده ایست که طرف احتیاج مملکت است و امیدواریم با این رویه که دولت در نظر دارند در آتیه نزدیکی احتیاجات عمومی مملکت در داخله مملکت رفع شود و مملکت ما همینطوری که امروز مملکت فلاحتی معروفی است در آتیه فلاحتی و صنعتی در عین حال باشد یک رقم دیگری که در بودجه ۱۳۱۴ منظور شده و این رقم یکی از مخارجی است که خیلی بموقع است سه ملیون همان اعتباری است که تقسیم شده است بین ادارات دولتی برای ساختمان‌های بناهای دولتی و قشونی و البته این سه میلیون یک خرجی است که مستقیماً بجیب افراد مملکت ریخته می‌شود این است که این قلم مهر ظاهراً خرج است ولی در عین حال یک خرج خیلی مفید و موثری است البته در موقع تصویب بودجه بایستی اجازه داده شود که راجع بآمال و آرزوهائی که هریک از افراد دارند بحث و مذاکره شود بنده اجازه می‌خواهم و از حضور آقای وزیر عدلیه استفاده می‌کنم و خاطر ایشان را متوجه می‌کنم بیکی دو مطلب که مربوط است بحوزه قضائی خوشبختانه با توجه و اهتمام مخصوصی که از طرف وزارت معارف شده است وسائل تهیه اشخاص و جوانهای لایقی برای امور قضائی تهیه شده است که حقیقهً با بودن دانشگاه حقوق و دانشگاه‌های دیگر ما را بیک آتیه خیلی خوش امیدوار می‌کند امیدوار هستیم که بتوانیم در آتیه خیلی خوش امیدوار می‌کند و امیدوار هستیم که بتوانیم در آتیه یک عده عناصری که شایسته مقام قضاوت باشند آماده کنیم و همینطور یکعده شاگردان تهیه شود و از طرفی هم محصلین که از چند سال قبل به فرنگستان اعزام شده‌اند که یکعده از آنها هم در رشته‌های حقوق تحصیل کرده‌اند البته آنها یک میوه هائی هستند که ثمره آنها بایستی عاید مملکت بشود و حالا که خوشبختانه وسایل کار فراهم است بنده می‌خواستم تقاضا کنم که آقای وزیر عدلیه توجهی بفرمایند و سعی کنند که از این عناصری که در آتیه تهیه می‌شود استفاده کنند و نواقصی که در آتیه تهیه می‌شود استفاده کنند و نواقصی که در کار تشکیلات قضائی هست با این اشخاص مستعد و آماده که هست رفع کنند و استفاده کنند از وجود اینها البته قطع دارم خود ایشان همین نظر را دارند و بیشتر از همه احتیاج امور قضاوئی را باین قبیل عناصر احساس کرده‌اند بنابراین بنده معتقدم که بایستی کاملا از وجود این عناصر استفاده شود و یکی دیگر مسئله ثبت اسناد است خوشبختانه در بودجه سال ۱۳۱۴ اعتباری در حدود صد هزار تومان برای توسعه تشکیلات ثبت اسناد داده شده است با اطلاعی که خود آقای وزیر عدلیه از وضعیات اداره ثبت اسناد دارند ویک موسسه نوزادی است و هنوز آنطوری که باید حسن اداره نشده است و امیدواریم مراقبت شخص ایشان موجب شود که این موسسه نوزادی که فوق العاده در تثبیت املاک مملکتی مدخلیت دارد نواقص مختصری که موجود است از حیث نداشتن اشخاص و تاسیسات کامل وسائل رفع آن نواقص را فراهم کنند و همین تشکیلات را تکمیل فرمایند و هم اشخاصی را که برای اداره ثبت لازم میدانند از بین محصلینی که عرض کردم استخدام کنند و استفاده کنند که انشاء این موسسه نوزاد روزبروز در حال ترقی و تعالی باشد و تامین کنند آن نظریه اساسی را که از تاسیس اداره ثبت اسناد در مملکت ما مورد نظر است حضرت آقای وزیر مالیه در ضمن فرمایشاتشان فرمودند که بایستی در حدود بودجه و عایداتی که هست توقع داشت راست است ولی از نظر اینکه فکر رفقای خودم را توضیح کرده باشم می‌خواهم عرض کنم ترقیات محسوسی که در این سنوات اخیر در مملکت ما شده است و البته این ترقیات مرهون زحمات متوالی یک نفری است که تمام اوقات شبانروزی خودش را صرف اصلاحات و صرف آسایش ابناء مملکت ما کرده است و بنابراین همه حق داریم این ترقیات را که دیده‌ایم و می‌بینیم تشکر کنیم و بهمان اندازه هم توقعات ما برای اصلاحات و ترقیات زیاد می‌شود این است که اگر آقایان هنگام مذاکره در بودجه یک مطلبی می‌گویند که از حوصله بودجه فعلی زیادتر است این ناشی از این اقدامات و ترقیات فعلی است بنابراین باید حق داد به آقایان که نظریات خودشان را در اصلاحات مملکتی تذکر بدهند و عرض کنند. حضور آقای رئیس کل صناعت هم به بنده یادآوری کرد که یک موضوعی را که چند سال است صورت معما پیدا کرده است تقاضا کنم با اطلاعات فنی که ایشان در امور صناعت دارند این معما را حل بفرمایند چند سال است که در بودجه مملکت یک اعتباری برای کارخانه بطری سازی منظورمیشود امسال هم صد هزار تومان در ضمن بودجه مملکتی برای این منظور اعتبار شده است ولی هیچ معلوم نیست که در این چند سال اعتباری که برای این کار داده شده است نتیجه این اعتبارات و زحماتی که کشیده شده چه بوده و این متخصص که می‌آید و کار می‌کنند و خودشان را مشغول می‌کنند چه شده است که تا بحال موافق نشده‌اند که محصول کارخانجات خودشانرا در دسترس عموم بگذارند کارخانه سیمان و سایر کارخانهای مهمی که خیلی درجه اهمیتش زیادتر بوده است در یک مدت کمی محصول خودشان را ببازار فرستاده‌اند ولی این کارخانه بطری سازی که فوق العاده محل احتیاج است در ظرف این چند سال با اینکه توجه مخصوصی هم نسبت باین کارخانه شده متاسفانه تاکنون محصولی از این کارخانه ندیدیم و امیدواریم که باین زودی محصول این کارخانه را به بینیم ولی عرض کردم با تخصصی که آقای رئیس کل صناعت در امور فنی دارند امیدوار هستیم که این معما هم بدست ایشان حل شود
وزیر عدلیه (آقای صدر)- اگر چه خیلی طول کشیده است و بنده نمی‌خواهم زیاد مزاحمت بدهم ولی چون آقای نماینده محترم یک تذکری دادند که از اشخاص تحصیل کرده و از جوانهائی که در معارف تهیه می‌شوند از برای کار در نظر گرفته شوند این خیلی واضح است که همیشه نیت وزارتعدلیه این بوده و آرززمند بوده است که اشخاص تحصیل کرده داخل کار بشوند برای اینکه فن قضائی غیر از فنون دیگر است. فنون دیگر را می‌توان گفت از روی تجربه یا ممارست در کار تا یک چندی می‌شود یاد گرفت ولی فن قضائی اینطور نیست اولش علم است و آخرش علم است و همه اش مایه علمی می‌خواهد منتهی دو علم است و یکی علم تجربه و ممارست و پختگی در عمل است که این هم با عمل قوت پیدا می‌کند و در هردو قسمت با مساعی که دولت دارد و مساعدت و همراهی که مجلس محترم دارد با دولت در امور و همچنین در قوانین که بنده احساس می‌کنم که با یک نظر مساعدت و موافقتی می‌گذرد برای اینکه همه متوجه هستیم بیک نقطه صلاح مملکت و نظر دیگری نیست. در قسمت ثبت اسناد هم که اشاره فرمودند که هنوز آنطور رضایت بخش نیست بنده می‌خواهم اینجا فکر آقایان را متوجه کرده باشم باین که یخلی خوبست اشخاصی که نظر بلند در کارها دارند اساساً در کارها خرده بین باشند و عیب جوئی بکنند و اکتفا نکنند بیک مقدار کاری که فعلا رضایت بخش است. این خوبست اساساً برای اینکه این حس شخصی را وادارد بترقی کرده و کار را رو بتکامل می‌برد ولی در عین حال هم باید ملاحظه کرد که یک اداره که هیچ سابقه نداشته است در مملکت و وسائلش درست فراهم نبوده است از حیث اشخاص از حیث اسباب کار اینکه عرض می‌کنم اسباب کار این را باید متوجه بود که تنها اعضای اداری نیست که کار می‌کنند یک اعضای دیگری باید کمک کنند مثلا مهندس در این مملکت تهیه نشده بود و نشده است هنوز بقدر کفایت چون کار مهم ثبت املاک مسئله نقشه کشی است و ما هنوز وسائلش را نداریم یک مسئله تقویم املاک است که ما هنوز تهیه نکرده‌ایم و اشخاص باندازه کافی نداریم یا اگر داریم از همان اشخاص درس نخوانده هستند که فقط بآنها اطمینان داریم که آدم خوبیست و چیزی سرش می‌شود. پس اگر همینطور مسئله مانده است و بآن سیر تکاملی خودش نرسیده است برای این بوده که وسائل این نبوده است بعلاوه با این طرز کار آشنائی نبوده است بر خلاف قضاوت فرض کنید که در دوره اول بشریت هم که تاریخ هم از آن دوره در دست نداریم باز یک حکومتی بوده است هر چه بوده است یک حکومت بربری ایلی عشایری یک چیزی در کار بوده است بالاخره وقتی که بتاریخ می‌رسند در حقوق باز یکی یک مرجعی بین آنها دعاوی را قطع و فصل می کرده است یک قسمت هم مدار قضاوت شرعی بوده است بعد از آنهم چند سال از ابتدای مشروطیت یک صورت اداری بخودش گرفته است ولی اصلش همیشه بوده است پس مردم آشنائی داشته‌اند بفصل خصومات و قضاوت ولیکن آشنائی به ثبت اسنادو املاک در مملکت هیچ نبوده است و مردم آشنائی نداشته‌اند پس این قسمت که هست نباید گفت بد است باید گفت خوبست بلکه می‌خواهم عرض کنم اشخاصی که در کار بوده‌اند و هستند نگرانی شان بیش از اینها بود که اختلالی پیدا شود در حقوق مردم و املاک مردم مخصوصاً در املاک مزروعی برای اینکه طرز مالکیت و طرز حقوق و املاک مزروعی زیاد و مختلف بود روی یک نظامات نبود روی یک قانون و مقرراتی نبود فقط بین مالک و رعیت و حقوق بر و اینها تقسیماتی بین خودشان در هر ناحیه روی عمل بوده است اینها تمام مشکلاتی بوده است که در کاربوده ولی معهذا می‌توانم عرض کنم که خلل مهمی روی نداده و نمی‌توانم الان تصور کنم که صدی یک یا هزاری دو خطا واقع شده باشد روی خطا ولی البته این قسمتها نواقص دارد که در نظر است آنها هم تکمیل بشود و با اینکه بودجه هم امسال یک قدری علاوه شده است و وسعتی هست از برای تکمیل تشکیلات و یک قوانینی هم که البته همیشه در نظر داریم که تکمیل بکنیم و انشاء در آتیه رفع این نواقص هم خواهد شد و طوری امیدواریم بشود که رفع این نواقص بکلی بشود و رضایت بخش باشد.
عده از نمایندگان-مذاکرات کافی است.
رئیس-کافی است؟
(اظهار شد – بلی)
رئیس-یکی از آقایان به بنده یادداشتی فرستاده است و تذکر داده است باینکه آقایانی که وقت خواسته‌اند عموماً موافق و تناوب موافق و مخالف امکان نیافته.
(صحیح است)
بنده موافق نظامنامه باید بمخالف و موافق بنوبه وقت بدهم ومخصوصاً دقت کنم که بین موافقین و مخالفین توالی نباشد. اما چه باید کرد که رویه حکومت و طرز مملکت داری حکومت نورانی پهلوی طوری است که مردی نمی‌تواند قیافه مخالف نشان دهد مگر اینکه مغرض باشد و بخواهد خود را به سخریه صاحبان عقل و درایت قرار دهد- اگر بنده نمی‌توانم موبمو تکلیف خود را انجام کنم و رعایت موافق و مخالف کنم برای این است که آن تشریفات و فرعهای خشک نظامنامه در حکومت شاهنشاهی ایران وجود دارد.
(صحیح است- صحیح است)
و همه چیز موافق آمال نمایندگان و بالنتیجه به دلخواه ملت بلکه بالای انتظار آنها است
(صحیح است احسنت)
پس مخالف را کجا می‌توان یافت؟ تا نوبه او را هم رعایت کرد. حال رای می‌گیریم به قسمت اول عایدات. جمع به مبلغ هفتصد و پنجاه و یک ملیون و یکصد و بیست و سه هزار و چهار صد و هشتاد و هفت ریال. آقایانی که موافقت دارند برخیزند
(اکثر برخاستند)
تصویب شد. قسمت دوم خرج بمبلغ: هفتصد و پنجاه ملیون و هشتصد و بیست و هفت هزار و هفتصد و نود ریال. آقایانی که تصدیق دارند برخیزند
(عده زیادی برخاستند)
تصویب شد. آقایانی که مجموع بودجه مورد تصویب آنهاست ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و استخراج آراء بعمل آمده ۱۰۴ ورقه سفید شماره شد)
رئیس – عده حاضر در موقع اعلام رای صد و چهار باتفاق بودجه کل مملکتی تصویب شد.
(صحیح است)
- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف
۳- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر پست و تلگراف
رئیس-آقای وزیر پست و تلگراف
وزیر پست و تلگراف -(آقای نظام الدین خان حکمت) – ماده واحده ایست راجع بمقاولات پستی بین المللی تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود با ضمائمش.
- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۴- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس-اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم؟
(صحیح است)
جلسه آینده سه شنبه بیست و یکم اسفند ماه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح وزارت عدلیه
(مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر
قانون‌های تصویب شده
قانون
بودجه کل ۱۳۱۴ مملکتی
ماده واحده – مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۱۴ مملکتی را (باستثناء عایداتی که از منابع نفطی ایران وصول و پس از وضع یک ملیون و دویست و پنجاه هزار ریال (۱۲۵۰۰۰۰۰) که در قسمت عایدات بودجه ۱۳۱۴ مملکتی منظور شده بقیه آن بحساب ذخیره مملکتی منظور خواهد شد) مطابق صورت ضمیمه که از حیث عایدات بمبلغ هفتصد و پنجاه و یک ملیون و یکصد و بیست و سه هزار و چهار صد و هشتاد و هفت ریال (۴۸۷/۱۲۳/۷۵۱ ریال) و از حیث مخارج به هفتصد و پنجاه ملیون و هشتصد و هفت هزار و هفتصد و نود ریال (۷۹۰/۸۲۷/۷۵۰ ریال) بالغ می‌باشد تصویب و بوزارت مالیه اجازه می‌دهد که مخارج مملکتی را اعم از حقوق و مصارف در سال ۱۳۱۴ در حدود اعتبارات مصوب در صورت ضمیمه و مطابق بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۱۳ تا حدیکه اعتبارات مصوبه در بودجه‌های مزبور ضمن بودجه‌های ۱۳۱۴ نیز منظور شده باشد بپردازد تا وقتی که بودجه‌های تفصیلی ۱۳۱۴ که باید تا یک ماه بعد از افتتاح دوره دهم تقنینیه به مجلس شورای ملی تقدیم گردد بکمیسیون بودجه مجلس ارجاع شود و مادام که بودجه‌های تفصیلی از تصویب کمیسیون بودجه نگذشته مخارج مزبور را مطابق بودجه‌های پیشنهادی و پس از تصویب کمیسیون بر طبق آنچه که تصویب شده است بپردازد- پرداخت مخارج مزبوره پس از یکماه از افتتاح دوره دهم تقنینه موکول به تقدیم بودجه‌های تفصیلی به مجلس شورای ملی خواهد بود
این قانون که مشتمل بر یک ماده و صورت ضمیمه است در جلسه پانزدهم اسفند ماه یکهزار و سیصد و سیزده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر