مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۲ نشست ۱۵۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۱۵۶
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۲۲
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- پیشنهاد آقای مؤید احمدی راجع به رفع محرومیت آقای نوبخت از حضور در جلسات مجلس و بیانات آقای رئیس و تصویب این پیشنهاد
۳- بقیه شور اول لایحه بیمه کارگران و رأی به ورود در شور دوم
۴- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(مجلس یک ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز سه‌شنبه سیزدهم اردیبهشت ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند. (اسامی غایبین که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین با اجازه- آقایان: ملک‌زاده آملی، فاطمی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر سمیعی، تولیت، فرهمند، ارگانی، گودرزنیا، مشیردوانی، لیقوانی، شجاع، اکبر، عطاالله پالیزی، مهذب، جلایی، نمازی، دبستانی، آصف، سلطانی، صادق وزیری، شباهنگ، مسعودی، مستشار، دکتر لقمان، دشتی، کامل ماکو، معدل، نصرتیان، همراز، بوداغیان
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: نیک‌پور، خسروشاهی، نقابت، منشور
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- درصورت مجلس نظری نیست (خیر) صورت مجلس تصویب شد. آقای سزاوار
- پیشنهاد آقای مؤید احمدی راجع برفع محرومیت آقای نوبخت از حضور در جلسات مجلس و بیانات آقای رئیس و تصویب این پیشنهاد
(۲- پیشنهاد آقای مؤید احمدی راجع برفع محرومیت آقای نوبخت از حضور در جلسات مجلس و بیانات آقای رئیس و تصویب این پیشنهاد)
رئیس- آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی- بنده می‌خواستم تقاضائی از مقام محترم ریاست مجلس بکنم یکی راجع به آقای نوبخت در آن جلسه بر حسب رأی مجلس ماده نظامنامه در باره ایشان اجرا شد و از مجلس خارج شدند حالا بعقیده بنده بقدر کفایت ایشان هم متنبه شده‌اند و استدعا می‌کنم توجه بفرمایند که ایشان را دعوت کنند که به مجلس شورای ملی بیایند.
رئیس- بنده هیچ انتظار نداشتم این موضوع پیش آمد کند و از این پیش آمد خیلی متأسف هستم ولی پافشاری خود آقای نوبخت موجب این پیش آمد شد و باعث تأسف گردید چون رأی مجلس مطاع است هر طور رأی مجلس باشد مجری خواهد بود رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای مؤید احمدی آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (باتفاق برخاستند) تصویب شد.
وزیر کشاورزی (آقای اعتبار)- بنده می‌خواستم عرض کنم که یک لوایحی است که اینها خیلی اهمیت دارد بنده می‌خواستم استدعا کنم که در تصویب این لوایح توجه خاصی در مجلس شورای ملی مبذول شود مخصوصاً لایحه آبیاری که در مجلس مطرح بود و تا ماده چهارم آنهم تصویب شده است و برای اجرای آنهم یک مقدماتی تهیه شده و متخصص آبیاری حرکت کرده که اقدامات و مقدمات کار را فراهم کنند بنده می‌خواستم استدعا کنم که آقایان توجه بفرمایند که این لایحه آبیاری تصویب شود و اقداماتی که شروع شده تا این قانون تصویب نشود نمی‌شود وارد عمل شویم و با تصویب این قانون امیدواریم که آن منظوری که همیشه آقایان داشته‌اند اجرا شود.
رئیس- عرض کنم که لایحه آبیاری در مجلس طرح شد و مشغول مذاکره شده‌اند بعد آقای نخست وزیر راجع بلایحه بیمه کارگران تقاضا کردند که مقدم قرارداده شود باین واسطه اقدام شد و یک ماده هم گذشت حالا بسته بنظر مجلس است هرکدام را تصویب می‌فرمایند مطرح شود آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- بنده می‌خواستم عرض کنم که آقایان وزراء با آن ارتباطی که دارند خوبست که قبلاً بین خودشان توافق کنند که وقتی میایند بمجلس برای ما یکقدری تولید اشکال نشود این را آقایان در هیئت طرح کنند که در مجلس کدام لوایح بایستی مطرح شود ما که همیشه برای کار حاضر هستیم دولت هم البته مایل است که بسرعت از مجلس شورای ملی بگذرد این بنظر بنده کار آقایان وزراء است که خودشان قبلاً توافق کرده باشند و همینطور که آقای رئیس هم فرمودند وقتی که یک لایحه مطرح است او را از دستور خارج نکنند که باعث وقفه شود چون همینطور پشت سر هم تصویب شود بهتر است و کار هم جریانش بهتر خواهد بود
روحی- بنده عقیده‌ام این است که لایحه تعلیمات عمومی مطرح شود و پیشنهاد می‌کنم که به پیشنهاد بنده رأی گرفته شود.
دکتر سنگ- پیشنهادی راجع به طرح لایحه تعلیمات عمومی تقدیم شده است اگر اجازه بفرمائید آن پیشنهاد مطرح شود.
رئیس- آقای افشار
روحی- بدون اجازه حرف نزنید
افشار- اولاً بنده هیچوقت بی‌اجازه حرف نمی‌زنم ثانیاً عرض می‌کنم برای اینکه کار از پیش برود بطوریکه آقای ملک مدنی هم فرمودند باید بترتیب لوایحی که به مجلس تقدیم شده آنکه مقدم‌تر و مهمتر است بگذرد و بعد یکی دیگر ما لوایحی را که آمدیم اینجا بحث کردیم کلیاتش گذشت و چند ماه هم از قانون آبیاری مطرح شد و تصویب شد حالا تصدیق میفرمائید که این را کنار بگذاریم و یک لایحة که هنوز مورد بحث واقع نشده است جزء دستور قرار بدهیم این برخلاف اصل و عمل است و اگر اهمیت آنرا هم مورد نظر قرار می‌دهند معلوم نیست که موضوع آبیاری برای کشور کمتر از لایحه تعلیمات باشد بلکه مهمتر است بنده پیشنهاد می‌کنم و از مقام ریاست استدعا می‌کنم که لایحه آبیاری که چند ماده‌اش هم گذشته اجازه بفرمائید این را تمام کنیم و بعد سایر لوایح را وارد شویم.
روحی- بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه تعلیمات عمومی در درجه اول مطرح شود.
رئیس- دو پیشنهاد است مربوط بآقای فرمانفرمائیان و آقای ثقه‌الاسلامی که هر دو پیشنهاد می‌کنند لایحه بیمه کارگران مطرح شود (نمایندگان – صحیح‌است) آقای فرمانفرئیان
فرمانفرمائیان- ما خودمان باید یک ترتیبی داشته باشیم برای کار کردن و این رویه خوب نیست و این مذاکرات موجب می‌شود که ما از کارکردن عقب می‌افتیم ما در لوایحی که مختصرتر است و دو سه ماده بیشتر نیست و مطرح هم شده است باید وارد بحث شویم بنده خیال می‌کنم که لایحه کارگران که مختصر است و مطرح هم شده است بنفع عموم است (صحیح است) این لایحه بیمه کارگران را خاتمه بدهید بعد لایحه تعلیمات و بعد آبیاری
رئیس- آقای رهنما فرمایشی داشتید؟
معاون نخست‌وزیر (آقای رهنما)- عرض می‌کنم آقایان نمایندگان مقصودشان این است که لوایح مفید جلو بیفتد و در اینجا یک اختلاف نظری که بین آقایان هست این است که بعضی از لوایحی که جنبه معارفی دارد جل بیفتد بعقیده بنده آن چیزی را که آقای شاهزاده فرمانفرمائیان فرمودند صحیح است مسئله بیمه کارگران یک امر مهمی است یک چیز لازمی است برای افرادی است که در کارخانه‌ها کار می‌کنند و زحمت می‌کشند بنده خیال می‌کنم که در نیمساعت هم این بگذرد و بنابراین خود آقای اعتبار و آقای وزیر فرهنگ هم موافقت دارند که این لایحه بگذرد بعد از این هم نظر آقایان مطاع است (صحیح‌است)
- بقیه شور اول لایحه بیمه کارگران
(۳- بقیه شور اول لایحه بیمه کارگران)
رئیس- عجالتاً لایحه بیمه مطرح است. ماده دوم
ماده دوم- حقوق بیمه باید مستقیماً توسط صاحب کار پرداخت گردد یک سوم حق بیمه بعهده کارگر و بقیه بعهده صاحب کار خواهد بود.
تبصره ۱- از تاریخ اجرای این قانون کلیه مقررات مربوط بصندوق احتیاط و صرفه‌جوئی از قبیل کسور دو در صد و غیره ملغی می‌گردد.
تبصره ۲- دولت آئین نامه مخصوص برای اجرای این قانون تصویب می‌کند که در آن تعریف کارگر و کارخانجات و بنگاههائیکه مشمول این قانون می‌شوند تصریح خواهد شد- همچنین تعرفه حق بیمه تا حدی که مربوط باینگونه بیمه‌ها باشد پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا گذاشته می‌شود.
تبصره ۳- مقررات این قانون بترتیب و بتدریجی که از طرف دولت معین و اعلان خواهد شد در تمام کشور مجری خواهد گردید.
رئیس- آقای روحی
روحی- عرض می‌کنم موضوع بیمه یک موضوعی است که متأسفانه در این کشور خیلی به آن کم اهمیت داده می‌شود و در همه جای دنیا تمام مؤسسات بیمه است شاگرد مدرسه و یک دانشجو حیات او بیمه است ساختمانها و اتوبوسها وحتی مسافرین اتوبوسها همه بیمه هستند اساس تمام سازمانهاشان روی بیمه گذارده شده و این موضوع مهم برای این است که افراد بتوانند از حیات خودشان اطمینان داشته باشند و بدانند که اگر یکوقت دستخوش یک حادثه شدند لااقل ورثه آنها می‌توانند از آن بابت یک استفاده بکنند متأسفانه درکشور ما کوچکترین توجهی نسبت باینکار نشده و حالا آمده‌اند و این لایحه را برای کارگران آورده‌اند بنده عرض‌می‌کنم که باید ملزم کرد تمام مالکین رعایای خودشان را بیمه کنند و وزارت فرهنگ تمام شاگردان خودشان‌را بیمه کنند و بلکه تمام افراد باید بیمه شوند.
سلطانی- حتی از ناامنی هم باید بیمه شوند.
روحی- حتی از ناامنی هم بقول آقا باید بیمه شوند تا از این راه ما بتوانیم واقعاً بآسایش مردم کشور یک خدمتی کرده باشیم و این موضوع فقط از راه اجرای بیمه است. اما شرکت بیمه بنده خواستم در پایان این موضوع پیشنهاد کنم که این بیمه‌ها تماماً باید در شرکت بیمه ایران متمرکز باشد و در جای دیگر بعمل نیاید چون خود این شرکت بیمه را که بنده می‌بینم الآن یک عایدات زیادی دارد و این عایدات همینطور راکد مانده که هیچ استفاده ازش نکرده‌اند پیشتر قرار بود که یک خانه‌هائی در حدود راه‌آهن بسازند که آن موقوف شد و بآن توجه نکردند بعلاوه در آنجا یک مخارج عحیبی هم می‌شود مثلا اداره شرکت بیمه ظهرها ناهار دارد و افرادش یک فوق‌العاده‌های بس زیادی می‌گیرند باید در بودجه این اداره واقعاً یک تجدید نظری بشود که هر روز ما برای اینکه یک نفر عضو شرکت بیمه بشود امورات مربوطه دچار بعضی اختلافات نشود چرا برای اینکه هم اتومبیل مفت دارد هم کار ندارد و هم حقوق زیاد دارد اینها بنظر بنده خیلی قابل دقت است و من گمان می‌کنم که حقوق اینها از یکنفر مدیر کل از یکنفر رتبه نه ادارات نباید زیادتر باشد. آقایانی که عضو شرکت بیمه هستند و دارای کار هستند نباید حقوقشان از این قدر تجاوز نکند اگر این پایة حقوق را بیاوریم پائین اینقدر سر و دست نمی‌شکنند و اینقدر جدیت برای رفتن بآنجا نمی‌کنند بنده می‌بینم هر دو سه روز یکمرتبه دو تا عضو آنجا عوض می‌شوند دوتا می‌روند آنجا سرجای دوتا دیگر وقتی که یک شرکتی باین روزگار افتاد آن شرکت دیگر نمی‌تواند کار کند و انجام وظیفه کند و من نمیدانم شرکت بیمه بیشتر توجه کنند یک عایداتی در آنجا راکد مانده این سرمایه را بکار بیندازند که دولت در این مورد چرا توجه نکرده رسیدگی نکرده من حتی بآقای دکتر میلسپو تذکر دادم که بکار سودی بدهد که اقلاً کشور ایران بتواند از آن سرمایه استفاده بکند برای ملت ایران و الا این صورت صورت خوبی نیست بنده میدانم که این بیمه کارگران خیلی تعویق درش شده است و بایستی خیلی زودتر از این اقدام کرده باشند و عقیده دارم که حتی باید دانشجویان مدارس و این اطفال بیگناه مردم را که در خیابانها آمد و شد می‌کنند و یا تحصیل می‌کنند مطمئن باشند باینکه حق حیات اینها محفوظ می‌ماند و باید هم محفوظ بماند (صحیح است).
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر- بطوریکه در جلسة قبل هر عرض کردم البته هر قدر بیمه تعمیم پیداکند این مملکت معلوم است که بنهایت ترقی رسیده و غایت مطلوبش این است که تمام قسمتهایش بیمه بشود همانطور که آقای روحی فرمودند ولی البته این عملی است که باید بدریج پیش برود و در این قسمت که ما تجربه پیدا کردیم آنوقت در قسمت دیگر جلو میرویم و بالاخره می‌رسیم بآنجائی که یک بیمه عمومی در کشور برای تمام طبقات فراهم کنیم ولی این البته قدم اول است و بایستی اهتمام بشود که این قسمت خوب انجام بشود که ما بتوانیم برسیم بآن منظور اصلی و بمجلس شورای ملی بنوبة خودش پیشنهاد کنیم. اما در قسمت دوم شرحی که فرمودند راجع بشرکت بیمه فعلی و اینکه سرمایه‌اش بکار نمی‌افتد این را هم همانطور که تذکر فرمودند که بدکتر میلسپو هم گفته‌اند البته دکتر میلسپو و وزارت دارائی نظر خواهند نمود در این کار و مخصوصاً در این تجدید نظری که در هیئت مدیرة آنجا شده البته این را هم در نظر خواهند گرفت که سرمایه آنجا را هم بکار بیندازند بنده در این قسمت اطلاع زیادی ندارم و البته تذکر آقا هم مفید است و البته وزارت دارائی هم خودش این کار را خواهد کرد و اگر نظر آقا باشد ما نظرمان این بود که بیمه کارگران ابتدا در شرکت بیمه انجام شود و بعد در کمیسیون در نظر گرفته شد یک شرکت مخصوصی این کار ایجاد بشود و برای این کار مخصوصاً اینطور در نظر گرفته شده که یک شرکت مخصوصی با یک سرمایة که ابتدا دولت می‌دهد شروع بکار بکند بعداً این سرمایه را در اختیار خود کارگران بگذارند که بتدریج آنها هم عادت بصرفه‌جوئی بکنند و ذی نفع بشوند و نفع آن بخودشان برسد و بالاخره این یک نظر خوبی بود که در کمیسیون بازرگانی گرفتند و بنده هم قبول کردم برای اینکه یک نظر خوبی بود و قابل توجه بود و از این نظر برای اجرای این قانون شرکت مخصوصی تشکیل خواهدشد.
رئیس- آقای ملک مدنی.
ملک مدنی- بنده نظرم این بود که اینجا چون در این لایحه مقرر شده است که حق بیمه را یک قسمت کا رگر بدهد و یک قسمت را صاحب کارخانه بنده معتقدم بالاخره برای کمک بکارگران اگر موافقت بفرمائید تمام حق بیمه را خود آن مؤسسه و صاحب کار تأدیه کند که هم یک کمکی بکارگرها شده باشد و هم اینکه چیز زیادی نیست و بنده خیال می‌کنم که موضوع چندان مهم نیست تفاوتی هم نمی‌کند ولی برای کارگران مفید است و بنظر بنده خیلی بمورد است که مجلس شورای ملی این نظر را اتخاذ کند آقای وزیر بازرگانی هم با این نظر موافقت بفرمایند اما راجع به تأسیس یک شرکت بیمة مخصوصی که مذاکره شد بنده لازم بود که عرض کنم آنچه که بنده اطلاع دارم شرکت بیمه یک مؤسسه بسیار خوب و خیلی مفیدی است خیلی هم خوب کار می‌کند اگر هم تغییر و تبدیلی در رؤسای آن می‌شود این روی همان جریانات معمولی و اداری است والا هر یک از اینها که در موقع خودش مشغول کار شده‌اند بخوبی انجام وظیفه کرده‌ا ند و در این قسمت هیچ بالاخره تردیدی نیست بالاخره راجع به ناهار فرمودند بنده عقیده‌ام این است که چه عیبی دارد؟ (صحیح است) بالاخره باید برای تمام مستخدمین که در تمام این مؤسسات وزارتخانها کار می‌کنند ناهار تهیه کنند که در همانجا صرف ناهار کنند و کار کنند (صحیح است) مگر مستخدم دولت یا بالاخره اعضای یک مؤسسه نباید برای‌شان ناهار تهیه کرد؟ و نباید ناهار بخورند اینهائی که چرخ مملکت را اداره می‌کنند و می‌چرخانند باید خیالشان راحت باشد و تصور می‌کنم در این قسمت یک اشتباهی برای آقای روحی شده است که این بیان را فرمودند والا بالاخره بنده اعتقادم این است که مستخدم را باید وسائل آسایش و راحتش را فراهم کرد آنوقت از او صحبت عمل و درستی را خواست.
دکتر تاج‌بخش- تا راحت نباشد نمی‌تواند کار کند فکرش حاضر نیست.
ملک‌مدنی- بلی تا راحت نباشد این نمی‌تواند کار کند (صحیح است) این مستخدمی که پشت میزش نشسته اگر گرسنه باشد اگر ناهار نخورده باشد از او انتظار کار نباید داشت مستخدمی که زن و بچه‌اش آسایش نداشته باشد نان نداشته باشد از او توقع خدمت و فعالیت امر محالی است (صحیح است) بالاخره الان در همه جا موجبات آسایش مستخدمین و کارمندان را فراهم کرده‌اند آنوقت گفته‌اند باید کار کنند هر کسی برخلاف وظیفه‌اش کارکند جزا وسانکسیون برای اوقائل شده‌اند ومأخذه می‌کنند (صحیح است) این یک اصل مسلمی است که بالاخره در تمام دنیا بهش عمل شده است و ما هم روبترقی و تکامل میرویم باید تمام این نکات را در نظر بگیریم (صحیح است) والا یک مستخدمی را بگوئیم ساعت هفت تو باید بیائی بوزارتخانه یا در شرکت و تا چهار ساعت بعد از ظهر هم باید بنشینی کار کنی نه ساعت کارکنی و هیچ هم نخوری این عملی نمی‌شود آقا (صحیح است) اینطور نمی‌شود کار کرد ما هر وقت که خودمان در اینجا جلسه تشکیل می‌دهیم تا یک ساعت بعد از ظهر که طول می‌کشد همه می‌گذاریم میرویم بالاخره سایرنی هم مثل ما هستند بشر هستند بالخره غریزه‌ایست که در همه ماها هست باین جهت بنده عقیده‌ام این است که اگر یک ناهاری شرکت بیمه داد سایر جاها و ادارات و وزارتخانها هم باید یک ناهاری تهیه کنند و بدهند که تا حدی مستخدم آسایش داشته باشد و نیمساعت یاصطلاح مجال داشته باشد که ناهار بخورد و بیاید سر کارش. (صحیح است).
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر- بنده خواستم عرض کنم این بیمه مخصوصی که برای اجرای این قانون در نظر گرفته شده است نه برای این است که شرکت بیمه فعلی ما ناقص است یا خوب کار نمی‌کنند خیر. این یک ترتیبی است که در همه دنیا معمول است برای این کار و این جا تصور نشود که دولت بآنجا نظر غیر مساعدی دارد که این پیشنهاد را داده است و قرار شده است در کمیسیون یک شرکت مخصوصی تشکیل شود سوء تفاهم نشود.
رئیس- آقای انوار.
انوار- بنده خواستم این را بآقایان تذکر بدهم که چون شور اول است و ماده اول و شور در کلیات هم تمام شده است دیگر نمی‌شود در ضمن ماده دوم درکلیات صحبت کرد عرض دیگری که داشتم این است که ماده دوم دو سه کلمه دارد که واضح نیست و بنده در مجلس تذکر می‌دهم مثلاً این جا می‌گوید در تبصره اول از تاریخ اجرای این قانون کلیه مقررات مربوط بصندوق احتیاط و صرفه‌جوئی از قبیل کسور دو درصد و غیره ملغی می‌کردد اینکلمه و غیره را بنده نمیدانم چه چیز است چه مالیاتی از آنها گرفته می‌شود که نوشته‌اند وغیره این اولاً ثانیاً در تبصره دوم می‌نویسد که دولت آئین‌نامه مخصوصی برای اجرای این قانون وضع می‌کند که در آن تعریف کارگر و کارخانجات و بنگاههائیکه مشمول این قانون می‌شوند تصریح خواهد شد این یعنی چه؟ یعنی این نظریاتی که دولت دارد راجع به تعریف کارگر و کارخانجات و بنگاههائی که مشمول این قانون می‌شوند بعداً در نظامنامه تصریح و تعیین می‌کنند؟ این که نمی‌شود این را باید در خود قانون معین کنند نه درنظامنامه یعنی در نظر بگیرند که مراد از عملجات عمله روز مزد است یا کارگرانی است که در کارخانها کار می‌کنند یا چطور و الا اگر بنا باشد در نظامنامه معین کنند اینجا عرض می‌کنم اثبات شیئی از برای شیئی فرع بر تعیین این موضوع است. میگویند کارگر را بعد دولت در نظامنامه تعریف می‌کند که چیست یا بنگاه و کارخانة که باید این قانون شامل حال او بشود کدام است این تعریف و توضیح باید در قانون بشود نه درآئین‌نامه (صحیح است) و اینها را باید در اینجا نوشت اول باید تعریف کارگر و کارخانه را بکنند بعد آئین‌نامه بنویسند برای اجرای قانون اول باید در قانون بنویسند که کارگر آن کسی است که دارای یک چنین وضعیتی باشد کارخانه آن است که دارای چنین وصفی باشد و وقتی که این موضوع توضیح شد دیگر این تبصره هم مورد ندارد و جا ندارد و چون شور اول است بنده پیشنهاد کردم که این تبصره در اینجا بیمورد است و جزء ماده اول قانون بشود و در آنجا تعریف کارگر و کارخانجات و بنگاهها را که مشمول این قانون می‌شوند بکنند (صحیح است) آقای اوحدی هم این نظر را در ماده اول توجه کردند بهش و باید اول این قسمت در قانون تصریح شود حال پیشنهاد می‌دهم برود بکمیسیون و برای شور ثانی مطالعه بشود.
رئیس- پیشنهاد آقای ناصری:
پیشنهاد می‌کنم تبصره ۲ ماده دوم اینطور اصلاح بشود: آئین‌نامه اجرای این قانون با تعریف کارگران و تصریح کارخانجات و بنگاههائی که مشمول این قانون می‌شوند از طرف وزارت پیشه و هنر تهیه و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر سنگ.
ماده دوم را بطریق ذیل پیشنهاد می‌نمایم: ماده ۲- کلیه حقوق بیمه کارگران بعهدة صاحب کار خواهد بود.
رئیس- پیشنهاد آقای دهستانی.
پیشنهاد می‌کنم- در ماده دوم در عوض یک سوم نوشته شود یک پنجم حق بیمه بعهده کارگر و بقیه بعهده صاحب کار خواهد بود.
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر ملک‌زاده.
تبصره ذیل را بماده پیشنهاد می‌کنم: تبصره- مستخدمین دولت هم مشمول این قانون خواهند بود.
رئیس-پیشنهاد آقای دکتر طاهری.
پیشنهاد می‌شود کلمه مخصوصی در سطر اول تبصره دوم ماده دوم حذف شود.
رئیس- ماده سوم قرائت می‌شود:
ماده سوم- مسئولین قانون بنگاهها که از مقررات این قانون تخلف نمایند علاوه بر جبران هزینه و زیان که طبق این قانون بکارگران متوجه می‌شود در هر مورد بجزای نقدی از پنجهزار ریال تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهند شد.
رئیس- آقای انوار.
انوار- اینجا برای توضیح عرض می‌کنم نوشته شده مسئولین قانونی بنگاهها حالا اول چرا کارخانجات را ننوشته‌اند مسئولین قانونی کارخانجات و بنگاهها باید بنویسند که اگر تخلف نمایند علاوه بر جبران هزینه و زیان که طبق این قانون بکارگران متوجه می‌شود الی آخر دیگر اینکه اینجا که ما در قانون نوشته‌ایم زیان معین نکرده‌ایم که زیان چه زیان است وباید معین کنند که زیان چه زیان تا چه اندازه است که میزانش معین باشد این هزینه وزیان تا چه اندازه است یکی دیگر اینکه در آخر ماده نوشته شده در هر مورد بجزای نقدی از پنجهزار ریال تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهد شد این را باید در نظر بگیرند که این چه عنوانی دارد این جرم چه جرم است خلاف است یا جنحه است یا جنایت است باید تخلف و جرم را در نظر بگیرند و مطابق آن مجازاتش کنند مثلاً اگر جنحه باشد از دو ماه حبس تأدیبی قابل ابتیاع یا مثلاً سه ماه حبس تأدیبی معین می‌شود نه اینکه بردارند همینطوری بنویسند از پنجهزارریال تا پنجاه‌هزار ریال محکوم خواهند شد این درست نیست باید این ماده را دقت بکنند و مطابق درجه‌بندی جرائم تنظیم کنند و مجازات معین‌کنند.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر- اینکه در قانون نوشته شده مسئولین قانونی اشکالی ندارد زیرا مطابق قانون تجارت در اساسنامة هر شرکتی مسؤلین قانونی را معین کرده‌آند که ممکن است این مسؤل مدیر عامل یا هیئت مدیره باشد یا مدیر فلان است اشکالی ندارد و ترتیب این در اساسنامه‌ها است و معین است و ما هم در اینجا صرفاً مطلق مسؤلین قانونی را نوشتیم اما اینکه فرمودند زیان کارگر چه چیز است این است که کارگر فرضاً رفت دستش خورد شد یا زیر ماشین رفت یا ناقص شد یا فلان شد و نمی‌شود همه را تصریح کرد و چون در این قبیل موارد زیانی باو وارد می‌آید آن زیانش را نگاه می‌کنند و باید مسؤلین قانونی آن بنگاه یا کارخانه هم جبران هزینه آن را بنماید هم زیان او را بدهد و در قسمت اینکه نوشته شده از پنجهزار ریال تا پنجاه‌هزار ریال جریمه این جریمه البته در هر کجا که هست و در هر قانونی با خود محکمه است که او معین می‌کند که این تخلف تا چه حد است دفعه اول است یا دفعه دوم است وتقصیر و گناه تا چه حد بوده است البته مطابق آن موارد مجازات را بهمان مراتب و بهمان نسبت و بهمان حدود معین می‌کنند این جا منتهی حداقل آن را پنجهزار ریال و حداکثر آن را پنجاه‌هزارریال مقرر داشته‌اند اینست که بنظر بنده اشکالی ندارد و ماده بد تنظیم نشده است و مطابق این ماده هر تخلفی که از ناحیه مسؤلین بنگاه پیش بیاید بهمان تناسب از پنجهزارریال تا پنجاه هزار ریال برایش جریمه معین‌می‌شود. (صحیح است).
طوسی- دفعه دیگری هم ماده ۱۰۶ نظامنامه داخلی را تذکر دادم و عرض کردم باز هم عرض می‌کنم آقایان نمایندگان محترم مثل حضرت آقای انوار میل مبارکشان نیست که فرمایشات‌شان ضبط شود که هیچ واگر لازم میدانند که از فرمایشات‌شان نتیجه مطلوبه گرفته شود که خوبست تشریف بیاورند جلو و پشت تریبون و مخصوصاً بعضی از آقایان نمایندگان که صدای‌شان نارسا است بیانات‌شان شنیده نمی‌شود و نمی‌توانند ضبط کنند این است که تذکراً عرض می‌کنم که در آتیه اسباب زحمت آقایان تندنویسها و سایرین را فراهم نکنند (صحیح است).
انوار- چشم چشم اطاعت می‌کنم. اجازه میفرمائید حالا برگردم بیایم آنجا دوباره بگویم.
رئیس- پیشنهاد آقای مجد ضیائی.
پیشنهاد می‌کنم در ماده سوم اضافه شود: تبصره۱- کلیه وجوه مأخوذه بمصرف کارگران همان بنگاه‌خواهد رسید.
رئیس- پیشنهاد آقای انوار.
پیشنهاد می‌کنم ماده سوم بکمیسیون دادگستری مراجعه شود.
رئیس- پیشنهاد آقای فرمانفرمائیان.
مجازات از تخلف در ماده با نظر کمیسیون دادگستری تعیین می‌شود.
رئیس- ماده چهارم خوانده‌می‌شود:
ماده چهارم- کلیه مقرراتی که دولت برای حفظ و تأمین تندرستی و بهداشت کارگران وضع خواهد نمود کارفرمایان موظف باجرای آن خواهند بود و متخلفین از آن مشمول ماده سوم می‌شوند.
رئیس- آقای انوار.
انوار- من هیچ توجه نداشتم که کلمات من مخفی باشد و نشنوند آقایان مگر اینکه کسی در بارة من بیمرحمت باشد و کلمات مرا نشنود.
طوسی- همه ارادت دارند بآقا ولی باید فکر آقایان تندنویسها را هم کرد (صحیح است) که در زحمت نیفتند (صحیح است).
انوار- بلی. چشم. اینکه روز سه‌شنبه در موضوع کلمه مقررات آقای فریدونی یک بیانی کردند که عنوان پیدا کرده‌است مقررات در اصطلاح بقانون این اصطلاح وضعی شده است که عنوانش قانون است. پس بهترش اینست که مطابق آن صحبتی که در مجلس شد و مطابق آن پیشنهادی که آقای ملک فرمودند و تصویب شد کلمه مقررات را از اختیارات دکتر میلسپو برداشتند و همانطور که آقای فریدونی فرمودند خوبست دستورات گذاشته شود پس آقای افشار شما هم توجه داشته باشید که مجلس رأی داد که مراد از مقررات معنایش جای قانون است دولت هم که نمی‌خواهد و نمی‌تواند قانون در اینجا وضع کند یک دستوراتی فقط در اینجا می‌دهد برای حفظ و تأمین تندستی و بهداشت کارگران این است که طبق نظر مجلس بنده عقیده دارم که این کلمة مقررات از این ماده چهارم برداشته شود برای همان سابقه که مجلس روز سه‌شنبه سه ساعت دراین موضوع صحبت کرد حالا دیگر بسته است بمیل آقایان.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- اینکه نوشته شده از مقررات این قانون یعنی مواد این قانون حالا میفرمائید اگر میل داشته باشید مقررات را برمیداریم و نوشته شود از مقررات قانون تخلف نمایند.
رئیس- آقای طباطبائی
طباطبائی- این کلمه که آقا استیحاش دارید این درباب اختیارات دکتر میلسپو بود و اوضاع اجناس و زندگی مردم و بازار و اینها و یک قدری استیحاش شد و بی خود هم این کلمه را برداشتند و الا درتمام قوانینی که ملاحظه بفرمائید سوابق زیادی دارد و این کلمه معمول است عیبی هم ندارد اما عرض کنم در مورد ماده چهارم این لایحه آقای وزیر پیشه و هنر در جواب آقای انوار اشتباه فرمودند و استناد به ماده سوم کردند در صورتیکه منظور ماده چهارم بود (صحیح است) والا اگر از این ماده چهارم مقررات را برداریم که دیگر چیزی باقی نمی‌ماند (صحیح است) و ایشان اشتباه فرمودند.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- بنده در ماده سوم عرض کردم.
طباطبائی- ماده چهارم مطرح است. اشکالی که هست درماده چهارم این است که دولت می‌خواهد برود یک مقرراتی را بردارد و برای اجرای امور بهداشت وضع کند و ما این مقررات را هنوز نمیدانیم چه چیز است که کار فرمایان موظف باجرای آن خواهند بود و متخلفین از آن مشمول ماده سوم می‌شوند یعنی از پانصد تومان تا پنجهزار تومان جریمه قائل شده‌ایم برای اشخاص متخلف ولی این مقرراتی است که هنوز نه دولت وضع کرده ونه بمجلس آمده و نه معلوم است بنابر این چطور می‌شود که ما یک مقرراتی‌را که هنوز معلوم نیست چیست مشمول مجازات ماده‌سوم بکنیم و صاحب یک مؤسسه را اگر تخلف کرد از مقرراتی که بعداً دولت خواهد نوشت و معلوم نیست که چیست و نویسنده‌اش کیست محکوم باشد از پانصد تومان تا پنجهزار تومان جریمه بدهد بنابراین موافقت بفرمائید که این ماده را اصلاً حذفش کنیم آنوقت بعداً در آئین‌نامه که ناچار خواهید نوشت ممکن است مسائلی را پیش‌بینی کنید و اگر لازم باشد بیاید بمجلس شورای ملی و برود به‌کمیسیون مربوطه وتصویب شود.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- (آقای بدر)- عرض کنم اینکه بنده قبلاً عرض کردم مربوط به‌ماده ۳ بود که مقررات آن قانون بود بعد معلوم شد که مقررات است که در ماده ۴ است عرض کنم این ماده ۴ مقرراتی است برای بهداشت کارگران و همچنین وظایف کارفرمایان. محققاً لازم است که از طرف دولت یک مقرراتی وضع شود و الآن هم یک آئین‌نامه‌هائی دارد و یک مقرراتی هم وضع می‌کنند و اگر بدون جزا یک مقرراتی وضع بشود آنها هم مجازات نشوند و عمل بشود فایدة ندارد. حالا عبارتش طور دیگری بنظرشان می‌رسد و می‌فرمایند توجه بفرمایند یا برخورد بیک چیزهای بخصوص می‌کنید آنرا هم بنده نظری ندارم ولی اساساً باید یک مقرراتی وضع شود والا بدون مقررات و آئین‌نامه قانون اجرا نمی‌شود.
رئیس- آقای فرمانفرمائیان پیشنهادی دارید غیر از پیشنهاد مطلبی هم دارید؟
فرمانفرمائیان- در این ماده بنده نظری که داشتم این است که غالباً در آن…
رئیس- تذکر آقای طوسی را فراموش فرمودید؟
فرمانفرمائیان- بیایم پشت تربیون؟
رئیس- بلی.
فرمانفرمائیان- من از کلمة مقررات رم نمی‌کنم چون طوری شده است که کلمة مقررات دیگر مطلوب مجلس شورای ملی واقع نمی‌شود حالا باید آقایان وزراء متوسل بشوند بفرهنگستان که یک جانشینی برای این لغت وضع بکنند چون همه رم می‌کنند از این کلمة مقررات. ولی بطور کلی آن نکتة را بنده می‌خواستم عرضه بکنم و مکرر هم دیده شده است در این مواقع یک ترجمه‌هائی می‌کنند وزیر دستور می‌دهد به چند نفری آنها مراجعه می‌کنند قوانینی که در سایر ممالک دیگر هست یک ترجمة می‌کنند تحت‌اللفظی و تقریباً آن می‌شود مقرراتی که صاحبان کارخانه در نقاط مختلفه باید آن را بموقع اجرا بگذارند اشکال در این است که بنده عرض کردم و خود بنده چون در یکی از نقاط آذربایجان مواجه شدم با این امر و آن این است که تعلیماتی می‌دهند و دستوراتی می‌دهند که بهیچوجه میسر نمی‌شود اجرای آن در صورتیکه اجرای آن برای آن صاحب کارخانه وکارفرما میسر نشود چارة آن چیست از آن طرف مشمول جریمه هم خواهد شد از اینجهت بایداین را در نظر بگیرید که ممکن است در بندرعباس یا در مشکین شهر آذربایجان یا در فلان گوشة ارسباران که یک کارخانة هست مقررات که وزارتخانه وضع می‌کند شاید در اصفهان و تهران بشود بسهولت اجرا کرد ولی در ارسباران اصلاً وسایل نیست ملاحظه میفرمائید؟ پس این را باید کاملاً تحت نظر بگیرید در بعضی جاها وسایل نیست که اجرا کنند مقررات وزارتخانه را ولی در این ماده نوشته شده است که جریمه و مجازات خواهد شد این البته در همه جا قابل اجراست از این نظر است که بنده جلب توجه می‌کنم که این مسئله را کاملاً اتود بفرمایند به بینند که نقایصی نباشد که فردا قانون وضع شود و بگذرد آنوقت باین مشکل برنخورد.
معاون نخست‌وزیر- عرض کنم که مسئله کارگر و حفظ حیات کارگر که خود نمایندگان محترم بآن توجه دارند یک امری است که در دنیا از قرن نوزدهم مورد توجه شده است که برای کارگر یک وضعیتی اتخاذ کنند که این بتواند بحیات و کار و محصول عملش برسد البته این در هر مملکتی یک ترتیبی برای خودش پیش‌بینی کردند مملکت آلمان اول کسی بود که این کار را کرد و دولت انگلیس که یازدهمین کسی بود که این کار را کرد یک مقرراتی برای خودشان وضع کردند. در اینجا مقررات قانون نیست قانون همین است که تصویب می‌شود ولی توجه بفرمائید کارخانه‌ایست در فلان جا این را برای حفظ کارگر دولت می‌گوید که تصمیمی اتخاذ کنند که برای وضعیت جای اینها اطاقشان روشنائی‌شان وضعیت حفظ‌الصحه آنها مطابق محل و همان کارخانه باید اجرا شود این را البته همانطور که آقای شاهزاده هم فرمودند یک چیز متحدالشکل و متحداللونی نیست که همه بخواهند همان شکل بکنند دولت می‌خواهد یک تصمیمی برای حفظ تندرستی و حفظ سلامت کارگرها به نسبت آن کارخانه و آن محل اتخاذ بکند به این جهت این نگرانی‌ها نباید در بین باشد که دولت بیاید یک وضعیتی را اتخاذ بکند که وضعیت با کارخانه‌ها جور در نیاید بالاخره مطابق وضعیت محل و کارگر ومحیط آن کارخانه این مقررات وضع می‌شود و البته در آن آئین‌نامه که در ماده دیگر ملاحظه خواهید فرمود نوشته می‌شود و درنظر گرفته می‌شود (بعضی از نمایندگان کافی است)
دکتر ملک‌زاده- بنده یک عرضی دارم اگر اجازه میفرمائید عرض‌کنم.
رئیس- نوبت شما نیست. آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی- بنده با آنکه عرضم خیلی مختصراست بر حسب امر آقای طوسی آمدم پشت تریبون بنده این جا ماده مجازاتی را عقیده دارم باید درکمیسیون دادگستری مطرح بشود چون هر قوانینی که راجع به مجازات هست از کمیسیون دادگستری گذشته است عقیده‌ام این است که این دو مادة که مجازات دارد باید از کمیسیون دادگستری گذشته باشد اگر نظر موافق دارید در شور دوم در کمیسیون دادگستری تحت نظر بگیرید و مشاوره بکنید.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- در شور دوم ممکن است که در این قسمت بنده نظر کمیسیون دادگستری را هم جلب کنم.
رئیس- آقای دکتر سنگ
دکتر سنگ- در اینجا فرصتی بدستم آمده است که این موضوع را از حضرف آقای وزیر بازرگانی سئوال کنم
انوار- عده کافی نیست. (دراین بین عده کافی شد)
دکترسنگ- عرض کنم بنده شنیدم برای بهداشت کارگران دولت یک مقرراتی هست و آن این است که از هر کارگری یک میزانی که نمیدانم چقدر است می‌گیرند و آنرا کنار می‌گذارند (منشور- صدی دو) که هر وقت آن کارگر مریض شد مصرف کنند حالا کم یا زیاد بنده نمیدانم این را بنده شنیده‌ام و مدتها بود که خواستم عرض کنم که این موضوع اساساً بر داشته شود که یک کارگری دوتومان در یک روز حقوق می‌برد از حقوق او یک قران، دو قران، پنج‌قران بر حسب آن قرارداد کسر کند اعم از اینکه ناخوش بشود یا نشود این پول در آنجا می‌ماند این اگر صحیح است بنده عقیده دارم اصلاً دولت این موضوع را نسبت بکارگران خودش عملی بکند این‌همه همراهی و مساعدت می‌کند این را هم بکند و فقط در این موضوع که این لایحه را می‌آورد این را در نظر داشته باشد اولاً این کارگرانی که در این جا بیمه می‌شوند و طبق مقررات می‌خواهند با آنها رفتار بکنند این را نکنند این یک مختصر خرجی است برای آنها در ماه و اگر فرض بفرمائید صد نفر کارگر که باشد پورسانتاژ که بگیریم پنج نفر مریض می‌شوند پنج نفرش بدهند بقیه چرا باید بدهند آنها که مریض نشده‌اند حتی از آنها هم کسر می‌کنند برای اینکه اگر مریض شدند صرف آنها بشود بنده خواستم استدعا کنم آنهائی که تحت نظر صاحب کار هستند و صاحب کار باید آنها را توجه کند این را خود او بدهد و دیگر از آنها چیزی کسر نکند برای مداوا وغیر آن
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- (آقای بدر)- تبصرة دو نظر آقا را تأمین کرد و اگر تاکنون دو درصد یا هر چه گرفته می‌شد از این ببعد گرفته نمی‌شود اما راجع باین که حق بیمه را دولت بدهد یا یک قسمت آنرا دولت بدهد و یک قسمت را کارگر بدهد البته در شور دوم مطالعة بیشتری دراین قسمت می‌شود.
پیشنهاد آقای هاشمی
بنده در مادة چهار پس از لفظ بهداشت پیشنهاد می‌کنم کلیة کارگران کشور نوشته شود
پیشنهاد آقای ساکینیان
در مادة چهارم بعد از کلمه کارگران اضافه شود و حداقل حقوق و حداکثر ساعت کار
پیشنهاد آقای فرمانفرمائیان
اصلاح مادة چهار: کارفرمایان در صورت فراهم بودن وسائل الی آخر
پیشنهاد آقای انوار
کلمة مقررات تبدیل بکلمة دستور شود
پیشنهاد آقای طباطبائی
پیشنهاد می‌کنم مادة چهارم حذف گردد
رئیس- ماده پنجم.
مادة پنجم- دولت مکلف است در ظرف شش‌ماه از تاریخ تصویب این قانون شرکت مخصوصی برای بیمه کارگران تأسیس کند که سهام آن بتدریج در دسترس خود کارگران بگذارد و تا وقتی که این شرکت تأسیس نشده دولت می‌تواند از شرکتهای موجود بیمه برای اجرای این قانون استفاده نماید.
رئیس- آقای انوار
انوار- آنچه که بنده از این ماده استفاده می‌کنم اعضاء خود کمیسیون از تجار و صاحبان کارخانه هستند این قانون درست ریخته شده است برای این موضوع و برای چه ساخته شده است این قانون برای اینکه این بیمه که توی خیابان سعدی است این را یک کاخی است که درست کرده‌اند یک برج ایفلی درست شده است با مخارج زیادی حالا شرکائی داشته است مقاطعه کارهائی داشته است بهرحال آنجا را درست کرده‌اند بآن بزرگی می‌خواهند چکار کنند این است که اینجا آورده‌اند ملاحظه کنید این جا در مادة دوم نوشته شده است حقوق بیمه باید مستقیماً توسط صاحب کار پرداخت گردد یک‌سوم حق بیمه بعهدة کارگر و بقیه بعهدة صاحب کار خواهد بود: این جا الان چیزی که عملی خواهد شد از این قانون یعنی وقتی‌که گذشت این قانون فوراً این عملی می‌شود آقایان کارگرها باید ثلث حقوق را بدهند برای بیمه و بعد هم یک شرکت بیمه تشکیل بدهند و بگویند بصاحبان کارخانجات بیائید شما حقوق بیمه را مرتب بدهید یک قسمتش را. چرا؟ من حالا مادة را می‌خوانم که آقایان توجه بفرمایند می‌گوید دولت مکلف است درظرف شش‌ماه پس از تصویب این قانون شرکت مخصوص برای بیمه کارگران تأسیس کند که سهام آنرا بتدریج در دسترس خود کارگران تأسیس کند که سهام آنرا بتدریج در دسترس خود کارگران بگذارد و تا وقتی که (یعنی ظهور حضرت حجتة) این شرکت تأسیس نشده دولت می‌تواند از شرکتهای موجود بیمه برای اجرای این قانون استفاده نماید. پس غرض این برای این شرکت بیمه‌ایست که حالا هست حالا اگر منظور این شرکت است که حالا هست بنده حرفی ندارم و بنده البته می‌خواهم که یک پولی به صندوق دولت افزوده شود و من یک وکیلی نیستم که به موکلین خودم بخواهم یک چیزی تحمیل شود ولی اگر این نظر نیست و دولت می‌خواهد شرکت دیگری تأسیس کند اصلاً محتاج نیست دولت تأسیس شرکت می‌کند خودش جریان کار را هم میداند در موقع خودش هم چیز می‌کند. آیا شما می‌توانید این اجازه را از مجلس شورای ملی بگیرید الآن هنوز شرکت تأسیس نشده باشد بیایند و مطابق مادة ۲ صاحبان کارخانه‌جات و صاحبان حقوق یک حقوقی بپردازند بسیار خوب اگر غیر از این است توضیح بدهند.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- من تعجب می‌کنم که آقای انوار با این توضیحاتی که عرض شد در کلیات و غیره می‌فرمایند که تمام این لایحه برای این است که چهارشاهی دولت بگیرد بدهد بشرکت بیمه اولاً شرکت بیمه اگر هست در مقابلشاگر کارگری فرض یک حادثه برای او وارد بیاید صد مقابل آن پول باید به آن کارگر بپردازد. اینطور نیست که یک وجه بلا عوض داده شود به اشخاص توی جیبشان ریخته شود. بعلاوه شرکت بیمه امروز دارای یک سرمایه و یک ذخیره معتنابهی است که حتی یکی از نمایندگان محترم آقای روحی فرمودند که دولت از این سرمایه استفاده کند و نسبتاً یک سرمایه معتنابهی هست که حالا دارند اینطور نیست که تصور فرمودید ورشکست شده‌است و بایستی یک پولی از یک عدة بگیریم و رفع ورشکستی را بکنیم و آن عمارت را دائر کنیم اینطور نیست این لایحه صرفاً برای رفاه کارگران است و این کارگران هم البته مربوط بدولت بوده است سابقاً یک سهمی میپرداخته‌اند یعنی صدی دو این چیزی نیست شاید حالا هم کمتر بشود و این مربوط بدولت بود مربوط به بنگاههای خصوصی بو حالا این لایحه شامل بنگاههای خصوصی هم هست و آنها هم مجبور هستند که در این کار شرکت کنند ولی در اینجا نوشته شده است که در ظرف شش‌ماه از تاریخ تصویب این قانون شرکت مخصوصی برای این کار تأسیس کنند برای اینکه بتوان یک بیمه جدیدی تأسیس کرد یک وقتی لازم دارد و برای اینکه این قانون فوراً اجرا شود در شرکت بیمه این کار عمل خواهد شد در ظرف شش‌ماه که وسایل این کار فراهم شد آن شرکت تأسیس خواهد شد و بعدها در آن شرکت تمرکز پیدا می‌کند و آنجا میرود خواهش می‌کنم آقای انوار سوءظنی که نسبت باین لایحه فرمودند قدری بکاهند.
رئیس- آقای طباطبائی
طباطبائی- اولاً در آخر سطر دوم این ماده این کلمة دسترسی را سرهم باید نوشت که آقای انوار دسترسی نخوانند و این غلط است و یک کلمه است و اما اشکالی که بنده دارم در این ماده درست نقطه مقابل فرمایش آقای انوار است و آن این است که تأسیس شرکت شرکت درست کردن از طرف دولت یک بلائی است که ۷،۸ سال ده سال است که دامنگیر این مملکت شده است هر جا که نمی‌توانند وزارتخانه درست کنند، اداره می‌سازند شرکت اسمش را می‌گذارند اینکه ایشان گفتند توی خیابان سعدی یک برج ایفلی هست خیلی عریض و طویل باسم شکرت بیمه آقا اندرون آنجا را ملاحظه نکردید آنجا سه چهار نفر وزیر می‌نشینند یعنی از پست‌های مهم وزارت وقتی که بیرون آمدند یا جا نبود می‌فرستند در آنجا با همان حرفها، اتومبیل و تشریفات آنوقت صحبت از کارگرهای کارخانه می‌شود که فضای کارخانه خوب نیست تنک و تاریک است می‌خواهیم کارها را درست کنیم از این صحبت‌ها می‌شود عرض کنم که خیلی خوب اگر بگوئیم این را بیندازید دور و از بین ببرید این را که گوش نمی‌کنند ولی لااقل مشابه این مثل این یک برج ایفلی در خیابان دیگر بنا نکنید شما می‌خواهید یک عده مرتباً پول بدهند خودشان را بیمه کنند و چه کنند خود اینها را بدهید باین شرکت این شرکت که هست چرا دیگر بعد ازشش‌ماه می‌خواهید شرکت دیگری بسازید الآن شرکت دیگری هست گنده هم هست عظیم‌الشأن هم هست عرض کنم که سه چهار نفر وزیر و وزارتخانه هم آن تو هست وقتی هم که کار بیشتر بشود زندگی آنها هم بیشتر راه می‌افتد (نبیل سمیعی یکی از لیدران کارگر هم آنجا هست) می‌فرمایند یکی از لیدرهای کارگران هم آنجا هست آنرا بنده نمیدانم خیلی خوب یک شرکت دیگر درست کردن با این تنگی با این سختی با این تنگدستی دیگر نمیدانم چه خبر است آقا واقعاً من تعجب می‌کنم اینهائی که باسم دولت بما حکومت می‌کنند اینها عجب ساختمانی دارند (خنده) که بایشان هر چه میگویند هر چه تذکر می‌دهند هر چه روزنامه‌ها می‌نویسند مثل اینکه بدیوار میگویند حالا موقعی است که این مرد، رئیس مالیه قلم دست گرفته هی روی اعداد خرج قلم سرخ می‌کشد از آنطرف او دارد خرج را کم می‌کند از این طرف شما دارید سوراخ باز می‌کنید منتها اسمش شرکت است، اداره است، وزارتخانه است یعنی چه از مردم هی پول بگیرید و بودجه درست کنید و یکعده معاون و عرض کنم منشی و چه وچه و چه درست کنید حالا می‌خواهید اسم آنرا شرکت بگذارید یا وزارتخانه بگذارید یا اداره بگذارید (پارسا- به سود کارگران است) منهم حرفی ندارم خدا کند به سود کارگران باشد خوب همین شرکتی که هست اگر اصلاحاتی بایستی بشود اگر اساسنامه‌اش اصلاح لازم دارد. سازمان اداریش محتاج باصلاح است و تغییر باید بکند اصلاح کنید (سزاوار یکعده منتظرند) خوب مگر اینکه یکعده منتظر باشند سه چهار نفر مدیر عامل و هیئت مدیره آنجا گذاشته‌اند پشت پرده و باسم شرکت بیمة کارگران می‌خواهند یک دستگاه دیگری درست کنند آن یک حرفی است ولی همانطور که عرض کردم در سازمان این جا در تشکیلات این جا در اساسنامة این جا اگر اشکالاتی هست که این وظایف را او نمی‌تواند انجام کند خوب اینها را اصلاح کنید و با اینکه من میدانم بحرف گوش نخواهند کرد معهذا خواستم این را تذکر بدهم اگر آقایان لطف می‌فرمایند باید نگذاریم یک شرکت تازه درست شود اگر موافقت نمیفرمائید که هیچ.
معاون نخست‌وزیر (آقای رهنما)- عرض کنم که بحث در موضوعات و در لوایح وقتی درست مراجعه شود وقتی صرف وقت درش بشود و دقت شود نه وقت مجلس گرفته می‌شود نه سوء تفاهم پیش می‌آید. آقای طباطبائی رفیق عزیز بنده اظهاراتی کردند که بنده هم از رو رفتم ناچار شدم به اصلش مراجعه کردم دیدم خود آقای طباطبائی نمایندة محترم خطیب مشهور آنقدر زحمت بخودشان نداده‌اند که به لایحه مراجعه کنند و تشریف بیاورند اینجا مذاکراتی بفرمایند در لایحة اصلی که دولت تقدیم کرده است تأسیس شرکت نیست آقای طباطبائی. در لایحه دولت همان شرکت بیمه است پس بنابر این آقا وقتی که اظهاری می‌فرمایند متوجه باشند که ممکن است این بحث موجب یک اشتباهی بشود دولت وقتی این لایحه را پیشنهاد کرده‌است تأسیس این شرکت بیمة جدید را نخواسته است بنده نمی‌خواهم دفاع کنم که تشکیلات ما کاملاً صحیح است ولی در این جا دولت این پیشنهاد را نکرده است و در کمیسیون اضافه شده است (طباطبائی- در ماده پنج هست) عرض کردم در لایحة دولت نیست این ماده پنج گزارش کمیسیون است وقتی که صحبت می‌شود دولت می‌خواهد اشخاصی را بیاورد وزیر بیاورد این موضوع ندارد چون دولت این را نخواسته است (طباطبائی- پس حذفش کنید) این را کمیسیون اضافه کرده و کمیسیون در این پیشنهاد نظری داشته است این را شما در کمیسیون اضافه کرده‌اید (طباطبائی- من در کمیسیون نبودم) در هر صورت پس این تهمت بدولت وارد نمی‌آید که آقا میفرمائید دولت آمده کارگران را وسیله قرار داده و می‌خواهد مخارج تأسیس یک شرکت تازه را به مملکت تحمیل کند و البته یک سوء تفاهمی نباید ایجاد بشود که دولت یک لایحه آورده و می‌خواهد یک شرکتی تأسیس کند در صورتی که این اصل لایحة دولت است بنابراین مطالب را ما بایستی با حسن نیت تلقی کنیم (طباطبائی- البته حسن‌نیت هست) اما حسن نیت تظاهر هم لازم دارد.
مخبر کمیسیون (امامی)- عرض کنم در لایحة اولی که آمده است به مجلس شورای ملی صریحاً نوشته شده بود موظفند بنگاهها و کارخانجات که این عمل را بوسیلة شرکت بیمه ایران بکنند ولی یک نظری در کمیسیون پیدا شد همان نظری که آقای روحی و آقای انوار فرمودند که این عمل ممکن نیست بوسیلة یک شرکت انجام شود از طرف دیگر آن کارهائی که راجع به کارگران می‌خواهند بکنند منحصراً بایستی بوسیلة یک شرکت دولتی باشد یعنی ممکن است اگر بخواهد یک جنسی را بخارجه حمل کنند آنرا به یک شرکت خصوصی که چند نفر اداره می‌کنند مراجعه کنند و بیمه کنند ولی بیمة کارگران بطوری که در همه جای دنیا معمول است باید در یک شرکت دولتی باشد در خارج اینطور است ولی از آنطرف در کمیسیون هم اکثریت کمیسیون نظری که پیدا کردند نظر خوبی بود نه اینکه نظر بدی داشت گفت تمام این کارها را اگر به شرکت بیمه واگذار کنند شاید از عهده برنیاید یک شرکت دیگری مخصوص این کار باید درست شود و در کمیسیون بالاخره این نظر قبول شد که تا وقتی شرکت جدیدی تشکیل نشده این کار را همان شرکت بیمة ایران اداره کند تا این که یک شرکت دیگری دولت مخصوص باین کار تأسیس کند و در حقیقت این نظریة بود که آقای روحی و آقای انوار داشتند که دولت بایستی شرکت دیگری با این توسعة که در این کار پیدا می‌شود تأسیس کند و در این شرکت نمی‌شود این کار انجام شود.
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- عرض کنم این موضوعی که بحث شد بنده هم از اشخاصی هستم که مخالف با این اصلاح کمیسیون هستم همینطور که آقای رهنما و آقای مخبر کمیسیون اظهار فرمودند این نظر کمیسیون بوده و نظر دولت نبوده است و بنده هم از اشخاصی هستم که موافق نیستم که تشکیل یا شرکتی بدهند آقا تشکیل شرکت و سازمان آن کار آسانی نیست یک کار کوچکی نیست ما یک شرکتی داریم یک شرکت سهامی و دولت هم بیشتر سهامش را دارد حالا آمده‌ایم یک موضوع خوبی را در نظر گرفته‌ایم و دولت می‌خواهد برای خطرات آتیه کارگران را بیمه کند و یک ذخیرة باشد برای آنها که در مواقع مقتضی بتوانند کارگران استفاده کنند و همانطور که عرض کردم باید تمام این حق بیمه را صاحبان کارخانجات بدهند و همان یک سوم هم تحمیل به کارگران نشود و آن چیزی که گرفته می‌شود و جمع می‌شود در همین شرکت بیمه دولتی جمع شود و من نمیدانم این چه نظری است که می‌خواهیم یک دستگاه دیگری درست کنیم و یک مخارجی ایجاد کنیم این کاری هم که ما می‌خواهیم بکنیم باید بوسیلة همین شرکت باشد ما یک مؤسسه بیمه داریم و در دنیا هم این مؤسسه معروفیت دارد و طرف رجوع است و باغالب مؤسسات بیمه دنیا هم ارتباط دارد و اگر تمام سرمایه‌اش هم مال دولت است بنظر بنده عیبی در این کار نیست و بنده پیشنهاد کردم که همان پیشنهاد دولت عملی شود و برای بیمة کارگران و برای این که نظر آقای انوار هم تأمین شده باشد یعنی یک سازمان جدیدی پیدا نشود و یک کارمند جدیدی پیدا نشود و یک کارمند جدیدی استخدام نکنند و اگر بخواهیم اجتناب کنیم از این مخارج زیادی بیمه کارگران هم باید جزء همین شرکت بیمة ایران باشد.
طباطبائی- بنده یک توضیحی دارم.
رئیس- نوبة شما نیست.
انوار- توضیح نظامنامه ایست؟
طباطبائی- توضیح نظامنامه‌ایست آقای انوار هم موافقند.
رئیس- آقای ثقةالاسلامی.
ثقةالاسلامی- عرض کنم شرکت بیمه یکی از کارهای عاالمنفعه ایست که بدبختانه تازه به مملکت ما وارد شده و تقریباً صد سال است در خارجه هست و یکی از چیزهائی است که منفعت سرشاری دارد و حقوق و منافع کارگران و مستخدمین و آنهائی که بیمه می‌شوند ملحوظ می‌شود و شرکت بیمه در همه جا یک موضوعی است که طرف علاقه همه است و غیر از تجارتخانه و شرکتهای دیگر است این شرکت یک چیزی است که از همه جهت منفعت دارد و اشخاصی علاقمند هستند که خودشان ومالشان و همه چیزشان را بیمه کنند وعلاوه بر آنکه تأسیس این شرکت برای اشخاص فوائد زیادی دارد برای صاحبان سهام هم خیلی منفعت دارد وصدی نود و نه در این کار منفعت هست بدبختانه مطابق اطلاعی که بنده دارم شرکت بیمه ایران که نیمدانم پانزده سال ده سال است هشت سال است تأسیس شده است در این مدت آن انتظاری را که ما داشتیم برای منافع دولت یا آنهائی که سهام داشتند آن چشم داشت عملی نشده است مثلاً در این شهر همه میدانند و میگویند از پلووالابل آن زمینهائی که سابقاً متری ده‌شاهی بود اینها را با اینکه خود شکرت می‌توانست از آنها استفاده کند و از این کارهای عام لمنفعه منافع زیادی بردارد خودش نکرد و باشخاض روز مستغلاتشان پول داد و آنها رفتند و یک اسپکولاسیونی کردند و منافع سرشاری از این کار بردند در صورتیکه خود شرکت بیمة دولتی یا غیر دولتی می‌توانست این منافع را خودش ببرد این یکی، یکی دیگر هم شرکتی که می‌خواهم تازه تشکیل بدهیم بنده هم با عقیدة آقایان موافق هستم که چرا می‌خواهیم برای آدم کار پیدا کنیم نه آدم برای کار و اگر بدشان نیاید می‌خواهند نان بهم قرض بدهند میگویند برای شما یک کاری پیدا کرده‌ایم شما رئیس باشید شما منشی باشید و بالاخره مبلها و پرده‌ها و مبلهای خیلی ارزان تمام کنند هر میزی چهار صدتومان پانصد تومان از آنها درست کنند خوب این اهمیت ندارد وقتی هم که صحبت می‌شود میگویند این پولها را کجا می‌آید جواب می‌دهند شرکت خودش منافع دارد خوب اینکه دلیل نمی‌شود که منافع سهام را خرج ظاهرسازی بکنن منافع شرکت باید بمصرف اساسی و رفاه مردم برسد و حالا بنده تصور می‌کنم دراین قسمت هم یک کاری بکنند اگر چه وقتی در کمیسیون مطرح شده کمیسیون هم که من بهمه‌شان علاقمند هستم گفته‌اند که یک شرکت دیگری تشکیل بدهند برای اینکه شاید به این شرکت اطمینان ندارند و خیال کرده‌اند که کلاه کارگران در این شرکت پس معرکه می‌ماند ولی بنده تصور می‌کنم که اگر یک بازرس خوب و نظریات خوبی در همین شرکت باشد که خوب اداره شود همین اداره شرکت سهامی که اسمش شرکت سهامی است و ظاهراً و باطناً یک ادارة دولتی است این کار را هم آن شرکت اداره کند بهتر است بشرطی که واقعاً همانطور که عرض کردم خوب اداره شود نه اینکه همه منافعش خرج ظاهر سازی بشود یک رئیس می‌خواهد و یک ماشین نویس نه این همه مخارج که حالا پیدا کرده است باید مثل کارهای تجارتی و شرکتهای تجارتی اداره‌شود. این هم یک قسمت عرایض بنده یکی هم راجع به کارخانجات است اول جائی که این بیمه را در اروپا مطرح کرد واجرای آن را اجباری کرد دولت آلمان بود دولت آلمان برای تمام کارخانجات و برای آن کسی که کارگر است حتی آنها از کارگر هم بالا رفتند برای مزدور ترتیبی قراردادند مثلاً من در خانة خودم یک خدمتکاری دارم که یک حقوق باو می‌دهم یک ترتیبی قرار دادند که من وقتی بیست‌تومان باو حقوق می‌دهم دو تومان هم برای بیمه او بدهم در حقیقت من بیست و دوتومان حقوق می‌دهم ودوتومان هم کارگر برای و خدمتکار برای بیمه بدهد که او هیجده تومان حقوق ببرد و خلاصه هیجده تومان خدمتکار حقوق می‌برد و چهار تومان هم بحساب او به شرکت بیمه می‌دهم که من بیست و دوتومان مواجب داده‌ام هیجده‌تومان مال کلفت و چهارتومان هم مال بیمه که وقتی از منزل من رفت یا ناخوش شد دیگر در کوچه‌ها گدائی نکند یکی هم بیمه حوادث است یکی هم بیمه فقر و فاقه است یکی هم بیمه ناخوشی و یکی هم بیمه پیری است که تمام اینها هست و آنچه بنظر بنده می‌آید بیمه فقط یک حسن ادارة می‌خواهد که متأسفانه در این مملکت از بس حسن اداره نبوده سلب اعتماد شده است مثلاً وقتی که ما یک شرکت بیمة دولتی داریم و در صورتی که نظمیه مملکت هم جزء دستگاه دولت است ژاندارم هست چرا وقتی که من می‌خواهم بیمة دزدی بکنم صدی هشت حق بیمه می‌خواهند؟ باید صدی دو بیشتر نگیرند در صورتی که اصلاً این وظیفة دولت است وقتی که مردم می‌خواهند خانه‌شان را بیمه کنند باید یک حق بیمة کمی گرفته شود در فرنگستان خود آقای بدر بهترمیدانند که حتی برای شکستن شیشه و شکستن استکان دستگاههای بیمه هست هم آن شرکت‌ها منفعت می‌کنند هم اشخاص استفاده می‌کنند مثلاً همه بر علیه ناخوشی بیمه هستند که با سالی صدتوما دویست‌تومانی که می‌دهند تمام افراد خانواده بیمه هستند در مقابل ناخوشی در صورتی که ما دیده‌ایم خانواده‌هائی در اثر یک ناخوشی در صورتی که ما دیده‌ایم خانواده‌هائی در اثر ناخوشی تمام زندگانیشان به باد رفته است بجهت اینکه صاحب خانواده رئیس آن خانواده مریض شده هر چه داشته‌اند صرف حکیم و دوا کرده‌اند آخر هم معالجه نشده و بیچاره مانده و وسائل معیشت آن خانواده مختل شده است در صورتی که با سالی صد تومان دویست‌تومان که می‌دهد هر وقت افراد آن خانواده ناخوش شوند بیمه مداوا می‌کند ولی تمام اینها شرطش این است که خوب اداره بشود شرکت بیمه نه این که یک پولهائی که شرکت بیمه داشتهاست باشخاص با نفع کمی داده است و آن شخص منافع زیادی برده در صورتی که آن پولی که بیمه داده است در ده سال قبل با حالا قابل مقایسه نیست آن چیزی که بیمه آن روز داده است اگر خودش بکار می‌انداخت ده تومان او امروز صد تومان بود و باید این شرکت امروز میلیاردر شده باشد آقایان تجار آقای نیک‌پور میدانند که بیمه در چند سال قبل از این اگر صدهزار تومان داشت باید آن صد هزارتومان دومیلیون شده باشد کجا است آن پولها؟ و بنده اطلاع دارم که اشخاصی در سالهای قبل از بیمه یا بانک رهنی پول گرفته‌اند صدهزارتومان و دویست‌هزارتومان و با آن پول معاملات ملکی کرده‌اند و فوائد سرشاری برده‌اند آن پول شرکت بیمه و بانک رهنی را هم داده‌اند بنده عرض می‌کنم چرا این معاملات را خود شرکت بیمه نکرده؟ اگر کرده پس آن پولها کجا است؟ اگر نکرده پس حسن اداره نبوده‌است.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-- بطوری که آقایان فرمودند در لایحه دولت این ماده نبود ولی در کمیسیون بازرگانی آقایان اظهار نظر کردند و بنده را متقاعد کردند که اگر یک شرکت بیمة مخصوصی باشد بهتر از این است که این کار باین شرکت مراجعه شود و این هم بهیچوجه از نظر عدم اطمینان باین شرکت نبود تصور فرمودند که چون در جاهای دیگر هم همینطور است و یک شرکت بیمه در یک مملکتی که همه کارها را نمی‌کند اگر یک شرکت مخصوصی برای این کار درست شود بهتر است مخصوصاً آن نظری که گرفته شد که خود کارگران هم برای تشویق به پس‌اندازی در این شرکت سهیم باشند ملاحظه میفرمائید در سایر ممالک هم شرکتهای متعددی هست برای آتش‌سوزی برای تجارت برای کارگران و چه وچه و مانعی نداشت که ما هم کارهایمان را بیک شرکت واگذار کنیم یا دو شرکت و بالاخره دولت هم در این مورد نظری ندارد بسته بنظر مجلس است. اما اینکه آقای ثقةالاسلامی فرمودند و جزئیاتی را برای طرز معاملات و عمل شرکت بیان کردند بنده وارد آن جزئیات نمی‌شوم ولی بعقیده بنده هم نباید شرکت بیمه وارد یک معاملاتی که فرمودند بشود که خودش یک زمینی را بخرد و بفروشد و از این قبیل معاملات بکند و اگر دیگری هم قرضی از شرکت گرفته و معاملات زمینی کرده و نفعی برده است این گناهی بر شرکت وارد نیست که چه خودش نکرده در جاهای دیگر هم معمول نیست که شرکتهای بیمه ایران باید اینکار را انجام دهد یا یک شرکت دیگری تشکیل شود البته تمام پیشنهادهائی که در شور اول از طرف آقایان می‌رسد میرود به کمیسیون و در این قسمت هم در کمیسیون در شور دوم مطرح می‌شود اگر مصلحت بود که شرکت علیحده باشد که در شور دوم کاملاً دلایل آن عرض می‌شود و اگر هم لازم نبود حذف می‌شود.
جمعی از نمایندگان- صحیح است – مذاکرات کافی است.
رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود: پیشنهاد آقای انوار:
پیشنهاد می‌کنم در ماده پنجم سطر سوم از ابتدای (وتا وقتی الی آخر ماده) حذف شود.
پیشنهاد آقای ملک‌مدنی
ماده ۵ را مطابق ماده ۵ پیشنهادی دولت پیشنهاد می‌نمایم.
پیشنهاد آقای فرمانفرمائیان
اصلاح ماده ۵- از تاریخ تصویب این قانون شعبه مخصوصی باسم شعبه بیمه مخصوص کارگران در شرکت بیمه تأسیس کند الی آخر
رئیس- ماده الحاقیه از طرف آقای روحی پیشنهاد شده است خوانده می‌شود.
ماده الحاقیه را پیشنهاد می‌نمایم:
حقوق هیئت مدیره شرکت بیمه از حداکثر حقوقی که برای کارمندان عالی رتبة کشوری در قانون استخدام تعیین شده نبایستی تجاوز نماید.
رئیس- رأی گرفته می‌شود بورود در شور دوم موافقین برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(4- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه)
جمعی از نمایندگان- ختم جلسه.
رئیس- آقای طوسی.
طوسی- آقایان توجه بفرمایند اولاً استدعا می‌کنم آقایانی که اصرار دارند لوایح بگذرد لطف بفرمایند و سه ساعت پیش از ظهر تشریف بیاورند که در همان موقع اکثریت باشد و جلسه تشکیل شود حالا عده از آقایان دیر تشریف می‌آورند و یکساعت و نیم بظهر جلسه تشکیل می‌شود بعد از ظهر هم که می‌شود آقایان اصرار دارند که جلسه ختم شود.
حمزه‌تاش- همه ساعت نه اینجا هستند.
ثقةالاسلامی- همة آقایان اگر نباشند اکثریت اگر ساعت نه هم نباشد ساعت نه و نیم حتماً اکثریت هست و اگر دیر جلسه تشکیل می‌شود جارت می‌کنم با مقام ریاست است که جلسه را دیر تشکیل می‌دهند والا ساعت نه یا نه‌ونیم که اکثریت هست.
رئیس- خواهش می‌کنم آقای ثقة الاسلامی تقصیر را گردن خودتان بگذارید نه گردن رئیس از صبح یکساعت هست وقتی هم که زنگ جلسه زده می‌شود یکساعت طول می‌کشد و ما اینجا می‌نشینیم تا اکثریت بشود و آقایان بهیچوجه این را ملاحظه نمی‌کنند وقتی هم که اینجا می‌آیند هی می‌روند بیرون هی می‌آیند تو و خیال کنید که خدای نخواسته ناخوشی پیرمردها را گرفته‌اند.
جلسه آینده یک‌شنبه ۱۸ اردیبهشت چهار ساعت پیش از ظهر دستور لوایح موجوده.
(مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری