مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ آبان ۱۳۴۵ نشست ۲۹۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱۵ آبان ۱۳۴۵ نشست ۲۹۸
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۱
جلسه: ۲۹۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۱۵) آبان ماه ۱۳۴۵
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: احتشامی- کبیری- موسوی ماکوئی- کیهان یغمائی.
۳- قرائت تلگرام جوابیه و اصل تلگرام معروضه مجلس شورای ملی بمناسبت میلاد والا حضرت همایون ولایتعهد.
۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اخذ عوارض فرود و توقف هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی.
۵- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع بواگذاری ششدانگ یکباب عمارت و باغچه به جمعیت آسیب دیدگان از سوختگی و ارسال بمجلس سنا.
۶- تصویب صورت جلسه.
۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اجازه مبادله و اجراء قرارداد پیمانکاری و اکتشاف و تولید نفت با گروه فرانسوی اراپ.
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه عمرانی سوم.
۹- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه.
مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای مهندس الله ریاضی تشکیل گردید
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیرقرائت شد)
غائبین بااجازه- آقایان:
دکتررشتی- اولیاء- روحانی- دکترضیائی- بختیاربختیاریها- دکترموثقی- نوربخش- کیوان- دکترحکیم شوشتری- حبیبی- شفیعی پورکرمانی- کنگرلو- تهرانی- شکیبا- جهانشاهی- بهادری- میرافضل- دکترزعفرانلو- مهندس انصاری- سرلشکرنکوزاد- سرتیپ حکیمیان- دکترمصباح زاده- البرزی-
موقر- مرتضوی- دکترکلالی- دکتریزدان پناه- فهیمی- امام مردوخ- ریگی.
غائبین مریض- آقایان:
مبارکی- دکتراسفندیاری- مهندس زرآور- ساگینیان- بالاخانلو- پرویزی- سلیمانی کاشانی- دکترحاتم- موسوی ماکوئی- پژند- دکترصالحی- دکترفربود- اهری- کمالوند- مهندس مالک.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: احتشامی- کبیری- موسوی ماکوئی- کیهان یغمائی
رئیس- نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای احتشامی تشریف بیاورید.
احتشامی- شاید ضرورت نداشته باشد که تأکید کنم که امکان اجرای برنامه‌های عمرانی کشور ما بستگی کامل بمنابع نفتی ما دارد و طرحهائی که بمنظور توسعه و عمران و آبادانی مملکت تنظیم می‌گردد براساس درآمدهای حاصل از نفت استوار می‌باشد (صحیح است) و بهمین علت برای استفاده شایسته و صحیح از این منابع خداداد که تا این اندازه برای ما حیاتی است و در اقتصاد کشورمان نقش اساسی بعهده دارد بفرمان شاهنشاه و بموجب قانونی که در مرداد ماه۱۳۳۶ بتصویب رسید شرکت ملی نفت ایران بوجود آمد و مسئولیت توسعه و بهره برداری از منابع نفتی ایران در خارج از حوزه قرارداد با کنسرسیوم بعهده آن واگذار گردید و در نتیجه موجبات تشویق شرکتهای نفتی خارجی در همکاری و سرمایه گذاری مشترک با شرکت ملی نفت ایران فراهم آمد و این اقدام سبب شد که فصل نوینی در روابط با کشورهای نفت خیز و شرکتهای نفتی باز شود که یکی از نتایج درخشان این همکاری و تشریک مساعی دو قرارداد مهم نفتی است که به ابتکار شاهنشاه آریامهر در سالهای ۱۳۳۶و۱۳۳۷ منعقد گردید و چون مبتکر آن شاهنشاه بودند در تاریخ نفت جهان بنام قراردادهای "شاه ایران" معروف گردیدند و این دو قرارداد همان قراردادهای معروف سیریپ و اسپاک است که پنجاه درصد سهام هر یک از آن شرکتها متعلق بشرکت ملی نفت ایران است و تسهیم منافع براساس (۵۰-۵۰) که تا آن زمان متداول بود برای نخستین بار جای خود رابه اصل ۲۵-۷۵ بنفع ایران داد و این قراردادها انقلاب تازه‌ای در جهان نفت بوجود آورد و بعنوان نمونه مورد استفاده کشورهای نفت خیز در امضای قراردادهای جدید قرار گرفت.
بدنبال این اقدام بزرگ مجدداً در اثر راهنمائی‌های شاهنشاه در سال ۱۹۶۵ شش قرارداد جدید نفتی در مورد قسمتی از منطقه یک فعالیت تازه بین شرکت ملی نفت ایران و کمپانی‌های اروپائی و امریکائی منعقد شد که حاوی آن چنان نکات برجسته و درخشانی بود که مدتها جراید و مجلات معروف نفتی دنیا در پیرامون آن ببحث و گفتگو و تفسیر پرداختند در این قراردادها که تسهیم منافع براصل ۷۵-۲۵ مبتنی بود مالیات بردرآمد نیز بمیزان ۵۰ درصد سهم صادرات براساس بهای اعلان شده بدون هیچگونه تخفیف بشرکت ملی نفت تعلق گرفت و اصل تبعیت از شرایط قوانین مالیاتی ایران نیز در آن ملحوظ گردید و گذشته از آن در قبال هر یک از قرادادهای مذکور شرکت ملی نفت ایران مبالغی بعنوان پذیره بدلار دریافت نمود.
مطالبی که بعرض رسید خلاصه تحولاتی است که در چند سال اخیر در قراردادهای نفتی ایران بوقوع پیوسته و بهترین و زنده ترین سند تلاش و کوشش هائی است که اولیای شرکت ملی نفت ایران در پناه توجه و ابتکار و راهنمائی‌های شاهنشاه بمنظور حداکثر استفاده از نعمت گرانبهائی که خداوند متعال بایران ارزانی داشته. بعمل آورده‌اند (صحیح است).
اما شاهکاری که در شهریور ماه امسال بوجود آمده امضای قرارداد پیمانکار با اراپ است که از هر جهت برجسته و افتخارآمیز می‌باشد.
دولت ایران برای اینکه بتواند برنامه‌های بزرگ عمرانی و تولیدی خود را اجرا کند مسلماً بدر آمد روز افزون نفت احتیاج دارد و برای طرج یک چنین برنامه بزرگ اقتصادی قبل از هر چیز باید درباره منابع نفتی
متعدد و عظیمی که در زیر خاک‌های کشور پهناور ما مدفون است اطلاعات دقیق و صحیحی بدست آورد و با انجام یک سلسله کاوش‌های وسیع علمی و حفریات اکتشافی پردامنه در مناطق بکر بچگونگی ذخائر و وسعت و اهمیت آن پی برد و البته انجام اینگونه اقدامات وسیع مستلزم صرف هزینه‌های سنگینی است که شاید تأمین آنها از منابع درآمد نفتی کشور مصلحت و مقرون بصرفه نباشد. شرکت ملی نفت ایران برای انجام این امر خطیر یک قدم برجسته دیگر برداشت و در تحت رهبری و هدایت مستقیم و ابتکار شاهنشاه بیک افتخار بزرگ و قابل تقدیس تازه نایل آمد و آن انعقاد قرارداد باگروه فرانسوی اراپ بود که صفحه درخشانی در تاریخ نفت جهان کشود.
این قرارداد با قراردادهای عاملیت و مشارکتی که در حال حاضر مورد استفاده صنایع نفت جهان می‌باشد کاملا متفاوت است زیرا در این قرارداد گروه "اراپ" به عنوان مقاطعه کار مخصوص شرکت ملی نفت ایران کلیه فعالیتهای نفتی اعم از زمین شناسی و اکتشاف تا بهره برداری و حمل و نقل را با انجام سرمایه گذاری بعهده خواهد گرفت و تصدیق می فرمائید که این قرارداد کاملا ابتکاری و بی نظیر است و مسلماً مانند قراردادهای ۷۵-۲۵ سیریپ ایپاک که موجب بروز آن چنان تحولات عمیق و مهمی در قراردادهای نفتی جهان گردید دگرگونی‌های مهمی را در روابط بین کشورهای نفت خیز و شرکتهای نفتی بدنبال خواهد داشت زیرا در این قرارداد شرکت ملی نفت ایران درحکم کارفرما و گروه فرانسوی بعنوان مقاطعه کار برای اجرای مفاد قرارداد وارد عمل خواهد شد و در کلیه مراحل باید برنامه و بودجه عملیاتی خود را در نظر و مشورت شرکت ملی نفت تنظیم کند و با تصویب آن بموقع اجرا درآورد و کلیه تأسیساتی که در طول عملیات ایجاد می‌کند اعم از ثابت و منقول بمالکیت شرکت ملی نفت در خواهد آمد و نکته قابل توجه اینستکه در این قرارداد سهم مقاطعه کار از منافع واقعی که بین ۸/۵ تا ۱۱/۵
درصد می‌باشد تابع هزینه عملیاتی و یا قیمت واقعی فروش نبوده و همیشه ثابت خواهد ماند.
من این قرارداد انقلابی را که در نتیجه حسن نیت شرکت فرانسوی " اراپ " بامضاء رسیده نمونه‌ای از احترام کامل فرانسویها به سیاست مستقل ملی و انقلاب سفید ایران می دانم و همچنین آنرا اصیل ترین لایحه‌ای می‌بینم که شرکت ملی نفت ایران بنابه پیروی از نیات بلند رهبر عالیقدر ایران و الهام از ابتکار و تدابیر شاهنشاه برای بثمر رسانیدن انقلاب شاه و مردم تنظیم نموده است (صحیح است) من مساعی جناب آقای دکتراقبال ریاست هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران را از اقدامات برجسته ایکه تحت رهبری شاهنشاه بمنظور بالا بردن سطح تولید و افزایش درآمد نفت و امضای قراردادهای انقلابی نفتی بعمل آورده‌اند می ستایم و مخصوصاً برای تنظیم قرارداد جدید با شرکت اراپ به ایشان تبریک می‌گویم.
و اما موضوعی که موجب تعجب و تأسف من می‌گردد مقاومت کنسرسیوم در انجام خواسته‌های ملت ایران است که باتوجه بقرارداد نفت باکنسرسیوم با سایر شرکتها بسته از انجام یک تقاضای معقول و اصولی شانه خالی می‌کنند و عجیب تر آن که در همان قرارداد با کنسرسیوم نیز تصریح شده که باید در هر حال منافع و مصالح ایران را در نظر بگیرند و امروز منافع و مصالح ما ایجاب می‌کند برای انجام برنامه‌های عمرانی از افزایش تولید بهره برداری بیشتری بکنیم دیگر این حرف جای چون و چرا ندارد (صحیح است) و امیدوارم در آذر ماه که مدت مهلت منقضی می‌گردد کنسرسیوم با واقع بینی هر چه تمامتر خواسته‌های ایران را بمرحله اجرا گذارد (انشاء الله- احسنت).
رئیس- آقای کبیری تشریف بیاورید.
کبیری- بسم الله الرحمن الرحیم.
ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات انا لانضیع اجر من احسن عملا (۳۰) (سوره الکهف).
و آن نکوکاران ایمان پیشه لیک نیست ضایع اجرشان زاعمال نیک
باکسب اجازه از مقام معظم ریاست و همکاران محترم امروز با کمال مسرت باستحضار می رسانم پس از مدت سه سال تذکر و سؤال بحمدالله بمیمنت و مبارکی میلاد مسعود والاحضرت ولایتعهد ارتباط تلفنی ایلام با تهران در روز فرخنده نهم آبان برقرار گردید (مبارک است) امیدوارم بزودی بتوانم برقراری ارتباط تلفنی سایر شهرستانهای آن منطقه و تأسیس دفاتر پستی را نیز باطلاع مجلس شورای ملی برسانم (انشاء الله) وظیفه دار هستم که از مساعی و مجاهدت وزیر محترم پست و تلگراف و تلفن و سایر همکاران صمیمی ایشان در برقراری این ارتباط که یکی از آزوهای مردم آن سامان بود صمیمانه تشکر و سپاسگزاری نمایم و توفیق خدمات بیشتری برای وزارت پست و تلگراف و تلفن آرزو نمایم (بدرصالحین- در کردستان در سقز و بانه هم خوب خدمت کرده‌اند) یکی دیگر از کارهائی که چندین بار بوزارت پست و تلگراف و تلفن تذکر داده‌ام موضوع تأدیه وجه مکالمه تلفن کاریربا شهرستانها است که تاکنون حل نشده است لذا مجدداً از جناب آقای مهندس ستوده تقاضا دارم ترتیبی بدهند تا ارتباط مردم باحسابدار کاریر در میدان سپه قطع شود و برای پرداخت حق مکالمه دستور دهند با ارسال اخطاریه‌ای مانند بهای برق و آب و تلفن این مبلغ هم بیکی از باجه‌های بانک ملی پرداخت شود تا بدینوسیله یکی دیگر از موجبات نارضایتی مردم را مرتفع نمایند موضوع دوم عرایض امروز بنده مربوط است بشکایت قریب سه هزار نفر کشاورزان و خانواده آنها د رقراء نصر آباد این کشاورزان که چند سال پیش از ثمره انقلاب مقدس شاه و مردم برخوردار شده و از مزایای قانون مترقی اصلاحات ارضی بهره مند شده‌اند و اسناد مالکیت خود را دریافت نموده و چهار قسط خود را هم بموقع پرداخت کرده‌اند با علاقه مفرط و امیدواری کامل بآینده خویش تمام زندگی خود را در ظرف اینمدت مصروف عمران و آبادی اراضی متصرفی قانونی و ملکی شان کرده‌اند.
متأسفانه اخیراً بعضی عوامل بی خبر و نادان تحت تأثیر بقایای فئودال که آخرین لحظات دوران منحوس خود را طی می‌نماید قرار گرفته و درصد بودند که زندگی سه هزار نفوس مردم وطن پرست و شاهدوست و مرزداران فداکار را متزلزل نموده و فدای مطامع افرادی که با آخرین تلاشهای خود می‌خواهند بیکی از اصولی ترین ارکان انقلاب شاه و مردم لطمه وارد آورند بنمایند.
درصدد بودند قریب ۳۵۰ سند قطعی و رسمی کشاورزان آزاد شده را اشتباه قلمداد کرده و خان مرحوم را مجدداً احیاء نموده و بجان مردم بیندازند.
غافل از اینکه هیچیک از این تلاشهای ناروا قادر نخواهد بود کمترین خدشه و لطمه‌ای به حیثیت و مدارج اصولی انقلاب وارد سازد (صحیح است).
خوشبختانه کشاورزان آزاد و هوشیار برای دادخواهی بطهران آمدند و بخانه ملت و پاسدار خانه انقلاب شاه و مردم پناه آورده و تظلم نمودند. با آنکه دربادی امر قصد تحصن داشتند ولی با صدور امرمقام محترم ریاست مجلس شورای ملی و توجیهی که بوسیله همکار محترم جناب آقای سرتیپ پور و اینجانب بعمل آمد کاملا به کیفیت رسیدگی امیدوار شده با تعیین چند نفر نماینده سایرین به محل خود مراجعت نمودند (آفرین).
من باید صریحاً در این مکان مقدس که ملجاء و پناه قانونی مردم است از مقام معظم ریاست و ریاست محترم کمیسیون عرایض تشکر و سپاسگزاری نمایم که در اجرای عدالت و احقاق حق چند هزار نفر کشاورزی که بفرمان شاهنشاه آریامهر آزاد شده‌اند در اسرع وقت در کمیسیونی باحضور نماینده وزارت کشاورزی و نمایندگان کشاورزان بشکایت آنها رسیدگی شد و نتیجه معلوم گردید ادعای آنها صحیح و شکایتشان وارد بوده حقوق کشاورزان برابر اسناد رسمی و قطعی مسلم است و احدی قادر به تجاوز و تعرض بحقوق آنان نمی‌باشد بنابراین دستورات لازم صادر گردید و کشاورزان شاکی با دلگرمی و امیدورای کامل بمحلهای خود مراجعت نمودند و یقیناً مادام العمر دعا گوی وجود مبارک شاهنشاه آریامهر پیشوای
این انقلاب عظیم خواهند بود (احسنت).
من باید صریحاً اعلام کنم که دیگر دوران تعدی و تجاوز بحقوق و جان و مال و ناموس کشاورزان آزاد در این کشور سپری شده و باید حتی فکر تجدید آن خاطره‌های شوم از یاد برده شود دیگر حق العبور- رونانه (یعنی روغنامه) سورانه (یعنی سور عروس) و هزاران اراجیف دیگر که خوانین سابق برای خود اختراع کرده بودند از بین رفته و هیچگاه بیاری خداوند منان تجدید نخواهند شد (صحیح است).
من در خاتمه عرایضم از وزارت کشاورزی تقاضا دارم که خیلی بیش از پیش ناظر و مراتب اعمال مأموران اصلاحات ارضی باشند و با اعزام بازرسان صالح رفتار و کردار آنان را دقیقاً بازرسی نمایند هیچ دلیلی ندارد که شاکیان برای دادخواهی بطهران بیایند چرا باید فلان آموزگاربرای انتقال از شهری بشهر دیگر بمرکز بیاید؟ اینهمه مراجعات روزانه وزارت خانه‌ها برای چیست؟
پس این سازمانهای عریض و طویل در ده و بخش و شهر و استان برای چیست؟
پس فایده این مقامات انتظامی و قضائی و اجرائی و نظارت بخشدار و فرماندار و بالاخره استاندار و اختیارات تفویضی چیست؟ چرا بمستدعیات و تقاضاها و شکایات مردم و حتی کارکنان دولتی در محل رسیدگی نمی‌شود؟
پس اینهمه مزایائی که از بیت المال به آنها داده می‌شود برای چیست؟ متأسفانه باید بگویم اگر به مجالس شبانه و شب نشینیها در ولایت و شهرها و مراکز استانها خاتمه داده شود یقیناً مسئولان امور مردم بهتر می‌توانند با حوصله و فرصت بشکایات و تقاضاهای مردم رسیدگی نمایند (معذرت می‌خواهم من در اینمورد عصبانی شدم و احساساتم غلبه کرد مطلب از دستم در رفت).
وقتی عوارض شب نشینیها از بین رفت بهتر می‌توانند در اوقات اداری بکارهای جاری و بدرد دل مردم و عقده‌های آنها و بالاخره مرئوسین خود رسیدگی کرده و قضاوت نمایند.
باید در مملکت اسلامی رعایت دستورات شارع مقدس اسلام بشود اگر قرار باشد رؤسای ادارات دولتی و خدمتگزاران مردم در شهرستانها تمام شب را بمشروب خواری و قمار بازی و شب زنده داری بسر برند و با استفاده علنی از سیگارهای خارجی و قاچاق بمردم تکبر و تفرعن بفروشند چگونه می‌خواهند اعتماد و اطمینان مردم را جلب نمایند؟ در صورتیکه علناً شرعاً و عرفاً غفلت می‌ورزند. چگونه قدرت رسیدگی بامور حوزه مأموریت خود را دارند؟
باید دولت سریعاً باین حقایق توجه کند و مشاغل مهم و حساس را بمأموران باایمان و باشرف و وظیفه شناس و معتقد باصول دیانت و پای بند بشعار مقدس ملی بسپارند مأمورانی که بتوانند حقایق را درک نموده و مصالح عالی و مملکت را دریابند و خود را خدمتگزار ملک و ملت و شاهنشاه بدانند (صحیح است).
پیشنهاد می‌کنم برای خاتمه دادن بشکایات مردم شهرستانها باین نکات توجه شود و در صورت امکان دولت لایحه تهیه کند و یا همکاران محترم طرحی تهیه کنند که واقعاً بخواسته‌های مردم توجه بیشتری معطوف گردد.
۱- در هر بخش روزهای پنجشنبه روز آخر هفته بخشدار محل کمیسیونی با حضور کلیه رؤسای ادارات لشکری و کشوری و انجمن ده در محل شهرداری و یا در یکی از مساجد تشکیل دهد تا مردم بدون واسطه و بدون مزاحمت حاجب و دربان و نگهبان عرایض و خواسته‌های خودشان را بحاکم محل عرضه دارند و با مراجعه حضوری برؤسای ادارات که در محل حضور دارند فی المجلس نتیجه بگیرند و همه مردم را از نتایج این رسیدگی بوسائل ممکن آگاه نمایند.
۲- هر۱۵ روز یک بار نظیر همین کمیسیون وسیله فرماندار محل در یکی از مساجد شهریا سالن انجمن شهر تشکیل شود.
۳- روز آخر هر ماه این کمیسیون در مرکز استان در یکی از مساجد یا هر محل مناسب دیگری که فارغ از نگهبان و دربان و مستخدم- رئیس دفتر- منشی مخصوص باشد بریاست استاندار تشکیل شود و نتیجه را هم به اطلاع عموم مردم برسانند.
باشرح مراتب معروضه تصور می‌کنم دیگر موردی نداشته باشد که مثلا فلان زارع ساکن فلان ده مستقیماً به پیشگاه شاهنشاه یا نخست وزیر و یا مجلسین و سایر مقامات مسئول تلگرافی و یا پستی شکایت نماید زیرا منشاً این شکایات معلول دو علت است:
الف- مسئولان اداری بخش و شهر و استان کفایت و توانائی اداره حوزه مأموریت خود را ندارند.
ب- تحریکاتی علیه مقامات مسئول وجود دارد. بنابراین ایجاب می‌نماید در مورد بخشها و شهرها از طرف استاندار و در مورد مراکز استانها فوری بازرسانی از نخست وزیری و یا بازرسی کل کشور برای کشف حقایق به محل اعزام گردد تا دقیقاً بعلل و جهات شکایات واصله رسیدگی شود.
اگر مورد (الف) به ثبوت رسید باید فوری برای تجدید سازمان اداری آن محل اقدام نمود و چنانچه موضوع مربوط به مورد (ب) است لذا باید شاکی که قصدش اخلال بوده با محرکین تحت تعقیب قانونی قرار گیرند.
بنظر اینجانب با این ترتیب بیکی از علل بینظمی و بی توجهی و کلیه مراحل تهمت و افتراء و تسلیم گزارشات خلاف حقیقت خاتمه داده می‌شود. و دستگاههای اجرائی هم بموقع وظایف خود را با احساس مسئولیت انجام می‌دهند و کمک بزرگی هم به امور دادگاه‌ها شده وظایف مأموران انتظامی و امنیتی را به نسبت زیادی سبک می‌نماید و بعلاوه جلوگیری از اتلاف وقت مسئولان امور مملکتی خواهد نمود در خاتمه از توجه و ابراز علاقه همکاران محترم صمیمانه تشکر می‌نمایم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای موسوی ماکوئی تشریف بیاورید.
موسوی ماکوئی- آقای رئیس- خانمها- آقایان چهارشنبه یازدهم آبانماه جاری افتخار آن را داشتم که شاهدوست ناظر مهیج ترین و عمیق ترین احساسات میهن پرستانه گروهی از پیش گامان نسل جوان ایران نسبت به پیشوای بزرگ ملت ایران باشم در این روز که مصادف با اولین سالگرد تأسیس دانشگاه صنعتی آریامهر بوده است شاهنشاه آریامهر و شهبانوی ترقیخواه در ساحت این دانشگاه با امواج خروشان ناسیونالیستی و غریو شادی یک نسل نوخاسته که در شرایط نوین اجتماع وطن ما با تعالیم ایده ئولوژیک انقلاب سفید شاه و مردم ساخته و پرداخته می‌شود روبرو گردیدند.
چنانکه می دانیم سال گذشته در چنین روز خجسته‌ای فرمان تأسیس این دانشگاه از طرف شهریار بزرگ ایران صادر گشت و در مدتی کوتاه کمیتی معدود با عزمی راسخ و ایمانی آگاهانه نسبت بمنویات رهبر خردمند ملت ایران توفیق یافتند کیفیت اصیلی را که نشانه ارزنده‌ای از دوران سازندگی انقلاب وطن ماست عرضه دارند.
شاهنشاه و شهبانو پس از بازید از کلاسهای درس آزمایشگاهها و کارگاهها که در همه جا با استقبال پرشور دانشجویان روبرو می‌شدند، ناهار را در میان دانشجویان دانشگاه صرف فرموده و با دانشجویان و گروههای آموزشی جوان این دانشگاه که تا چند ماه قبل در بزرگترین مؤسسات تعلیماتی و فنی کشورهای خارجی مشغول تحصیل یا تحقیق بوده و برای خدمت بایران بازگشته‌اند بمذاکره و مباحثه پرداخته من تحت تأثیر چنین محیط هیجان انگیزی که از بهم آمیختگی وقار شاهانه و صفای جوانان ایجاد شده بود به حقانیت و اصالت انقلاب شاه و مردم می‌اندیشیدم. دامنه خیال من بمسیر اندوهباری که وطنم درگذشته نزدیک از آن عبور کرده است وسعت گرفت و فکر می‌کردم آنها که مرگ ملت ما را آرزو می‌کردند آنها که شرافت ملی ما را ببازی گرفته و برای نابودی قومی اصیل و تمدنی عمیق زمینه سازی می‌کردند و می‌خواستند افکار جوانان ما را مسموم کرده و پیوند آنها را با مقدسات ملی و میهنی ما بگسلند چگونه در پیشگاه پیشوای عالیقدر ما شرمسار و در برابر نسل جوان ایران سرافکنده و بی اعتبار گردیده‌اند (صحیح است) فرمایشات حکیمانه رهبر انقلاب ایران در دانشگاه صنعتی آریامهر که فرمودند "در تاریخ ایران هر زمان که برنامه صحیحی طرح ریزی گردیده میهن ما شایسته ترین فرزندان انسانیت را تقدیم جامعه بشری
نموده است. مبشر آینده درخشان وطن ما بوده و شادی و امید را در اعماق اندیشه‌های نسل جوان ایران که در این انقلاب رسالت عظیمی بعهده دارد جاودان می‌ساخت" هنوز گفته‌های آن دانشجو که بنمایندگی از طرف کلیه دانشجویان دانشگاه صنعتی آریامهر در مقابل شهریار بزرگ ایران سخن می‌گفت در روانم پابرجا و در گوشک طنین انداز است من در این مجلس ملی که مولود انقلاب شاه و مردم است یک قسمت از آوای این دانشجو که ندای نسل جوان کشور را منعکس می‌کرد برای ثبت افتخارات انقلاب ایران در پیشگاه تاریخ بشریت بازگو کرده و بگفتار خود خاتمه می‌دهم:
"دانشجویان دانشگاه صنعتی آریامهر با درک این واقعیت تاریخی که طلیعه امیدها و آرزوهای ملت ما در سایه انقلاب اجتماعی ایران شکوفان می‌گردد مفتخر خواهند بود که بعنوان گارد انقلاب شاه با عشقی پایدار با شوری بی انتها، بدنبال رهبری که پناه ملت است، رهبری که امید ملت است، رهبریکه مظهر اصالت تاریخ و تمدن ما است در گذرگاه پرپیچ و خم این راهپیمائی پرامیدروان گردند.
جاوید باد طراح انقلاب شاه و مردم" (آفرین- احسنت)
رئیس- آقای کیهان یغمائی تشریف بیاورید.
کیهان یغمائی- باکسب اجازه از مقام محترم ریاست خانمها و آقایان همکاران عزیز: بطوریکه خاطرتان مستحضر است لایحه قرار داد نفت اراپ چندی قبل تقدیم مجلس شورای ملی شده است که امروز در جلسه علنی مطرح خواهد شد بنظر بنده این قرارداد یکی از خدمات ارزنده و بسیار مفیدی است که با ارشاد و تدابیر خردمندانه رئیس مملکت شاهنشاه آریامهر از طرف شرکت ملی نفت صورت گرفته و صددرصد بنفع و صلاح مردم و مملکت ایران خواهد بود (صحیح است) بنده چون افتخار خدمت در کمیسیون امورخارجه را دارم وقتی مفاد این قرارداد رقم برقم و جزء بجزء از طرف مسئولین شرکت نفت در کمیسیون توضیح داده می‌شد مطالب بسیار ارزنده‌ای برای ما در کمیسیون روشن شد و ایکاش وقت مشد همه همکاران عزیز این ارقام و اعداد و جزئیات را که در کمیسیون روشن شد از زبان جناب آقای قوام صدری معاون پارلمانی وزارت دارائی می‌شنیدند بنظر بنده علاوه بر خوشحالی و سرور با داشتن چنین دستگاهی برای ما موجب افتخار است که هر روز یک قدم تازه‌ای در شرکت ملی نفت ایران بصلاح و خیر مملکت برداشته می‌شود و بهترین عاملی که موجب انعقاد چنین قراردادهائی در مملکت شده است همانطوری که همه همکاران محترم مستحضر هستند سیاست مستقل ملی مملکت و ثبات و امنیت و آرامشی است که در مملکت ما حکمفرما است (صحیح است) روشن بینی و واقع بینی و حسن اداره مملکت که همه خوشبختانه به رهبری شاهنشاه بزرگ ما در مملکت عملی می‌شود عامل اصلی انجام این امور است و اجازه بفرمائید در اینجا از طرف همه همکاران عزیز به پیشگاه مبارک شاهانه ابراز حقشناسی کنم (صحیح است) و با اجازه می‌خواهم که از خدمات ارزنده و صادقانه و مستمر جناب آقای دکترمنوچهر اقبال استاد محترم و رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت و همچنین مهندسین جوان و علاقمند و دلسوز شرکت نفت و کارکنان این شرکت که کوشش و تلاش مداوم دارند که این مملکت برهبری شاهنشاه روزبروز قدمی به جلوتر بردارد در این جا ابراز تشکر و حقشناسی بکنم (احسنت- آفرین) مطلب دیگری که از نظر عمومی لازم بود امروز بعرض همکاران بگذارم این است که همکاران عزیز مستحضر هستند که مؤسساتی در ممملکت بنام پخش گاز، گاز بوتان، پرسی گاز و ایران گاز در سراسر مملکت مخصوصاً در تهران وجود آمده طرز عمل این مؤسسات برای مردم بهیچ وجه روشن نیست معلوم نیست اینها زیر نظر تیزبین و کنترل کدام دستگاه اداره می‌شود؟ آیا قیمتشان عادلانه است؟ از نظر مقدار گاز دربالنها صحیح است ؟قیمتی که برای بالنهای خالی گذاشته‌اند صحیح است یا نیست؟ بنده استدعا دارم دولت مجلس را از نظر افکار عمومی روشن کند که این مؤسسات خود سرعمل می‌کنند یا نه؟ آنچه بنده آمار دارم در تهران از طرف مردم میلیونها ریال قیمت این بالنهای
گاز داده شده اما معلوم نیست که قیمت این بالنها صحیح است یا نه؟ و معلوم نیست که از طرف دولت کنترل می‌شود یا خیر؟ بنده خودم شاهد بودم گازی که بخود بنده فروخته شده بود بمأخذی که وزن گذاشته بودند صحیح نبود و بنظرم وزنی که گذاشته می‌شود صحیح نیست. مطلب دیگری که عرض بنده را ثابت می‌کند رقابتی است که اخیراً این شرکتها با هم می‌کنند و هر شب در جراید ملاحظه می‌کنید که این مؤسسات بمناسبی تخفیفی در قیمت خود داده‌اند پس معلوم می‌شود که اصلا حسابی در کار نیست و خودسر هر طوری که دلشان می‌خواهد عمل می‌کنند در صورتیکه مسئله بسیار حسابی است از نظر مملکت در عین حال که ما خوشحال هستیم که یک محصول تولیدی ما بنحو بسیار خوبی تحصیل درآمد می‌کند ولی از نظر منفعت مردم برای بنده روشن نیست یک دستگاه ملی یا یکدستگاه دولتی اینها را کنترل می‌کند یا اینها هر طور دلشان می‌خواهد عمل می‌کنند؟ بنده از دولت استدعا می‌کنم مجلس را روشن کند و تا جائیکه برایش امکان دارد آنها را تحت کنترل بگیرد چه از نظر قیمت و چه از نظر بالنهای خالی و چه از نظر وزن گاز این بالنها مطلبی بود که از طرف همکاران عزیز و از طرف دوستان خارج به بنده مأموریت داده شده که درباره آن صحبت کنم و از دولت استدعا کنم که این شرکتها را کنترل کند. مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم و کراراً درمجلس صحبت شده این است که از ۸سال قبل مردم خراسان تقاضای تشکیل دانشکده کشاورزی را داشته‌اند وبرای آخرین مرتبه از بنده خواسته‌اند که بعرض دولت و مجلس برسانم. خوب بود دولت می‌آمد و شرح می‌داد که علت خاصی دارد که در مشهد نمی‌شود دانشکده کشاورزی تأسیس کرد تا برای همیشه این آرزو را فراموش کنند و اگر علت خاصی ندارد چرا به آنهائیکه از یکسال قبل تقاضا کرده‌اند ما دانشکده کشاورزی می‌خواهیم داده شده بسیار خوب کاری کرده‌اند انشاء الله بهمه شهرهای مملکت داده بشود که موجب خوشحالی و حقشناسی است ولی چرا خراسان بصورت یک استانی که توجه نمی‌شود یا خدای نخواسته علت خاصی دارد محروم باشد درجائیکه محصولات کشاورزی آن ضرب المثل است امسال خراسان یک میلیون تن چغندر دارد چندین هزار تن غله و پنبه دارد چندین هزار تن میوه سر درختی و زمینی دارد بنده تعجب می‌کنم بچه علت این استان نباید دانشکده کشاورزی داشته باشد؟ سه سال است ما نمایندگان خراسان در این مجلس داد می‌زنیم ۵ سال هم دیگران گفتند بندگان اعلیحضرت همایونی هم در این مورد اوامری صادر فرمودند دولت طرح و پروژه داد ولی هنوز به نتیجه نهائی نرسیده بنده جداً از دولت خواستارم قبل از اینکه از دولت سؤال بکنم در این مورد مردم و نمایندگان خراسان را روشن بکنند که آیا علت خاصی دارد که استان خراسان که مستحق هستند باید محروم باشند و سایر نقاط که ۶ ماه و یکسال قبل تقاضای دانشکده کرده‌اند آنها بایستی دانشکده کشاورزی داشته باشند استدعا من از دولت این است و از مقام محترم ریاست هم خواهش می‌کنم که از دولت بخواهند که این مطلب را روشن کنند و الااجازه خواهند داد که بنده این مطلب را بصورت سؤال طرح بکنم عرض دیگری ندارم (احسنت).
۳- قرائت تلگرام جوابیه و اصل تلگرام معروضه مجلس شورای ملی بمناسبت میلاد والاحضرت همایون ولایتعهد
رئیس- وارد دستور می‌شویم، این تلگراف امروز از کاخ سعدآباد در جواب تلگراف معروضه مجلس شورای ملی مخابره شده است:
از کاخ سعدآباد ۱۴ آبان ۴۵
جناب مهندس عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی تلگرام مبنی بر تبریک و تهنیت صمیمانه بمناسبت سالروز ولادت والاحضرت همایون رضا پهلوی ولایتعند ایران ملاحظه و موجب خوشوقتی و انبساط خاطر گردید تو جهات و عنایات خاصه ما را بهیئت رئیسه و نمایندگان مجلس شورای ملی ابلاغ نمائید. ۱۲ آبان ۴۵ شاه
رئیس- تلگرافی که بعرض رسیده به این شرح است:
۸ آبانماه ۱۳۴۵
پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بانهایت مسرت و افتخار روز فرخنده ولادت با سعادت والاحضرت همایون رضا پهلوی ولیعهد محبوب را که نزد قاطبه ملت ایران روزی بس گرامی است از طرف خود و هیئت رئیسه و نمایندگان مجلس شورای ملی تبریک و تهنیت عرض نموده از خداوند متعال سلامت و سعادت ذات مقدس شاهنشاه آریامهر و علیا حضرت شهبانو و والاحضرت همایون ولایتعهد را مسئلت دارد.
جان نثار- مهندس عبدالله ریاضی- رئیس مجلس شورای ملی
دیهیم- خدا سلامتش بدارد.
۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اخذ عوارض فرود و توفق هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی
رئیس- گزارش شور اول راجع به لایحه اخذ عوارض فرود و توقف هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی مشابه تعرفه فرودگاههای بین المللی مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی درجلسه ۱۶ مهرماه۱۳۴۵ با حضور آقای دکترگنجی معاون پارلمانی وزارت راه لایحه شماره۳۸۰۳-۱۳۴۵/۳/۱ دولت راجع به اخذ عوارض فرود و توقف هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی مشابه تعرفه فرودگاههای بین المللی را که بشماره ۱۸۶۹ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرارداد و بااصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن را مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- بوزارت راه (اداره کل هواپیمائی کشوری) اجازه داده می‌شود تعرفه جدید عوارض فرود و توقف هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی و عوارض مربوط به گواهینامه‌های فنی و هواپیماها و کارکنان پرواز را که در قانون راجع به عوارض فرود و توقف هواپیماها مصوب ۲۷ خرداد ماه ۱۳۳۷ پیش بینی شده است و همچنین تعرفه عوارض خدمات مختلفی که در هواپیمائی کشوری عرضه می‌گردد با توجه به عوارض مشابهی که در فرودگاههای خارجی و فرودگاههای بین المللی مشابه اخذ می‌شود پس از موافقت وزارت دارائی وضع و پس از تصویب کمیسیونهای راه و دارائی مجلسین اجرا نماید.
مخبرکمیسیون دارائی- عزت الله اوزار
گزارش شور اول از کمیسیون راه بمجلس شورای ملی
کمیسیون راه باحضور آقای دکترگنجی معاون پارلمانی وزارت راه لایحه شماره۳۸۰۳- ۱۳۴۵/۳/۱ دولت راجع باخذ عوارض فرود و توقف هواپیماها و سایر خدمات فرودگاهی مشابه تعرفه فرودگاههای بین المللی را که بشماره۱۸۶۹ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون دارائی را در اینمورد تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. مخبرکمیسیون راه- توسلی
رئیس- کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بورود در شور ماده و رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید در مورد لایحه اخذ عوارض فرودگاه
در سطر هفتم ماده واحده بجای کلمه وضع کلمه پیشنهاد نوشته شود. مهندس صائبی
رئیس- لایحه و پیشنهاد برای شور دوم بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
۵- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع بواگذاری ششدانگ یکباب عمارت و باغچه بجمعیت آسیب دیدگان از سوختگی و ارسال بمجلس سنا
رئیس- گزارش راجع به واگذاری ۶ دانگ یکباب عمارت و باغچه بجمعیت آسیب دیدگان از سوختگی جهت ساختن بیمارستان مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه۱۶ مهر ماه۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه شماره۵۶۸- ۱۳۴۵/۳/۳ راجع بواگذاری ششدانگ یکباب عمارت و باغچه بجمعیت آسیب دیدگان از سوختگی جهت ساختن بیمارستان راکه گزارش شور اول آن بشماره۱۹۲۲ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و گزارش شور اول را عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود ششدانگ یکباب عمارت و باغچه باقیمانده پلاک شماره ۱۱۴۸ واقع در ناحیه ۲تهران خیابان لاله زار کوی خاقانی جنب بیمارستان امیراعلم به انضمام برق و تلفن و سایر متعلقات که بابت بدهی غیر مالیاتی بوزارت دارائی منتقل شده برای ساختن بیمارستان بدون اخذ بها به جمعیت آسیب دیدگان از سوختگی واگذار شود.
مخبرکمیسیون دارائی- عزت الله اوزار
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه باورقه اخذ رأی می‌شود (اسامی نمایندگان بترتیب آتی وسیله آقای مهندس صائی (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
قراچورلو- دکترکلالی- خانم جهانبانی- مهندس آصفی- دکتریزدان پناه- دکترعدل- اهری- معتمدی- دکترالموتی- موسوی ماکوئی- کشفی- دکترجعفری- روستا- دکترمبین- خانم سمیعی- امیراحمدی- حیدرصائبی- خانم نفیسی- باغمیشه- حق شناس- بوشهری- پاکذات- دکترپورهاشمی- نیری- مهندس برومند- دکتررمضانی- تیمسارهمایونی- ثامنی- اقبالی- مهندس مالک- مهندس ریاحی- فضل الله پروین- بدرصالحیان- شاخوئی- محدث زاده- هیراد- ابراهیمی- دکترصاحبقلم- حاج تبریزی- فخرطباطبائی- دکترسعیدحکمت- پژند- کنگرلو- مهندس کیا- سعیدوزیری- دکترکیان- دکتروحیدنیا- دیهیم- مافی- مجید موسوی- توسلی- میرهادی- سرتیپ پور- امینی خراجی- دکترحسینی- حبیبی- میرزاختائی- علی مرادی- حکمت یزدی- متولی باشی- دکترمدنی- دکترمهدیزاده- تقی زند- دکتربقائی یزدی- مهندس مجتهدی- دکتر رضوانی- مهندس اسمعیل جلالی- سلیمانی- جهانگیری- مطالب زاده رودسری- کلانتر هرمزی- جاوید- دکتراعتمادی- نیاکان- مهندس پروشانی- مهندس عدلی- مهندس صدقیانی- محسنی مهر- دکتریگانگی- تیمسارحکیمیان- تیمسارنکوزاد کورس- ضابطی طرقی- مهندس عطائی- ادیب سمیعی- فولادوند- نصیری- دکترغنی- پورادبی- ارسنجانی- مهندس کمانگر- رهبر- دکترسعید- قاسم مرادی- بالاخانلو- مهندس جلالی نوری- مهندس اخوان- احتشامی- مهندس اسدی سمیع- دکترسامی راد- کیهان یغمائی- ناروئی- حاج رجائی- ایلخان- دکترحاتم- موسوی- کبیری- دکتررهنوردی- صدری کیوان- مهندس صائبی- مهندس ریاضی- زهتاب فرد- دکترامین- لفوطی- سیدعلی صائب- مصطفوی- زرگرزاده- دکترخطیبی- ذبیحی- مهندس قاسم معینی- رضوی- دکتراسدی
اوزار- کسرائی- مهندس والا- مهندس معینی زند.
(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه بقرار زیراعلام گردید)
آراء موافق ۱۲۳ رأی
ورقه سفید یک برگ
رئیس- لایحه با ۱۲۳ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسامی موافقین- آقایان: رضوی- دکترعدل- مهندس صائبی- مصطفوی نائینی- دکتروحیدنیا- دکترامین- مهندس مجتهدی- مهندس جلالی نوری- دکترمدنی- دکتررضوانی- دکترسعید- اوزار- دکترمهدی زاده- اهری- دکترالموتی- ضابطی- دکترحاتم- مهندس مالک- فولادوند- سعید وزیری- زهتاب فرد- طالب زاده- دیهیم- ویلهام ابراهیمی- کسرائی- مهندس کیا- دکترکیان- مافی- رهبر- حکمت یزدی- پاکذات- سرلشگرنکوزاد- ادیب سمیعی- دکتربقائی یزدی- دکترپورهاشمی- پژند- صدری کیوان- کیهان یغمائی- سلیمانی کاشانی- فضل الله پروین- مهندس اخوان- مهندس اسدی سمیع- دکتریزدان پناه- شاخوئی- مهندس فیروز عدلی- هیراد- دکترحسینی- سرتیپ پور- مهندس صدقیانی- نصیری- مهندس کمانگر- دکتراعتمادی- ختائی قلعه جوقی- موسوی- مجید محسنی- مهندس معینی- علی مرادی- بانونفیسی- سرلشگرهمایونی- محدث زاده- معتمدی- جهانگیری- مهندس عطائی- طهماسبی- دکترسامیراد- مهندس برومند- ثامنی- دکترجعفری- حقشناس- بانوابتهاج سمیعی- موسوی ماکوئی- روستا- حیدرصائبی- نیری- دکتریگانگی- توسلی- رجائی- دکترمبین- بانوتربیت- مهندس جلالی- میرهادی- کنگرلو- مهندس ریاحی- زند- لفوطی- امینی- خراجی- قراچورلو- دکترصاحبقلم- دکترکلالی- دکتررمضانی- ایلخان- حبیبی- دکترسعیدحکمت- راثی باغمیشه- فخرطباطبائی- متولی باشی- کلانترهرمزی- امیراحمدی- بدرصالحیان- دکتررهنوردی- قاسم مرادی- ذبیحی سلطان احمدی- بانوجهانبانی- کشفی- زرگرزاده حاج باغلو- مهندس پروشاهی- مهندس آصفی- دکترخطیبی- بانودکتردولتشاهی- بالاخانلو- صائب- پورادبی- اقبالی- غلام نیاکان- بوشهری- سرتیپ حکیمیان- کورس- ارسنجانی- موسوی کبیری- ناروئی- دکترغنی- احتشامی- دکتراسدی- تبریزی- مهندس ریاضی- مهندس والا- مهندس معینی زند.
ممتنعین- آقای جاوید.
۶- تصویب صورت جلسه
رئیس- نسبت به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست ؟(اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود. آقای مهندس صائبی.
مهندس صائبی- نامه ایست که یکی از طرف اعضاء انجمن ده و هیئت مدیره شرکت تعاونی و خانه انصاف و قاطبه اهالی قریه جوزان ملایر و دیگری ازطرف اعضاء انجمن ده و هیئت مدیره شرکت تعاونی و اهالی قریه طجراز روستاهای ملایر که از اقدامات عمرانی و مخصوصاً ساختمان دبستان وسیله اداره عمران همدان و ملایر اظهار رضایت و قدردانی شده است که تقدیم مقام ریاست می‌نمایم و مراتب مورد تأیید اینجانب است.
رئیس- آقای صائب.
صائب- نامه ایست که تقدیم می‌کنم و تقاضای رسیدگی دارم.
۷- شور اول گزارش کمیسیون دارائی راجع به اجازه مبادله و اجرای قرارداد پیمانکاری و اکتشاف و تولید نفت باگروه فرانسوی اراپ
رئیس- گزارش شور اول لایحه راجع به اجازه مبادله و اجراء قرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۷ آبانماه۱۳۴۵ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره۱۷۳۸۴- ۱۳۴۵/۷/۲۸ دولت راجع به اجازه مبادله و اجراء قرار داد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ را که بشماره ۱۹۹۰ چاپ شده مورد رسیدگی قرارداد و عیناً تصویب نمود.
اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- قرارداد ضمیمه که طبق ماده دوم قانون نفت مصوب ۱۳۳۶ راجع به پیمانکاری اکتشاف و تولید بین شرکت ملی نفت ایران از یکطرف و انترپریز دور شرش اداکتیویته پترولیر (اراپ) از طرف دیگر امضاء شده.
(entreprise de recherche et d ,activite petroliere)
و به تأیید دولت رسیده است تصویب و بدولت اجازه مبادله و اجراء آن داده می‌شود.
مخبرکمیسیون دارائی- عزت الله اوزار
گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۰ آبانماه ۱۳۴۵ با حضور آقای قریب معاون وزارت امورخارجه و آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به اجازه مبادله و اجراء قرارداد پیمانکاری اکتشاف و تولید نفت با اراپ را مورد رسیدگی قرارداد و گزارش کمیسیون دارائی را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون امورخارجه- مافی
رئیس- کلیات این لایحه مطرح است آقای دکتر مبین مخالفید ؟(دکترمبین- بله مشروط)
رئیس- بفرمائید.
دکترمبین- بنده قبل از اینکه ایرادات وارده را عرض کنم بایدعرض کنم که خود اصل مطلب یعنی تنظیم یک چنین قراردادهایی که متعاقب قراردادهای ۷۵% -۲۵% بمرحله وقوع درآمده یکی از افکار ابتکار شاهنشاه عظیم الشأن ماست که ما می‌بینیم روزبروز برای بهبود وضع مملکت و پیشرفت مملکت بمنصه ظهور می‌رسد. برای انجام این قراداد مسلماً زحمت خیلی زیادی کشیده شده و انجام این قرارداد با مخالفت‌های خیلی شدید شرکتهای نفتی دنیا که بازارهای فروش را در دست دارند مسلماً باین سادگی نیست باید قبول کرد که خیلی زحمت کشیده شده در انجام این قرارداد و اولیاء شرکت نفت بخصوص رئیس شرکت ملی نفت ایران مسلماً با اعتراف باین قسمت که شخص فوق العاده صحیح العمل و بی نظری است برای پایان رسیدن و به نتیجه رسیدن این قرارداد مسلماً دقت و زحمت زیادی مبذول فرموده‌اند و ما از این جهت ازایشان متشکریم ولی یک مطالبی هست که چون آن مطالب فنی است مسلماً قبول آن مطالب در موقع تنظیم قراردادی مثل این قرارداد از طرف اشخاص قبلابعمل آمده است یعنی ما اگر در این قرارداد مطلبی بینیم که ظاهراً بنظرمان صحیح نیست و آن مطلب فنی باشد نمی‌توانیم بگوئیم این را رئیس شرکت ملی نفت قبول کرده‌اند ایشان راجاع می‌کنند بمتخصصین و مهندسین عالیرتبه که در این زمینه وارد هستند آنها وقتی قبول کردند به اطمینان نظر و اطلاعات فنی آنها رئیس مؤسسه هم قبول می‌کند بنده مطلبی بنظرم می‌رسد یعنی دو سه مطلب که در این جا گنجانده شده وظن قوی دارم که حتماً بوسیله مهندسین عالیرتبه شرکت که در این مورد متخصص هستند و می‌توانستند اظهار نظر بکنند که این مطلب این اشکال را دارد و بوسیله آنها این اشکال گفته نشده و در این قرارداد گنجانده شده که بنده در اینجا می‌گویم شاید در شور دوم مورد تجدید نظر قرار گیرد
مطلب اول ماده۳۳ است در ماده۳۳ قرارداد راجع به انتقال و واگذاری "اراپ بشرط موافقت شرکت می‌توانند قراردادهای مشارکت بایک یا چند شرکت نفتی اروپائی امضاء نماید و بموجب آن قراردادها شرکت یا شرکتهای مزبور را در عملیات و مخارج و حقوق و منافع مقرر در این قرارداد سهیم سازد . . ." اگر یاد آقایان باشد در قرارداد الحاقی یکی از دلایلی که دولت ابراز کرد این بود که ما قراردادهایی داریم که حالا بموجب قرارداد الحاقی بعضی از شرکتهای نفتی طرف ما تغییر پیدا می‌کنند یعنی شرکتهای نفتی جدیدی جانشین آنها می‌شود و تصویب این مطلب طبق اصل ۲۴ قانون اساسی با مجلس شورای ملی است ما آوردیم این قرارداد الحاقی را که متضمن پیشنهادهای بهتری هم هست به تصویب مجلس برسانیم در اصل ۲۴ تنظیم هرگونه قرارداد نفتی هر گونه عهدنامه و مقاوله نامه و دادن هرگونه امتیاز صنعتی و فلاحتی را به تصویب مجلس شورای ملی گذاشته ما نمی‌توانیم در ماده۳۳ اجازه بدهیم که شرکت ملی و اراپ با موافقت خودشان یک شرکت نفتی اروپائی دیگر را شریک بکنند یا شرکت ملی نفت ایران و اراپ قسمتی از عملیات خودش را واگذار بکند این جا بنده دراین مورد پیشنهاد حذف این ماده را دادم که انشاء الله در شور دوم مورد توجه قرار خواهد گرفت هر موقع که اراپ تشخیص داد وشرکت ملی نفت ایران تشخیص داد که می‌بایستی یک شرکت دیگری وارد بشود بیایند اجازه اش را از مجلس بخواهند ما که حرفی نداریم وقتی یک قانون صحیحی تنظیم می‌شود یک قانون بنفع مردم تنظیم می‌شود یک قانون برای پیشرفت و بهبود وضع مملکت تهیه می‌شود مجلس همیشه مساعد بوده شما کدام موقع را می‌توانید نشن بدهید که مجلس برای یکی از قراردادهائی که در راه پیشرفت مملکت تنظیم شده جنبه مخالف بخودش گرفته حتی اگر مخالف ظاهری هم بوده برای اصلاح بعضی از مواد قرارداد بوده لذا بنظر بنده تنظیم ماده۳۳ بهیچوجه صحیح نبوده ما نمی‌توانیم به شرکت ملی نفت ایران و اراپ اجازه بدهیم که بروند خودشان بنشینند و یک شرکت نفتی اروپائی دیگری را با ما شریک بکنند یا قسمتی از قرارداد را بدهند به او (صدری کیوان- باما شریک نیستند آنها مقاطعه کار هستند هیچ اشکالی ندارد) ماده۳۳ را یک مرتبه دیگر قرائت بفرمائید (دکتریزدان پناه- پیشنهادتان را بفرمائید) بنده پیشنهاد داده‌ام که ماده۳۳ حذف بشود مطلب دیگری را که باید عرض کنم مربوط به ناحیه عملیات است در ماده۳۳ پیش بینی شده که اراپ علاوه براینکه اجازه دارد شرکتهای نفتی اروپائی را بیاورد شریک بکند علاوه بر این اجازه دارد با شرکت وابسته خودش که شرکت نفت فارسی است و عبارت است از سوسیته ناسیونال دپترول داکیتین که الان ما قرارداد داریم با آن ما باآن سوسیته یا شرکت نفت فارسی قرارداد داریم در ماده۳۳ پیش بینی شده که اراپ بتواند اعمال قرارداد خودش را و قسمتی از کارهای خودش را منتقل بکند بشرکت فارسی خوب وقتی که پایه تنظیم ماده۳۳ این باشد مسلماً راجع به ناحیه عملیات نفتی قبلا پیش بینی کرده‌اند چون بطوریکه بنده اطلاع دارم شرکت نفت فارسی یک مقداری چاه زده که به نتیجه نرسیده اگر بنا باشد آن ناحیه‌ای که قبلا اکتشاف شده و قبلا نتیجه گرفته نشده بیاید داخل قرارداد اراپ خوب مجدداً همان چاهها را می‌توانند بحساب ما بگذارند این صحیح نیست باید ناحیه عملیات نفتی اراپ با هر نوع شرکتی که فعلا با ما قرارداد دارد مجزا بشود ما نمی‌توانیم ناحیه عملیات یکی از شرکتها را که قبلا نتیجه نگرفته بگیریم و بیاوریم در داخل این قرارداد و بالنتیجه تمام مخارجی که تا امروز آن شرکت متحمل شده و به نتیجه نرسیده ما در ضمن قرارداد اراپ بگردن بگیریم بنده پیشنهاد دیگری کردم که تبصره‌ای به این ماده واحده اضافه بشود تحت این عنوان که ناحیه عملیات این قرارداد شامل هیچ یک از قطعات و قسمتهای مربوط بنواحی عملیات قراردادهای مصوبه نفتی دیگر نخواهد بود مطلب دیگری که بنظر بنده رسیده بهره وامها است در ماده۲۸ گفته است که هر یک از اقساط سالیانه مشتمل برمبلغی بابت استرداد وام و بهره متعلقه به آن خواهد بود بهره مزبور مشمول عالیات نبوده و برمبنای نرخ بهره بانک فرانسه به اضافه ۲/۵ درصد
احتساب خواهد شد خوب نرخ بانک فرانسه را بنده که نمی دانم چیست می‌بایست ما قراردادی که تصویب می‌کنیم روشن باشد ما آمدیم با فرانسه یک قرارداد وام تنظیم کردیم این قرارداد براساس پنج و یک دوم درصد است خوب اگر قرار باشد که بهره پنج و یک دوم درصد باشد و دو و یک دوم درصد هم اضافه بشود می‌شود ۸ درصد بنده پیشنهاد کردم که تبصره‌ای اضافه بشود که بهره پیش بینی شده درهر حال ۵/۵ درصد تجاوز نخواهد نمود بنابراین بنده با اصل این لایحه و ماده واحده چون فوق العاده فکر بکر و صحیحی است صددرصد موافقم ولی این نکات باید در نظر گرفته شود که بعد دچار اشکال نشویم شما می‌بینید که ما هر موقع دچار اشکال می‌شویم با این شرکتهای نفتی بزرگ زورمان بآنها بسختی می‌رسد (دکترالموتی- زورمان می‌رسد و موفق هم می‌شویم) بازار نفت دست شرکتهای بزرگ نفتی است (رضوی یکروز بود) آقا شما هم بیائید اجازه بگیرید صحبت کنید رعایت آیین نامه را بکنید بنده ده دفعه گفتم هرکسی می‌آید در اینجا مسئول حرفهای خودش است (دکترحسینی- اجازه بدهید صحبت کنند) ما نمی‌بایست اینجا بنشینیم سرمان را بکنیم زیر برف و صحبت کنیم این مطلب واضح است در دنیا که بازارهای نفتی دست شرکتهای بزرگ است بنابراین وقتیکه ما می‌خواهیم حرفمان را بکرسی بنشانیم دچار اشکال بتوانیم حرفمان را بکرسی بنشانیم و دچار اشکال نشویم و آنها حرف ناصحیح اگر زدند بزنیم توی دهنشان نه اینکه ما اینجا شل بدهیم و قرارداد را بدون توجه به توهماتی که در آن هست تصویب کنیم بعد بدویم دنبالشان که بیا اینجا را درست کن خوب حالا که قرارداد را هنوز تصویب نکرده‌ایم باید این اشکالات را مرتفع بکنیم بنده با اصل فکر که خود لایحه باشد صددرصد موافقم البته با توجه به سه مطلبی که عرض کردم یعنی اولا باید موضوع انتقال و واگذاری که مخالف اصل ۲۴ قانون اساسی است حذف بشود دوم موضوع وامها روشن بشود بنده می‌گویم ۵/۵ درصد یا ده درصد یا هرچه حساب می‌کنید منظور این است که باید روشن بشود نه اینکه بانک فرانسه بهره اش را بتواند ببرد بالا و بیاورد پائین می‌بایست بهره روشن بشود ثالثاً ناحیه عملیات باید روشن بشود تا بعد دچار اشکال نشویم از این نظر که شرکت هائی که وابسته باین شرکت است و بعداً ممکن است خدای نکرده مخارجی را که متحمل شده‌اند و تابحال به نتیجه نرسیده‌اند بخواهند بحساب اراپ و بحساب ما بگذارند (احسنت- احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهادمی نمایم ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود:
ماده واحده: قرارداد ضمیمه راجع به پیمانکاری در امور اکتشاف و تولید بین شرکت ملی نفت ایران و آنترو پریز دورشرش ادا کتیویته پترولیر (اراپ) که مشتمل بر۴۴ ماده و یک ضمیمه مربوط به حدود ناحیه عملیات می‌باشد با تبصره‌های زیر:
تبصره۱- ناحیه عملیات این قرارداد شامل هیچیک از قطعات و قسمتهای مربوط بنواحی عملیات قراردادهای مصوبه نفتی دیگر نخواهد بود.
تبصره۲- بهره وامهای پیش بینی شده در قرارداد در هر حال یک دوم ۵% تجاوز نخواهد کرد. پس از حذف ماده۳۳ (موضوع انتقال و واگذاری) تصویب و به دولت اجازه مبادله و اجراء آن داده می‌شود. دکترمبین
رئیس- لایحه و پیشنهاد برای شور و دوم بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون برنامه راجع به لایحه برنامه عمرانی سوم.
رئیس- گزارش شور اول راجع به برنامه عمرانی
سوم مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش شور اول از کمیسیون برنامه بمجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسات عدیده با حضور آقای مدیر عامل سازمان برنامه لایحه شماره۴۵۲۱۰- ۴۲/۹/۲۶ دولت راجع به تصویبنامه شماره۲۲۷۰۴ مربوط به برنامه عمرانی سوم و تصویبنامه شماره۸۷۷۶ مربوط به اصلاح مواد۱و۴و۷ تصویبنامه برنامه عمرانی سوم و اصلاح اعتبارات فصل و بندهای برنامه کشاورزی و آبیاری و اعتبار بند۲ فصل دو و بند ۱ فصل هشت برنامه مزبور و تصویبنامه شماره۴۰۸۲۸ راجع به اصلاح ماده۳۳ تصوینامه برنامه عمرانی سوم را که بشماره۲۲بچاپ رسیده رسیدگی و اصلاح کرد و در جلسه سه شنبه ۴۵/۲/۶ بتصویب نهائی کمیسیون رسید.
اینک گزارش آن بشرح ذیل تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.
قانون برنامه عمرانی سوم کشور
فصل اول- برنامه
ماده۱- دولت مکلف است از محل درآمدهای مندرج در این قانون ظرف مدت پنج سال و نیم که از اول مهر ماه۱۳۴۱ شروع می‌شود مبلغ دویست و سی میلیارد ریال در اختیار سازمان برنامه بگذارد که طبق جدول پیوست بمصرف اجرای برنامه عمرانی سوم برساند.
ماده۲- اعتبار فوق شامل سرمایه گذاری کلیه مؤسسات دولتی در دوره برنامه سوم و همچنین هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید خواهد بود و هیچیک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و مؤسسات وابسته بدولت به استثنای دستگاههای انتظامی و شهرداریها مجاز نیستند بدون موافقت هیأت عالی برنامه مبادرت بسرمایه گذاری بنمایند.
تبصره- منظور از سرمایه گذاری در این قانون تخصیص اعتبار و مصرف آن برای یکی از امور تولیدی و عمرانی است که ضمن صورت فصول و بندهای برنامه تعیین می‌شود.
ماده۳- هیئت عالی برنامه می‌تواند بنابراحتیاجات طرحها در داخل هر فصل برنامه اعتبار هر بند را تا حدود بیست درصد اعتبار همان بند کاهش یا افزایش بدهد. کاهش یا افزایش اعتبار هر فصل تا حدود بیست درصد اعتبار همان فصل موکول بموافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
ماده۴- تقسیم سنواتی اعتبار موضوع ماده یک براساس فصول و بندهای برنامه بقرار زیر تعیین می‌شود.
نیمه دوم سال ۱۳۴۲ ۷/۳۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۲ ۱۸/۸۵ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۳ ۳۰/۶۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۴ ۴۰/۲۵ میلیارد ریال
نیمه دوم سال۱۳۴۵ ۶۰/۰۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۶ ۷۳/۰۰ میلیارد ریال
سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدهد بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.
ماده۵- سهمی از درآمد نفت که در هر سال (یا قسمتی از سال) طی دوره برنامه عاید دولت می‌شود بمحض وصول طبق جدول زیر در حساب مخصوصی بنام "حساب درآمد برنامه" در بانک مرکزی بریال سپرده خواهد شد.
نیمه دوم سال۱۳۴۱ ۵۵ درصد درآمد نفت (بارعایت قانون بودجه سال ۱۳۴۱)
نیمه دوم سال۱۳۴۲ ۶۰ درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال۱۳۴۳ ۶۵ درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال۱۳۴۴ ۷۰ درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال۱۳۴۵ ۷۵ درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال۱۳۴۶ ۸۰ درصد درآمد نفت
درموقع پرداخت اقساط فوق وجوه مربوط بهزینه طرحهای عمرانی مستمر دولت که ضمن برنامه سوم منظور
شده است و هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود آمده است براساس اعتبارات عمرانی مصوب و بترتیبی که بین وزارت دارائی و سازمان برنامه توافق خواهد شد از اقساط مزبور کسر خواهد گردید.
تبصره۱- درآمد نفت مذکور در این ماده عبارت است از جمع وجوهی که بموجب قرارداد نفت مصوب ۷ آبانماه ۱۳۳۳ (اعم از مالیات بردرآمد و پرداخت مشخص) پس از وضع قسط بدهی دولت بشرکت سابق نفت انگلیس و ایران (موضوع ماده یک قسمت دوم قرارداد مزبور) عاید دولت ایران می‌شود و همچنین هر درآمد دیگری که دولت ایران از منابع نفت طبق قراردادهای موجود یا قرارداد هائی که بعداً منعقد خواهد نمود بدست می‌آورد.
تبصره۲- علاوه بردرآمدهای مذکور دراین ماده درآمدهای متفرقه سازمان برنامه که ناشی از اجرای طرحهای عمرانی می‌باشد و همچنین دریافتی‌های بابت وامهای پرداختی سازمان برنامه نیز بحساب درآمد منظور خواهد شد
ماده۶- دولت مجاز است بمنظور جبران کمبود درآمد مذکور در ماده۵ نسبت به اعتبارات برنامه سوم حداکثر تا میزان شصت میلیارد ریال در مدت پنج سال و نیم اجرای برنامه از وامهای تحصیلی از مؤسسات خارجی پس از طی مراحل قانونی استفاده نماید.
وجوه حاصل از وامهای فوف بریال در "حساب درآمد برنامه" متمرکز خواهد گردید.
اصل و بهره وامهای مذکور در دوره برنامه سوم از محل درآمد برنامه و پس از آن از محل درآمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.
ماده۷- برداشت وجه از "حساب درآمد برنامه" منحصراً در اختیار سازمان برنامه خواهد بود و وجوه برداشتی در موارد زیر بمصرف خواهد رسید:
الف- پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه.
ب- پرداخت اقساط اصل و بهره وامهائیکه برای اجرای برنامه دوم تحصیل شده است و وامهائی که دولت طبق ماده۶ این قانون تحصیل خواهد نمود.
ج- پرداختهای که سازمان برنامه بموجب ماده ۳۳ این قانون بعمل خواهد آورد.
فصل سوم- سازمان برنامه
ماده۸- سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و وظایف آن عبارتست از:
اول- بررسی و تصویب طرحهای مربوط به فصول و بندهای برنامه و محول کردن اجرای آنها بدستگاههای اجرائی و نظارت در اجرای صحیح طرحها طبق فصل ششم این قانون.
دوم- پرداخت هزینه اجرای طرحهای مصوب و نگاهداری حسابها و ممیزی اسناد.
سوم- تنظیم گزارشهای اجرای برنامه و حساب و عملیات و تسلیم آن به مقامات مربوط طبق مواد بیست و پنج و بیست و هشت این قانون.
چهارم- تمرکز امور کمکهای خارجی بلاعوض (اعم از مالی و جنسی وفنی) و وامهای خارجی و هم آهنگ ساختن آن با برنامه و نمایندگی دولت در مذاکرات مربوط به وامها.
پنجم- بررسی و تهیه پیشنهاد بدولت در مورد وضع قوانین درباره هر نوع اقدام که برای حسن اجرای برنامه لازم شناخته شود.
ششم- تسویه حساب برنامه هفت ساله دوم و پرداخت دیون و وصول مطالبات آن طبق ماده سی و سه این قانون.
هفتم- تهیه برنامه عمرانی چهارم و تسلیم آن بمقامات مربوط حداقل شش ماه قبل از پایان برنامه سوم.
هشتم- تهیه گزارش اقتصادی سالانه با همکاری وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران و همچنین تخصیص اعتبارات عمرانی برای هر سال برنامه.
نهم- تهیه و تنظیم بودجه کل کشور.
ماده۹- مسئولیت امور سازمان برنامه با نخست وزیر است.
سازمان برنامه تحت نظر یک مدیر عامل اداره می‌شود که در مقابل نخست وزیر مسئول می‌باشد.
مدیر عامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی برای تمام مدت برنامه منصوب می‌شود.
مدیر عامل سازمان برنامه موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل آزاد یا سمت دولتی دیگر داشته باشد. حقوق و مزایای مدیر عامل از طرف هیئت دولت تعیین می‌شود.
اختیارات مدیرعامل سازمان برنامه بقرار زیر است:
۱- اداره امور سازمان برنامه براساس وظائفی که این قانون بسازمان مزبور محول نموده است.
۲- تعیین تشکیلات سازمان برنامه واداره امور استخدامی طبق آئین نامه استخدامی سازمان برنامه.
۳- امضاء اسناد اوراق بهادار و نامه‌ها و عقد قراردادهای مربوط به برنامه.
۴- تهیه آئین نامه‌های مذکور در این قانون و تسلیم آن بمقامات صلاحیتدار برای تصویب.
۵- نمایندگی سازمان برنامه در مقابل وزارتخانه‌های و مؤسسات دولتی و کمیسیونهای برنامه و سایر کمیسیونهای مجلسین و افراد و مؤسسات خصوصی داخلی و خارجی و محاکم با حق توکیل غیر.
مدیر عامل می‌تواند هر قسمت از اختیارات خود راکه لازم بداند کتباً بهر یک از کارمندان سازمان برنامه تفویض نماید.
ماده۱۰- بودجه اداری سازمان برنامه توسط مدیر عامل تهیه و به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
فصل چهارم- هیئت عالی برنامه
ماده۱۱- از نظر هم آهنگ کردن فعالیتهای اقتصادی دستگاههای مختلف دولت و نیز به منظور تأمین حسن اجرای برنامه هیئتی بنام "هیئت عالی برنامه" تحت ریاست نخست وزیر و عضویت شش نفر اشخاص زیر تشکیل می‌شود.
وزیر دارائی
وزیر اقتصاد
رئیس کل بانک مرکزی
سه نفر شخصیت مطلع که برای تمام مدت برنامه به پیشنهاد مدیر عامل سازمان برنامه بتصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شوند و حق حضور آنان با تصویب هیئت دولت تعیین خواهد شد.
جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵ نفر رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه رأی لااقل ۴ نفر معتبر خواهد بود. جلسات مزبور با دعوت مدیرعامل سازمان برنامه حداقل ماهی یکبار با حضور او تشکیل می‌شود و در غیاب مدیر عامل معاونی که از طرف او تعیین شده است حضور خواهد یافت.
ماده۱۲- وظایف هیئت عالی برنامه به قرار زیر است:
۱- توصیه نسبت به اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و مالی و اداری و اجتماعی دولت و مقررات مربوط با توجه به گزارش اقتصادی سالانه.
۲- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مشی اجرای برنامه و نوع و حدود عملیات سالانه.
۳- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مسائلی که وزارتخانه‌ها ضمن اجرای برنامه با آن مواجه می‌شوند
۴- تصویب اعتبارات عمرانی هر سال
۵- اظهار نظر نسبت به پیشنهادات سازمان برنامه در مورد تغییر اعتبارات برنامه.
فصل پنجم- هیئت عامل برنامه
ماده۱۳- "هیئت عامل برنامه" مرکب است از مدیر عامل سازمان برنامه باسمت ریاست هیئت و چهار نفر عضو که از اشخاص با تجربه و بصیر در رشته‌های مختلف مربوط به برنامه برای تمام مدت برنامه بنا به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند. در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت عاملی جانشین او بهمان ترتیب منصوب خواهد شد.
چهار نفر عضو هیئت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیر دولتی دیگر داشته باشند (به استثنای مؤسسات خیریه آنهم غیر موظف) و از نظر تشکیلاتی و امور استخدامی (بجز نحوه عزل و نصب) تابع سازمان برنامه و آئین نامه استخدامی آن خواهند بود.
حقوق و مزایای هیئت عامل توسط هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
ماده۱۴- وظائف "هیئت عامل برنامه" بقرار زیر است.
۱- تصویب طرحهای اجرائی و روش اجرای آنها در حدود مصوبات هیئت عالی برنامه.
۲- تصویب طرح قراردادهای نمونه برای فعالیتهای مشابه در رشته‌های مختلف.
(قراردادهائی که طبق نمونه نباشد باید به تصویب هیئت عامل برنامه برسد).
۳- تصویب پیشنهادهای ترک مناقصه و مزایده.
۴- تصویب پیشنهادهای ارجاع به داوری و تعیین داور و تفویض اختیار صلح و تصویب پیشنهادهای مربوط به صلح و اصلاح دعاوی.
تبصره- در مورد تغییر یا رد موضوعهای پیشنهادی هیئت عامل موظف است پس از استماع توضیحات نماینده دستگاه مربوط تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
ماده۱۵- جلسات هیئت عامل با حضور لااقل سه نفر که یکی از آنها مدیر عامل یا معاون او خواهد بود رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه لااقل رأی سه نفر معتبر خواهد بود.
فصل ششم
تهیه و اجرای طرحهای عمرانی و نظارت برآنها
ماده۱۶- سازمان برنامه قبل از خاتمه هر سال ارقام اعتبارات عمرانی سال بعد را با توجه به ماده۴ باهمکاری دستگاههای اجرائی تهیه و پس از تصویب هیئت عالی برنامه بمرحله احرا خواهد گذارد.
ماده۱۷- سازمان برنامه اجرای طرحهای عمرانی را پس از رسیدگی و تصویب بعهده وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی مسئول و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول خواهد نمود و مساعدتهای لازم را بمنظور تجهیز و آماده نمودن این دستگاهها بعمل خواهد آورد.
برای اجرای طرحهائی که جزء فعالیت هیچ یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی موجود نباشد و اداره کردن تأسیساتی که در اثر اجرای آن بوجود می‌آید دستگاههای مناسبی با تصویب هیئت دولت تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان برنامه ایجاد خواهد گردید.
تبصره- سازمان برنامه می‌تواند اجرای طرحهائی را که در دوره برنامه دوم مستقیماً بعهده داشته است تا خاتمه عملیات این طرحها بهمان نحو ادامه دهد.
ماده۱۸- برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداریهای کل را سازمان برنامه با توجه به نظر استانداران و فرمانداریهای کل تهیه می‌نماید و هر سال طرحهائی از قبیل راههای فرعی و آموزشگاهها و درمانگاهها و امور اجتماعی شهرها و روستاها و آبیاری و کشاورزی را که اجرای آنها در محل بدون احتیاج بمراجعه به مرکز امکان پذیر باشد پس از تصویب به استانداران و فرمانداران کل ابلاغ خواهد نمود تا طبق مقررات سازمان برنامه اجرا نمایند.
برای آنکه استانداران و فرمانداران کل بهتر بتوانند احتیاجات عمرانی منطقه خود را پیش بینی نموده و در اجرای آنها مجهز شوند سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها خواهد گذاشت که زیر نظر آنها انجام وظیفه نمایند.
ماده۱۹- درمورد فعالیتهای عمرانی شهرداریها و مؤسسات وابسته بآنها و مؤسسات عمومی و عام المنفعه‌ای که طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه بارعایت اولویت شهرهائی که از جهت اقلیمی و جغرافیائی و درآمد و استفاده ازکمک‌های عمومی دولت در وضع نامساعدی قرار دارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت طرحهای مربوط به تأمین آب مشروب و برق و طرحهای حفاظتی و بهداشتی و تهیه مسکن و تلفن با اعطای وام و کمکهای
رایگان فنی و غیر فنی مبادرت خواهد نمود. طرز اجرای این ماده و همچنین میزان وام و کمک بلاعوض و بهره و مدت وام طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که ازطرف سازمان برنامه تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره- قراردادهائی که سازمان برنامه طبق مقررات قانون برنامه هفت ساله دوم برای اجرای بعضی طرحها با شهرداریها منعقد نموده تا خاتمه عملیات این طرحها بقوت خود باقی خواهد بود و سازمان برنامه می‌تواند بمنظور کمک بشهرداریها اقساط معوقه بدهی و مانده سهمیه آنها را از هزینه اجرای طرحها که طبق قراردادهای منعقد باید تا آخر شهریور ماده۱۳۴۱ بحساب سازمان برنامه پرداخت گردد در مدت اجرای بقیه عملیات طرحها تقسیط و دریافت دارد.
ماده۲۰- برای تشویق و بکارانداختن سرمایه گذاری خصوصی در فعالیتهای عمرانی و تولیدی که در جهت هدفهای برنامه سوم باشد سازمان برنامه می‌تواند مستقیماً یا از طریق مؤسسات مشارکت نماید. همچنین سازمان برنامه می‌تواند کمکهای فنی لازم را برای تهیه طرحهای عمرانی و تولیدی خصوصی که منطبق با برنامه سوم باشد بعمل آورد.
ماده۲۱- هر یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی باید بمنظور تهیه طرحهای عمرانی دفتری برای طرح زیزی ایجاد نماید.
سازمان برنامه می‌تواند تهیه طرحهای عمرانی را مستقیماً عهده دار گردد و یا بوزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول و در صورت ضرورت در تهیه طرحها به آنها کمک نماید.
ماده۲۲- دستگاههای اجرائی مکلفند در پیشرفت طرحهای عمرانی عملیات مستمر و غیر مستمر مراقبت دائم بعمل آورند و منظماً گزارشهائی به سازمان برنامه بدهند. سازمان برنامه از جهت رعایت دستور العمل‌ها و مقررات برنامه و پیشرفت طرحها طبق برنامه کار پیش بینی شده و تطبیق عملیات با مشخصات تعیین شده و عدم تجاوز از اعتبارات مصوب طرح نظارت خواهد نمود.
نظارت در اجرای طرحهائی که توسط اشخاص و مؤسسات خصوصی انجام می‌شود و سازمان برنامه طبق ماده۲۰ از راه مؤسسات اعتباری به آنها وام می‌دهد بنمایندگی از طرف سازمان برنامه توسط مؤسسات اعتباری مزبور بعمل خواهد آمد و سازمان برنامه در موارد لازم مستقیماً نظارت خواهد نمود.
ماده۲۳- برای انجام مطالعات فنی و تهیه برآوردها و نقشه‌ها و نظارت فنی در اجرای طرحها در مواردی که ضرورت ایجاب می‌کند سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی می‌توانند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (اعم از افراد یا مؤسسات ایرانی و خارجی) قرارداد منعقد نمایند. تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور یا کارشناسان باید با موافقت قبلی هیئت عالی برنامه بعمل آید.
ماده۲۴- سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی در مورد اجرای طرحهای عملیات عمرانی غیر مستمر تابع آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی خواهند بود که بنا به پیشنهاد سازمان برنامه به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید. در مورد طرحهای عملیات عمرانی مستمر از نظر تبعیت از آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی سازمان برنامه و یا مقررات جاری وزارت دارائی نحوه عمل طبق توافق بین سازمان برنامه و وزارت دارائی خواهد بود.
تبصره- سازمان برنامه می‌تواند در مورد طرحهائی که به تشخیص سازمان ماهیت و طرز اجرای آن ایجاب می‌کند تبعیت از آئین نامه‌ها و مقررات خاص دستگاههای اجرائی را تصویب نماید.
ماده۲۵- سازمان برنامه هر سه ماده گزارشی از پیشرفت عملیات برنامه را تسلیم نخست وزیر خواهدنمود.
سازمان برنامه منتهی تا سه ماه پس از پایان هر سال گزارش جامعی از فعالیتهای عمرانی که از شروع برنامه سوم تا پایان سال مزبور صورت گرفته به انضمام صورت حسابی از درآمدها و پرداختهای دوره مزبور برای تقدیم به مجلسین به نخست وزیر تسلیم می‌نماید. در این گزارش توجه خاصی
نسبت به این موضوع که هدفهای برنامه تا چه حد تحقق یافته است خواهد شد.
ماده۲۶- دستگاههای اجرائی مکلفند منظماً کلیه ارقام و اطلاعاتی راکه برای تهیه گزارشهای موضوع مواد ۲۵و۲۸ این قانون ضروری است به سازمان برنامه تسلیم دارند و کلیه اوراق و اسناد خرج و دفاتر مربوط به اجرای طرحها را در اختیار سازمان مزبور بگذارند و وسائل نظارت و رسیدگی دقیق را از هر حیث فراهم سازند.
در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده و ماده۲۲ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدامات لازم را معمول و در صورت اقتضاء از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها به دستگاههای مزبور خودداری می‌نماید و این عملیات را بنحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید و مراتب را بدولت گزارش خواهد داد.
درمواردی که پرداخت هزینه‌های عملیات عمرانی توسط وزارت دارائی بعمل می‌آید سازمان برنامه موارد تخلف و نظرات خود را بوزارت دارائی اطلاع خواهد داد تا اقدامات لازم از طرف آن وزارت بعمل آید.
فصل هفتم- هیئت حسابرسی برنامه
ماده۲۷- "هیئت حسابرسی برنامه" مرکب خواهد بود از سه نفر حسابرس با تجربه و بصیر که دو نفر از آنان از طرف مجلس شورای ملی از میان فهرست ۶ نفری و یک نفر دیگر از طرف مجلس سنا از میان فهرست سه نفری که دولت پیشنهاد می‌نماید برای مدت یکسال انتخاب می‌شوند و تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند ماند. در صورت فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت مزبور جانشین او بترتیب مقرر در فوق از طرف مجلس شورای ملی یا مجلس سنا انتخاب خواهد شد.
حقوق و مزایای اعضای هیئت حسابرسی برنامه از طرف هیئت وزیران تعیین و از محل بودجه اداری سازمان برنامه پرداخت خواهد شد. اعضای هیئت حسابرسی موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یا سمت دولتی دیگر داشته باشند.
ماده۲۸- سازمان برنامه حسابهای نهائی عملیات مالی هر سال خود را شامل اقلام کلیه درآمدها و اعتبارات مصوب و کلیه هزینه بتدریج که اسناد مربوط ممیزی می‌شود بمنظور حسابرسی تسلیم هیئت حسابرسی برنامه می‌نماید و آن قسمت از اسناد هزینه را که هیئت مزبور بخواهد ارسال می‌دارد.
تسلیم ارقام و مدارک فوق باید بنحوی باشد که تمام آنچه مربوط به هر سال است حداکثر تا آخر آبانماه سال بعد به هیئت حسابرسی برنامه تسلیم گردد. هیئت مزبور مکلف است محاسبات سال قبل را از جهت تطبیق هزینه‌ها با اعتبارات و طرحهای مصوب و مقررات مربوط رسیدگی نموده چنانچه ایراد و اشکالی دید نظر خود را به مدیر عامل سازمان برنامه بدهد.
درصورتیکه بین مدیر عامل سازمان برنامه و هیئت حسابرسی اختلاف نظری باقی بماند مرجع رسیدگی به آن نخست وزیر می‌باشد.
حسابهای نهائی هر سال که به ترتیب فوق رسیدگی می‌شود توسط هیئت مزبور تا ۱۵ اسفند ماه سال بعد به کمیسیونهای برنامه مجلسین تقدیم می‌گردد.
ماده۲۹- بمنظور اینکه هیئت حسابرسی برنامه بتواند بنحوا حسن انجام وظیفه نماید سازمان برنامه باید کارکنان و وسائل و تسهیلات لازم را در حدود بودجه سالانه مصوب در ا ختیار هیئت مزبور بگذارد.
هزینه حسابرسی برنامه و تعداد کارکنان مورد نیاز ضمن بودجه اداری هر سال سازمان برنامه بطور مشخص تعیین می‌شود و ا عتبار مربوط طبق مقررات و آئین نامه‌های سازمان برنامه بمصرف می‌رسد.
فصل هشتم- مقررات مختلف
ماده۳۰- هرگاه برای اجرای طرحها احتیاج بخرید اراضی (اعم از دائر و بایر) وابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی پیدا شود بطریق زیر عمل خواهد شد:
۱- بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات بوسیله هئیت سه نفری مرکب از نماینده دستگاه اجرائی مالک یا نماینده او و نماینده ثبت براساس نظر کارشناسان فنی تعیین خواهد شد.
طرفین معامله می‌توانند در صورت عدم توافق یا نظر هیئت فوق الذکر تقاضای طرح موضوع را در هیئت سه نفری دیگر مرکب از وزیر کشور- دادستان کل- مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها بنمایند. نظر هیئت دوم که با توجه بنظر کارشناسان فنی خواهد بود لازم الاجراء است.
۲- ملاک تعیین قیمت عبارتست از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و بدون در نظر گرفتن منظور از خرید و تأثیر اجرای عملیات در قیمت‌ها.
۳- پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات بمالک آن براساس قیمت عادله فوق به اضافه پنج درصد آن خواهد بود. هرگاه مالک در محل ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق ده درصد دیگر بقیمت عادله افزوده خواهد شد و هرگاه ممرعاشه او منحصر بدرآمد ملک متصرفی باشد پانزده در صد قیمت عادله نیز از این بابت باو پرداخت خواهد گردید.
۴- در مورد املاک مزروعی علاوه بر آنچه طبق بندهای۲و۳ فوق به مالک پرداخت می‌شود معادل پانزده در صد قیمت عادله مذکور در بند۲ فوق بین زارعین و خوش نشینان و برزگران محل که از آنجا کوچ می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل آنها بوسیله فرماندار محل تقسیم خواهد شد.
۵- تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات بعد از پرداخت تمام قیمت معین شده بمالک یاتودیع آن در صندوق ثبت محل مجاز و نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست بطریق اجاره طویل المدت یا تبدیل به احسن استفاده خواهد شد.
۶- در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد دادستان محل از طرف اوسند انتقال ملک مورد نظر را پس از تودیع قیمت در صندوق ثبت امضاء و ظرف یکماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
۷- اراضی واقع در خارج از محدوده شهرها که در مسیر راههای اصلی یا فرعی و یاخطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد بارعایت حریم مورد نیاز از طرف صاحبان این اراضی مجاناً برای این منظور تخصیص داده خواهد شد و در صورتیکه در اراضی مزبور مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که براثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید قیمت اعیانی از بین رفته را طبق مقررات این قانون بپردازند و یا خسارات وارده را جبران کنند.
ماده۳۱- اضافه ارزشی که در نتیجه اجرای عملیات عمرانی توسط دستگاههای اجرائی اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت و همچنین شهرداریها در املاک خصوصی واقع در حوزه آن عملیات وبدون سعی و عمل مالک حاصل می‌گردد مشمول مقررات زیر خواهد بود و
اضافه ارزش عبارتست از تفاوت بین قیمت ملک در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و قیمت آن در تاریخ شروع بهره برداری از تأسیسات ایجاد شود.
۱- هرگاه تفاوت حاصله بیست درصد یا کمتر از آن باشد ملک از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است و از مازاد بیست درصد نصف آن متعلق بدولت یا شهرداری محل خواهد بود.
۲- اضافه ارزش به اراضی دائر و بایر تعلق خواهد گرفت و اعیانی و اراضی زراعتی که در آغاز برنامه عمرانی سوم سابقه زراعت داشته تا وقتی که زراعت می‌شود و باغات تا وقتی که مالک استفاده محصول از آن می‌نماید از پرداخت اضافه ارزش معاف است و در صورتیکه مالک اراضی زراعتی و باغات از آبی که در اثر عملیات عمرانی بدست آمده بمقدار بیشتری استفاده نماید حقاً به مناسبی خواهد پرداخت برای تعیین شعاع حوزه‌ای که مشمول پرداخت حق اضافه ارزش می‌شود و تشخیص اضافه ارزش حاصله و میزان آن کمیسیونی مرکب از دادستان محل و رئیس ثبت و رئیس کشاورزی و یکنفر نماینده مالک یا مالکینی که
ملک آنها مشمول اضافه ارزش می‌باشد و در صورت استنکاف مالک یا مالکین یک نفر معتمد محل و نماینده دستگاهی که عملیات عمرانی را انجام داده است تشکیل خواهد شد و نظر این کمیسیون قاطع خواهد بود.
مالک می‌تواند حق اضافه ارزش تعیین شده را در مدت پنج سال به اقساط مساوی سالانه پرداخت کند و یا مقداری از اراضی خود را که قیمت آن معادل حق اضافه ارزش است تحویل دهد. هرگاه مالک از پرداخت تمام یا بعضی اقساط و یا تحویل اراضی امتناع نماید دادستان شهرستان محل به تشخیص کمیسیون فوق از طرف او سند انتقال آن مقدار از اراضی را که قیمت آن معادل حق دولت یا شهرداری محل از اضافه ارزش حاصله باشد برای واگذاری به دولت با شهرداری امضاء خواهد نمود.
۳- انجام عملیات عام المنفعه از قبیل لوله کشی آب آشامیدنی- برق روشنائی- امور فرهنگی- امور بهداشتی و امثال آن موجب مطالبه اضافه ارزش از املاک واقع در حوزه آن عملیات نخواهد بود. ایجاد تأسیسات برق صنعتی موجب پرداخت حق اضافه ارزش خواهد بود.
۴- موقوفات عامه از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است ولی موقوفات اولادی مشمول پرداخت این حق خواهد بود به اقساطی که کمتر از پنج سال و زائد بر هفت سال نباشد.
ماده۳۲- دستگاههای تابعه دولت و بنگاهها و شرکتهای دولتی مجاز نیستند بدون موافقت قبلی وزارت دارائی و سازمان برنامه برای گرفتن وام یا اعتبار از مؤسسات خارجی اقدام کنند و یا برای گرفتن کمک فنی خارج تعهداتی بنمایند.
ماده۳۳- سازمان برنامه مسؤل تصفیه حساب برنامه هفت ساله دوم و وصول مطالبات و پرداخت دیون آن می‌باشد. کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیونی که برای اجرای طرحهای برنامه هفت ساله دوم بشرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:
الف- هزینه‌های اجرائی عملیات طرحهائی که در آخر شهریور ماه۱۳۴۱ در حال اجراء بوده است.
ب- تعهدات و دیون مربوط به طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در دست اجراء بوده است.
ج- تعهدات و دیون مربوط به طرحهای خاتمه یافته تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط به هزینه‌های اداری و یا آنچه پس از رسیدگی بحسابهای برنامه دوم تعیین شده و می‌شود و مربوط بطرح خاص نیست و یا دیونی که در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور در این قانون راتقلیل دهد.
ماده۳۴- تأسیساتی که طبق قانون برنامه هفت ساله دوم بوجود آمده و در موقع تصویب این قانون در اختیار سازمان برنامه می‌باشد با اعتبارات مربوط به وزارتخانه‌ها و بنگاهها و شرکتها و سایر دستگاههای دولتی مسئول منتقل می‌شود.
تأسیسات مزبور در وضعی تحویل شود که از هر جهت برای بهره برداری آماده باشد.
دستگاههای دولتی موظفند بمحض اعلام سازمان برنامه نسبت به تحویل گرفتن تأسیسات اقدام نمایند.
ماده۳۵- دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی موجود متعلق بخود و همچنین تأسیساتی را که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید اعم از تمام شده و یا در هر مرحله احداث کلا یا قسمتی از سهام آن را بنا به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات به ترتیبی که درهر مورد مقرر خواهد داشت بفروش برساند.
ماده۳۶- اختیارات صاحبان سهام شرکتهای تابعه سازمان برنامه درمجامع عمومی بامدیر عامل سازمان برنامه می‌باشد که طبق سیاست کلی که از طرف هیئت عالی برنامه تعیین می‌شود اقدام نماید.
ماده۳۷- سازمان برنامه می‌تواند به ترتیبی که بموافقت بانک مرکزی خواهد رسید عملیات بانکی مربوط بخود و یا مؤسسات تابعه را بوسیله بانک اعتبارات
صنعتی انجام دهد و تمام یا قسمتی از وجوه مربوط را در بانک مزبور نگاهداری نماید.
ماده۳۸- آئین نامه‌های اجرائی این قانون که بتصویب هیئت وزیران رسیده است تا پایان برنامه سوم قابل اجرا می‌باشد و تغییر آن با تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
اعتبارات عمرانی برنامه سوم کشور
(مهر۴۱تا پایان سال۱۳۴۶)
پیش بینی منابع مالی و اعتبارات برنامه عمرانی سوم کشور
(از اول مهر ۱۳۴۱تا پایان سال۱۳۴۶)
پیش بینی منابع مالی مبالغ بمیلیارد ریال
سهم سازمان برنامه از درآمد نفت ۱۴۵/۱
پذیره نفت ۸/۶
وامهای داخلی:
الف- اسناد خزانه ۱۲/۵
ب- وام بانک مرکزی برای پالایشگاه و لوله دوم نفت ۱۰
ج- وام بانک مرکزی برای سایر طرحهای مشخص عمرانی ۵/۲ ۲۷/۷
متفرقه و انتقالی از برنامه دوم ۴/۲
استفاده از اعتبارات کوتاه مدت ۳/۵
وامهای خارجی ۶۰/۹
اعتبارات برنامه سوم ۲۵۰
اعتبارات عمرانی ۲۳۰
هزینه‌های اداری و باز پرداخت وامها ۲۰
۲۵۰
خلاصه کل فصول ۱۰گانه (مبالغ به میلیون ریال)
شماره فصل عنوان فصل اعتبارات عمرانی برنامه سوم (برساس۲۳۰ میلیاردریال)
۴۹۰۰۰ کشاورزی و آبیاری ۱
۲۷۰۰۰ ۲ صنایع و معادن
۴۱۵۰۰ نیرو وسوخت ۳
۵۶۰۰۰ ۴ ارتباطات و مخابرات
۱۷۴۰۰ ۵ فرهنگ
۱۳۵۰۰ ۶ بهداشت و بهداری
۳۶۰۰ ۷ کار ونیروی انسانی
۸ عمران شهری ۷۰۰۰
۹ برنامه ریزی و آمار ۱۵۰۰
۱۰ خانه سازی و ساختمان ۱۳۵۰۰
جمع کل فصول ۲۳۰۰۰۰
فصل اول- کشاورزی و آبیاری (مبلغ به میلیون ریال
شماره فصل عنوان بند اعتبارات عمرانی برنامه سوم (براساس۲۳۰میلیارد ریال)
۱ آبیاری ۲۲۰۰۰
۲ اصلاحات ارضی ۷۰۰۰
۳ اعتبارات کشاورزی ۸۰۰۰
۴ آموزش و تحقیقات ۵۰۰
۵ بهبود و تولید محصولات کشاورزی ۴۱۰۰
۶ حفظ منابع طبیعی کشاورزی ۹۰۰
۷ دامپروری و دامپزشکی ۱۲۰۰
۸ محصولات نباتی ۸۰۰
۹ عمران روستائی و ترویج ۴۵۰۰
جمع فصل اول ۴۹۰۰۰
Page 24 missing
فصل ششم- بهداشت و بهداری (مبالغ به میلیون ریال)
شماره بند عنواب بند اعتبارات عمرانی برنامه سوم (براساس۲۳۰میلیاردریال)
۱ تحقیقات ۶۰۰
۲ تأسیسات و تجهیزات و وسائل ۳۹۰۰
۳ مبارزه بابیماریها ۸۲۰۰
۴ خدمات ویژه بهداشتی ۳۰۰
۵ آموزش کادر فنی ۵۰۰
جمع فصل ششم ۱۳۵۰۰
فصل هفتم- کارو نیروی انسانی (مبالغ به میلیون ریال)
شماره بند عنوان بند اعتبارات عمرانی برنامه سوم (براساس۲۳۰میلیاردریال)
۱ تعلیمات کشاورزی ۹۰۰
۲ تعلیمات حرفهای ۹۰۰
۳ تعلیمات حرفهای ضمن کار ۴۵۰
۴ تعلیمات حرفهای سربازان ۷۰
۵ تعلیمات عالیه فنی ۶۵۰
۶ تعلیمات مدیریت و بهبودی تشکیلات ۴۰۰
۷ امور مربوط بکار و کارگری ۲۳۰
جمع هفتم فصل ۳۶۰۰
فصل هشتم- عمران شهری (مبالغ به میلیون ریال)
شماره بند عنوان بند اعتبارات عمرانی برنامه سوم (براساس۲۳۰میلیاردریال)
۱ نقشه‌های جامع ۱۵۰
۲ آب مشروب وطرحهای بهداشت شهری ۶۴۰۰
۳ طرحهای حفاظتی ۴۵۰
جمع فصل هشتم ۷۰۰۰
رئیس کمیسیون برنامه-دکتر الموتی
فصل نهم- برنامه ریزی و آمار (مبالغ به میلیون ریال)
شماره بند عنوان بند اعتبارات عمرانی برنامه سوم (براساس۲۳۰میلیاردریال)
۱ برنامه ریزی ۷۰۰
۲ آمار ۸۰۰
جمع فصل نهم ۱۵۰۰
فصل دهم- خانه سازی و ساختمان (مبالغ به میلیون ریال)
شماره بند عنوان بند اعتبارات عمرانی برنامه سوم (براساس۲۳۰میلیاردریال)
۱ خانه سازی و ساختمان ۱۳۵۰۰
جمع فصل دهم ۱۳۵۰۰
رئیس کمیسیون برنامه-دکتر الموتی
رئیس- کلیات این لایحه مطرح است آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکترمبین- بنده مطلبی که اینجا بنظرم رسید یکی اینستکه در ماده۴ در لایحه اصلی دولت که الآن بصورت قانونی نافذ است یعنی جزو تصویبنامه زمان فترت است و از تاریخ تصویب تا امروز نافذ بوده است در آنجا هم نسبت به نیمه دوم سال چهل و یک ۱۰میلیارد ریال منظور کرده که در کمیسیون تبدیل شده به ۷/۳۰ میلیارد ریال و در سال چهل و دو ۲۲ میلیارد بوده که در کمیسیون تبدیل شده به ۱۸/۸۵ میلیارد ریال سالهای بعد در کمیسیون اضافه شده یعنی سال ۴۳ بیست و چهار میلیارد ریال بوده به ۳۰/۶۰ میلیارد اضافه شده و در سال ۴۴ که ۲۶ میلیارد بوده به ۲۵/۴۰ میلیارد ریال اضافه شده و سال ۴۵ ,۲۸ میلیارد به ۶۰میلیارد ریال و سال ۴۶ , ۳۰ میلیارد ریال که به ۷۳ میلیارد ریال اضافه شده است.
آن قسمتهائی که اضافه شده است اشکالی ندارد برای اینکه مبلغی بوده و خرج نشده و ما تصویب می‌کنیم اما چیزی را که خرج نشده و زیاد آمده اگر خرج شده باشد باید بیایند جواب بدهند که بموجب کدام قانون خرج کرده‌اند ما نمی‌توانیم کسر کنیم یعنی نیمه سال ۴۱ و سال ۴۲ را کمیسیون بچه حساب کسر کرده است تقسیم سنواتی اعتبار نسبت به آن قسمت هائی که تمام شده، نسبت بسالهای گذشته قابل اضافه شدن هست اما قابل کسر نیست شما اگر کسر کرده‌اید پولش می‌رود به سالهای بعد و پولش برمی گردد به خزانه دولت و نمی‌توانیم آن پول اضافی را برگردانیم برای سالهای دیگر و حساب کنیم بنده نظرم اینست و پیشنهاد کردم که ماده۴ بطریقی که در لایحه دولت بوده برگردد مطلب دیگر در ماده۶ پیشنهادی دولت حداکثر میزان استقراض بمنظور جبران کمبود درآمد و ۴۰میلیارد ریال بوده که در کمیسیون به ۶۰ میلیارد ریال رسانده‌اند (دکترالموتی- این در بودجه تصویب شده است) اگر در بودجه تصویب شده من حرفم را پس می‌گیرم بنده پیشنهاد کرده‌ام که بشود ۴۰ میلیارد ریال اگر خرج نشده حالا من در کمیسیون مجدداًشرکت می‌کنم اگر در بودجه تصویب شده است که هیچ اشکالی ندارد.
رئیس- در کلیات لایحه نظر دیگری نیست؟
دکترالموتی- بنده تذکری دارم.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است فعلا بحثی در مواد نداریم.
دکترالموتی- اجازه بفرمائید توضیح عرض کنم آقایان روشن بشوند.
رئیس- بفرمائید.
دکترالموتی- بنده از آقای دکترمبین متشکرم که وسیله شدند در کلیات مطالبی راجع به برنامه سوم عرض بکنم بطوری که نمایندگان محترم مستحضر هستند لایحه عمرانی برنامه سوم قبل از سال ۴۱ تنظیم شده بود یعنی قبل از انقلاب ششم بهمن طبیعتاً برنامه‌ای که تنظیم شد و بتصویب رسید براساس وضعی بودکه قبل از ششم بهمن در مملکت ما وجود داشت بنابراین لایحه برنامه عمرانی سوم یک لایحه برنامه ۱۴۰ میلیارد ریالی بود ولی بعد از انقلاب ششم بهمن و تغییر سیستم اجتماعی مملکت اساساً آن برنامه سوم تغییر کرد برای اینکه خرج‌های جدیدی پیش آمد که در برنامه سوم پیش بینی نشده بود از جمله اصلاحات ارضی، سپاه دانش، سپاه بهداشت و این برنامه‌های جدید انقلابی که می‌بایستی از محلی اعتباراتش تأمین می‌شد طبعاً طراحان برنامه سوم که یک برنامه را با یک ارقام معینی تنظیم کرده بودند و بصورت تصویبنامه‌های زمان فترت گذشته بود این برنامه نمی‌توانست منطبق با برنامه‌های بعد از انقلاب باشد بهمین صورت طی تصویب نامه‌های دیگری آقای دکتر مبین این برنامه‌ها تغییر کرد چنانچه اگر لایحه برنامه سوم به آن صورتی که پیش بینی شده اجرا می‌شد نمی‌توانست بابرنامه‌های فعلی منطبق باشد مثلا این اقلامی که بنده اینجا دارم منابع پرداختی بابت فعالیتهای تا آخر سال ۴۴است که عرض می‌کنم بابت اصلاحات ارضی ۴۳۰۳۸۳۹۰۰۰ ریال پرداخت و خرج شده بابت سپاه دانش ۷۸۶۸۲۶۰۰۰خرج شده سپاه بهداشت ۱۱۸۵۲۸۰۰۰ ریال سپاه ترویج و آبادانی و همچنین برنامه هائی که در مورد راههای اصلی
و فرعی است تمام اقلام در اینجا هست و اصولا برنامه هائی که در مورد راههای اصلی و فرعی وجود داشت آنها هم بکلی تغییر کرد برای اینکه قبل از انقلاب ششم بهمن توجه به راههای فرعی که برای زارعین و دهقانان بود نمی‌شد ولی بعد بطوری که در اقلام می‌بینیم اعتباری در حدود بیست و هفت میلیارد و پانصد میلیون ریال برای راههای اصلی داده شده و هیئت میلیارد ریال بابت راههای فرعی تأمین گردیدند (آقایان- این ارقام از کجا استخراج شده؟) تمامش ارقام رسمی سازمان برنامه است که آقای مهندس اصفیا و سایر مقامات سازمان برنامه در کمیسیون در اختیار ما گذاشتند شما توجه بفرمائید و بروید به بینید که همه این بیست و هفت میلیارد را برای راههای اصلی و این هشت میلیارد را برای راههای فرعی داده‌اند و تصور نمی‌کنم کسی بتواند مدعی بشود که از این بیست و هفت میلیارد تا دینار آخرش بمصرف واقعی رسیده باشد وقتی کاری در مملکت می‌شود احتمال این هست که در جریان کارهم اتفاقی بیفتد بنابراین آن برنامه سومی که روز اول طرح شده بود با این لایحه‌ای که الآن مطرح است بکلی اختلاف دارد تمام این اختلافات هم در آن زمان با تصویب نامه‌ها تغییر کرد بنحوی که وقتی ما خواستیم برنامه سوم رادر کمیسیون بررسی کنیم ناچار شدیم تمام این تصویبنامه‌ها را بیاوریم و از جمع آنها یک لایحه‌ای تنظیم کنیم بخصوص اینکه ما اساساً درطرح برنامه سوم بهیچوجه دخالت نداشتیم نه نظارت این دخالت و نظارت قبل از افتتاح مجلس بود چون تصویبنامه گذشته بود بهمان صورت هم عمل می‌شد ولی عرض کردم در تصویبنامه‌های بعدی آن اقلام و آن اعداد بکلی تغییر کرد چنانکه رقم اعتباری برنامه سوم اول ۱۴۰ میلیارد ریال بود بعد به ۲۰۰ میلیارد رسید و بعد ۲۳۰ میلیارد و ملاحظه می فرمائید که تمام آن ارقام هم تغییر کرده شاید یکی از مطالبی که مورد علاقه هم بود که در برنامه سوم واقعاً طرح بشود آن دخالت و نظارتی بود که قوه مقننه باید در امر برنامه ریزی و هزینه‌های این کار داشته باشد در کمیسیون برنامه که همکاران محترم تشریف داشتند و در این مسائل مذاکرات مفصلی شد ما این مطالب را یاد آور شدیم که بدون شک نماینده یک محل به احتیاجات مردم منطقه خودش از کسانیکه در مرکز نشسته‌اند و بحث می‌کنند بیشتر و واقف هستند و بهتر می‌توانند در اینکار راهنمای دستگاه باشد یا پیشنهادی مفیدتر داشته باشند چون وقتی در مملکت در یک استانی شهرستانی یا در یک بخشی یک راهی ساخته بشود با هزینه‌های سنگین و آن راه حقیقتاً آنطور که لازم است مورد احتیاج آنمحل نباشد در حالیکه اگر نظر مردم محل و وکیل محل گرفته می‌شد در این مسائل ممکن بود راه بهتری ساخته بشود اینهم مورد قبول طراحان برنامه قرار گرفت و قرار است در برنامه چهارم که یکسال ونیم دیگر شروع می‌شود قبل از اینکه برنامه شروع بشود از نظر تمام نمایندگان در تنظیم و طرح برنامه استفاده بشود هم از نظر طرح برنامه ریزی و هم از نظر احتیاجات محلی امیدوارم از چند روز دیگر این دعوت بشود از نمایندگان هر استانی جداگانه (آقایان- در این دوره یا دوره بعد ؟) عرض کردم تا ۱۵ روز دیگر و تا پانزده روز دیگر جنابعالی حتماً تشریف دارید از نمایندگان این دوره تا یکماه بیست روز دیگر این دعوت خواهد شد و پیشنهادی که نمایندگان در مورد استان خودشان دارند در کمیسیون برنامه طرح خواهیم کرد البته ممکن است هر یک از نمایندگان برنامه‌های صحیحی داشته باشند ولی از نظر مالی مملکت امکان انجامش نباشد این موضوع قابل ملاحظه است و به اصطلاح الاهم فالاهم باید باشد پیشنهادهائیکه قابل قبول است می‌نشینیم و بحث می‌کنیم و با در نظر گرفتن امکانات مالی مملکت آنچه بصلاح مملکت است امیدوار هستیم که در برنامه چهارم گنجانیده شود (دکتررهنوردی- هیچ کاری واجبتر از ساختن راههای فرعی نیست و متأسفانه اعتبارش را قطع کرده‌اند وعده زیادی را متضرر کرده‌اند و کارهای عمرانی قطع شده و در اینمورد مجلس حتماً باید اقدام کند) (مهندس صائبی- نوسازی دهات هم باید انجام شود) عرض کنم بنده خودم با نظر جنابعالی صددرصد موافقم و می دانم که در این مملکت شاهنشاه معظم یک انقلاب بزرگی بوجود آورده‌اند که در درجه اول برای رفاء و آسایش دهقانهای مملکت بود آنها که سال‌ها و قرن‌ها در
محرومیت بودند و می دانیم و دیدیم که برای ساختن یک راه فرعی شاید سال‌ها بحث بود ولی در برنامه سوم مقدار راههای فرعی را توانسته‌اند به ۱۱ هزار کیلو متر افزایش بدهند ولی بنظر من باز هم بسیار کم است و این امیدواری هست که در برنامه چهارم مقدار راههای فرعی را به ۲۰ هزار کیلومتر افزایش بدهند و بعقیده بنده برای یک مملکت وسیع و بزرگی مثل ایران که ۱۵میلیون ده نشین وزارع و دهقان دارد کافی نیست ما باید در این راه نظریات خودمان را بدهیم پیشنهاد بدهیم و من امیدوار هستم ما بتوانیم در طرح برنامه چهارم پیشنهادات مفیدی بدهیم که مورد استفاده قرار گیرد. آنچه که بنده استنباط می‌کنم نظر ما از نظر احتیاجات مردم بسیار بسیار مؤثر است (صحیح است) ولی در برنامه سوم چون عرض کردم برنامه ایست که قبل از افتتاح مجلس طرح شده و قبل از انقلاب ششم بهمن آماده شده بعداً در اثر انقلاب مملکت وضع تغییر کرده بتدریج طراحان برنامه خودشان را با هدفهای انقلابی منطبق کرده‌اند چنانکه عرض کردم این اقلامی که اینجا است بهیچوجه در برنامه نبوده و بعدها ضمن تصویبنامه‌های بعدی در برنامه سوم اضافه شده و از اقلام و هزینه‌های بعدی کم شده شاید یکی از مطالبی که بنده فکر می‌کنم ضرورت دارد در اینجا گفته شود مسأله اعتبار برنامه سوم است که جناب آقای دکترمبین در یک قسمتی راجع بوام شصت میلیاردی اشاره فرمودند این ۲۳۰ میلیاردی که برای برنامه سوم در اینجا پیش بینی شده و کمیسیون برنامه تصویب کرده است که در طی مدت پنج سال و نیم خرج بشود این اعتبار باید ازمحلی تأمین بشود محلی که در جزو برنامه است ملاحظه می فرمائید در درجه اول از درآمد نفت است ۱۴۵ میلیارد ریال- ازمحل پذیره نفت۸ میلیارد ریال- وامهای داخلی و اسناد خزانه است ۲۷ میلیارد ریال- وام خارجی است ۶۰ میلیارد ریال این کل اعتباری است که برای برنامه سوم پیش بینی شده و بایستی از این محل‌ها گرفته شود و خرج بشود شاید هر ایرانی خوشوقت می‌شود که ما بتوانیم ازمحل درآمدهای داخلی مملکت طرحهای عمرانی مملکت را انجام بدهیم و احتیاج بوام نداشته باشیم که بهره بدهیم ولی اگر یک مملکتی که می‌خواهد با سرعت اقتصادش را توسعه بدهد و کارهای عمرانیش پیش برود طبعاً احتیاج به اعتبارات اضافی دارد در برنامه سوم ۶۰ میلیارد پیش بینی وام شده که این ۶۰ میلیارد همه اش گرفته نشده شاید این ۶۰ میلیارد در حدود ۸۵۰ میلیون دلار بشود که تصور می‌کنم تا حالا بموجب مصوبه قبلی مجلس شورای ملی در حدود صد میلیون دلار از این وام را گرفته‌اند بنده رقم دقیقش را اینجا ندارم اگر لازم شد عرض خواهم کرد اگر گرفته بشود بتدریج صرف این برنامه‌های عمرانی خواهد شد مطلبی که باز بنده دیدم اینجا از طرف سازمان برنامه یک نشریه‌ای فرستاده‌اند بنده آن را مطالعه می‌کردم بنام "توزیع جغرافیائی اعتبارات برنامه عمرانی سوم و مصرف آنها" در این کتابچه حتی کوچکترین پروژه‌ای که برای نمایندگان نفرستاده‌اند بنده جای تأسف است (بدرصالحیان- قرار شد برای نمایندگان بفرستند ولی نفرستادند) از آقای دکتریگانه خواهش می‌کنم برای همه نمایندگان بفرستند برای اینکه انعکاس واقعی از پیشرفتهای عمرانی مملکت است و این بسیار لازم و ضروری است برای اینکه هر ایرانی که می‌خواهد بداند در مملکتش چه عملیات عمرانی شده است و از حوزه انتخابیه یا شهر خودش دراین جا کاملا ذکر شده و قید شده است و حتی طرز مصرف اعتبارات عمرانی بطور تفکیک قید شده است که یک استانی از چه نوع برنامه‌های عمرانی احتمال دارد استفاده بکند البته قسمتی که بنده اینجا دارم این توزیع جغرافیائی براساس ۲۰۰ میلیارد ریال است بنده هنوز آن رقم ۲۳۰ میلیارد را ندیده‌ام اینجا آمده‌اند اعتبارات عمرانی مملکت را که بهر منطقه‌ای اختصاص داده می‌شود بسه قسمت تقسیم کرده‌اند یک قسمت اعتباراتی است که بشهرستانها داده می‌شود براساس یک شهرستان خاص یک قسمت اعتبارات کشوری است مثلا راههای سرتاسری است که از استانهای مختلف عبور می‌کند یکی هم اعتبارات استانی است که صرفاً در یک استان استفاده می‌شود عرض کردم ارقام صحیحش اینجا هست ولی یک جمعی دارد که بهر استانی از اعتبارات برنامه سوم براساس ۲۰۰ میلیارد چه مبلغی اختصاص داده شده بنده این صورت
را دربر آورد کل اعتبار هر استان از نظر کشوری و استانی و شهرستانی براساس ۲۰۰میلیارد ریال آماده کرده‌ام. به استان مرکز داده‌اند ۳۲میلیارد و ۱۳۸میلیون ریال به استان گیلان داده‌اند ۸میلیارد و ۳۵۸میلیون ریال به مازندران داده‌اند ۵ میلیارد و ۵۴۲میلیون ریال به آذربایجان شرقی داده‌اند ۹میلیارد و ۱۲۵میلیون ریال به آذربایجان غربی داده‌اند ۲میلیارد و ۹۶۶میلیون ریال به کرمانشاهان داده‌اند ۲میلیارد و ۳۸۲میلیون ریال به خوزستان داده‌اند ۱۴میلیارد و ۳۳۷میلیون ریال به فارس داده‌اند ۶میلیارد و ۳۴۲میلیون ریال به کرمان داده‌اند ۲میلیارد و ۷۵۴میلیون ریال به خراسان داده‌اند۱۰میلیارد و ۷۹میلیون ریال به اصفهان داده‌اند ۵میلیارد و۹۹۹ میلیون ریال به سیستان و بلوچستان داده‌اند ۲میلیارد و ۱۲۸میلیون ریال به کردستان داده‌اند ۲میلیارد و ۲۷میلیون ریال (بدرصالحیان- خیلی کم بوده است) بنده باز هم می‌گویم نه در تقسیم دخالت داشتم و نه در نظارت (دکترعدل طباطبائی- این توزیع جغرافیائی برمبنای چه ضابطه‌ای است ؟) الان خدمتتان عرض می‌کنم فرمانداری کل بنادر و جزایر بحر عمان۲میلیارد و ۹۴۴میلیون ریال فرمانداری کل و جزایر خلیج فارس۱میلیارد و ۴۰۸ میلیون ریال (سرتیپ حکیمیان- لرستان چقدر است ؟) همه هست حتی دهات الآن عرض کردم حتی اعتبارات استثنائی که بیک ده داده شده دراینجا هست و اما اینکه فرمودید برچه ضابطه‌ای هست شاید ضوابطشان خیلی دقیق نباشد ولی عرض کردم ما که در طرحش دخالتی نداشتیم باید توضیحش را از طراحان برنامه سوم خواست آنهم برنامه ایکه اساساً تغییر کرده است که بنظر من این سیستم طرح و تهیه برنامه هیچ صحیح نیست و برنامه باید یک چیز ثابتی باشد ولی عرض کردم در مملکت ما برنامه سوم وضع خاصی داشت در مملکت شاهنشاه یک انقلاب بزرگی فرمودند و این انقلاب موجب شد که بکلی سیتم مملکتی عوض شود بالنتیجه هدفهای برنامه هم منطبق شده باهدفهای انقلاب و خود طراحان برنامه در این کتاب که یک مطلب علمی است و خود جنابعالی که اطلاع بیشتری دارید و سمت استادی دارید بنده اطلاع زیادی ندارم (دکترعدل طباطبائی- بنده شاگرد شما هستم) یک میانگین سرانه در نظر گرفته‌اند کل اعتبار هر استانی را به نسبت تعداد ساکنین آن استان در نظر گرفته‌اند با حسابی که کرده‌اند درباره ۲۳۰میلیارد ما اگر جمعیت ایران را بیست و سه میلیون نفر بگیریم یعنی طی برنامه سوم برای هر ایرانی هزار تومان خرج می‌شود البته این هزار تومان آنطور نیست که هر کسی در هر نقطه بگوید آقا سهم بنده کو؟ به این صورت نیست گفته‌اند اگر ما ۲۳۰میلیارد خرج می‌کنیم برای هر ایرانی در این سرزمین هزارتومان خرج می‌شود و این ملاک و مقدارش در هر کجا فرق می‌کند مثلا مبلغی خرج مؤسسه رازی که در کرج هست شده است این را درسهم کرج برده‌اند چون چاره ناپذیر بوده کجا می‌توانسته‌اند ببرند این را برده‌اند جزء آن سهمی که به اصطلاح در کرج خرج شده چون مؤسسه رازی درکرج قرار گرفته ولی واکسن آن در تمام مملکت استفاده می‌شود برای هر نفر میانگین سرانه از مجموع طرحهای سه گانه ۴۹۵۴ ریال بوده است و در استان مرکز۴۷۴۹ ریال ذکر شده استان مازندران ۴۴۷۷ریال آذربایجان شرقی ۳۲۵۴ ریال آذربایجان غربی۳۲۸۹ریال کرمانشاه ۲۹۹۷ و خوزستان۱۰۸۵۵ریال.
این راهم باید توضیح عرض کنم اگر یک استانی مثل خوزستان زیاده شده است برای این است که بخاطر کارهای زیادی مثل سد دز در استان خوزستان سرمایه گذاری شده و این پول در برنامه عمرانی سوم خرج شده استان فارس ۴۶۴۶ریال کرمان۳۴۵۵ریال خراسان۳۴۰۷ریال سیستان و بلوچستان۳۹۹۴ریال کردستان۳۴۳۰ریال بنادر و جزایردریای عمان۹۰۰۲ریال و براین اساس سایر نقاط و فرمانداریهای کل و شهرستانها همه در این کتابچه هست که اگر آقای دکتریگانه بفرستند خدمت خانمها و آقایان بسیار لازم و ضروری است خواستم اطلاع داشته باشید بنده دو سه موردش را گفتم اگر لازم بدانید از مناطق کوچک هم دو سه مورد را بعرضتان برسانم
Page 30 missing
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۳- هیئت عالی برنامه می‌تواند بنابر احتیاجات طرحها در داخل هر فصل برنامه اعتبار هر بند را تا حدود بیست درصد اعتبار همان بند کاهش یا افزایش بدهد. کاهش یا افزایش اعتبار هر فصل تا حدود بیست درصد اعتبار همان فصل موکول بموافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
رئیس- در ماده۳ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده چهار قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۴- تقسیم سنواتی اعتبار موضوع ماده یک بر اساس فصول و بندهای برنامه بقرار زیرتعیین می‌شود.
نیمه دوم سال ۱۳۴۱ ۷/۳۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۲ ۱۸/۸۵ میلیارد ریال
نیمه دوم سال۱۳۴۳ ۳۰/۶۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۴ ۴۰/۵۲ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۵ ۶۰/۰۰ میلیارد ریال
نیمه دوم سال ۱۳۴۶ ۷۳/۰۰ میلیارد ریال
سازمان برنامه می‌تواند با موافقت هیئت عالی برنامه و تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین تغییراتی را که در تقسیم سنواتی فوق ضروری بداند بدهد بدون اینکه در کل مبلغ اعتبار تقلیلی حاصل شود.
رئیس- درماده چهارم نظری نیست؟ آقای مجید محسنی بفرمائید.
مجید محسنی- یک اشتباه چاپی در ماده چهارم است فقط نیمه دوم سال ۱۳۴۱ درست است و بقیه اش تمام سال است.
رئیس- اصلاح می‌شود. نظر دیگری در ماده چهارم نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده۴ گزارش کمیسیون برنامه (موضوع تقسیم سنواتی اعتبار) برطبق ماده ۴ لایحه قانونی دولت تصویب شود. دکترمبین
رئیس- ماده پنجم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۵- سهمی از درآمد نفت که در هر سال (باقسمتی از سال) طی دوره برنامه عاید دولت می‌شود. بمحض وصول طبق جدول زیر در حساب مخصوصی بنام "حساب درآمد برنامه" در بانک مرکزی بریال سپرده خواهد شد.
نیمه دوم سال ۱۳۴۲ ۵۵درصد درآمد نفت (بارعایت قانون بودجه سال ۱۳۴۱
نیمه دوم سال۱۳۴۲ ۶۰درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال ۱۳۴۳ ۶۵درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال ۱۳۴۴ ۷۰درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال ۱۳۴۵ ۷۵درصد درآمد نفت
نیمه دوم سال ۱۳۴۶ ۸۰درصد درآمد نفت
در موقع پرداخت اقساط فوق وجوه مربوط بهزینه طرحهای عمرانی مستمر دولت که ضمن برنامه سوم منظور شده است و هزینه نگاهداری و اداره تأسیساتی که در اثر اجرای برنامه بوجود آمده است براساس اعتبارات عمرانی مصوب و بترتیبی که بین وزارت دارائی و سازمان برنامه توافق خواهد شد از اقساط مزبور کسرخواهد گردید.
تبصره۱- درآمد نفت مذکور در این ماده عبارت است از جمع وجوهی که بموجب قرارداد نفت مصوب ۷ آبانماه ۱۳۳۳ (اعم از مالیات بردرآمد و پرداخت مشخص) پس از وضع قسط بدهی دولت بشرکت سابق نفت انگلیس و ایران (موضوع ماده یک قسمت دوم قرارداد مزبور) عاید دولت ایران می‌شود و همچنین هر درآمد دیگری که دولت ایران از منابع نفت طبق قراردادهای موجود یا قراردادهائی که بعداً منعقد خواهد نمود بدست می‌آورد.
تبصره۲- علاوه بردرآمدهای مذکور در این ماده درآمدهای متفرقه سازمان برنامه که ناشی از اجرای طرحهای عمرانی می‌باشد و همچنین دریافتی‌های بابت وامهای پرداختی سازمان برنامه نیز بحساب درآمد منظور خواهد شد
رئیس- نسبت به مادة ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۶- دولت مجاز است بمنظور جبران کمبود درآمد مذکور در ماده ۵ نسبت به اعتبارات برنامه سوم حداکثر تا میزان شصت میلیارد ریال در مدت پنج سال و نیم اجرای برنامه از وامهای تحصیلی از مؤسسات خارجی پس از طی مراحل قانونی استفاده نماید.
وجوه حاصل از وامهای فوق بریال در " حساب درآمد برنامه " متمرکز خواهد گردید.
اصل و بهره وامهای مذکور در دوره برنامه سوم از محل درآمد برنامه و پس از آن از محل درآمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.
رئیس- نسبت بماده ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
درمورد لایحه شماره ۱۸۱۴ مربوط به برنامه عمرانی سوم پیشنهاد می‌نماید در ماده ۶ سطر سوم جمله (از وامهای تحصیلی از مؤسسات خارجی) حذف و بجای آن نوشته شود (از اعتبارات خارجی).
دکتر یزدان پناه
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۶ بشرح زیر اصلاح شود:
در صورت کمبود درآمد مذکور در ماده ۵ و تبصره آن دولت مجاز است فقط برای اجرای برنامه سوم حداکثر تا میزان چهل میلیارد ریال در مدت پنج سال و نیم اجرای برنامه از وامهای مصوبه تحصیلی از مؤسسات داخلی و خارجی پس از طی مراحل قانونی استفاده نماید وجوه حاصل از وامهای فوق بریال (در حساب درآمد برنامه) متمرکز خواهد گردید. اصل و تبصره وامهای مذکور از محل درآمد برنامه و در صورت عدم تکافو از محل درآمد عمومی کشور قابل پرداخت خواهد بود.
دکتر مبین
رئیس- ماده ۷ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده ۷- برداشت وجه از حساب درآمد برنامه منحصراً در اختیار سازمان برنامه خواهد بود و وجوه برداشتی در موارد زیر بمصرف خواهد رسید:
الف- پرداخت هزینه عملیات عمرانی و هزینه‌های اداری سازمان برنامه.
ب- پرداخت اقساط اصل و بهره و امهائیکه برای اجرای برنامه دوم تحصیل شده است و وامهائی که دولت طبق ماده ۶ این قانون تحصیل خواهد نمود.
ج- پرداختهائی که سازمان برنامه بموجب ماده ۳۳ این قانون بعمل خواهد آورد.
رئیس- نسبت بماده ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده ۸ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
فصل سوم- سازمان برنامه
ماده۸- سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و وظایف آن عبارتست از:
اول- بررسی و تصویب طرحهای مربوط به فصول و بندهای برنامه و محول کردن اجرای آنها بدستگاههای اجرائی و نظارت در اجرای صحیح طرحها طبق فصل ششم این قانون.
دوم- پرداخت هزینه اجرای طرحهای مصوب و نگاهداری حسابها و ممیزی اسناد.
سوم- تنظیم گزارشهای اجرای برنامه و حساب و عملیات و تسلیم آن به مقامات مربوط طبق مواد بیست و پنج و بیست وهشت این قانون.
چهارم- تمرکز امور کمکهای خارجی بلاعوض (اعم از مالی و جنسی و فنی) و وامهای خارجی و هم آهنگ ساختن آن با برنامه و نمایندگی دولت در مذاکرات مربوط به وامها.
پنجم- بررسی و تهیه پیشنهاد به دولت در مورد وضع
قوانین درباره هر نوع اقدام که برای حسن اجرای برنامه لازم شناخته شود.
ششم- تسویه حساب برنامه هفت ساله دوم پرداخت دیون و وصول مطالبات آن طبق ماده سی و سه این قانون.
هفتم- تهیه برنامه عمرانی چهارم و تسلیم آن بمقامات مربوط حداقل شش ماه قبل از پایان برنامه سوم.
هشتم- تهیه گزارش اقتصادی سالانه با همکاری وزارت دارائی و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ایران و همچنین تخصیص اعتبارات عمرانی برای هر سال برنامه.
نهم- تهیه و تنظیم بودجه کل کشور.
رئیس- نسبت بماده ۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۹ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۹- مسئولیت امور سازمان برنامه با نخست وزیر است.
سازمان برنامه تحت نظر یک مدیر عامل اداره می‌شود که در مقابل نخست وزیر مسئول می‌باشد.
مدیرعامل سازمان برنامه بنا به پیشنهاد نخست وزیر و بموجب فرمان همایونی برای تمام مدت برنامه منصوب می‌شود.
مدیر عامل سازمان برنامه موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل آزاد یا سمت دولتی دیگر داشته باشد. حقوق و مزایای مدیرعامل از طرف هیئت دولت تعیین می‌شود.
اختیارات مدیر عامل سازمان برنامه بقرارزیر است:
۱- اداره امورسازمان برنامه براساس برنامه وظائفی که این قانون بسازمان مزبور محول نموده است.
۲- تعیین تشکیلات سازمان برنامه واداره امور استخدامی طبق آئین نامه استخدامی سازمان برنامه.
۳- امضاء اسناد اوراق بهادار و نامه‌ها و عقد قراردادهای مربوط برنامه.
۴- تهیه آئین نامه‌های مذکور در این قانون و تسلیم آن بمقامات صلاحیتدار برای تصویب.
۵- نمایندگی سازمان برنامه در مقابل وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و کمیسیونهای برنامه و سایر کمیسیونهای مجلسین و افراد و مؤسسات خصوصی داخلی و خارجی و محاکم با حق توکیل غیر.
مدیرعامل می‌تواند هر قسمت از اختیارات خود را که لازم بداند کتباً بهر یک از کارمندان سازمان برنامه تفویض نماید.
رئیس- نسبت بماده۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد لایحه برنامه عمرانی سوم پیشنهاد می‌نماید ماده نهم لایحه و رقم وامهای خارجی مندرج در صفحه۲۲ با توجه به قوانینی که در تاریخهای مؤخر به تصویب رسیده است در شور دوم مورد تجدید نظر قرار گیرد.
دکتریزدان پناه
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد لایحه برنامه عمرانی سوم نظربه اینکه جمله اول ماده نهم مبنی بر تهیه و تنظیم بودجه کل کشور اشتباهاً تحت عنوان ماده۹ چاپ شده و از قرار باید شق نهم ماده۸ می‌باشد پیشنهاد حذف شق نهم ماده را بشرح فوق می‌نماید. دکتریزدان پناه
رئیس- ماده۱۰قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۱۰- بودجه اداری سازمان برنامه توسط مدیرعامل تهیه و به تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
رئیس- نسبت بماده۱۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۱۱ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
فصل چهارم- هیئت عالی برنامه
ماده۱۱- از نظر هم آهنگ کردن فعالیتهای
اقتصادی دستگاههای مختلف دولت و نیز به منظور تأمین حسن اجرای برنامه هیئت بنام "هیئت عالی برنامه" تحت ریاست نخست وزیر و عضویت شش نفر اشخاص زیر تشکیل می‌شود.
وزیردارائی.
وزیراقتصاد.
رئیس کل بانک مرکزی.
سه نفر شخصیت مطلع که برای تمام مدت برنامه به پیشنهاد مدیرعامل سازمان برنامه بتصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شوند و حق حضور آنان با تصویب هیئت دولت تعیین خواهد شد.
جلسات هیئت عالی برنامه با حضور لااقل ۵نفر رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه رأی لااقل ۴ نفر معتبر خواهد بود. جلسات مزبور با دعوت مدیرعامل سازمان برنامه حداقل ماهی یکبار با حضور او تشکیل می‌شود و در غیاب مدیر عامل معاونی که از طرف او تعیین شده است حضور خواهد یافت.
رئیس- نسبت بماده۱۱ نظری نیست؟ آقای مهندس کمانگر فرمایشی دارید بفرمائید.
مهندس کمانگر- منظور از اشخاص مطلع چیست بفرمائید توضیح بدهند.
رئیس- آقا دکترالموتی بفرمائید.
دکترالموتی- در لایحه بحث این بود که شخصیت هائی که در سازمان برنامه و هیئت عالی برنامه هستند صرفاً جنبه اقتصادی داشته باشند آنجا مطالعه شد فکر کردیم یک فردی ممکن است که مطلع اقتصادی نباشد ولی فرضاً یک مهندس عالی باشد یک اقتصاددان و یا هر کسی که واقعاً از نظر برنامه ریزی وجودش مفید باشد این است که جنبه عام دادیم خاص ندادیم.
رئیس- نظر دیگری در ماده۱۱ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۱۲ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۱۲- وظایف هیئت عالی برنامه به قرار زیر است:
۱- توصیه نسبت به اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و مالی واداری و اجتماعی دولت و مقررات مربوط با توجه به گزارش اقتصادی سالانه.
۲- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مشی اجرای برنامه و نوع و حدود عملیات سالانه.
۳- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به مسائلی که وزارتخانه‌ها ضمن اجرای برنامه با آن مواجه می‌شوند.
۴- تصویب اعتبارات عمرانی هر سال.
۵- اظهارنظر نسبت به پیشنهادات سازمان برنامه در مورد تغییر اعتبارات برنامه.
رئیس- درماده۱۲ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد لایحه برنامه عمرانی سوم شماره چاپ ۱۸۱۴ پیشنهاد می‌نماید بند یک ماده ۱۲ بشرح زیر اصلاح شود.
۱- توصیه بمنظور اتخاذ سیاست‌های لازم درباره امورد اقتصادی مالی اداری و اجتماعی دولت با توجه به گزارش اقتصادی سالانه مذکور در بند ۸ ماده هشتم. دکتریزدان پناه
رئیس- ماده۱۳قرائت می‌شود.
(بشرح زیرخوانده شد)
فصل پنجم- هیئت عامل برنامه
ماده۱۳- "هیئت عامل برنامه" مرکب است از مدیرعامل سازمان برنامه باسمت ریاست هیئت و چهار نفر عضو که از اشخاص با تجربه و بصیر در رشته‌های مختلف مربوط به برنامه برای تمام مدت برنامه بنا به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند. در صورت احراز عدم صلاحیت یا فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت عامل جانشین او بهمان ترتیب منصوب خواهد شد.
چهار نفر عضوهیئت عامل موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیردولتی دیگر داشته باشند (به استثنای مؤسسات خیریه آنهم غیر موظف) و ازنظر تشکیلاتی و امور استخدامی (بجز نحوه عزل و نصب) تابع سازمان برنامه و آئین نامه استخدامی آن خواهند بود.
حقوق و مزایای هیئت عامل توسط هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
رئیس- نسبت بماده۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۱۴ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۱۴- وظائف "هیئت عامل برنامه " بقرار زیر است.
۱- تصویب طرحهای اجرائی و روش اجرای آنها در حدود مصوبات هیئت عالی برنامه.
۲- تصویب طرح قراردادهای نمونه برای فعالیتهای مشابه در رشته‌های مختلف.
(قراردادهائی که طبق نمونه نباشد باید به تصویب هیئت عامل برنامه برسد).
۳- تصویب پیشنهادهای ترک مناقصه و مزایده.
۴- تصویب پیشنهادهای ارجاع به داوری و تعیین داور و تفویض اختیار صلح و تصویب پیشنهادهای مربوط به صلح و اصلاح دعاوی.
تبصره- در مورد تغییر یا رد موضوعهای پیشنهادی هیئت عامل موظف است پس از استماع توضیحات نماینده دستگاه مربوط تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.
رئیس- در ماده۱۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۱۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۱۵- جلسات هیئت عامل با حضور لااقل سه نفر که یکی از آنها مدیر عامل یا معاون او خواهد بود رسمیت خواهد یافت و نسبت به موضوعات مطروحه لااقل رأی سه نفر معتبر خواهد بود.
رئیس- نسبت بماده۱۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۱۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
فصل ششم
تهیه و اجرای طرحهای عمرانی و نظارت برآنها
ماده۱۶- سازمان برنامه قبل از خاتمه هر سال ارقام اعتبارات عمرانی سال بعد را با توجه بماده۴ با همکاری دستگاههای اجرائی تهیه و پس از تصویب هیئت عالی برنامه بمرحله اجرا خواهد گذارد.
رئیس- نسبت بماده۱۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۱۷ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۱۷- سازمان برنامه اجرای طرحهای عمرانی را پس از رسیدگی و تصویب بعهده وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی مسئول و مؤسسات عمومی و عام المنفه محول خواهد نمود و مساعدتهای لازم را بمنظور تجهیز و آماده نمودن این دستگاهها بعمل خواهد آورد.
برای اجرای طرحهائیکه جزء فعالیت هیچ یک از وزارتخانه‌های و دستگاههای دولتی موجود نباش و اداره کردن تأسیساتی که در اثر اجرای آن بوجود می‌آید دستگاههای مناسبی با تصویب هیئت دولت تحت نظر یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان برنامه ایجاد خواهد گردید.
تبصره- سازمان برنامه می‌تواند اجرای طرحهائی راکه در دوره برنامه دوم مستفیماً بعهده داشته است تا خاتمه عملیات این طرحهای بهمان نحو ادامه دهد.
رئیس- نسبت بماده۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
بطوریکه استحضار دارند تا حال احداث راههای فرعی بعهده وزارت آبادانی و مسکن و دفاتر فنی بوده و
چون این وزارتخانه وسائل مکانیزه کار ندارند و بالاجبار ساختمان راههای فرعی را بمناقصه و مقاطعه واگذار می‌نماید و در نتیجه مدت زیادی وقت تلف و بودجه تفریط می‌شود لذا بمنظور پیشرفت امور عمرانی و راهسازی در ماده۱۷ تبصره زیر پیشنهاد می‌گردد.
تبصره- از تاریخ تصویب این قانون احداث راههای فرعی و نگهداری آنها بعهده وزارت راه خواهد بود.
باتقدیم احترام- معتمدی
حبیبی- بسیارعالی است.
معتمدی- متشکرم.
رئیس- ماده۱۸ قرائت می‌شود.
(بشرح زیرخوانده شد)
ماده۱۸- برنامه‌های عمرانی استانها و فرمانداریهای کل را سازمان برنامه با توجه بنظر استانداران و فرمانداران کل تهیه می‌نماید و هر سال طرحهائی از قبیل راههای فرعی و آموزشگاههای و درمانگاهها و امور اجتماعی شهرها و روستاها و آبیاری و کشاورزی را که اجرای آنها در محل بدون احتیاج بمراجعه بمرکز امکان پذیر باشد پس از تصویب به استانداران و فرمانداران کل ابلاغ خواهد نمود تا طبق مقررات سازمان برنامه اجرا نمایند.
برای آنکه استانداران وفرمانداران کل بهتر بتوانند احتیاجات عمرانی منطقه خود را پیش بینی نموده و در اجرای آنها مجهز شوند سازمان برنامه کارمندان فنی در اختیار آنها خواهد گذاشت که زیر نظر آنها انجام وظیفه نمایند.
رئیس- در ماده۱۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بماده۱۸ قانون برنامه سوم اضافه شود.
تبصره- فرمانداران کل و استانداران قبل از اظهار نظر نسبت ببرنامه‌های عمرانی هر شهرستان از شهرستانهای تابعه برنامه‌های عمرانی و بهداشتی آن شهرستان را با نظر رؤساء انجمنهای ده و انجمن شهر و انجمن ولایتی با رعایت الاهم فالاهم بسازمان برنامه پیشنها می‌نماید تأمین آب مشروب سالم برای روستانشینان و راههای فرعی حق تقدم خواهند داشت. باتقدیم احترام- رهبر
رئیس- ماده۱۹ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۱۹- در مورد فعالیتهای عمرانی شهرداریها و مؤسسات وابسته بآنها و مؤسسات عمومی و عام المنفعه‌ای که طبق قوانین کشور تشکیل شده است سازمان برنامه با رعایت اولویت شهرهائی که از جهت اقلیمی و جغرافیائی و درآمد و استفاده از کمکهای عمومی دولت در وضع نامساعدی قراردارند و همچنین با در نظر گرفتن جدول اولویت طرحهای مربوط به تأمین آب مشروب و برق و طرحهای حفاظتی و بهداشتی و تهیه مسکن رو تلفن با اعطای وام و کمکهای رایگان فنی و غیر فنی مبادرت خواهد نمود. طرز اجرای این ماده و همچنین میزان وام و کمک بلاعوض و بهره و مدت وام طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که از طرف سازمان برنامه تهیه و بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
تبصره- قراردادهائی که سازمان برنامه طبق مقررات قانون برنامه هفت ساله دوم برای اجرای بعضی طرحها با شهرداریها منعقد نموده تا خاتمه عملیات این طرحها بقوت خود باقی خواهد بود و سازمان برنامه می‌تواند بمنظور کمک بشهرداریها اقساط معوقه بدهی و مانده سهمیه آنها را از هزینه اجرای طرحها که طبق قراردادهای منعقده باید تا آخر شهریور ماه۱۳۴۱ بحساب سازمان برنامه پرداخت گردد در مدت اجرای بقیه عملیات طرحها تقسیط و دریافت دارد.
رئیس- نسبت بماده۱۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بماده۱۹ اضافه شود.
تبصره- شهرداری هائیکه بعلت قلت درآمد و اجرای برنامه‌های ضروری در دوره دوم و سوم برنامه تا ۵ سال دیگر باید از محل عواید حاصله اقساط وام دریافتی را بپردازند سازمان برنامه مکلف است به این قبیل شهرداریها وام جدید پرداخت و از اولین درآمد آنها باقساط مقرره وصول نماید.
باتقدیم احترام- رهبر
رئیس- ماده۲۰ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۲۰- برای تشویق و بکار انداختن سرمایه- گذاری خصوصی در فعالیتهای عمرانی و تولیدی که در جهت هدفهای برنامه سوم باشد سازمان برنامه می‌تواند مستقیماً یا از طریق مؤسسات اعتباری وجوه لازم را بصورت وام در اختیار افراد و مؤسستن خصوصی بگذارد و یا در سرمایه گذاری با این مؤسسات مشارکت نماید. همچنین سازمان برنامه می‌تواند کمکهای فنی لازم را برای تهیه طرحهای عمرانی و تولیدی خصوصی که منطبق بابرنامه سوم باشد بعمل آورد.
رئیس- بماده۲۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۲۱ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۲۱- هر یک از وزارت خانه‌ها و دستگاههای اجرائی باید بمنظور تهیه طرحهای عمرانی دفتری برای طرح ریزی ایجاد نماید.
سازمان برنامه می‌تواند تهیه طرحهای عمرانی را مستقیماً عهده دار گردد و یا بوزارت خانه‌ها و دستگاههای دولتی و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول و در صورت ضرورت در تهیه طرحها به آنها کمک نماید.
رئیس- نسبت بماده۲۱ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۲۲ قرائت می‌شود.
(بشرح زیرخوانده شد)
ماده۲۲- دستگاههای اجرائی مکلفند در پیشرفت طرحهای عمرانی عملیات مستمر و غیر مستمر مراقبت دائم بعمل آورند و منظماً گزارش هائی به سازمان برنامه بدهند سازمان برنامه از جهت رعایت دستورالعمل‌ها و مقررات برنامه و پیشرفت طرحها طبق برنامه کارپیش بینی شده و تطبیق عملیات با مشخصات تعیین شده و عدم تجاوز از اعتبارات مصوب طرح نظارت خواهد نمود.
نظارت در اجرای طرحهائی که توسط اشخاص و مؤسسات خصوصی انجام می‌شود و سازمان برنامه طبق ماده۲۰ از راه مؤسسات اعتباری به آنها وام می‌دهد بنمایندگی از طرف سازمان برنامه توسط مؤسسات اعتباری مزبور بعمل خواهد آمد و سازمان برنامه در موارد لازم مستقیماً نظارت خواهد نمود.
ماده۲۳- برای انجام مطالعات فنی و تهیه برآوردها و نقشه‌ها و نظارت فنی در اجرای طرحها در مواردی که ضرورت ایجاب می‌کند سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی می‌توانند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (اعم از افراد یا مؤسسات ایرانی و خارجی) قرارداد منعقد نماید تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور یا کارشناسان باید با موافقت قبلی هیئت عالی برنامه بعمل آید.
رئیس- نسبت بماده۲۳ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۲۴قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۲۴- سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی در مورد اجرای طرحهای عملیات عمرانی غیر مستمر تابع آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی خواهند بود که بنا به پیشنهاد سازمان برنامه به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید. در مورد طرحهای عملیات عمرانی مستمر
از نظر تبعیت از آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی سازمان برنامه و یا مقررات جاری وزارت دارائی نحوه عمل طبق توافق بین سازمان برنامه و وزارت دارائی خواهد بود.
تبصره- سازمان برنامه می‌تواند در مورد طرحهائی که به تشخیص سازمان ماهیت و طرز اجرای آن ایجاب می‌کند تبعیت از آئین نامه‌ها و مقررات خاص دستگاههای اجرائی را تصویب نماید.
رئیس- نسبت به ماده۲۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۲۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۲۵- سازمان برنامه هر سه ماه گزارشی از پیشرفت عملیات برنامه را تسلیم نخست وزیر خواهد نمود.
سازمان برنام منتهی تا سه ماه پس از پایان هر سال گزارش جامعی از فعالیتهای عمرانی که از شروع برنامه سوم تا پایان سال مزبور صورت گرفته به انضمام صورت حسابی از درآمدها و پرداختهای دوره مزبور برای تقدیم به مجلسین به نخست وزیر تسلیم می‌نماید در این گزارش توجه خاصی نسبت به این موضوع که هدفهای برنامه تا چه حد تحقیق یافته است خواهد شد.
رئیس- نسبت به ماده۲۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۲۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۲۶- دستگاههای اجرائی مکلفند منظمناً کلیه ارقام و اطلاعاتی را که برای تهیه گزارشهای موضوع مواد۲۵ و۲۸ این قانون ضروری است به سازمان برنامه تسلیم دارند و کلیه اوراق و اسناد خرج و دفاتر مربوط به اجرای طرحها را در اختیار سازمان مزبور بگذارند و وسائل نظارت و رسیدگی دقیق را از هر حیث فراهم سازند.
در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده و ماده۲۲ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدامات لازم را معمول و در صورت اقتضاء از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها به دستگاههای مزبور خوداری می‌نماید و این عملیات را بنحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید و مراتب را بدولت گزارش خواهد داد.
در مواردی که پرداخت هزینه‌های عملیات عمرانی توسط وزارت دارائی بعمل می‌آید سازمان برنامه موارد تخلف و نظرات خود را بوزارت دارائی اطلاع خواهد داد تا اقدامات لازم از طرف آن وزارت بعمل آید.
رئیس- نسبت بماده۲۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد لایحه برنامه عمرانی سوم پیشنهاد می‌نماید درشور دوم در سطر هفتم ماده۲۶ منظور از (اقدامات لازم) معلوم و عبارت با وضوح بیشتری نوشته شود تا معلوم گردد هدف از (اقدامات لازم) چیست.
دکتریزدان پناه
رئیس- ماده۲۷ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۲۷- هیئت حسابرسی برنامه مرکب خواهد بود از سه نفر حسابرسی با تجربه و بصیر که دو نفر از آنان از طرف مجلس شورای ملی از میان فهرست ۶ نفری و یک نفر دیگر از طرف مجلس سنا از میان فهرست سه نفری که دولت پیشنهاد می‌نماید برای مدت یکسال انتخاب می‌شوند و تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند باند.
در صورت فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت مزبور جانشین او بترتیب مقرر در فوق از طرف مجلس شورای ملی یا مجلس سنا انتخاب خواهد شد.
حقوق و مزایای اعضای هیئت حسابرسی برنامه از طرف هیئت وزیران تعیین و ازمحل بودجه اداری سازمان برنامه پرداخت خواهد شد. اعضای هیئت حسابرسی موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارند
هیچ نوع شغل یا سمت دولتی یا غیردولتی دیگر داشته باشند.
رئیس- نسبت بماده۲۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۲۸ قرائت می‌شود.
(بشرح زیرقرائت شد)
ماده۲۸- سازمان برنامه حسابهای نهائی عملیات مالی هر سال خود را شامل اقلام کلیه درآمدها و اعتبارات مصوب و کلیه هزینه‌ها بتدریج که اسناد مربوط ممیزی می‌شود بمنظور حسابرسی تسلیم هیئت حسابرسی برنامه می‌نماید و آن قسمت از اسناد هزینه را که هیئت مزبور بخواهد ارسال می‌دارد.
تسلیم ارقام و مدارک فوق باید بنحوی باشد که تمام آنچه که مربوط به هر سال است حداکثر تا آخر آبانماه سال بعد به هیئت حسابرسی برنامه تسلیم گردد. هیئت مزبور مکلف است محاسبات سال قبل را از جهت تطبیق هزینه‌ها با اعتبارات و طرحهای مصوب و مقررات مربوط رسیدگی نموده چنانچه ایراد و اشکالی دید نظر خود را به مدیر عامل سازمان برنامه بدهد.
در صورتیکه بین مدیرعامل سازمان برنامه و هیئت حسابرسی اختلاف نظری باقی بماند مرجع رسیدگی به آن نخست وزیر می‌باشد.
حسابهای نهائی هر سال که به ترتیب فوق رسیدگی می‌شود توسط هیئت مزبور تا ۱۵ اسفند ماه سال بعد به کمیسیونهای برنام مجلسین تقدیم می‌گردد.
رئیس- نسبت بماده۲۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد لایحه برنامه عمرانی سوم شماره چاپ ۱۸۱۴ پیشنهاد می‌نماید در ماده۲۸ در پاراگراف اول سطر یکم بجای تسلیم ارقام و مدارک فوق نوشته شود (تسلیم صورت حسابها اسناد و مدارک فوق).
و بند آخر ماده۲۸ بشرح زیر اصلاح گردد (حسابهای نهائی هر سال که به ترتیب فوق رسیدگی می‌شود حداکثر تا پانزدهم اسفند ماه سال بعد بوزارت دارائی فرستاده می‌شود تا ضمن لایحه تفریغ بودجه تقدیم مجلس شورای ملی گردد). دکتریزدان پناه
رئیس- ماده۲۹ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۲۹- بمنظور اینکه هیئت حسابرسی برنامه بتواند بنحو احسن انجام وظیفه نماید سازمان برنامه باید کارکنان و وسائل و تسهیلات لازم را در حدود بودجه سالانه مصوب در اختیار هیئت مزبور بگذارد.
هزینه حسابرسی برنامه تعداد کارکنان مورد نیاز ضمن بودجه اداری هر سال سازمان برنام بطور مشخص تعیین می‌شود و اعتبار مربوط طبق مقررات و آئین نامه‌های سازمان برنامه بمصرف می‌رسد.
رئیس- نسبت بماده۲۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۳۰ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۳۰- هرگاه برای اجرای طرحها احتیاج بخرید اراضی (اعم از دائر و بایر) و ابنیه و تأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی پیدا شود بطریق زیر عمل خواهد شد:
۱- بهای اراضی و ابنیه و تأسیسات بوسیله هیئت سه نفری مرکب از نماینده دستگاه اجرائی مالک یا نماینده او و نماینده ثبت براساس نظر کارشناسان فنی تعیین خواهد شد.
طرفین معامله می‌توانند در صورت عدم توافق با نظر هیئت فوف الذکر تقاضای طرح موضوع را در هیئت سه نفری دیگر مرکب از وزیر کشور- دادستان کل- مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها بنمایند نظر هیئت دوم که با توجه بنظر کارشناسان فنی خواهد بود لازم الاجراء است.
۲- ملاک تعیین قیمت عبارتست از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات در سال قبل
از تاریخ تصویب طرح و بدون در نظر گرفتن منظور از خرید و تأخیر اجرای عملیات در قیمت‌ها.
۳- پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات بمالک آن براساس قیمت عادله فوق باضافه پنج درصد آن خواهد بود. هر گاه مالک در محل ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق ده درصد دیگر بقیمت عادله افزوده خواهد شد و هرگاه ممر اعاشه او منحصر بدرآمد ملک متصرفی باشد پانزده درصد قیمت عادله نیز از این بابت باو پرداخت خواهد گردید.
۴- درمورد املاک مزروعی علاوه برآنچه طبق بندهای ۲و۳ فوق بمالک پرداخت می‌شود معادل پانزده در صدقیمت عادله مذکور در بند ۲ فوق بین زارعین و خوش نشینان و برزگران محل که از آنجا کوچ می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل آنها بوسیله فرماندار محل تقسیم خواهد شد.
۵- تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات بعد از پرداخت تمام قیمت معین شده بمالک یا تودیع آن در صندوق ثبت محل مجاز و نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست بطریق اجاره طویل المدت یا تبدیل به احسن استفاده خواهد شد.
۶- در صورتی که مالک به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را پس از تودیع قیمت در صندوق ثبت امضاء و ظرف یکماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
۷- اراضی واقع در خارج از محدوده شهرها که در مسیر راههای اصلی یا فرعی و یا خطوط مواصلاتی و برق و مجاری آب و لوله‌های گاز و نفت قرار می‌گیرد با رعایت حریم مورد نیاز از طرف صاحبان این اراضی مجاناً برای این منظور تخصیص داده خواهد شد و در صورتیکه در اراضی مزبور مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که بر اثر احداث تأسیسات فوف الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید قیمت اعیانی از بین رفته را طبق مقررات این قانون بپردازند و یا خسارات وارده راجبران کنند.
رئیس- نسبت بماده۳۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
درمورد لایحه برنامه عمرانی سوم پیشنهاد می‌نماید بند یک ماده۳۰ بشرح زیر اصلاح شود:
چنانچه نسبت ببهای اراضی وابنیه و تأسیسات بین دستگاههای اجرائی و مالک توافق حاصل نشود بوسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور، دادستان کل، مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه بنظر کارشناسان فنی تعیین خواهد گردید و رأی هیئت قطعی است. دکتریزدان پناه
ریاست معظم مجلس شورای ملی
احتراماً پیشنهاد می‌شود که در لایحه برنامه عمرانی سوم کشور:
تبصره زیر به آخر ماده۳۰ اضافه شود.
تبصره- وجوهیکه بابت قیمت املاک مزروعی طبق بند۴ بمالک پرداخت می‌شود در صورتیکه طبق نظر اداره کشاورزی محل زارعین حقوقی در آن ملک داشته باشند سازمان برنامه موظف است حقوق زارعین ذینفع را از قیمت ملک کسر و بذوی الحقوق پرداخت و بقیه را بمالک بپردازد. مهندس عباس اخوان
رئیس- ماده۳۱ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۳۱- اضافه ارزشی که در نتیجه اجرای عملیات عمرانی توسط دستگاههای اجرائی اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت و همچنین شهرداریها در املاک خصوصی واقع در حوزه آن عملیات و بدون سعی و عمل مالک حاصل می‌گردد مشمول مقررات زیر خواهد بود.
اضافه ارزش عبارتست از تفاوت بین قیمت ملک در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و قیمت آن در تاریخ شروع
بهره برداری از تأسیسات ایجاد شد.
۱- هرگاه تفاوت حاصله بیست درصد یا کمتر از آن باشد مالک از پرداخت واقع در حوزه آن عملیات نخواهد بود. ایجاد تأسیسات برق صنعتی موجب پرداخت حق اضافه ارزش خواهد بود.
۲- موقوفات عامه از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است ولی موقوفات اولادی مشمول پرداخت این حق خواهد بود به اقساطی که کمتر از پنجسال و زائد بر هفت سال نباشد.
رئیس- نسبت بماده۳۱ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسید ماده۳۲ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۳۲- دستگاههای تابعه دولت و بنگاهها و شرکتهای دولتی مجاز نیستند بدون موافقت قبلی وزارت دارائی و سازمان برنامه برای گرفتن وام یا اعتبار از مؤسسات خارجی اقدام کنند و یا برای گرفتن کمک فنی خارجی تعهداتی بنمایند.
رئیس- نسبت بماده۳۲ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۳۳ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۳۳- سازمان برنامه مسئول تصفیه حساب برنامه هفت ساله دوم وصول مطالبات و پرداخت دیون آن می‌باشد کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیونی که برای اجرای طرحهای برنامه هفت ساله دوم بشرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:
الف- هزینه‌های اجرائی عملیات طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در حال اجراء بوده است.
ب- تعهدات و دیون مربوط به طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در دست اجراء بوده است.
ج- تعهدات و دیون مربوط به طرحهای خاتمه بافته تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط به هزینه‌های اداری و یا آنچه پس از رسیدگی بحسابهای برنامه دوم تعیین شده و می‌شود و مربوط به طرح خاص نیست و یا دیونی که در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور در این قانون را تقلیل دهد.
رئیس- نسبت به ماده۳۳ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۳۴ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۳۴- تأسیساتی که طبق قانون برنامه هفت ساله دوم بوجود آمده و در موقع تصویب این قانون در اختیار سازمان برنامه می‌باشد با اعتبارات مربوط به وزارتخانه‌ها و بنگاهها و شرکتها و سایر دستگاههای دولتی مسئول منتقل می‌شود.
تأسیسات مزبور در وضعی تحویل شود که از هر جهت برای بهره برداری آماده باشد.
دستگاههای دولتی موظفند بمحض اعلام سازمان برنامه نسبت به تحویل گرفتن تأسیسات اقدام نمایند.
رئیس- نسبت بماده۳۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۳۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۳۵- دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی موجود متعلق بخود و همچنین تأسیساتی را که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید اعم از تمام شده و یا در هر مرحله احداث کلا یا قسمتی از سهام آن را بنا به پیشنهاد دستگاه ایجاد کننده یا اداره کننده این تأسیسات به ترتیبی که در هر مورد مقرر خواهد داشت بفروش برساند.
رئیس- نسبت بماده۳۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۳۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۳۶- اختیارات صاحبان سهام شرکتهای تابعه سازمان برنامه در مجامع عمومی با مدیرعامل سازمان برنامه
می‌باشد که طبق سیاست کلی که از طرف هیئت عالی برنامه تعیین می‌شود اقدام نماید.
رئیس- نسبت به ماده۳۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده ماده۳۷ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده۳۷- سازمان برنامه می‌تواند بترتیبی ککه بموافقت بانک مرکزی خواهد رسید عملیات بانکی مربوط بخود و با مؤسسات تابعه را بوسیله بانک اعتبارات صنعتی انجام دهد و تمام یا قسمتی از وجوه مربوط را در بانک مزبور نگاهداری نماید.
رئیس- نسبت بماده۳۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد لایحه برنامه عمرانی سوم شماره چاپ ۱۸۱۴ پیشنهاد می‌نماید قسمت زیر از سطر آخر ماده۳۷ حذف شود "و تمام یا قسمتی از وجوه مربوط را در بانک مزبور نگهداری نماید " دکتریزدان پناه
رئیس- ماده۳۸ قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده۳۸- آئین نامه‌های اجرائی این قانون که بتصویب هیئت وزیران رسیده است تا پایان برنامه سوم قابل اجرا می‌باشد و تغییر آن با تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
رئیس- نسبت بماده۳۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده با اجازه خانمها و آقایان لایحه و پیشنهاد‌ها برای شور دوم بکمیسیون برنامه ارجاع می‌شود.
۹- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
رئیس- با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه شنبه خواهد بود
(مقارن ظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی