مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۰ نشست ۲۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیستم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
جلسه بیستم
روز پنجشنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰
فهرست مطالب:
۱ـ تصویب صورت‌مجلس
۲ـ بیانات آقای رئیس دائر به ابراز تأسف از واقعه قتل دکتر خانعلی
۳ـ بیانات قبل از دستور آقای مهندس جفرودی
۴ـ تقدیم یک‌‌فقره طرح قانونی مربوط به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم دکتر خانعلی
۵ ـ بیانات قبل از دستور آقایان صالح‌ـ گرجی‌ـ معرفت‌ـ موسوی ماکوئی
۶ ـ بیانات آقایان نخست‌وزیر و وزیر فرهنگ راجع به جریان قتل دکتر خانعلی و حقوق معلمین
۷ـ اجرای مراسم تحلیف بوسیله آقای جعفر بهبهانی
۸ ـ تصویب نمایندگی آقایان دکتر یگانگی و ساگینیان
۹ـ طرح و تصویب دوفوریت و اصل طرح برقراری مستمری درباره وراث دکتر خانعلی و ارسال به مجلس سنا
۱۰ـ طرح و تصویب یک‌فوریت لایحه دولت راجع به اشل حقوق معلمین
۱۱ـ قرائت دوفقره استیضاح از دولت آقای مهندس شریف‌امامی
۱۲ـ قرائت طرح پیشنهادی راجع به حقوق معلمین
۱۳ـ تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
مجلس یکساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
- تصویب صورت‌مجلس
۱ـ تصویب صورت‌مجلس
رئیس ـ صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
غائبین بااجازه ـ آقایان: سترگ، بهادری، دکتر اسدی، امیر عشایری، شیخ‌الاسلامی، دکتر موسوی اصفهانی، قوامی، سنندجی، سعید مهدوی، دکتر اقبال، اهری، بهبهانی، پردلی، جلیلی، دکتر سعید حکمت، رشیدیان، دکتر صاحب‌قلم، صراف‌زاده، معظمی، همایونی.
غائبین بی‌اجازه ـ آقایان: امیری‌ـ اریه‌ـ دکتر هدایتی.
رئیس ـ نسبت به صورت‌مجلس نظری نیست؟ آقای پورسرتیپ بفرمائید.
پورسرتیپ ـ یک اغلاطی در بیانات بنده هست که با اجازه مقام ریاست می‌دهم به تندنویسی.
رئیس ـ بسیار خوب آقای دکتر موسوی بفرمائید.
دکتر موسوی ـ در چاپ عرایض بنده اشتباهاتی هست که تصحیح می‌کنم و به تندنویسی می‌دهم ضمناً راجع به واقعه اسف‌انگیز پریروز سؤالی از دولت کرده‌ام که
تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ آقای فلسفی بفرمائید.
فلسفی ـ شکایتی راجع به انتخابات نطنز رسیده است که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم:
رئیس ـ آقای خلعتبری.
خلعتبری ـ استیضاح بنده را حالا قرائت می‌فرمائید یا بعد از نطق قبل از دستور.
رئیس ـ طرح خواهد شد آقای توسلی بفرمائید.
توسلی ـ دوفقره تلگراف از طرف آقایان کشاورزان زیتون‌کار رودبار راجع به عملیات و اظهار تشکر مأمورین دفع آفات وزارت کشاورزی رسیده است که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ آقای دکتر معدل بفرمائید.
دکتر معدل ـ شکایتی است از طرف اهالی لردستان که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای آصف‌وزیری بفرمائید.
آصف‌وزیری ـ تلگراف شکوائیه‌ای از طرف کارمندان پست و تلگراف کردستان هست، که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای کشاورزیان بفرمائید.
کشاورزیان ـ عریضه‌ای از طرف مجلس از مردم مینودشت رسیده است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای مهندس مقدم بفرمائید.
مهندس مقدم ـ یک نامه شکوائیه‌ای است از طرف کارگران کارخانجات شیمیائی که برخلاف قانون کار بر خدمتشان خاتمه داده‌اند تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای دکتر متین بفرمائید.
دکتر متین ـ یک تقاضائی است از طرف اهالی بندپی راجع به تعمیر ۷ ـ ۸ کیلومتر راه بین بابل و بندپی به امضای عده زیادی از اهالی آنجا که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای امام مردوخ بفرمائید.
امام مردوخ ـ تلگرافی از طرف کارمندان پست و تلگراف کردستان است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس ـ آقای مهندس والا بفرمائید.
مهندس والا ـ در بیانات بنده بعضی غلطهای چاپی هست که اصلاح می‌کنم و به تندنویسی می‌دهم.
رئیس ـ آقای نعیمی‌اکبر بفرمائید.
نعیمی‌اکبر ـ در چاپ صورت‌جلسه اشتباهاتی هست که اجازه بفرمائید بدهم به تندنویسی تصحیح شود.
رئیس ـ بدهید آقای صمیمی بفرمائید.
صمیمی ـ تلگرافی است از کارمندان پست و تلگراف و تلفن تقدیم می‌کنم تقاضا دارم به عرایض آنها رسیدگی شود که موجب اختلال در کار ارتباطات نشود.
رئیس ـ آقای فریور بفرمائید.
فریور ـ تلگرافی است از کارمندان پست و تلگراف بهشهر که عیناً تقدیم می‌شود.
رئیس ـ دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه پیش تصویب می‌شود.
- بیانات آقای رئیس دائر به اظهار تأسف از وقایع اخیر و قتل دکتر خانعلی دبیر دبیرستانها
۲ـ بیانات آقای رئیس دائر به اظهار تأسف از وقایع اخیر و قتل دکتر خانعلی دبیر دبیرستانها
رئیس ـ بطوری که خاطر آقایان محترم مسبوق است سوء جریانی روز سه‌شنبه در خارج از مجلس پیش آمد که امر بی‌سابقه و غیرمترقبه‌ای بود، تردید ندارم باعث تأسف خاطر همه نمایندگان محترم و تأثر عمیق خود من گردید (صحیح است) ولی متأسفانه می‌بینیم در روزنامه اطلاعات اینطور نوشته است: «آقایان معلمین در مقابل مجلس نمایندگان خود را برای تماس با هیأت رئیسه مجلس انتخاب کردند» این کذب محض است برای اینکه نه تنها آنها یک همچو تقاضائی نکردند بلکه خودم مقدم شدم رئیس بازرسی مجلس را فرستادم که نمایندگان آقایان معلمین بیایند و هر مطلبی دارند در مجلس بگویند. مجلس همیشه آماده برای همین کارها است و برای همین تشکیل شده است (صحیح است) که به عرایض و مطالب مردم رسیدگی کند (صحیح است) کما اینکه سه روز پیش هم آقایان قضات بوسیله آقای باقرزاده وقت خواستند و آمدند صحبتشان را کردند امروز هم تا الآن که مجلس را تشکیل ندادم برای این بود که فرستادم اگر آقایان معلمین نمایندگانی دارند به مجلس تشریف بیاورند و صحبت کنند. به هرحال مردم چشمشان به مجلس است و اگر عرایضی دارند باید به مجلس اظهار کنند (صحیح است) و ما هم با کمال صمیمیت آماده هستیم که به حرفهای حساب مردم گوش بدهیم (صحیح است) در عین حال آقایان معلمین که نزد ما محترمند و مربی فرزندان این کشور می‌باشند درک کرده‌اند که یک ایادی مخربی هم در خارج هستند که شاید بوسیله آنها بخواهند آب را گل‌آلود کنند. علیهذا بنده باز اعلام می‌کنم هم برای مذاکرات و رفع گرفتاریها و سختیهای آنها حاضر هستم و هم برای کمک و اصلاح این لایحه، این لایحه‌ای که به مجلس تقدیم کرده‌اند، کمیسیون و مجلس حق دارد لایحه را هر طور بخواهد و مصلحت می‌داند جرح و تعدیل کند، امیدوارم دیگر از این قبیل قضایای سوء رخ ندهد و عموم آقایان نمایندگان با وحدت‌نظر در پیشرفت امور کشور و رفاه و آسایش مردم از هیچ اقدامی فروگذار ننمایند (صحیح است) (صحیح است) آقای محمدعلی مسعودی بفرمائید.
محمدعلی مسعودی ـ سؤالی دارم که تقدیم می‌کنم.
- بیانات قبل از دستور آقای مهندس جفرودی
۳ـ بیانات قبل از دستور آقای مهندس جفرودی
رئیس ـ نطقهای قبل از دستور شروع می‌شود آقای مهندس جفرودی بفرمائید.
مهندس جفرودی ـ تأثر شدید من از این است که امروز از خانه مردم فقدان رادمردی را به اطلاع ملت ایران می‌رسانم و افتخار بزرگ من آن که از شهامت و جانبازی او در راه احقاق حق سخن باز می‌گویم. تاریخ اقوام زنده پر است از فداکاری و ازخودگذشتگی افراد نادری که حیات کوتاه آنها سربقای آن اقوام است. آنچه را که از آن اقوام باقی می‌ماند نه آن است که جمع کثیری از آن در قید حیات‌اند بلکه آن است که معدودی از آن موجب مباهات و سربلندی آن می‌باشند (صحیح است)
صبح روز سه‌شنبه دوازدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰ دکتر ابوالحسن خانعلی دبیر دبیرستان جامی در راه احقاق حق معلم در میدان بهارستان برابر خانه ملت شربت شهادت نوشید و دیده از جهان فروبست و نام او زینت‌بخش صفحات تاریخ درخشان جانبازان ایرانی گردید. دکتر خانعلی به مفهوم واقعی کلمه معلم بود. او در حیات خویش به تربیت فرزندان ما همت گماشت و با مرگ خود درس حق‌طلبی به ما بیاموخت. من یقین دارم که شهادت او اثری بزرگ و جاویدان در اجتماع غافل ما باقی خواهد گذاشت (صحیح است) مرگ این معلم حاصل سکوت مجلسیان در برابر اعمال دولت است و یقین دارای این اثر بزرگ اجتماعی است که ما را متوجه وظیفه خطیر نمایندگی خود کرده و برآن خواهد داشت که از این پس گفتار و کردار خود را در تحقق به آرزوهای ملی بکار بریم. یکبار دیگر طبقه معلم با تحمل محرومیت و نثار جان خویش رهبری اجتماعی را با افتخار و سربلندی به عهده گرفت و یکی از بهترین افسران خود را شهید راه حق و حق‌طلبی ساخت جماعتی چنین پندارند که مربیات اجتماع ما یعنی معلمان دست از وظیفه مقدس خود شسته و به اجتماع در برابر مجلس جمع شدند تا نظم شهر را بهم بریزند و گردش امور را مختل سازند. دریغ باشد که چنین تهمتی ناروا بر این طبقه صبور و وطن‌خواه روا دارند زیرا اینان در برابر تبعیضها و تفریط‌ها سالها از خود صبر و شکیبائی نشان دادند و با وجود در دست‌داشتن محافل تبلیغ به تعلیم و تدریس اکتفا کردند و زبان به انتقاد نگشودند. قاطبه آنان بر اثر ترقی فاحش قیمتهای مزایای افزایش حقوق معلم را از دست دادند متألم و متأثر به انجام دادن وظیفه خطیر معلمی ادامه دادند، برای آنکه خود و فرزندان آنان از گرسنگی نمیرند ساعات فراغت و مطالعه خود را بثمن بخس فروختند و از بام تا شام در میان سرما و گرما وسعت بی‌کران کشور را پیمودند و در مدارس مختلف و محافل متعدد به درس دادن پرداختند. هر قدر بیشتر می‌کوشیدند و از آسایش خود و خوراک فرزندان خویش می‌کاستند کمتر موفق به تهیه مسکن و پوشاک می‌گردیدند (صحیح است).
بر اثر جهالت و بی‌تدبیری زمامداران گذشته و سکوت کسانی که لباس نمایندگی مردم به تن داشتند وضع اقتصادی ایران دگرگون گشت و هزینه زندگی چنان رو به فزونی نهاد که از جمله طبقه معلم با همه تلاش و کار طاقت‌فرسا دستخوش تنگدستی و پریشانی گردید. ما خود بدان اعتراف داریم که در بعضی موارد حقوق ملت ایران تضییع شده است و بعضی از زمامداران در گذشته رعایت اصول قانون اساسی و قوانین ملی را نکرده‌اند. (صحیح است) ما خود شاهد و ناظر آن هستیم که عمالی دست به غارت و چپاول بیت‌المال زدند و در مصرف درآمد ملی و وامهای دریافتی راه صواب نپیمودند و چنان تبذیر کردند که ملت ایران از اثرات ثمربخش آن محروم ماند ما با نهایت تأسف خود ناظر آن هستیم که هنوز در رأس بعضی از دستگاهها بدنامان و ناپاکانی قرار دارند که اکثریت مردم فهیم ایران به آنها وثوق و اعتماد ندارند. ما معتقد و خواهان آن هستیم که دولت باید با اقدامات فوق‌العاده و نقشه‌های مدبرانه در اصلاح امور و تنزل و تثبیت قیمتها و رفع تبعیضها همت کند.
در جامعه‌ای که اکثریت افراد آن فاقد مسکن هستند ولی معدودی از آن از راههای نادرست و ناشایست درآمدی سرشار دارند و باعث ترقی فاحش نرخ ارزاق و کرایه خانه می‌گردند چگونه می‌خواهید معلم همت دولت را در افزایش حقوق او به دیده تحسین و رضایت بنگرد. من نیک می‌دانم که دولت با لایحه‌ای که برای ترفیه حال معلم به مجلس داده است حداکثر سعی خود را با توجه به امکانات فعلی بکار برده است ولی باز معلم بحق ناراضی است و همین لایحه موجب بسط عدم رضایت در میان سایر طبقات شده است. حرف معلم آن نیست که چرا میزان حقوق او پائین است بلکه آن است که چرا مملکت را به نحوی اداره می‌کنید که با داشتن آنهمه آرزو این درآمد و تحمل آنهمه وام و تحمیل اینهمه مالیات باز امروز دچار کمبود شدید ارز و گرفتار ترقی فاحش قیمتها هستید که او و طبقات دیگر بعد از شش سال همه مزایای یک افزایش قابل ملاحظه حقوقها را از دست داده و امروز پریشان و از آینده خویش نگرانند. حرف معلم آن است که اگر مصائب و مشکلات بر او مستولی شد همچنان عقده‌ای بر دل او سنگینی کرد و طبق رسوم و آداب ملل مترقی با اطلاع قبلی دست به اعتصاب زد و با رعایت نظم و ترتیب خواست به دولت و نمایندگان مجلس شکایت کند چرا با وجود تأکیدات دولت مأمورین آن با آب‌پاش و اسلحه با او مقابله برمی‌خیزند و مأمورین تندخوی و بی‌تدبیر با اسلحه‌ای که باید حفظ جان او باشد به حیات او خاتمه می‌دهد.
بسیارند کسانی که در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه همین هفته شاهد نظم و ترتیب معلمان پایتخت کشور بودند که هزارها تن از آنان روزی با رفتاری متین که در شأن مربیات اجتماع است برآن شدند که از سختی معیشت بی‌تدبیری رجال اتلاف بیت‌المال شکوه کنند و یا روزی دیگر یکی از شهدای راه حق‌طلبی را تشییع نمایند. دلیل بارز من براین که معلمان و دانشجویان در این دو روز از هر حیث و جهت رعایت نظم و مراعات آسایش مردم دیگر را کردند این است که از عمل آنان کمترین آسیبی به مأمورین انتظامی و مردم پایتخت نرسیده است. ما یعنی فراکسیون پارلمانی حزب مردم مصراً از دولت خواستار آن هستیم که مسببین واقعه اسفناک قتل دکتر خانعلی و مجروح شدن چند تن از معلمان پایتخت را معرفی و شدیداً مجازات کند. (صحیح است) ما به معلمان کشور که مربیان فرزندان ما هستند صریحاً اعلام می‌داریم که آماده‌ایم با آنان به مذاکره پردازیم و نظرات اصلاحی آنان را در حدود امکانات مالی فعلی ملت ایران در لایحه دولت منظور بداریم. ما آماده‌ایم که با کمال صمیمیت و جدیت از حقوق حقه آنان دفاع کنیم و وظیفه خطیر نمایندگی خود را تا سرحد امکان چنان انجام دهیم که حاصل آن به نفع ملت ایران باشد (صحیح است) ما وظیفه خود می‌دانیم که در برابر وجوه طبقات مردم ایران حاضر شویم و بر مشکلات و مصائب آنان واقف گردیم و با اشتراک مساعی با آنان در رفع آنها برآئیم. من یقین دارم که عده‌ای از صمیمی‌ترین نقادان اجتماع بجای عده‌ای از ما می‌بودند و بر مشکلات سیاسی و اجتماعی کشور ما آگهی می‌یافتند رفتار یا سکوت ما را بدانسان به باد انتقاد و طعن و لعن نمی‌گرفتند. ما که خود بیش از آنکه به مجلس راه یابیم شاید از تقدیر و تحسین جماعتی برخوردار بودیم هیچگاه راضی نیستیم که در انجام دادن وظایف ملی خود آنچنان قصور ورزیم که به حیثیت و اعتبار خود در جامعه لطمه بزنیم. غالباً به ما می‌گویند که چرا هر روز از پشت تریبون مجلس زبان به انتقاد و عیب‌گوئی نمی‌گشائیم. و چرا همه معایب و نقایص را بازگو نمی‌کنی. ما نیک می‌دانیم که اگر چنان کنیم ولو آنکه از گفتار ما نتیجه عملی و مثبتی عاید اجتماع نگردد محبوب و صاحب وجهه خواهیم شد ولی من گفتار آن کسی که مسئولیتی ندارد و آن که دارای مسئولیت است تفاوت بسیار است.
ما به همکاران مجلس پیشنهاد می‌کنیم که برای روح پرفتوح شهید فقید دکتر ابوالحسن خانعلی معلم دبیرستان جامی یک دقیقه سکوت کنند. (در این موقع حضار به احترام در حال قیام یک دقیقه سکوت نمودند)
- تقدیم طرح قانونی طرح قانون مربوط به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم دکتر خانعلی بوسیله آقای جفرودی
۴ـ تقدیم طرح قانونی طرح قانون مربوط به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم دکتر خانعلی بوسیله آقای جفرودی
مهندس جفرودی ـ برای آنکه همسر و فرزندان این شهید راه حق‌طلبی بر اثر از دست‌دادن سرپرست گرانمایه خود بیشتر دچار عسرت و سختی نگردند تقاضای تصویب طرح برقراری یک مستمری را برای آنان داریم که اینک به قید سه‌فوریت تقدیم مقام ریاست مجلس شورا می‌کنیم (احسنت)
- بیانات قبل از دستور آقایان صالح‌ـ گرجی‌ـ معرفت‌ـ موسوی ماکوئی
۵ ـ بیانات قبل از دستور آقایان صالح‌ـ گرجی‌ـ معرفت‌ـ موسوی ماکوئی
رئیس ـ آقای اللهیار صالح بفرمائید.
اللهیار صالح ـ حادثه بسیار ناگواری که روز سه‌شنبه در میدان بهارستان مقابل مجلس یعنی حریم امنیت مشروطه بوقوع پیوسته و احساسات ملی ایران را سخت جریحه‌دار کرده است مرا برآن وامیدارد که:
اولاً ـ تأسف و تألم عمیق خود را از این حادثه جانسوز اظهار کنم.
ثانیاً ـ اعتراض شدید خود را نسبت به دولت که به پلیس اجازه داده است بدون هیچگونه علت در کمال وحشیگری و شقاوت بسوی جمعیت معلمین تیراندازی کند و باعث کشته‌شدن یک نفر مرد شریف و خدمتگزار وطن بنام دکتر خانعلی دبیر دبیرستان جامی و زخمی‌شدن چند نفر دیگر از فرهنگیان محترم گردیده ابراز نمایم. بر هیچکس پوشیده نیست که مقام معلم در هر جامعه مورد احترام است و هیچ فردی نمی‌تواند خدمت بزرگی را که معلم از راه تعلیم و تربیت اطفال و جوانان کشور انجام می‌دهد نادیده بگیرد. حقی که معلم بر گردن اجتماع دارد به قسمی عظیم است که در برابر آن هیچگونه اجر مادی و معنوی نمی‌تواند مقابله نماید. هرگونه سوء رفتار اهانتی که نسبت به این طبقه از مردم شریف و خدمتگزار بشود درحقیقت نسبت به همه افراد جامعه اعمال شده است زیرا اینان مربی و آموزنده فرزندان مملکت هستند هتک احترام آنان به همه افراد ملت خاصه به جوانان و دانش‌آموزان و دانشجویان گران و تحمل‌ناپذیر می‌آید اگر معلمان کشور که باید از کلاس اول دبستان تا کلاس آخر دانشگاه درس اخلاق حسنه و وطن‌خواهی و وظیفه‌شناسی و نوع‌پروری و عزت نفس به نوباوگان مملکت بدهند، خود ناراضی و مأیوس و نامرفه و آشفته خاطر و پریشان حال باشند شما چگونه متوقعید که این طبقه بتوانند به وظیفه تربیتی و آموزندگی خود آنچنانکه شایسته است عمل کنند و به تهذیب اخلاق نوآموزان و تقویت روحیه دانش‌آموزان و دانشجویان و امیدوار کردن آنان به یک آینده روشن و درخشان اهتمام ورزند. کار معلمین کاری است که به آزادی روح و حوصله بسیار و بنیه قوی نیازمند است و مسلم است که برای حصول این لوازم وضع معلم باید از نظر مادی و معنوی تأمین و از رفاه نسبی برخوردار باشد و گرنه امر آموزش و پرورش که اساسی‌ترین مسأله برای تکامل ملت است بکلی مختل و بی‌سر و سامان خواهد گشت (دکتر تفضلی ـ احسنت)
آقایان اطلاع دارند که پریروز عده‌ای از معلمان پایتخت به نمایندگی از طرف قاطبه معلمان کشور به میدان بهارستان آمده بودند تا مطالب حقه خود را به سمع مجلس و دولت برسانند و حرفهائی که راجع به وضع معاش خود دارند بگویند (صحیح است) این عده در کمال نظم و آرامش تجمع کرده بودند و من خود در هنگام ورود به مجلس شاهد آرامش و متانت آنان بودم (صحیح است) و هیچگونه حرکت خلاف تحمل و عمل آشوبگرانه‌ای از آنان مشاهده نکردم (صحیح است) و البته جز این هم انتظاری از یک دسته مردم روشنفکر و نجیب نمی‌رفت ولی متأسفانه دستگاه حکومت که از چند سال پیش تا کنون صداها را در سینه‌ها خفه کرد (صحیح است) و باب آزادی بیان و آزادیهای قانونی دیگر را به روی مردم مسدود ساخته و هرگونه حتی اظهار وجود را از ملت ایران سلب کرده است (صحیح است) و به این حق‌شکنی‌های خودسرانه و عملیات مستبدانه خو گرفته دستور داده است که نیروی انتظامی این عده از مردان محترم و اصیل را متفرق سازد و چون بوسیله ماشینهای آب‌پاش متفرق نشده‌اند به سلاح گرم توسل گردیده و با وحشیانه‌ترین وضعی چند نفر را مجروح و یک نفر را (تا آنجا که می‌دانم) به قتل رسانده‌اند که ابوالحسن خانعلی دکتر در فلسفه و دبیر دبیرستان جامی بوده است. این عمل سبعانه از طرف دولت بقدری حس نفرت و انزجار قاطبه ملت را علیه دستگاه حکومت برانگیخته است (صحیح است) و بحدی در اذهان عمومی سوء اثر گذاشته است که به عقیده من بهیچوجه مجال ادامه زمامداری به این دولت نمی‌دهد (صحیح است) (فلسفی ـ باید استعفاء کند) و مصلحت مملکت سقوط چنین دولتی را ایجاب می‌کند (مقدم احسنت)، آقایان، گردآمدن عده‌ای از شریف‌ترین مردم این کشور در مقابل مجلس برای مطالبه حق خود چه ضرری داشت؟ و خلاف کدام مصلحت عمومی بود که عمال یک دولت خودسر و بی‌اعتنا به آزادی آنان را متفرق می‌کنند.
اساساً اگر جمعی از افراد ذیحق کشور برای تظلم و اظهار شکایت یا اعتراض به اموری که حقاً و قانوناً در خور اعتراض باشد به میدان بهارستان نیایند و در برابر مجلس قرار نگیرند و مطالب مورد نظر خود را از این مکان به گوش اولیاء امور و هموطنان خود نرسانند به کجا باید بروند و چه باید بکنند؟ من از دولت آقای شریف‌امامی سؤال می‌کنم به چه مجوزی تصمیم به پراکنده ساختن جمعیت معلمان کشور در میدان بهارستان گرفته است؟ این عده مردم شرافتمند جز اینکه از حق اعتصاب و تجمع که در مترقی‌ترین و عقب‌افتاده‌ترین ممالک دنیا معمول و متداول است استفاده کرده بودند مرتکب چه رفتاری شده بودند که مستلزم تیراندازی به سوی جمعیت باشد؟ در این موقع که من مشغول بیان این مطالب هستم موج نفرت و خشم ملت ایران نسبت به دولت اوج گرفته است (صحیح است) و شاهد این مدعا تشییع منظم و عظیمی است که دیروز بوسیله دهها هزار نفر از مردم روشنفکر تهران و فرهنگیان و اصناف و دانشگاهیان برای معلم شهید مرحوم دکتر خانعلی برگزار گردید (صحیح است) و من در اینجا به نمایندگی از طرف ملت ایران عمل وحشیانه دستگاه انتظامی را شدیداً تقبیح و دولت آقای شریف‌امامی را نکوهش و ملامت می‌کنم (احسنت) و به روح پاک آن خدمتگزار نجیب و فاضل که بیگناه خونش در مقابل مجلس شورای ملی ریخته شد درود می‌فرستم (احسنت) و از خداوند متعال طلب مغفرت می‌نمایم.
رئیس ـ آقای گرجی بفرمائید.
گرجی ـ البته دو تن از آقایان نمایندگان اظهار تأسف عمیق خود را برای حادثه جانگداز روز سه‌شنبه بیان فرمودند همه ما متأثریم (صحیح است) همه ما متألمیم بنده نمی‌دانم چه‌جور به معلمین و دانشجویان این مملکت این مطلب را برسانم که من دو روز است مجلس را مغموم دیده‌ام مجلس شورای ملی آماده است تکالیف خود را به نحو احسن انجام دهد البته مرگ معلم اصولاً جانگداز است اگر ما درست فکر کنیم در تمام دنیا چه در گذشته و چه امروز معلمین در حیات هم ناراحت و دچار مشکلات هستند چه رسد به این که یک معلم مغموم و مأیوس که برای احقاق حق آمده است اقدام کند کشته بشود، بنده از مرگ جانگداز دکتر خانعلی اظهار تأسف می‌کنم (جمعی از نمایندگان ـ همه متأسف هستیم) تأسف من که یک فرهنگی هستم و ۲۴ سال در فرهنگ خدمت می‌کنم و جز در طریق فرهنگ قدمی برنداشته‌ام و با معلمین فعلی با هم بزرگ شده‌ایم و تحصیل کرده‌ایم حرف می‌زنم که صددرصد به نفع معلمین کشور است شاید کسانی پیدا شوند این روزها که بنام معلم حرف بزنند و از این حادثه استفاده کنند آن کسانی که از پشت این تریبون از معلم دفاع می‌کنند می‌خواهم بپرسم تا کنون دوتا اطاق برای معلم ساخته‌اند آن مقاطعه‌کاری که یک روز یکشاهی نداشت و امروز ۵۰۰ میلیون ثروت دارد چرا تا حالا به فکر معلم نبود که امروز می‌گوید معلمین همه ناراحت هستند کسانی باید برای معلم حرف بزنند که در طریق معلم قدم برداشته‌اند ممکن است خیلی‌ها بخواهند بنام معلم تظاهر کنند، بنده خودم ناظر بودم که کوچکترین بی‌نظمی در جلو مجلس نبود (صحیح است) معلمین عده‌ای نشسته بودند و شعارشان سکوت و آرامش بود (صحیح است) باید دید چه کسی عامل این کار بوده جناب آقای نخست‌وزیر چه کسی عامل این کار بوده (یک نفر از نمایندگان ـ دولت) چه کسی اتومبیل آب‌پاش را آورده باید به دقت رسیدگی کرد به روی معلم و و زن و مرد و بچه آب ریخته و بعد دست به اسلحه برده شده حتماً باید رسیدگی کرد که مسببین این عمل کی‌ها هستند من تقاضا می‌کنم برای اینکه ملت ایران آرام بشود، کوتاهی در این کار نکنید شاید خیلی‌ها بخواهند که این حوادث به این روز منجر بشود شاید آن روز که معلمین ایران برای حقوقشان صحبت می‌کردند هیچوقت فکر نمی‌کردند که مشکلات بعدی پیدا بشود و از بین آنها کسی از بین برود، امروز هم باید معلمین ایران متوجه بشوند که خدای نکرده در آتیه عناصری پیدا بشوند که روی سیاستهای بیگانه کار را بجائی بکشانند که اصلاً مسأله حقوق معلم از بین برود، امروز جناب آقای سردار فاخر رئیس محترم مجلس در جلسه خصوصی فرمودند بیایند با ما صحبت کنند بیایند، با ما حرف بزنند معلم نباید سرنوشتش را به دست شخص یا کسی بدهد معلم باید مقتضیات کشورش را در نظر بگیرد ولی دولت هم باید با آنها همراه باشد باید آن کسی که دستور داده اتومبیل آب‌پاش آورده‌اند آن کسی که دستور داده دست به اسلحه برده شود محاکمه بشوند، چرا وقتی معلمی دو ساعت از کار غیبت می‌کند دادگاه اداری او را محاکمه می‌کند، چه‌جور وقتی یک دبیر ۵ روز غیبت می‌کند باید هزار جور تصدیق بیاورد دولت هم باید مسئولین را مجازات کند من اطمینان می‌دهم اگر دولت مسئولین امر را به فوریت در این مجلس اعلام بدارد و توقیف آنها را برای ملت ایران بگوید چون آبی است که بر روی آتش آلام درونی ملت ایران ریخته خواهد شد، بنده روز گذشته وقتی که صحبت می‌کردم دولت می‌گفت پول ندارم، ممکن است صحیح باشد و صحیح هم هست ولی وقتی یک طبقه بزرگی مثل معلم سالها اظهار عدم رضایت می‌کند و کسی گوش نمی‌دهد وقتی این وضعیت طوری می‌شود که به اعتصاب منجر می‌گردد، دولت باید از هر کجا که شده پول تهیه کند، از هر طریق شده پول تهیه کند، دولت باید تمام مخارج غیرضروری خودش را بزند، از هر جا ممکن است پول فراهم کند و حقوق معلمین را ترمیم کند، بنده می‌خواستم از پشت این تریبون به معلمین ایران عرض کنم و از آنها خواهش کنم هر طور شده متانت و بردباری را حفظ کنند و نگذارند یک اشخاص مغرض آنها را بد هدایت کنند که خدای نکرده معلمین ایران یک روزی پشیمان بشوند اینجا باید دو گذشت باشد یکی از طرف دولت یکی هم از طرف معلم برای اینکه معلم وظیفه‌اش هم شریف است و هم خیلی سنگین است الساعه مدارس تعطیل است اولیای بچه‌ها نگرانند معلمین که عمرشان به شرافت می‌گذرد باید مشکلات مملکت را هم در نظر بگیرند ما خودمان طرفدار معلم هستیم مجلس طرفدار معلم است البته این کاری که شد به عقیده بنده باید تقدیس کرد این نشان می‌دهد که ملت ایران زنده است در این ملت نیروی ملی هست (صحیح است) دانشجویان عزیز وقتی دیدند یک معلم بی‌گناهی مرده است به مربیان خود می‌پیوندند اما خدا کند که از این نیروی ملی از این سیاستها اشخاص استفاده نکنند معلمین عزیز، دانشجویان عزیز قدر این نیروی ملی را بدانید و نگذارید حوادث و طوفانهای جهان و عناصر مخرب در شما راه پیدا کنند و بکلی راه و مسیر این نیروی ملی را عوض کنند بنده معتقدم اگر ما می‌گوئیم چه باید بشود باید راهی پیدا کنیم که عملی بشود الساعه معلم حقوقش کم است اگر حقوق معلم تأمین بشود خیلی از ماجراها می‌خوابد، دولت باید این کار را بکند اگر شده ما نمایندگان حقوق نگیریم حاضریم کمک کنیم به معلمین ایران (یک نفر از نمایندگان ـ از مخارج زاید شرکت نفت بدهند) از خود وزارت فرهنگ راجع به وزارت فرهنگ بنده یک روزی در همین مجلس عرض کردم تشکیلات رایزن‌های فرهنگی سرپرستها زیاد است، ۵ سال رتبه معلم را ندادند به خدا با ۱۵ تومان حق‌التدریس آموزگار راضی بود. این کوتاهی‌های دولتهای گذشته غیرقابل اغماض است اما دولت فعلی چون جریان را اینطور می‌بیند نباید ساکت بنشیند یک حوادث غیرمترقبه‌ای که پیش می‌آید که معلمین را عصبانی می‌کند البته باید امکانات دولت را هم در نظر گرفت و من هم از افراد منفی‌باف نیستم معتقد به امکانات هستم ولی امکاناتی هم هست که اگر بروند دنبال آن امکانات (مهندس مقدم ـ این دولت روسفید کرد دولت دکتر اقبال را). (دکتر الموتی ـ چطور روسفید کرد دیروز یک معلم کشته است. روسفید کرد؟) من معتقدم دولت باید یا این لایحه‌اش را پس بگیرد طرحی که ما داده‌ایم و امروز تهیه کردیم و بنده به هر نماینده‌ای که این طرح را دادم امضاء کرد با این که بیش از ۱۵ امضاء لازم ندارد معذلک بیش از ۳۰ امضاء شده و اگر به تمام آقایان نمایندگان بدهم امضاء می‌کنند این طرح خواسته معلمین است حالا اگر دولت امسال امکاناتی برایش نبود ابلاغ آنها را صادر کند سال بعد بدهد که معلم بداند که به حرف او رسیدگی شده است این طرحی است که تهیه شده است.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
به منظور ترمیم حقوق معلمین و فرهنگیان و تأمین رفاه و آسایش طبقه شریف مسئول تعلیم و تربیت کشور امضاءکنندگان زیر تقاضا داریم با رعایت حداقل حقوقی که در لایحه جدید دولت منظور است طرح زیر برای تصویب تقدیم می‌گردد کلیه قوانین و مقرراتی که مغایر ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲ می‌باشد از تاریخ تصویب این قانون ملغی است. محمدعلی مسعودی‌ـ دکتر حاتم باقرزاده‌ـ گرجی‌ـ پزشکی‌ـ اردلان‌ـ فلسفیـ معرفت‌ـ مردوخ‌ـ مهندس والا‌ـ دکتر صاحب‌قلم‌ـ احمد عامری‌ـ کشاورزیان‌ـ طهماسبی‌ـ آزمین‌ـ ملک‌زاده‌ـ علامه وحیدی‌ـ دکتر دادفرـ دکتر متین‌ـ دکتر کیان‌ـ دکتر سنگ‌‌ـ موسوی ماکوئی‌ـ اژدری و چند امضاء دیگر.
با این امضاهائی که شده وضعی که بنده در مجلس می‌بینم و مطالعه‌ای که در کمیسیون خواهد شد مطمئناً این طرح که به نفع معلمین است تصویب خواهد شد حالا که ما داریم برای معلمین قدمهائی برمی‌داریم معلمین شریف و عزیز ما هم باید با ما کمک کنند باید متوجه باشند که ادامه اعتصاب چقدر برای مملکت زیان آورده است باید متوجه باشند که این بچه‌های مردم ناراحت هستند، خود مردم ناراحت هستند امروز هم مجلس شورای ملی که خانه ملت است و هم خود ملت نسبت به طبقه معلم هیچ چیز را دریغ ندارند و ما هم این طرح را تهیه کردیم و تا آخرین نفس خواهیم کوشید که این طرح اجراء بشود، حالا معلمین نباید بیایند سرنوشت خودشان را به دست اشخاصی که آنها را هر سو که می‌خواهند ببرند بدهند اگر مختصر غفلت کنید این نیروی ملی ما اگر بهش لطمه بخورد دیگر ما سر بلند نمی‌کنیم، آخر باید امنیتی باشد که معلم سر کلاس برود من یک معلم ناراضی بوده‌ام و هستم ولی مملکت ایران و استقلالش باید باقی بماند تا من پشت این تریبون حرف بزنم و معلم سر کلاس برود و نسل آینده‌ای باقی بماند تا نام ایرانی همیشه باقی بماند (احسنت)
رئیس ـ آقای معرفت
معرفت ـ بطوری که آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند پیشامد تأسف‌آور روز سه‌شنبه که منجر به شهادت یکی از معلمین شریف و زحمتکش شد قلب عموم فرهنگیان و ملت ایران را جریحه‌دار کرده است و نمایندگان محترم قبل از بنده در این خصوص بیانات جامع و مؤثری ایراد فرمودند. اینجانب نیز تأسف و تأثر شدید خود و عموم نمایندگان را از این پیشامد ناگوار اعلام می‌دارم و امیدوارم رئیس دولت هرچه زودت مسببین این واقعه را هرچه زودتر به کیفر برسانند. بنده در جلسه گذشته عرض کردم لایحه دولت نظر فرهنگیان را تأمین نمی‌کند و هم‌اکنون نیز بعرض نمایندگان محترم می‌رسانم که روز گذشته برای عرض مستدعیات فرهنگیان به پیشگاه اعلیحضرت همایونی شرفیاب گردیدم شاهنشاه بی‌نهایت نسبت به فرهنگیان ابراز عنایت فرمودند مخصوصاً تأکید فرمودند که لایحه دولت باید در کمیسیون‌های مربوط مجلس شورای ملی با دقت و توجه مورد رسیدگی قرار گیرد و خواسته‌های معلمین را نیز باید مورد نظر قرار داد و به نحوی اصلاح نمود که رفاه و آسایش فرهنگیان تأمین گردد با این ترتیب امیدوارم که نمایندگان محترم نیز توجه خاص در این خصوص بفرمایند. بنده در جلسه گذشته عرض کردم باز هم تکرار می‌نمایم که معلمین شریف و وطن‌پرست نظری جز احقاق حق خود ندارند ولی ممکن است افراد غیرفرهنگی از این جریان بخواهند سوءاستفاده کنند که آنهم ارتباطی به معلمین ندارد و نباید بحساب آنها گذاشته شود.
در خاتمه به استحضار نمایندگان محترم می‌رسانم فراکسیون پارلمانی حزب ملیون نیز تأسف عمیق خود را نسبت به شهادت دکتر خانعلی اعلام و از دولت مصراً خواستار است که مسببین واقعه روز سه‌شنبه را تعقیب نموده حداکثر کمک را به ورثه شهید فقید بنمایند و خواستار است که مسببین واقعه روز سه‌شنبه را تعقیب نموده در انجام خواسته‌های قانونی معلمین اقدام کنند با اجازه مقام ریاست باقی وقت خود را به آقایان موسوی ماکوئی و دکتر دادفر می‌دهم.
رئیس ـ آقای موسوی ماکوئی پنج دقیقه وقت دارید بفرمائید:
قبلاً باید از آقایان نمایندگان محترم مجلس تشکر نمایم که جلسه امروز را اختصاص به تجلیل از مقام معلم و حقوق آن قرار داده‌اند و بنام یک فرهنگی با کمال تأسف باید بعرض برسانم که حقیقتاً جریان اعتصاب آقایان معلمین محترم کشور و واقعیت خواسته‌های مشروع آنان بر اکثر آقایان معلوم نیست. در سال ۱۳۲۲ قانون تعلیمات اجباری به تصویب مجلس شورای ملی رسید و تکلیف حقوق آقایان معلمین طبق ماده ۱۲ آن قانون تصویب گردید. تا سال ۱۳۳۳ یعنی قریب یازده سال معلمین وطن‌پرست کشور انتظار کشیدند تا اینکه به موجب لایحه‌ای که در آن سال به مجلس داده شد مبلغی به حقوق آنان اضافه شد و برطبق این قانون و قانون متمم حقوق فرهنگیان قسمتهائی از ماده ۱۲ لغو گردید. معلمین کشور در اسفندماه ۳۹ درخواست اجرای کامل ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری را کردند. جناب آقای صالح وزیر فرهنگ وعده قطعی دادند که تا ۱۲ اردیبهشت‌ماه به درخواستهای معلمین عمل نمایند. گو اینکه در دهم اردیبهشت‌ماه لایحه به مجلس آوردند ولی در مصاحبه‌ای که با جراید کردند معلوم شد لایحه‌ای که ایشان به مجلس تقدیم کرده‌اند همه خواسته‌های مشروع معلمین را تأمین نمی‌نماید. بالاجبار با نظم و آرامش و با کمال متانت در پیاده‌روهای خیابان شاه‌آباد اجتماع کردند با کمال تأسف یکی از معلمین کشور بنام دکتر خانعلی دبیر فلسفه دبیرستانهای پایتخت به ضرب گلوله از پای درآمد و از قرار معلوم چند نفری هم زخمی شده‌اند. من بنام یک معلم سؤال می‌کنم. آیا نباید مسئول این حادثه تأسف‌آور را محاکمه و مجازات نمود؟ آیا وقت آن نرسیده است که به تقاضاهای حقه و مشروع معلمین رسیدگی کرد و پس از ۱۸ سال ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری را اجراء نمود! آیا بهتر این نبود که بجای گلوله منطق تحویل آنان می‌دادند.
با این ترتیب آیا باز هم عده‌ای عقیده دارند که اینها ماجراجو می‌باشند باید اذعان نمود که ماجراجو نبودند بلکه معلمین واقعی کشور بودند که با متانت و نظم حقوق حقه خود را مطالبه می‌کردند؟ تمام معلمین کشور می‌دانند که مملکت گرفتار مضیقه مالی است ولی با بودجه فعلی وزارت فرهنگ و با حذف هزینه‌های غیرلازم و غیرضروری و جلوگیری از ریخت و پاش‌ها می‌توان قسمت زیادی از اعتبار حقوق معلمین را تأمین کرد بنابراین پیشنهاد تصویب مجدد کامل ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲ و طرح بودجه تفصیلی وزارت فرهنگ را به منظور حذف اقلام زائد آن را در کمیسیون بودجه می‌نماید در پایان این مصیبت را به تمام همکاران فرهنگی تسلیت می‌گویم.
- بیانات آقایان نخست‌وزیر و وزیر فرهنگ راجع به جریان واقعه قتل دکتر خانعلی و حقوق معلمین
۶ ـ بیانات آقایان نخست‌وزیر و وزیر فرهنگ راجع به جریان واقعه قتل دکتر خانعلی و حقوق معلمین
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم آقای نخست‌وزیر بفرمائید.
بهبهانی ـ اجازه بفرمائید که قرآن را بیاورند بنده قسم بخورم چون عرض دارم.
رئیس ـ جنابعالی که اجازه نخواسته بودید.
بهبهانی ـ قبل از تحلیف می‌توان صحبت کرد؟
رئیس ـ بلی اشکالی ندارد.
بهبهانی ـ پس بنده دولت را استیضاح می‌کنم.
نخست‌وزیر (مهندس شریف‌امامی)ـ آقایان بخاطر دارند که روز سه‌شنبه موقعی که بودجه مطرح بود و تمام اعضای دولت در مجلس حضور داشتند جریان که مربوط به اعتصاب آقایان معلمین بود در میدان بهارستان پیش آمد دولت از اینکه یک‌چنین حادثه بسیار تأسف‌آوری پیش آمده است بسیار متأثر است و واقعاً متأسف است از اینکه یک جریان معمولی و عادی که بایستی بصورت بسیار عاقلانه‌ای به نتیجه مطلوبی برسد به اینصورت درآمده است اینجا اظهار شد که دولت دستور داده بود به اینکه پلیس به جمعیت حمله کند با کمال صراحت باید عرض کنم که متأسفانه این مطلب صحیح نیست و دولت با کمال صداقت دستور داده بود که حتی‌المقدور آرامش و نرمش را حفظ کنند و بهیچوجه مزاحم جمعیت نشوند و با بردباری و صبر تحمل بکنند ولی با کمال تأسف جریاناتی پیش آمد که هنوز چون تحقیقات کافی نشده است اظهار صریحی نمی‌توانم بکنم ولی منتج به نتیجه تأسف‌آوری شده است راجع به آقایان معلمین در اینجا همه آقایان اظهار همدردی کردند که نسبت به حقوق آنها لازم بود توجهی بشود اگر آقایان به بودجه‌ای که تقدیم مجلس شورای ملی شده است توجه بفرمایند می‌بینند که از سال گذشته به محض تصدی این دولت این موضوع مورد توجه دولت قرار گرفت و در عین حال چون پیش‌بینی که شده بود بنظر کافی نرسید با مطالعات دقیقی که بعمل آمد و با مقدوراتی که برای دولت میسر بود طرح لایحه جدیدی را تهیه کرده و تقدیم مجلس شورای ملی نمود متأسفانه لایحه‌ای که تقدیم شده است بنظر آقایان تأمین منشور نمی‌کند این یک مسأله‌ای است که بایستی بررسی بشود. بحث بشود مطلب دو طرف دارد یکی مقدوراتی که دولت دارد و یک تقاضائی که آقایان معلمین دارند این لایحه مخصوصاً بصورت لایحه مستقل تقدیم مجلس شورای ملی گردید برای اینکه مورد شور قرار بگیرد و طرفین بتوانند نظریات خودشان را اظهار بکنند والا ممکن بود برای تسریع در کار بصورت تبصره‌ای ملحق بشود به بودجه و تصویب بشود بدون آنکه شوری روی آن بشود و اگر تصویب می‌شد ملاک عمل دولت قرار بگیرد ولی دولت با توجه به اینکه این لایحه چون باعجله تهیه شده است و در لایحه استخدامی هزاران نکته باید مورد توجه قرار بگیرد و با عجله‌ای که در کار بوده است امکان این داشت که بعضی نکات ملحوظ نشده باشد بصورت لایحه مستقلی تقدیم مجلس شورای ملی شد تا اینکه وقتی باقی باشد که در آن دقتی بشود و اگر چیزی از نظر حذف شده است به آن اضافه یا کم کنیم و خیال می‌کنم با این اقدامی که دولت کرده است کمال حسننیت خودش را برای تأمین نظر معلمین ابراز داشته است در این زمینه باز هم ناچارم تکرار بکنم نسبت به حقوق آقایان معلمین می‌بایستی که در کمیسیون رسیدگی دقیق بشود و مطالبی که آقایان اظهار کردند چون نکات مختلفی است باید مورد رسیدگی قرار بگیرد اینکه گفته شد ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری ملاک کار بشود اگر اشکالی برای دولت نباشد دولت حرفی ندارد اما بودجه در اختیار آقایان است ارقام است، اعداد است چیزی نیست که بشود کشش دارد ببیند امکان دارد آن روز هم عرض کردم و امروز هم تصریح می‌کنم هر راه‌حلی که ما را به نتیجه مطلوب برساند مورد استقبال قرار خواهد گرفت اما این محتاج است به این که رسیدگی بشود (جعفری ـ جناب آقای نخست‌وزیر ممکن است ماده ۱۲ را در ظرف چهار سال اجراء بفرمائید) ولی آقای جعفری شما این فرمایش را نفرمائید این قانون مال ۱۸ سال قبل است شما وزیر فرهنگ بودید چرا قانون را اجراء نکردید؟ شما حق ندارید از این حرفها بزنید.
رئیس ـ شما حق ندارید به وکیل بگوئید حق ندارد متوجه باشید که اینجا مجلس است من اجازه نمی‌دهم کسی به مجلس و وکیلش حرف تند بزند.
نخست‌وزیر ـ حرف تندی نبود.
رئیس ـ وکیل حق دارد در هر مورد صحبت بکند.
نخست‌وزیر ـ به هر صورت اگر این قانون که ۱۸ سال قبل گذشته است قابل عمل بود بایستی ملاک عمل قرار می‌گرفت لابد اشکالاتی در کار بوده که نتوانسته‌اند عملی کنند حالا هم اگر اشکالی در کار نباشد این محتاج به بررسی است اگر اشکال ندارد دولت عمل می‌کند اما در عمل می‌بینیم که فعلاً مقدور نیست باید اقلامی حذف بشود تا بتوانیم حقوق معلمین را تأمین کنیم این امکان در صورتی است که در بودجه‌ای تقدیم مجلس شورای ملی شده است تجدیدنظر بشود راه‌حل دیگری مقدور نیست مطلبی که می‌خواستم عرض کنم اینست که شنیده شد دولت را استیضاح کردند بنده اعلام می‌کنم که همین الآن حاضر هستیم که هر استیضاحی هست بشود و جواب خواهیم داد.
رئیس ـ آقای وزیر فرهنگ بفرمایند.
وزیر فرهنگ (دکتر جهانشاه صالح)ـ بنده با اجازه ریاست مجلس شورای ملی و آقایان نمایندگان خواستم درباره حادثه تأسف‌آوری که اتفاق افتاده است چند کلمه عرض کرده باشم شاید بر همه آقایان پوشیده نیست که خود بنده ۲۷ سال است که معلم هستم از تاریخی که در آمریکا مشغول طبابت بودم و به امر اعلیحضرت فقید رضاشاه پهلوی که خدا رحمتش کند برای تدریس در دانشگاه به ایران آمدم ۲۷ سال می‌گذرد و به شهادت بعضی از شاگردان بنده که اینجا نشسته‌اند یک روز درس تعطیل نشده بنابراین اگر من اظهار تأسف می‌کنم تأسف بنده دو جنبه دارد یکی اینکه مسئول فرهنگ مملکت هستم و باید متأسف باشم و هستم و دوم اینکه خودم جزء طبقه معلم هستم و بهیچوجه راضی نبودم و دولت راضی نبود. هیچکس راضی نبود که یک‌چنین حادثه شومی اتفاق بیفتد ولی تصدیق می‌فرمائید وقتی جمعیتی جمع شدند بر هیچکس معلوم نیست که نتیجه آن چه خواهد شد و منجر به چه حادثه‌ای می‌شود تأسف بنده این است که به شهادت آقایان فرهنگی‌ها که اینجا هستند آقای معرفت آقای گرجی آقای جعفری همه اطلاع دارید که در این یک ماهی که بنده به دستور دولت وظیفه پیدا کرده‌ام که وزارت فرهنگ را اداره کنم در اطاق من به روی تمام فرهنگی‌ها باز است (صحیح است) خدا گواه است بنده در روز ۵۰۰ ـ /۶۰۰ ـ ۷۰۰ نفر معلم را پذیرفته‌ام و یکی از اینها گفت عرضی ندارم گفتم چرا گفت از شما خجالت می‌کشم تا ساعت ۲ بعدازظهر اینطور به حرف ما گوش می‌کنید در باب این لایحه هم با جنابعالی آقای جعفری صحبت نشده؟ با آقای گرجی و معرفت هم صحبت شده همان ماده ۱۲ را که فرمودید همان را من به سه طرح در نظر گرفتم ولی همانطور که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند یک وقت است که این فکر باید بررسی بشود این در دستگاههای مختلف بررسی شد آمدند و دیدند که این کار را اگر خواسته باشند بکنند سالی ۳۷۰ میلیون یعنی مجموعش در چهار سال ۱۲۰۰ میلیون تومان پول برای این کار لازم است.
اگر آقایان اجازه می‌دهید که وزارت فرهنگ بودجه‌اش هفتصد میلیون تومان است ۱۲۰۰ میلیون تومان اضافه بشود بنده مخلص تمام هستم و خیلی هم خوشحال می‌شوم که ۱۲۰۰ میلیون که هیچ ۲۰۰۰ میلیون اضافه بدهیم حقوق معلم بشود ده مقابل ولی امکانات را باید در نظر گرفت و تناسب حقوق سایر دستگاهها را هم باید در نظر داشت اگر ما آمدیم و معلمین که من می‌دانم با منطق سر و کار دراند از من خواستند که حقوقشان را از قاضی هم بالا ببریم یا از استاد دانشگاه که خود من حقوق ۱۷۰۰ تومان است بالاتر ببریم حقوق دبیر آنطور که دولت تصویب کرد مساوی است با استاد رتبه ۱۰ آیا فردا قضات نخواهند آمد تقاضای اضافه حقوق بکنند مثل این که آمده‌اند پس‌فردا استادان دانشگاه خواهند گفت آقای دکتر صالح شما که خودتان استاد دانشگاه هستید ما کمتر از دبیران حقوق بگیریم و من با کمال حسننیت خدا را گواه می‌گیریم در پشت این تریبون که یک ماه تمام است که خواب و استراحت را بر خودم حرام کرده‌ام برای رفاه معلم تا رتبه‌های آنان را تأمین کردم چندین رتبه به آنها دادیم حد نصاب را شکستیم با وضع مالی دولت ۳۲ میلیون به عنوان پاداش و کمک و مقرری ماهی صد تومان تعیین کردیم و یک لایحه‌ای آوردیم که ۱۲۰ میلیون تومان اضافه حقوق است عوض اینکه تشکر کنند از ما انتظار نداشتم با ما اینطور رفتار شود که بگویند چرا چنین کردید ما که نمی‌خواستیم کسی کشته شود ما خیلی از شما بیشتر متأثریم، بنده عرض کردم که بخصوص هم وزیر فرهنگم و هم معلم، اگر من متأثر نباشم که باید باشد؟ بنده راضی نیستم که معلم بنده بیاید دم مجلس شورای ملی همینطور که فرمودید در ساحت مقدس مجلس شورای ملی که حریم ملت است کشته شود، کی چنین کاری می‌کند؟ اما وقتی عده زیادی جمع شدند عده دیگری هم جمع می‌شوند و اتفاقات دیگری می‌افتد که هیچکس نمی‌تواند بگوید نتیجه این اجتماع چیست، آدم کشته می‌شود یا نمی‌شود در دعوا حلوا که پخش نمی‌کنند دعوا می‌شود و سر دعوا هم یک اتفاقاتی رخ می‌دهد و این اسباب نهایت تأسف است برای وزارت فرهنگ ولی آقایان بدانند، آقایان جراید همه بدانند که ما با حسننیت خواستیم این کار را بکنیم و سه طرح هم وزارت فرهنگ داد و هر سه طرح هم آقای جعفری، روی ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری بود ولی مطالعه کردند دیدند که بودجه‌اش نیست، شما بفرمائید هست این قلم و کاغذ ببینید شما که می‌دانید من از همه جا بریدم چقدر از سرپرستی‌ها و چقدر از حقوقهای زیادی را از بین برده‌ام برای چه کاری؟ برای اینکه به معلم کمک کنیم پاداش این کار این است که به وزارت فرهنگ حمله کنند؟ من توقع داشتم همانطور که در وزارت بهداری زحمت کشیدم و حقوق آقایان دکترها را زیاد کردم و آقای دکتر اطلاع دارند که چه دسته گلها برای ما آوردند، بگویند اینکه آوردید متشکریم ولی کافی نیست نمایندگانشان می‌آمدند با خود من صحبت می‌کردند و یا می‌آمدند خدمت جناب آقای رئیس مجلس صحبت می‌کردند و به خود بنده توی خودم می‌گفتند حالا که شما به رتبه‌های پائین کمک کردید به رتبه‌های بالا هم کمک کنید ما گفتیم طبقه پائین آنکه از پانصد تومان کمتر حقوق می‌گیرد آنکه ۲۷۰ تومان و ۳۰۰ تومان حقوق می‌گیرد بشود پانصد تومان باقی را هم گفتیم حالا ما را ببخشید که نداریم و بعداً می‌دهیم حالا می‌فرمائید از پائین کم شود به بالا اضافه شود بفرمائید هر پیشنهادی آقایان دارند در کمیسیون مطرح بفرمائید ما لایحه را با حسننیت دادیم جرح و تعدیلش با شماست بنده باز از پشت این تریبون به خانواده دبیری که همکار محترم بنده بوده است عرض تسلیت می‌گویم (احسنت ـ احسنت)
- اجرای مراسم تحلیف بوسیله آقای بهبهانی
۷ـ اجرای مراسم تحلیف بوسیله آقای بهبهانی
رئیس ـ اجرای مراسم سوگند بوسیله آقای بهبهانی بعمل خواهد آمد.
(در این موقع کلام‌الله مجید را با احترامات لازمه به تالار مجلس آورده و در محل نطق قرار دادند. آقای سیدجعفر بهبهانی قسم‌نامه را به شرح زیر قرائت و امضاء نمودند)
- من که در ذیل امضاء می‌نمایم خداوند را به شهادت می‌طلبم و به قرآن قسم یاد می‌کنم مادام که حقوق مجلس و مجلسیان مطابق قانون اساسی محفوظ و مجری است تکالیفی که به ما رجوع شده مهما امکن با کمال راستی و درستی و جد و جهد انجام بدهم و نسبت به اعلیحضرت شاهنشاه متبوع عادل مفخم خود صدیق و راستگو باشم و به اساس سلطنت و حقوق ملت خیانت نمایم و هیچ منظوری نداشته باشم جز فواید و مصالح دولت و ملت ایران.
- تصویب نمایندگی آقایان دکتر یگانگی و ساگینیان
۸ ـ تصویب نمایندگی آقایان دکتر یگانگی و ساگینیان
رئیس ـ اعتبارنامه دکتر یگانگی مطرح است آقای مهندس والا بفرمائید.
(آقای مهندس والا گزارش شعبه سوم در مورد انتخاب آقای دکتر یگانگی را به شرح زیر قرائت نمودند)
- پرونده انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی اقلیت زرتشتیان ایران حاکی است که به موجب دستور وزارت کشور از طرف فرماندار تهران از ۳۶ نفر طبقات شش‌گانه و معتمدین دعوت بعمل آمده و پس از انتخاب اعضای نظارت انجمن مرکزی انتخابات و تعیین هیأت رئیسه و ترتیب تشکیل انجمنهای فرعی روزهای ۱۹ و ۲۰ اسفندماه ۳۹ برای توزیع تعرفه و اخذ رأی تعیین گردید و در این مدت ۳۵۷۳ رأی اخذ شد که پس از قرائت آراء مأخوذه آقای دکتر اسفندیار یگانگی به اکثریت ۳۵۲۴ رأی به نمایندگی بیستمین دوره قانونگذاری انتخاب شدند. انجمن با اعلام نتیجه قرائت آراء مدت یک هفته برای وصول شکایات تعیین وقت نمود و چون در مدت مقرر هیچگونه شکایتی واصل نشد لذا انجمن اعتبارنامه بنام ایشان صادر و انحلال خود را اعلام داشت.
شعبه سوم پس از رسیدگی به محتویات پرونده نظر با اینکه در مدت قانونی نیز شکایتی به مجلس شورای ملی نرسیده بود صحت انتخابات بیستمین دوره قانونگذاری اقلیت زرتشتیان و نمایندگی آقای دکتر اسفندیار یگانگی را تأیید نمود اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ کسی مخالف نیست (اظهاری نشد) اعتبارنامه آقای یگانگی تصویب می‌شود (نمایندگان ـ مبارک است) اعتبارنامه ساگینیان مطرح است آقای جلیلی بفرمائید.
(آقای جلیلی گزارش شعبه چهارم دائر به نمایندگی آقای ساگینیان را به شرح زیر قرائت نمودند.)
- خلاصه پرونده انتخابات بیستمین دوره قانونگذاری ارامنه جنوب ایران حاکی است که طبق دستور وزارت کشور در تاریخ ۲۷ بهمن‌ماه ۱۳۳۹ از طرف فرمانداری از ۳۶ نفر طبقات شش‌گانه و معتمدین دعوت بعمل آمده پس از انتخاب اعضاء اصلی و علی‌البدل و تعیین هیأت رئیسه و طرز تشکیل انجمنهای فرعی و انجام سایر تشریفات قانونی اقدام به توزیع تعرفه و اخذ رأی نمود، پس از استخراج و قرائت آراء آقای سواگ ساگینیان به اکثریت ۸۳۳۵ رأی از ۸۵۳۰ رأی مأخوذه حائز اکثریت شناخته شدند. چون در مدت یک هفته قبول شکایات هیچگونه اعتراضی به انجمن نرسیده بود در تاریخ ۹ فروردین‌ماه ۱۳۴۰ اعتبارنامه بنام ایشان صادر و انحلال خود را اعلام داشته شعبه چهارم در جلسه ۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰ پرونده فوق را مورد رسیدگی قرار داده چون در مدت مقرر شکایتی به مجلس شورای ملی نرسیده بود لذا صحت جریان انتخابات ارامنه جنوب و نمایندگی آقای سواگ ساگینیان را تأیید و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ کسی مخالف نیست؟ (اظهاری نشد) اعتبارنامه آقای ساگینیان تصویب شد (نمایندگان ـ مبارک است) بنده همیشه طرفدار حسننیت و صمیمیت و همکاری بین دولت و مجلس هستم ولی هیچیک حق ندارند از حدودی که برایشان معین شده تجاوز کنند و آقای نخست‌وزیر هم خودشان می‌دانند که من به ایشان علاقه دارم.
- طرح و تصویب دوفوریت و اصل طرح پیشنهادی راجع به برقراری مستمری درباره وراث دکتر ابوالحسن خانعلی و ارسال به مجلس سنا
۹ـ طرح و تصویب دوفوریت و اصل طرح پیشنهادی راجع به برقراری مستمری درباره وراث دکتر ابوالحسن خانعلی و ارسال به مجلس سنا
رئیس ـ طرحی که از طرف آقایان راجع به مستمری ورثه دکتر خانعلی رسیده و قرائت شد.
(به شرح زیر قرائت شد)
- مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
امضاءکنندگان این ورقه طرح زیر را به قید دوفوریت پیشنهاد می‌نمائیم.
به دولت اجازه داده می‌شود از پانزده اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۰ ماهیانه ده هزار ریال به عنوان مستمری به وراث مرحوم دکتر ابوالحسن خانعلی پرداخت نماید. علامه وحیدی‌ـ دکتر دفتری‌ـ دادخواه‌ـ مهندس جفرودی‌ـ محمدعلی مهدوی‌ـ مهندس هدایت‌ـ آصف‌وزیری‌ـ یوسفی‌ـ مهندس دهستانی‌ـ ملکشاه ظفر‌ـ طهماسبی‌ـ دکتر حاتم‌ـ احمد عامری‌ـ نعیمی‌اکبر‌ـ دکتر متین‌ـ هوشنگ مقدم‌ـ قاسم مسعودی‌ـ اسمعیل اکبرـ داودزاده‌ـ مردوخ‌ـ قراگزلوـ مظفر امیری‌ـ شرعی‌ـ دکتر اعتمادی‌ـ سالار بهزادی‌ـ فلسفیـ علی قوام‌ـ ایلخانی‌زاده‌ـ رستم امیر بختیاری‌ـ نصیری‌ـ غلامرضا ایلخانی‌ـ مهندس رحمت‌الله مقدم
رئیس ـ آقای علامه وحیدی
علامه وحیدی ـ این طرحی است که از طرف حزب محترم مردم داده شده و بنده هم چون یک فرد این حزب هستم آن را امضاء کرده‌ام و حالا که در ابتدای امضاءها نام من برده شد و دعوت شدم پشت تریبون باعث مباهات بنده است نیازی نیست که من بگویم این طرح طرحی است مستحسن و باید به بازماندگان این فقید سعید کمکی شود و چون مجلس هم باید مشغول کار باشد و در پیرامون این فاجعه اسفناک هم صحبتهای بسیار شده است من هم به نوبه خودم بسیار متأسف هستم و چون آن فقید شاگرد من بوده این است که از پشت این تریبون به روح پرفتوح شهید سعید درود می‌فرستم و انتظار دارم که خاندان آن سعید این هدیه ناقابل را از طرف مجلس شورای ملی بپذیرند (احسنت)
رئیس ـ آقای خلعتبری (خلعتبری ـ مخالفم) (پورسرتیپ ـ من قبلاً عرض کردم) شما دوم هستید. آقای خلعتبری
خلعتبری ـ بنده از احساسات همکاران عزیزم که این طرح را امضاء کرده‌اند متشکرم، این کار درجه تأثر همه آقایان را نشان می‌دهد ولی تصور می‌کنم این واقعه‌ای که دیروز اتفاق افتاده و احساسات همه آقایان که صحبت کردند مجروح است بنده تصور می‌کنم که این مسأله، مسأله احساسات و معنویت است و در فاصله ۲۴ ساعت مجلس یک طرحی را از لحاظ مادی تهیه کند این ممکن است از جنبه احساسات و افکار معنوی وراث و خاندان مرحوم دکتر خانعلی ناراحت‌کننده باشد و اگر هم می‌شود باید بعد بشود و به همین جهت است که با فوریتش بنده مخالفم که مبادا به احساساتشان بربخورد والا از لحاظ تسکین مردم بسیار خوب است و بنده معتقد بودم که برای تعقیب قضیه و تعیین مسئول و مجازات شدید او کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی و مجلس شورای ملی آن جنبه را تعقیب کنند که احساسات آنها تسکین یابد.
رئیس ـ آقای پورسرتیپ موافقید (پورسرتیپ ـ بله) بفرمائید.
پورسرتیپ ـ عرض کنم که متأسفانه، ما قاعده‌مان ا ین است که همیشه روضه‌خوانی کنیم، تا کسی زنده است، هیچ کاری به او نداریم وقتی که مرد آن وقت مجلس ترحیم برایش برپا می‌کنیم شعرها می‌گوئیم و سالها برایش توی سر خودمان می‌زنیم ما مرده‌پرستیم، اگر قدری به حرف این آقایان روز اول توجه می‌شد این همه اشکالات نبود و این همه نوحه‌سرائی هم لازم نبود این طرح هم زیاد به عقیده بنده یک خانواده بی‌سرپرستی را دردش را دوا نمی‌کند با این روح درویش‌مسلکی و اغماضی که در ما هست بدتر از اینها خواهیم دید، تا یک کسی وزیر است و پشت میز وزارت نشسته همه قدرتها را در خود جمع می‌کند و آدم نمی‌تواند به او بگوید بالای چشمش ابرو است وقتی هم رفت توی خانه‌اش نشست می‌گویند ولش کن بابا، افتاده است با افتاده چه کار دارید، می‌رود توی خانه‌اش وجیه‌المله می‌شود و بعد می‌آید نخست‌وزیر مملکت می‌شود مقامات عالی‌تری را می‌گیرد باید ما این رویه را ترک کنیم دست هر مفنگی بیکاره‌ای را می‌گیرند وزیرش می‌کنند این موجب می‌شود که مردم ناراضی شوند وقتی آقای دکتر صدیق گفت که حق گرفتنی است نه دادنی.
رئیس ـ آقای پورسرتیپ در فوریت صحبت کنید.
پورسرتیپ ـ در فوریت صحبت می‌کنم آنوقت این اشکالات پیش می‌آید دکتر صدیق به آنها گفت طرح بیاورید که من بهتان بدهم حرف او این افراد را تحریک کرد به عقیده من دکتر صدیق باید محاکمه شود چون او در راه باز کرد و وعده داد، او تهییجشان کرد که بیایند حق بگیرند (گرجی ـ حق خودشان را می‌خواهند حق هم گرفتنی است) پس چرا زدندشان؟ بنابراین بنده معتقدم که دولتها رعایت کنند، رعایت وضع مملکت را بکنند، وعده‌ای که می‌دهند به وعده‌شان عمل کنند، اگر یک وزیری وعده داد و آن وعده دروغ بود او را محاکمه کنید.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به فوریت اول آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (گفته شد ـ خیر) رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد اصل طرح مطرح است قرائت می‌شود قرائت کنید.
(مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
رئیس ـ طرح مطرح است: مخالفی نیست؟
موسوی ـ بنده عرضی ندارم.
رئیس ـ بفرمائید.
سیداسدالله موسوی ـ بنده با اصل موضوع این مساعدت کاملاً موافق هستم و به همین دلیل بود که در سئوالی که صبح موقع تشکیل جلسه تقدیم کردم سومین قسمت سئوال من این بوده است که دولت برای تربیت و نگهداری این بچه‌ها لایحه‌ای تقدیم کند و خوشبختانه از طرف همکاران محترم این کار شد، اما بنده نمی‌دانم با اینکه این شهید فقید ۵ تا بچه و یک زن دارد، این مبلغ کفایت نگهداری آنها را می‌کند یا نه (بیات ـ بعضی می‌گویند اصلاً اولاد ندارد) این یک مطلب، مطلب دوم این است که ایشان دبیرند و مستخدم رسمی دولت بوده‌اند و مطابق قانون به نظر بنده یک حقوقی در محل بازنشستگی به بازماندگان او تعلق می‌گیرد ..
رئیس ـ این علیحده از آنست این مبلغ به عنوان مستمری است ربطی به حقوق بازنشستگی ندارد.
موسوی ـ باید اضافه شود که علاوه بر حقوق قانونی این را مجلس مقرر می‌کند که داده شود بنابراین بنده پیشنهاد می‌کنم کلمه علاوه بر حقوق قانونی اضافه شود، دوم اینکه آیا این مبلغ کفایت ورثه او را که ۵ تا بچه دارد می‌کند یا نه عرض بنده این بود.
رئیس ـ آقای دکتر متین
دکتر متین ـ بنده به نوبه خودم از اینکه مرحوم دکتر خانعلی که با خود من هم آشنائی داشته و در این حادثه‌ای شهید شده متأسفم، او معلمی واقعی بود. شعری هست به زبان عربی که می‌گوید:
- ان‌المعلم والطبیب کلاهما
- لم‌ینصحان اذا لم‌یکرما احداً
- واصبر لدائک ان جفوت طبیبه
- واقنع بجهلک ان حقرت معلماً
- و در شعر دیگر هست که:
- اذا انت اکرمت‌الکریم ملکته
- اذا انت اکرمت‌اللئیم تمرداً
بنابراین او معلم بود، و ما همه افتخارمان این است که معلم داشته‌ایم و مربیانی داشته‌ایم که به ما درس داده‌اند و به ما علم آموخته‌اند و تربیت یاد داده‌اند که بتوانیم امروز برای مملکت و برای اجتماع یک عنصر مفیدی واقع شویم بنابراین این موضوع هزار تومان مقرری که برای خانواده این فقید با طرحی که کلیه افراد حزب مردم تهیه کردند و امضاء کردند و تقدیم مجلس کردند لازم بود اینکه استاد ارجمند آقای خلعتبری فرمودند که در این موقع و با این فوریت به آلام بازماندگان فقید سعید تشفعی نخواهد بود. بنده مخالف هستم و می‌خواهم عرض کنم مجلس باید این را تصویب کند و بعلاوه اگر امکانات دیگری هم باشد از طریق دیگری باید به وراث او مساعدت نماید چون من اطلاع دارم که خانم این فقید شهید هم جزء خدمتگزاران فرهنگ است و یا آن چنان پایه تحصیلاتی دارد که می‌تواند در فرهنگ خدمت کند لذا از آقای وزیر فرهنگ تقاضا می‌کنم که نسبت به این موضوع بذل توجهی بفرمایند که اگر این خانم هم جزء طبقه تحصیلکرده است در دستگاه فرهنگی به او پستی بدهند که حقوقی بگیرد و با این مستمری که مجلس تعیین می‌کند بتواند یک زندگی مرفهی داشته باشد و سر و صورتی به زندگیش بدهد.
رئیس ـ آقای مهندس والا مخالفید بفرمائید.
مهندس والا ـ از اینکه جناب آقای رئیس اجازه فرمودند بنده صحبت کنم کمال تشکر را دارم، بنده به عنوان موافق تقاضا صحبت کردم با اینکه آقای دکتر متین موافقت کردند و چون حزب مردم این طرح را تقدیم کرده بنابراین بنده خواستم یک چند کلمه‌ای عرض کنم اولاً بطوری که آقایان نمایندگان مجلس با نظرات خودشان با اظهارات خودشان ثابت کردند کمال مراقبت و نهایت اهتمام را دارند که نسبت به وضع رفاه و تأمین حقوق معلمین اقداماتی بشود تا آنجائی که مجلس در قرء دارد از معلم حمایت می‌کند، بنابراین بنده اینجا صریحاً عرض می‌کنم شایعاتی که ممکن است در این روزها به دست بعضی از اخلالگران باشد و نسبت به مجلس صحبتهائی بشود بنده اینجا جداً تکذیب می‌کنم برای اینکه مجلس مدفاع حقوق معلمین است مجلس تا جائی که برایش مقدور باشد چه در کمیسیون‌ها و چه در جلسات علنی همیشه نسبت به وضع معلمین رسیدگی می‌کند، رسیدگی به حال آنها، رسیدگی به وضع آنها ترمیم و تأمین حقوق آنها مورد توجه است بنابراین مجلس است که حمایت خود را با منتهای قدرت دنبال می‌کنند و دریغ نمی‌کند ولی در اینجا به عنوان یک نماینده مجلس و عضو فراکسیون حزب مردم صریحاً اعلام می‌کنم تا جائی که برای ما مقدور باشد ما نسبت به آسایش و رفاه معلمین آماده هستیم و هرگونه پیشنهادی که بتوان آن را به مرحله عمل درآورد دنبال خواهیم کرد بنده خودم را مستغنی از این می‌دانم که در مقام معلم عرضی کرده باشم برای این است که ما هم از نظر تربیت خانوادگی و هم از نظر تربیت بدنی حقوقی را برای معلم قائل هستیم و جزء حقوق مسلمی است که هر فرد بشری نسبت به اجرای آن بایستی رعایت بکند و من خوشوقت هستم که آقایان محترم و نمایندگان مجلس نسبت به طرح فراکسیون حزب مردم نظر موافق نشان دادند و با تصویب فوریت آن، آن را در دستور قرار دادند و از این گذشته وقتی مجلس علاقه و احترام خودش را نسبت به یکی از خدمتگزارانی که شهید شده و از بین رفته تا این حد نشان می‌دهد بنده تصور می‌کنم که جامعه فرهنگیان و معلمین بایستی مطمئن باشند که در مجلس و حتی در دولت بنده می‌خواهم عرض کنم که هیچگونه نظر خاصی در بین نیست همانطور که آقای وزیر فرهنگ فرمودند در اینجا باید امکانات را در نظر بگیریم، بنده به نوبه خودم از نظر کمیسیون بودجه آمادگی دارم که هر رقمی زائد بنظر می‌رسد هر قلمی که اضافه تشخیص داده می‌شود و هر چیزی که ممکن است حذف شود حاضرم قبول کنم و آن را اختصاص بدهیم به معلمین و چیزی که بنده از پشت این تریبون باید عرض کنم این است که معلمین محترم باید توجه داشته باشند که خدای نکرده آلت اجرای مقاصد بعضی از سیاستها قرار نگیرد (صحیح است) مملکت عبارت از یک دسته مخصوص نیست مجلس از مردم است و مردم هم پشتیبان مجلس هستند برای اینکه بنده می‌توانم به قاطعیت عرض کنم که در حال حاضر در مجلس افرادی وجود دارند که از نهایت اعتماد مردم برخوردار هستند و طبیعتاً مجلس بیستم نشان داد تا جائی که مقدور هست برای رفاه مردم مملکت و آسایش مردم حتی بیشتر حدی که در قوه داشت فعالیت و کوشش کرد و من واقعاً ضمن ابراز تأسف از درگذشت مرحوم دکتر خانعلی در اینجا استدعا می‌کنم از طبقه مورد علاقه کشور که متانت خودشان را از دست ندهند و برای احقاق حق خودشان همین آرامشی را که در پیش گرفته‌اند ادامه بدهند و مسلماً دولت هم مکلف است که به تقاضای آنها توجه کند و مجلس هم نهایت علاقه را دارد که وضع فرهنگیان را بهبود ببخشد برای اینکه اطفال ما زیردست آنها هستند و ما خودمان مدیون معلمین هستیم و اگر ما معلم نداشتیم اگر ما تحت تعلیم و تربیت قرار نمی‌گرفتیم شاید در جامعه نمی‌توانستیم موفقیت بدست بیاوریم بنابراین بنده می‌دانم که تمام آقایان نمایندگان نسبت به این مطلب علاقه دارند.
رئیس ـ یک پیشنهادی از آقای موسوی رسیده که مضمون آن این است که این مستمری علاوه بر حقوق است که قانوناً تعلق می‌گیرد. پیشنهاد قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)
- پیشنهاد می‌نماید عبارت ذیل (علاوه بر حقوق قانونی که به ورثه ایشان تعلق می‌گیرد) بر لایحه اضافه شود. موسوی
رئیس ـ مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین رأی می‌گیریم به این اصلاح عبارتی آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری هم هست قرائت می‌شود.(پیشنهاد آقای مهندس اردبیلی به شرح زیر خوانده شد)
- وزارت فرهنگ مکلف است اولاد مرحوم دکتر خانعلی را مادام که در مدارس ایران اعم از ابتدائی یا متوسطه و یا عالی مشغول تحصیل هستند از پرداخت شهریه معاف خواهند بود ـ مهندس اردبیلی
رئیس ـ کلمه ابتدائی را بزنید چون در ابتدائی همه معاف هستند متوسط یا عالی مشغول تحصیل هستند کافی است. (بهمنیار ـ نه زن دارد نه اولاد) (مهندس اردبیلی ـ اگر اولاد نداشته باشد بنده پس می‌گیرم) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)
- پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر اضافه شود. تبصره ـ وزارت فرهنگ مکلف است موجبات تحصیلی مجانی فرزندان آن مرحوم را فراهم سازد. دکتر الموتی
دکتر الموتی ـ بنده خیال می‌کنم که نسبت به این واقعه نه تنها فراکسیون پارلمانی حزب مردم و فراکسیون پارلمانی حزب ملیون بلکه تمام ملت ایران متأثر است (صحیح است) برای اینکه یکی از جوانان باارزش مملکت ما از دست رفته و احساساتی که امروز مجلس نشان داده نشان داده شد که همه مردم از این واقعه متأسف هستند چون آقای دکتر متین فرمودند که ایشان زن دارد لابد فرزند هم دارد از دست‌رفتن سرپرست یک خانواده‌ای خیلی ارزشش بیش از پرداخت هزار تومان در ماه است بنده پیشنهاد کردم وزارت فرهنگ مکلف است اگر فرزندی دارد وسائل تحصیل مجانی آنها را فراهم کند تصور می‌کنم جناب آقای دکتر صالح هم موافق باشند بگذارید کاری بکنیم که مجلس وظیفه‌اش را به تمام و کمال انجام داده باشد این است که از آقایان خواهش می‌کنم به این پیشنهاد رأی بدهند.
رئیس ـ آقای دکتر تفضلی
دکتر تفضلی ـ شاید تعجب‌آور باشد که بعد از یک پیشنهادی که مربوط به همکار و دوست بسیار عزیز من آقای دکتر الموتی است بنده به عنوان مخالف می‌آیم پشت تریبون و صحبت می‌کنم ولی مخالفت من مخالفت اصولی است آقایان اینجا مرکز قانونگذاری است مرکز قوه مقننه است هرچه که ما تصویب کنیم قوه مجریه بایستی اجراء کند چیزی باید تصویب کنیم که مبانی و اساس آن و طرز اجرای آن صحیح و محقق و مسلم باشد من به عنوان یک نماینده مجلس که اینجا نشسته‌ام و گوش می‌دهیم و البته تحسین و تمجید و تأیید می‌کنم سخنان بسیار صحیحی که درباره بزرگداشت مرحوم دکتر خانعلی در مجلس عنوان شد این نظر من تنها نیست تمام ملت ایران با من هم‌عقیده و همصدا هستند اما آقایان من به عنوان یک نماینده که در مجلس نشسته‌ام شنیدم که یک نفر گفت چون روزنامه اطلاعات نوشته که پنج فرزند دارد پس هزار تومان به ورثه‌اش بدهید دوست عزیزم آقای دکتر متین تشریف آوردند گفتند که زن دارد و زن او هم در وزارت فرهنگ کار می‌کند یا چون آماده است برای کارکردن پس جناب آقای وزیر فرهنگ کار به او بدهند دیگری پیشنهاد داد که چون بچه دارد این حقوق کم است یک نفر دیگر گفت که اصلاً بچه ندارد بعد هم انکار کردند زن داشتن او را. آقایان اینجا مرکز قانونگذاریست خواهش می‌کنم همین الآن تحقیق بفرمائید همین الساعه اگر وسیله‌ای است بفرستید بیرون از آقای درخشش و یا هر کس دیگر که ممکن است اطلاع داشته باشد تحقیق کنیم و بپرسیم وضع خانوادگی و استخدامی او را آنوقت با اطلاع به وضع وراث او رأی بدهیم یقین دارم، قطع دارم که همه آقایان این طرح را تأیید خواهند کرد و تصویب خواهند نمود ولی این طرح را بگذارید قانون صحیحی تصویب کنیم که قابل اجراء باشد و مفید فایده باشد برای آن مرحوم و بازماندگان آن مرحوم.
رئیس ـ به هرحال یک ورثه‌ای دارد اگر اولادی هم دارد مجاناً تحصیل کنند خود آقای وزیر فرهنگ موافقند که اگر فرزندانی دارد مجاناً تحصیل کنند، آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد. یک پیشنهادی ازآقای دکتر دادفر رسیده که دیگر حالا با تصویب این پیشنهاد خیال می‌کنم پیشنهادات منتفی شده باشد (دکتر دادفرـ با تصویب این پیشنهاد بنده نظری ندارم) به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب یک‌فوریت لایحه دولت راجع به اشل حقوق معلمین
۱۰ـ طرح و تصویب یک‌فوریت لایحه دولت راجع به اشل حقوق معلمین
رئیس ـ فوریت لایحه دولت راجع به اشل حقوق معلمین مطرح می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی
خاطر آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مستحضر است که رفاه حال و تأمین زندگی فرهنگیان همواره مورد نظر بوده است و این دولت نیز از بدو تشکیل مصمم بوده مساعدتهای لازمه را در این خصوص بعمل آورد بطوری که قبل از پایان سال گذشته به آن دسته از معلمین که حقوق کمتری داشتند علاوه بر حقوق و مزایا مبلغی مقطوع تأدیه نمود.
اینک برای آنکه کمک مزبور مأخذ ثابت و قانونی داشته باشد با توجه به مشکلات و مضایق مالی که محتاج توضیح نیست و مقایسه وضع استخدامی سایر طبقات کارمندان دولت و مدارج تحصیلی و ساعات کار آنان ترتیبی اتخاذ گردید که حقوق هیچیک از آموزگاران و کمک آموزگاران و دبیران از پنج هزار ریال کمتر نباشد و ضمناً تفاوت اشل معلمین که حقوق آنان به پنج هزار ریال می‌رسد در سال جاری تأدیده گردد و نسبت به رتبه‌های بالاتر به محض پیدایش اعتبار پرداخت شود بنابراین ماده واحده و دو تبصره زیر به قید یک‌فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارد. ماده واحده ـ از تاریخ تصویب این قانون حقوق پایه‌های دبیری لیسانسیه و آموزگاری و کمک آموزگاری شاغلین خدمت به شرح زیر تعیین می‌شود.
پایه ـ حقوق کمک آموزگاری‌ـ حقوق آموزگاری‌ـ حقوق دبیری
۱ ۵۰۰۰ ریال ۵۰۰۰ ریال ۵۰۰۰ ریال
۲ ۵۰۰۰ » ۵۰۰۰ » ۵۰۰۰ »
۳ ۵۰۰۰ » ۵۰۰۰ » ۵۰۰۰ »
۴ ۵۰۰۰ » ۵۲۰۰ » ۶۴۰۰ »
۵ ۵۲۰۰ » ۵۵۰۰ » ۸۴۰۰ »
۶ ۵۳۰۰ » ۶۳۰۰ » ۸۵۰۰ »
۷ ۵۴۰۰ » ۷۰۰۰ » ۹۹۰۰ »
۸ ۶۱۰۰ » ۸۰۰۰ » ۱۱۵۰۰ »
۹ ۶۸۰۰ » ۹۰۰۰ » ۱۳۱۰۰ »
۱۰ ۷۵۰۰ » ۱۰۶۰۰ » ۱۴۵۰۰ »
تفاوت حقوق پایه‌های ۱ و ۲ و ۳ دبیری و ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ آموزگاری و ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ کمک آموزگاری از محل اعتبار مخصوصی که در بودجه وزارت فرهنگ و اعتباری که سابقاً به عنوان کمک جنسی به عده‌ای از آموزگاران و کمک آموزگاران تعلق می‌گرفته قابل پرداخت می‌باشد و بقیه موکول به تأمین اعتبار خواهد بود.
تبصره ۱ـ حداقل حقوق دبیران و آموزگاران پیمانی که دارای گواهینامه کامل دبیرستان یا بیشتر باشند پنج هزار ریال و سایر آموزگاران و دبیران پیمانی چهار هزار ریال است.
تبصره ۲ـ مزایای دبیران و آموزگاران براساس اشل سابق قابل پرداخت می‌باشد.
نخست‌وزیر‌ـ وزیر دارائی‌ـ وزیر فرهنگ
رئیس ـ فوریت مطرح است آقای جعفری مخالفید (جعفری ـ موافقم) آقای مهندس والا (مهندس والا ـ موافقم) آقای دکتر شفیع امین (دکتر شفیع امین ـ مخالفم) آقای دکتر شفیع امین بفرمائید.
دکتر شفیع امین ـ بنده با اصل لایحه و ترمیم حقوق فرهنگیان و ترمیم حقوق تمام کارمندان دولت موافقم مخالفت من اصولی است باید وقتی تصمیمی گرفته می‌شود برای تمام طبقات کارمندان ملحوظ بشود در دانشگاه پایه یک حقوق دانشیاری چهارصد و هشتاد تومان است دولت مجبور بوده با عجله لایحه‌ای بیاورد دانشیار کسی است که بیست و سه سال تحصیل کرده دکتر شده پنج سال دوره دستیاری طی کرده بعد از بیست و سه سال کنکور می‌دهد می‌شود دانشیار منتهی آنها صدایشان درنمی‌آید خجالت می‌کشند یا به اصطلاح اوضاع عمومی مملکت را در نظر می‌گیرند و حرفی نمی‌زنند چهارصد و هشتاد تومان حقوق پایه یک دانشیاری است، من دور از انصاف می‌دانم جناب آقای وزیر فرهنگ که خودشان دانشگاهی هستند و زحمات زیادی هم در دانشکده پزشکی و هم در وزارت بهداری کشیده‌اند این نکته را حتماً قبول خواهند فرمود که انصاف نیست که حقوق آموزگار و دبیر که حداکثر زحمت را برای تربیت فرزندان این مملکت متحمل می‌شوند تأمین بشود ولی استاد و دانشیار که درحقیقت دستگاه فعاله مملکت را اداره می‌کند برای این مملکت پزشک، حقوقدان، مهندس، کارمندان فنی یا معلم تربیت می‌کند حقوق آنها ترمیم نشود که بتوانند با راحتی در دانشگاه تدریس کنند حقوق پایه یک دانشیاری چهارصد و هشتاد تومان است پایه ده استادی ۱۷۰۰ تومان است، آقایان قضات مورد احترام همه ما هستند حداکثر حقوق آنها ۲۲۰۰ تومان است انصاف نیست که استادی که دیروز به دبیر درس می‌داده، استادی که به او دیروز لیسانس حقوق را داده است شاگرد او ۲۲۰۰۰ تومان بگیرد ولی استادش که بعد از ۲۵ سال خدمت پایه ده استادی دارد ۱۷۰۰ تومان. بنده غرضم این است که توجهی بشود در این لایحه که حقوق تمام کارمندان دولت، کارمندانی که چرخهای فعاله این مملکت را اداره می‌کنند ترمیم بشود.
زندگی و گرانی سرسام‌آور امروز مملکت ما متأسفانه طوری است که این حقوق کفاف هزینه آنها را نمی‌دهد. یک طبیب، یک لیسانسیه اداری هم خرج دارند، او هم باید زندگی بکند. حداکثر حقوق یک نفر پزشک ۱۷۰۰ تومان است. بنده تمنا می‌کنم که در این قانون به حقوق استادان و دانشیاران هم توجه بشود. اقلاً یک چیزی هم به حقوق آنها اضافه بشود امیدوارم که این لایحه فرهنگیان عزیز ان‌شاءالله فکرشان را راحت کند و امیدوارم که طوری بکنند از این جریانها خائنین و بدخواهان سوءاستفاده نکنند، آنها حرفهای حقی دارند که دولت قبول دارد و پشتیبان آنهاست ولی طوری باشد که دیگران سوءاستفاده نکنند و حقوق دانشگاهیان هم تأمین بشود.
رئیس ـ آقای جعفری بفرمائید.
جعفری ـ بنده قبل از اینکه راجع به موافقت با فوریت لایحه عرض کنم حضور آقایان نمایندگان محترم خواستم از مقام ریاست مجلس شورای ملی که همیشه حافظ حقوق مجلس و مجلسیان هستند کمال سپاسگزاری و تشکر را بکنم، البته آقایان ملاحظه فرمودند مطلبی که اینجا ردوبدل شد بسیار ناروا بود و چون اجازه نفرمودند که بنده در این باب صحبتی بکنم و خود مقام ریاست بحد اعلی و اکمل دفاع از حقوق وکلای مجلس و مجلسیان فرمودند بنابراین بنده دیگر عرضی نمی‌کنم و از این مقوله می‌گذرم والا قادر بودم جوابی اینجا عرض کنم و ثابت کنم که چیزی نگفتم که موجب این تندی بشود اما چون مطلبی که اینجا گفته شد موجب شده است که قدری بنده ناراحت باشم اجازه می‌خواهم از آقایان یادداشتی را که در این‌باره تهیه کرده‌ام و مربوط به فوریت با این لایحه است از روی یادداشتها بخوانم.
بنده با فوریت لایحه تغییر اشل حقوق معلمین از این جهت موافق هستم که باید هرچه زودتر به زندگی معلمین کشور که در نهایت سختی زندگی و در منتهای مناعت طبع و در عین حال با کمال درستی و صداقت به مملکت خدمت می‌کنند رسیدگی گردد و موجبات آسایش خاطر آنان فراهم شود. من به قرآن کریم که به آن سوگند خورده‌ام قسم یاد می‌کنم که همه معلمین مردمان شریف و علاقه‌مند به شاهنشاه و مملکت هستند و اطمینان دارم که هیچوقت و هیچگاه از آنان عملی که به زیان مصالح عالیه مملکت باشد سر نخواهد زد. همواره با بردباری و صبر و شکیبائی و تحمل هرگونه سختی زندگی به کار خود ادامه داده‌اند و اگر آقایان ملاحظه فرموده‌اید که معلمین دست از کار کشیده و تقاضای رسیدگی به وضع خود را دارند جز سختی زندگی موجب دیگری نداشته است. من می‌دانم که معلمین شریف این مملکت همواره مستظهر به عنایات و توجهات خاصه شاهنشاه محبوب خود هستند زیرا می‌دانند که تنها ملجاء آنان شخص شخیص شاهنشاه است همه می‌دانند که ترفیه حال و تأمین و آسایش خاطر آنان همواره مورد نظر شاهنشاه فرهنگ‌دوست بوده و خواهد بود من با کمال صراحت عرض می‌کنم که افزایش حقوق آنان در سال ۱۳۳۳ بنا به دستور و امر و پشتیبانی کامل معظم‌له انجام گردیده و فعلاً همه فرهنگیان به این لطف و عنایت شاهنشاه مستظهر هستیم معلمین چشم به راه آن هستند که دولت جناب آقای مهندس شریف‌امامی و نمایندگان مجلسین به پیروی از این همه عنایت و محبت شاهنشاه هرچه زودتر در تأمین آسایش خاطر آنان بکوشند.
معلم که وظیفه سنگین تعلیم و تربیت اطفال ما را به عهده دارد باید خاطرش از نظر زندگی آسوده باشد و بداند زن و فرزندانش راحت هستند تا بتوانند وظیفه خود را خوب انجام دهد. اگر معلم با خاطری ناآسوده در کلاس حاضر شود از عهده انجام این وظیفه سنگین خود برنمی‌آید. اگر خاطر نمایندگان محترم باشد بنده در یکی از جلسات مجلس شورای ملی از هیأت محترم دولت که درصدد تأمین آسایش خاطر معلمین هستند و آماده شده‌اند لایحه تغییر اشل حقوق معلمین را به مجلس تقدیم دارند تشکر کردم. این سوءتفاهم در خارج پیش آمده که بنده لایحه تقدیمی دولت را مطابق آمال و آرزوی فرهنگیان دانسته و به این مناسبت از دولت تشکر کرده‌ام تشکر بنده نه از نظر این بوده است که لایحه تقدیمی را کامل و بدون نقص و همانطوری که عرض کردم مطابق آمال و آرزوی فرهنگیان دانسته‌ام تشکر بنده از این جهت بوده که دولت قدمی برای رفاه و آسایش فرهنگیان برداشته است نه تنها از دولت بلکه بنده از هر کسی که قدمی برای پیشرفت فرهنگ و تأمین آسایش فرهنگیان بردارد ولو ناچیز باشد تشکر خواهم کرد و به همین مناسبت از جناب آقای محمدعلی مسعودی نیز که با دادن پیشنهاد واگذاری زمین به معلمین در جلسه گذشته می‌خواستند کمکی به فرهنگیان شده باشد تشکر می‌کنم و به عنوان یک خدمتگزار باسابقه فرهنگ همواره از عنایات و توجهاتی که شاهنشاه معظم به فرهنگیان مبذول فرموده و می‌فرمایند سپاسگزاری می‌کنم لایحه تقدیمی دولت را روزی که تقدیم مجلس شورای ملی نمودند که بنده و آقایان نمایندگان ندیدیم و از مفاد آن نیز اطلاع نداشتیم بعداً که در روزنامه‌ها متن آن چاپ شد معلوم گردید که
این لایحه مورد قبول فرهنگیان نیست و به آن اعتراض کرده‌اند بنده هم این لایحه را آنطوری که نظر معلمین را تأمین نماید نمی‌دانم ولی اگر بخاطر آقایان نمایندگان محترم باشد جناب آقای نخست‌وزیر با کمال حسننیت اشاره کردند که هرگونه تغییری در اصل لایحه لازم باشد به طریقی که نظر معلمین را تأمین نماید در کمیسیون‌های مربوطه داده شود مورد قبول دولت خواهد بود. به نظر من حق این بود معلمین همانطوری که همیشه بردباری را شعار خود ساخته و رعایت کرده‌اند تأمل می‌فرمودند تا تغییرات کلی در کمیسیون‌های مجلس به لایحه تقدیمی دولت داده شود و نظر ایشان با توجه به مقدورات مالی مملکت تأمین گردد.
همانطوری که عرض کردم همه مقامات مملکتی توجه کامل به معلمین دارند و در نمایندگان محترم مجلسین نیز حسننیت و اعتقاد کامل برای تأمین آسایش خاطر و رفاه حال معلمین موجود است و باید معلمین شریف و زحمتکش ایران که مورد کمال احترام ما هستند از این همه عنایت و حسننیت استفاده کامل بفرمایند و از انجام هرگونه اقدام حادی که نتیجه آن بی‌سرپرست ماندن کلاسها و سرگردان شدن دانش‌آموزان و نوباوگان کشور که همه آنها مورد علاقه تام و تمام معلمین محترم هستند می‌باشند صرفنظر فرمایند زیرا بیم آن داریم که از نیات پاک و بی‌آلایش معلمین کشور افرادی که می‌خواهند امنیت کامل کشور را مختل سازند و از آب گل‌آلود ماهی بگیرند سوءاستفاده کرده و موجبات ناامنی مملکت را فراهم نمایند. دولت و نمایندگان مجلس همیشه آماده هستند نمایندگان معلمین را بپذیرند و با آنان صحبت کنند و اقدام جدی و مؤثری برای تأمین آسایش آنان بنمایند. به همین مناسبت من بنام یک نماینده فرهنگی با ابراز تأثر فراوان از پیشامد ناگواری که از کشته‌شدن یکی از دبیران شریف رخ داده و مطمئن هستم که خاطر خطیر شاهنشاه از این واقعه قرین تأثر و تألم زیادی است و همه مردم شریف ایران و نمایندگان مجلسین منتهای تأثر را دارند به همه معلمین کشور از این مقام مقدس درود می‌فرستم و از ایشان تقاضا دارم به مدرسه و کلاسهای خود تشریف ببرند و از سرگردانی و بلاتکلیفی دانش‌آموزان جلوگیری نمایند و مطمئن باشند دولت و نمایندگان مجلسین با پیروی از نیات عالیه شاهنشاه که همواره معطوف به فرهنگیان کشور می‌باشد اقدام مؤثر برای رفع نگرانی آنان از لحاظ تأمین زندگی خواهند کرد.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه. آقایانی که با فوریت لایحه موافقند قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. به کمیسیون‌های مربوطه فرستاده می‌شود.
- قرائت دو فقره استیضاح از دولت آقای مهندس شریف‌امامی
۱۱ـ قرائت دو فقره استیضاح از دولت آقای مهندس شریف‌امامی
رئیس ـ دو فقره استیضاح از آقای خلعتبری و آقای بهبهانی رسیده است قرائت می‌شود و مطابق ماده ۱۶۴ آئین‌نامه عمل می‌شود.
(به شرح آتی قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب برطبق ماده ۴ و ۱۶ آئین‌نامه با توجه به اصل مسئولیت مشترک وزراء دولت را راجع به سوء جریان اداره مملکت و سوء سیاست داخلی استیضاح می‌کنم و چون در این جلسه بودجه کشور مطرح است تقاضا دارم پس از خاتمه بودجه استیضاح مطرح گردد. ارسلان خلعتبری
رئیس ـ این استیضاح را در جلسه پیش دادند یکی هم حالا رسیده است که قرائت می‌شود (استیضاح آقای بهبهانی به شرح ذیل خوانده شد.)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
بطوری که خاطر محترم استحضار دارد روز سه‌شنبه ۱۲ اردیبهشت قاطبه معلمین برای ابراز عدم رضایت نسبت به وضعیت حقوقی خود و عدم توجه اولیای امور به وضع رقت‌بار آنان با کمال آرامش به پیشگاه صالح‌ترین مرجع عمومی یعنی مجلس شورای ملی که قانوناً ناظر بر کلیه مشکلات می‌باشد پناه آورده بودند و از طرف عمال دولت به بدترین وضع ممکن نسبت به ایشان رفتار شد و با گلوله و سرنیزه از آنان استقبال گردید بطوری که چند نفر مضروب و یک نفر آنان شهید شده است و همینطور چند نفر از معلمین منجمله آقای محمد درخشش را که نماینده و مورد اعتمار عموم فرهنگیان است توقیف کردند. اینک لازم دیدم از نظر مسئولیت خطیر نمایندگی دولت آقای مهندس شریف‌امامی را بواسطه این عمل و اعمال مشابه آن ضمن انجام انتخابات دوره بیستم مرتکب شده و همینطور غفلت در سایر امور مملکت و عدم توجه واقعی به اوضاع اقتصادی و مالی و سوء جریانات اداری و سیاسی برطبق ماده ۱۶۴ آئین‌نامه مجلس شورای ملی استیضاح و استدعا دارم مقرر فرمایند برطبق قانون دولت برای جواب حاضر شود. سیدجعفر بهبهانی
رئیس ـ به دولت ابلاغ می‌شود.
- قرائت طرح پیشنهادی راجع به حقوق معلمین
۱۲ـ قرائت طرح پیشنهادی راجع به حقوق معلمین
رئیس ـ طرح بعدی آقای گرجی قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد).
ریاست محترم مجلس شورای ملی. به منظور ترمیم حقوق معلمین و فرهنگیان و تأمین رفاه و آسایش طبقه شریف مسئول تعلیم و تربیت کشور امضاءکنندگان زیر تقاضا داریم با رعایت حداقل حقوقی که در لایحه جدید دولت منظور است طرح زیر برای تصویب تقدیم می‌گردد.
کلیه قوانین و مقرراتی که مغایر ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری مصوب ۱۳۲۲ می‌باشد از تاریخ تصویب ملغی است. محمدعلی مسعودی، دکتر حاتم، باقرزاده، گرجی، پزشکی، اردلان، فلسفی، معرفت، مردوخ، مهندس والا، دکتر صاحب‌قلم، احمد عامری، کشاورزیان، طهماسبی، آزمین، ملک‌زاده، علامه وحیدی، دکتر دادفر، دکتر متین، دکتر کیان، دکتر سنگ، موسوی ماکوئی، اژدری و چند امضای دیگر.
رئیس ـ به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود.
- تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
۱۲ـ تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود.
(مجلس ده دقیقه بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت