مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ تیر ۱۳۳۳ نشست ۳۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۳۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۳ تیر ماه ۱۳۳۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم یک فقره اعلام جرم علیه آقای دکتر اخوی وزیر سابق اقتصاد ملی از طرف آقای ارباب
۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای عبدالحمید بختیار
۴- بقیه مذاکره در لایحه پشتوانه اسکناس
۵- معرفی آقای محسن حداد به معاونت وزارت فرهنگ به وسیله آقای وزیر فرهنگ
۶- بقیه مذاکره در لایحه پشتوانه اسکناس
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر راه
۸- بقیه مذاکره در لایحه پشتوانه اسکناس
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
غائبین بااجازه، آقایان: دکتر افشار، صدرزاده، مکرم، عبدالرحمن فرامرزی، تربتی، یار افشار، هدی، سلطان‌العلما، عباسی، دکتر عدل، جلیلوند، پناهی، مهندس اردبیلی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: کدیور، مصطفی ذوالفقاری، امیر تیمور، علم.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه، آقایان: ثقه‌الاسلامی، دولت آبادی، خاکباز، امید سالار، حائری‌زاده، عرب شیبانی، بهادری، عبدالصاحب صفایی، موسوی، تیمور تاش، پیراسته، خلعتبری، کریمی.
دیرآمده بی‌اجازه- آقای: اریه.
غائبین در رأی- آقایان: دکتر بینا، دکتر پیرنیا، کیکاوسی، تجدد، داراب، سنندجی، سلطانی، ابراهیمی، دکتر حمزوی.
رئیس- آقای تیمورتاش نسبت به صورت جلسه نظری دارید؟ (تیمورتاش- بلی) بفرمایید.
تیمورتاش- بنده علت تأخیرم را به عرض‌تان رسانیدم، می‌خواستم استدعا کنم مقرر بفرمایید تصویب شود.
رئیس- بسیارخوب، آقای اردلان.
اردلان- در جلسه گذشته ضمن نطق آقای دکتر جزایری عرض کردم که قانون نبوده است خواستم عرض کنم که مقصود بنده از نامه محرمانه آقای دکتر مصدق بود که به هیئت نظارت نوشت و آنها را مجبور کرد که سیصد و دوازده میلیون تومان اسکناس برخلاف قانون و بدون مجوز و بدون پشتوانه منتشر بکنند و به عقیده من این موضوع قابل تعقیب است.
رئیس- آقای حمید بختیار.
حمید بختیار- قربان یک طرحی دارم که به امضای چند نفر از آقایان نمایندگان است ....
رئیس- وارد دستور که شدیم بدهید، آقای دکتر بینا.
دکتر بینا- بنده در رأی غایب نبودم بنده را غایب نوشته‌اند.
رئیس- اصلاح می‌شود، آقای دکتر جزایری.
دکتر جزایری- در صورت جلسه گذشته یک اشتباهی شده آنجایی که نوشته است ترایشمارک آلمان را آمد اصلاح کرد بنده عرض کردم رنتن مارک این را استدعا می‌کنم اصلاح بشود.
رئیس- بسیار خوب، آقای دکتر پیرنیا.
دکتر پیرنیا- بنده در رأی غایب نبودم تقاضا دارم دستور بفرمایید اصلاح شود.
رئیس- هر یک از آقایان که در رأی غایب نبوده‌اند رسیدگی می‌شود و اصلاح می‌شود. آقای داراب.
داراب- بنده قربان در رأی غایب نبودم.
رئیس- غایب در رأی این است که وقتی زنگ می‌زنند و آقایان تشریف نمی‌آورند تو برای رأی گرفتن آن وقت آقایان را غایب در رأی می‌نویسند از این به بعد آقایان دقت بفرمایید که موقع رأی دادن تشریف بیاورید همه اینها اصلاح می‌شود. دیگر نظری به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه پیش تصویب شد.
۲- تقدیم یک فقره اعلام جرم علیه آقای دکتر اخوی وزیر سابق اقتصاد ملی از طرف آقای ارباب
رئیس- عرض کنم امروز سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند (دستور، دستور) اگر آقایان موافق باشند به بعد از دستور موکول می‌کنیم. کلیات لایحه‌ای که در دستور است تمام شد .....
ارباب- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بفرمایید.
ارباب- یک اعلام جرمی است علیه آقای دکتر اخوی وزیر سابق اقتصاد ملی که تقدیم می‌کنم و استدعا می‌کنم مقرر بفرمایید چون ایشان گذرنامه خارجی دارند تشریف نبرند تا این موضوع رسیدگی بشود.
دکتر شاهکار- دکتر اخوی مرد بسیار شریفی است.
ارباب- بقضاوت آقایان واگذار می‌کنم.
دکتر جزایری- در هر صورت حساب خورده‌ها را با این اعلام جرم‌ها تصفیه نکنید هر روز اعلام جرم هر روز اعلام جرم (زنگ رئیس).
ارباب- حساب مملکت است آقا، حساب خورده نیست.
۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای عبدالحمید بختیار
رئیس- آقای بختیار.
حمید بختیار- بنده هم طرحی است به امضای عده‌ای از نمایندگان که تقدیم می‌کنم.
۴- بقیه مذاکره در لایحه پشتوانه اسکناس
رئیس- لایحه پشتوانه اسکناس مطرح است. شور در کلیات تمام شد. حالا باید یک رأی گرفته بشود برای ورود در مواد چون این لایحه ۱۰ ماده دارد و برای ورود در مواد باید رأی گرفته شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند.) تصویب شد، ماده اول مطرح است، آقای دکتر پیرنیا.
دکتر پیرنیا- جناب آقای وزیر دارایی یعنی دولت بودجه‌ای پیشنهاد کردند که به تصدیق خودشان ششصد میلیون تومان کسر بودجه بود بنده هر آن منتظر بودم که متعاقب آن یک لایحه نشر اسکناس خیلی شدیدی را از طرف دولت ببینم برای اینکه همه می‌داند نشر اسکناس یکی از نتایج قطعی و حتمی کسر بودجه است و بنده حالا عرض می‌کنم با وجود اینکه جناب آقای وزیردارایی فرمودند که این لایحه نشر اسکناس نیست (صحیح است) توضیح خواهم داد خدمت آقایان که منظور از این لایحه انتشار سیصد و پنجاه میلیون تومان اسکناس است و علاوه بر آن عرض خواهم کرد که چه جوری و به چه علت این کسر بودجه سبب شده است که وزارت دارایی ناچار بشود این لایحه را پیشنهاد کند. بنده تقاضا دارم که آقایان توجه بفرمایند علت اینکه این لایحه پیشنهاد شده در این لایحه در ماده اول سه موضوع را گنجانیده‌اند. یکی انتشار سیصد و پنجاه میلیون تومان اسکناس، دوم سلب اختیار نشر اسکناس، اجازه نشر اسکناس از مجلس شورای ملی و اعطای این حق به هیئت نظارت اندوخته اسکناس یعنی آزادی و تسهیلات بیشتری برای نشر اسکناس در آینده برای این دولت و برای سایر دولت‌هایی که آسان‌ترین راه حل و آسان‌ترین راه را برای تأمین بودجه توسل به بانک ملی و قرض از بانک ملی تعیین کرده‌اند و این راه را همیشه تعقیب کرده‌اند. از سال ۱۳۲۰ تا حال علت اینکه می‌فرمایند دولت مجبور شده که لایحه‌ای بیاورد برای انتشار اسکناس این است که دولت به علت کسر بودجه تمام منابع و تمام پول‌هایی را که مردم نزد بانک ملی ایران گذاشته بودند تمام تا دینار آخرش را گرفته است و به مصرف کسر بودجه زده است (مهدوی- چرا می‌آیید همچو صحبت‌هایی می‌کنید؟) (تیمورتاش- این طور نیست) (مهدوی- این حرف‌ها خوب نیست) (زنگ رئیس).
رئیس- آقا بگذارید ناطق حرفش را بزند شما نمی‌گذارید ببینیم چه می‌گویند.
دکتر پیرنیا- تمام منابع قسمت بازرگانی بانک ملی را گرفته و ...
سعید مهدوی- آقای دکتر پیرنیا دارند ورشکستگی بانک را اعلام می‌کنند ...
دکتر پیرنیا- و ۱۷ میلیارد همه آقایان ملاحظه می‌فرمایند در گزارش خود دولت و جناب آقای وزیر دارایی هم تشریف دارند ایشان تصدیق خواهند فرمود (میراشرافی- صحیح است).
مهدوی- آقا بانک ملی را دارند ورشکسته اعلام می‌کنند.
رئیس- به شما فعلاً مربوط نمی‌شود بعد می‌توانید بیایید جواب بدهید. بفرمایید آقا.
دکتر پیر نیا- و نه تنها به این منابع اکتفا نکرده منظورم این است که نه تنها به این اکتفا نکرده بلکه شروع کرده است به دست‌اندازی به پشتوانه اسکناس و پشتوانه اسکناس ما که در سال ۱۳۳۰ یعنی سه سال پیش هشتاد درصد بود طبق این گزارش امروز شده است چهل درصد وروز به روی بعد از اینکه تمام منابع بانک ملی را مورد استفاده قرار دادند تمام منابع بازرگانیش را گرفتند شروع کردند به پشتوانه اسکناس بنابراین این ماده اول سه نظر دارد نظر اولش این سیصد و پنجاه میلیون تومان اسکناس است که بنده توضیح خواهم داد (مشایخی- این طور نیست ۳۵۰ میلیون نخواهد شد). بنده توضیح خواهم داد توجه بفرمایید قسمت دومش سلب اختیار نشر اسکناس از مجلس شورای ملی و دادن این آزادی به دولت یعنی به هیئت نظارت اندوخته اسکناس است و قسمت سومش که به نظر بنده از همه بدتر است افتتاح این باب است که یک دولتی بیاید از پشتوانه اسکناس یک مقداری قرض بگیرد و مجلس شورای ملی روی یک مقتضیات زمان و مکان به او این اجازه را بدهد و دولت بعدی قانون بیاورد که او مالیده و دولت او را به اصطلاح از بین رفته تلقی می‌کند و بنابراین هر سه این موضوعات به ضرر اقتصاد و به ضرر وضع کنونی ایران است (دکتر جزایری- بسیار صحیح است) حالا قسمت اول است این ماده سه نظر دارد که هر سه را عرض می‌کنم در قسمت اول چرا این ماده می‌گوید که از فردا دولت می‌تواند ۳۵۰ میلیون تومان اسکناس منتشر کند برای اینکه بند (الف) آن مقدار پشتوانه را از ۴۳ و خرده‌ای درصد آورده‌اند به چهل درصد معنیش چیست؟ یعنی در مقابل این چهار درصد بقیه دولت می‌تواند اسکناس منتشر کند و آن مبلغ اسکناسی که منتشر می‌شود صد میلیون تومان است آقایان می‌توانید حساب کنید آقای وزیر دارایی حاضرند تصور می‌کنم تصدیق کنند (مهدوی- این طور نیست) (وزیر دارایی- توضیح عرض می‌کنم این طور نیست) قسمت دوم تند (ب) این ماده است که سی میلیون دلار می‌توانند به پشتوانه اسکناس بسپارند و ۳۰ میلیون دلار پشتوانه اسکناس سپردن در مقابلش درست است که از قرار ۳۲ ریال محسوب می‌کند ولی نگفتند که ۳۰ میلیون دلار را که از قرار ۳۲ ریال حساب می‌کنند به چه ترتیب می‌دهند طبق بند الف دو برابر و نیمش می‌توانند اسکناس منتشر کنند و دو برابر و نیمش می‌شود ۲۵۰ میلیون تومان (میراشرافی- اگر دلار دارند خود دلارش را بفروشند) علت اینکه وضع مالی ما به این صورت افتاده، علت اینکه دولت‌ها مرتباً کسر بودجه داشته‌اند این ارفاق و نظر مساعدی است که در تمام احوال از سال ۱۳۲۰ به بعد مجلس شورای ملی نسبت به لوایحی که دولت برای نشر اسکناس پیشنهاد کرده ابراز کرده، آقایان اگر می‌خواهند که وضع مالی و اقتصادی مملکت اصلاح شود، اگر می‌خواهید حقیقتاً دولت مجبور باشد که بودجه متعادل پیشنهاد بکند این راه آسان و این وسیله آسانی که در اختیار دولت قرار گرفته که هیچ فکر درآمد نیست، هیچ فکر کسر خرج نیست، فقط فکر این است که لایحه‌ای بیاورد و اجازه نشر اسکناس بگیرد و پول از ماشینی چاپ کند و توزیع کند بین مردم. این را از دست دولت بگیرید این رویه خوبی نیست، بنده خودم ناظر بودم هیچ دولتی نه جداً فکر کسر مخارج است نه جداً فکر ایجاد درآمد است، برای اینکه می‌داند که هر روزی احتیاج پیدا کرد با هزار جور وسایل با اینکه وضع بانک ملی در خطر افتاده به عنوان اینکه اعتبار دولت است، به عنوان اینکه حقوق‌ها را نمی‌توانیم بدهیم، به عنوان اینکه هزار وقایع غیر مترقبه اتفاق می‌افتد می‌آید و مجلس شورای ملی را در فشار قرار می‌دهد و از او اجازه نشر اسکناس می‌خواهد و متأسفانه تا حالا اجازه نشر اسکناس گرفته است برای اینکه اسکناس ما که در آخر سال ۱۳۲۱ سیصد میلیون تومان بوده به تصدیق این گزارش امسال هزار و صد میلیون تومان شده و بنابراین ملاحظه می‌فرمایید تمام اینها هم به مصرف کسر بودجه رسیده الان اگر از لحاظ بانک، بانک به چه مناسبت احتیاج به این نشر اسکناس دارد، علتش این است که تمام منابعش را دولت‌های گذشته از او گرفته‌اند و تمامش را به مصرف بودجه و کسر بودجه رسانده‌اند و اکتفا نکرده‌اند به منابع بازرگانی و پشتوانه‌اش را هم برده‌اند و اگر این وضعیت ادامه پیدا بکند تا دو سال دیگر نصف بقیه پشتوانه را هم خواهند خورد و باز مواجه می‌شویم با مملکتی که یک شاهی در خزینه بانک‌مان نخواهد بود.
این قسمت، قسمت نشر اسکناس بود. قسمتی که به نظر بنده خطرناک‌تر است سلب این اختیار از مجلس شورای ملی است اجازه مقدار اسکناس یعنی حجم اسکناس که چند هزار ریال و چند میلیون تومان در جریان بیفتد این بایستی با مجلس شورای ملی باشد (صحیح است) برای اینکه اگر غیر از این باشد به هر وسایلی هر روز دولت می‌تواند به عنوان اینکه یک دلارهایی دارد به عنوان اینکه یک ارزهایی از خارج برای من آمده تقاضا بکند و هیئت نظارت سکناس را متقاعد بکند که بیایند اسکناس چاپ بکنند و به همین جهت دیگر هیچ حدودی باقی نمی‌ماند و به همین جهت هم هست که از سال ۱۳۲۰ تا حال هر وزیر مالیه‌ای هر دولتی اصرار داشته است که این حق را از مجلس شورای ملی بگیرد و تا حالا موفق نشده و بنده امیدوارم که آقایان این مقاومت را بفرمایند و نگذارند این حق از مجلس شورای ملی گرفته شود مخصوصاً در مقدمه این لایحه ضمن گزارش توجه بفرمایید نوشته ضمن تبصره ماده واحده دولت مکلف شد که در ظرف ۳ ماه مقدار حداکثر اسکناسی که بانک ملی ایران مجاز است در گردش داشته باشد تعیین کند این مقدم بر پشتوانه است. این را قانونش را باید بیاورند به مجلس نه پشتوانه را. پشتوانه همان طوری که آقای وزیر دارایی فرمودند یک چیز خیلی مهم نیست آن چیزی که مهم است آن حجم اسکناس است دستگاه اقتصادی روی حجم اسکناس می‌گردد پشتوانه برای کنترل حجم اسکناس است بنده اتخاذ سند می‌کنم از فرمایش خود ایشان و می‌گوید قانون هم نوشته که باید حجم اسکناس در مجلس شورای ملی تعیین کند و اگر این را در اختیار دولت گذاشتید یکی از بزرگ‌ترین حقوق مجلس شورای ملی، یکی از بزرگ‌ترین وسایل کنترل مخارج و کنترل دستگاه اقتصادی از دست مجلس شورای ملی خارج می‌شود این اساس فکر خراب است (مشایخی- آقای دکتر با این سی میلیون دلار موضوع حجم اسکناس هم تعیین شده) (میراشرافی- سی میلیون دلار را از کجا می‌آورند؟)
مشایخی- هر وقت داشتند می‌دهند.
دکتر پیرنیا- اما راجع به این سی میلیون دلار این هم یک اشتباه بزرگی است این حتماً یک مبلغی است که از خارج عاید دولت می‌شود این را چرا دولت در یک بانک خارجی راکد و بلوکه می‌کند و در مقابلش اسکناس چاپ می‌کند اجازه بفرمایید این سی میلیون دلار را دولت به کار تجارت بگذارد اجناس وارداتی وارد کند تا فراوانی کالا تأمین بشود کالا از یک طرف صادر بشود از طرف دیگر بلوکه نشود و دولت یک نفعی می‌برد واسکناس هم جمع می‌کند بنده عرض می‌کنم سی میلیون دلار را به جای آنکه دولت بگذارد در یک بانک خارجی بی‌استفاده و راکد بماند بگذارد برای خرید قند و شکر و قماش و چای و وسایل حمل و نقل و این وسایلی که مورد احتیاج عموم است وارد بکند (میراشرافی- اتوبوس و اینها را بفروشد هم قوه خرید را جمع بکند و هم اسکناس را جمع بکند و هم کالا
بیاورد و هم یک نفعی عاید خزانه دولت بشود آقایان اگر این سی میلیون دلار را داشتید نمی‌گذاشتید در یک بانک خارجی ذخیره یا آنکه این را به کار تجارت می‌گذاشتید؟ حالا موضوع دیگری، این باب به نظر بنده سومین خطر است، جناب آقای وزیر دارایی جنابعالی این باب را افتتاح نفرمایید. این باب را که یک دولتی بیاید ۱۴ میلیون لیره از پشتوانه اسکناس قرض بگیرد و مجلس شورای ملی به عنوان قرض این پول را به دولت بدهد و فردا یک دولت دیگری بیاید و بگوید که این مالیده و دولت این را خورده حساب می‌کند و از بین رفته این سه موضوع بود و علل مخالفت بنده با این ماده حالا موضوعی که پیش آمده این است که بالاخره جریان سیاست مالی مملکت رفته روی خرج و روی کسر بودجه روی نشر اسکناس و این سیاست مالی وضعی را ایجاد کرده که زندگی برای عموم طبقات طاقت فرسا شده و بنده کلمه طاقت‌فرسا را عرض کردم برای اینکه حقیقتاً خود من شخصاً احساس می‌کنم که زندگی برای خود من طاقت فرساست و همه آقایان احساس می‌کنند البته استثناهایی هم هست ولی بنده شخصاً احساس می‌کنم که زندگی برای عموم طبقات در این مملکت طاقت فرسا شده برای اینکه سیاست مالی دولت صحیح نیست و نتیجه مطلوب ندارد، مقایسه کنید یک سال پیش را، تیر ماه گذشته را با ماه فعلی، یک سال است که این سیاست ادامه دارد آیا قیمت‌ها بیشتر از سال پیش نیست؟ آیا سختی زندگی امروز بیشتر از یک سال پیش نیست (صحیح است) آیا وضع مالی امروز بدتر از یک سال پیش نشده؟ پس معلوم می‌شود این سیاست مالی غلط است این سیاست ما را به طرف ورشکستگی می‌برد (همهمه نمایندگان) (حشمتی- انعکاس گذشته است) اینکه فایده ندارد هی کسر بودجه، هی نشر اسکناس، جنابعالی دکترید (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس) (حشمتی- جنابعالی یک راه حلی پیشنهاد کنید.)
رئیس- گمان نمی‌کنم که خودتان با این همهمه و قطع کلام بشنوید ناطق چه می‌گوید، بفرمایید.
دکتر پیرنیا- این وضعیت را بالاخره باید بعد از یک سال مقایسه کنید ببینید وضعی که تحویل گرفته‌اید چیست و وضعی که بعد از یک سال هست چیست بنده تقاضا می‌کنم جنابعالی مقایسه کنید اگر می‌توانید این ادعا را بفرمایید که وضع فعلی بهتر از سال پیش است ادامه بدهید و اگر بهتر نیست یک تجدیدنظری بفرمایید، متوقف بکنید این سیاست مالی را که دارید. از ۱۳۲۰ تا حالا تعقیب می‌کنید من به چشم خودم می‌بینم که مملکت را دارند به طرف سقوط و ورشکستگی می‌برند (میراشرافی- یعنی از وزارت مشرف‌الدوله تا حالا) بنده راجع به این موضوع با رئیس دولت مفصل صحبت کردم و معایب را گفتم ایشان گفتند آقا من وارد این مسائل نیستم من وظیفه‌ام این بود که یک امنیت و یک وضع آرامی را ایجاد بکنم که آقایان متخصصین، وکلای مجلس و آقایانی که مطلع به امورند بنشینند با سر فارغ بدون ترس بدون رعب تصمیمی اتخاذ کنند و هر چه صلاح مملکت بود و هر چه آقایان تصمیم گرفتند من محترم می‌شمارم و او را اجرا می‌کنم من تخصص در این موضوع ندارم و نمی‌توانم در این باب تصمیم بگیرم. این موضوعی است که بایستی وزرای مسئول و آقایان نمایندگان تصمیمش را بگیرند بنده عرض می‌کنم روی سخن من با آقایان نمایندگان است که ما وقتی آمدیم اینجا یک روزنه امیدی در دل‌ها و در فکرها باز شد همه انتظار یک اقداماتی داشتند. در رأس آن اقدامات چه بود؟ اقداماتی بود که به نفع وضع معاشی‌شان تمام می‌شد (صحیح است) زندگی را راحت‌تر می‌گیرد، این سختی و مضیقه را کمتر می‌کرد ولی تا الان، تا حالا یک طرحی به ما پیشنهاد نشده، یک حرفی زده نشده، یک صحبتی که کوچک‌ترین نتیجه‌ای برای کم کردن هزینه زندگی، برای از بین بردن گرانی، برای رفاه عمومی داشته باشد، همه‌اش خرج، همه‌اش کسر بودجه، همه‌اش نشر اسکناس، همه‌اش خرج‌هایی که درآمدش معلوم نیست، از بین بردن پشتوانه اسکناس (میراشرافی- همه‌اش خوردن پشتوانه اسکناس) (مشایخی- اشتباه می‌کنید ۳۵۰ میلیون نیست) این وضعیتی است که پیش آمده است و آقایان مقاومت بفرمایید تا وزارت دارایی مجبور بشود برود فکر بکند، خرج را کم بکند.
وزیر دارایی- شما فکر بکنید، شما که این کاره هستید.
دکتر پیرنیا- باید بیایید اینجا خرج را کم بکنید، درآمد را زیاد بکنید، جلوی مخارج زائد را بگیرید، جلوی سوءاستفاده را بگیرید .... (دکتر جزایری- مثل اینکه آقایان می‌خواهید بفرمایید که ادامه پیدا کند) و پول را هم می‌خواهید به کارهای عمرانی طبق قانون مصرف کنید یعنی قانون سازمان برنامه که اجازه داده است مبالغ هنگفتی پول به آنجا داده شود وبعد هم ما نمی‌بینیم که به چه مصرفی رسیده است. بنده به آقایان قول می‌دهم این لایحه را تصویب بفرمایید و خواهید دید بعد از تعطیل که مراجعت خواهید فرمود وضع گرانی چه خواهد بود، وضع مالی چه خواهد بود، وضع زندگی چه خواهد بود، آقایان الان در موقع تعطیلات تشریف می‌برید به حوزه‌های نمایندگی آنجا می‌گویند که شما با این وضع چه کردید (مشایخی- آقای دکتر همین حرف‌های شما باعث گرانی است) اگر این را تصویب نکنید می‌توانید بگویید که این گرانی نتیجه انتشار اسکناس و نتیجه اقداماتی است که در دولت سابق برای اسکناس شده و ما جلوش را گرفتیم. ما نگذاشتیم اسکناس منتشر بشود این عواقب نشر اسکناس و وضعی است که در سابق ایجاد شده بود ولی اگر خود شما همین رویه را ادامه بدهید دیگر چه جوابی دارید در قبال موکلینتان بدهید؟ بنده عرض می‌کنم که به نظر بنده یک قدری با عجله، با التهاب راجع به این جور مسائل به این عصبانیت نباید صحبت کنیم باید ارقام و اصول را جلوی چشم‌مان بگذاریم ببینیم این کاری که می‌کنیم به نفع زندگی مردم است زندگی مردم را راحت‌تر می‌کند، آسان‌تر می‌کند، قیمت‌ها را می‌آورد پایین یا نه بر عکس زندگی را سخت‌تر می‌کند مضیقه را زیادتر می‌کند و بنده به آقایان قول می‌دهم دو ماه دیگر اینجا خدمت آقایان می‌رسم و آن وقت است که ارقامی خواهم آورد و عرایض خودم را ثابت خواهم کرد روی این ارقام ولی مسئولیت مضیقه‌هایی که پیش می‌آید البته برای کسانی است که نسبت به این لایحه دفاع کردند و آن را پیشنهاد کردند.
مشایخی- خلاصه اعلام جرم بر علیه دفاع‌کنندگان از این لایحه کردید.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی (دکتر امینی)- پریروز آقای ناصر مدیر کل بانک ملی به بنده تلفنی کردند که کار شما را خیلی سبک کردم گفتم چرا؟ گفت جناب آقای دکتر پیرنیا اشکالاتی در این لایحه داشتند، اشکالات فنی، تشریف آوردند بانک ملی یک ساعت و نیم با ایشان صحبت کردیم و توضیحات مفصلی به ایشان دادیم و در این قسمت دیگر بار شما سبک شده است. بنده خیلی متأسفم که یا زبان ایشان گویا نبوده یا جناب آقای دکتر پیرنیا اصلاً نخواستند توجه بکنند که این لایحه برای چه هست و منظور چیست، تعجب بنده از این زیادتر است که آقا در دو نطقی که فرمودند یکی راجع به بودجه و یکی راجع به این قسمت بنده هر قدر به مغز خودم فشار آوردم که بیانات ایشان را که مرد مجربی هستند و تحصیل کرده هستند باور بفرمایید نتوانستم توجیه کنم یا فهم بنده قاصر بوده یا اینکه استدلال ایشان بسیار ضعیف بوده (نورالدین امامی- همان قسمت اول است آقای وزیر دارایی) (میراشرافی- استدلال ایشان خیلی هم قوی بود) خوب، آقا کمک بفرمایید البته اگر یک کسی علمی را با عمل توأم کرد باید البته حرفش مؤثر باشد و استدلالش هم قوی، جنابعالی مدت‌ها در وزارت دارایی بوده‌اید و معاون بوده‌اید و اغلب اوقات در پرونده‌ها امضای‌تان را زیارت می‌کنم می‌خواهم ببینم که در این مدت یک پیشنهاد مثبتی فرموده‌اید که آقا خرج را این جور کم بکنید درآمد را این جور بالا ببرید یک اقداماتی بکنید که باز این بودجه‌ای که از سابق کسر بوده یک قدری کسر آن کمتر بشود در مجلس هم که تشریف دارید بنده ندیدم که آقا یک راهنمایی بفرمایید جز اینکه دارید ما را به یک راه بد و خطرناکی سوق می‌دهید چرا؟ برای اینکه جنابعالی پریروز هم وعده فرمودید که راجع به این مسئله طوری حلاجی کنم که همه متقاعد شوند من جمله فلان کس. من از خود آقا انصاف می‌خواهم که راجع به هزینه زندگی که خود آقا و آقایان همه علاقمند هستند این بیانات جنابعالی بزرگ‌ترین و بهترین کمک است برای بازار که می‌فرمایید دارند انتشار اسکناس می‌دهند این سی میلیون دلار را هم ضرب بکنید در سه و فلان. این کار صحیح نیست آقای دکتر، ممکن است ایشان با دولت مخالف باشند. با وزیر دارایی مخالف باشند و این هیچ عیبی نیست اما در یک مطلب فنی که در جلسه گذشته کلیاتش مطرح شد و بنده عذر می‌خواهم که در ظرف سه ربع آقایان را خسته کردم با توضیح دادن و زدن مثال برای اینکه ذهن آقایان نمایندگان محترم و مردم را متوجه بکنم که از این لایحه منظور این نیست که دولت ریالی بگیرد و کسر بودجه‌اش را تأمین کند. اگر جنابعالی این استدلال را می‌توانستید بکنید (میراشرافی- دکتر مصدق هم همین حرف‌ها را می‌زد) بنده متقاعد می‌شدم ولی آقای دکتر جنابعالی که در تحصیلات خودتان اقتصاد خوانده‌اید و عمل کرده‌اید حق بود دقیقاً توضیح می‌دادید که اینکه اینجا مطرح است چیست.
بنده در جلسه گذشته عرض کردم که صرف نشر اسکناس کار خطرناکی نیست و اسکناس باید منتشر بشود اگر جنابعالی خاطرتان باشد چند ماه پیش راجع به یکی از شرکت‌های تولیدی که مورد علاقه جنابعالی هم بود تصویب‌نامه‌ای گذشت در هیئت دولت و بنده مخالفت می‌کردم چرا مخالفت می‌کردم برای اینکه می‌گفتم که بنده اگر موافقت بکنم که بانک ملی برای این شرکت به ضمانت سازمان برنامه پول بدهد بانک ملی ریال ندارد که بدهد باید یک فکری برای ریال کرد آن وقت اعتبار به این شرکت داد. (دکتر جزایری- چرا بانک ملی ندارد برای اینکه خودتان نگذاشته‌اید) بنده راجع به کمبود ریال توضیح دادم خدمت آقایان که بالاخره حجم فعالیت در این مملکت قابل مقایسه با بیست سال و ۱۵ سال پیش نیست حجم فعالیت بالا رفته، احتیاجات زیادتر شده (صحیح است) زندگی مردم هم یا گران شده یا بهتر شده است الان مصرف مردم نسبت به اجناس مختلف نوع زندگی و طرز زندگی‌شان عوض شده است حال اگر برای فقرا تأثیری نکرده برای آقایان که عوض شده است خود آقای دکتر پیرنیا فرمودند که بنده احساس می‌کنم که زندگی برای من طاقت‌فرسا شده است سرکار تازه دارید احساس می‌فرمایید والا یک قدری زودتر
احساس فرموده بودید وقتی خودتان مسئول بودید، جلویش را می‌گرفتید. به هر حال احتیاج به اسکناس برای کارهای اقتصادی و فعالیت‌های مملکت زیادتر شده از طرف دیگر گردش اسکناس به همان بطؤی است که سابق بوده، یک قدری سریع‌تر شده و چک هم که وسیله مبادله است آن هم هنوز چندان مورد استفاده مردم نیست بنابراین نتیجه‌اش این شده است، آقایان خوب توجه کنند که نتیجه‌اش چیست، نتیجه‌اش این است که حجم اسکناس که برای کارهای مختلف لازم است، این کافی نیست، بنابراین یک مقدار از احتیاجات بالاخره راکد می‌ماند یکی از همان‌ها احتیاجی بود که جناب آقای دکتر پیرنیا برای شرکتی داشتند که گفتیم نمی‌توانیم بدهید شرکت عمرانی هم هست ولی نمی‌توانستیم بدهیم برای اینکه ریال نداشتیم که بدهیم باید با هم کمک کنیم، آقا ریال به اندازه کافی هست که هم جواب خرج جاری را بدهد هم جواب خرج غیر جاری را. بنده از آقای دکتر پیرنیا توضیح می‌خواهم ایشان که معاون وزارت دارایی بودند وزیر دارایی اگر در بانک ملی پول ناشته باشد، حساب نداشته باشد، به فرض اینکه چک بکشد بانک قبول می‌کند؟ محال است باید پول داشت و چک کشید. بنابراین پس اگر پول نداشته باشیم و حساب نداشته باشیم از این قانون نمی‌توانیم استفاده کنیم و یک غاز هم نمی‌توانیم بگیریم، این عرضی که می‌کنم آقای دکتر پیرنیا یک قدری توجه بفرمایید با اینکه جنابعالی الان دقت‌تان بیش از بنده است، آن کتاب‌هایی که در موضوعات مالی دارید به زبان‌های فرانسه و انگلیسی لااقل آنها را بخوانید و آن کتاب‌های‌تان را ورق بزنید شما نباید همین طور بفرمایید که آقایان این نشر اسکناس است و آن ماده اولش را نگاه بکنید و بدون توجه به یک چیزهایی بفرمایید که نقض غرض است ارتباط انتشار اسکناس با بودجه کشور و خرابی وضع مالی و اقتصادی قابل انکار نیست بنده در جلسه گذشته هم توضیح دادم که دولت مطابق قانون چه در اینجا و چه در همه جای دنیا اگر بخواهد برای احتیاج خزانه خودش پول بگیرد بایستی با اجازه مجلس باشد باید یک قرارداد رسمی بکند بگوید آقا من این قدر میلیون ریال می‌خواهم برای مخارج و احتیاجات خودمان، هرگز چنین حقی را از مجلس سلب نکرده‌ایم و چنین حقی را برای دولت قائل نشدیم بنده در جلسه گذشته توضیح عرض کردم که برای تنظیم گردش پول یک دستگاهی می‌خواهد که این دستگاه بتواند مطابق احتیاجات پول در جهان بگذارد و پول را برگرداند، آقای دکتر یک طوری استدلال کردند که از این پشتوانه فلان قدر میلیون اسکناس منتشر می‌شود حالا بنده نمی‌دانم آقای ناصر که متخصص این کار هستند نتوانسته‌اند توضیح بدهند یا جنابعالی توجه نفرموده‌اید بنابراین این قسمت پشتوانه اگر یک مبلغی ازش دربیاید جز قدرت ریالی بانک ملی محسوب می‌شود. در قسمت سی میلیون دلار خواستم توجه آقا را جلب کنم که اینجا گفته‌ام که هیچ الزامی درش نیست که بنده از خدمت آقایانی که مرخص شدم این سی میلیون دلار را تبدیل به ریال کنم، آخر برای چه کاری؟ دلاری که بنده می‌توانم ۹ تومان بفروشم این را بگیرم حبس کنم به سه تومان و دو ریال چرا، پس بنده ابلهم یا دیوانه‌ام اگر قرار شد ریال به اندازه کافی نباشد که جواب تبدیل دلار بنده و آقا و شما را بدهد آن وقت احتیاج به ریال هست (دکتر پیرنیا- آقا دلارها را بفروشید) به کی بفروشیم؟ (دکتر پیرنیا- به بازار) به بازار هم ببرم بالاخره او چک می‌دهد از این است که بنده، آقای دکتر ببخشید، عصبانی می‌شوم آقا اگر بنا باشد که این نوسیون اکانتر (notion elementaire) اقتصاد را نداشته باشید بنده چه خاکی به سرم بکنم این چکی که به ازاری می‌دهد این یک ویرمانی (vierment) است از این حساب به آن حساب ویرمانی است که از این حساب می‌رود به آن حساب بر حجمش که نمی‌افزاید ویرمان از یک حساب به حساب دیگر به حجم مربوط نیست بنده عذر هم می‌خواهم صحبت‌هایی که اینجا می‌شود صحبت اظهار معلومات نیست ولی چون آقای دکتر پیرنیا همکار بنده هستند بنده بخودم اجازه می‌دهم که توجه ایشان را به بعضی از این مسائل علمی جلب بکنم بنابراین ما روزی محتاج به ریال خواهیم بود که موجودی ریالی اجازه ندهد که ما کاری بکنیم از اول سال تا آخر سال مخصوصاً در موقع محصول احتیاج هست هیچ اشکالی ندارد برای هیچ کدام از آقایان که تشریف ببرند در بانک و آمار جریان اسکناس را ملاحظه بکنند که از فروردین تا اسفند چه جریانی دارد موقعی که خرید محصول تمام می‌شود تشریف ببرید در بانک نگاه بکنید حجم اسکناس می‌رود بالا از این ساده‌تر مواقعی که ما حقوق می‌پردازیم که در حدود ۲۵ الی ۳۰ میلیون تومان در تهران پرداخته می‌شود از اول تا دوازدهم حجم اسکناس در بانک می‌آید پایین و از چهاردهم به بعد این پول برمی‌گردد تا به یستو پنجم و بیست و ششم می‌آید سرجای خودش پس یک بانک ناشر اسکناس باید فلکسی بیلیته (flexibilte) و انعطاف داشته باشد که بتواند مطابق تقاضا احتیاج را تأمین کند و به مجرد رفع تقاضا برگرداند بنابراین بنده احتیاج نداشتم که دلار پشتوانه بگذارم دلار ۹ تومان ۸ تومان هر چه هست که مسلماً از این مبلغ زیادتر است می‌دهم و پول می‌گیریم بنده الان یک مقدار از دلارهایم در پشتوانه راکد مانده برای اینکه احتیاج دارم و اگر بخواهم این دلار را بردارم باید به جایش ریال بگذارم و این مقدار ریال از جریان خارج بکنم تمام اینها را آقای دکتر پیرنیا یک قلم ۹ رویش می‌کشید ما ۱۴ میلیون ریال پشتوانه اسکناس داشتیم این را برداشتیم کردیم ۷ میلیون چرا این کار را کردیم اگر این مرض در ما هست چهارده میلیون بود دیگر ۷ میلیون از آن کم نمی‌کردیم این روی نطق و حساب درست نیست بنابراین بنده می‌خواهم که جنابعالی تشریف بیاورید این فرمایشی را که راجع به انتشار اسکناس که سیصد و پنجاه میلیون از یک طرف فلان قدر میلیون که اسباب نگرانی مردم واسباب سوءاستفاده اشخاص را فراهم بکنید این را بیایید پس بگیرید از آقای دکتر پیرنیا این را استدعا می‌کنم و اشخاص عالم اگر در مقابل منطق طرف متقاعد شدند لجاج به خرج نباید بدهند چون اگر بنده مدعی باشم که همه چیز می‌فهمم شاید اشتباه کرده باشم و اگر کسی مرا متقاعد کرد می‌گویم این قسمت را پس گرفتم. یک قسمت دیگر ممکن است اشکالی داشته باشد بنابراین بنده باز تأیید می‌کنم که این لایحه، لایحه پشتوانه اسکناس است اینکه فرمودند که در این قانون گفته است که میزان احتیاج را معین می‌کند این موضوع اختلاف سلیقه است این سی میلیون دلار را در کمیسیون آقایان گذاشتند که یک پلافن داشته باشد چون این نگرانی می‌رفت که به نظر بنده نگرانی بد است که فرض کنید یک روز آمدیم صد میلیون گذاشتیم این سی میلیون دلار را معین کردیم از طرف دیگر بنده به آقایان عرض می‌کنم که اگر ان‌شاءالله وضع مملکت سر و صورتی پیدا کرد و سرمایه‌های خارجی که خود شما همه دنبالش هستید و طالبش هستید به این مملکت جلب شد آن وقت آن دفلاسیونی که آقای مشایخی فرمودند ضررش بیشتر است یا انفلاسیون؟ حالا بنده عرض می‌کنم که اگر بنا شد شما یک سوپلس بیشتری برای قانون پشتوانه قائل شدید و دست بانک را باز گذاشتید این هیچ اشکالی نخواهد داشت شما دست چه کسی را می‌خواهید ببندید؟ دست دولت را، دقت بفرمایید که در ماده ۷ بیش از آنچه لازم هست، بنده یک وقت توضیح دادم چه طور می‌شود دولت از بانک ملی بیش از آنچه اجازه دارد پول بگیرد خود آقا هم توجه فرمودند این از راجع غیر مستقیم شرکت‌ها و بنگاه‌ها هست که دولت از اعتبارات آنها استفاده می‌کند بنابراین آنچه پول گرفته شده از بانک ملی مطابق قانون بوده است یک رقمی را یکی از آقایان خواسته بودند خیال می‌کنم که جناب آقای دکتر شاهکار بودند بنده استفاده می‌کنم و خدمتشان عرض می‌کنم که مطابق قوانین مصوب مجلس رقمی را که دولت احتیاج داشته و گرفته است ۴۲۶ میلیون تومان بوده است این برای بنگاه‌های مختلف سازمان برنامه و غیره گرفته شده برای بنگاه‌های مختلف سازمان برنامه و غیره گرفته شده اینها همه‌اش مطابق قانون است و یک غاز بدون قانون نمی‌شود گرفت و بنده انتظار داشتم جنابعالی بایستی که در وزارت دارایی داشته‌اید این را به آقایان اطمینان می‌دادید که بانک ملی تابع وزارت دارایی نیست بانک ملی شورایی دارد که چند نفر از نخست‌وزیران سابق درش عضو هستند هیئت نظارت اندوخته‌ای دارد که دو نفر نماینده آنجا هستند خوب است آقایان به بنده که وزیر دارایی هستم عنایت داشته باشند بنده بگویم اسکناس بدهید آنها که می‌دهند مدیر کل بانک ملی را گو اینکه دولت با تصویب نامه می‌تواند عوض کند ولی این طور هم نیست که اگر مدیر کل بانک ملی را دولت آنجا گذاشته هر دستوری دولت بدهد اجرا می‌کند اگر می‌فرمایید که دولت‌ها خبط و اخطا می‌کنند این حرف صحیحی است اگر می‌فرمایید که باید لایحه پشتوانه به نحوی باشد که دولت‌ها حق نداشته باشند مداخله کنند این یک حرف صحیحی است اما راجع به دستبرد به پشتوانه و از این حرف‌ها بنده برمی‌گردم به قرون وسطی که سلاطین می‌توانستند سکه ضرب بکنند یکی از کارهایی که می‌کردند برای اینکه استفاده بکنند و کسب خرج جنگ و این چیزها را بپردازند این بود که عیار پول را پایین می‌آوردند و به همان نسبت استفاده می‌کردند اما این تئوری گونه شده است آقای دکتر پیرنیا و بی‌ارزش شده است و رفته است پی کارش اگر شما امروز یکی از مجلات اکونومی بلتیک را که برای بنده می‌رسد و متأسفانه وقت نمی‌کنم بخوانم ملاحظه بفرمایید تئوری‌هایی که راجع به پول و راجع به تورم و این چیزها هست به هیچ وجه شباهت به آنچه بنده و سرکار در ۲۵ سال پیش خوانده‌ایم ندارد بنابراین اینکه مثل می‌زنند در قرون وسطی عیار را کم می‌کردند این دیگر کهنه و مردود شده است عرض کنم که آقای دکتر پیرنیا تشریف آوردند در وزارت دارایی که آقای مصطفی کاشانی هم در آنجا تشریف داشتند یک ساعت با بنده صحبت کردند و داد و فریاد کردند که جنابعالی تمام کارهای تولیدی مملکت فلج می‌کنید چرا؟ برای اینکه اعتبار فلان دستگاه فلان شرکت را نمی‌دهی گفتم آقا این بدبختی و بیچارگی است برای اینکه اگر جنابعالی هم جای من بودید و وضع تولید مملکت را می‌دیدید همین کار را می‌کردید جنابعالی که علاقمند به ازدیاد تولید هستید اگر یک مملکتی تولیدش اضافه نشود به هیچ‌وجه من‌الوجوه بودجه‌اش هم تعدیل نمی‌شود باید تولیدش زیاد بشود که بتواند فکری بکند برای این کار هم وسیله می‌خواهد وسیله مبادله می‌خواهد وسیله فعالیت در هر مملکتی پول است اگر عرض کنم این مطالب را برای همیشه تفکیک بکنند که پول دولت برای کمک کردن به حقوق و پرداخت کردن هزینه و غیره، غیر از این حرف‌هاست ممکن است بعداً یک لایحه‌ای بیاورید که اگر وزیر دارایی فلان کار
را کرد دارش بزنند آن یک چیز علی‌حده‌ای است و ربطی به این کار ندارد خوب است در ضمن توضیح آن مطلب آقا همان فرمایشاتی را که فرمودند تکرار بفرمایند و بنده را هم مجاب بکنند ولی بنده عرض می‌کنم که اگر جنابعالی هم به جای بنده وزیر دارایی بودید یا یک بودجه‌ای می‌آوردید که ظاهرش متعادل بود یا اینکه خیلی شجاعت می‌کردید همین بودجه‌ای را می‌آوردید که بنده آوردم و غیر از این هم راهی ندارد شما هم بهتر از بنده می‌دانید که در امور مالی شعبده بازی نیست حقیقت یک روزی کشف خواهد شد می‌گویند آنها را تعقیب می‌فرمودند آن وقت در وضع مالی مملکت این کارها پیش نمی‌آمد به زبان خیلی سهل است که آقا بیایید این را اصلاح کنید خوب آقا هم راهنمایی بکنید و در این زحمتی که کشیدید و چند ساعت مطالعه فرمودید یک راه هم به بنده پیشنهاد بفرمایید چه کنم که مالیات زیادتر بشود و خرج کمتر بنده حالا عرض می‌کنم که اگر بنده آمدم بودجه بعضی چیزهای همان حوزه جنابعالی نائین را کم کردم جنابعالی قبول نمی‌کنید اگر بنده خواستم این کار را بکنم که این دستگاه تعادلی پیدا بکند اگر بنده خواستم یک عده را بیرون بکنم چه طور بکنم که مستحق را بیرون نکنم و آن غیر مستحض را بیرون بکنم (دکتر پیرنیا- هیچ لازم نیست کسی را بیرون کنید) عرض کردم اگر جنابعالی یک پروژه مثبت برای اصلاح امور مالی مملکت دادید و بنده اجرا نکردم آن وقت بفرمایید این را هم خواهش می‌کنم برخلاف آنچه در این مملکت رسم است. امساک نفرمایید و بگویید اگر من آمدم و وزیر دارایی شدم چنین می‌کنم نه، حالا خیال کنید خود شما هستید این را برای خودتان تهیه کنید و بگویید که این برنامه است اگر این برنامه است اگر این برنامه قابل اجرا بود و بنده نکردم بنده را تنبیه بکنید نه اینکه بگویید نقشه را توی جیبم گذاشته‌ام که اگر وزیر مالیه شدم چنین کاری بکنم بنده اطمینان دارم که اگر جنابعالی هم وزیر مالیه بشوید می‌آید داد می‌زنید که آقا مشکلات مملکت چنین است و چنان است و بنده هم گوش خواهم داد بنابراین پیشنهاد مثبت را بفرمایید اگر بنده نکردم بنده را مجازات بفرمایید، در آن ماده اول بنده خواستم استفاده بکنم یک اصلاح عبارتی می‌خواهم بکنم به این ترتیب: هیئت نظارت اندوخته اسکناس بانک ملی ایران مکلف است که در مقابل اسکناس‌هایی که تا تاریخ تصویب این قانون منتشر شده و یا بعداً انتشار خواهد داد. این کلمه (داد) تبدیل می‌شود به (یافت) انتشار خواهد یافت (دکتر پیرنیا- با تصویب مجلس شورای ملی انتشار خواهد یافت.) بنده اگر این را می‌خواستم این لایحه را نمی‌آوردم بنده دارم عرض می‌کنم که بانک ملی باید کرش سوپلس و نرمش داشته باشد و خودش تعدیل بکند آقای دکتر آن هم یک به ازاری است که باید نگاه کند به عرضه و تقاضا فرق نمی‌کند از این نظر اسکناس برای بانک ملی هم یک کالایی است اگر شما آمدید اسکناس خواستید برای چند نظر است یا خدای ناکرده برای احتکار است (دکتر پیرنیا- فقط برای بودجه) نه بنده هم یک مشتری بانک ملی مثل شما هستم شما که از بانک ملی ریال می‌خواهید یا برای احتکار است یا برای کارهای تولیدی یا برای احتیاجات خودتان علی‌ای‌حال باید پول داشته باشیم که برای رفع احتیاجات خودمان مصرف کنیم یعنی اگر پول می‌خواهیم برای احتیاجات خودمان اگر بنده آنجا ریال نداشتم متأسفانه به بنده نمی‌دهند در دولت سابق بنده می‌خواهم این مطلب را اصرار بکنم و تکرار بکنم که دولت ماهی ۵۰ میلیون تومان کسر بودجه داشت که از بانک ملی می‌گرفت می‌فرمایید بنده چقدر گرفته‌ام؟ (میراشرافی- جنابعالی دلار گرفته‌اید و به همین جهت هم نرخ دلار را پایین نیاوردید) بنده دلار گرفتم البته دولت آمریکا کمک و مساعدت کرده است و بنده هم از او ممنونم که کمک کرده است اما بنده این دلار را داده‌ام که طلاست و در مقابل طلا اسکناس گرفتم پس بدون پشتوانه اسکناس نگرفتم و آن وقت هم که مضیقه مالیم از بین رفت دلارها را می‌گیریم ریال‌ها را پس می‌دهم بنابراین این عملی نیست که اسباب نگرانی و اضطراب باشد و اما اینکه راجع به هزینه زندگی فرمودید و مقایسه تیر پارسال با تیر امسال می‌خواستم جنابعالی این را آنالیز بفرمایید وقتی که اسکناس منتشر شد بدون پشتوانه فردا قیمت می‌رود بالا این را می‌دانید که قیمت‌ها به تدریج بالا می‌رود تا قیمت‌ها به همان حد برسد بنابراین به تصدیق متخصصین خارجی که گزارشش هم هست که می‌خواستم آقای میراشرافی هم ببینند آنها هم اظهار نظر کردند که این اثرات تا ماه سپتامبر طول خواهد کشید ما یک کاری فقط می‌توانیم بکنیم که تشدید نشود این اثرات و این اثرات را در یک جایی متوقف بکنیم بنابراین بنده از جنابعالی می‌خواهم سؤال بکنم که آن عمل دولت که باعث تشدید این کار شد چقدر زیادتر شده است و چه طور زیادتر شده است بنابراین سزاوار نیست که بفرمایید که ما وضع مالی را بدتر کرده‌ایم (میراشرافی- گرانی دلار) ما با یک وضع مالی بسیار بد و وضع خطرناک و شدیدتری مواجه بودیم و اینجا بنده نمی‌خواهم یک عرایضی بکنم که باز برپانیک اضافه شود ما مراحل بسیار خطرناکی را گذرانده‌ایم و امیدمان هم همیشه این بود که مجلس باز بشود می‌توانیم این عواملی که موجب این بدبختی‌ها می‌شود از بین ببریم یکی از آنها همین هست که جنابعالی می‌فرمایید که اگر یک روزی خدای نکرده ریال بانک ملی ما کافی نبود ما چند تن طلا و چند میلیون ارز بدهیم و بخواهیم ریال بگیریم بگویند آقا متوقف است نمی‌توانیم بدهیم این مطلبی است برای اینکه طرز قانون پشتوانه مملکت یک طوری است که آن را طوری در مضیقه گذاشته که اگر یک وقتی بخواهد برای یک وضع استثنایی اسکناس منتشر شود ممکن نباشد و این سوپلس را سلب کند بنده که دارم عرض می‌کنم که این نشر اسکناس برای موقعی است که ارز در بانک نگذارند باز بفرمایید نشر اسکناس است می‌خواهم تقاضا کنم که در این قسمت توجه بفرمایید که اقلاً پانیک ایجاد نشود بنده هم تکرار می‌کنم که دو نفر نماینده از مجلس در آنجا تشریف دارند بانک ملی هر پانزده روز صورت منتشر می‌کند این برای تمام افراد قابل کنترل است (میراشرافی- این برای تئوری خوب است ولی از لحاظ عملی هیچ فایده‌ای ندارد) افرادی که بخواهند از هر موقعیتی سوءاستفاده بکنند اینها را باید با یک وسیله دیگری متقاعدشان کرد این را خواستم تقاضا کنم از آقای دکتر پیرنیا که با اطلاعات و معلوماتی که دارید اگر توجه بفرمایید و ملاحظه خواهید فرمود که به هیچ وجه من‌الوجوه این عملی که ما می‌خواهیم بکنیم نشر اسکناس نیست (میراشرافی- آقای امینی جنابعالی تصور می‌فرمایید دکتر مصدق چه می‌گفت او هم همین حرف‌ها را می‌زد.)
رئیس- دو پیشنهاد کفایت مذاکرات در ماده اول رسیده یکی از طرف آقای شوشتری و دیگری از آقای نقابت قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
راجع به مذاکرات در ماده اول اینجانب پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌نمایم. شوشتری
مقام شامخ ریاست مجلس شورای ملی.
در ماده اول پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌نمایم. ضیاءالدین نقابت
رئیس- آقای شوشتری.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم، بنده با اینکه در امور اقتصادی وارد نیستم ولی چون چند روز است این موضوع مطرح بوده و در جلسه خصوصی هم صحبت شد و توضیحات پریروز و امروز آقای وزیر دارایی هم مقداری از آنچه را که ابهام در بعضی از نمایندگان تصور می‌رفت آن ابهام هم مرتفع شد به علاوه علاقه‌ای که به اعتبار و استقلال بانک ملی دارم و بانک ملی را تنها مؤسسه‌ای می‌دانیم که برای مملکت یک آبروی مخصوصی دارد و تنزل در اعتبار آن از هر ناحیه‌ای مضر به کشور می‌شود (صحیح است) به علاوه با تمام این نقایص و عیوبی که فعلاً می‌بینیم برای این بود که یک قانونی برای پشتوانه اسکناس به طور منجز در دست نبود امروز دولت این قانون را آورده که بعدها ما از این وضع بیرون بیاییم این پیشنهاد را کردم یکی دیگر اینکه می‌گویند هزینه زندگی گران شده هزینه زندگی اگر گران شده آیا ببینیم در دولت فعلی اسکناس نشر شده؟ خیر پس معلول عللی است که این علت ۳۱۲ میلیون تومان نشر اسکناس دولت سابق بوده که اسکناس ماهی ۵۰ میلیون نشر داد و مملکت را به این صورت درآورد ما اگر با یک نظری مخالف هستیم نباید اعتبار بانک ما را در خطر بیندازیم بیان جهت من مذاکرات را کافی می‌دانم و خوب است وارد به کار و عمل اساسی بشویم. (احسنت).
رئیس- آقای دکتر شاهکار مخالفید با این پیشنهاد (دکتر شاهکار- بله) بفرمایید.
دکتر شاهکار- سروران محترم چقدر به جاست که نمایندگان محترم راجع به قضایایی که در مجلس مطرح می‌شود پرونده‌های جداگانه‌ای را در نظر نگیرند موضوع مالی مملکت یکی از حساس‌ترین موضوعاتی است که مذاکرات نمایندگان تأثیری خواهد کرد در وضعیت مادی و معنوی مردم کوچک‌ترین انحراف یا لغزشی سبب جبران آن نخواهد شد (صحیح است) در علم حقوق اگر تمام مسائل مربوط به حقوق را نگه کنیم این رشته اقتصادی از همه دقیق‌تر است اگر با علم طب مقایسه کنیم قسمت اقتصادی و پولی شبیه است به قسمت جراحی که یک مطلبی است بسیار دقیق و بسیار حساس که با کوچک‌ترین انحراف نوک بیستوری ممکن است مریض از بین برود (صحیح است) حال آنکه در قسمت طبی ممکن است دوایی عوض شود و سبب بالا رفتن تب بشود یک عده از آقایان نمایندگان محترم هستند که با کلیات عملیات دولت فعلی مخالفند من جمله بنده و این را صراحتاً من از پشت تریبون عرض می‌کنم یک عده زیادی هم موافقند ولکن اگر من نسبت به کلیات عل دولت راجع به امور مالی واقتصادی دولت مخالفم این امر سبب این نخواهد شد که برای طرح یک لایحه پشتوانه اسکناس مطالبی بگویم که بازار تهران صدی هشتاد گران بشود (صحیح است) خوب آقا ما چه طور در پشت این تریبون می‌گوییم که می‌خواهند ۳۵۰ میلیون اسکناس انتشار بدهند آقای دکتر امینی اگر هست بگویید هست اگر نیست بگویید نیست (چند نفر از نمایندگان- نیست) این را صریح بگویید اگر شما ۳۵۰ میلیون اسکناس می‌خواهید منتشر بکنید به مملکت خیانت می‌کنید اگر نیست که بفرمایید نیست (عده‌ای از نمایندگان- نیست، نیست) بنابراین موضوع ......
رئیس- آقا شما در کفایت مذاکرات صحبت کنید.
دکتر شاهکار- بنابراین مطالب باید روشن بشود علت مخالفت من با کفایت مذاکرات همین مطلب است البته اگر بیانات جناب آقای دکتر پیرنیا همان طور که ذکر شد انعکاسش برود بیرون مسلماً آن پیش‌بینی شومی که کرده‌اند عملی خواهد شد (صحیح است) اما اگر این طور نیست اجازه بفرمایید صحبت بشود و در اطراف مطلب بیشتر بحث شود و گفته بشود که تقویت پشتوانه اسکناس و تنظیم رابطه حجم اسکناس با فعالیت اقتصادی و کشاورزی مملکتی به هیچ وجه در هیچ علم اقتصادی سبب تورم اسکناس نخواهد شد (صحیح است) انفلاسیون یعنی عدم رابطه بین حجم اسکناس و مقدار فعالیت اقتصادی مملکت اگر این یازده میلیارد ریال اسکناس که حالا دارید اگر فعالیت اقتصادی را کم کنید این یازده میلیارد به ۵ میلیارد هم که برسد باز هم تورم است (میراشرافی- آقای دکتر شاهکار سه درصد که از پشتوانه کم می‌کنند اسکناس منتشر می‌کنند شما چیزی نمی‌گویید) اگر دولت پروژه‌های اقتصادی را عملی بکند یازده میلیارد هم کم می‌آید بنده عقیده دارم که موافقت بفرمایید در قبال نظریات مختلف نمایندگان محترم بحث بیشتری بشود و روشن بشود که مردم بینوای ایران که مسلماً وضع مادی‌شان خیلی بد است و زندگی‌شان طاقت‌فرسا است در نتیجه این مذاکرات تحمل سنگینی بیشتری را نکنند و بدانند که منظور نشر اسکناس نیست.
میراشرافی- چون از پشتوانه ک می‌کنند اسکناس منتشر می‌شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود. پیشنهاد آقای دکتر پیرنیا.
(به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده اول علاوه شود.
تبصره- حداکثر اسکناس که بانک ملی ایران مجاز است در گردش داشته باشد نباید از ۱۴۵۰۰ میلیون ریال تجاوز نماید و افزایش میزان اسکناس موکول به اجازه مجلس شورای ملی است.
رئیس- آقای دکتر پیرنیا.
دکتر پیرنیا- البته بنده با اصل لایحه موافقت ندارم ولی مع‌ذلک پیشنهاداتی دادم برای اصلاح یک قسمت‌هایی بنده راجع به توضیح این پیشنهاد عرض می‌کنم که اینجا محلی نیست که رد و بدل معلومات کتابی بشود بایستی که مسائل عملی مملکت آن چنان که هست مورد مطالعه قرار بگیرد و نتیجه گرفته بشود والا اگر ما بخواهیم تمام تئوری‌های متناقض اقتصادی را راجع به پول و پشتوانه اسکناس طرح بکنیم البته به جایی نمی‌رسیم و جز مشوب کردن اذهان نتیجه‌ای ندارد (میراشرافی- مشوب کردن روشن کردن اذهان است.) جناب آقای وزیر دارایی فرمودند که به علت اینکه بانک ملی ایران از لحاظ ریال در مضیقه است الان فرمودند رفع این مضیقه جز با انتشار اسکناس میسر نیست پس معلوم می‌شود که این لایحه لایحه‌ای است برای افزایش مقدار اسکناس و بنده حسابی کردم و مقدارش به نظر من رسید که ۳۵۰ میلیون تومان است به همین جهت است که این پیشنهاد را دادم که مسلم باشد بیشتر از این اسکناس چاپ نشود و اختیار نشر اسکناس از دست مجلس بیرون نرود بنده نظرم این است که این اختیار از مجلس شورای ملی گرفته نشود بنده این را خطرناک می‌دانم (وزیر دارایی- گرفته نشده) فرق بفرمایید که فردا یک وزیر دانشمند کافی و لایقی مثل جناب آقای وزیر دارایی در سر وزارت مالیه نداشتید آن وقت آقایان هم سیاست مالی‌شان نتیجه محسوسی ندهد آن وقت مواجه می‌شوند با یک وزیر مالیه‌ای که می‌آید و هی فشار می‌آورد به بانک ملی مثل اینکه بنده خودم شاهد بودم که کرده‌اند و مبالغ هنگفتی از بانک گرفته‌اند ۱۷ میلیارد ریال از بانک ملی گرفته‌اند بعداً هم خواهند گرفت اجازه بفرمایید این موضوع باشد که وزارت مالیه و دولت‌هایی که می‌آیند همه‌اش نگویند اسکناس و مراجعه به بانک نباشد بداند که یک مجلسی هست و یک مخالفی ممکن است آنجا صحبت بکند و فریاد اعتراض بلند بکند بر علیه این انتشار اسکناس که می‌خواهند بکنند بنابراین اگر این لایحه برای سلب این حق نیست خواهش می‌کنم آقایان موافقت بفرمایید که این اجازه در دست مجلس شورای ملی بماند و هر وقتی که دولت‌ها خواستند اسکناس انتشار بدهند لایحه بیاورند به مجلس شورای ملی (یک نفر از نمایندگان- پیشنهادتان را بخوانید) پیشنهاد بنده را اجازه بفرمایید.
رئیس- آقای دکتر شما ۵ دقیقه بیشتر وقت ندارید.
دکتر پیرنیا- بنده پیشنهاد کرده‌ام به عنوان تبصره اول که حداکثر اسکناس این مقدار باشد و اختیار با مجلس باشد و ماده واحده ۱۴ دی ۱۳۲۶ که می‌گوید در ظرف ۳ ماه مقدار حداکثر اسکناس که بانک ملی مجاز است در گردش داشته باشد باید معین باشد لایحه باید برای میزان حداکثر باشد در این لایحه خودش نوشته «تبصره حداکثر اسکناسی که بانک ملی ایران مجاز است در گردش داشته باشد» آقایان یک حدی معین کنید یک جایی توقف کنید حداکثرش الان ۱۱ میلیارد است من ۳۵۰ میلیون (یکی از نمایندگان- آقای دکتر کمش کنید) از حساب این ماده دولت هر وقت بخواهد می‌تواند صد میلیون انتشار می‌دهد (دکتر امینی- چطور بدهید؟) بانک ملی انتشار می‌دهد و بعد هم می‌تواند انتشار بدهد تا ۳۵۰ میلیون تومان این حسابش خیلی آسان است. جناب آقای رئیس اجازه بفرمایید بنده حسابش را عرض کنم. به هر صورت بنده پیشنهاد کردم افزایش میزان اسکناس از این مبلغ موکول به تصویب مجلس شورای است (میراشرافی- از چه مبلغ؟) از هر مبلغی که به موجب این لایحه منتشر می‌شود بقیه‌اش موکول به تصویب مجلس شورای ملی است منظور این است که این اختیار از مجلس شورای ملی گرفته نشود اینکه فرمودند که بیان بنده قیمت‌ها را بالا می‌برد آن چیزی که حقیقتاً در قیمت‌ها مؤثر است آن وقتی است که پول‌های از جریان می‌افتد والا صحبت پول در قیمت‌ها مؤثر نیست.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- عرض کنم که اگر یک وزیر دارایی دیگری بود که قصدش این کار بود قطعاً پیشنهاد آقای دکتر پیرنیا را قبول می‌کرد ما که نگفتیم اسکناس چه میزان باشد گفتیم مطابق احتیاجات بگیرند و پس بدهند و برای اینکه از نقطه نظر دادن طلا هم یک حدی داشته باشد و محدود باشد گفتیم به ۳۰ میلیون دلار حالا آقای دکتر پیشنهاد کردند که این پلافن باشد، بنده جسارت کردم و گفتم که اگر وزیر دارایی این پیشنهاد را به قول کند بزرگ‌ترین خطر را ایجاد می‌کند بنابراین تقاضا می‌کنم که پیشنهاد خودتان را پس بگیرید برای اینکه ما نیامده‌ایم کلاه سر هم بگذاریم (دکتر پیرنیا- بنده اصلاح می‌کنم ۱۲۵۰ میلیون ریال.)
رئیس- آقای مسعودی مخالفید؟ (مسعودی- بلی) بفرمایید.
مسعودی- آقای دکتر پیرنیا توجه بفرمایند برای بنده مسلم شده که آقای دکتر پیرنیا لایحه دولت را با کمال دقت مطالعه نکرده‌اند همچو چیزی دولت نخواسته و همچو چیزی اصلاً در لایحه نیست ما در چند جلسه که در کمیسیون خاصی بودیم جلوی این کار را گرفتیم و آن لایحه دولت را تعدیل کردیم ما حساب کردیم در کمیسیون که تفاوت ۸۸ ر ۳ چقدر می‌شود بعد این موضوع سی میلیون دلار هم موضوعی نیست که الان دولت بخواهد انتشار اسکناس بدهد (صحیح است) و نباید هم واقعاً این حرف را تکرار کرد دولت یک خرید و فروشی می‌کند بانک ملی دلاری بهش عرضه می‌کند حالا معلوم نیست تا سی میلیون دلار می‌رسد یا نمی‌رسد (دکتر پیرنیا- چه مبلغ می‌شود؟) اما علت عدم دقت جنابعالی، بنده با دقت حرف‌های جنابعالی را گوش کردم و ایمان داشتم شما که سالیان دراز تحصیلات اقتصادی کرده‌اید و در امور مالی وارد بودید این تصور را از این لایحه نفرمایید (پورسرتیپ- حالا هم این ایمان را داشته باشید) بنده به درستی و پاکی ایشان ایمان دارم ولی به رویه اقتصادی‌شان و مطالعات اقتصادی ایشان ایمانم سست شد دلیلش این است که این لایحه فارسی است آدم باید بخواند و خوب نکته به نکته درک کند آقای دکتر گرفتاری داشته‌اند مجال نداشته‌اند که مطالعه کنند والا همچو پیشنهادی نمی‌دادند و چنین پیشنهادی که می‌دهند اگر دولت واقعاً در مضیقه ریالی بود فوراً قبول می‌کرد و به نظر بنده این پیشنهاد وارد نبود و مضرترین پیشنهادی است که ممکن است شده باشد یا بشود بنابراین بنده مخالفم و به صلاح مملکت اصلاً نمی‌دانم منظور از دادن این نوع پیشنهادات نشر اسکناس است نه لایحه دولت.
رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی- آقا بنه با این پیشنهاد موافقم اجازه بفرمایید یک موافق صحبت بکند.
رئیس- موافق صحبت نمی‌کند بعد از صحبت پیشنهاد دهنده و یک نفر مخالف رأی گرفته می‌شود.
دکتر جزایری- من مخالفم اجازه بفرمایید صحبت کنم.
رئیس- مخالف هم صحبت کرد.
دکتر پیرنیا- پیشنهاد را اصلاح کرده‌ام یعنی از ۱۴۵۰ به ۱۲۵۰ میلیون ریال.
رئیس- بسیار خوب یعنی به ۱۲۵۰ میلیون ریال رأی گرفته می‌شود آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
۵- معرفی آقای محسن حداد بمعاونت وزارت فرهنگ به وسیله آقای وزیر فرهنگ
رئیس- آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ (جعفری)- بنده خواستم با اجازه آقایان آقای محسن حداد معاون فنی وزارت فرهنگ را به سمت معاونت پارلمانی به مجلس شورای ملی معرفی کنم (مبارک است) ایشان از خدمتگذاران با سابقه فرهنگ هستند و سالیان دراز هم در فرهنگ خدمت کرده‌اند (صحیح است) و من امیدوارم که در این سمت جدید بتوانند خدمتی انجام بدهند (ان‌شاءالله) بعد هم از فرصت استفاده می‌کنم و از مقام ریاست تقاضا می‌کنم که بعد از تصویب این لایحه‌ای که در دستور هست (قنات‌آبادی- و طرح مطبوعات) اجازه بفرمایید که لایحه فرهنگ در دستور قرار بگیرد که عموم فرهنگیان در انتظار تصویب این لایحه هستند.
۶- بقیه مذاکره در لایحه پشتوانه اسکناس
رئیس- در لایحه پشتوانه اسکناس پیشنهادی راجع به سکوت آقای پیراسته کرده‌اند مطابق ماده ۱۴۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
پیشنهاد می‌کنم لایحه پشتوانه اسکناس مسکوت بماند. پیراسته.
رئیس- آقای پیراسته.
پیراسته- از آقایان استدعا می‌کنم توجه بفرمایند چون بنده وقت کافی ندارم و نمی‌توانم تمام عرایضم را به عرض آقایان برسانم خواهش می‌کنم توجه بفرمایید بنده خیال می‌کنم همه آقایان محترم با بنده هم عقیده هستند در مسائلی که مستقیماً مربوط به ملت ایران و مملکت ایران است باید هیچ‌گونه حب و بغض و احساسات در کار نباشد (صحیح است) اگر کسی مخالف دولتی است اگر لایحه‌ای آورد که برخلاف مصالح مملکت تشخیص می‌دهد باید با آن مخالفت بکند ما در دوره ۱۶ هم با وجود اینکه شدیدترین مخالفت‌ها را با دولت داشتیم مع‌هذا اگر پیشنهادات مفیدی برای مملکت می‌آورد که خیلی هم نادر بود ما با آن موافقت می‌کردیم الا آنچه شده است که ما از نطق‌های قبل از دستور صرف نظر کردیم و مسائل بسیار اساسی را نگفتیم برای اینکه این لایحه مطرح بشود علتش هم این است که به نظر بنده بحث زیاد آن هم یک مطالبی بدون توجه در جلسه علنی که ممکن است سوءاستفاده از آن در خارج بشود به صلاح مملکت نیست الان یک گرفتاری‌هایی مردم دارند که باید به عرض مجلس برسد مخصوصاً آقای وزیر دارایی از جنابعالی خواستم استدعا بکنم توجه بفرمایید این زائرین بیت‌الله حرام آمده‌اند اینجا ....
رئیس- آقا اینها که مربوط به پیشنهاد سکوت نیست مثل اینکه ما برای حرف خلق شده‌ایم.
پیراسته- چرا به آنها گذرنامه نمی‌دهند؟ باید بدهند اگر نمی‌دهند چرا آوردیدشان اینجا؟ اگر آوردید چرا تکلیف‌شان را معلوم نمی‌کنید؟ این را خواهش می‌کنم توجه بفرمایید راجع به موضوع لایحه هم بنده عقیده دارم که کمال دقت باید بشود در جلسه علنی مطالبی گفته می‌شود اگر دلت منظورش این باشد که بخواهد اسکناس منتشر بکند من و تمام رفقایم با او مخالفت خواهیم کرد ولی دولت اطمینان می‌دهد و می‌گوید من نمی‌خواهم اسکناس منتشر بکنم بنابراین علتی که بنده پیشنهاد سکوت داده‌ام برای این است که این مسائلی که اینجا هر روز گفته می‌شود که دولت می‌خواهد اسکناس منتشر بکند والله به خدا این مضر به مملکت است این صحیح نیست یک دسته‌ای هستند که از هر چیزی می‌خواهد سوءاستفاده کنند و این را بهانه می‌کنند برای سوءاستفاده و بازار را یک مرتبه تکان می‌دهد و قیمت‌ها البته ترقی خواهد کرد اینکه بنده پیشنهاد سکوت دادم غرض بنده این است که این مطالب که گفتند صلاح نبود و واقعاً مطالبی که موافق مصالح مملکت نیست گفته نشود.
رئیس- سکوت یعنی خروج از دستور، این حرف‌ها با سکوت مباینت دارد.
پیراسته- بنده می‌خواستم که در جلسه علنی این مطالب گفته نشود و در جلسه خصوصی گفته شود (چند نفر از نمایندگان- پیشنهادتان را پس بگیرید) چون آقایان می‌گویند بعضی از رفقا نوشته‌اند که پس بگیرم بنده هم حرفی ندارم و پس می‌گیریم به احترام جنابعالی آقای فرود پس می‌گیریم.
نراقی- این پیشنهاد که تقدیم می‌کنم مربوط به تقاضای جلسه فوق‌العاده این است که آقایان کرده‌اند.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم ماده اول لایحه پس از عبارت «اسکناس‌هایی که تا تاریخ تصویب این قانون منتشر شده» عبارت «و یا بعداً انتشار خواهد داد» بین نحو تصحیح شود «و یا بعداً با تصویب مجلس شورای ملی انتشار خواهد داد.» درخشش
رئیس- آقای درخشش.
درخشش- پیشنهادم را یک بار می‌خوانم
(به شرح فوق خوانده شد.)
آقای وزیر دارایی همین طور آقای نخست وزیر بارها در جلسات خصوصی فرمودند که منظور از این لایحه نشر اسکناس نیست و به استناد فرمایشات ایشان اگر دولت احیاناً بخواهد انتشار اسکناس بدهد باید با تصویب مجلس شورای ملی باشد چند نفر از آقایان تشریف آوردند اینجا و موضوعات خیلی صحیحی فرمودند مخالفت با دولت مخالفت با مردم نیست لایحه‌ای که یک وکیل مجلس رأی می‌دهد رأی موافق می‌دهد از این نظر رأی می‌دهد که می‌بیند آن لایحه به نفع مردم است اگر به نفع مردم است رأی خواهد داد آن لایحه هر دولتی که باشد بر فرض که آدم با آن دولت مخالف باشد رأی می‌دهد من باب مثال عرض می‌کنم لایحه فرهنگیان مطرح شد همه آقایانی که با دولت مخالف بودند رأی دادند همین آقای وزیر دارایی تشریف بیاورند و لایحه مالیات بر ثروت بیاورند بنده فکر می‌کنم وکیلی که به آن لایحه رأی بدهد به مملکت خیانت کرده (دکتر مشیر فاطمی- برای چی آقا؟)
رئیس- آقا از موضوع خارج شدید.
درخشش- آقای وزیر دارایی اشاره فرمودند به سایر بانک‌ها که در خارج هست که آن بانک‌ها نشر اسکناس می‌کنند ولی بقیه‌اش را نفرمودند که خواربار مردم قیمتش محدود است دست دولت است یعنی کنترلش دست دولت است کنترل شدید می‌شود روی آن دولت. در درجه اول باید کنترل شدید بکند خواربار و مواد اولیه مردم را قیمتش را ثابت کند.
رئیس- آقای درخشش بگذارید من آن چیزی که پیشنهاد فرمودید بخوانم تا بدانند که توضحیش اینجا نیست اصلاح عبارتی کرده‌اید که این اصلاح بشود که اجازه نشر اسکناس با ملجس شورای ملی باشد و با این صحبت‌ها از موضوع خارج شدید ۵ دقیقه هم بیشتر وقت ندارید الان تمام می‌شود صحبت باید مطابق پیشنهادات بشود و خارج از موضوع نباشد.
درخشش- می‌خواهم توضیح بدهم.
رئیس- پیشنهاد شما قرائت می‌شود که توجه داشته باشید.
(به شرح سابق خوانده شد.)
رئیس- درباره پیشنهاد بفرمایید.
درخشش- پس به نظر بنده این است که اگر احیاناً دولت می‌گوید این لایحه نشر اسکناس نیست و به عقیده بنده این لایحه لایحه نشر اسکناس هست و دلایلش هم موجود است حساب دو دو تا چهارتاست حساب رقم و عدد است پس در لایحه می‌نویسند که نشر اسکناس اجازه‌اش با مجلس است فرمودند آقایان که مردم نبایستی اطلاع داشته باشند مگر شما لایحه را منتشر نکردید در روزنامه‌ها مردم هم می‌بینند مثل این است که بنده چون وکیل هستم فهمم هم بیشتر از مردم است همه مردم قبل از اینکه بنده بفهمم نظر دولت را از این لایحه فهمیده‌اند و اطلاع حاصل کرده‌اند و این دلیل نمی‌شود چون من وکیل شده‌ام فهمم هم از مردم بیشتر است نه این طور نیست مردم هم می‌فهمند بنابراین چون آقای وزیر دارایی می‌فرمایند که این لایحه نشر اسکناس نیست و بنده در قسمت ب پیشنهاد کرده‌ام و ثابت خواهم کرد که لایحه نشر اسکناس است پیشنهاد من این است که هر مقدار بانک ملی بخواهد اسکناس منتشر کند با تصویب مجلس شورای ملی باشد بنده پیشنهادم غیر از این نیست.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- بنده در اجرای اوامر آقایان خیال می‌کردم که هر چه بیشتر توضیح داده شود مطلب بهتر روشن می‌شود ولی با نهایت تأسف باید عرض کنم که هر چه بیشتر توضیح داده می‌شود مطلب تاریک‌تر می‌شود حالا آقایان نمی‌خواهند توجه بکنند یا اینکه واقعاً مطلب تاریک است آقای درخشش نشر اسکناس که فی نفسه جرم نیست نشر اسکناس اگر هیئت نظارت اندوخته اسکناس می‌خواست اسکناس منتشر کند لایحه می‌آورد از مجلس می‌گذراند هشت سال است که این قانون راکد مانده است و احتیاجات بانک ملی زیاد است به همین طریق احتیاجات مردم به بانک ملی عرض کنم اگر دولت بخواهد برای خودش اسکناس بگیرد باید قانون بیاورد از شما اجازه بگیرد آقایان فرض بکنید اگر بانک برای احتیاجات خودش که احتیاجات مردم هست این را گفته‌ایم می‌تواند به شرط اینکه پشتوانه طلا بدهد اسکناس بگیرد این را آقایان بحث بفرمایید ولی مطالب آقایان با هم مخلوط شده است و بنده خیلی متأسفم که میزان سوءظن مردم و مجلس به دولت‌ها طوری شده که اگر هر کاری ما بکنیم آقایان قبول نمی‌کنند (دکتر جزایری- مردم حق دارند) بالاخره دولت کیست آقا دولت منتخب آقایان است دولت مأمور اجرای نظریات آقایان است دولت اگر برخلاف این قانون عملی کرد باید استیضاح شود بنده نگفتم که اسکناس نشر نخواهند داد (درخشش- پس چرا تکذیب می‌فرمایید وقتی که می‌گوید ۲۵۰ میلیون تومان اسکناس منتشر می‌کنید) عرض می‌کنم اختیار دادن به بانک ملی که بتواند در یک کادر دوبلی اسکناس منتشر کند این را بنده از مجلس می‌خواهم نه اینکه دولت بخواهد اسکناس بگیرد بنده مدیر کل بانک ملی را آوردم بنده می‌خواهم ببینم که این پیشنهاد بنده است یا پیشنهاد بانک ملی است که بنده آوردم جنابعالی که فرمودید در ادبیات متخصصید آقای درخشش در ادبیات بنده مقلد جنابعالی هستم در اقتصادیات جنابعالی مقلد بنده باشید (درخشش- بنده از جنابعالی بیشتر مطالعه کرده‌ام) بنابراین بنده عرض می‌کنم اگر جنابعالی معتقدید که اصلاً اسکناس در مملکت نباشد نروک باشد بنده عرضی ندارم بفرمایید آن سیستم را پیشنهاد کنید ولی بنده عرض کردم اسکناس در صورتی تورم ایجاد می‌کند که کالای مصرفی به اندازه کافی نباشد در صورتی تورم ایجاد می‌کند که دولت برای احتیاجات خودش بخواهد.
درخشش- آقای رئیس بفرمایید آقای دکتر امینی مؤدب‌تر با وکلا صحبت کنند.
رئیس- اگر بفهمم که جلوگیری می‌کنم ولی نمی‌گذارید من بفهمم ناطق چه می‌گوید مقصودم شما نیست همه را می‌گویم.
آقای تیمورتاش مخالفید؟ بفرمایید.
تیمورتاش- عرض کنم حقیقت مطلب این است که یک موضوعی دارد مخلوط می‌شود با موضوعات دیگر دولت و بانک ملی ایران آمده‌اند و می‌خواهند که مقدار پشتوانه تفکیک بشود این مقدار پشتوانه در صورت سابق ۴۰ ر ۵۵ درصد بوده است و بعد به ۸۸ ر ۴۳ درصد رسیده است یعنی دوازده درصد میزان پشتوانه اسکناس کم شده است و هیچ کس صدایش درنیامده آنها می‌گویند بیایید و این را تثبیتش کنید برای اینکه دولت‌ها نتوانند هر وقتی هر اقدامی که می‌خواهند بکنند (دکتر جزایری- لازمه تثبیت کم کردن پشتوانه نیست) چقدر از پشتوانه مگر کم شده قربان اما موضوع دوم که مربوط به بند (ب) است این مربوط به نشر اسکناس و نشر پشتوانه اسکناس نیست توجه بفرمایید بانک ملی می‌خواسته
یک فلکسیبیلته و انعطاف بیشتری داشته باشد می‌گوید آقا من طلا دارم ارز تضمین شده به طلا دارم لیکن ریال ندارم اگر من این را بدهم به عنوان موقت و اسکناس رایج ایران بگیرم این را خطا کرده‌ام این را جرم کرده‌ام به کنه این مطلب آقایان توجه بفرمایید این سی میلیون دلار که اینجا ذکر شده است این مربوط به پشتوانه اسکناس نیست بانک ملی ایران می‌گوید من ارز دارم دلار دارم (میراشرافی- طلا را از دلار تفکیک کنید دلار غیر از طلا است) دلار تضمین شده به طلا است طلا دارم چیزی را که در همه جای دنیا قبول دارند دارم ولی چیزی که می‌خواهم اینجا خرج کنم ندارم دلار تضمین شده است قربان دلاری است که دولت دارد می‌گوید می‌خواهم بگذارم اینجا اسکناس بگیرم.
رئیس- آقای تیمورتاش جواب پیشنهاد ایشان را بدهید.
تیمورتاش- آقا به نظر بنده راجع به پیشنهاد آقای درخشش محتایج به این تصریح نیست و این لایحه خودش معین کرده و خارج از این مجاز نیست و محتاج به اجازه ثانی مجلس خواهد بود بنابراین هیچ لازم نیست.
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای درخشش به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم که عبارت زیر به تبصره ۱ لایحه اضافه شود. هیئت اندوخته نظارت اسکناس مکلف است کلیه طلاهای پشتوانه را از این تاریخ در ظرف دو ماه در تهران متمرکز کند.
دکتر عمید- طلاهای روسیه را هم بفرمایید.
تیمورتاش- ۱۱ تن را هم بفرمایید.
رئیس- آقای درخشش.
درخشش- غرض بنده از این پیشنهاد طلاهایی است که در روسیه است (احسنت، احسنت) دلیل بنده هم این است که مدت‌هاست دولت‌های وقت با دولت شوروی مذاکره می‌کنند برای گرفتن این طلاها یک دولتی که می‌گوید ما با شما روابط دوستی داریم و طلاهایی است از ما به امانت گرفته است این از لحاظ بشریت بسیار ظلم است (احسنت) که دولت‌های ایران کوشش می‌کنند این طلاها را پس بگیرند و دولت شوروی طلاهای ما را پس نمی‌دهد بنده پیشنهادم این است که مجلس دولت را مکلف کند برای یک مدت معین به طور جدی با دولت شوروی وارد مذاکره شویم و بعد از یک ماه یا دو ماه تکلیف‌مان معین شود آن دولتی که اعتقاد دارد که به افکار عمومی ملت‌ها توجه دارد عملاً ثابت بکند که این طور هست یا نیست.
رئیس- آقای وزیر امور خارجه.
وزیر امورخارجه (انتظام)- راجع به طلاهایی که در شوروی است به طوری که در کمیسیون مختلطی که از کمیسیون خارجه مجلس و سنا تشکیل شد مذاکرات مفصلی شده یک عده از آقایان نمایندگان هم اطلاع دارند در این قسمت دولت مشغول مذاکرات است و امیدواریم که به نتیجه هم برسد البته تعیین مدت در این مورد گمان می‌کنم مقتضی نباشد.
رضایی- مذاکره‌اش کدام است تکلیف مملکت روشن بشود یا می‌دهند یا نمی‌دهند.
رئیس- آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- بنده استدعا می‌کنم جناب آقای رضایی استدعا می‌کنم به عرض من توجه بفرمایید همگی از آقای درخشش همکار محترم خودمان متشکریم که این موضوع را اینجا تذکر دادند (صحیح است) تا ملتی که مدعی با رفاقت با ملت ایران است بداند که ما ایرانی حق مسلم خودمان را خواهیم گرفت و اگر آنها مدعی رفاقت با ما هستند رفتار نارفاقتی با ما نکنند و حق مشروع ما را باید بدهند از ما استفاده کرده‌اند ما چیزی از آنها نمی‌خواهیم حق مشروع خودمان را می‌خواهیم (احسنت) ولی تصدیق بفرمایید که این موضوع مربوط به این لایحه و این کار نیست این تذکر آقا خیلی به مورد بود و عقیده تمام نمایندگان ایرانی یعنی عقیده بیست و چند میلیون ایرانی بود استدعا می‌کنم که این پیشنهاد را پس بگیرید و اجازه بدهید که این قانون جریان عادی خودش را طی کند.
رئیس- آقای درخشش.
درخشش- بنده از حسن ظن آقای نورالدین امامی و آقایان تشکر می‌کنم ولی معتقدم که یک ضرب الاجل دو ماه معین بشود.
تیمورتاش- پس بگیرید آقای درخشش.
درخشش- بنا به پیشنهاد نمایندگان مجلس پیشنهادم را پس می‌گیریم ولی جداً از دولت می‌خواهم که هر چه زودتر این کار را بکند.
رئیس- پیشنهاد دیگری از آقای درخشش رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم قسمت ب از ماده اول حذف شود.
رئیس- حذف در حکم تجزیه است و رأی گرفته نمی‌شود فقط ایشان می‌توانند توضیح بدهند بعد از اینکه ایشان توضیح دادند رأی گرفته نمی‌شود. در موقع رأی قطعی به ماده این قسمت تجزیه می‌شود و علی‌حده رأی گرفته می‌شود، بفرمایید.
درخشش- باز علت اینکه بنده این پیشنهاد را دادم روی دلایل و توضیحات آقای وزیر دارایی بود در این قسمت می‌گوید بانک ملی در صورتی که سی میلیون دلار به پشتوانه اضافه می‌کند به همان اندازه بتواند ریال منتشر کند بنده لیسانسیه ادبیاتم ولی مطالعاتی کرده‌ام اگر احیاناً دولت ۴۰ میلیون دلار می‌گذاشت صد میلیون ریال می‌توانست پول منتشر کند حالا سی میلیون دلار می‌گذارد ۷۵ میلیون دلار منتشر خواهد کرد ۷۵ ضرب در ۳۲ ریال می‌شود در حدود ۲۵۰ میلیون تومان این کاملاً با عدد و رقم است و مشخص و معین است (یک نفر از نمایندگان- اشتباه کرده‌اید) مانعی ندارد بنده اشتباه کرده‌ام اجازه بفرمایید بنده عرض می‌کنم برابر ۷۵ میلیون دلار دولت می‌تواند ریال منتشر کند روی این اصل است که بنده پیشنهاد کردم این قیمت حذف شود.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای عمیدی نوری به شرح ذیل قرائت شد).
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ۴ به شرح ذیل اصلاح شود:
تبصره- مبلغی که از اسناد بدهی دولت جز پشتوانه قرار خواهد گرفت تأثیری در بدهی‌های گذشته دولت به قسمت بانکی بانک ملی ایران ندارد.
رئیس- آقای عمید نوری.
عمیدی نوری- توجه بفرمایید اینجا یک ابهامی به نظر بنده آمده است به عرض می‌رسانم اگر جناب آقای وزیر دارایی رفع ابهام را بکنند ممکن است که اختلافی نباشد تبصره ماده ۴ را ملاحظه بفرمایید این قانون در ماهیت پشتوانه است و معین کرده است که چهل درصد طلا و ارز شصت درصد اسناد بدهی دولت که جمعاً می‌شود صددرصد آن وقت اسناد بدهی دولت اسنادی است که دولت خواهد داد به پشتوانه اسکناس آن وقت در مقابلش جواهرات قرار شد وثیقه باشد آن اصل است حالا آمده در تبصره ۴ این جور می‌گوید: «معادل مبلغی که از اسناد بدهی دولت جز پشتوانه قرار خواهد گرفت از بدهی‌های موعد گذشته‌اش که دولت به قسمت بانکی بانک ملی ایران دارد کسر خواهد شد.» این معنایش این است که از یک طرف دولت بدهیش را می‌دهد می‌رود برای پشتوانه و در مقابل اسکناس می‌گیرد و از یک طرف بدهی که موعدش گذشته است واریز می‌شود این عبارت این طور معلوم می‌کند یعنی درست نقض غرض است تمنی می‌کنم آقایان درست توجه کنند که یک اشتباه بینی است یک دفعه دیگر می‌خوانم «معادل مبلغی که از اسناد بدهی دولت جز پشتوانه قرار خواهد گرفت از بدهی‌های موعد گذشته‌اش که دولت به قسمت بانکی بانک ملی ایران دارد کسر خواهد شد.» چرا کسر می‌شود بنده پیشنهاد کردم مبلغی که از اسناد بدهی دولت جز پشتوانه قرار خواهد گرفت تأثیری در بدهی‌های موعد گذشته دولت به قسمت بانکی بانک ملی ایران ندارد (مهندس جفرودی- نزولش چی؟) اجازه بفرمایید اینجا بحث نزول نیست این معنای این عبارت است اگر مقصودتان این است وافی به مطلب نیست معنای عبارت این است که قسمتی از بدهی دولت در ضمن اینکه اسناد بدهیش می‌رود ضمیمه پشتوانه می‌شود آن بدهی هم از بین می‌رود و کسر خواهد شد این بود که به نظر بنده اگر معنای این ماده این است که نقض غرض است ما نمی‌خواهیم درضمن اینکه اسناد بدهی دولت می‌رود به حساب پشتوانه آن قسمت بدهی‌های از موعد گذشته از بین برود و کسر بشود از بدهی دولت این بود که بنده گفتم که اینها به هم ارتباطی ندارد بدهی دولت برجای خودش هست و آن قسمت هم که رفته جز پشتوانه به جای خودش اگر مربوط به نزول است که این عبارت کافی نیست به هر حال یک طوری بفرمایید که ابهامی در ماده وجود نداشته باشد.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- توجه آقای عمیدی نوری را جلب می‌کنم که این یک مطلب حسابداری است قطعاً چون دو تا حساب نمی‌تواند باشد که هم دولت در حساب جاریش بدهکار باشد هم در پشتوانه بدهکار باشد و آن پشتوانه را هم که بدهکار می‌شود باید بپردازد و آن این طور است که این مبلغ محدود به صدی شصت است که اگر ما پرداختیم از این حساب برمی‌داریم می‌گذاریم روی آن حالا اگر این عبارت کافی نیست در کمیسیون هم رویش بحث شد رئیس بانک ملی هم توضیح داد این مطلب یک مطلب حسابداری است و تأثیری در اصل موضوع ندارد حالا روشن‌ترش بخواهید بفرمایید بنده عرضی ندارم.
رئیس- آقای صفایی.
صفایی- در این قسمت در کمیسیون خاصی دقت لازم به عمل آمده آقای عمیدی نوری توجه می‌فرمایید؟ در این موضوع در کمیسیون خاص دقت لازم به عمل آمده موضوع از این قرار است که دولت صدی شصت باید اسناد تعهدی بدهی بسپارد آن اسنادی که الان شصت درصد می‌سپارد بلامحل است توجه بفرمایید شصت درصد اسکناس را تضمین می‌کند دولت به موجب اسناد بدهی به اعتبار جواهرات سلطنتی در این ماده اگر این تبصره قید نشده بود این عبارت معنایش این می‌شود یک صدی شصت تعهد بدهی می‌کند در مقابل پشتوانه یک مقدار اسناد بدهی داشته باشد این اسناد بدهی را در مقابل پول گرفته است اسناد تعهدیش را که در مقابلش پشتوانه می‌گذارد که پول نگرفته در مقابلش و واقعاً بدهکار نیست پس یک اسنادی را بدون اینکه واقعاً بدهکار باشد به بانک ملی بسپرد
در ازای آن صدی شصت، آن صدی شصت اسکناس که منشر شده است بانک ملی منشتر کرده است دولت تعهد پشتوانه‌ای می‌سپارد تعهد پشتوانه‌ای که بدهکاری واقعی نیست لذا در در این قضیه این طور شده از اسناد بدهیش که به موجب قوانین خاصی به بانک ملی ایران دولت بدهکار است و به موجب قوانین خاصی در هر موردی که پول گرفته الان در ترازنامه صورت وضعیت بانک که منتشر می‌شود مقدارش معین است از آن اسنادی که موعدش رسیده و قابل این نیست که پرداخت بشود و دو مرتبه این اسناد جز اسناد بدهی پشتوانه گذشته شود اولا این کار دو فایده دارد اولاً موجب خواهد شد که دولت نزول نخواهد داد چون الان در ازای ۷۰۰ میلیون تومان بدهیش نزول می‌دهد اولا نزول نخواهد داد و در ثانی یک حساب سازی به یربطی در وسط نشده است این اسنادی که جدیداً باید بدهد اسناد بدهی قدیمیش را در ازای پشتوانه باید بگذارد (عمیدی نوری- تأثیری در بدهی نداشته باشد) هیچ تأثیری ندارد در هر حال دولت بدهکار است و باید بپردازد فرق این است که حالا موعد رسیده است و دولت باید بپردازد ولی آن وقت دولت را بدهکار نشان می‌دهد (عمیدی نوری- پس این جمله باید اضافه شود و تأثیری در بدهی ولت ندارد) لازم نیست دولت بدهی خودش را باید بپردازد این تأثیری ندارد جناب آقای عمیدی نوری دولت بدهکار است باید بپردازد منتهی اگر جایش عوض شد موعدش از بین رفته است توجه بفرمایید اولاً بدهکاری دولت سررسید دارد و ۶ ماه موعد دارد وقتی که اسکناس را جمع کرد باید این پول را بپردازد فقط در سررسید تفاوت می‌کند و نزول.
عمیدی نوری- بنده با این توضیح قانع شدم و پس می‌گیریم.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای میراشرافی به شرح زیر قرائت شد.)
مقام مقدس ریاست مجلس شورای ملی.
پیشنهاد می‌کنم این تبصره به ماده اول علاوه شود: تبصره- دولت موظف ست نرخ تنزیل را به حداکثر صدی شش تثبیت نماید و بانک‌های دولتی هم حق ندارند بیش از صدی شش نزول دریافت نمایند و همچنین اشخاصی که در خارج معاملات نزولی می‌کنند نباید بیش از صدی هشت نزول دریافت نمایند و در صورت تخلف به دو سال حبس محکوم می‌شوند.
رئیس- آقای میراشرافی.
عبدالصاحب صفایی- پیشنهاد کرده‌اند که صحبت کنند (شوشتری- تنزیل حرام است این چیزها را پیشنهاد نکنید.)
میراشرافی- بنده پیشنهاد برای صحبت نکردم جناب آقای صفایی، بنده خواستم از آقایان تقاضا کنم یک قدری توجه به وضع مردم بکنند اگر بنده پیشنهاد کردم که نرخ نزول را صدی شش بکنند برای اینکه در ایران چند تا بانک وجود دارد یکی بانک ملی است یکی بانک رهنی یکی بانک کشاورزی است و چند تا بانک طفیلی هم اخیراً اضافه شده بانک ملی اگر آقایان تشریف ببرند می‌بینند که در آن اداره حقوقیش چند تا وکیل دادگستری مشغول هستند آنجا و در عدلیه برای صدور اجراییه و توقیف اموال مردم و زندگی مردم (صحیح است) تمام تجاری که در این مملکت هستند و مال‌التجاره وارد می‌کنند گرفتار بانک ملی هستند هر کس در این مملکت یک خانه دارد این خانه در بانک رهنی گرو است (صحیح است) هر کس در این مملکت چهار تکه پارچه دارد، قالیچه دارد، نقره دارد، کوفت دارد، زهر مار دارد، تمام در این بانک کارگشایی رهن است و گرو است (افشار صادقی- بانک کشاورزی را هم بگویید)
بنده چند روز پیش رقم بانک کارگشایی یک کاری داشتم یک منظره‌ای دیدم که خدا شاهد است گریه‌ام گرفت یک زنی آمده بود دو تا بادیه مس و یک لحاف کهنه داشت می‌خواست پول بگیرد شما می‌خواهید از دو تا بادیه مس و یک لحاف کهنه صدی دوازده نزول بگیرید آن وقت می‌فرمایید که میراشرافی پیشنهاد کرده که حرف بزند خیر بنده پیشنهاد کردم و استدعا می‌کنم که به عرایض بنده توجه بفرمایید تمام اموال این مردم و تمام دارایی این مردم در این بانک‌ها گرفتار است آقایان اکثرتان کارهای کشاورزی می‌کنید با بانک کشاورزی سروکار دارید خودتان می‌دانید نرخی که بانک کشاورزی می‌گیرد صدی دوازده است صدی دوازده نزولش است چقدر کارمزد می‌گیرد سه ماه به سه ماه هم پیش می‌گیرد یعنی الان اگر شما بروید بیست هزار تومان از بانک کشاورزی قرض کنید الان در حدود ۲۵۰۰ تومان از شما برداشت می‌کند و یک قدری هم که تأخیر شد صدی دوازده حق تأخیر می‌گیرد دو تا قسط که ندادید اجراییه صادر می‌کند یک عشریه باید بپردازید به علاوه یک حق‌الوکاله اگر درست حساب کنید این صدی دوزاده با آنهایی که عرض کردم برای مردم صدی سی درمی‌آید (صحیح است) بنابراین بنده می‌خواهم از آقایان استدعا کنم و از جناب آقای دکتر امینی هم تمنی کنم که غرض شخصی را به حساب مملکت مخلوط نکنند که این پیشنهاد را بنده کردم ممکن است که یک کافری بیاید یک حرف خیلی خوبی بزند کسی نباید بدش بیاید از این حرف حالا پیشنهادی که بنده کردم اجازه بفرمایید توضیحم را عرض کنم این قسمت‌هایی که عرض کردم مربوط به بانک‌های دولتی بود یک بانک‌هایی غیر از این بانک‌ها در مملکت پیدا شده به نام بانک طفیلی که آقای دکتر مصدق برای اینها یک قانونی گذراند قانون بانکداری که من با تمام کارهای دکتر مصدق که مخالف بودم یک کاری که می‌کنند که خوب است که نمی‌شود گفت بد است یک قانونی گذراند که هر کس بانک تأسیس می‌کند باید ده میلیون تومان داشته باشد ده میلیون تومان به ثبت بدهد که اگر مردم بیایند پول‌هایشان را در آن بانک می‌گذارند این بانک اعتبار داشته باشد و یک ثلث از سرمایه را هم ببرد در بانک ملی بگذارد که اگر یک روزی ورشکسته شد اقلاً به بانک ملی جواب ورشکستگی را بدهد این قانون نسبت باین بانک‌ها اجرا نشده و این بانک‌هایی که به نام بانک طفیلی تأسیس شده‌اند با کمال شدت و به طرز ظالمانه‌ای سفته‌ها را با صدی دوازده نزول خرد می‌کنند بدون اینکه به حال مردم توجه داشته باشند و دولت هم آن قدر گرفتار بوده که نتوانسته است به وظایف توجه بکند (شوشتری- اینها هم شمس جلالی هستند) راجع به شمس جلالی هم عرض خواهم کرد اجازه بفرمایید اما یک اشخاصی هستند در خارج پول تنزیل می‌دهند صدی دوازده نمی‌گیرند صدی بیست و چهار می‌گیرند آقای کی نژاد توجه بفرمایید و یک سال را هم پیش می‌گیرند و مالیاتی هم که باید دولت ازش بگیرد آن مالیات را هم آن بدبختی که می‌خواهد پول بگیرد باید آن را هم بر حسب یک قبضی به آن کسی که می‌خواهد پول بدهد بپردازد جناب آقای دکتر امینی که وزیر دارایی هستند و ادعا می‌کنند که مرد فنی هستند و مقتصد هستند و اقتصادی هستند و می‌گویند دولت من را از لحاظ تکنیک آورده است در کابینه باید یک فکری بکند که نزول پول را در این مملکت ثابت بکند بنده آمریکا نرفته‌ام ولی آنچه را که از اشخاص شنیدم و تحقیق کردم این است که در آمریکا صدی سه تنزیل می‌گیرند صدی سه بیشتر نزول نمی‌توانند بگیرند این تنزیل صدی بیست و چهار با تأخیر تأدیه عشریه دولت با فشاری که از طرف صاحبان پول می‌آید مردم را به تنگ آورده است و آقایان اگر به این روزنامه‌ها مراجعه بفرمایند هر روز بیشتر از صد تا اعلان در روزنامه‌ها منتشر می‌شود که خانه‌های دودانگی املاک مزروعی یک دانگی و دو دانگی دائماً در حراج است بنابراین آقایان وقتی که می‌خواهند یک فکری بکنند که مردم لااقل بگویند وقتی که از پشتوانه اسکناس‌مان کم می‌شود اقلاً دولت متوجه هست و مجلس شورای ملی هم متوجه هست که یک نرخ ثابتی در مملکت برای نزول معین بشود که بانک‌ها صدی شش موظف باشند ربح بگیرند و اشخاص هم که در خارج خانه‌های مردم را گرو می‌گیرند خانه‌های پانصد هزار تومانی دویست هزار تومانی را گرو می‌گیرند آن مدیون بیچاره نمی‌تواند آن پول را بپردازد مجبور است حراج بکند به یک ثلث قیمت آن خانه را به همان شخص واگذار بکند یک فکری هم برای آنها بکنید که آنها هم از صدی شش بیشتر نگیرند و وقتی که از صدی شش بیشتر نتوانستند بگیرند مجبور می‌شوند که پول‌شان را ببرند به بانک بدهند بانک هم صدی پنج نزول به آنها بدهد هم کمبود مخارج بانک جبران می‌شود هم مردم در رفاه و آسایش زندگی می‌کنند بنده بیش از این توضیحی ندارم (احسنت، احسنت).
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- بنده برخلاف اینکه آقای میراشرافی فرمودند که خدای نکرده اعمال غرض می‌کنند می‌خواستم عرض کنم که بنده تسلیم منطق هستم و منطق جنابعالی در این قسمت بسیار صحیح بود (احسنت) یکی از وظایف بانک ناشر اسکناس تعدیل نرخ بهره است در مملکت و بانک ناشر اسکناس باید نرخ بهره را در تمام کشور تعدیل کند تمام بانک‌های ناشر اسکناس در همه جای دنیا ولی یکی از دلایلی که نرخ تنزیل بالا است کمبود ریال و اسکناس است اگر آقایان توجه فرموده باشند یک عده از آقایان بازرگان اینجا هستند وقتی که بانک ملی اعتبارات را کم می‌کند اشخاص به بازار مراجعه می‌کنند یا به بانک‌هایی که آقا اسمش را بردند و من نمی‌خواهم تکرار کنم و نتیجه این می‌شود که چون علی ای‌حال اشخاص احتیارج به پول دارند می‌روند در بازار صدی بیست و چهار، صدی بیست و پنج، صدی سی، بنا به اعتبار اشخاص این پول را می‌گیرند بنابراین قبل از اینکه این مطلب حل بشود باید به بانک ملی کمک کرد که بانک ملی بتواند بر حسب احتیاج پول بدهد و نرخ بهره را پایین بیاورد و این هم موضوع عرضه و تقاضا است و امیدوارم که بعد از تصویب این لایحه این عمل سرو صورتی بگیرد و بنده تعهد می‌کنم انجام بدهم و قول می‌دهم که در همان لایحه دولت در همان لایحه بانکداری برخلاف اینکه آقا فرمودند دولت توجه ندارد خود بنده مطالعاتی کرده‌ام و باز هم مطالعه خواهم کرد و لایحه اش را برمی‌دارم می‌آورم اینجا بنده می‌خواهم عرض کنم که همان طوری که فرمودند باید در این مورد تصمیمات محکمی گرفت و اگر بنده عرض می‌کنم که پول نداریم در ضمن نباید کاری کرد که پول مردم از بین برود اگر بنده عرض می‌کنم برای این است که یک حسابی باید باشد که بانک ملی بتواند صدی شش بدهد و اگر ترتیبی باشد که صدی شش بدهد این پیشنهاد اسباب زحمت فراهم می‌کند نرخ بهره باید تعدیل بشود و بنده هم در محضر آقایان تعهد می‌کنم که این نرخ بهره را به آن میزانی که برای بانک مقدور است و برای مردم
هم مؤثر و مفید است تعدیل کنم والا خدای نکرده اگر یک چیزی را تصویب بفرمایید که غیر عملی باشد دولت و بانک و مردم را دچار زحمت می‌کنید ...
شوشتری- اگر تصویب شود صورت بدی دارد. برخلاف قانون اساسی است، همه‌اش حرام است.
رئیس- چه صورت بدی دارد، چرا برخلاف قانون اساسی است؟
وزیر دارایی- بنده با این مطلب موافقم و تصدیق می‌کنم که یک مطلب فوق‌العاده مهمی است ولی باید تصدیق کرد که بانک ملی را دچار زحمت و مشکل می‌کنیم اگر این کار را بکنیم نرخ بهره را نسبت به افراد از صدی بیست و چهار به صدی شش آوردن یک مرتبه کار سختی است.
رئیس- آقای شوشتری.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم، تمام فرمایشات جناب آقای میراشرافی نسبت به مطالبی که از این راه به مردم از هر طبقه وارد می‌شود صددرصد صحیح است (احسنت) بدون تردید موضوع سود یا ربا با جایزه‌ای که در دوره ۱۶ قائل شدند از نظر رفاه و آسایش مردم حرام است و گرفته نباید بشود ولی اگر جهات خارجی و بین‌المللی ایجاب بکند (شمس قنات آبادی- جایزه که حرام نیست) جایزه به این عنوان سال بسان همان ربا است احل الله البیع و حرام الربوا.
رئیس- آقا دارید راجع به ربا صحبت می‌کنید می‌گویند ظالمانه است باید ظالمانه نباشد شما می‌گویید حرام است پیشنهاد بفرمایید هیچ نگیرند.
شوشتری- اجازه بفرمایید آقای وزیر دارایی ما پایبند قانون اساسی هستیم قانون اساسی مفهوم و مدلول موادش شرع اسلام است ما باید اینجا عملی بکنیم (همهمه نمایندگان) (چند نفر از نمایندگان- به این پیشنهاد رأی می‌دهیم) آقا اجازه بدهید دارم صحبت می‌کنم.
رئیس- خودتان هم این کار را بکنید این یک موضوعی است که خودتان می‌گویید ولی عمل نمی‌کنید موقعی که دیگران حرف می‌زنند.
شوشتری- مگر من نمی‌دانم که جواب موثقی و اینها تحمیل می‌کنند بر ضعفا و مالیات هم به دولت نمی‌دهند ولی خیلی از امور هست که دولت باید مطالعه کند اینکه عرض کردم آقای وزیر دارایی قول بدهد در خارج تأمین کند (صفایی- اگر رأی داده شود مثل اینکه مجلس ربا را تصدیق کرده است) بارک الله احسنت جناب آقای صفایی، آقای وزیر دارایی شما آقا پاشو قبول کن صدی شش یا صدی هفت من نمی‌دانم قبول کن مجلس رأی می‌دهد چون مجلس با نظر میراشرافی موافق است همه موافقند که این کار نزول مملکت را به بدبختی انداخته و بیان شما هم صحیح است که اگر اسکناس منتشر بشود دست بانک باز بشود و اعبتار تجار کم نمی‌شد البته این نزول به این صورت درنمی‌آمد که تنزیل‌خورها تومانی اتوزشاهی از شیر مادر حلال تر بدانند و بگیرند آقا شما خودت می‌دانی که تقریرات در مجلس از نظر اجرای قانون حجیت دارد وزیر پا شود و صریحاً قول بدهد که من این را اجرا می‌کنم و تأمین می‌کنم و آقا پس بگیرید نگذارید مجلس رأی بدهد من از این جهت مخالفم والا فرمایشات آقای میراشرافی و وزیر دارایی هر دویش یک مفهوم دارد و هر دو هم صحیح است و با هر دو هم موافقم.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- بنده چون می‌دانم که میل آقایان نمایندگان که همه‌شان یعنی اغلب‌شان مقروض هستند این است که این موضوع عملی شود (میراشرافی- ما فکر مردمیم که یک بادیه‌شان را می‌آورند گرو می‌گذارند فکر خودمان نیستیم) بنابراین تقاضا می‌کنم که اجازه بدهید مکلف باشد دولت در ظرف یک ماه لایحه قانون بانکداری را بیاورد و این مطلب را هم تکلیفش را معلوم کند.
حشمتی- از نزول پول که فقرا استفاده نمی‌کنند همه‌اش را اغنیا می‌گیردند.
رئیس- آقایان توجه بفرمایید می‌خواهیم رأی بگیریم آقای میراشرافی توجه کنید. آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهادی هم از آقای دکتر مشیر فاطمی رسیده است که وارد نیست (دکتر مشیر فاطمی- الان دارند اجراییه صادر می‌کنند) شما توضیح بدهید من رأی نمی‌گیرم پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای نقابت به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم این جمله به ماده اضافه شود اخذ نزول پول مطلقاً در معاملات ممنوع است و بانک‌ها فقط هزینه و حق‌العملی متناسب با معامله دریافت می‌نمایند که نباید از صدی شش تجاوز نماید.
رئیس- آقای نقابت.
نقابت- توجه بفرمایید مطابق صریح اصل دوم قانون اساسی مذهب رسمی کشور ایران اسلام است و به مقتضای مذهب اسلام اخذ ربا حرام است با این دو مقدمه باید رعایت کرد در معاملات و در قوانین که عملی برخلاف ترتیب و برخلاف قوانین شرع آن هم در مجلس شورای ملی اجرا نشود (سید احمد صفایی- صدی شش و صدی دوازده فرق نمی‌کند هر دو حرام است) (صحیح است) بدیهی است در معاملات اشخاص در معاملات بانک‌ها به طور صریح معمول شده است نزول می‌دهند و نزول می‌گیرند بیسیاری مردم هستند که شراب می‌فروشند شراب می‌خورند بسیاری هستند دزدی می‌کنند مال دزدی می‌خرند بسیاری مردمند قاچاق هم می‌کنند و حرام واقع شدن متداول شدن یک مطالبی بر خلاف اخلاق و بر خلاف قانون و بر خلاف دیانت آن عمل را مباح نمی‌کند (بهبهانی- پس تکلیف یهودی‌ها چه می‌شود؟) آن را باید وکیل یهودی‌ها بگوید نه آقای بهبهانی مرجع تقلید اسلام با وکیلشان در این خصوص صحبت می‌کنم به هر صورت در عمل آنچه را که من دیدم محاکم ایران و مراجع قضایی نسبت به نزول حکم صادر نمی‌کنند (صحیح است.)
حمید بختیار- پس ثبت اسناد چه جوری صد دوازده را اجراییه صادر می‌کند و وصول می‌کند آن چیست آقا؟
نقابت- .... تمام این مسائل را من واردم در قانون اصول محاکمات سابقاً صدی پانزده و فعلاً صدی دوازده تعیین کرده اسمش را خسارت تأخیر تأدیه گذاشته‌اند در متن قانون این است، معاملاتی که بیع شرطی است اینها وسیله‌ای است که بدبختی اقتصادی برای این مملکت فراهم کرده که خانه من شما عمر و زید به ترتیبی که بیان گردید به گرو اشخاص داده می‌شود بعد منفعت آن مدت را هم رویش کشیده یک کاسه سفته می‌گیرند نمی‌گویند نزول نمی‌گویند تومانی یک عباسی می‌گویند خانه را اجاره می‌دهیم در مقابل اجاره ماهی سیصد تومان ماهی پانصد تومان یا ماهی هزارتومان مال الاجاره می‌گیریم اینها یک مسائلی است که در حدود عمل و عرف هست و من خیلی متأسف شدم که روی کلمه نزول ولی بر اثر استماع شرحی از بدبختی مردم ما رأی دادیم الان نسبت به پیشنهاد آقای میراشرافی (عبدالصاحب صفایی- تأثیر در مردمان بدبخت ندارد مردمان بدبخت به بانک بدهکار نیستند فقط بازرگانان بدهکار هستند و این کار به بی‌ربط و بی‌جهت شده نسبت به فقرا، فقرا به بانک بدهکار نیستند، فقرا را بی‌جهت مدخلیت ندهید) (حشمتی- صحیح است) من خیلی خوشوقتم که هم آقای صفایی با بنده موافقند و هم آقای حشمتی با مقدمات مطالب بنده موافق هستند ولی هنوز از نتیجه عرایض بنده مطلع نیستید امیدوارم با آن هم موافق باشید قطع کلام دوستان و رفقا هم خیلی مقتضی نیست به هر صورت آنچه را که محاکم عمل می‌کنند بابت خسارت و آنچه را که در اسناد گرو می‌گیرند مال‌الاجاره است آمدیم سر معاملات که الان می‌خواهید به بانک ملی یک قوت قانونی بدهید که این بانک بتواند نسبت به اشخاصی که تولید ثروت می‌کنند کارهای عمرانی می‌کنند اعتباراتی بدهد و کمک‌هایی بکند به هر حال تز این قانون همین کلمه است ما دیگر نباید وارد مبانی نزول بشویم که اسباب زحمت است این است که شرح دادم ولی یک رأی داده شد مقام ریاست هم توجه فرموده با شمارش آقایان فرمودند تصویب شد اما با کلمه نزول (صفایی- قانونیت ندارد آقا) وقتی آقای شوشتری اینجا آمدند و این تذکر را دادند من قطع داشتم که با موافقت همه آقایان نسبت به بدبختی مردم روی کلمه نزول رأی نخواهیم داد حالا چون رأی داده شد بنده پیشنهادی کردم که این نقص اساسی تصویب آن پیشنهاد رفع شود اصل پیشنهادم این است که در معاملات خودش بانک با اشخاص و اعتبارات نزول نگیرد بلکه هزینه کار و حق‌العمل می‌بایست خرج تأسیسات گرفتن این ضرری ندارد این عملی است که شما فرمایشی به زیادی بکنید که برای شما پولی را وصول کند و بفرستد و یک حق‌العملی بگیرد بانک در مقابل اعمال خودش کارمزد می‌گیرد و عمل می‌کند بنده بر ای جبران این رأی که برخلاف اصل بود این پیشنهاد را دادم که نزول نگیرند این کلمه نزول را حق‌العمل و کارمزد متناسب بگیرند بنده خواهش می‌کنم به لحاظ جبران مطلب گو اینکه اینجا پیشنهاد ما دنیا را تغییر نمی‌دهد ولی به این پیشنهاد رأی بدهید که دستگاه مقننه این نکته را رعایت کرده باشد بسته به نظر مجلس است بنده عرضی ندارم.
شمس قنات آبادی- اگر گفتید به تناسب آن وقت بیست و چهار درصد می‌شود آن وقت چه کارش کنیم؟
رئیس- آقای نراقی.
نراقی- در اینجا دو گفته است یکی آنچه که جناب آقای شوشتری بیان فرمودند و جناب آقای نقابت هم تأیید کردند به موجب قانون اساسی ما ربا حرام است احل الله البیع و حرام الربوا این را همه قبول دارند ولی متأسفانه این ربا گرفته می‌شود و اضعاف مضاعف هم گرفته می‌شود در بانک ملی و بانک‌های دولتی همیشه نرخ بهره وجود دارد در اوراق بانک ملی که برای‌تان می‌فرستند هم ذکر می‌شود نرخ بهره (صفایی- مجلس نباید رأی بدهد) ما اینجا جلوگیری از یک بدبختی می‌کنیم که الان دارند عملاً از مردم مبالغ زیادی می‌گیرند آقای صفایی استاد بنده فرمودند (محمود رضایی- بسیار صحیح فرمودند آقای صفایی و آقای میراشرافی هم بانک کارگشایی را بهانه کردند بسیار صحیح فرمودند) آنچه که گفتند که در بانک رهنی گفته شد که در بانک کشاورزی رهنی است املاک خرده مالکین است در این مملکت مالک جز بیش از کل است فقط در حوزه انتخابیه بنده ۵۴۰۰ خرده مالک و فقط ۲۰ تا ۲۵ مالک بزرگ داریم و تمام این مالکین جزء ملک‌شان گرو است آقا بیشتر صحبت بنده در این است که یک استفاده‌ای خواهد شد یک عده‌ای در همین بازار تهران هستند که میلیون‌ها تومان را تنزیل می‌دهند و صدی بیست و چهار تنزیل می‌گیرند و پول تمبری را که
باید به سفته بچسبانند نمی‌پردازند (عبدالصاحب صفایی - از فردا از بانک صدی شش می‌گیرند می‌روند بازار می‌دهند صدی ۲۴ فقط یک دکان دزدی باز شده است) اجازه بفرمایید همه این را قبول دارند که بانک نباید اعتبار بدهد به کسانی که از بانک می‌گیرند و می‌روند صدی بیست و چهار نزول می‌دهند این هم یکی از نقص‌های قوانین بانکی است بنده اشخاصی را سراغ دارم که ماهی چهارده پانزده هزار تومان را از بانک می‌گیرند و می‌برند صدی بیست و چهار می‌دهند تنزیل و این استفاده را می‌کنند این نقص در قوانین بانکی هست که بایستی اصلاح شود عرض می‌کنم که یک نکته دیگری که در اینجا هست یک استفاده دیگر خواهد شد و آن اینکه مردم را از مفت خوردن مجبور می‌کند بروند دنبال کارهای تولیدی اگر یک کسی بداند که به این سادگی و به این بی‌رحمی صدی بیست و چهار استفاده می‌کنند دیگر دنبال کارهای تولید نمی‌رود تازه به موجب قانون مالیاتی که جناب آقای دکتر امینی به مجلس پیشنهاد فرموده و بنده مخالفت کردم برای این طور اشخاص فقط ده درصد مالیات قائل شده‌اند یعنی اگر آمدند اینها و یک میلیون تومان استفاده کردند باید یکصد هزار تومان مالیات بدهند و نهصد هزار تومان برای‌شان می‌ماند ولی اگر کشاورز این کار را بکند چهل و پنج درصد مالیات برایش قائل شده‌اند و اگر تاجر یا کارخانه‌دار این کار را بکند تا ۵۰ درصد قائل شده‌اند اینها یک کسانی هستند که عادت به مفت‌خواری می‌کنند و به نظر بنده اسمش هم همان طوری که آقای نقابت فرمودند عوض بشود از نظر حفظ حق.
رئیس- آقای نقابت این به نظر بنده مهم است خوب است یک توضیحی بدهید چون اینجا نوشته است بانک‌ها فقط بدهند و حق‌العملی متناسب با معامله دریافت بکنند اینجا بنویسید که مجموع آن نبایستی از صدی شش تجاوز بکند (نقابت- موافقم با این تصحیح که فرمودید) از صدی شش نباید تجاوز بکند این تقریباً جای همان را می‌گیرد و خیال اشخاصی هم که از اسمش می‌ترسند راحت می‌شود آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- مجلس شورای ملی یک رأیی داد و بنده می‌خواستم تقاضا کنم از آقایان که توجه بفرمایند در این مسائل فنی یک طوری نشود که دچار اشکال عملی بشود توضیحی که آقای نقابت دادند بانک ملی و بانک‌های دیگر هر یک هزینه‌هایی دارند که بایستی از این بابت استفاده کنند و هزینه‌ها را بپردازند الان فرمودند شما حساب بفرمایید که اشخاصی که بدهکار باشند به بانک کشاورزی یا بانک ملی چه اشخاصی هستند الان تاجری می‌آید از بانک صدی شش می‌گیرد و صدی ۲۴ تنزیل می‌دهد (میراشرافی- مجازاتش کنید) کار مشکلی است کنترل کردن اشخاص بنده می‌گویم این اشخاصی که در بازار تنزیل می‌دهند و آقای میراشرافی برای‌شان مجازات قائل شدند اگر به طور کلی بخواهیم جلوی معاملات را بگیریم که مبادا چنین موردی پیش بیاید این کار غیرعملی ست آقای صفایی فرمودند این طور خواهد شد ما هم در بانک ملی جلوگیری می‌کنیم و اعتبار نخواهیم داد (حشمتی- صحیح است چون بانک به هم می‌خورد.)
رئیس- پیشنهاد آقای نقابت با اصلاحی که شده قرائت می‌شود آقایان توجه فرمایند.
(به شرح زیر خوانده شد.)
پیشنهاد می‌کنم این جمله به ماده اول اضافه شود: اخذ نزول پول مطلقاً در معاملات ممنوع است و بانک‌ها فقط هزینه و حق‌العمل متناسب با معامله دریافت می‌نمایند که نباید از صدی شش تجاوز نماید.
رئیس- به این پیشنهاد رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پس این تقریباً به جای آن پیشنهاد آقای میراشرافی است که چون مجلس قبلاً به آن رأی داد در موقع رأی با تجریه باید حذف شود.
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر راه
رئیس- آقای وزیر راه لایحه‌ای دارید؟ (وزیر راه- بلی) بفرمایید.
وزیر راه- لایحه‌ای راجع به آقای حسین علی صولتی از کارمندان اداره پلیس راه‌آهن است در حین انجام وظیفه مبتلا به اختلال حواس شده از خدمتگزاران زحمتکش و صدیق بوده دچار اختلال حواس شده است (یک نفر از نمایندگان- کی؟) یک کارمندی در پلیس راه‌آهن دچار اختلال حواس شده است (نورالدین امامی- تیمسار این عمومیت دارد) آنچه مرخصی استحقاقی داشته استفاده کرده و از مرخصی‌های استعلاحی هم استفاده کرده است این موظف شده است با حقوق ۷۸۰ ریال دارای یک عیال است که مسلول در بیمارستان است دو اولاد هم دارد این است که استدعا شده است که برای ترمیم حقوق او اقدامی بشود تقدیم مقام ریاست می‌کنم (احسنت).
رئیس- به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع می‌شود.
۸- بقیه مذاکره در لایحه پشتوانه اسکناس
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای عمیدی نوری به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده اول لایحه اضافه شود:
تبصره- هر وزیر یا نماینده‌ای لایحه یا طرحی برای برداشتن قسمتی از پشتوانه به هر صورت و کیفیت به قوه مقننه تسلیم نمایند به مجازات حبس با اعمال شاقه از دو تا ده سال محکوم خواهد شد.
عمیدی نوری
رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- تجربه‌ای که در دولت گذشته برای ملت ایران حاصل شد بنده را وادار کرد که یک چنین تبصره‌ای برای ضمیمه شدن به این لایحه تقدیم کنم به دلیل اینکه قبل از آنکه آقای دکتر مصدق نخست‌وزیر شود در مجلس شانزدهم بود گویا در مجلس شانزدهم لایحه‌ای می‌دهند که چهارده میلیون لیره را نتوانسته‌اند پس بدهند (تیمورتاش- و ۸ میلیون دلار) و هشت میلیون دلار که فرمودید نتیجه‌اش این شد که امروز دولت حاضر مجبور شد برای تثبیت پشتوانه اسکناس این لایحه را به مجلس تقدیم کند و از آن طرف گستاخی به جایی رسید که ۳۲۰ میلیون تومان یعنی سه میلیارد و دویست میلیون ریال بدون پشتوانه فقط با دو نامه محرمانه که به بانک ملی رئیس حکومت سابق نوشته ۳۲۰ میلیون تومان هم اضافه گرفت بنابراین در این مملکت ثابت شد که حتی نسبت به پشتوانه اسکناس هم دستبرد زده می‌شود همین صورت دستبرد قسمتی به عنوان لایحه بوده و قسمتی هم به عنوان انتشار اسکناس بدون پشتوانه چون یک چنین سابقه بدی در این مملکت ما دیدیم به چشم خودمان این بود که بنده پیشنهاد کردم این تبصره ضمیمه بشود که حالا که این دولت واقعاً آمده زحمت کشیده و یک چنین لایحه‌ای به مجلس داده که پشتوانه را تثبیت بکند و حتی ۳۲۰ میلیون اسکناس بدون پشتوانه را برایش پشتوانه تثبیت کرده دو مرتبه ما گرفتار یک چنین تجربه تلخی در آینده نشویم این است که بنده فکر می‌کنم که این پیشنهاد و این تبصره یک تبصره صحیحی است که تقویت می‌کند فکر نمایندگان محترم را در تثبیت پشتوانه اسکناس و به علاوه آن نگرانی‌هایی که در اینجا صحبت شد راجع به ملت ایران و تمام مردم هم خوشوقت می‌شوند وقتی می‌بینند که چنین مجازاتی برای دستبرد از پشتوانه اسکناس در قانون قید شده این است که همان طور که فرمودند دو مرتبه می‌خوانم هر اصلاحی هم که بفرمایند قبول می‌کنم از نظر مجازاتش ولی این تبصره را عرض می‌کنم که باید در اینجا باشد (پیشنهاد را دوباره به شرحی که گذشت قرائت کردند) این نظر بنده بود حالا اگر جناب آقای وزیر موافقت بفرمایند.
یکی از نمایندگان- آقا نماینده که آزاد است.
صدرزاده- نماینده که مصونیت دارد.
عمیدی نوری- نماینده هم می‌خواهد طرح بدهد چون نماینده طرح می‌دهد وزیر هم لایحه می‌دهد.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- اولاً آقایان توجه بفرمایند که این قانونی که اینجا تصویب می‌شود ترجمه می‌شود در تمام نقاط و به تمام کشورها می‌رود به عنوان قانون پشتوانه اسکناس ملت ایران بنده از خود آقای عمیدی نوری تقاضا می‌کنم که توجهی به این مجلسین مقدرات دولت را تعیین می‌کنند و بدون مصوبات آنها دولت کاری نمی‌تواند بکند مرقوم بفرمایید اینجا آن دولتی که این چنین لایحه آورد به فلان قدر مجازات محکوم شود چرا آن را قبول کنید اصلاً آن لایحه را تصویب نفرمایید و آن دولت را بیرونش کنید برود فلان قدر مجازات یعنی خدای نکرده این طور تصورخواهد شد که دولتی که منتخب مجلس است خودش را تحمیل می‌کند و آقایان روی یک رعب و ترسی این رأی را می‌دهند برای اینکه اگر دولتی یک چنین لایحه‌ای را آورد یا مجلس هست یا نیست اگر مجلس هست تصویب نفرمایید لایحه‌اش رد می‌شود یا می‌فرمایید که یک همچو لایحه‌ای را ما قبول نداریم در هیچ جای دنیا یک چنین قانونی نیست که برای یک وزیری که مسئول است در مقابل مجلس یک مجازاتی قائل شوند برای آوردن یک لایحه‌ای.
عمیدی نوری- در هیچ جای دنیا دستبرد نمی‌زنند به پشتوانه.
رئیس- آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- جناب آقای عمیدی نوری قاضی خیلی خوبی است وکیل دعاوی خوبی است وکیل ملت خوبی هم هست ولی گاه‌گاهی احساسات جلویش را می‌گیرد آن وقت برای نماینده ملت هم مجازات تعیین می‌خواهد بکند آقا ۱۳۶ نفر که بنده هم یکی از آنها بودم تبصره یا ماده‌ای تصویب کردیم برای خدمت به مملکت است و خلاصی از دست اجنبی است (عمیدی نوری- اشتباه کردید) اشتباه ممکن است ولی کورکورانه نکردیم فقط برای این کار تصویب کردیم آن وقت آقا می‌خواهید اول وزیر دارایی یا دولت و یا ۱۳۶ نفر نماینده را اول اعدام بکنید بعد محکوم به اعمال شاقه یا حبس اینکه نمی‌شود به علاوه قوه مقننه خودش قانون بگذراند برای مجازات خودش این قبول است ولی برای مجازات چیز موهوم اجازه بفرمایید چهارده میلیون لیره را ما قانون گذراندیم و به صلاح مملکت هم آن وقت بود ناچار بودیم دست‌مان توی آتش بود برای خلاصی از آن آتش آن چهارده میلیون
لیره را تصویب کردیم و بنده هم افتخار می‌کنم که یکی از آن آقایان محترم بودم و با حسن نیت آن رأی را دارم به علاوه ملاحظه بفرمایید این لایحه قانونی هشت نه ماده است چند ماده است جناب وزیر، (وزیر دارایی- ۱۰ ماده است) ما هنوز در خم ماده یک گرفتاریم تصور می‌کنم با تصمیمی که مقام ریاست گرفته‌اند اگر آقایان توجه بفرمایند یک جلسه بیشتر ما وقت نخواهیم داشت اگر به دولت رحم نمی‌کنید به خودتان رحم کنید چون تا این قانون تصویب نشود که تعطیل نخواهد شد ۱۳۶ پیشنهاد برای هر ماده آقایان تمام آنچه که در مخیله‌تان هست به شکل پیشنهادی می‌نویسید که در این ماده بگنجانید با این ترتیب این قانون تمام نخواهد شد.
چند نفر از نمایندگان- آقای عمیدی پس بگیرند.
رئیس- رأی بگیریم.
عمیدی نوری- پس نمی‌گیریم رأی بگیرید رد کنید.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای عمیدی نوری آقایان موافقین قیام بفرمایند (فقط خودشان برخاستند) رد شد، پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای مهندس جفرودی به شرح زیر قرائت شد).
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی.
اینجانب پیشنهاد می‌کنم، تبصره زیر به ماده اول لایحه اضافه بشود.
تبصره- نظر به اینکه از سرمایه بانک رهنی ایران که نصف آن به وزارت دارایی و نصف دیگر به بانک ملی تعلق دارد فقط یک ثلث پرداخت شده است به منظور گشایش در معاملات جاری بانک رهنی ایران بانک ملی ایران مکلف است ۱۵۰ میلیون ریال دیگر از سهمیه خود را ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب این لایحه به بانک رهنی ایران بپردازد بانک ملی ایران سهمیه خود را از محل تفاوت حاصله از تغییر مأخذ پشتوانه موضوع این لایحه پرداخت خواهد نمود وجوه حاصله از این قانون که در اختیار بانک رهنی ایران قرار می‌گیرد هفتاد و پنج درصد آن در استان‌ها و بیست و پنج درصد آن در تهران مصرف خواهد شد. مهندس کاظم جفرودی
(احسنت، احسنت).
رئیس- آقای مهندس جفرودی مختصر بفرمایید.
نمایندگان- آقا توضیح نمی‌خواهد همه رأی می‌دهند.
مهندس جفرودی- اجازه بفرمایید این پیشنهاد را یک دفعه دیگر بخوانم (مجدداً خودشان قرائت کردند) بنده اجازه می‌خواهم یک حقیقتی را به عرض برسانم بنده خودخواه نیستم و یک افتخاری که نصیب یکی از آقایان می‌شود بنده به هیچ وجه به خودم تعلق نمی‌دهم این تبصره را قسمت مهمش را جناب آقای خلعتبری تنظیم فرموده‌اند مخصوصاً همان قسمت هفتاد و پنج درصد ولایات را بنده خواستم این را به عرض آقایان برسانم حال که همه آقایان با آن موافقت دارند بنده توضیح را خیلی خلاصه می‌کنم و آن این است که از این مابه‌التفاوتی که پیدا می‌شود (دکتر شاهکار- آقای جفرودی موافقت بفرمایید که پنجاه پنجاه باشد) یک دفعه که برای ولایات می‌خواهد یک کاری بشود تعصب به خرج ندهید آقایان نمایندگان تهران اجازه بدهند یک دفعه برای ولایات ایران کمکی بشود.
رئیس- خود بنده تردید دارم که وارد هست یا نیست آقایان می‌توانند یک طرح مستقلی بدهند که بانک ملی ایران که صاحب سهم است سرمایه بانک رهنی ایران را بدهد و کمک کند اما راجع به لایحه اسکناس می‌شود این کار را کرد یا نه این را تردید دارم.
عمیدی نوری- در خود لایحه وام ذکر شده چون ذکر وام در پیشنهاد اشکالی ندارد.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- نظر صحیح و خوب در تمام فرمایشات آقایان به جای خودش صحیح است اما هر چیزی یک جایی دارد اگر آقایان لایحه پشتوانه اسکناس را بخواهند به این روزش بیاندازند بنده ترجیح می‌دهم که لایحه را پس بگیرم تا هم آقایان خلاص بشوند و هم بنده اما راجع به بانک رهنی و سایر بانک‌ها اگر بانک پول نداشت که داعی نداشت بانک را به وجود آورده‌اند برای انجام یک مقصود یا یک هدف در بودجه هم بنده گذاشتم که در حدود ده میلیون (یکی از نمایندگان- ۹ میلیون.) ۹ میلیون بایستی عجالتاً بدهیم به بانک رهنی اینکه آقایان مکلف می‌فرمایند البته انجام تکلیف باید در حدود توانایی باشد ولی اگر این قانونی که اینجا تصویب می‌فرمایید امکان پرداخت نبود و نتوانستیم اجرا کنیم این یک عمل بی‌اثری شده است اجازه بفرمایید بنده می‌خواهم عرض کنم این لایحه‌ای که آوردیم به مجلس برای تثبیت پشتوانه اسکناس است همان طور که جناب آقای رئیس فرمودند آقایان یک طرحی تهیه بفرمایند بنده موافقت می‌کنم که وزارت دارایی و بانک ملی در حدود توانایی خودشان تعهدات را به بانک رهنی بدهند که بانک رهنی بتواند انجام وظیفه بکند والا بنده می‌بینم که فردا رئیس بانک کشاورزی خدمت آقایان خواهد آمد و باز یک پیشنهادی اینجا می‌آورید که فلان مقدار به بانک کشاورزی بدهید اینکه قانون نمی‌شود تصویب می‌کنند آقایان که دولت واقعاً نمی‌خواهد کار خوبی بکند بنده که وزیر دارایی هستم تعهد می‌کنم که هم به بانک رهنی و هم به بانک کشاورزی که تعهدات خودمان را در حدود مقررات بپردازم ولی آقایان این طور که می‌فرمایید اگر نتوانستیم اجرا کنیم چه می‌شود کرد؟ خوب است قانونی باشد که اجرا بشود بسته به نظر آقایان است.
رئیس- این پیشنهاد با ماده اول تطبیق نمی‌کند ولی با ماده ۷ تطبیق می‌کند و کاملاً وارد است گذارده می‌شود در ماده ۷ رأی می‌گیریم ماده ۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
ماده هفتم- وام‌هایی که قسمت بانک ملی ایران ممکن است در آتیه طبق قوانین به دولت و سازمان برنامه و شهرداری‌ها و شرکت‌ها و بنگاه‌های تشکیل یافته با سرمایه دولت بدهد منحصراً باید به مصرف عمران و یا افزایش تولید کشور برسد. بانک‌هایی که با سرمایه دولت تشکیل شده یا می‌شوند از این قاعده مستثنی هستند به شرط اینکه وام دریافتی آنها به مصرف اعطای وام به دولت و شهرداری‌ها و وام‌های غیر تولیدی بنگاه‌ها و شرکت‌هایی که با سرمایه دولت تشکیل یافته‌اند برسد. وزارت دارایی باید نظارت نماید که وام‌های مذکور فقط برای امور عمرانی و تولیدی گرفته شود.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای خرازی به شرح زیر قرائت شد.)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی.
این بنده پیشنهاد می‌کنم: که قسمت ج ماده اول پیشنهادی به ترتیب زیر اصلاح شود.
ج) بقیه تا میزان صددرصد عبارت خواهد بود، از ۴۰ درصد اسناد بدهی دولت موضوع جواهرات قانون ۲۵ آبان ۱۳۱۶ به عنوان وثیقه اسناد بدهی مزبور تحت نظر هیئت اندوخته اسکناس باقی خواهد ماند. ۲۰ درصد اسناد بازرگانی که دارای سه امضا و لااقل یکی از آنها امضا بانک مورد قبول قسمت نشر اسکناس بانک ملی ایران باشد و سررسید آنها نباید از ۹۰ روز تجاوز کند.
محمدرضا خرازی
رئیس- آقای خرازی (نمایندگان- نیستند) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای موسوی به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌نماید: در قسمت ب در ماده اول بعد از کلمه عنداللزوم جمله (برای اخذ ریال) اضافه شود. موسوی
وزیر دارایی- بنده این را قبول دارم (شوشتری- پیشنهاد آقای موسوی را آقای وزیر دارایی قبول کردند).
رئیس- مع‌هذا باید رأی گرفته شود. فعلاً می‌گذاریم برای بعد تکلیف قطعی آن معلوم بشود. پیشنهاد آقای خرازی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که جمله خواهد داد به خواهد یافت در ماده اول اصلاح شود.
محمدرضا خرازی
رئیس- این همان نظر آقای وزیر دارایی است که ضمن مذاکرات‌شان فرمودند اصلاح شود.
وزیر دارایی- اشکالی ندارد بنده قبول می‌کنم این اصلاح را.
خرازی- گمان می‌کنم در کمیسیون جناب آقای وزیر دارایی که راجع به این لایحه مذاکره فرمودند این را قبول کردند ولی چون این کلمه (یافت) و (داد) این کلمه داد اصلاً مخالف ماده دوم است برای اینکه در ماده دوم صراحتاً قید است که هر وقت بخواهند برای این پشتوانه دلار مصرف کنند باید بانک ملی ایران پیشنهاد کند و هیئت نظارت و شورای عالی بانک توأماً رأی بدهند به این ولی در این ماده طوری تنظیم شده که مثل اینکه همان هیئت اندوخته اسکناس حق دارد این کار را بکند بنابراین بنده پیشنهاد کردم که آن (داد) تبدیل به (یافت) بشود که مخالف با ماده دوم نباشد (صحیح است).
رئیس- بسیار خوب آقای وزیر دارایی قبول کردند (خرازی- بنده یک پیشنهاد دیگری هم داشتم اجازه می‌فرمایید توضیح بدهم) چون عده برای رأی کافی نیست آن را هم توضیح بدهید.
خرازی- عرض کنم که پیشنهاد دوم بنده مربوط به بند ج از ماده یک است پیشنهادی که دولت آورده بود ابتدا این از این شصت درصد ده درصدش سفته‌های سه امضایی که دو امضا از بازرگانان باشد و یک امضا هم از طرف بانک باشد ولی در کمیسیون این مورد توجه قرار نگرفت (تیمورتاش- حق هم همین بود) حالا اجازه بفرمایید قربان عرض کنم که بانک ملی ایران ۲۵ سال است تأسیس شده در ظرف این ۲۵ سال تمنی می‌کنم توجه بفرمایید به طور متوسط سالی ششصد میلیون تومان سفته‌های تجارتی و شرکت‌های تجارتی را بانک ملی ایران نزول کرده و در ظرف این مدت به طور متوسط یک درصدش از بین نرفته است و تمام وصول شده است این موضوع در بانک ملی ایران واضح و روشن است بنده پیشنهاد کردم که چون دولت هم خودش این پیشنهاد را قبول کرده بود برای اینکه پشتوانه مطمئن باشد برای اینکه این دو امضا علاوه بر اینکه اعتبار کامل دارد و همین طور که عرض کردم سالی ۶۰۰ میلیون تومان از این سفته‌ها بانک ملی ایران خریداری کرده و یک درصدش هم به طور متوسط سوخت نشده (دکتر جزایری- بلندتر بفرمایید
بشنویم) و هر وقت یک کسی نتوانسته است سفته‌اش را بدهد به امضای بعدی مراجعه کرده است و اگر امضاهای بعدی هم خدای ناکرده نتوانسته‌اند بدهند به امر ایشان خانه‌شان و اثاثیه‌شان مراجعه کرده بنده این پیشنهاد را دادم برای اینکه موضوع پشوانه معتبرتر باشد (تیمورتاش- این چه حرفی است می‌زنید آقای خرازی؟) (تجدد� - این صحیح است اشتباه می‌کنید آقای تیمورتاش) جناب آقای تیمورتاش شما می‌خواهید امضاهای تجاری که بنده با دلیل عرض می‌کنم و ثابت می‌کنم که سالی ۶۰۰ میلیون تومان وصول کرده‌اند و یک درصد آن از بین نرفته است قبول نکنید (تیمورتاش- امضای تجار که پشتوانه اسکناس نمی‌شود)
رئیس- این یک پیشنهادی است آقایان توضیحات را گوش بدهید اگر نخواستید رأی ندهید.
خرازی- امضای دولت را که یک شاهی در بساط ندارد قبول دارید ولی امضای تجار را که سالی ۶۰۰ میلیون تومان نزول می‌کنند قبول ندارید؟
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- به طوری که آقای خرازی توضیح دادند در پیشنهادی که تقدیم شده بود سفته‌های بازرگانی را با سه امضا که حداقل مورد اعتبار بانک ملی باشد در نظر گرفته بودیم برای اینکه جناب آقای خرازی سوء تفاهم نشود بنده می‌خواستم عرض کنم که مباحثات ایشان بیانات صحیحی بود راجع به این موضوع البته تاجر خوب و بد هست چون در هر صنف و طبقه‌ای خوب و بد دارد ولی تاجر که به حیثیت خودش علاقمند است حتی‌المقدور اگر شده مال و زندگیش را هم می‌فروشد و تعهدش را انجام می‌دهد (تیمورتاش- به نفع خودش است) اجازه بدهید الان بانک ملی اگر احتیاجی به ریال داشته باشد این سفته‌ای را که می‌آورند آنجا و معتبر است که در ظرف ۹۰ روز باید وصول کند می‌دهد به هیئت نظارت اندوخته اسکناس و ریال می‌گیرد و بعد می‌گیرد و ریالش را پس می‌دهد و در تمام کشورهای متمدن آمریکا و انگلستان این مرسوم است آخر آقایان توجه بفرمایید پشتوانه یک وقت هست که طلاست و یک وقت یک چیزی است که قابل تبدیل باشد آن سندی که می‌گذارند آنجا این تعهد دولت است البته هر وقت توانست می‌پردازد اما مال تاجر در مدت سه ماه ۹۰ روز حداکثر باید پرداخته شود این را بنده کار ندارم که آقایان قبول بفرمایند یا نه ولی به طور کلی در بانک ملی و اغلب بانک‌ها سوخت و سوز مال تجار فوق‌العاده کم است البته ممکن است که یک عده‌ای ورشکست بشوند و این را کاری ندارم ولی همیشه در هر مملکت تاجر میل دارد که تعهدش را رأس موعد انجام دهد و کمتر اتفاق افتاده است که از بین رفته باشد این یک ریسک کلی است برای بانک ملی نسبت به همه ولی در مورد تجار و سفته بازرگانی که یکی از درآمدهای بانک ملی است کمتر سوخت و سوز پیش آمده بنابراین اگر آقایان اشکالی می‌بینند بنده به سهم خودم اشکالی نمی‌بینم (تیمورتاش- بسیار اشکال هست).
تیمورتاش- بنده مخالفم.
رئیس- آقای صارمی.
صارمی- بنده با احترامی که به نظریه آقای خرازی در امور اقتصادی قائل هستم مع‌ذلک متأسفانه باید به عنوان مخالف نظریه ایشان عرایضی عرض کنم جناب آقای دکتر امینی فرمودند که در ممالک خارجه و متمدن این عمل معمول است بنده یک وقتی در جلسه خصوصی گفتم که اوضاع خاصی در هر مملکتی وجود دارد ممکن است که قابل مقایسه با یک مملکت دیگری نباشد بنابراین به صرف اینکه در مملکت دیگری این عمل می‌شود ما نمی‌توانیم تقلید بکنیم و بایستی مقتضیات مملکت خودمان را در نظر بگیریم این موضوع موجب خواهد شد اگر در مجلس تصویب بشود خدای نکرده وسایلی برای سوءاستفاده فراهم شود (تیمورتاش- سوءاستفاده هم نشود معنی ندارد) می‌گوییم به اینکه بانک ملی ششصد میلیون دو سال قرضه داده است و یک درصد غیر قابل وصول بوده است این مال موقعی است که بانک ملی نسبت به این موضوع از لحاظ بیلانی هم که تنظیم می‌کند دقت کاملی خواهد کرد و سود و زیان زیادی خواهد داشت و توجه به این موضوع خواهد نمود من خیال می‌کنم که یک روزی این موضوع موجب آن بشود که یک مقدار سفته‌هایی به نام سفته‌های تاجر محترم تسلیم بانک شود و چون یک وسیله تشخیص ندارد که حتماً افراد و شخص و اینکه این تاجر معتبر بوده وسیله تشخیص کی باشد و چه مقامی باشد (یکی از نمایندگان- بانک اطلاع دارد) آخر قربان همیشه اقداماتی که می‌شود یک صورت زیبایی بهش می‌دهند (دکتر جزایری- مثل همین لایحه) لباس خوبی بهش می‌پوشانند و بعد سوءاستفاده می‌کنند ما می‌خواهیم قانون وضع کنیم و این قانون هم سال‌های متوالی در این مملکت اجرا بشود و همه هم داد می‌زنیم قال می‌زنیم که دستگاه دولت کار نمی‌کند مع‌ذلک همه می‌آییم اینجا اختیار می‌دهیم که سفته‌ای گرفته شود و بعد به اعتبار این سفته برویم اسکناس منتشر بکنیم و اینها را جزء پشتوانه قرار بدهیم و ممکن است گاهی اعمال قدرت‌های دولت هم موجب بشود که از این امر سوءاستفاده‌های بزرگ بشود (صحیح است) حالا اینجا گفتید که دولت در یک حدودی برای خودش مسئول است ضامن است گفتیم اسناد بدهی دولت به اعتبار جواهرات سلطنتی با توجه به اینکه هزار مرتبه اینجا مذاکره شده است که دولت نمی‌تواند قرضه بگیرد مگر با تصویب مجلس شورای ملی و آن وقت این اسناد بدهی دولت پشتوانه اسکناس بشود پشتوانه‌اش هم بالاخره وسیله تضمینش جواهرات سلطنتی است (تجدد- آقای صارمی این را استفاده می‌کنیم چهل درصد دولت بیشتر نمی‌تواند قرضه داشته باشد بیست درصد سفته خواهد بود در تمام دنیا هم معمول است) آقا در تمام دنیا می‌آیند سیصد میلیون اسکناس محرمانه انتشار دهند در مملکت ایران این قضایا اتفاق می‌افتد یک مذاکراتی است که عرضش در مجلس شورای ملی و در جلسه علنی مورد ندارد بنده نظایر زیادی راجع به معاملات در نظر دارم که اگر در اینجا بگویم متناسب نیست و به اعتبار یک مؤسسه‌ای که برای ما موجب افتخار است صدمه می‌زند زیرا که سوءاستفاده شده است صدمه می‌زند زیرا که سوءاستفاده شده است و بعداً هم خواهد شد (تیمورتاش- ما رأی نمی‌دهیم).
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- چون عده برای اخذ رأی کافی نیست رأی به این پیشنهاد هم می‌نماید برای جلسه دیگر و ضمناً می‌خواهم عرض کنم که سه نفر از آقایانی که نطق قبل از دستورشان به بعد از دستور مانده بود خیلی حالا وقت گذشته و جلسه را می‌خواهیم ختم کنیم حق نطق آقایان برای جلسه دیگر محفوظ می‌ماند جلسه آینده خواهش می‌کنم آقایان اول وقت تشریف بیاورند که ساعت ده بعد از نطق‌های قبل از دستور شروع به کار کنیم. فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه ۱۵ تیر ساعت ۹ صبح دستور هم بقیه این لایحه.
(مجلس پنجاه دقیقه بعد از ظهر ختم شد.)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت