مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ نشست ۲۲۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۳ بهمن ۱۳۴۹ نشست ۲۲۶
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۲۲۶
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: روحانی- فرهادپور
۳- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای مهندس گلسرخی وزیر منابع طبیعی
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس آموزگار وزیر آبادانی و مسکن
۵- تقدیم دو فقره اصلاح بودجه بوسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی
۶- تصویب صورت‌جلسه
۷- طرح گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به تفریغ بودجه سال ۱۳۳۶ کل کشور و ارجاع مجدد به کمیسیون بودجه
۸- طرح گزارش شورا اول علوم و آموزش عالی راجع به لایحه اصلاح تبصره ماده ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی
۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به لایحه اضافه کرن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران.
۱۰- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی
۱۱ - ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز سه‌شنبه (۱۳) بهمن ماه ۱۳۴۹
| مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر صاحب قلم- دکتر مدنی- شهرستانی – زرگرزاده- دکتر خسروی کردستانی- رضا زاده- آموزگار – فیاض- تیمسار نکوزاد- ملکزاده- مهندس بهارم زاده – مهندس معتمدی – مهرزاد- مهندس اربابی- پزشکی – سرتیپ پور- صدقیانی زاده- دکتر کفائی- دکتر کلالی- مهندس معینی- مهندس معینی زند- ملک افضلی – بانو ابتهاج سمیعی- دکتر صدر- دکتر ملکی- بانو زاهدی.
غائبین مریض
- آقایان پرویزی – دکتر متین- سلیمانی کاشانی- دکتر ضیائی – عجم – دکتر مهدوی- بوشهری- دکتر درودی- روحانی- دکترعدل طباطبائی- فتح الله مافی.
- بیانات قبل از دستور- آقایان: روحانی – فرهاد پور
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: روحانی – فرهاد پور
رئیس – نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای روحانی تشریف بیاورید.
روحانی- جناب آقای رئیسف نمایندگان محترم، شورای جشن شاهنشاهی ایران یا جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در مرکز و غالب نقاط کشور اقداماتی می‌کنند از آن جمله در خراسان کتابی منتشر کردند که چند نفر از رجال علم و ادب و حکومت و سیاست خراسان را که تأثیر در بقای شاهنشاهی داشتند ذکر کرده در این کتاب از ابومسلم خراسانی، طاهریان، صفاریان تا نادرشاه نام برده‌اند و از آن جمله ابوالفضل بیهقی تاریخ نویس مشهور در شرح مختصری که در تأثیر بیهقی ذکر می‌کند متذکر شده‌اند که اهمیت تاریخ بیهقی از آن لحاظ است که در آن ایام بذکر حوادث اکتفا نکرده است بلکه تجزیه تحلیلی کرده است از حوادث و تأثیر اوضاع که در کارهای بعد مؤثر بوده بنده در این یکی دو روز که اتفاقاً پنجشنبه و شنبه گذشته کسالت داشتم این تاریخ را می‌خواندم ضمن برخورد بشرح حال بیهقی و بحثی که می‌کرد جریانات ماه بهمن که هنوز در آن ماه هستیم از اجتماعات، رژه‌ها، متینگها، سخنرانیها، اشعار و تلگرافات که به مناسبت روز بزرگ انقلاب شاه و مردم در تهران به چشم دیدیم و در جراید و روزنامه‌ها می‌بینیم و می‌خوانیم که در همه نقاط کشور چه جور ملت ایران از هر دسته و طبقه‌ای روز بزرگ را تجلیل کرده‌اند و احترام گذارده‌اند از خاطر می‌گذشت تحت تأثیر همین جریانات و همین حوادث خاطره مصاحبه اخیر رهبر بزرگ ما با آن همه واقع بینی، اطلاعات وسیع و جهان بینی باید عرض کنم باید به عقب برگردیم و به همین ماه بهمن، ماه بهمن ۱۳۲۷ و بلکه یک قدری به عقب تر بد نیست سن بنده هم اقتضا می‌کند که خاطرات نیم قرن اخیر را بیاد داشته باشم چون در جریان کار بودم و دیدم به نظرم آمد روزگاری داشتیم قبل از دوران اعلی حضرت فقید، آن هرج و مرج و بی تربیتی که آن ناجی ایران را بوجود آورد و چه عظمتی و چه امنیتی و چه برنامه‌هائی. بلافاصله روزهای تار بعد از واقعه شوم سوم شهریور ۱۳۲۰ و انواع و اقسام تلاشها و کوششهای مخربانه و بر همزن نظم و امنیت و آرامش و حتی تزلزل کردن قومیت، ملیت، دیانت، همه چیزی که فکر می‌کردند در عظمت شاهنشاهی ما در عظمت و آبادی ما مؤثر است می‌کوشیدند از بین ببرند تا اینکه می‌رسیم به حادثه ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ که دشمنان ملت ایران و شاهنشاهی ایران آن چنان خائنانه و بی‌رحمانه تقشه کشیده بودند تا اینکه به جان رهبر و پیشوای بزرگ ما، شخصیتی که خدا برای نجات مملکت ما برای تجدید عظمت شاهنشاهی ما واقعاً حفظ کرده بود (صحیح است) و در تحت تربیت پدری آنچنان عاشق عظمت و استقلال و بزرگی ایران آماده شده بود سوء قصد کردند بنده باز همین روزها، همین روزهای با عظمت را که می‌بینیم کشور ما در سایه رهبری و هدایت این پیشوای بزرگ و عالیقدر در چه امنیت و در چه آرامشی به سر می‌برد و اینجا مرکز حل و فصل مشکلات خاورمیانه شده است شخصیتهای بزرگ از نقاط مختلف می‌آیند و مقام و منزلت علمی، سیاسی و جهان بینی پیشوای ما را می‌ستایند و از اندیشه‌های بزرگ ایشان الهام می‌گیرند و عظمت ایران را می‌ستایند به این فکر افتادم که چرا ما مثل ابوالفضل بیهقی این خاطرات را به یاد نیاوریم و از آنها پند نگیریم چه وظیفه‌ای داریم؟ وظیفه نخستین شکرگزاری به درگاه خداوند است که پیشوای بزرگ و عالیقدر و با عظمت ما را آن روز و در روزهای بعد، از گزند حوادث مصون و محفوظ داشت و از او می‌خواهیم که انشاء الله همیشه محفوظ بدارد (انشاء الله) زیرا من شخصاً یک روز دیگری هم در جلسه فراکسیون هم عرض کدرم اینجا هم یادآوری می‌کنمم یقین دارم چون به قیافه همکاران و اشخاص دیگری که برخورد کردم می‌بینم که همیشه تحت تأثیر آن سخنان از دل برآمده و عشق بی حد و حصر شاهنشاه ما بخصوص در این مصاحبه بزرگ تلویزیونی اخیر هست (صحیح است) می‌بینم که شاهنشاه ما چقدر با عشق و شور و ایمان ف عظمت ایران، آسایش و آرامش مردم و حتی دنیا را طالبند جلسه گذشته بود که راجع به عظمت پیشنهاد ایشان نسبت به لژیون خدمتگزاران بشر در مجلس صحبت شد این بزرگی اندیشه و عظمت و جود ایشان را برای ما روز بروز بیشتر مسلم می‌سازد تکلیف دیگری که داریم هشیاری، بیداری و تلاش و کوشش بیش از حدی که به اقتضای تاریخ به عهده ما گذاشته شده است همیشه در تاریخ ممالک و دنیا چنین شخصیتهائی بوجود نمی‌آیند و چنین سعادتی نصیب ملتی نمی‌شود همانطور که می‌بینم رهبر ما تمام اوقاتشان و تمام امکانشان را صرف عظمت و استقلال مملکت می‌کنند من فکر می‌کنم وظیفه دوم ما ملت ایران این است که هر کس در هر مقامی که هست هم با اخلاص و ایمان هر چه بیشتر کار کند و هم اینکه به کارهای دیگران کمک بکند مسأله مهمتر از آن این است که با هم بستگی و اخلاص و صمیمت در خدمت، خاطر پیشوای بزرگمان را آسوده نگهداریم و به جهانیان و آنهائی که خیال می‌کنند می‌توانند با نیرنگهای گذشته و حیله‌هائی که واقعاً کهنه شده است در اوضاع ما دخالتی بکنندف رخنه‌ای بکنند بفهمانیم که ملت ایران واقعاً بیدار شده است، هشیار شده است و با شاهنشاه خود، رهبر خود یک ارتباط و بستگی ناگسستنی دارد و به هیج وجه من‌الوجوه در تاریخ کشور ما روزهای بدی انشاء الله تکرار نخواد شد (نمایندگان – انشاءالله) و امیدوارم وجود مبارک شاهنشاه ما و رهبر عالیقدرمان را همیشه سلامت بدارد و از گزند حوادث بدور بدارد (انشاءالله) در اینجا بعنوان یک عضو حزب پاسدار انقلاب وظیفه دارم اعلام بکنم که هم‌مسلکان ما بیش از پیش تکلیف دارند و به این تکلیف توجه دارند و عمل می‌کنند اما شاهنشاهی ما و رهبر ما متعلق به تمام ملت ایران است و همه همین عقیده را دارند همه این اخلاص را دارند و از خداوند می‌خواهند که وجود مقدسشان را محفوظ و مصون و سلامت و پایدار بدارد (انشاءالله) علیاحضرت شهبانوی محبوب و دلسوز ما وجودشان سلامت باشد همچنین والاحضرت ولایتعهد برای ملت ایران و شاهنشاهی ایران مستدام و پایدار بماند (نمایندگان – انشاءالله) تشکر می‌کنم (احسنت – احسنت)
رئیس – آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهاد پور- همکاران محترم بهتر از خود بنده می‌دانند که پیش‌آمدها و وقایع در تاریخ ملتها، روزها و ماهها و سالها را از هم متمایز می‌کند به مناسبت هر واقعه‌ای از روزی ما یاد می‌کنیم یا به خوی و به نظری من ذکری از وقایع گذشته و یادی از آنچه اتفاق افتاده است برای آنکه در ذهن نسل جوان مملکت همیشه این وقایع را زنده نگاه دارد و ریشه آنها را به جوانها بشناساند واجب و لازم است به همین مناسبت بنده از فرصت استفاده می‌کنم و درباره یکی از پیش‌آمدهایی که در تاریخ ملت ایران به شومی شروع شد و به فضل الهی با خوشی پایان یافت عرایضی به حضور همکاران محترم عرض خواهم کرد به طور قطع و یقین همه همکاران به خاطر دارند که پیش از طلوع آفتاب سلسله پهلوی مملکت ما از نظر فرهنگ در چه مرحله‌ای از عقب‌افتادگی بود دبستان و دبیرستان که نداشتیم هیچ، دانشگاه برای ایرانی خواب و خیال بود توجه فوق‌العاده و رضا شاه کبیر سر سلسله دودمان جلیل پهلوی موجب این شد که دانشگاه ایران دانشگاه تهران پایه‌گذاری شد و به قدری به این کار فرهنگی ارزش و احترام قائل بود که همه ساله اعلیحضرت در جشن سال تحصیلی و افتتاح و بینانگذاری دانشگاه شرکت می‌کردند احترام به مقام علم و دانش احترام به جوانان عزیز مملکت که در دانشگاه ایران تحصیل می‌کردند موجب این بود که پادشاه بزرگوار ما اعلیحضرت محمد رضا شاه آریامهر نیز همه ساله در جشن تأسیس دانشگاه تهران شرکت می‌فرمودند و روز ۱۵ بهمن سال ۱۳۲۷ نیز یکی از مواردی بود که با احترام مقام علم و دانش شاه جوان مادر جشن دانشگاه شرکت کرد اما همه ما می دانیم که دشمن همیشه به نقطه حساس حمله می‌کند و دشمنان وطن ما به خوبی وقوف دارند که موجودیت، استقلال و همچنین بزرگی، عظمت و سربلندی ما همه و همه مرهون رژیم سلطنتی ما است و بستگی به وجود شخص شخیص اعلیحضرت شاهنشاه ما دارد (صحیح است) به همین دلیل در هر مورد دشمن سعی می‌کند به نقطه حساس حمله کند به این مناسبت دست خیانت پیشه‌ای در روز ۱۵ بهمن از آستین خیانتکاری بیرون آمد و به روی مبارک پادشاه ما که برای تجلیل از مقام علم و دانش به دانشگاه رفته بودند تیراندازی کرد دشمن کار خودش را کرد خیانت انجام شد ولی تفضل الهی که همیشه شامل حال ملت مسلمان ایران بود پادشاه عزیز ما را به صورتی معجزه‌آسا واقعا آنها که آنجا حضور داشتند و آنها که سنشان اقتضا دارد و از این واقعه یاد می‌کنند و به یاد می‌آورند به خوبی اذعان دارند که نجات شاه را از واقعه شوم ۱۵ بهمن جز به یک معجزه و تفضل الهی به هیچ چیز نمی‌شود تعبیر کرد پادشاه ما را آن روز عنایت پروردگار از گزند حادثه نجات داد و برای ما نگاه داشت تا بتوانند روز ششم بهمن ۱۳۴۱ به نجات ملتی قیام کنند و مردمی و مملکتی را از دوره عقب ماندگی به مرحله پیشرفت و توسعه تا جایی برسانند که موجب غبطه و حسادت دیگران قرار بگیرد و به همین دلیل ملاحظه می‌فرمائید که از آن تاریخ به بعد دشمن همیشه نقطه حساس را مورد توجه قرار داده و به آن نقطه حمله کرده و تا امروز خداوند و عنایت پروردگار شاهنشاه ما را برای خدمت به این جامعه مسلمان باقی و پایدار نگاه داشته که امیدواریم سالیان دراز با عظمت و سربلندی ملت عزیز و شریف ایران را رهبری بفرمایید (انشاءالله) ثمرات نجات شاهنشاه از توطئه خائنانه ۱۵ بهمن برای ملت ایران آنقدر بزرگ و عظیم است که قابل ارزشیابی نیست آنچه گذاشتند از حوصله بحث در این جلسه خارج است و فکرمی‌کنم کسانی که مصاحبه تاریخی رهبر مملکت در مقابل خبرنگاران داخلی و خارجی توجه کردند و از تلوزیون دیدند و در روزنامه‌ها خواندند به اهمیت و ارزش آنچه برای ملت ایران انجام شده است بخوبی وقوف دارند ما امروز در نتیجه رهبری پادشاه خودمان که عنایت پروردگار همیشه وجودشان را برای ما نگاه داشته است از نظر داخلی هیچ مانع و مشکلی برای رسیدن ب دوران تمدن بزرگ در مقابل خود نداریم آنچه لازمه رسیدن به چنین دورانی است همت و کوشش ۲۸میلیون نفر ایرانی است مانعی در مقابل خود ندارد ما در اثر انقلاب ششم بهمن از نظر سیاست مستقل ملی امروز به جائی رسیده‌ایم که نه تنها با کمال قوت و قدرت در نهایت شجاعت و عزم و اراده حقوق و منافع ملی خودمان را حمایت و حفظ می‌کنیم بلکه عمل ما به حمایت از حقوق و منافع سایر ملل که مورد ظلم و تجاوز قرار گرفته‌اند نیز کمک و مساعدت خواهد کرد امروز شما می‌بینید که پرچم تأمین حقوق و منافع کشورهای صاحب نفت حوزه خلیج فارس و اوپک بر دوش دولت ایران گذاشته شده است این نتیجه و ثمره مستقیم رهبری شخص اول مملکت شاهنشاه آریامهر است که در اجرای یک سیاست مستقل ملی برای ملتی که در دنیا جز حق و حقوق خودش و جز عدالت هیچ توقع و نظر خاص دیگری ندارد در نهایت قدرت بدون تحمل هیچگونه فشار حق خودش را خواهد گرفت و کوچکترین تجاوزی هم از حق عادلانه خودش مورد نظر ندارد امروز ثمره و اثر انقلاب را ملت ایران از نزدیک لمس کرده، درک کرده و از خیلی مزایای آن بهره‌مند شده و برای مزایای بیشتری هم افق آینده را بسیار روشن می‌بیند به همین دلیل در هر فرصت و در هر موقع در مقام حق‌شناسی و سپاس نسبت به رهبر بزرگ مملکت از ابراز احساسات و نشان دادن حق شناسی خود کوتاهی نداشته است خبرنگاران رادیو و تلویزیونهای خارجی و روزنامه‌های بزرگ دنیا که امروز به مناسبت مسأله نفت که مورد توجه تمام محافل نفتی دنیا شده است در تهران حضوردارند شاهد و ناظر سپاس ملت ایران نسبت به رهبر بزرگ خودشان در روز ششم بهمن بودند من به این آقایان به عنوان وظیفه مقدس روزنامه‌نگاری و خبرنگاری اعلام می‌کنم که وظیفه به آنها حکم می‌کند آنچه دیدند منعکس کنند و وقتی رفتند تابع منافع کمپانی‌ها نباشند و به دنیا بگویند که ملت ایران ملتی است یک پارچه که پشت سر رهبر خود گام برمی‌دارد و در جامعه ایرانی است این خواب‌های خام را کنار بگذارند و توجه داشته باشند در این منطقه ملتی با سابقه ۲۵۰۰سال تاریخ وبا داشتن رژیم سلطنتی ثابت وبا داشتن رهبری چون شاهنشاه آریامهر با روحیه‌ای طرفدار صلح و حق و عدالت در نهایت قدرت از حقوق خودش دفاع می‌کند بدون اینکه کوچکترین تجاوزی و کوچکترین نظری غیر از حق خودش داشته باشد (احسنت) به نظر من در این حق شناسی نسبت به رهبر مملکت همان طور که همکار محترم آقای روحانی فرمودند همه مردم ایران شرکت دارند حزب مردم یه احزب ایران نوین وظیفه‌ای در حد ارشاد دارند اما آنچه که غلیان دارد احساساتی است که مردم از عمق دل و صمیم قلبشان نشان می‌دهند از دورافتاده‌ترین روستای این مملکت تا قلب کشور شاهنشاهی بطوری که در میدان ششم بهمن دیدیم و همه خارجیهائی که در این مملکت هستند تمام مخبرین رادیو و تلویزیون و روزنامه‌های خارجی هم به چشم خودشان دیدند این حق‌شناسی و سپاس ملتی است که به پیشگاه رهبر بزرگ کشور خود نثار می‌کنند رل و وظیفه احزاب، هدایت و رهبری و روشن کردن مردم نسبت به این وظیفه است بنابراین در این حق‌شناسی ملتی بپا خاست ملتی ابراز احساسات کرد ملتی حق‌شناسی خودش را نشان داد و من یقین دارم رهبری با آن عظمت و درایت و روشن‌بینی و تبعیت و حمایتی به این یک پارچگی و همدلی و همگامی ما را به آن مرحله‌ای که آرزوی رهبر بزرگ مملکت ماست زودتر از آنچه که ایشان پیش بینی کردند خواهد رساند یعنی زودتر از ۱۲سال آینده انشاءالله به مرحله تمدن بزرگ گام خواهیم گذاشت و در مقامی که شایسته تاریخ کهن ما و در مقامی که مورد علاقه و هدف فرد فرد ماست قرار خواهیم گرفت بنده در اینجا از فرصت و حضور چند تن آقایان وزرا استفاده می‌کنم و به یک مطلب کوچک از نظر نیازمندی حوزه انتخابیه خودم اشاره می‌کنم: منطقه‌ای که بنده افتخار نمایندگی آنجا را دارم به شهادت جدولی که نشان داده شده متجاوز از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد به هر حساب ما برای ده هزار نفر اگر یک واحد درمانی منظور کنیم حداقل آقای دکتر یگانه چون شما این منطقه را می‌شناسید آنجا به ۲۰واحد درمانی احتیاج دارد که بتواند جوابگوی نیازمندیهای درمانی مردم باشد ولی خیلی متأسفم که عرض کنم از واحدهای درمانی محدودی که وجود دارد و خیلی کمتر از میزان احتیاج است در قریه‌شان درمانگاهی است که سالها وجود داشته و طبیب آنجا شش ماه است رفته و من نمی‌فهمم وزارت بهداری به چه ترتیب به خودش اجازه داده است که یک آدم غیر پزشک را در این درمانگاه بگذارد و مردم به این آدم روی استیصال و درماندگی مراجعه می‌کنند بنده از جنابعالی انتظار دارم که این مورد را حتماً تذکر بدهید دیگر اینکه قریه‌ای است به نام آرپادره، آقای مهندس معیتی زند می‌دانند و در آنجا درمانگاهی ساخته شده برای اهداء به وزارت بهداری برای اینکه مردم به سهم خودشان عمل کرده باشند ساکنین این ده انتظار دارند که تأسیسات فنی و فرستادن پزشک به آنجا انجام شود تا نیازمندی مردم این منطقه هم از این جهت تأمین بشود از حضورتان استدعا دارم این مطلب را در هیأت دولت مطرح بفرمائید چون مسأله بهداشت و درمان بی‌نهایت مورد توجه اعلیاحضرت همایون شاهنشاه است و حالا که مملکت ما در همه شئون به نسبت بسیار فوق‌العاده و چشم‌گیری پیشرفت کرده است این نقص کوچک را در این منطقه محبت بفرمایند مرتفع بشود (احسنت - احسنت).
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای مهندس گلسرخی وزیر منابع طبیعی
۳- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای مهندس گلسرخی وزیر منابع طبیعی
رئیس - وارد دستور می‌شویم آقای مهندس گلسرخی بفرمائید.
مهندس گلسرخی (وزیر منابع طبیعی)- با اجازه مقام معظم ریاست لایحه تأسیس صندوق عمران مراتع را تقدیم داشته و تقاضای تصویب آن را دارم.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس آموزگار وزیر آبادانی و مسکن
۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس آموزگار وزیر آبادانی و مسکن
رئیس- آقای مهندس آموزگار بهت فرمائید.
مهندس آموزگار (وزیر آبادانی ومسکن)- با اجازه مقام محترم ریاست لایحه‌ای است مربوط به اصلاح ماده ششم قانون اراضی دولت و شهرداری‌ها و اوقاف و بانکها مصوب دی ماه ۱۳۳۹تقدیم و تقاضای تصویب آراء دارم.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم دو فقره اصلاح بودجه بوسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
۵- تقدیم دو فقره اصلاح بودجه بوسیله آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی
رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- دو تقاضای اصلاح بودجه است که با اجازه مقام ریاست تقدیم می‌شود یکی اصلاح بودجه وزارت علوم و آموزش عالی است و دیگری مربوط به انستیتو خواربار و تغذیه است که بایستی در کمیسیون محترم بودجه مورد بررسی قرار بگیرد استدعای ارجاع به کمیسیون را دارد.
رئیس - لوایح به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- تصویب صورت‌جلسه
۶- تصویب صورت‌جلسه
رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه تصویب می‌شود.
- طرح گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به تفریغ بودجه سال۱۳۳۶ کل کشور و ارجاع مجدد به کمیسیون بودجه
۷- طرح گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به تفریغ بودجه سال۱۳۳۶ کل کشور و ارجاع مجدد به کمیسیون بودجه
رئیس - گزارش کمیسیون بودجه راجع به تفریغ بودجه سال ۱۳۳۶ کل کشور مطرح است آقای فضائلی بفرمائید.
فضائلی - خاطر نمایندگان محترم استحضار کامل دارد که رسیدگی لایحه تفریغ بودجه از مهمترین و اساسی‌ترین وظایف نمایندگان مجلس شورای ملی است قانون اساسی و متمم قانون اساسی و همچنین منطق حکومت ملی این مسأله را محرز می‌دارد که مهمترین وظیفه نمایندگان مجلس شورای ملی نظارت و مراقبت در درآمد و هزینه و دخل و خرج مملکت است این کار در دو مرحله اساسی انجام می‌گیرد.
یکی در موقع رسیدگی به لایحه بودجه مملکت دیگر هم در موقع رسیدگی به لایحه تفریح بودجه اما بودجه در واقع یک تجویز و یک توصیه‌ای است که مجلس به دولت می‌کند تا در حدود آن مصوبات و آن تجویزات عمل کند بودجه دو رکن دارد یکی رکن درآمد که در واقع پیش بینی است و قطعیت ندارد و یکی رکن هزینه که آن هم متناسب و تابع درآمد است اما لایحه تفریح بودجه یک لایحه است قطعی در واقع گزارش مملکت و دولت است گزارشی است که نشان می‌دهد که تجویزات و مصوبات مجلس را دولت رعایت کرده است یا نکرده است لایحه بودجه همانطور که امر تجویزی است و ممکن است که تصویب با اصلاح یا تعدیل بشود برعکس لایحه تفریغ بودجه مسأله‌ای است که یا تأیید می‌شود و یا رد می‌شود و یا ملاحظاتی در آن باب به دولت داده می‌شود متأسفانه با وجود اهمیتی که لایحه تفریح بودجه دارد دولتها موفق نشده بودند که لایحه تفریغ بودجه را به موقع به مجلس شورای ملی تقدیم بکنند و اولین بار این افتخار برای دولت آقای دکتر اقبال در وزارت دارائی آقای ناصر که نمی‌دانم الان کجا هستند و شنیده‌ام در مدرسه عالی تدریس می‌کنند حاصل شد که لایحه تفریغ بودجه سال ۳۶ برای اولیت بار تقدیم مجلس شورای ملی گردید و در وقایع شایسته کمال ستایش است بعد هم در دولت حاضر موجب کمال خوشوقتی است که توجه به این مسأله شده است و لوایح تفریغ بودجه را مرتب تقدیم کرده‌اند بنده بخاطر می‌آورم همیشه در مجلس دولتها مورد اعتراض نمایندگان مجلس بودند که چرا لایحه تفریغ بودجه را به مجلس تقدیم نمی‌کنید ولی حالا دیگر نمی‌توانند در این باره اعتراض کنند و شاید اعتراض متوجه خود ما بشود که چرا در مورد رسیدگی به لوایح تفریغ بودجه تسریع نمی‌شود به همین جهت هم کمیسیون بودجه دوره حاضر و هم مقام ریاست تأکید کردند به هر حال این اولیت لایحه تفریغ بودجه که تقدیم شده است زودتر رسیدگی شود و گزارشش به مجلس بیاید تا امکان رسیدگی به لوایح تفریغ بودجه بعدی حاصل شود در گزارش کمیسیون بودجه مخصوصاً این مسأله روشن است و کمیسیون محترم بودجه توجه داشته است که این اولین گزارشی است که درباره لایحه تفریغ بودجه به مجلس داده می‌شود باید از هر جهت کامل باشد از طرفی در حدود ۱۲- ۱۳ سال از موقع عمل بودجه مربوطه یعنی سال ۱۳۳۶ گذشته است رسیدگی ماهوی و دقیق امکان‌پذیر نیست ولی در عین حال باید گزارشی که داده می‌شود یک گزارش کامل باشد که نمونه باشد و سابقه صحیح برای آینده ایجاد کند با وجود این اشکال که ۱۲ سال است از دوره حمل بودجه مربوط می‌گذرد به اعتقاد بنده گزارش کمیسیون بودجه باید تا جائی که میسر است جامع تر باشد از جمله اتکاء و اشاره به مجموع و همچنین توجه به مجموع هزینه به تنهائی هرگز کافی و وافی برای مقصود مجلس که عبارتست از نظارت و مراقبت در دخل و خرج مملکت ما است نخواهد بود مسلماً همانطور که در قانون دیوان محاسبات ذکر شده است که در لایحه تفریغ بودجه فصول جداگانه و به تفکیک چه در مورد درآمد و چه هزینه باید ذکر بشود و در لوایح تفریغ بودجه چندان که در دولت آقای دکتر اقبال تقدیم شد و چه آنچه در دولت حاضر تقدیم مجلس شده است همه فصول به تفکیک ذکر شده و خلاصه آنها نیز در همان لوایح ذکر شده است منابع در آمدها و مبالغ آنها معلوم شده است در گزارش کمیسیون بودجه نیز باید تصریح شود که اضافه و تقصان در درآمد و هزینه در هر یک از فصول چه بوده است و به خصوص یک نمونه کامل برای گزارش کمیسیون بودجه از نظر فنی تنظیم بشود که منبعد بر آن اساس عمل بشود حتی دولتها هم راهنمائی بشوند که لایحه تفریغ بودجه‌ای که تقدیم مجلس می‌کنند متناسب با نمونه فنی و صحیح باشد تا رسیدگی کمیسیون بودجه آسانتر انجام گیرد بنده توجه کمیسیون بودجه را به این امر معطوف می‌دارم که خود دیوان محاسبات چه در ذیل لوایح دیگر تفریغ بودجه از جمله تفریغ بودجه، سال ۴۴ صریحاً به مجلس شورای ملی گزارش می‌دهد که دیوان محاسبات قادر به رسیدگی دقیق و کامل ماهوی درآمد و هزینه نیست زیرا هم اشکالات قانونی در کار پیدا شده است، که مغایر است با متمم قانون اساسی و هم اینکه در قانون، دیوان محاسبات باید اصلاحاتی به عمل آید به این ترتیب، وقتی دیوان محاسبات که مبعوث مجلس شورای ملی است، اظهار می‌کند که قادر به رسیدگی و نظارت کامل نیست، وظیفه مجلس شورای ملی در این مورد سنگین تر می‌شود بنده صرفنظر از آنچه ذیل گزارش دیوان محاسبات در لایحه تفریغ بودجه سال ۳۶ هست یک قسمت از گزارش دیوان محاسبات مورخ ۲۳ /۱۲ /۴۹ برای لایحه تفریغ بودجه سال ۴۴ رامی‌خوانم که ملاحظه بفرمائید خود دیوان محاسبات چگونه اظهار عجز می‌کند در خاتمه توجه و نظر آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی را به مفاد گزارش شمارۀ ۱۳۷۴۱ – ۲۸ /۱۲ /۳۷ پیوست لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۳۶ و قسمت اخیر گزارش شماره ۱۵۹۲۲ مورخ ۱۰ /۱۲ /۴۴ پیوست بودجه سال ۱۳۴۲ و به همین مفاد گزارش مندرج در ذیل لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۳ معطوف و معروض می‌دارد جنانچه اختیاراتی که به موجب اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی به دیوان محاسبات اعطا شده اعاده نگردد رسیدگی به حسابهای در آمد و هزینه کل کشور به طور کامل و ماهوی امکان‌پذیر نبوده و نظارت بر عایدات و مخارج مملکت به نحوی که قانون اساسی مقرر داشته است خالی از اشکال نخواهد بود.
نظیر این مطالب در ذیل لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۳۶ هم آمده است به همین سبب در رسیدگی به لایحه ناگزیر از طرف کمیسیون باید توجه بیشتری بشود در آئین‌نامه مجلس شورای ملن هم متأسفانه عبارتی هست که قدری نارسا است شاید جا دارد که کمیسیون اصلاح آئین‌نامه مجلس شورای ملی در موقع خود بنابر عنایت مقام ریاست دعوت شود تا در وظایف کمیسیون بودجه از آئین‌نامه اصلاحاتی به عمل آید زیرا همانطور که آقای رئیس کمیسیون بودجه در بحث مفصل و کافی که در جلسۀ پیش کردند گفتند که لایحه تفریغ بودجه و لایحه بودجه با هم تفاوت‌هائی دارند و در نیمه نحوه رسیدگی و نحوه بررسی آنها هم با هم متفاوت است با این وصف در آئین‌نامه برای رسیدگی بر دو لایحه فقط یک جمله آمده است ناگزیر عبارات مربوط باید متفاوت باشد زیرا این دو لایحه با هم متفاوت هستند و نحوه رسیدگی هر یک متفاوت است. عبارت آئین‌نامه کافی نیست برای اینکه بحث طولانی نشود بنده مسائلی که قدری احتیاج به دقت بیشتری دارد در جلسه علنی اظهار نمی‌کنم تا موجب اتلاف وقت خانمها و آقایان نشوم از مقام ریاست استدعا می‌کنم که به پیشنهادی که تقدیم کرده‌ام مبنی بر بازگشت لایحه به کمیسیون بودجه عنایت بفرمایند تا فراکسیون حزب مردم نظرات خود را در کمیسیون بودجه به خصوص از نظر نمونه و مدلی که باید برای گزارش کمیسیون بودجه درباره لایحه تفریغ بودجه ایجاد بکند بحث نمود و طبقه آن نمونه که بیشتر باشد و به خصوص فصول و تفکیک فصول را از یکدیگر چه در منابع درآمد و چه در هزینه رعایت بکند و تفاوتها را ذکر نماید و گزارش کاملی به مجلس ارسال دارد زیرا همانطور که عرض کردم اینکه یا بطول کلی چقدر عایدی تحصیل کرده‌ایم یا مجموع هزینه مملکت چه بوده است به تنهائی مورد توجه مجلس نیست آنچه بیشتر مورد توجه مجلس است این است که فی‌المثل از درآمدهای مستقیم چقدر عایدی تحصیل کرده‌ایم و با پیش بینی چقدر تفاوت داشته است از مالیاتهای غیر مستقیم چقدر در آمد داشته‌ایم همچنین مخارج ضروری تا چقدر انجام شده است و به هدفها تا چقدر رسیده‌ایم و اینها در فصول و قسمتهای مختلف درآمدها و طرحها و برنامه‌ها قابل ذکر است نه در کل و جمع ارقام، متشکرم.
رئیس – بنده خیال می‌کنم عجله‌ای نیست که گزارش امروز تصویب بشود و شاید اشکالی نداشته باشد که آن را برگردانیم به کمیسیون بودجه و آقایان اگر نظراتی داشته باشند تشریف ببرند و در کمیسیون مطرح بکنند و اگر گزارش تکمیل تر بشود بهتر خواهد بود (صحیح است) مخصوصاً که این اولین گزارشی است که برای تفریغ بودجه تهیه شده هر اندازه که کاملتر باشد بهتر است بنابراین خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند این لایحه برگردد به کمیسیون تا اعضای فراکسیون مردم هم نظارت خودشان را بگویند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین این گزارش مجدداً به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شورا اول علوم و آموزش عالی راجع به لایحه اصلاح تبصره مادۀ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی
۸- طرح گزارش شورا اول علوم و آموزش عالی راجع به لایحه اصلاح تبصره مادۀ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی
رئیس- گزارش شور اول اصلاح تبصره مادۀ ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون علوم و آموزش عالی به مجلس شورای ملی
کمیسیون علوم و آموزش عالی در جلسه ۵ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقایان دکتر زاهدی معاون وزارت علوم و آموزش عالی و دکتر بطحائی معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه شمارۀ ۵۰۰۹۲- ۲۲ /۱۱ /۴۷ دولت راجع به اصلاح تبصره مادۀ ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی را که به شمارۀ ۶۹۲ چاپ شده است برای شور اول مطرح کرد و با مختصر اصلاحی به شرح زیر به تصویب رسانید.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده – مدت یک سال مذکور در تبصره مادۀ ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی مصوب ۳۰ بهمن ماه ۱۳۴۶ در مورد واگذاری انستیتوهای تکنولوژیک و هنرستانها به وزارت علوم و آموزش عالی، از تاریخ انقضاء تا آخر برنامه چهارم تمدید می‌شود.
مخبر کمیسیون علوم و آموزش عالی- دکتر امامی خوئی.
گزارش شور اول از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه دهم بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای دکتر زاهدی معاون وزارت علوم و آموزش عالی لایحه دولت راجع به اصلاح تبصره مادۀ ۳ قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی را که به شمارۀ ۶۹۲ چاپ شده است برای شور اول مطرح و گزارش کمیسیون علوم و آموزش عالی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش – موسوی ماکوئی.
رئیس - کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه اضافه کرن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران
۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه اضافه کرن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران.
رئیس- گزارش شور اول اضافه کردن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۰ دی ماه ۴۹ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۵۶۹۲- ۱۶ /۸ /۱۳۴۹ راجع به اضافه کردن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران را که به شماره ۱۴۱۲ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاح تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد..
مادۀ واحده – تبصره زیر به عنوان تبصره ۴ به قانون راجع به اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مصوب ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸ اضافه می‌شود.
- تبصرۀ ۴ – دولت می‌تواند وامهائی که مؤسسات اعتباری خارجی اعم از دولتی یا غیر دولتی به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران پرداخت می‌کنند در حدود برنامه عمرانی کشور تضمین کند.
مخبر کمیسیون دارائی – علی اکبر دانشمند.
گزارش شور اول از کمیسیون برنامه به مجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسه ۵ بهمن ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه اضافه کردن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی مورد موافقت قرار نگرفت و لایحه مزبور را به شرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده – تبصرۀ زیر به عنوان تبصرۀ ۴ به قانون راجع به اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مصوب ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸ اضافه می‌شود.
- تبصرۀ ۴ – دولت می‌تواند وامهائی که مؤسسات اعتباری خارجی اعم از دولتی یا غر دولتی به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران پرداخت می‌کنند در حدود اعتبارات برنامه عمرانی کشور تضمین نماید.
مخبر کمیسیون برنامه – مهندس فروهر.
رئیس – کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ آقای رامبد بفرمایئد.
رامبد – اینگونه اصلاحات که در بعضی مواد قوانین گذشته می‌شود احتیاج دارد که مجلس نسبت به اثرات مصوبات خود و نتایج حاصله از آن قدری روشن تر باشد از این جهت من از نماینده محترم دولت تقاضا می‌کنم مجلس را در این مورد روشن بفرمایند، زیرا قانون تأسیس این بانک در این دوره نبوده که منشأ نزول تضمین مورد این لایحه و وامهائی که دولت تا به حال به این بانک داده و نتایجی که حاصل شده شرایط وامها و هدفی که از این لایحه مورد نظر هست روشن شود، بعد از اینکه مجلس روشن گردید شاید مطالبی باشد که محتاج به بحث است.
رئیس - آقای مهندس فروهر بفرمائید.
رامبد – عرض کردم نماینده دولت توضیح بدهند نه نماینده مجلس.
رئیس- ایشان مخبر کمیسیون هستند.
(عده‌ای از نمایندگان – مخبر کمیسیون می‌تواند توضیح بدهد).
رامبد – اگر اکثریت نمی‌خواهد روشن شود بنده هم حرفی ندارم
پور بابایی- مخبر کمیسیون دفاع لایحه را به عهده دارد.
رئیس- آقای مهندس فرهر بفرمائید.
مهندس فروهر (مخبر کمیسیون برنامه) – جهت استحضار همکاران محترم و جناب آقای رامبد که توضیحاتی خواستند عرض می‌کنم که هیچ مطلبی که مبهم باشد و یا نبایستی روشن بشود در بین نیست، بانک توسعه صنعتی و معدنی همینطور که فرمودید چند سال قبل با یک وام بدون نزول (رامبد – چه مبلغ؟) شصت میلیون تومان به سرمایه اولیه بانک دولت کمک داده بود چون این بانک به منظور حمایت از صنایع و ایجاد صنایع تشکیل شده بود و در آن موقع سرمایه‌گذراران خصوصی حاضر نبودند که کمک بکنند و سرمایه این بانک را تأمین بکنند بنابراین به این بانک نمی‌توانست تأسیس بشود چون تأسیس این بانک بحال اقتصاد مملکت خیلی مفید بود البته این مال گذشته است (مهندس ناصر بهبودی- سرمایه بانک چقدر بود؟) سرمایه بانک را بعداً ممکن است به خدمتتان عرض کنم
رامبد – عرض کردم که ایشان اصلاع ندارند.
مهندس فروهر- صد میلیون تومان.
مهندس بهبودی – چهل میلیون تومان بود، یک نفر مطلع بیاید توضیح بدهد.
دکتر الموتی – جوابتان داده خواهد شد عجله نفرمائید.
مهندس فروهر- بطور تفکیک بخواهید حساب بکنید چهل میلیون تومان به اضافۀ ۶۰ میلیون تومان می‌شود صد میلیون تومان اجازه بفرمائید بنده مطالبم را عرض کنم اگر کافی نبود آن وقت سؤال بفرمائید، این بانک همانطور که عرض کردم به منظور کمک دادن به کارخانجات و مؤسسات صنعتی است و بطوری که رئیس بانک آقای خردجو در کمیسیونها گفتند پروژه‌ها را مطالعه می‌کنند و تا حدود سی تا چهل درصد مبلغ پروژه را وام می‌دهند و توضیح دادند که در این لایحه مقدار نزولی را که بایستی درخواست کنندگان سرمایه بپردازند پائین نیاورده‌اند یعنی اگر این بانک از بازار آزاد از خارجه وامی‌بگیرد و مخارجش را طبق عرف بانکی محاسبه بکند این مبلغی را که بایستی درخواست کننده ایرانی بپردازد بالا می‌برد و ممکن است هشت درصد یا نه در صد و یازده درصد بشود، این مربوط به بازار آزاد پول است و متغیر است، نوسان دارد ولی اگر همین سرمایه‌ها را بتواند، در متن لایحه هم نوشته شده، در حدود برنامه عمرانی کشور حتماً مسبوق هستید ۱۵۰ میلیارد ریال برای سرمایه گذاری از منابع خارجی است برای پر کردن ۸۴۰ میلیارد ریال. رقم برنامه چهارم ۱۵۰ میلیارد ریالش از طریق تحصیل وام از خارج تأمین می‌شود که این مبلغ تا حالا خیلی دور از پر شدن است، این بانک استدلال کرد که اگر از بانکهای خارجی با تضمین دولت وام بگیرد با نزول رسمی به آنها وام خواهد داد در نتیجه سرمایه‌گذار ایرانی با یک مبلغ کمتری وام خواهد گرفت، سایر شرایط هم شرایطی است بانکی مانند قراردادهای دیگر بده از نظر کلی این توضیحات را دادم و تصور می‌کنم کافی باشد.
رئیس – آقای رامبد متقاعد شدید؟
رامبد – خیال می‌کنم خود آقای مهندس فروهر هم بعد از بیانات خودشان متوجه شدند که اطلاعاتشان خیلی ناقص است و بایستی اطلاعاتشان را تکمیل کنند.
رئیس – آقای دکتر المئتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنده نمی دانم چناب اقای رامبد همکار عزیز بنده اطلاع می‌خواهند یا می‌خواهند شخص معینی بیاید و توضیح بدهد حزب ایران نوین و دولت حزبی با هم، همکاری صمیمانه‌ای دارند و وقتی یک لایحه‌ای مطرح است ما سعی می‌کنیم خودمان حداکثر اطلاع را داشته باشیم و لایحه را بررسی و مطالعه می‌کنیم چه در کمیته مرکزی چه در فراکسیون و کمیسیونها و خوشوقتیم که بعضی از دوستان جنابعالی، همینطور علاقه‌مندند مثل آقای دکتر اسفندیاری که در کمیسیون برنامه که بنده خودم عضو هستم تشستند وتمام ارقام را یادداشت کردند و بنده فکر می‌کردم حه خواهند آمد و یا لااقل به رئیس محترم فراکسیونشان اطلاع می‌دهند که چه مطالبی در کمیسیون برنامه و کمیسیون دارائی مطرح شده حالا در اینجا آقای دکتر یگانه و آقای قوام صدری توضیح خواهند داد ولی می‌خواهم خدمتتان عرض کنم بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران یک نوع بانکی است که نظیر این بانک در کشورهای مختلف به خصوص کشورهای در حال توسعه وجود دارد که در سالهای اخیر تأسیس شده و شاید در کشورهائی مثل هندوستان و پاکستان و سایر ممالک سعی شده از این نوع بانکها بوجود بیاورند و سرمایه این بانک یک مقدارش دولتی است و در وهلۀ اول بدون بهره و مقداری هم سرمایه خصوصی و مقداری سرمایه خارجی، اول که این بانک تشکیل شد و الان مصوبه‌اش در مجلس هست دولتی ایران قبول کرد که ۶۰ میلیون تومان به این بانک پول بدون بهره بدهد و شاید در درجه اول که این لایحه مطرح شد سؤال اول این بود که چرا دولت بابت پولش بهره نگیرد ولی سرمایه‌گذراران خصوصی که در آنجا سهیم هستند نسبت به سرمایه شان این بهره را بگیرند، توضیح داده شد که اساساً طبق صورتی که در اختیار بنده هم هست و اگر علاقمند باشید می‌خوانم در طی چند سالی که از سال ۳۹ تا ۴۸ که این بانک کار کرده و بین صاحبان سهام بهره توزیع کرده سودی که هست مشخص است در سال ۳۹ به صاحبان سهام چهار درصد بهره و در سال ۴۰ شش درصد و در سال ۴۱ شش و نیم درصد و در سال ۴۲ هفت درصد و در سال ۴۳ هفت و نیم درصدر و در سال ۴۴ هشت درصد در یک سال فقط به صاحبان سهام بیست درصد جایزه بصورت سهام داده که سال ۴۴ است و در سال ۴۶ و ۴۷ ده درصد و در سال ۴۸ دوازده درصد که وقتی متوسطش را حساب کنیم حدود ۱۰ تا ۱۱ درصد به کسانی که در این بانک در وهله اول سرمایه‌گذاری کرده‌اند سالیانه سود داده‌اند که در حدود سودی است که بانک به اوراق قرضه می‌دهد، شاید یک عده‌ای نسبت به اسامی‌صاحبان سهام مثل خود بنده حساسیت داشتند که چرا در یک بانکی که صاحبان سهام شده ۱۰ یا ۱۱ درصد بطور متوسط است اما دولت تنها این ۶۰ میلیون تومان را نداده بعضی از دوستان حتی در کمیسیون برنامه جناب آقای فرهاد پور جناب آقای داوود امینی جناب آقای اسدی جناب آقای بهبودی و جناب آقای طباطبائی هم دوستان هم‌مسلک شما تشریف داشتند نظر ما این بود که حتی اگر امکان دارد ما بگوئیم به دلت هم بابت این ۶۰ میلیون تومان سهم داده بشود ولی استدلال کردند که این نوع بانکها در کشورهای مختلف که تشکیل شده اگر بنا باشد که برای این ۶۰ میلیون هم ده درصد بهره بدهیم دیگر چیزی عاید صاحبان سهام نخواهد شد و در نتیجه صاحبان سهام خصوصی داوطلب ماندن در این شرکت‌ها نخواهند بود، شاید نظر ما این بود که اگر دولت هم صاحب سهم می‌شد وضع عادلانه‌ای بود ولی با استدلالی که کردند گفتند هدف این نیست که دولت از این راه بهره ببرد هدف این است که صنایعی که در این مملکت بوجود می‌آید به این صنایع و به طرحهای صحیح کمک بشود و خود بانک توسعه صنعتی هم در یک مقداری از این شرکت‌ها صاحب سهم بشود البته همینطور هم پول نمی‌دهند به اشخاص، اول باید یک طرحی را قبول بکنند و اگر این طرح برای مملکت و به اصطلاح اقتصادی سودآور بود و لازم بود آن وقت بانک توسعه می‌تواند مقداری به این طرحها پول بدهد، بنابراین بانک از دولت توقع دارد که این ۶۰ میلیون تومان در اختیارش باشد تا بتواند به این طرحها پول بدهد علاوه بر این ۶۰ میلیون تومان دولت یک ۴۰ میلیون تومان هم پول داده با بهره پنج درصد (فرهادپور- سه درصد) مثل اینکه پنج درصد است حالا فرض کنیم سه درصد و در طول برنامه چهارم قرار بود از منابع دیگری هم داده بشود در حدود ۵۰۰ میلیون، البته این پولها با بهره داده می‌شد ولی مقداری از این پول ۲۰۰ میلیون تومانش با پنج درصد بهره است ۲۵ ساله و ۱۷۵ میلیون تومانی امانی است که نزد سازمان برنامه می‌ماند اگر بانک توسعه صنعتی یک طرحی را برای مملکت صحیح تشخیص داد، اقتصادی تشخیص داد توصیه می‌کند که سازمان برنامه وام بدهد با بهره شش و نیم درصد که آن طرح راه بیفتد نمونه‌اش کارخانه کاغذ پارس است که در آنجا ۱۵ میلیون تومان سازمان برنامه سرمایه‌گذاری کرده است و ۱۵ میلیون هم سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی و شش میلیون تومان هم بانک اعتبارات و تعدادی هم اشخاص صاحب سهم هستند اساس کار این بانک که نظیرش هم در همه جای دنیا هست و طبق گفته اولیا و مقامات رسمی بانک در کمیسیون برنامه جزو بانکهای توسعه صنعتی موفق دنیاست، طبق گفته آنها بر این اساس طرحها را مطالعه می‌کنند و وام می‌دهند خود بانک در حدود ۲۵۰۰ صاحب سهم دارد که سهامش قابل خرید و فروش است و مردم می‌خرند، خارجیها هم سهم دارند در حدود ۱۸ درصد و یک عده سرمایه‌گذاران خصوصی هستند که اسامی‌شان را اگر بخواهید تقدیم می‌کنم از جمله مسائلی که ایراد گرفته شد مسأله حقوقها بود که شایعاتی بود که حقوقها زیاد است ارقام حقوقها را آوردند و توضیح دادند حقوق زیاد نیست؟، البته اگر متخصص بخواهد در امور تخصصی، متخصص امور حسابداری و بررسی طرحها که البته به اینها حقوقی متناسب با سایر دستگاهها داده می‌شود یکی از نکاتی که توضیح داده شد این بود که این بانک تاکنون در حدود ۴۰۰ طرح تصویب کرده بر همین اساس و جای کمال خوشوقتی است. باز در کمیسیون توضیح داده شد تا به حال با وجود تصویب ۴۰۰ طرح تصویب کرده بر همین اساس و جای کمال خوشوقتی است. باز در کمیسیون توضیح داده شد تا به حال با وجود تصویب ۴۰۰ طرح حتی پول یک طرح هم سوخت نشده و سعی شده طرحها پولش برگشت شود، دو سه طرح رفع بشود سعی شده که این پول گرفته شده به بانک برگشت داده بشود و یکی از دلایل اصلیش این است که به نظر بنده این طرحها قبلاً مالعه شده و یک طرحی را که تا متخصص بانک قبول نکرده در آن سرمایه گذاری نشده نکته‌ای که خواستم خدمتتان عرض کنم جناب آقای رامبد راجع به ۶۰ میلیون تومانی که دولت داده سئوال شد در سایر کشورهای دیگری که از این نوع بانک تأسیس شده و نتیجه اینکار چه بود؟ وضع دولتی چه بوده توضیح این بود، دولت هندوستان هم شصت میلیون روپیه پول بدون بهره به این بانک که مشابهش در ایران است کمک کرده مثل سایر بانکهائی که به نظر بنده مهم بود توضیح دادند که در کار بانک، خارجیها دخالت ندارند خود ایرانیها اداره می‌کنند و خودشان این بانک را یکی از بانکهای موفق در نوع خود می‌دانند بنده خیال می‌کنم در یک مملکت در حال توسعه، مملکتی که نهضت صنعتی و اقتصادیش به این سرعت پیش می‌رود و رشد اقتصادی یازده درصد دارد چنین مملکتی به این نوع بانکها که جنبه علمی و اقتصادی دارد احتیاج دارد و به عقیده ما دولتها باید کمک کنند تا در این راهی که در پیش دارند و برنامه صنعتی و عمرانی که در این مملکت وجود دارد سریعتر پیش برود. درباره اداره و نحوه امور این بانکها و آیا چگونه می‌شود یک مملکتی را اداره کرد و رشد یازده درصد اقتصادی داشت، صنایع عظیم و فوق‌العاده بوجود آورد اگر حضرتعالی در راه بهبود آن پیشنهادی بفرمائید ما با شما هم صدا و هماهنگ هستیم ولی کلی صحبت کردن که نمی‌شود چون اینها رقم و عدد است اگر اطلاعات بیشتری می‌خواهید این کتابچه را هم حضورتان تقدیم می‌کنم جزئیات مطلب در آن هست (احسنت)
رئیس – آقای دکتر یگانه بفرمایئد.
دکتر یگانه (وزیر مشاور) – چون نماینده محترم جناب آقای رامبد درخواست فرمودند که نظر دولت هم به استحضار برسد بنده با آن نهایت احترامی که به این ساحت مقدس دارم بر خودم فرض دانستم نظر دولت را به عرض برسانم همانطور که لیدر محترم فراکسیون و مخبر محترم کمیسیون فرمودند در سه جلسه متوالی ساعت‌ها این دو سطر لایحه با حضور اولیای بانک توسعه صنعتی بررسی شد به تمام سئوالاتی که شد جواب دادند البته بنده بعد از مخبر محترم کمیسیون اگر باز لازم می‌دانستند که توضیحاتی عرض کنم همان توضیحات را عرض می‌کردم ولی اینجا از نظر احترام به این ساحت مقدس عرض می‌کنم که کلیه آنچه که لیدر محترم فراکسیون و مخبر محترم فرمودند مورد تأیید دولت هست و البته بیشتر نظر بر این بود چون طبق قانون بانکی و پولی دولت حق ندارد بدون تصویب قوه مقننه هیچ تضمینی بکند این لایحه که تقدیم شد علتش هم روی مذاکراتی بود که اخیراً این بانک برای اخذ اعتبار از بانکهای آلمان کرده بود و چون در نحوه وام دادن چه در گذشته و چه در آینده نسبت به این بانک مقامات سازمان برنامه دخالت دارند یعنی قسمتی از وجوه این بانک از پولهایی است که سازمان برنامه پس از اینکه طرحی را پذیرفت در اختیار بانک توسعه صنعتی و معدنی می‌گذارد و آن بانک به بانک خصوصی قرض می‌دهد بنابراین همانطور که ملاحظه می‌فرمائید این وام یک جنبه خاص دارد آن طور نیست که چندین بانک بیش از بیست بانک خصوصی در مملکت هستند ملاحظه بفرمائید دولت تا حال از هیچ بانکی تضمین نکرده و اگر می‌خواهند وام بگیرند بدولت ارتباطی ندارد و تنها بانکی که دولت لایحه مربوط به تضمین آن را تهیه و تقدیم کرده دادن یک شصت میلیون و یک فقره مجدد وام بدون بهره به این بانک داده همینطور که به عرض رساندم علتش این بود که برنامه‌های این بانک برای توسعه صنعیت که اسامی برنامه‌هایش به تصویب دولت می‌رسد و بعد البته تسهیلات زیادی در اختیارشان گذاشته می‌شود و این را عرض می‌کنم خوشبختانه امروز قسمت اعظم نه تنها اکثریت بلکه قسمت اعظم سرمایه از این تاریخ متعلق به ایرانیها است.
رئیس – نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور – همانطور که آقای دکتر الموتی لیدر محترم اکثریت فرمودند این تبصره و این لایحه چندین بار در کمیسیون برنامه مورد رسیدگی قرار گرفت و در آنجا نظراتی دادیم که مآلا به طوری که ملاحظه می‌فرمائید به صورت دو گزارش جداگانه از کمیسیون برنامه داشت و دقتی که در این لایحه بایستی بشود به نظر من اگر فکری خوب است اگر مجریان فکری آدم‌های صالح و با صلاحیتی هستند قانونی هم که می‌گذرانیم بایستی قانون صحیح و جامع و کاملی باشد (صحیح است) بنده شک ندارم همینطور که آقای دکتر الموتی فرمودند بانک توسعه صنعتی که بانک خصوصی در بخش خصوصی است بهتر از سایر بانکها وظایفی را در پیش برد برنامه‌های بخش خصوصی انجام می‌دهد بنده شک ندارم که مدیران و هیئت مدیره این بانک از شخصیتهای خوشنام و معتبر اقتصادی مملکت هستند ولی نه من و نه شما همیشگی هستیم و نه مدیران این بانکها لایحه تا این جا هم رسیده است به خاطر شخصیت هیئت عامله بوده وگرنه دلیلی ندارد دولت از بانک خصوصی تضمین کند جناب آقای دکتر یگانه تضمین از بانک خصوصی با وامی که دولت بگیرد عملاً یکی از با این تفاوت وامی که دولت می‌گیرد ضامن خوب و بدش خودش است ولی تضمینی که از یک بانک می‌کند اگر انشاءالله خوب عمل شد نتایج خوب داد به نفع بانک است اگر خدای نکرده تالی فاسدی پیدا کرد به گردن دولت است که تضمین می‌کند ولی به هر حال به اعتبار شخصیتهای بانکی که این بانک را می‌گردانند و شخصیت‌هایی که در این بانک سرپرستی دارند لایحه تا این جا رسیده در آنچه که تبصرۀ ۲ همین ماده واحده در گذشته بود این سابقه وجود دارد که از بانک بین‌المللی اگر اینها وام می‌گرفتند تضمین می‌شد و اجازه داشتند اما در کمیسیون به این نتیجه رسیدیم که وقتی اینها منحصراً از یک بانک بین‌المللی که برنامه و مطالعات آن بانک مشخص است وام بگیرند آنچه که محدود کننده این وام است که تضمین آن به عهده دولت است توافق بانک طرف معامله است که بصورت نامحدود وام نخواهد داد ولی وقتی در باز شد همانطور که تبصرۀ ۴ را اضافه کردیم نمی‌دانیم پس چرا تبصره ۲ گذشته را لغو نکردند که اینها از هر جا هر مؤسسه خصوصی یا دولتی خارجی و این قبیل می‌توانند وام بگیرند در نتیجه ممکن است از هزار دستگاه مختلف از هر دستگاهی یک میلیون دلار وام بگیرند بالنتیجه مملکت متعهد هزار میلیون دلار وام است پس آن عامل تحدید کننده‌ای که باید باشد وجود ندارد در کمیسیون برنامه فکر کردیم عامل تحدید کننده‌ای که محدود بکند این را به یک مبلغی چون آنطور که مدیر بانک گفت حداکثر تقاضای وامهایشان تضمین نزدیک به چند میلیون دلار است آنچه که کمیسیون دارائی کرده حد این را می‌برد تا حدود ۸۱ میلیارد تومان اعتبارات برنامه آن هم برنامه چهارم است که معلوم نیست در برنامه پنجم چه خواهد شد آنچه که ما گذاشتیم و بحثی که شد چون این اعتبارات آقایان بهتر از من اطلاع دارند به دو بخش خصوصی و عمومی‌تقسیم می‌شود در بخش عمومی‌دو میلیارد دلار اجازه داده و وام بگیرند و در بخش خصوصی ۳۳ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است پس این محدود به هیج کدام از این دو رقم نمی‌شود بنده تعجب کردم که چرا در کمیسیون و یا در تنظیم لایحه اصولا یک حدی یک رقمی‌را مورد نظر نگرفتند دو روز بیشتر نیست در جلسه گذشته بود مثل اینکه تضمین از مؤسسه مصرف کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی که در اینجا تصویب شد تضمین یک مؤسسه و دستگاه دولتی را با یک رقم مشخص محدود بسیار قلیلی اینجا قبول کردیم بنده نفهمیدم چرا در مورد این وام یک رقم نامحدود را در نظر بگیریم آنچه که به نظر من رسید به اعتبار شخصیت گردانندگان این بانک که امروز خوب اداره می‌کنند ما دو تا تأمین در این لایحه باید داشته باشیم یک تأمینش در کلمه می‌تواند است این می‌تواند به ما این فکر را می‌دهد که خوشبین باشیم اگر یک روزی این بانک به صورت سالمی مثل امروز نبود و عوض بشود دولت تضمین نکند چون ملزم نیست ولی یک مسأله هست که حداکثر این وام باید مشخص باشد بنابراین بنده پیشنهاد کردم و تصور می‌کنم اگر موافقت بفرمائید این دیگر حد اعلی است که دولت تا حداکثر ده برابر سرمایه پرداخت شده را تضمین کند و نسبت به اعتباراتی که دولت به این بانک داده حداقل بهره‌ای که از دیگران می‌گیرند به دولت بپردازند در یک ماده دو مسأله روشن بشود که اصولاً پیش خودمان باشد یک بانکی که به این خوبی کار می‌کند آقای دکتر الموتی چرا تفوه این بشود درباره‌اش که ۶۰۰ میلیون مثلا وام بدون بهره بهش داده‌اند یا یک بهره‌های خاص با امتیازات خاصی دارند یک واحد اقتصادی یک عامل اقتصادی در بخش خصوصی در بخش خصوصی است که سالم کار می‌کند دولت هم مادامی که سالم کار می‌کند از او حمایت می‌کند و از او تضمین می‌کند دیگر امتیازات دیگری به این واحد دادن به نظر من هم به اعتبار این واحد اختصاصی صدمه بیشتر می‌زند و سایرین هم در مقام این برخواهند آمد که خوب که چرا از این امکانات مملکتی چرا از این کمک‌ها به ما نمی‌کنند بنده پیشنهادی در این زمینه تقدیم کرده‌ام که وام را که دولت تضمین می‌کند این تضمین را از دو طرف محدود بکند و به آنچه دولت به این بانک می‌پردازد یک حداقل بهره تعلق بگیرد و از این بحث بصورت بهتری نتیجه‌گیری بشود.
رئیس – نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- شاهنشاه بزرگ ایران در چند هفته اخیر دو مصاحبه بسیار مهم فرمودند یکی در سازمان برنامه و یکی هم موقعی که مسأله نفت مطرح بود این فرمایشات حاکی از دو قسمت بود یکی از برنامه‌های عالی مملکت اقدامات مثبتی که شده و نتایج عالی که حاصل شده و یکی از نقایص کار، عیوب موجود و آنچه که این برنامه‌ها را به حد ایده‌آل که نظر مبارک ایشان است نگذاشته است به نتیجه برسد، من امروز به پیشگاه مبارک شاهنشاه ایران از پشت این تریبون عرض می‌کنم علت این قصور علت این عیوب علت آنچه به نظر مبارک شاهانه و آنچه که ایشان خواسته‌اند نشده در اینجا باید پیدا کنند (صحیح است).
(در این موقع مقام ریاست اداره جلسه را به آقای دکتر سعید (نایب رئیس) واگذار نموده جلسه را ترک فرمودند).
در اینجاست که مأمورین می‌آیند و مطلب را به ملت درست یا نادرست جلوه می‌دهند آن وقت این نمایندگان ملت بر اساس آن گزارشات یا تصویب می‌کند یا رد می‌کنند و یا تعصبات حزبی آنچنان می‌شود که اصولاً تا می‌گویند فلان مطلب از چه قرار است مثل اینکه خدای نکرده نفر به نفر اکثریت دیشب از این موضوع سهمی‌گرفته‌اند نمی‌گذارند موضوع واقعی در مجلس طرح بشود. (همهمه نمایندگان).
کاظم مسعودی – توهین نکنید آقای رامبد حرف خودتان را بزنید.
رامبد – توهین نیست نتیجه عمل ماست وقتی شاهنشاه برگ می‌فرمایند این عیوب موجود است من و شما نمی‌توانیم رد کنیم این عیوب موجود است برای اینکه روزی که سد بزرگ محمد رضا شاه کبیر را خواستند بسازند در توی کمیسیون همین مجلس از متصدی مربوط پرسیدم شبکه آبیاری و توزیع آب سدی که می‌سازید و بهره‌ای که پس خواهد داد مدت سالی که این آب توزیع خواهد شد چه خواهد بود برگشتند گفتند در مملکتی که آثارش پیداست که در دوره کورش و کامبیز از اینجا آب می‌بردند آقای رامبد حالا این حرفها مطرح نیست ما برای پرستیژ باید بسازیم.
عباس میرزائی- اینها مربوط به قبل از انقلاب است شما توهین نکنید و نگوئید که نمایندگان دیشب چیزی گرفته‌اند.
نایب رئیس- اجازه بفرمائید ناطق به صحبتشان ادامه بدهند.
رامبد- و نمایندگان آن روز روی تعصب و طنز پرستی روی احساسات جناب آقای عباس میرزائی فرمودند که با قیمت جانمان باید این سد را بسازیم و صحیح است ولی جان را بدهیم کار را بکنیم و کار بهتر بکنیم بهتر است (عده‌ای از نمایندگان – صحیح است).
کاظم مسعودی- شما جان را بدهید ما کار را می‌کنیم.
دکتر اسفندیاری – ولی معلوم نیست که باز هم شما کار را انجام بدهید.
کاظم مسعودی- انجام می‌دهیم که به اینجا رسیده‌ایم توجه داشته باشید.
دکتر اسفند یاری- خیال نمی‌کنم که انجام بدهید.
نایب رئیس- اجازه بفرمائید ناطق به بیانات خو ادامه بدهد.
رامبد – این بانک برای حمایت از صنایع تشکیل شده برای حمایت از معادن تشکیل شده حقاً هم باید گفت قسمت اعظم این صنایع و معادن توسعه‌ای که پیدا کرده مستقیم و غیر مستقیم مدیون و در اثر کمکهای این بانک بوده تا به اینجا من قبول دارم این آن گزارش دولت است که می‌آیند در پشت تریبون و اظهار می‌کند که رشد اقتصادی ما ۱۱ یا ۱۲ درصد است این را قبول می‌کنیم ولی جناب آقای الموتی همانطور که حرف حق شما را در کمک این بانک به توسعه صنایع و معادن و رسیدن به رشد اقتصادی ۱۱ و ۱۲ درصد من و هر فرد ایرانی قبول می‌کند عرایض حق موکلین خودتان و من مقابل خودتان را و حتی حق این است که نپرسید کی گفت ببینید چی گفت شما قبول می‌کنید که این رشد اقتصادی ۱۲ درصد عادلانه و صحیح و سالم تقسیم نشده؟ شما قبول می‌کنید که کشاورزی که یکی از اساسی‌ترین اساس زندگی ما است در ظرف این چند دوره رشدی که مرد انتظار شاهنشاه و مورد علاقه ملت بود به آن حد نرسیده؟ اینها به هم ارتباط پیدا می‌کند ارتباطش چیست؟ ارتباطش این است که عرض می‌کنم صنایع رشد می‌کند چند قسمت دارد یکی افتخار و پرستیژ دارد و آن چیزی را که ما دیروز عاجز بودیم و نمی‌توانستیم تهیه کنیم امروز با سربلندی و افتخار تهیه می‌کنیم و می‌سازیم در مملکت خودمان مرحله دومی‌دارد آن کسی است که مبتکر این صنعت بوده و سرمایه‌گذاری کرده که استفاده ببرد ما بخیل نیستیم، حسود نیستیم استفاده ببرد ما هم خوشحالیم که ببرد قسمت آخرش می‌رسد که شاه بیت مطلب اینجا است که ۲۷ میلیون ایرانی بعد از اینکه سرشان را بالا نگهداشتند که صنایع در مملکت خود ما است و صاحب صنعت ثروتمند شده است ارز مملکت برای مصنوعات کمتر به خارج می‌رود و ما جنس را اگر با کیفیت مرغوبی چون اروپا و امریکا نمی‌سازیم چون در مرحله ابتدائی هستیم انشاءالله از لحاظ کیفیت هم برتر خواهد شد اما آن را با قیمتی عادلانه ارائه کنند (صحیح است) به من بفرمائید صاحب سهمی که جناب آقای الموتی نخواستند اسم ببرند صاحب سهمی که آنجا نشسته پول می‌گذارد و بیش از پول خودش وام می‌گیرد و بابت پولی که سهم گذاشته است ۲۰ درصد جایزه می‌گیرد ولی دولت ۶۰ میلیون بدون بهره به آنجا می‌دهد اینها چطوری تعادل پیدا می‌کند؟ تعادل بکند ولی به شرطی که با آن مصرف کننده هم یک اثری برسد حالا که نمایشگاه زیاده شده است یک نمایشگاه در تهران بگذارید از اتومبیلها و قیمتهایش را هم بگذارید من کسی بودم که خیلی در این مطلب تعصب داشتم اول وهله اتومبیل ایرانی را خریدم تا آخر عمر هم اتومبیل ایرانی را مثل هر ایرانی دیگر سوار خواهم شد ولی دلم می‌خواهد این اتومبیل با قیمت صحیح ساخته بشود صاحبش هم صحیح استفاده کند دولت هم صحیح مالیات بگیرد ولی مصرف کنند هم قیمت صحیح بپردازد (دکتر الموتی- همه موافقند) شکر خدا من سپاسگذارم که همه موافقند وارد بحث می‌شویم حالا آن چیزی است که من به وزارت جنگ مملکت که موجودیت ما استقلال ما هستی ما بستگی به این سازمان دارد معهذا کارها و خرج‌ها و بودجه این سازمان هم رقم دارد عدد دارد برای اینکه همانطوری که ما نمی‌خواهیم منکوب توپ و تانک دشمن بشویم ما نمی‌خواهیم منکوب دین و قرض و خودفروشی نسبت به خارجیان بشویم لذا تضمین وام بانک خصوصی از طرف دولت هم احتیاج به رقم و عدد دارد کیوان نماینده جنوب وقتی که بر می‌گردد به جنوب می‌گوید این عدد را برای توسعه صنایع تصویب کردیم و این عدد در حد این درآمد است (کاظم مسعودی – جناب رامبد مواردش را بفرمائید ما ممنون می‌شویم) بنابراین همانطور که آقای فرهاد پور تذکر دادند تصویب لوایح با اکثریت محترم است اگر شما چیز خوبی را تصویب کردید افتخارش با شما است ولی اگر خدای نکرده چیز بدی را تصویب کردید (دکتر الموتی – ما چیز بدی را تصویب نمی‌کنیم) ما سرافکندگی آن را نخواهیم داشت ولی چه مانعی دارد که تشریف بیاورید پشت تریبون بفرمائید در گذشته چون شروع کار بود دولت ۶۰ میلیون تومان بی بهره به یک بانک خصوصی که اشخاص آن هم این اشخاص بودند وام داد اگر کار خوب کرده است سربلندتر می‌شود و اگر خدای نکرده یک سنگریزیه‌هائی در کفش شان هست و حسابهائی در کارشان است معلوم می‌شود به ما بگوئید خارجیها چه اندازه سرمایه داشتند آقای دکتر یگانه روزی که این لایحه در اینجا مطرح بود اسمش بود حمایت از صنایع و معادن با کمک و جلب سرمایه خارجی چقدر خارجی سرمایه آورد و با آن سرمایه تا چه مدت هم سهام ایرانی و هم ۶۰ میلیون پول بی بهره دولت را در اختیار گرفت و در مدت تصدی و اعمال قدرت در صنایع ایران چه اعمال نفوذ و سیاستهائی کرد شما و من که دخالت نداشتیم اگر کا ر خوب شده بیائید باز بگوئید اگر کار بدی شده است چرا من و شما سرپوش رویش بگذاریم میل دارید پرونده‌هائی را در اینجا پیش آوریم تا معلوم شود آ«روزی که خارجیها اینجا تصدی داشتند از ۶۰ میلیون پول بی بهره شما چه اعمال قدرتهائی بنفع صنایع خودشان کردند و چه صنایعی را در مملکت فلج کردند (کاظم مسعودی – به ایتالیا کمک کردند) بانک کشاورزی وقتی که به یک کشاورز آزاد شده وام می‌دهد شرایطی برایش قائل می‌شود که تو بیاد این پول را بگیری و به مصرف این برنامه که این مقدار خرجش هست برسانی و در این ایام بازرسان بانک می‌آیند بازرسی می‌کنند اگر تعهدت را انجام دادی قبول اگر انجام ندادی پول را با فرع بیشتری از تو می‌گیرند حالا دولت ایران دارد ضمانت یک بانک خصوصی را می‌کند شما چه برنامه‌ای را ارائه می‌دهید؟ در حالی که آقای رئیس بانک کشاروزی شما می‌گوید آقای رامبد کشاورزان طالش که میدانیم همه محصولشان سوخت شده و میدانیم که آه در بساط ندارند معهذا قانونی که شما تصویب کردید به ما اجازه نمی‌دهد حتی از بهره بانک گذشت کنیم (دکتر اسفندیاری – حتی از قسمتی از بهره هم گذشت نمی‌کنند) حتی تمی‌توانیم مهلت بدهیم حالا دولت برای این لایحه که بیش از کمک به وزارت جنگ است چه برنامه‌ای به من ارائه می‌دهید و فردا من جواب آن زارع را چگونه خواهم داد که اگر شرایط هست بهره هست کنترل هست بازرس هست اجرا هست و زندان هست سقوط از زندگی هست تنها برای آن زارع و موکل من است جناب آقای دکتر یگانه به بنده بفرمائید بعد از آنکه ملت ایران از طریق دولت شما هر قدر اشخاص یعنی صاحبان سهام این بانک رفتند از رسمی‌و غیر رسمی‌وام گرفتند و متعهد شدیم برای این ملت چه گشایشی هست علاوه بر زندگی ر تجملی که به عنوان صاحبان سرمایه برای خودشان در ایران و خارج و شمال و جنوب و مرکز می‌سازند مصرف کننده از این اقدام دولت چه بهره‌ای خواهد برد چه کنترلی برای قیمتها هست ۲۰ درصد جایزه صاحبان سهام در واقع از محل ۶۰ میلیون وام بی بهره از طرف دولت ۲۰ درصد جایزه به صاحبان سهامی که بیش از سهم خودشان از آن محل ۶۰ میلیون وام گرفتند و سرمایه راه انداختند باز هم در قسمت پیشرفت صنعت خیلی سپاسگزاریم و اما از قسمت قیمتی که فروختند خیلی ناراضی هستیم (احسنت).
ما راجع به گذشته صحبت کردیم حق هست مدارک و اسناد دست شما است ولی آنچه که ما از اطراف و زبانها می‌شنویم و مبازگو می‌کنیم رئیس فعلی این بانک در حدی که توانسته سرو صورتی به این بانک داده ولی همانطوری که آقایان دیگر گفتند نه عمر دولتها، نه زندگی افراد بشر نه بقای پستها هیچ کدامش را تا فردا کسی تضمین نکرده در بودن همین رئیس آقای دکتر یگانه حالا که می‌خواهید همه چیز را بدانید راجع به روابط کارکنان دیگر بانک غیر از رئیس با مؤسسات داخلی و خارجی حرفهائی زده می‌شد (دکتر دادفر چه حرفهائی زده می‌شود) باید مطالعاتی بشود بله باید مطالعاتی بشود پس در یک چنین سازمانی هر کسی بدون حساب بیاید بگوید هر چه چنین بانکی وام گرفت دولت تضمین بکند من که فکر می‌کنم به ندای وجدان خودش جواب نداده است (احسنت).
نایب رئیس- آقای دکتردادفر بفرمائید.
دکتر دادفر- جناب آقای رامبد همکار عزیز ما باز در اینجا مطالبی عنوان فرمودند که قسمت اعظم این مطالب مربوط می‌شد به سیاست عمرانی و برنامه‌ای مملکت از جمله تثبیت قیمتها اگر چنانچه قیمت اتومبیل مصنوع داخلی گران هست که می‌نمی‌دانم میا ارزان هست که نمی‌دانم هست یا نه چه ربطی با این صندوق و این بانک دارد (همهمه اقلیت) بنده فرمایشات آقای رامبد را گوش کردم استدعا دارم آقایان توجه بفرمائید در اینجا توضیح دادند ک در ظرف ده سال صندوق بانک توسعه صنعتی و معدن ایران بطور متوسط ۱۲ درصد به صاحبان سهام خصوصی به زعم جنابعالی بهره داده و یک سال هم ۲۰ درصد جایزه داده (دکتر الموتی – با ۲۰ درصد بطور متوسط می‌شود ۱۰ درصد) عرض کردم یک سال ۲۰ درصد جایزه داده که متوسط اینها شده ۱۱ درصد وقتی الان نرخ رسمی‌بهره و بدون مالیات اوراق قرضه‌ای که دولت منتشر می‌کند ۹ درصد است وقتی نرخ رسمی‌تجارتی بانکها ۱۲ درصد است همین بانکهای خصوصی و این سرمایه گذار خصوصی اگر کمتر از ۱۱ درصد بهره بگیرد در یک بانک توسعه صنعیت سرمایه گذاری نمی‌کند حالا این وضع پیش می‌آید که ما از سرمایه، سرمایه‌گذاری نمی‌کند حالا این وضع پیش می‌آید که ما از سرمایه سرمایه گذار خصوصی در بانک توسعه صنعیت استفاده بکنیم یا نکنیم این بحثی است که اقتصاددانها باید بکنند که آیا ما تمام بانکهایمان تمام تشکیلاتمان مثل بانکهای دولتی خواهد بود که وقتی یک کسی رفت آن هم در محیط ایران یکی پروژه‌ای برد وقتی دارای تشکیلات و تجهیزات کافی نیست وامی‌می‌گیرد و بعد نتواند پس بدهد و نتیجتاً اغلب خانه‌ها و کارخانه‌ها در وثیقه بانکهای خصوصی یا نیمه دولتی باشد توضیح دادند که مطالبه‌ها سوخت نشده است این دلیل دقت این بانک است دلیل تشکیلات این بانک است دلیل سرمایه و سنجش سرمایه‌گذاری این بانک است عرض کردم این بحث پیش می‌آید که ما اساساً باید یک چنین صندوقی را اجازه بدهیم که بخش خصوصی سرمایه‌گذاری بکند یا همه مال دولت باشد مگر دولت خودش بانک دولتی کم دارد بانک مرکزی داریم بانک ملی بانک کشاورزی داریم بانک رهنی داریم هر کدام در رشته خودش فعالیت می‌کند اگر ما می‌خواهیم سرمایه‌گذار خصوصی سرمایه‌گذاری کند حداقل ۱۱ درصد را باید بهش بدهد دیوانه که نیست در غیر این صورت اگر نمی‌خواهید سرمایه‌گذاری کند حرف دیگری است می‌رسیم به قیمتها فرمودید رشد کشاورزی ما در دوره برنامه کافی نبوده، بله کافی نبوده هیچ کس ادعا نکرده است که رشد کشاورزی مثل رشد صنعتی ما بوده اما به این امر بزرگ اقتصادی توجه بفرمائید که رشد کشاورزی یک مملکتی مادام که رشد نسبی صنعتی به وجود نیاید قابل تحقق نیست شما مادامی که در یک مملکت نمی‌توانید تراکتور بسازید سطح کشاورزی را همی‌نمی‌توانید بالا ببرید پس رشد صنعتی در یک کشور رو به توسعه تحقق دارد به توسعه تمدن در مورد کشاورزی برای تحقق رشد کشاورزی این تحقق انجام گرفته خوشبختانه صنایع بدوی و مادر که رشد کشاورزی با آن مربوط است تحقق و انجام گرفته که در برنامۀ پنجم همانطوری که شاهنشاه در مصاحبه شان فرمودند به رشد سریع کشاورزی خواهیم رسید، ما قبل از اینکه یک سدی را بسازیم آب را از کجا بیاوریم تا بتوانیم کشاورزی کنیم مادام که ما تلمبه نداریم که آب را درآورده و زمین را آباد کنیم چطور می‌توانیم کشاورزی را تقویت کنیم حالا این بانک چکار می‌کند؟ بانک آمده است در ظرف این ده سال ۴۰۰ طرح صنعتی این مملکت را تصویب کرده وام داده در نیتجه کار آنها راه افتاده، شما هیچ می‌دانید این باک حتی حساب جاری ندارد این بانک غیر از تقویت صنایع در ضابطه اساسنامۀ خودش کار تجارتی نمی‌کند و کاملاً تحت نظارت دولت است برای اینکه وظیفه‌اش مشخص است و این بانک در ظرف ده سال ۱۱ درصد سود برده بنده بانکهای خصوصی را به شما نشان می‌دهیم که در ظرف این ۱۱ سال ۸۰ درصد سود برده و کسی هم سراغشان نرفته‌اند (رامبد – از برکت بازرسی دولت شماست) مالیاتش را هم پرداخته (فرهادپور- عدالت اجتماعی چنین سودی را قبول نمی‌کند) جناب عالی هم می‌توانید سود ببرید مالیاتش را هم بدهید کسی حرفی ندارد در هر صورت بحث ما درباره صندوق بانک توسعۀ صنعتی است (پزشکپور- این رقم حداکثر مربوط به سود کدام بانک است؟) بنده خدمتتان عرض کردم دولتی نیست بانک خصوصی است (پزشکپور- من واقعاً اسمش را می‌خواستم بدانم) جناب پزشکپور جناب عالی می‌دانید و خدمتتان هم عرض می‌کنم که سئوال وکیل از وکیل مسموع نیست و اجباری هم ندارم که جواب سؤال شما را بدهم به هر حال صورت صندوق بانک توسعه صنعتی که امروز صحبتش است در ظرف این ۱۱ سال حقیقتاً توانسته است به صنایع سالم ما و به طرحهای صحیح صنعتی کشور کمک کند ولی مطلبی عنوان شد که آیا دولت تضمین می‌کند در مقابل این تضمین شاید آنها بروند وام بیشتری بگیرند اولا در ابتدای ماده نوشته است دولت می‌تواند ولی ملزم نیست اگر دید از درصد معقولی پیروی نیم کند وام نمی‌گیرد ثانیاً علاقه دارید که این مطلب محدود شود این یک پیشنهادی است گفته‌اند در برنامه چهارم ممکن است معذالک اگر خیلی به رقم علاقه داشته باشید ممکن است در کمیسیون رقم را مشخص کرد هیچ مهم نیست ولی آنچه اینجا مطرح شد فرمودند که مصرف کننده باید راضی باشد و مخصوصاً به قیمت اتومبیل اشاره کردند من بدون اینکه وارد باشم قیمت اتومبیل اشاره کردند من بدون اینکه وارد باشم قیمت اتومبیل گران است یا ارزان عرض می‌کنم این یک ضابطه کلی است اتومبیلی که در ایران ساخته می‌شود بر اساس تولید منحصر بازار ایران نمی‌تواند با یک کارخانه اتومبیل بیرون می‌دهد و بازارهای دنیا را هم در دست دارد رقابت بکند این قیمتها نمی‌توانند مثل هم باشند معذلک بنده با فرمایش جناب عالی از آن حیث که دولت دقت کند و به دخل و خرج این مؤسسات برسد و ببیند اگر قیمت بالا است این را تعدیل بکند موافقم، برسند و بگویند این گران بود ما ارزان کردیم ولی واقعاً فعلاً نمی‌شود گفت گران است اصل این است که یک روزی اتومبیل باید صددرصدر ساخت ایران باشد و اگر تا امروز ۵۰ درصدش ساخت ایران بوده با ایجاد صنایع مادر (ذوب آهن) در مملکت با به وجود آمدن ذوب آهن صد درصدش را خواهیم ساخت اصل این است که این دلارها و لیره‌ها در خزانه کشور خودمان بماند اگر احیاناً فرمایش جناب عالی که من درش تردید نمی‌کنم قطعاً در اثر مطالعه بوده که مصرف گران و قطعاً هم گران است البته باید تعدیل کرد و اگر گران است یک ایرانی ریال را داده است به یک ایرانی دیگر غر از این است که ما دروازه را باز کنیم بگوئیم این از خارج بیاید و ارز ایرانی برود به جیب خارجی و خزانه این مملکت تهی بشود ما الان در آن مقام نیستیم که صنایع پا گرفته مملکت را از پا بیندازیم به همین دلیل هم ملاحظه می‌فرمائید که امروز در مملکت ما صنایع پا گرفته و مردم دارند می‌خرند و تازه آن اتومبیلی که در لندن درست می‌کنند باید قیمتش تعادل داشته باشد، بنده خیلی تعجب کردم اگر چنانچه احیاناً به دستگاه مدیریت و کیفیت اجرائی این بانک ایرادی دارید بفرمائید تا حدی که دولت نظارت دارد رسماً بنویسید بروند تحقیق کنند اما اگر ایرادی نیست نباید پشت این تریبون به آن کسانی که صادقانه در این مملکت کار کرده‌اند ایراد گرفت هیچ ایرادی به این بانک وارد نیست حساب و کتابش روشن است یک وامی‌را گرفته و به ۴۰۰ طرح وام داده بیست میلیون، ده میلیون داده نرخش معلوم و قرارداد آن هم ملعوم، به این ترتیب ما باید مطالبی را که در پشت این تریبون می‌گوئیم طوری نباشد که مؤسسات اعتباری مملکتمان را بخواهیم متزلزلشان بکنیم به هر صورت لایحه‌ای که آمده بحث این است که چون به موجب اساسنامه بانک توسعه و ترمیم این بانک در دنیا به مؤسسات دولتی وام می‌دهند و به مؤسسات خصوصی نمی‌دهند چون کشور ما احتیاج به استفاده از این اعتبارات داشت در آن بانک به صورت خصوصی تأسیس شده که اداره کنندگان اینها صلاحیت داشته باشند و تحت کنترل بخش خصوصی باشند تابع نوسانات سیاسی دولت نباشند این بانک تشکیل شده توانسته اعتبارات را تحصیل کند حالا باید بگوید من آن چنان اعتباراتی بدست آورده‌ام که می‌توانم از منابع دیگر وام بگیرم شما که برای بخش خصوصی که در برنامه چهارم مقرر داشته بودید که تا این اندازه می‌تواند وام بگیرد بنده عرض کردم که در کمیسیون پیشنهاد بفرمائید هر حدودی که شما قائلید با توجه به امکانات بانک با توجه به سیاست عمرانی دولت در نظر بگیریم به نظر من یکی از بهترین لوایحی است که تقدیم شده تقویت بانک توسعه صنعتی همانطوری که برای امور صنعتی و معدنی به وجود آ»ده برای امور کشاورزی هم به وجود آمده و تحت این شرایط وام می‌دهد و اساس صنعت و اقتصاد ما را دگرگون کرده و ما افتخار به رشد ۱۱ % آن می‌کنیم و باید تصریح شود که این اعتبارات بدلیل صحت و توفیق طرحهای مصوب ثابت می‌کند که مؤسسه سالمی‌است وبنده قصد تصدیع نداشتم ولی بیانات جناب آقای رامبد همیشه شیرین و توأم با کلیاتی است آن‌جنان که تحت تأثیر قرار گرفتم که جوابی لازم عرض کنم و اگر ایشان احیاناً به یکی از مؤسسات مملکتی ایرادی دارند به این بانک ارتباطی ندارد. (صحیح است)
نایب رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی – جناب اقای رئیس همکاران ارجمند توضیحات نمایندگان محترم اکثریت در مورد این لایحه سبب شد که لحظه به لحظه بر ابهامات افزوده بشود و آن حقایقی که در ضمن این توضیحات روشن نشد بیشتر سبب شد که ما در مخالفت خودمان محکمتر و مستدل‌تر بشویم.
بانک توسعه صنعتی و معدنی یک بانک خصوصی است. مشابه این بانک برای توسعه صنایع بانک اعتبارات صنعتی است که با اعتبارات عمرانی وابسته به سازمان برنامه بوجود آمده است اگر مقداری از این دفاعیات برای کمک به بانک اعتبارات صنعتی وابسته به سازمان برنامه بود کاملاً موجه به جا بود ولی اینجا دفاع از یک مؤسسه خصوصی است که در آغاز کر این مؤسسه خصوصی طبق استدلال اکثریت آن دوره برای اینکه در تأمین هدفهای خود بهتر موفق شود از مقدار قابل توجهی وام بدون بهره‌ی دولت استفاده کرد و مدتی متجاوز از ده سال که از وام بدون بهره و امتیازات دولت استفاده می‌کند.
قاعدتاً بانکی که برخوردار از کمکهای اعتباری دولت از جهت کمک به توسعه صنعت در کشور اقدام می‌کند می‌بایست در مجموعه سیاست صنعتی کشور تأثیر به سزا گذاشته باشد و این نکته‌ای را که جناب آقای دکتر دادفر اظهار داشتند نمی‌دانم چگونه ارتباطی ندارد؟ قیمت کالاهای صنعتی در این مملکت و سیاستی که این بانک معمول می‌دارد به اعتقاد من با هم ارتباط بسیار روشن دارد اگر این بانک سیاست صحیح را اعمال می‌کرد و به اندازه سهم خود دراین سیاست مؤثر واقع می‌شد که صنعت کشور پیش برود ولی یک پیشرفت مصنوعی نباشد خطرناکترین سیاستها در توسعه صنعیت برای هر کشوری این است که صنعت پیشرفت بکند ولی پیشرفت مصنوعی باشد یعنی اگر دولت حمایت‌های خودش را بردارد قیمتها را نظارت بکند که در میزان صحیح و عادلانه باشد آن صنعت قابل دوام و گردش نباشد اینکه در اینجا مثال زده شد راجع به اتومبیلها صحیح بود همین اتومبیلها را ک مصرف کننده داخلی به بهائی که همه می‌دایم می‌خرد اگر بخواهد نظیرش را در خارج بخر شما می‌دانید که چقدر تفاوت دارد و تازه در این تفاوت مالیاتهای کشورهای تولید کننده منظور شده یعنی اگر قرار باشد ما اتومبیلهای ساخت داخلی با سایر کالای ساخت داخلی را دی بازار جهانی عرضه بکنیم قادر به مقاومت و مقابله نیستیم چرا؟ اگر قرار باشد، که دولت با سیاست‌های حمیاتی مصرف کننده را تحت فشار قرار بدهد و کالاها را به چندین برابر قیمت به مصرف کننده تحمیل کند در چنین صورتی ما دارای یک صنعت پیشرفته‌ای نیستیم بلکه این یک پیشرفت مصنوعی است و این بانک که در اعمال سیاست صنعتی کشور سهیم و دخیل بوده است در طی این مدت می‌بایست به طرحهائی کمک می‌کرد که آن طرحها در استانداردهای جهانی تهیه بشود و در بازارهای آزاد و در برابر قیمت‌های جهانی قابلیت ایستادگی و مقاومت داشته باشد و در این جهت البته برنامه کلی دولت هنوز در جهت تکمیل صنعتی کردن به آن مرحله‌ای نرسیده که مصرف کننده بتواند از نرخ عادلانه در خرید کالاهای صنعتی استفاده بکند و این بانک هم که یکی از عوامل تنظیم سیاست صنعتی بوده است در این قسمت توفیقی نداشته است بنابراین از این جهت این بانکی است که در اجرای سیاستی که می‌بایست اجرا می‌کرد ناموفق است (مهندس معتمدی – در مجموعه سیاست صنعتی کشور کشور که موفق بوده) به همین دلیل که عرض کردم در مجموع یک بانک ناموفق است (دکتر دادفر- به هیچ وجه اینطور نبوده چرا می‌فرمائید ناموفق هستیم؟) عرض کردم در مجموع ناموفق بوده است یکی از این جهت از جهت دیگر فرمودید در یک سال ۴۴ با علتی که توضیح نفرمودید و اگر می‌نمی‌دانم تقصیری ندارم شما فرمودید در سال ۴۴، ۲۰ درصد جایزه به صاحبان سهام داده شده است بانکی که به منظور توسعه صنعتی از وام بدون بهره استفاده می‌کند به چه مجوزی ۲۰ درصد به صاحبان سهام خود پاداش داده و به طور متوسط به طوری که جناب دکتر دادفر فرمودند ۱۱ درصد در طی ای سالها یعنی از بیشترین بهره رسمی‌که ۸ درصد بهره قرضه دولتی است ه تجاوز می‌کند به چه مناسبت بانکی که مسؤل توسعه صنعتی بوده چنین رقمهای خاصی را به سهامداران خود اختصاص داده است مضافاً بر اینکه به این نکته نه اینجا اشاره‌ای شد و نه توضیحی داده شد که سهامداران این بانک به چه میزان خودشان از وامهای بانک استفاده می‌کنند و این نکته بسیار جالبی است که اگر معلوم شود که سهامداران این بانکها به چه میزان از وامهای بانک استفاده می‌کنند یعنی وام بدون بهره دولت به چه نسبت به جیب این سهامداران رفته است که در واقع آنها را باید به این ۱۱ درصد سود و به این ۲۰ درصد جایزه افزود (دکتر الموتی- طرح اقتصادی است وامی‌داده است) بله هر وامی یک طرحی دارد یک گیرنده دارد ولی به طرح کسی وام نمی‌دهد به گیرنده وام می‌دهند. آیا شائبه این بود که ممکن است یکی وام بدهد و وام بدون طرح باشد هیچ وامی‌بدون طرح نیست هر وامی یک موضوع دارد و یک گیرنده‌ای در اینجا مورد بحث گیرنده وام است به هر حال این بانک در جهت سیاست صنعتی لااقل در بخش تنظیم قیمت یک بانک غیر موفقی بوده (دکتر دادفر – آ«هم معلوم نیست ادعا است) حالا می‌پردازیم به قسمت طرح که ایشان اشاره فرمودند یک بانکی وام می‌دهد به یک طرح صنعتی جزء این طرح آیا قیمت نیست؟ جزء این طرح قیمتی که این کالا باید به مصرف کننده داده بشود نیست؟ اینجا بانک این قیمت را عادلانه شناخته است وام داده و یا اینکه می‌دانسته غیر عادلانه است (دکتر دادفر- دلیل غیر عادلانه بودن قیمت چیست؟) باز وام داده بنابراین به وامهائی که می‌دانسته کالای آن به طور غیر عادلانه بدست مردم می‌رسد به یک چنین طرحهائی این بانک وام داده (دکتر دادفر- ادعا است) اینها را جنابعالی تشریف می‌آورید می‌فرمائید ولی یادم هست در یکی از بحثهای بودجه جنابعالی در جیب خودتان یک قوطی دارو گذاشتید روی همین تریبون و فرمودید که این داروئی را که مادر اینجا می‌سازیم به مراتب گران تر می‌خریم از آن که کشورهای همسایه می‌سازید بنابراین خود جنابعالی یک سند در اینجا ارائه فرمودید در هر حال بانکی ناموفق در مورد سیاست و هدف خود بانکی اجحاف گردد اختصاص سود به صاحبان سهام خصوصی چنین بانکی از مجلس تضمین می‌خواهد که دولت بیاید وامهای موهوم و نامعلوم آ«را برای آینده تضمین کند این چنین سیاستی مورد قبول ما نیست سیاستی مورد قبول ما است که مؤسسات خصوصی وجود داشته باشند ولی در چهارچوبی معقول روی پای خودش بایستد سیاستی که اعتبارات دولت و امکانات ملی اختصاصی داده بشود نه به یک گروه خاصی به عنوان سرمایه‌گذار خصوصی مورد قبول ما نیست و ما با یک چنین لایحه‌ای که وامهای موهوم و نامعلوم خصوصی را تضمین کند موافق نیستیم.
دکتر الموتی – تز و روش شما مورد قبول ما نیست و مال خودتان است.
نایب رئیس- آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری – در بحثهای اقتصادی همیشه باید سعی کرد که با عقل و منطق و رقم سرو کار داشت و نه با احساسات و شعار دادن و من فکر می‌کنم که شأن این تریبون مقدس همین است که حقایقی را آشکار بگوئیم مسائل را با موشکافی طرح کنیم و مشکلات مملکت را بیان کنیم و به فکر راه چاره باشیم نه اینکه فقط یک مطالبی را به صورت یک مشکل بزرگ پیش پا بیاندازیم بدون پیدا کردن راه حل و حس یأس و ناامیدی در مردم ایجاد کنیم اگر ما فریاد بکشیم که صنایع ایران موجب ترقی قیمتها شده است و موجب اجحاف به مصرف کننده است و موجب تورم قیمت‌هاست ولی حقایق مطلب رانه بینیم یک کار مضری به حال مملکت کرده‌ایم و آن این است که ایجاد صنعت و توسعه صنعت را محکوم کرده‌ایم و آن چیزی است که سیاسیت استثمار می‌خواهد که کشورهای در حال رشد به فکر آن نباشند که صنایع خودشان را توسعه بدهند (احسنت) پس اصل مطلب را باید بیان کنیم بارها در برنامه‌های مملکتی به خصوص شاهنشاه آریا مهر فرموده‌اند تذکر داده‌اند که ما باید یک برنامه اساسی و کلی داشته باشیم که جمعیت زحمت کش و فعال این مملکت که ۷۵% زارع هستند و ۲۵% شهرنشین که در امور تجارتی و صناعت فعالیت می‌کنند این تناسب را معکوس کنیم یعنی ۷۵% صنعتگر و تاجر و فعال در امور اقتصادی و تجارتی باشند و ۲۵% در امور کشاورزی فعالیت کنند اگر ما بخواهیم چنین برنامه صحیحی را به موقع اجرا بگذاریم به غیر از راه توسعه صنایع آقای رامبد طریق دیگری هست؟ آیا شما فقط فکر می‌کنید باید به زارعین بگوئیم از تراکتور و گاو آهن صرف نظر کند و بیاید تهران قدم بزند ولی نباید اول مراکز صنعتی به وجود بیاوریم شهرهای صنعتی تأسیس کنیم کارخانه‌هائی به وجود بیاوریم در این کارخانه‌ها زارع را و بچه زارع را بیاوریم تربیت کنیم و تعلیم بدهیم کارآ»وزی کند یاد بگیرد صنعتگر بشود تا بتوانیم با استفاده از نیروی تعلیم دیده و فعال آنها صنعتی جدید را توسعه دهیم یعنی تناسب سالم ۷۵% - ۲۵% را به وجود آوریم این کارها هم برای مملکت هم برای دولت و هم برای صنایع و هم برای مصرف کننده خرج دارد بارها گفته‌ام و باز تکرار می‌کنم کار آسانی نیست که شما از یک بچه ده نشین یک متصدی ماشین تراش تربیت کنید یک کارگری بشود که بتواند پشت ماشین تراش بایستد و سرسیلندر بتراشد و با دستگاه دقیق مراقب باشد سرسیلندری که می‌تراشد مطابق الگوئی باشد که به او داده‌اند و یک دهم و یک صدم میلی متر اختلاف نداشته باشد تربیت کردن یک کارگر متخصص برای آن کسی که صنعتی را در ایران به وجود می‌آورد زحمت دارد خرج دارد کارگر باید به خارج بفرستد تربیت کند سرک کارگر باید تربیت کند در خود کارخانه باید مرکز تعلیمات به وجود بیاورد مقدار زیادی اسباب کارش را از بین ببرد و سرسیلندری را کنه می‌تراشد جزء ضایعات دور نیندازد اینها تمام این مخارج بر می‌گردد روی خرج کلی آن صنعتی که در این مملکت بوجود آمده و تولیدی که می‌شود این پول از کجا باید بیاید از آسمان باید بیاید؟ این پولی که باید خرج تعلیم و تربیت و تمرین و آماده کردن کارگران فنی‌شان باید بکنند این پول را چه کسی باید بدهد؟ آن جبران خسارتی که شما باید بکنید برای اینکه اگر ماشینهائی را کارگر ناوارد بکار بیاندازد و خراب کند و دوباره باید تعمیر کنند خرج تعمیر این ماشینهای نو که در نتیجه تعلیمات کارگر خراب شده‌اند خرج اینها را چه کسی باید بدهد؟ آن متخصصی که ما ناچاریم از خارج بیاوریم حتی ایرانی‌اش را هم باید دو برابر ممالک دیگر حقوق بپردازیم این خلاصه مشکلاتی است ه صاحبان صنایع با آن مواجه هستند یک نفر متخصص حسابداری صنعتی ایرانی را که در این رشته تحصیل‌کرده برای اینکه علاقمندش کنند که از آمریکا برای خدمت به ایران دعوت نمایند ناچار شده‌اند دو برابر حقوق به او بدهند و راهش هم همین است چون آن متخصص می‌آید سالی صد متخصص در ایران تربیت می‌کند و بعد از مدتی از این مشکلات رهائی می‌یابیم این قسمت تعلیم و تربیت کادر از سطح کارگر تا سطح مدیریت برای صنعت جوان ما نهایت اهمیت را دارد و این خرج دارد و این خرج را باید پرداخت کنیم. (یک نفر از نمایندگان مصرف کننده باید بپردازد) در تمام سطوح باید پرداخت کند این یک فداکاری است که از ابتدا دولت تشخیص داده و سرمایه‌ای بدون ربح در یک بانکی که مأمور این کار بوده گذاشته و از این فداکاری شروع شده و تا به آن قسمتی که مصرف کننده هم برای یک مدت معینی باید فداکاری نماید بارها اعلیحضرت همایونی فرموده‌اند حمایت از صنایع باید معقول باشد تا برای هر صنعتی برای مدت محدود و معقولی باید سعی نماید هم کالایش را مشابه با کالای خارجی کند و هم قیمت را قابل رقابت کند کما اینکه در صنایعی که در ایران سابقه بیشتری دارند این امر حاصل شده است امروزه دیگر در صنعت پارچه بافی بخصوص در پنبه و پشم ما می‌بینیم که اجناسمان به همان مرغوبیت است و از لحاظ قیمت می‌تواند رقابت کند (پزشکپور- آقای خواجه نوری همین چند روزه قیمت کالاهای مصرفی را افزایش دادند) رشته کلام را پاره نفرمائید بنده از لحاظ تخصص و آن اطلاعاتی که دارم به عرض شما برسانم و این تنها برای شما نیست برای افکار عمومی است برای اینکه طوری نباشد که خدای نخواسته بگویند در مجلس شورای ملی اشخاصی هستند که با صنعتی کردن مملکت مخالف هستند.
دکتر بهبودی – ما با فئودالهای صنعیت مخالفیم و اجازه نمی‌دهیم که چنین فئودالهایی ایجاد شود.
نایب رئیس- خواهش می‌کنم نظم جلسه را رعایت بفرمائید.
خواجه نوری – رشته سخن قطع شد ولیکن بنده باید عرض کنم درباره این صنایع که نسبتاً سابقه بیشتری دارند اکنون حمایت دولت کمتر شده است و آنها در وضعی هستند که هر روز سعی دارند بازاریابی کنند و در بازارهای خارجی می‌روند و با اجناس خارجی در سطح بین‌المللی رقابت می‌کنند امروزه کفش ایرانی با همان مرغوبیت کفش چکسلواکی که خودش بزرگترین صادر کننده کفش در دنیا بود رقابت می‌کند و این اسباب افتخار ماست یک روز ی ما این تحملات را کردیم و حمایت از چنین صنایعی کردیم و حالا این صنایع مشغول اداء دین خودشان به مملکت و مصرف کننده هستند. مصرف کننده کیست؟ مصرف کننده کسی است که باید برایش کار فراهم کرد. آقای رامبد ما نباید فقط روز میابع نفت تکیه کنیم و بگوئیم چون ارز داریم باید جنس وارد کنیم و نباید در فکر توسعه صنایع باشیم و مردم را به تنبلی عادت دهیم البته من نمی‌گویم اینها را آقای رامبد گفتند ولی این نتایجی است که دیگران می‌گیرند اشخاصی هستند متأسفانه در این مملکت که سعی می‌کنند صنعتی کردن این مملکت را تخطئه کنند.
پزشکپور – کسانیکه چوب لای چرخ صنعتی کردن این مملکت می‌گذارند همان فئودالهای صنعیت هستند.
خواجه نوری – برای اینکه به یک یک فرمایشاتتان جواب داده شود عرض می‌کنم که در این مملکت زندگی می‌کند ایرانی است و باید در این مملکت کار کند و در این مملکت باید کار در اختیارش بگذاریم و اگر صد تومان بدست می‌آورد اگر دو در صد چهار درصد اضافه بر معیار بین‌المللی خرج کند بهتر است تا اینکه در نتیجه بیکاری اصلا در آ»دی نداشته باشد و احیاناً جنس ارزان‌تر با سیاست امپریالیستی به صورت دامپنیگ در این مملکت وارد بشود و به مردم عرضه شود ما فریب سیاست‌های دامپنیگ امپریالیستی را نباید بخوریم یک وقتی بود برای همین صنعتی ریسندگی و بافندگی اشکال تراشی می‌کردند و می‌گفتند ژاپن پارچه می‌آورد هم وزن پنبه ایرانی و ارزان تر از قیمت پنبه خام در ایران می‌فروشد آیا ژاپن دلش به حال ما سوخته بود؟ نه خیر او منظورش این بود که ما از ایجاد صنعت ریسندگی و بافندگی صرفنظر کنیم و پنبه را خام صادر کنیم و او پارچه تولید کند و به هر قیمتی که دلش خواست به ما بفروشد عین این سیاست در مورد تمام کارها ممکن است اجرا شود هر صنعتی که در این مملکت به‌وجود بیاید ممکن است یک سیاست دامپینگ یک سیاست رقابت نامشروع به وجود بیاید و بخواهد آن صنعت را در نطفه خفه کند این وظیفه دولت است که بیدار باشد و از آن صنعت در ابتدای کار حمایت کند اما راجع به قیمتها همانطور که شاهنشاه در فرمایشات اخیرشان فرمودند از لحاظ حمایت صنایع و کنترل قیمتها باید با دقت توجه داشت صنعتی که به اندازه کافی از آن حمایت شده از حمایت آن دست برداشت و به آن صنعت گفت اگر می‌خواهی بمانی باید بروی در خارج بازاریابی کنی و مقدار تولیدات را بالا ببری و از بالا بردن میزان تولید نفع حاصل کنی نه اینکه به فکر تحمیل به مصرف کننده باشی و این سیاستی است که من اطلاع دارم اکنون در مورد صنایعی که قوامی پیدا کرده‌اند اجرا می‌شود ولی یک صنایعی است که امروز یا دیروز یا دو سال قبل تأسیس شده این صنایعی است که امروز یا دیروز یا دو سال قبل تأسیس شده این صنایع همانطور که صنایع نوع اول مدتی تحت حمایت بود باید ناچاراً از آنها باید حمایت شود ولی راجع به قیمتها و کنترل آنها باید حتماً یک عدالت اجتماعی در مملکت حکم‌فرما باشد و مطمئن باشید تا وقتی سایه شاهنشاه بر این مملکت است این سیاست با دقت و عقل و منطق به موقع اجرا گذارده خواهد شد و هر کسی که مجری امور باشد مخصوصاً وزیر اقتصاد این مملکت ناچار است که سیاست شاهنشاه را در این جهت اجرا کند و اجرا هم می‌کند اما راجع به آن ۲۰% که در سال ۴۴ داده شده و آقایان ایراد می‌گیرند برای این است که همانطور که آقای الموتی رقم دادند در سنوات قبل سود سهام در حدود چهار درصد شش درصد و حداکثر هفت و نیم درصد بوده و در این مدت شش سال سود سهام از حداکثر ۵ /۷ درصد و ۴% تجاوز نکرده (کورس – آن هم سهم داده‌اند پول نداده‌اند) در آن موقع چون صاحبان سهام بی اندازه ناراضی بودند و امکان داشت سهام این بانک بطور عجیبی در بازار شکست بخورد و از طرفی بانک در آن سال مقداری منافع برده بود برای تشویق صاحبان سهام این بیست درصد را آن هم به عنوان ازدیاد سرمایه سهم جدید به صاحبان سهام داده است و این عین حقیقت و مطلبی است که باید به عرض همکارارن محترم برسد تا سوء تفاهمی از این بابت در افکار عمومی‌ایجاد نشود (احسنت) اما سئوال شد که سهامداران بچه میزان از این وامها استفاده کرده‌اند؟ طرز دادن وام و سهیم شدن بانک توسعه صنعتی در طرحها یک سیاق و ترتیب صحیحی دارد یعنی اول طرح را مطالعه می‌کنند که آیا در ایران قابل اجرا هست یا نه ثانیاً از لحاظ اقتصادی برای مملکت مفید است یا نه پس از آن مقدار ی از سهام آ«صنعت را بانک توسعه صنعتی می‌خرد بد نیست اینکه این سهام را پس از ایجاد صنعت در بازار بفروشد و به این ترتیب سهامداران خصوصی را بیشتر علاقه‌مند کنند و همانطور که گزارش داده شد در مجلس از این چهارصد طرحی که تهیه شد ه و اغلب به طور سلامت بار خودشان را به منزل رسانده‌اند و تعهدات خودشان را به موقع انجام داده‌اند در این چهار درصد صاحب سهم شده است و این سهام آماده است که هر وقت سرمایه دار خصوصی می‌خواهد بخرد بفروشد و اینها را در بورس عرضه می‌کند به محض اینکه صنعتی راه بیفتد این سهام را در مورد بررسی ارائه می‌دهد و می‌فروشد بنابراین بانک سیاست ارشادی دارد یک سیاست تشویقی دارد به هیچ وجه قصد انتفاعی از این کار ندارد (صحیح است) جناب دکتر عاملی فرمودند این بانک غیر موفق است من نمی‌دانم موفقیت را چگونه می‌شود تلقی کرد وضع صنایع ایران را مقایسه کیند با دوره‌های قبل وقت زیادی نگذشته است وقتی مسائل نفت در ایران مطرح بود نخست وزیر وقت آمد پشت این تریبون و گفت ما قدرت ساختن لولهنگ نداریم متأسفانه این حرفی است که نخست وزیر مملکت گفت و همه به خاطر داریم اما امروز ما قدرت ساختن اتومبیل داریم، قدرت ساختن اتوبوس داریم، ما انواع مواد شیمیائی و داروئی می‌سازیم انواع مواد رنگی می‌سازیم انواع الیاف مصنوعی می‌سازیم کاغذ می‌سازیم آن جهارصد طرح را شما در نمایشگاه صنایع ملی خودمان دیدید و اغلب باور نمی‌کردند که چنین محصولاتی در ایران ساخته می‌شود. (مصطفوی – کاملاً صحیح است) بنابراین اگر یک مؤسسه‌ای توانسته است یک انقلاب صنعتی به تمام معنی در بخش خصوصی با سرمایه افراد به وجود بیاورد من فکذر می‌کنم اقدامات چنین مؤسسه‌ای در خور تقدیر است، عرض دیگر ی ندارم (احسنت – احسنت)
نایب رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ لایحه قانون اضافه کردن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به شرح زیر اصلاح گردد.
- تبصرۀ ۴ - دولت می‌تواند وامهائی که مؤسسات اعتباری خارجی اعم از دولتی یا غیر دولتی به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران پرداخت می‌کنند در حدود برنامه عمرانی کشور تضمین کند مشروط بر اینکه جمع این تضمین‌ها هیچگاه از دویست میلیون دلار تجاوز ننماید.
با تقدیم احترام – مهندس فضل‌الله معتمدی.
محترماً پیشنهاد نمی‌نماید به آخر تبصرۀ ۴ الحاقی به لایحه پرداخت ششصد میلیون ریال اعتبار به بانک توسعه صنعتی اضافه شود.
(مشروط بر اینکه اولا هیچگاه تضمین دولت از ده برابر سرمایه اصلی بانک تجاوز نکند و ثانیاً به مبالغ پرداختی از بخش عمومی‌به این بانک نیز معادل حداقل بهره وامهای خارجی بهره پرداخت شود.)
فرهادپور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ واحده اضافه کردن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به شرح زیر اصلاح شود.
مادۀ واحده – تبصرۀ زیر به عنوان تبصرۀ ۴ به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مصوب ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۸ اضافه می‌شود.
با تقدیم احترام – ضیاء احمدی.
پیشنهاد می‌کنم تبصرۀ ۴ ماده واحده به صورت زیر اصلاح گردد:
- تبصرۀ ۴ – دولت می‌تواند تا مبلغ پنج میلیارد ریال از وامهائی که مؤسسات اعتباری خارجی اعم از دولتی یا غیر دولتی به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران پرداخت می‌کنند در حدود اعتبارات برنامه‌های عمرانی کشور تیضمین کند. اصل و بهره اقساط وامهای مزبور توسط بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران پرداخت می‌گردد.
دکتر اسفندیاری.
پیشنهاد می‌نماید در ماده واحده لایحه قانون اضافه کردن یک تبصره به قانون اجازه اعطای مبلغ ششصد میلیون ریال اعتبار بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران اصلاحات زیر به عمل آید.
۱- در آخر تبصرۀ ۴ قبل از کلمه تضمین جمله (پس از موافقت وزارت دارائی) اضافه شود.
۲- تبصرۀ دیگری به ذیل مادۀ واحده به شرح زیر اضافه گردد.
«بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران مکلف است در هر مورد که تقاضای وام دارد مدارک و اطلاعات لازم را در اختیار وزارت دارائی گذارده تا در صورت حصول اطمینان از پرداخت اقساط وام مورد نظر گزارش لازم را به دولت تقدیم نماید»
با تقدیم احترام – حسین یوسفی.
نایب رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی
۱۰- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی
نایب رئیس- آقای دکتر ولیان فرمایشی دارید بفرمایید.
دکتر ولیان-(وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی) – با اجازه مقام ریاست و خانها و آقایان:
نظر به این که بسط مفاهیم و آشنایی مردم با اصول و فواید و تعلیمات تعاونی و فراهم نمودن تدریجی موجبات همکاری افراد و تجمع و تمرکز سرمایه‌های کوچک و توسعه منابع اعتباری و بسط سازمان‌های تعاونی کشور، توسعه کلیه امور تعاونی را وسیله وزارتخانه مسئولی ایجاب می‌نماید علیهذا لایحه قانون تبدیل نام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون را در ماده ۲ تقدیم و استدعای بررسی و تصویب آن را دارد.
نائب رئیس - لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- ختم جلسه
۱۱ - ختم جلسه
نائب رئیس - با اجازه خانمها و آقایان محترم بقیه لوایح جلسه امروز به جلسه بعد موکول می‌شود بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم دستور و تاریخ جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
نائب رئیس مجلس شورای ملی -دکتر جواد سعید.