مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ بهمن ۱۳۴۷ نشست ۱۰۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۳ بهمن ۱۳۴۷ نشست ۱۰۵
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۱۰۵
| مجلس در ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین بااجازه
- آقایان اولیاء- کریم بخش سعیدی- کیوان- ریگی- مهندس قادر پناه- اخلاقی- مهندس اربابی- مهندس ارفع- بختیاری پور- جاماسبی- دکتر حکیم شوشتری- دکتر خطیبی- شاخوئی- عجم- مهندس عطائی- دکتر عظیمی- دکتر فربود- کلانتر هرمزی- معزی- دکتر اعتمادی- امام مردوخ- دکتر رفعت- دکتر موثقی- مهرزاد- دکتر یگانگی.
غائبین بی اجازه
- آقایان روحانی- دکتر ملکی.
غائبین مریض
- آقایان فیاض- دکتر قهرمان - ایلخانی پور- شکیبا- بختیار بختیاریها- پرویزی- پردلی- پزشکی- دیهیم- ساگینیان- محمد ولی قراچورلو- کاسمی- مافی- دکتر رشتی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: ماهیار- بدر صالحیان- رامبد- دکتر عاملی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: ماهیار- بدر صالحیان- رامبد- دکتر عاملی
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای ماهیار بفرمایید.
ماهیار- با اجازه مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم، ده هزارمین روز سلطنت پر میمنت و با سعادت اعلیحضرت همایونی، شاهنشاه آریامهر رهبر دادگستر و خردمند و فرهنگ پرور ملت ایران را از طرف خود و حزب ایران نوین به پیشگاه همایونی و همه نمایندگان محترم ملت و فرهنگیان و فرهنگ دوستان و اهالی شاه دوست و میهن پرست ایران صمیمانه تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم.
شاهی که در آغاز سلطنت و مقارن با بحرانهای شدید جهانی و جنگ خانمانسوز بین المللی دوم، با در دست گرفتن سکان کشتی طوفان زده ایران و قبول مسئولیت خطیری که به عهده معظم له واگذار شده بود لحظه‌ای نیاسودند و برای نجات میهن و حفظ و حراست کشوری پر افتخار و ملتی حق شناس شبانه روز مساعی خود را مصروف و مبذول آسایش و آرامش ملت فرمودند، شایسته تعظیم و ستایش اند.
شجاعت و شهامت در آن لحظات مخوف و مهیب که کمتر رهبری یارای ابراز آن را داشت بسیار مغتنم و گرانقدر بود. شاهنشاه محبوب ما با شجاعت و شهامت و تهور و فداکاری به خاطر حفظ و حراست ایران با مشکلات عدیده و موانع بی شمار در جنگ و ستیز برآمدند. دشواریهای ملک و ملت را یکی پس از دیگری محو و مضمحل و نابود ساختند، همین که مصائب و بلایای خارجی با حسن تدبیر از بین رفت، زمان تمشیت و رسیدگی به وضع داخلی آغاز گردید. قلب رؤف و مهربان، سعه صدر و علو طبع، شفقت آسمانی و روح پر از مدارا و گذشت معظم له، دادگستری و دادپروری توسعه فرهنگ از صفات بارز و روشن رهبر عالیقدر ما محسوب می‌شود (صحیح است) ده هزار شبانه روز به خاطر رفاه و آسایش و سعادت و سلامت ملت خود رنجها بردند و کوششها مبذول فرمودند. افکار عالی انسان و مکارم و سجایای ملکوتی که خدای بزرگ در نهاد پاکشان متمکن فرموده معظم له را برانگیخت تا در راه مبارزه شدید با اهریمنان جهل و فقر و مرض که سه عامل مهلک و خطرناک جامعه بشریت است بپا خیزند و برای نیکبختی و بهروزی انسانها ندای تشکیل لژیون خدمتگزاران بشر را به گوش جهانیان برسانند. این صدا و این ندا سروش عالم غیب و تراوشی از روحی عظیم و فکری عالی بود و چون از دل برخاسته بود بر دلها نشست و مقبول طبع بشر دوستان و ارباب معرفت و داد قرار گرفت و با تعظیم و تکریم زایدالوصف مواجه گردید. لژیون خدمتگزاران بشر که سپاهیان دانش و بهداشت و عمران را در اختیار ملل محروم قرار می‌دهد و تحول و دگرگونی عظیمی در زندگی آنان به وجود می‌آورد حائز کمال اهمیت و افتخار است، افتخار برای ملتی کهن با تاریخ درخشان شاهنشاهی است، افتخار به نحوه تفکر و تأمل نژاد پاک ایرانی است، افتخاری بزرگ برای فرهنگ مستغنی و تمدن درخشان و بشر دوست میهن ماست، کارنامه ده هزارمین روز سلطنت آکنده و مشحون از اقدامات مفید و عظیمی است که کشور را در زمره کشورهای مترقی و متمدن قرار می‌دهد. فرمایشات گهربار شاهنشاه که در سفر و حضر اظهار می‌فرمایند سرشار از علاقه شدید معظم له به عاطفه عالی میهن پرستی، و ملت نوازی و بشر دوستی است فرمایشات شان پر از نکات و دقایق و افکار و اندیشه‌های روحی بزرگ و عالی است. ده هزار روز و شب از خود گذشتگی و ایثار و در فکر آسایش ملت بودن و زندگی او را مقرون به سعادت و سلامت کردن کار پیامبران و رهروان عدل و داد است. دارا بودن رهبری عادل و خردمند عطیه الهی و لطف و عنایت خاص پروردگار است (صحیح است) خدای مهربان وجود مقدس شاهنشاه را برای سلطنت و رهبری ملت ایران یعنی رهبری خردمندانه و انقلاب سپید و مقدس شاه و ملت، الغاء رژیم ارباب رعیتی، آزادی دهقانان و کارگران، تشکیل سپاهیان انقلاب، اتخاذ سیاست مستقل ملی، برخورداری زنان یعنی مادران و مربیان اجتماع از آزادی‌های اجتماعی و سیاسی و خانوادگی ملی کردن صنعت نفت، انقلاب آموزشی و اداری، سهیم کردن کارگران در سود کارخانه‌ها، ایجاد کارخانه‌های ذوب آهن و پتروشیمی، تأسیس خانه‌های انصاف و شورای داوری، لوله کشی گاز و فروش آن به خارج، اجرای هزاران برنامه‌های عمرانی و آبادانی که بر شمردن آنها مثنوی هفتاد من کاغذ شود.
اجازه می‌خواهم برای سنجش مبارزه با بیسوادی که در سال تحصیلی ۴۷-۱۳۴۶ فقط به وسیله سپاهیان دانش یعنی سربازان جانباز شاهنشاه انجام گرفته آماری به استحضار ساحت مقدس مجلس برسانم:
تعداد دانش آموزان کلاسهای سپاهیان دانش از سن ۶ تا ۱۵ سالگی ۱۳۰۳۰۲۲ نفر.
تعداد بزرگسالان کلاسهای سپاهیان دانش از سن ۱۵ سالگی به بالا ۱۷۲۲۴۲ نفر.
تعداد مدارس معمولی روستاها ۱۸۲۷۲ باب.
تعداد مدارس سپاهی دانش ۳۶۳۴۹ باب.
با توجه به تعداد روز افزون دانش آموزان و دانشجویان و تأسیس مدارس ابتدائی و متوسطه و عالی که ذکرش موجب اطناب کلام می‌گردد پیروزی‌های غیر منتظره‌ای را نوید می‌دهد. رهبر عالیقدر ما نه تنها سیاستمداری محبوب و مدبر و روشنفکر و مورد احترام جهان است بلکه شخصیتی شایسته فرهنگی و معلم و مربی دلسوز برای همه است (صحیح است) با دستور و فرمان این معلم دلسوز و این رهبر عالیقدر عنقریب بی سوادی در مدت ده سال از ایران ریشه کن خواهد شد.
همکاران ارجمند با توجه به عرایضم و امعان نظر در اقداماتی که در زمان سلطنت با سعادت رهبر عالیقدر ما شاهنشاه آریامهر صورت تحقق پذیرفته جز عنایات و الطاف الهی که به وسیله سایه اش شامل حال ملت ایران گردیده نمی‌توان تفسیر و تعبیر دیگری نمود.
- به قومی که نیکی پسندد خدای
- دهد خسروی عادل و نیک رای
- جوان و جوان بخت و روشن ضمیر
- به دولت جوان و به تدبیر پیر
پروردگار نوری از انوار خود را جهت آسایش و آرامش ملت خدا دوست ایران بر کشور باستانی ما متجلی فرمود. این شعاع پر خیر و برکت و این فره ایزدی در وجود مقدس شاهنشاه چشمه‌ای مشحون و لبریز از آب حیات و زندگی و آزادی و خوشبختی بر روی ملت ایران و جهان انسانیت بگسترد. این نور، نور ایزدی است، تجلی رحمت الهی است، بخشایشی برای ضعفا است و رحمتی جهت دهقانان و کارگران و زنان ایران است، زبان حال ملت این ابیات غزل عارف ربانی جلال الدین محمد مولوی بلخی است. ملت ایران با تجلیل و تعظیم توأم با اعجاب می‌گوید:
- آمد مسیح از آسمان در حلقه بیچارگان
- بهر شفای عاشقان استاد دانا آمده
- معجز نما، معجز نما ای شهسوار لافتی
- این بندها را برگشا ای نور یکتا آمده
(این بندها همان بندهای بندگی و بردگی دهقانان و کارگران و زنان ایران بود که ایشان با همت عالی خود گسستند).
- این بخت و دولت را نگر وین فتح و نصرت را نگر
- سلطان عزت را نگر در خانه ما آمده
- ای مظهر صدق و صفا وی معدن لطف خدا
- ای گوهر بی منتهی از سوی بالا آمده
خدایا، پروردگارا، تو را بیش از حد و حصر ستایش می‌کنیم که چنین ملکی ملک و رهبری دادگستر و مهربان به ما عنایت فرمودی و از درگاه پر کرامتت خواهانیم که ده هزارها روز دیگر با عزت و شوکت و جلال و عظمت و سعادت و سلامت بر عمر شاهنشاه محبوب ما بیفزا تا در سایه و آسایش او به خوشی و خرمی بغنویم و بیش از پیش به درگاهت ثنا خوان و سپاسگزار باشیم.
- بختت ازلی باد و بقایت ابدی باد (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای بدر صالحیان بفرمائید.
بدر صالحیان- جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم، روز بیست و ششم شهریور ماه ۱۳۲۰ شاهنشاه آریامهر در بیست و دومین سال زندگی با قرائت یک خطابه تاریخی در مجلس شورای ملی سلطنت خود را آغاز فرمودند. از آن تاریخ تا امروز ده هزار روز سپری شده است. ده هزار روزی که هر روز آن صفحه زرینی بر صفحات گرانبهای تاریخ دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی ایران زمین افزوده است.
عموم خانمها و آقایان محترم به خاطر دارند که روز ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ بر اثر حمله قوای بیگانه و اشغال مملکت و فشار اجنبی اعلیحضرت رضا شاه کبیر از سلطنت استعفا و مسئولیت مقام پادشاهی را به ولیعهد و جانشین خود تفویض فرمودند.
شاهنشاه آریامهر در چنین روز و با چنان شرایط و اوضاع و احوالی وارث تاج و تخت پادشاهی شدند، یعنی روزی که بر اثر حمله قوای بیگانه از دو طرف کشور ایران مورد تجاوز و اشغال قرار گرفته بود، امنیت از مملکت رخت بر بسته و سربازخانه‌ها از سربازان خالی گشته بود خزانه تهی، فقر و فاقه دامنگیر عموم شده و قحطی و مرض بر سراسر میهن ما حکومت می‌کرد. به جای صدای پای پاسداران وطن در همه جا آوای ناهنجار چکمه سربازان بیگانه به گوش می‌رسید. راه آهن سراسری ایران که با قران قران پول فرد فرد مردم مملکت و با اراده استوار و آهنین رضا شاه کبیر از صعب العبور ترین مناطق کشور برای تأمین رفاه ملت کشیده شده بود در خدمت حمل و نقل سربازان خارجی و فعالیتهای نظامی آنها قرار گرفته بود. خواربار مورد احتیاج مردم برای رفاه نیروی اشغالگر مصادره می‌شد گرانی زندگی همه را از پای درآورده بود و به طور کلی شیرازه امور چنان از هم گسیخته بود که خوش بین ترین افراد حتی نمی‌توانستند امیدوار باشند به اینکه روزی امنیت و آزادی و آسایش از کف رفته را بازیابند، ولی در چنین ایامی یک روح جوان و با ایمان و یک وجود سراپا شوق و عشق به وطن در همین مکان مقدس به کلام الله مجید سوگند یاد کرد که به وظایف خود در حفظ قانون اساسی و استقلال و تمامیت کشور و اعتلای نام میهن عزیز خود تا پای جان کوشا باشد، آن روح با ایمان و وجود مالامال از عشق وطن محمدرضا پهلوی شاهنشاه آریامهر است که در طول ده هزار روز سلطنت آنچه در قدرت داشته است برای سرافرازی و سربلندی ایران و ایرانی دریغ نورزیده (صحیح است) و ایران اشغال شده آن روز را در سایه نبوغ ذاتی و ابتکار شخصی و وطن پرستی واقعی به ایرانی مبدل ساخته است که امروز نامش را در صفحات اول روزنامه‌های جهان جزو کشورهای پیشرفته و مترقی رقم می‌زنند (صحیح است) ایران ورشکسته آن روز امروز دارای چنان وضع اقتصادی سالم و اعتبار کافی است که کشورهای بزرگ جهان برای همکاری‌های فنی و صنعتی و سرمایه گذاری در این کشور با یکدیگر به رقابت برخاسته‌اند، وضع ناهنجار مالی و خزانه تهی آن روز، امروز چنان وضعی دارد که دولت قادر است بودجه ۳۳۰ میلیاردی را با کمال سربلندی و شجاعت برای تصویب به مجلس تقدیم دارد، سربازخانه‌های خالی آن روز امروز به صورتی است که سربازان با مدرن ترین سلاحها برای کمک به حفظ صلح و امنیت جهانی در آنجا آماده خدمتگذاری هستند (صحیح است).
روحیه از دست رفته مردم و یأس و نومیدی ناشی از وضع آن روز، امروز به صورتی است که عموم ملت با عشق و امید و با تصمیم و اراده راسخ پشت سر رهبر بزرگ خود در راه سازندگی ایران بزرگ و پیشبرد اهداف مقدس انقلاب شاه و مردم همه یکدل و یک جان هستند. امروز که ده هزار روز بر آن روزگار سیاه گذشته است خوشبختانه سلطنت شاهنشاه آریامهر بر کشوری است که نه تنها از مظاهر سیاست مستقل ملی و حاکمیت واقعی برخوردار است بلکه به عنوان وزنه‌ای مؤثر در سیاست جهانی شناخته شده است و ممالکی که یک روز ایران را جزو کشورهای عقب مانده منظور می‌داشتند امروز برای ترقی و پیشرفت سریع این کشور و موفقیت‌های شاهنشاه بزرگ ما اهمیت و اعتبار خاصی قائل هستند (صحیح است) نمونه این حسن احترام و ستایش متن تلگرامی است که جانسون رئیس جمهور آمریکا در آخرین روز زمامداری خود به نام خداحافظی و سپاس از رهبر ملت ایران مخابره نموده‌اند. در قسمتی از این تلگرام چنین بیان شده است: «از همکاری برای صلح جهانی و پیشرفتی که میان دو کشور ما صورت گرفته خرسندی عمیق دارم و همچنین از دوستی و پشتیبانی و اندرزهای خوبی که شاهنشاه به من داده‌اند خرسندی بسیار دارم پیشرفت ایران در این سالها دلگرم کننده و الهام دهنده بوده است. بار دیگر به شاهنشاه برای رهبری که در رسیدن ایران به بسیاری از هدفهای خود فرموده‌اید تبریک می‌گویم» ملاحظه فرمایید این نمونه تلقی و اندیشه سران ممالک بزرگ دنیا نسبت به رهبر ملت ایران است که حقیقتاً درخور مباهات و افتخار ایران و ایرانی می‌باشد.
به هر تقدیر در سایه سیاست و کیاست و ابتکارات شاهنشاه آریامهر طی ده هزار روز سلطنت بر قلوب ملت، آن نابسامانی‌ها، عقب ماندگی‌ها، نا امنیها، هرج و مرجها، بی اعتباری‌ها، همه و همه از بین رفت و ایران اشغال شده آن روز، امروز در صف ممالک پیشرفته و مترقی و در راه ساختن جهانی که شعار آن صلح و صفا و آرامش برای همه باشد گام بر می‌دارد.
نمایندگان محترم امروز به حق عید بزرگ ایران و روزیست که همه مردم غرق در سرور و شادمانی هستند و عموماً آگاه به این مطلب می‌باشند که این همه ترقی و پیشرفت از یمن وجود و رهبری‌های خردمندانه شاهنشاهی است که در همه حال سوگند خویش را در راه حفظ اساس استقلال و حیثیت کشور و رفاه ملت از خاطر نبرده و همواره کوشیده‌اند بر ملتی سلطنت فرمایند که از رفاه عمومی و شرافت ملی و آزادی واقعی برخوردار باشند. در پایان عرایضم این روز تاریخی و بزرگ را از طرف فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین صمیمانه به ملت ایران تبریک گفته از خداوند متعال سلامتی و طول عمر و دوام سلطنت شاهنشاه آریامهر را مسئلت می‌نمایم (احسنت).
رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- بنده از طرف حزب مردم و فراکسیون پارلمانی آن افتخار دارم که به مناسبت بزرگداشت ده هزارمین روز سلطنت شاهنشاه عزیزمان چند کلمه‌ای در مجلس شورای ملی به عرض نمایندگان و بدین وسیله به عرض ملت ایران برسانم. ما هر قدر با هم اختلاف نظر داشته باشیم قطعاً در یک امر با هم متفق القولیم و آن امر برکتی است که از سلطنت پر میمنت پادشاه عزیز ما نصیب ملت ایران گردیده (صحیح است) بنابراین آنچه سخنرانان گرامی قبل فرمودند مورد تأیید و قبول نه تنها فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین است بلکه از زبان ما هم هست (احسنت). به این جهت همانطوری که خود شاهنشاه خواسته‌اند به مناسبت سیل و بلایایی که در این زمستان گریبان گیر عده‌ای از هم وطنان ما شده بنده در این امر خیلی به اختصار از بارگاه الهی آن جایی که قدرت لایزال هستی و تمام موجودات به دست توانای اوست، توفیق روزافزون شاهنشاه عزیزمان در ادامه آنچه برای مملکت انجام فرمودند خواستار می‌شوم (احسنت).
رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی- جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند من نیز اجازه می‌خواهم از طرف فراکسیون پارلمانی پان ایرانیست ده هزارمین روز شاهنشاهی پر افتخار آریامهر شاهنشاه ایران زمین را به ملت ایران از صمیم دل تبریک و تهنیت بگویم. شاهنشاه ما به موجب سنن و رجاوند تاریخ ما درفش آسمانی رنگ شاهنشاهی ایران که رایت وحدت و یگانگی همه نژادهای ایرانی ست به دست دارند از این خصوصیت ممتاز تاریخی نیز برخوردار هستند که در دوران شاهنشاهی این شهریار گرامی و ارجمند ملت ما گام در راه بزرگ یک انقلاب اجتماعی گذاشته است که از ثمرات این انقلاب همه مردم میهن ما برخوردار گشته‌اند و بر اثر این انقلاب ملت ما توانسته است بر مشکلات و معضلات اجتماعی فائق آید و گام در آستانه ترقی بگذارد. همانگونه که شاهنشاه ما بارها اشاره فرمودند مرزهای این انقلاب از حدود یک انقلاب اجتماعی می‌گذرد و به حد یک انقلاب فرهنگی در سطح جامعه بشری ترقی و ارتقاء می‌یابد من امیدوار هستم که تبریک و تهنیت ما در ضمن برای خود ما یادآور وظایف خطیر و سنگینی باشد که بر عهده داریم. ما بر عهده داریم که چشم بینائی برای مجریان انقلاب باشیم و امیدوار هستم که این وظیفه خطیر را بتوانیم به خوبی انجام بدهیم بار دیگر از صمیم قلب تبریک و تهنیت می‌گویم و امیدوار هستم که خداوند ما را هم در راه انجام وظایف خطیرمان هدایت کند (احسنت).
- تصویب صورت جلسه
۳- تصویب صورت جلسه
رئیس- نسبت به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای یار محمدی.
مهندس یارمحمدی- تلگرافی از دیپلمه‌های کشاورزی و دامپزشکی مشهد رسیده با کسب اجازه از مقام ریاست تقدیم می‌کنم.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارائی دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی اصلاح قانون تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی و تعرفه حقوق و عوارض بندری و ابلاغ به دولت
۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارائی دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی اصلاح قانون تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی و تعرفه حقوق و عوارض بندری و ابلاغ به دولت
رئیس- وارد دستور می‌شویم گزارش کمیسیون دارائی راجع به اصلاح قانون تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی و تعرفه حقوق و عوارض بندری مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۹ بهمن ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۲۷۰۹۲- ۶ /۹ /۱۳۴۷ راجع به اصلاح قانون تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی و تعرفه حقوق و عوارض بندری را که قبلاً در مجلس شورای ملی تصویب شده و مجلس سنا اصلاحاتی در آن به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و با لایحه مصوب مجلس سنا موافقت کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- تبصره ۳ ماده واحده قانون تأسیس سازمان بنادر و کشتیرانی و تعرفه حقوق و عوارض بندری مصوب خرداد ماه سال ۱۳۳۹ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
- تبصره ۳- تغییرات ضروری در نرخ حقوق و عوارض بندری مندرج در فهرست‌های ضمیمه قانون تا سی درصد با تصویب هیأت وزیران و تغییرات بیش از سی درصد و همچنین تغییر عناوین و اعطای معافیت از پرداخت حقوق و عوارض بندری مذکور در بنادری که مقتضی باشد با تصویب کمیسیون‌های دارائی مجلسین مجاز خواهد بود.
مخبر کمیسیون دارائی- خسروی کردستانی.
رئیس- نسبت به گزارش کمیسیون‌ها نظری نیست؟ آقای اهری بفرمائید.
اهری- با توسعه بنادر ایران و ایجاد بنادر جدید از جمله توسعه بندر عباس و مشکلاتی که برای وزارت دارائی و اداره کل بنادر از لحاظ مقررات گذشته وجود داشت با بررسی که در کمیسیون دارائی به عمل آمد قرار شد طبق نظر دولت در این مقررات و حقوق و عوارض بندری تجدید نظر بشود با توجه به مقرراتی که در بنادر کشورهای دیگر مخصوصاً در بنادر کشورهای همسایه وجود دارد اداره کل بنادر هم بتوانند با توجه به اوضاع و احوال روز در این قانون و مقررات تجدید نظر کند. در قانون گذشته هم داشتیم که این اختیار به دولت داده شده بود که تا حدود سی درصد یعنی تا صدی سی بتواند این مقررات و عوارض را تقلیل یا در بعضی موارد معافیت‌هایی منظور کند که چون این مطالب در کمیسیون دارائی بحث شد و مورد توجه قرار گرفت که حتما باید در کمیسیون‌های دارائی به تصویب برسد بنابراین دولت هم قبول کرد ولی در موقع طرح در مجلس شورای ملی در تصویب کمیسیون‌ها فقط ذکر کمیسیون دارائی شده بود. چون طبق آئین نامه داخلی مجلسین عوارض بایدبه تصویب هر دو مجلس برسد بنابراین با اصلاحی که در مجلس سنا شده بود و اضافه کردن کمیسیون دارائی مجلسین توفیق پیدا شد و موافقت شد به همین صورت هم گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی شده است که این تغییرات به تصویب کمیسیون‌های هر دو مجلس برسد.
رئیس- نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیون‌ها رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
- بیانات آقای نخست وزیر و رئیس دفتر بودجه و تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور
۵- بیانات آقای نخست وزیر و رئیس دفتر بودجه و تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۴۸ کل کشور
رئیس- جناب آقای نخست وزیر فرمایشی دارید بفرمائید.
نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- جناب آقای رئیس خانمها و آقایان، بهتر است قبل از اینکه بودجه کل کشور را تقدیم مجلس شورای ملی بنمایم چند کلمه‌ای درباره سیل فارس و خوزستان و اقداماتی که به عمل آمده است مطالبی به اطلاع نمایندگان محترم برسانم.
باران‌های مداوم از اواخر دی ماه تا سوم بهمن در منطقه خوزستان و فارس موجب گردید که رودخانه‌های خوزستان تماماً و رودخانه کر در فارس به نحو بی سابقه‌ای طغیان نماید و خساراتی به بار آورد. در سالهای عادی میزان بارندگی به طور متوسط در خوزستان از اول پائیز تا اوایل بهمن مجموعاً ۱۲۰ میلیمتر می‌باشد در سال جاری این مقدار تا اول بهمن در اهواز ۲۵۰ میلیمتر، در هفت تپه ۳۷۲ میلیمتر، در دزفول ۲۷۱ میلیمتر و در حمیدیه ۱۹۲ میلیمتر بوده است. نکته مهم این است که قسمت عمده این بارندگی در فاصله بین ۲۹ دی ماه تا سوم بهمن نازل شده به طور مثال در هفت تپه از ساعت ۱۰ صبح تا پنج بعد از ظهر ۲ /۱۱ /۴۷ جمعاً ۱۵۰ میلیمتر باران نازل شده با این وضع سطح آب رودخانه کارون در اهواز از ساعت ۹ صبح روز اول بهمن دوازده متر و چهل و دو سانتیمتر از سطح متوسط دریا و بعداً این مقدار به هفده متر و هفتاد سانتیمتر رسید همانطور که اطلاع دارید قسمتی از شهر را گرفت و دهات مجاور هم تحت محاصره قرار گرفت و بعداً هم طغیان آب به نزدیکی‌های خرمشهر رسید و باید در اینجا عرض کنم که با همکاری تمام مقامات کشوری و نیروهای مسلح شاهنشاهی توانستند تا حدودی از خسارات جلوگیری کنند و چون قبلا با اطلاعاتی که از وضع هوا در دست داشتیم و با اطلاعاتی که از طغیان رودخانه‌ها سازمان آب و برق خوزستان مرتباً در اختیار مقامات مرکزی و استان گذاشته شده بود توانستند قبل از آن که طغیان شروع شود خیلی از دهات را تخلیه کنند و بعداً هم که من و همکارانم به آنجا مسافرت کردیم با ایجاد یک ستاد هماهنگ توانستند تمام وسائل لازم را تا حدودی که در روزهای اول مقدور بود و روزهای بعد به طور کلی به تمام دهات برسانند و واقعاً باید در اینجا اذعان کرد این همکاری بسیار صمیمانه بین تمام مقامات کشوری و لشکری و شیر و خورشید و خود مردم این امکان را داد که از تمام وسائل استفاده شود از هور کرافت نیروی دریائی، از قایق‌های نیروی دریائی و از تمام وسائل موتوریزه لشکر هشتم و ارتش سوم شیراز و همینطور از لحاظ کمک‌های نیروی هوائی و نیروی زمینی با هلیکوپتر و طیاره‌های بزرگ باربری ارتش توانستند تمام وسائل مورد نیاز را به تمام روستاها برسانند در این مسافرت در خوزستان دوستان وکلای مجلسین هم با این جانب بودند در فارس هم همینطور نمایندگان محترم فارس تشریف داشتند و از نزدیک اوضاع را ملاحظه می‌کردند و چون اظهارهایی در جراید ملاحظه کردم باید اینجا عرض کنم هرچند که دولت معتقد است قادر است که به کلیه امور رسیدگی کند ولی هنوز دستگاه‌هایی که بتواند پیش بینی بکند که سیل چه موقعی می‌رسد نداریم و تا روزیکه ۱۴ سد دیگر ایران ساخته خواهد شد متأسفانه در معرض خطر سیل خواهیم بود و شک و تردیدی نیست که اگر تصمیمات لازم در موقع خود گرفته نشده بود، خساراتی که این سیل به بار می‌آورد خیلی بیشتر بود ضمناً در فارس هم مقداری خسارت وارد شد ولی در اینجا باید عرض کنم که تمام این خسارات جبران خواهد شد و دستورات لازم در محل داده شد که کمیته‌های مربوط در محل فوراً شروع به کار کنند و برآورد خسارات از لحاظ خانه سازی و از لحاظ ضرری که به زراعت وارد شده بنمایند و همینطور که در بودجه ملاحظه خواهید فرمود با تبصره‌ای که دیشب هیئت دولت تصویب کرد و امروز هم تقدیم خواهد شد امکانات مالی هم به دست خواهد آمد که به توسط بانک کشاورزی و صندوق توسعه کشاورزی و بانک رهنی برای نوسازی این قسمت از مملکت کمک خواهد شد. اینجا مجدداً وظیفه خود می دانم از مقامات نظامی و انتظامی و نیروهای مسلح و تمام مأمورین کشوری و به خصوص از شیر و خورشید و دوست عزیزم آقای خطیبی که زحمت زیادی کشیده‌اند تشکر بکنم و اطمینان می‌دهم طبق دستورات شخص شاهنشاه من فوراً به محل رفتم و هر روز دو بار گزارش امر به عرضشان می‌رسید و دستورات لازم را صادر می‌فرمودند و ملت ایران اطمینان دارد که در تحت رهبری شاهنشاه که علاقه زیادی به فرد فرد ملت و تمام نقاط ایران دارند دولت خواهد توانست برنامه‌های خودش را عملی کند (نمایندگان- انشاءالله) ضمناً می‌خواستم در اینجا آقای علی هزاره را به سمت معاون نخست وزیر و رئیس دفتر مرکزی بودجه معرفی کنم (نمایندگان- مبارک است)
جناب آقای رئیس، خانمها و آقایان:
بار دیگر این افتخار نصیب من شده است که لایحه بودجه کل کشور را به مجلس شورای ملی تقدیم کنم.
لیکن قبل از بحث درباره بودجه سال ۱۳۴۸ لازم است اجمالا نگاهی به اوضاع عمومی جهان بیفکنیم زیرا در عصر کنونی شرایط سیاسی و اقتصادی جهان آثار و عواقب خود را در خط مشی و کیفیت فعالیتهای مناطق و کشورهای دنیا ظاهر می‌سازد.
سالی که گذشت برای بسیاری از کشورها سال بحرانهای سیاسی و تزلزل و عدم ثبات داخلی بود و تشنجات منطقه‌ای و جنگ‌های داخلی خاصه در منطقه عربی خاور میانه، خاور دور و آفریقا آثار نامطلوبی در صحنه بین المللی به بار آورد.
علاوه بر بحرانهای سیاسی و نظامی که اجتماعات جهان با آن روبرو شدند در سال ۱۳۴۷ وضع پولی کشورهای بزرگ صنعتی و هجوم برای خرید طلا دو بار دنیا را دچار بحران اقتصادی شدید ساخت. بسیاری از کشورهای صنعتی بزرگ برای برطرف ساختن کسری بودجه، مقابله با افزایش شدید قیمتها و تعدیل کسری موازنه پرداخت‌های خود به سیاستهای محدود کننده و ضد تورمی توسل جستند. این وضع تا حدود زیادی از رشد و توسعه حجم بازرگانی جهان کاست و از جمله سبب شد که کشورهای در حال توسعه نتوانند درآمدهای صادراتی خود را که برای رشد سریع و بدون وقفه اقتصاد آنها جنبه حیاتی دارد به حد لزوم افزایش دهند و با آنکه برنامه جهانی دهه توسعه از هشت سال پیش امیدهای بسیار در مردم کشورهای در حال توسعه برانگیخته بود سال گذشته این حقیقت را بالاخره نشان داد که حتی رسیدن به هدف رشد سالانه ۵% در سال ۱۹۷۰ دیگر برای اکثریت قریب به اتفاق آنان امکان پذیر نخواهد بود. رشد بیشتر این کشورها در حدود ۳% در سال بود که افزایش ۲ الی ۳% جمعیت در بسیاری از موارد اثرات محدود انقلاب را خنثی کرد. بدین ترتیب با آنکه کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان، خود با مشکلات و بحرانهای تازه روبرو بودند شکاف موجود بین آنها و کشورهای در حال رشد بیشتر و خطرناک تر شده و بر مسائل بی شمار رشد و توسعه این کشورها افزوده است. تماشای جهانی که علیرغم ترقیات روز افزون فکر بشر همچنان گرفتار چنین مسائلی بغرنج و حل نشدنی است بی شک برای ما تأثر آور و سخت است. با این همه می‌توان افتخار داشت که در این شرایط نامساعد جهانی کشور ما به رهبری خردمندانه پادشاهی که همه کوشش خود را در راه اعتلای میهن مبذول داشته‌اند فارغ از نگرانی‌ها کار سازنده و پیشرفت بی سابقه خود را با رشد سالانه‌ای بیش از دو برابر آنچه که سازمان ملل برای دهه توسعه پیش بینی کرده بود دنبال می‌کند و با بهره برداری از اصلاحات عمیقی که اجتماع ایران را دگرگون کرده است از ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی بی سابقه‌ای برخوردار گشته است (صحیح است).
اکنون اجمالاً به شرح عملکرد اقتصاد ایران در سال ۱۳۴۷ که اولین سال برنامه عمرانی چهارم کشور است می‌پردازیم.
طبق ارقام مقدماتی پیش بینی می‌شود که رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۴۷ در حدود دوازده درصد خواهد بود (انشاءالله) که برابر با بهترین ارقام رشد دوران برنامه عمرانی سوم است.
این رشد در شرایط ثبات نسبی قیمتها به دست آمده و افزایش قیمتها در حدود ۵ /۱ درصد برآورده می‌شود باید متذکر بود که رشد قابل ملاحظه اقتصاد ایران توأم با ثبات نسبی قیمتها برای بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان کم نظیر است.
این رشد بر اثر توسعه فعالیت‌ها و سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی و فعالیتهای همه جانبه مردم پدید آمده و وضع مساعد کشاورزی هم به افزایش تولید ملی کمک کرده است.
افزایش منابع مالی بخش دولتی سهم بسزائی در توسعه فعالیتهای آن داشت و همگام با تحرک قابل ملاحظه بخش دولتی، سرمایه گذاری بخش خصوصی نیز در محیط اطمینان و اعتمادی که ناشی از ثبات سیاسی و تحولات اجتماعی کشور و نیز اتخاذ سیاستهای مناسب و هماهنگ اقتصادی است توسعه یافت. بخش خصوصی با تسهیلات همه جانبه‌ای که از نظر اعتبارات و واردات کالا و خدمات برای آن ایجاد شده بود به سرمایه گذاری دامنه داری در زمینه‌های گوناگون تولیدی پرداخت پیش بینی می‌شود که اعتبارات بخش خصوصی در سال ۱۳۴۷ نسبت به ارقام مشابه سال گذشته ۱۶ درصد افزایش یابد و واردات کالا و خدمات آن نیز ۲۴ درصد بیشتر شود.
این نکته که سرمایه گذاری بخش خصوصی تقریباً برابر سرمایه گذاری بخش دولتی می‌باشد میزان توسعه فعالیتهای این بخش و نقش مهم آن را در اقتصاد کنونی ایران نشان می‌دهد. طی برنامه چهارم امکانات و فرصت‌های فراوان و روز افزونی در برابر بخش خصوصی قرار دارد و دور نمای فعالیتهای بخش خصوصی روشن و امیدبخش است. ایجاد صنایع سنگین به صاحبان سرمایه‌ها و کارفرمایان فرصت می‌دهد تا در دهها رشته جدید صنعتی مورد نیاز و یا وابسته صنایع سنگین سرمایه گذاری کنند و نقش برجسته خود را در توسعه تولید ملی ایفا نمایند. لیکن ذکر این نکته را نیز لازم می دانم که بخش خصوصی در مقابل امکانات و فرصت هائی که از آن برخوردار می‌شود وظائف و مسئولیت‌های بزرگی نیز دارد و مسئولیت نیل به هدفهای برنامه چهارم را نباید تنها بر عهده دولت گذاشت. بخش خصوصی باید به وظایف و مسئولیت‌های خطیر خود و اثرات عملیاتی که انجام می‌دهد در مجموعه اقتصاد کشور آگاه باشد و در هر مورد فعالیتهای خویش را با اصول و ضوابط برنامه‌های عمرانی و سیاستهای اقتصادی و پولی و ارزی مملکت تطبیق دهد.
توسعه فعالیتهای اقتصادی روی هم رفته در کلیه بخش‌ها مشهود بوده و انتظار می‌رود که تولیدات بخش کشاورزی نسبت به سالهای اخیر افزایش رضایت بخش داشته باشد. زیرا آثار و نتایج اقتصادی اصلاحات ارضی به تدریج ظاهر می‌شود و نقش خود را در رشد تولیدات کشاورزی و بهبود زندگی روستائیان ایفاء می‌کند (صحیح است).
تصویب قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره به زراعین مستأجر به عنوان تکامل منظقی مراحل اول و دوم اصلاحات ارضی بسیاری از کشاورزان ایران را صاحب زمین خواهد کرد. از سوی دیگر تاکنون پانزده شرکت سهامی زراعی تشکیل شده است و این شرکت‌ها که از تقسیم زمین به قطعات غیر اقتصادی جلوگیی می‌کنند، امکان سرمایه گذاری دامنه دار در کشاورزی بزرگ مکانیزه و افزایش بازده تولید را در این رشته فراهم می‌سازد. توسعه سریع کشاورزی ایران تا حدود زیادی وابسته به ایجاد واحدهای بزرگ کشاورزی است که هدف آن تولید کالا و محصولات کشاورزی برای بازار و تأمین نیازمندیهای روزافزون مراکز صنعتی و شهرها می‌باشد. طی سال جاری اقداماتی در مورد ایجاد صنایع وابسته به کشاورزی شد و استقبال سرمایه گذاران خصوصی داخلی و خارجی از این طرح‌ها خاصه در خوزستان و برنامه‌هایی که در زمینه سردخانه‌ها، سیلوها و بازاریابی تجارتی آغاز شده امکانات وسیعی را برای تحرک کشاورزی ایران فراهم خواهد ساخت.
در سال ۱۳۴۷ رشدتولیدات صنعتی به روند سالهای اخیر خود ادامه داد و فعالیتهای مربوط به صنایع ذوب آهن، پتروشیمی و گاز، ماشین سازی و آلومینیوم که سیمای اقتصادی کشور را دگرگون می‌سازد و به تحکیم استقلال اقتصادی ایران کمک می‌کند ادامه یافت. صنایع نفت نیز همچنان نقش قابل ملاحظه‌ای را در توسعه فعالیت اقتصادی ایفا کرد و مذاکرات موفقیت آمیز ایران با شرکت‌های نفتی و امکان استفاده هرچه بیشتر از این منبع درآمد را فراهم آورد.
سیستم پولی و بانکی کشور وسائل پرداخت را تأمین کرد و اعتبارات بخش خصوصی و دولتی هماهنگ با توسعه فعالیتهای اقتصادی گسترش یافت برای تأمین نیازمندیهای اعتباری به ویژه احتیاجات اعتباری بخش خصوصی نرخ بهره سپرده‌های پس انداز و مدت دار افزایش داده شد تا مردم بتوانند درآمد بیشتری از پس اندازهای خود به دست آورند و پس اندازهای بیشتری برای سرمایه گذاری تجهیز شود و برای طرح‌های تولیدی به کار رود. از طرف دیگر ضرورت داشت که حجم کل اعتبارات تحت نظم و کنترل باشد تا تقاضا برای اعتبار و امکانات اعتباری هماهنگ شود و آثار نامطلوبی در زمینه قیمتها و وضع ارزی به بار نیاورد. برای تأمین این منظور سیاست پولی تعدیل شد و نرخ تنزیل مجدد و سپرده‌های قانونی افزایش یافت لیکن در عین حال برای نخستین بار امکاناتی فراهم شد تا بانک‌ها بتوانند افزایش سپرده‌های قانونی خود را به صورت اسناد و اوراقی که بانک مرکزی ایران تعیین می‌کند نگاهداری کنند و از این قسمت از منابع خود نیز درآمدهایی به دست آورند.
در سال ۱۳۴۷ واردات کالا، خاصه کالاهای سرمایه‌ای و واسطه که برای تامین سرمایه گذاری بخش خصوصی و اجرای طرح‌های عمرانی دولت ضرورت داردبا سرعت قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت مصارف ارزی پا به پای آن بیشتر شد در این سال منابع ارزی لازم برای اجرای طرح‌های عمرانی و تولیدی بخش دولتی و خصوصی تأمین گردید. بدیهی است که دولت همواره مراقبت کامل در برقراری تعادل وضع ارزی داشته و خواهد داشت.
طبیعت برنامه‌های بزرگ اقتصادی ایران چنان است که باید در تنظیم سیاستهای اقتصادی پیوسته مراقب ایجاد تعادل‌های لازم خاص در موارد وضع ارزی و ثابت نسبی قیمتها بود.
در زمینه بازرگانی خارجی بر مبنای سیاست مستقل ملی به استفاده از بازارهایی که منافع کشور را تأمین می‌کند بیشتر توجه شد و از این راه امکانات تازه‌ای برای اجرای طرح‌های اقتصادی پدید آمد. مسافرت‌های شاهنشاه آریامهر به کشورهای خارجی و مذاکره با رهبران کشورهای دوست نه تنها در شناساندن ایران مؤثر بود بلکه کمک بسیار ذی قیمتی هم به توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی خارجی ایران کرده است.
افزایش تولید ملی و توانایی پرداخت همراه با اجرای قانون جدید مالیات بر درآمد و کوششی که برای وصول مالیات‌ها شد منابع مالی دولت را از این بابت بالا برد چنان که میزان مالیات مستقیم وصول شده در سال ۴۷ در حدود ۳۲ درصد نسبت به ارقام سال قبل بیشتر شد که به نوبه خود درخور توجه است.
با این بررسی اجمالی کاملاً مشهود است که عملکرد اقتصاد ایران در سال ۱۳۴۷ قرین موفقیت بوده و بیش از پیش موجبات افزایش سرمایه گذاری‌های بزرگ را در کشور فراهم آورد. فروش اوراق قرضه ایران در آلمان فدرال با وجود شرایط دشوار بازارهای پول و سرمایه نشانه ثابت اقتصادی کشور است.
در زمینه اجتماعی نیز طی سال ۱۳۴۷ موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای نصیب کشور شد که در دو مورد تأکید آن را لازم می دانم. منشور انقلاب اداری ایران راه نوسازی دستگاه‌های اداری مملکت و تربیت مدیران کارآمد را برای اجرای برنامه‌های اقتصادی مشخص و معین ساخته است و تردیدی نیست که بدون اصلاح عمیق دستگاه‌های اداری رسیدن به هدفهای بزرگ اجتماعی و اقتصادی ایران امکان پذیر نخواهد بود. از این رو منشور انقلاب اداری راهنمایی است برای عمل، برای برطرف کردن نواقص و نارسائی‌های اداری و روش‌ها و عادت‌های مزاحم و دست و پا گیر برای تحریک دستگاه‌های دولتی تا شرایط مناسبی برای انجام امور مردم و اجرای برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور فراهم آید.
اجرای منشور انقلاب آموزشی نیز برای تجهیز نیروی انسانی و تقویت کادر متخصص از هر حیث مورد توجه دولت است و برنامه‌هایی که در زمینه اصلاح تعلیمات عالیه و دانشگاه‌ها و برنامه ریزی صحیح آموزشی در کلیه سطوح آغاز شده است با پی گیری دنبال خواهد شد و اولویت‌هایی که دولت در این زمینه بدان معتقد است نباید بر هیچکس پوشیده باشد.
اهمیت اجرای منشور انقلاب اداری و آموزشی در این است که باید کادر اداری و فنی متخصص و مطلع و دلسوز و لایق را به تعدادی که مورد نیاز برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی کشور است فراهم آورد تا بتوان با اجرای صحیح برنامه‌ها از امکانات مالی کشور بهترین نتایج را به دست آورد.
ما در این عقیده خود راسخ هستیم که سرنوشت ملت‌ها و رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی آنها را در مرحله آخر انسان معین می‌کند نه ماشین و با پیروی از این اصل است که از هیچ کوشش و مبارزه‌ای دریغ نخواهیم کرد تا به گفته منشور انقلاب آموزشی «پیشرفت‌های سریع علم و فن را همواره در خدمت ارزشهای بزرگ انسانی قرار دهیم» (احسنت).
در پایان بررسی وقایع سال ۱۳۴۷ اشاره به این نکته را نیز لازم می دانم که ملت ایران در این سال بر اثر قهر طبیعت لحظات ناگواری را گذراند. زلزله خراسان و سیل اخیر خوزستان و فارس و قسمت‌های دیگر ایران خسارات فراوانی به بار آورد ولی اقدامات سریع دولت و همکاری‌های صمیمانه منظور به منظور ترمیم خرابی‌ها آغاز شد و نوسازی منطقه زلزله زده خراسان با سرعت ادامه دارد و تذکر این نکته را نیز واجب می دانم که نهضت کمک‌های همه جانبه دولت و ملت به زلزله زدگان نشانه‌ای از همبستگی مردم ایران است که کشور ما همواره از آن برخوردار بوده است.
سالی که گذشت در زمینه‌های عمده و اساسی اقتصاد ایران سال پر برکت و توأم با موفقیتی بود. مراقبت کامل بر شرایطی که رشد اقتصادی ایران را امکان پذیر ساخت و نیز همکاری بخش خصوصی و دولتی موانعی را که طبیعتاً در راه رسیدن به هدفهای عالی اجتماعی و اقتصادی کشور پدید می‌آید به مقیاس وسیعی برطرف ساخت. لایحه بودجه سال ۱۳۴۸ چنان تنظیم شده است که اولویتهای اساسی منظور شود و از سوی دیگر وقفه‌ای در آهنگ پیشرفت اجتماعی و اقتصادی کشور پدید نیاید. در ابتدای سخنان خود اشاره کردم که بعضی از کشورها دچار بحرانهای سیاسی و عدم ثبات داخلی هستند که آثار و عواقب آن در روابط بین‌المللی تأثیر می‌کند.
در این شرایط دولت شاهنشاهی ایران با آنکه بارها حمایت و پشتیبانی خود را از ایجاد صلح و آرامش و همکاری بین المللی و عدم تجاوز و عدم مداخله در امور سایر کشورها با قاطعیت اعلام داشته است لیکن مادام که خلع سلاح عمومی عملی نشده است تقویت نیروهای دفاعی کشور را ضروری می داند (صحیح است) از این رو در تنظیم بودجه سال ۱۳۴۸ به نیازمندیهای نیروی دفاعی توجه شد تا جامعه ایران بتوانند در محیط صلح و آرامش و اطمینان به کوشش خلاق و مسالمت آمیز خود برای تأمین یک زندگی مرفه و پایه گذاری زندگی بهتر برای نسل‌های آینده ادامه دهند (انشاءالله) در شرایط خاص جهانی که در آن زندگی می‌کنیم قدرت دفاعی و اقتصاد سالم لازم و ملزوم یکدیگرند و توجه به یکی و غفلت از دیگری عواقبی را به دنبال خواهد داشت که ناظر آثار تلخ آن در بعضی از کشورها بوده‌ایم بودجه کل کشور در سال ۱۳۴۸ بالغ بر سیصد و سی میلیارد و سیصد و یک میلیون و سیصد و چهل و نه هزار ریال می‌باشد که در آن بودجه جاری به میزان ۷ /۱۱۲ میلیارد ریال به طور متعادل تنظیم گردیده است.
افزایش بودجه جاری در سال ۱۳۴۸ نسبت به سال جاری در حدود یازده درصد است درباره بودجه جاری چند مطلب قابل ملاحظه و درخور توجه است. اولاً در سال ۱۳۴۸ پرداخت کلیه اوراق قرضه دفاعی که سررسید آن فرا می‌رسد تأمین شده است. ثانیاً برای اجرای قانون استخدامی کشوری مبلغ سه میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است. سرانجام باید به این نکته مهم توجه شود که بودجه سال ۱۳۴۸ به شکلی تنظیم شده و اجرای آن را خاصه از راه تخصیص اعتبارات چنان در نظر گرفته‌ایم که اگر درآمدهای بیشتری به دست آید مورد استفاده بودجه عمرانی قرار گیرد.
برنامه عمرانی چهارم هدفهای اقتصادی و اجتماعی کشور را طی دوره پنج ساله خود معین ساخته است و بررسی عملکرد سال ۱۳۴۷ نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در نخستین سال برنامه عمرانی چهارم از هدفهای متوسط سالیانه این برنامه پیشی گرفته است. برای اجرای هدفهای برنامه چهارم بودجه عمرانی سال ۱۳۴۸ بالغ بر ۶ /۹۷ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. از این مبلغ ۸۷میلیارد ریال مربوط به پرداخت‌های عمرانی است که در قانون برنامه عمرانی کشور به تصویب رسیده است ۵ /۱۱ درصد نسبت به رقم مشابه سال ۱۳۴۷ افزایش نشان می‌دهد.
پی ریزی‌های صنایع سنگین و سیاست صنعتی شدن کشور و استفاده از منابع معدنی که اکتشافات اخیر نوید آینده درخشانی را می‌دهد در سال ۱۳۴۸ ادامه خواهد یافت. از این رو قسمت قابل ملاحظه‌ای از اعتبارات عمرانی صرف صنایع ذوب آهن و گاز و پتروشیمی می‌شود و با توجه به رئوس برنامه عمرانی چهارم در سال آینده توجه خاصی به توسعه آب و برق و کشاورزی و هزینه‌های زیر بنایی خواهد شد.
لازم به تأکید است که دولت نسبت به اجرای به موقع طرح‌های مربوط به صنایع سنگین امیدواری دارد و آن را کاملا لازم می داند زیرا انجام این طرح‌ها به تنوع مصنوعات ایران و توسعه امکانات صادرات و به دست آوردن منابع مالی تازه برای برنامه‌های آینده کشور کمک خواهد کرد. از سوی دیگر اجرای به موقع طرح‌های مذکور که اساس برنامه عمرانی چهارم است سایر رشته‌های تولیدی و عمرانی را نیز به دنبال خود خواهد کشید و شرایط لازم را برای رشد همه جانبه و متعادل بخش‌های گوناگون اقتصاد فراهم می‌آورد.
ضوابط عمده دولت در تنظیم بودجه کشور علاوه بر تأمین احتیاجات دفاعی رشد سریع و مداوم اقتصادی حفظ ارزش داخلی پول و حفظ موازنه پرداخت ها- بهبود مدیریت و کارائی سازمان‌های دولتی و اجرائی برنامه‌های آموزشی کشور بوده است و خواسته‌ها و احتیاجات بر اساس اولویت‌ها و با توجه به امکانات مالی کشور تنظیم گردیده است. تردیدی نیست که ایجاد جامعه مرفه و ارتقاء سطح زندگی مردم هدف اصلی کلیه فعالیتهای اقتصادی و مهم ترین ضوابط برنامه ریزی است. لیکن فراهم آوردن شرایط لازم به منظور پایه گذاری زندگی بهتر را برای نسل‌های آینده نمی‌توان به دست فراموشی سپرد و وظیفه نسل کنونی آن است که هنگام تعیین سیاستهای اقتصادی و هدفهای رفاه اجتماعی آینده را از نظر دور ندارد.
توسعه و رفاه اقتصادی هرگز آسان به دست نمی‌آید و ضرورت دارد که انضباط مالی کاملاً رعایت شود (صحیح است) امیدوارم بخش خصوصی نیز همراه توسعه فعالیتهای خود این انضباط را که در وهله اول به سود خود این بخش است رعایت کند و در بهبود کیفیت کالاها و تقلیل قیمتها سعی کافی مبذول دارد. طی سالهای اخیر گام‌های مؤثری در بهبود تهیه و تنظیم بودجه برداشته شده است ولی موفقیت‌هایی به دست آمده فقط آغاز راه است نه پایان آن و در آینده نیز مانند گذشته سعی خواهد شد بودجه دقیق تر و کامل تر تهیه شود.
دولت سعی کرد امسال بودجه قبل از ۱۵ بهمن تهیه شود ولی دولت سعی خواهد کرد که سال آینده بودجه در اوائل بهمن تقدیم شود و همچنان سعی خواهیم کرد در سال آینده گزارش‌های کامل تر و بهتری به عرض نمایندگان برسانیم (انشاءالله).
در پایان بر خود واجب می دانم که از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی که پیوسته دولت را از راهنمایی‌های پر ارج بود بهره مند کرده‌اند سپاسگزاری کنم و اطمینان دارم که نمایندگان محترم با دقت و صفای باطنی که در راه خدمتگذاری به شاهنشاه محبوب به میهن عزیز دارند لایحه تقدیمی را مورد امعان نظر دقیق قرار خواهند داد.
رئیس- لایحه به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- ختم جلسه
۶- ختم جلسه
رئیس- چون مطالب دیگری در دستور ندارم با اجازه خانمها و آقایان مجلس امروز را ختم می‌کنم دستور و موقع جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.