مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ امرداد ۱۳۳۶ نشست ۱۱۴

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم تصمیم‌های مجلس

مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی
نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ امرداد ۱۳۳۶ نشست ۱۱۴

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۵

سال دوازدهم

شماره مسلسل

دوره نوزدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

جلسه

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۳ امرداد ۱۳۳۶ نشست ۱۱۴

فهرست مطالب:

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۱۹

جلسه: ۱۱۴

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۳ مردادماه ۱۳۳۶

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت مجلس.

۲- تقدیم یک فقره لایحه قرارداد نفت به وسیله آقای نخست‌وزیر.

۳- قرائت لایحه فوق و توضیحات مقام ریاست و اخذ رأی و تصویب ارجاع لایحه به کمیسیون نفت.

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر فرهنگ.

۵- طرح و تصویب دو فوریت لایحه و اجازه استخدام معلمین و خدمتگزاران وزارت فرهنگ.

۶- طرح و عدم تصویب فوریت گزارش مربوط به معافیت ماشین‌های حروف‌چینی و حروف‌ریزی از حقوق گمرکی.

۷- ختم جلسه

مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیش ازظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.

۱- تصویب صورت مجلس

رئیس- صورت غایبین بین جلسه قبل قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

غایبین بااجازه - آقایان: دکتر آهی. حشمتی. بزرگ ابراهیمی. کشکولی. سراج حجازی. قرشی. دهقان. اردلان. عامری. سالار بهزادی. ذوالفقاری. بهادری. مسعودی. مهندس اردبیلی. پرفسور اعلم. دکتر بینا. اکبر. خزیمه علم. دکتر شاهکار. مجید ابراهیمی. دکتر عمید. معین‌زاده. مهندس جفرودی. کدیور. ثقه‌الاسلامی. شادمان. دولتشاهی. دکتر فریدون افشار. پناهی. دکتر سعید حکمت. امید سالار. اورنگ. امامی خویی. کاظم شیبانی. دکتر هدایتی. اقبال. برومند. مهندس بهبودی.

غایب بی‌اجازه: آقای دکتر طاهری

دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه - آقایان: پردلی. موسوی. دکتر رضایی. دکتر حسن افشار. رامبد. زنگنه. مهندس ظفر. مهندس فیروز. بزرگ‌نیا. دکتر وکیل. طباطبایی قمی. هدی. دیهیم. سنندجی. قنات‌آبادی.

رئیس ـ نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد).

صورت مجلس جلسه قبل تصویب می‌شود.

۲- تقدیم یک فقره لایحه قرارداد نفت به وسیله آقای نخست‌وزیر

رئیس ـ آقای نخست‌وزیر بفرمایید.

نخست‌وزیر (دکتر اقبال) ـ بنده قبلاً از آقایان نمایندگان محترم که در این گرمای تابستان قبول زحمت فرمودند و تقاضای دولت را که یک جلسه فوق‌العاده تشکیل بدهند قبول فرمودند سپاسگزاری می‌کنم همان‌طور که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است یکی از مواد برنامه دولت استفاده از منابع زیرزمینی بود. در دنبال آن یک لایحه‌ای تقدیم مجلس شد که در حقیقت اصول و مبانی که دولت بایستی راجع به نفت اقدام بکند تقدیم شد و آقایان تصویب فرمودند اینک در دنباله آن اولین قراردادی که بین شرکت ملی نفت و یک شرکت ایتالیایی منعقد شده است تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم و از مقام ریاست استدعا می‌کنم که اجازه بفرمایند که متن نامه دولت قرائت بشود و بعد طبق مقررات و آئین‌نامه داخلی مجلس اقدام مقتضی به عمل آید.

۳- قرائت لایحه فوق و توضیحات مقام ریاست و اخذ رأی و تصویب ارجاع لایحه به کمیسیون نفت

رئیس ـ لایحه دولت قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

مجلس شورای ملی تقریباً از مدت یک سال پیش مذاکرات و مباحثات مفصل و مبسوطی بین شرکت ملی نفت ایران و نمایندگان شرکت ایتالیایی (آجیب ممنیر اریا) با استحضار دولت سابق در جریان بود و زمینه مذاکرات مزبور بر این اساس قرار داشت که سازمان مشترکی با تساوی سهم بین طرفین ایجاد و عملیات تفحص و بهره‌برداری نفت در سه ناحیه مختلف کشور توسط این سازمان شرکت شروع گردد به طوری که تأمین مخارج اکتشاف برعهده شرکت ایتالیایی باشد و منافع حاصله از عملیات پس از پرداخت ۵۰ درصد مالیات دولت ایران متساویاً بین طرفین تقسیم شود، این مذاکرات که بر اساس وظایف و اختیارات مطرح در ماده ۵ اساسنامه قانون شرکت ملی نفت ایران از طرف آن شرکت صورت می‌گرفت در تاریخ ۲۳ اسفند ماه ۱۳۳۵ (۱۴ مارس ۱۹۵۷) منتهی به امضای طرح موافقت‌نامه‌ای بین طرفین گردید و در متن موافقت‌نامه مصرحاً قید شد که طرح مزبور بدون تصویب دولت و مجلسین فاقد هرگونه اعتبار و اثری خواهد بود. ضمناً درطرح مزبور پیش‌بینی شده بود که دولت ایران یکی از طرف‌های قرارداد خواهد بود ولی اکنون که به موجب ماده ۲ قانون نفت این ترتیب امکان‌پذیر نیست موافقت‌نامه به صورتی که طرف‌های آن فقط شرکت ملی نفت ایران و شرکت آجیب منیر اریا می‌باشد به تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۳۶ تجدید شده است. هر چند طرح این موافقت‌نامه قبل از تصویب قانون جدید نفت تنظیم گردیده لیکن به طوری که آقایان نمایندگان ملاحظه خواهند فرمود شرایط آن از حدود مقررات قانون تجاوز نمی‌کند و دولت و شرکت ملی نفت این موافقت‌نامه را از هر حیث متضمن منافع کشور و انعقاد آن را موفقیت بزرگی می‌دانند، زیرا این اولین‌بار است که هدف دولت و شرکت درباره مشارکت به میزان پنجاه درصد به نحوی که منافع ایران مجموعاً معادل ۷۵ درصد سود ویژه عملیات گردد از مرحله فکر به میدان عمل وارد می‌شود. اینک موافقت‌نامه مورد بحث را که طبق مقررات ماده دوم قانون نفت از طرف شرکت ملی نفت ایران به هیئت دولت تسلیم گردیده و مفاد و شرایط آن مورد تأیید دولت قرار گرفته است به ضمیمه ماده واحده به شرح زیر تقدیم و تقاضای تصویب آن را می‌نماید. ماده واحده مجلس شورای ملی موافقت‌نامه پیوست را مشتمل بر چهل و هفت ماده و هفت ضمیمه که راجع به تفحص و اکتشاف و بهره‌برداری نفت بین شرکت ملی نفت ایران از یک طرف و شرکت سهامی ایتالیایی آجیب منیر اریا از طرف دیگر به امضا رسیده و مفاد آن طبق مقررات ماده دوم قانون نفت مصوب ۷/ ۵/ ۳۶ مورد تأیید دولت واقع گردیده است تصویب نموده و اجازه مبادله و اجرای موافقت‌نامه مزبور را می‌دهد. نخست‌وزیر وزیر دارایی رئیس چند موضوع را بنده باید قبلاً به اطلاع آقایان نمایندگان برسانم. یکی اینکه به موجب ماده ۲ قانون مدنی قانونی که تصویب و توشیح می‌شود در تهران باید ده روز پس از انتشار به موقع اجرا گذاشته شود ولی در همین ماده دو این قانون نوشته شده است که قوانین در تهران ده روز پس از انتشار در ولایات بعد از انقضای مدت مزبور به اضافه یک روز برای هر شش فرسخ لازم‌الاجرا است (این قسمت را توجه بفرمایید).

مگر اینکه در خود قانون ترتیب خاصی برای موقع اجرا تعیین شده باشد چون در قانونی که برای نفت تصویب شده ذکر شده از تاریخ تصویب قابل اجراست بنابراین این ده روز با این ترتیب دیگر موردی ندارد خواستم در مذاکراتی که می‌شود خاطر آقایان مستحضر باشد اما اینکه در این لایحه نفت ذکر کرده‌اند که شرکت ملی نفت قبلاً یک مذاکراتی کرده است چون یک قانونی بوده است که در آن قانون منعی برای مذاکره بوده است که ناظر به نخست‌وزیر و وزیران بوده است که ناظر به نخست‌وزیر و وزیران بوده است ولی در آن قانون هم در ماده دومش نوشته است که نخست‌وزیر وزیران می‌توانند برای فروش نفت و طرزی که دولت ایران معادن نفت خود را استخراج و اداره می‌کند مذاکره نمایند و از جریان مذاکرات باید مجلس شورای ملی را مستحضر نمایند خواستم این موضوع نیز به عرض آقایان برسد. موضوع سومی که می‌خواستم کمیسیون خاص نفت است به طوری که خاطر آقایان مستحضر است آن از آقایان انتخاب شدند و همان آقایان هم به این قانون وارد شده‌اند و اطلاعاتی پیدا کرده‌اند من به عقیده خودم لازم نیست که برای ارجاع این لایحه کمیسیون خاصی تعیین شود اگر آقایان موافقت بفرمایند این لایحه را بفرستیم به همان کمیسیون تارسیدگی کنند کسی با این نظر مخالف نیست؟

دکتر شاهکار ـ بنده عرضی دارم.

رئیس – بفرمایید.

دکتر شاهکار ـ البته مجلس شورای ملی هر نظری داد محترم است ولی من خیال می‌کنم که آن کمیسیون نفت برای رسیدگی به لایحه نفت بود و این لایحه یک قراردادی است که باید در کمیسیون‌های دارایی و خارجه ودادگستری رسیدگی بشود و بنده خیال می‌کنم آن کمیسیون از نظر آئین‌نامه صلاحیت نداشته باشد مگر اینکه مجلس یک رأی فوق‌العاده بدهد.

رئیس ـ عرض کنم سابقه‌ای که هست اینطور است وقتی یک موضوع در مجلس مطرح می‌شود مجلس می‌تواند یک کمیسیون خاص رأی آن انتخاب کند. در موقع طرح لایحه کنسرسیوم هم همین کار را کرد فقط کمیسیون نفت با تعیین و تصویب مجلس انتخاب شد و چون کمیسیون خاصی است گمان می‌کنم دیگر بی‌نیاز هستیم که مجدداً انتخاب بکنیم (صحیح است).

دکتر شاهکار ـ اختیارات این کمیسیون‌هایی که عرض کردم به آن کمیسیون تفویض می‌شود؟

رئیس ـ تمام این اختیارات به کمیسیون نفت تفویض می‌شود و آن کمیسیون خاص نفت جانشین تمام کمیسیون‌های دارایی دادگستری و حتی خارجه هم هست. حالا آقایان اگر موافقند که این کمیسیون فعلی این کار نفت را هم مطالعه کرده و گزارش آن را تقدیم مجلس کند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند). تصویب شد. لایحه به کمیسیون خاص فرستاده می‌شود تصویب شد. آقای وزیر فرهنگ فرمایشی دارید بفرمایند.

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر فرهنگ

وزیر فرهنگ (دکتر مهران) ـ چون عده‌ای مدارس جدید برای اول سال تحصیلی باید تأسیس شود برای تحصیل مجوز برای استخدام معلمین و خدمتگزاران مورد احتیاج لایحه‌ای با قید دو فوریت تقدیم می‌شود.

۵- طرح و تصویب دو فوریت لایحه اجازه استخدام معلمین و خدمت‌گزاران جزء وزارت فرهنگ

رئیس ـ لایحه قرائت می‌شود و فوریت آن مطرح می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد).

ریاست محترم مجلس شورای ملی خاطر عالی مستحضر است که همه ساله عدة مدارس جدید باید تأسیس شود و به علاوه بعضی از معلمین و خدمتگزاران جزء بازنشسته می‌شوند و یا از خدمت مستعفی می‌گردند که به جای آنان باید معلمین و خدمتگزاران جدید استخدام نمود به علاوه برای ایجاد و توسعه مدارس کشاورزی و حرفه‌ای و تشکیل معلمین دانشکده‌های شهرستان‌ها احتیاج به استخدام جدید می‌باشند. اینک برای تحصیل مجوز استخدام اشخاص مورد احتیاج ماده واحده زیر را با قید دو فوریت تقدیم نموده. تقاضای تصویب آن را می‌نماید. ماده واحده به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود برای تأسیس مدارس جدید و تکمیل و توسعه آموزشگاه‌های موجود و تکمیل معلمین دانشکده‌ها در حدود اعتبار موجود در بودجه مصوب سال ۳۶ وزارت فرهنگ معلمین و کارمندان فنی مورد احتیاج اعم از دانشیار و دبیر و آموزگار و دستیار و پزشک و پزشک‌یار را با رعایت قوانین مربوط استخدام و به کار گمارد و در مورد خدمتگزاران جزء و کارمندان فنی از قبیل ماشین‌نویس و راننده اتومبیل و راننده وسایل موتوری کشاورزی و تلفنچی در درجه اول باید از کارمندان فنی و خدمتگزاران جزء اضافی سایر وزارت‌خانه‌ها استفاده شود: وزیر فرهنگ وزیر دارایی نخست‌وزیر

رئیس ـ فوریت اول مطرح است آقای دولت‌آبادی مخالفید؟ (دولت‌آبادی ـ موافقم). آقای صدرزاده (صدرزاده ـ موافقم). آقای ارباب‏ (ارباب ـ موافقم). آقای مشایخی (مشایخی ـ موافقم). بنابراین رأی گرفته می‌شود به فوریت اول آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. فوریت دوم مطرح است آقای صدرزاده (صدرزاده ـ موافقم) آقای صارمی (صارمی ـ موافقم) آقای ارباب (ارباب ـ موافقم) آقای رامبد (رامبد ـ بنده مخالفم).

رئیس – بفرمایید.

رامبد ـ بنده در خاطر دارم شش ماه قبل یا کمی کمتر چهار ماه قبل جناب آقای دکتر اقبال نخست‌وزیر تشریف آوردند و برنامه حکومت خودشان را کار اعلام کردند (صحیح است). انتظار می‌رفت برای اینکه کاری انجام بشود ابتدا دستگاهی که باید این مدت با همان تشکیلات و با همان دستگاهی که هیچ کار انجام نداده بود. ایشان خواستند کار بکنند نمی‌گویم کار نکردند یا کار کردند برای اینکه آقایان بهتر واقفند و خودشان هم بهتر از هر کسی واقفند که به این تشکیلات و این دستگاه نمی‌شود کارکرد (صحیح است). اولین کاری که برای این مملکت لازم است این است که باید مردم را از دست تشکیلات ناقصی که فعلاً به عنوان سازمان اداری در این مملکت وجود دارد خلاص کرد و اولین ماده‌ای که برای عیب این دستگاه می‌توان قائل شد زیادی مقدار کارمندان حقوق‌بگیر و مزاحم و کارنکن است (صحیح است). خود ایشان هم که چندین‌بار وزارت کرده‌اند واقفند که در تمام دستگاه ایشان تعداد کارمندان آنقدر زیاد هستند که مانع کار کسانی هم می‌شوند که می‌خواهند کار بکنند. بنابراین تصویب لوایحی که برای استخدام باشد به امید اینکه برای فرهنگ برای بهداری قدمی برداشته می‌شود همیشه از طرف مجلس شورای ملی استقبال می‌شود ولی من نشنیدم که یک‌بار یک لایحه‌ای بیاورند و بگویند از فلان وزارت‌خانه و فلان وزارت‌خانه دویست نفر زیادی داشتیم منتقل کردیم به فرهنگ خواستند کار بکنند نخواستند خداحافظ. شما این تعداد زیادی که هر روز به عنوان خاصی روزی به عنوان گارد مستقل گمرک روز به اسم گارد مستقل جنگلبانی روزی به اسم سازمان برنامه و چه و چه و چه استخدام می‌کنید همه بر مملکت تحمیل می‌شود و این ملت فقیر می‌شود روزی خواهید دید و همین حالا قادر نیستید خودتان را از دست اینها خلاص بکنید. روزی خواهد رسید که شما هزارها و هزارها نفر دیگر هم به آنها اضافه بکنید. آقای وزیر دارایی برای اینکه به عنوان معادل بودن بودجه را به مجلس بیاورد ارقامی می‌آورند به مجلس و جز حقوق پرسنلی هیچ کاری در این مملکت انجام می‌شود ترا به خدا بیایید یک‌بار بگویید که شاگردان مدارس یک سال تحصیل نکنند و این مملکت از دست این سازمان انباشته خلاص بشود.

(صارمی ـ چطور تحصیل نکنند). به هرحال موکول به تصویب آقایان نمایندگان است. اما به عقیده بنده ترجیح دارد که شاگردان مملکتی یک سال تحصیل نکنند ولی مملکت از دست این سازمان فاسد و انباشته‌ای خلاص بشود.

رئیس ـ آقای نخست‌وزیر.

نخست‌وزیر ـ فرمایشات جناب آقای رامبد اصولاً صد درصد صحیح است تا تشکیلات اداری این مملکت اصلاح نشود آقایان انتظار هیچ نوع اصلاحاتی نداشته باشند. ولی گفتن این موضوع از روی آن صندلی وکالت و نمایندگی با نشستن روی این صندلی که بنده فعلاً افتخارش را دارم خیال می‌کنم فرق دارد. انشاالله اگر تشریف آوردید و نشستید و انشاالله تشریف خواهید آورد و خواهید دید به این آسانی‌ها که جنابعالی می‌فرمایید نیست (صحیح است).

این دولت از روز اولی که آمده برنامه کارش اول همین کار است و بس. هم خود دولت متوجه این کار است و هم اوامر کلیدی بندگان اعلیحضرت همایونی صادر فرمودند اینکه می‌فرمایید کارمندان زائد را بریزیم بیرون اولاً معلوم نیست که کارمند زائدی وجود داشته باشد برای اینکه هیچ‌گونه احصائیه درستی نداریم و اگر یک تشکیلات صحیحی می‌دادیم بنده هم تردید دارم شاید کارمند به اندازه کافی نداشته باشیم بعداً هم فراموش نفرمایید که این کارمندان اهل این مملکتند زن دارند و بایستی که اعاشه و زندگی بکنند با وضعیت آنها را تثبیت نکنید. یک کاری برایشان درست نکنید نمی‌شود. دستشان را گرفت و انداخت دور (صحیح است) والا بنده کاملاً تصدیق می‌کنم.

از آن طرف فرمودند که این لایحه فرهنگ را زائد می‌دانند که عده‌ای بر کارمندان اضافه می‌شود یک مملکت مترقی نمی‌تواند همین‌طور بایستد و درجا بزند باید جلو برود و از همه مهم‌تر در درجه اول برای ممکلت آدم سالم لازم است و آدم عالم اگر این دو قسمت در یک مملکتی تأمین شود آن مملکت پیش خواهد رفت والا اگر مملکتی آدم داشت و همه‌شان مریض بودند یک شاهی به درد نمی‌خورد و آن مملکت درجا خواهد زد از این جهت به عقیده بنده اگر دستگاه فرهنگ سعی بکند که بچه‌ها عوض اینکه توی خیابان استامبول و لاله‌زار ول بگردند درس بخوانند خیال می‌کنم در انجام وظیفه‌اش کوتاهی نکرده است و خدمت کرده است به علاوه اگر این لایحه را مطالعه می‌فرمودند که انشاالله خواهند فرمود نوشته است که اشخاص و کارمندان جزء زائد را از ادارات و وزارت‌خانه‌های دیگر وزارت فرهنگ استفاده کند و این نظر آقا تا اندازه‌ای تأمین است این دولت الان سه چهار ماه است که سرکار است. ما علاقه به تظاهر نداریم و حرف هم کم می‌زنیم و انشاالله یک مرتبه خواهید دید که یک کارهایی شده است این دولت از روز اول در تمام وزارت‌خانه‌ها مشعول است و دارند مطالعه می‌کنند که یک تشکیلات منظم و صحیحی ترتیب بدهند روی آن تشکیلات تعداد کارمندان را دقیقاً معین می‌کنند و بعداً اگر یک عده‌ای کارمند زائد باشد آنها را هم نمی‌شود ول کرد توی خیابان به عنوان اینکه تو کارمند زائد هستی و برو از گرسنگی بمیر. این کار را بنده نمی‌توانم بکنم. یک موضوع دیگر هم هست که بنده از فرصت استفاده می‌کنم وقتی دولتی سرکار می‌آید اشخاص مختلف تقاضای کار و مقام می‌کنند اگر آن مقامات را بهشان دادند خواهند گفت که این دولت به به چه خوب کار کرده است و مملکت بهشت شده است. یکی از آقایان از بنده دو سه تا پست خواسته بود بهش نداده بودند. گفت آقا آب از آب تکان نخورده است همان مهره‌ها است و همان اشخاص هستند و ما از دکتر اقبال تعجب می‌کنیم که با همان مهره‌ها می‌خواهد کار کند بنده اینجا رسماً می‌گویم برای اطفای شهوت مقامی اشخاص این دولت در رأس کار نیست این را آقایان باید بدانند اگر بنده آن پست‌ها را به آن اشخاص داده بودم در یک جایی مقاله می‌نوشت و می‌گفت نگفتم که چقدر خوب شده است. اصلاً ملاحظه بفرمایید که این آفتاب سیزده مرداد امسال با آفتاب ۱۳ مرداد پارسال فرق کرده (رامبد ـ بنده که نبودم). جنابعالی را عرض نکردم روی صحبتم با جنابعالی نیست نه جنابعالی و نه هیچ کدام از آقایان نمایندگان. یک چنین تقاضایی نکردند ولی اشخاص بیرون هستند که می‌خواهند وزیر بشوند معاون بشوند می‌خواهند عضو هیئت مدیره فلان شرکت بشوند تعداد این پست‌ها معین است بنده باید یک نفر را بردارم یک نفر دیگر را بگذارم جایش. آن یک نفر را که برداشتم داد و بیداد می‌کند که آقا من چه تقصیری دارم و آن یکی هم که آمده و به قول خودش حقش را گرفته است می‌گوید مملکت بهشت برین شده است و از نظر او اصلاحات صد درصد شروع شده اما از نظر آن بدبخت بی‌چاره‌ای که بیرونش کردند یک آئینه بسیار تاریک غمناک در پیش است این است که بنده خواستم عرض کنم که این دولت برای اطفای شهوت مقامی اشخاص نیامده است‏.

رئیس ـ آقای صدرزاده‏.

صدرزاده ـ البته استخدام جدید برای ادارات و سازمان‌ها قابل تأمل هست زیرا همان‌طوری که جناب آقای نخست‌وزیر هم اشاره فرمودند هنوز یک آمار دقیق و صحیحی تنظیم نشده است که ما بدانیم برای سازمان‌های دولتی تفاوت دارد ملاحظه بفرمایید در همین سال جاری شاید ۱۵۰ هزار نفر محصل جدید بر عده محصلین قدیم افزوده می‌شود یعنی در سال گذشته در حدود یک میلیون محصل بود و امسال یک میلیون و ۱۵۰ هزار نفر خواهد بود به تناسبی که عده محصلین در مملکت زیاد می‌شود احتیاج بوجود آموزگار و دبیر و دانشیار خواهد بود و اما اینکه از مستخدمین سایر ادارات می‌خواهند استفاده کنند این نکته هم باید گفته شود که مسئله آموزگاری و معلمی یک مسئله فنی است هر کس یک معلوماتی داشته باشد نمی‌تواند از عهده این وظیفه بیرون بیاید بلکه اشخاصی که فن آموزگاری را آموخته باشند یا تحصیلات مربوط به این کار را انجام داده باشند لیاقت و استحقاق این کار را دارند که دعوت بشوند و استخدام بشوند. اما نکته‌ای که جناب آقای رامبد اشاره فرمودند که برای یک سال متوقف بکنید تحصیلات را البته این بیان ناشی از یک احساساتی بود که به واسطه زیادی مستخدمین دولت و عدم تعادل بودجه فرمودند و شاید قصد انشا در این بیان نداشتند. ولی ما همه‌مان مواجه هستیم با تقاضاهای روزافزونی که از حوزه‌های انتخابیه برای دبیر و آموزگار می‌شود. مخصوصاً روز گذشته من با جناب آقای وزیر فرهنگ ملاقات داشتم نامه‌هایی از لارستان و نی‌ریز و سایر شهرستان‌های فارس به بنده رسیده بود که نوشته بودند که ما احتیاج داریم به تأسیس کلاس ششم و اگر کلاس ششم در این نقاط تأسیس نشود اشخاصی که امروز کلاس پنجم را دیده‌اند ترک تحصیل خواهند کرد و وجود آنها عاطل و باطل می‌ماند (عمیدی نوری ـ همه شهرستان‌ها اینطور است) و من می‌دانم همه آقایان نمایندگان محترم از این لحاظ در حوزه انتخابیه‌شان دچار مضیقه هستند یک نکته‌ای را هم باید اینجا گفت.

رئیس ـ آقای صدرزاده فعلاً فوریت مطرح است باید در فوریت صحبت بکنید.

صدرزاده ـ بنابراین تصور می‌کنم با این مقدماتی که بیان شد و توضیحاتی که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند در لزوم و فوریت این لایحه محل تردید نباشد و آقایان محترم به فوریت دوم آن هم رأی خواهند داد.

رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای چاپ فرستاده می‌شود در جلسه بعد مطرح خواهد شد.

۶- طرح و عدم تصویب فوریت گزارش مربوط به معافیت ماشین‌های حروف‌چینی و حروف‌ریزی از حقوق گمرکی‏

رئیس ـ آقایان مسبوق هستند که کمیسیون بودجه وقتی بودجه کشور را تصویب کرد و به سنا فرستاد یک تبصره‌ای آنجا علاوه کردند و آن تبصره فرستاده شد. به کمیسیون گزارش کمیسیون که اینجا مطرح شد مجلس رأی داد که مجدداً برود به کمیسیون و مورد شور و طرح قرار بگیرد. حالا ۱۵ نفر از آقایان تقاضا کرده‌اند که آن گزارش مطرح شود گزارش قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد).

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی کمیسیون دارایی در جلسه دوشنبه ۲۴ تیر ماه ۳۶ با حضور آقای وزیر دارایی قسمت اخیر تبصره ۲۳ قانون بودجه سال ۱۳۳۶ مربوط به معافیت ماشین‌های مخصوص حروف‌چینی و حروف‌ریزی از حقوق و عوارض گمرکی را که برای رسیدگی مجدد به کمیسیون دارایی ارجاع گردیده بود مورد شور و رسیدگی قرار داده و ماده واحده را با مختصر اصلاحی تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم می‌دارد ماده واحده ماشین‌های مخصوص حروف‌چینی و حروف‌ریزی برای تمام کشور در مدت سه سال از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معاف خواهد بود. مخبر کمیسیون دارایی مشایخی‏

رئیس ـ پیشنهاد شده است که این گزارش با یک فوریت مطرح شود پیشنهاد قرائت می‌شود

(به شرح ذیل قرائت شد)

مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی امضاکنندگان تقاضا داریم. گزارش مربوط به معافیت ماشین‌های حروف‌چینی و حروف‌ریزی از پرداخت حقوق گمرکی به قید یک فوریت مطرح شود دکتر محمد شاهکار. دکتر حسن افشار. مشایخی. صفاری. محمودی. دولت‌آبادی. فضایلی. عماد تربتی. عمیدی نوری. مهدوی. خلعت‌بری. علامه. تیمورتاش. امید سالار.

قائم مقام رئیس ـ چون تقاضای فوریت هم کرده‌اند حالا فوریت این گزارش مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به فوریت این گزارش آقایان موافقین قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) ۲۶ نفر از ۵۹ نفر رأی دادند بنابراین تصویب نشد.

۷- ختم جلسه

رئیس ـ عجالتاً جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه بعد را پس از اینکه گزارش کمیسیون نفت رسید به آقایان اطلاع می‌دهیم. ‏

(مجلس یک ساعت و ربع پیش ازظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت‏