مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۷

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنج‌شنبه ۱۳ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۷

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱

جلسه: ۱۵۷

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.

۲- بیانات قبل از دستور آقای دکتر مهذب.

۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به قید سه فوریت به وسیله آقای خواجه‌نوری.

۴- تصویب صورت جلسات ششم و نهم اسفند.

۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر وحیدنیا.

۶- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس طرح تقدیمی راجع به قدردانی و حق‌شناسی از خدمات شادروان شهید حسنعلی منصور و ارسال به مجلس سنا.

۷- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به تأمین اعتبار جهت اضافات کارمندان و کمک به صندوق بازنشستگی و ابلاغ به دولت.

۸- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه.

مجلس ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه-

آقایان مبارکی - دکتر معتمد وزیری - دکتر امین - کیهان یغمایی - مجید محسنی – امیراحمدی- جهانشاهی - ابراهیمی - دکتر سامی‌راد- مهندس کمانگر - بانو دکتر پارسای.

غائبین بی‌اجازه-

آقایان فیصلی - طهماسبی - رامبد - مهندس مجتهدی - جهانگیری - دکتر مصباح‌زاده - دکتر حکیم شوشتری.

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه-

آقایان دکتر قراگزلو - دیهیم - دکتر اسدی - امام مردوخ - بختیار بختیاری‌ها - دکتر مهندس بهبودی - دکتر پورهاشمی - دکتر رمضانی - ساگینیان - ظفر - موقر - مهندس والا -کمالوند - نوبخش - بانوان: ابتهاج سمیعی - جهانبانی - تربیت - دکتر دولتشاهی - نفیسی.

غائبین مریض -

آقایان مهرزاد - جعفری - مهندس آراسته.

- بیانات قبل از دستور آقای دکتر مهذب

۲- بیانات قبل از دستور آقای دکتر مهذب

رئیس - نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای دکتر مهذب تشریف بیاورید.

دکتر مهذب - با اجازه همکاران محترم نمی‌دانم پریشب یا شب قبل از آن در جریده شریفه کیهان که مورد علاقه همه ما است مطالبی نوشته بود درباره لایحه استخدام کشوری که بنده به عنوان یک عضو کمیسیون استخدام فکر کردم که اگر توضیحی در این باره داده نشود ممکن است برای کارمدان دولت سوء‌تفاهمی ایجاد شود بنابراین اجازه گرفتم چند دقیقه‌ای مزاحم همکاران محترم بشوم (یک نفر از نمایندگان - اطلاعات هم نوشته بود) برای اطلاعتان عرض می‌کنم آن هم یک موضوع دیگری است بنده برای جلوگیری از اطاله کلام لازم ندیدم که عین روزنامه کیهان را بیاورم و مطالب را اینجا بخوانم مضمون آن این بوده است که دولت در نظر دارد لایحه استخدام کشوری را که به مجلسین تقدیم شده پس بگیرد و استناد کرده بود به ماده ۱۲ لایحه بودجه کل کشور که به مجلس تقدیم شده. بنده همین وقتی که عرایض خود را بیان می‌کنم لازم است به استحضار آقایان برسانم که کمیسیون خاص مشترک مجلسین مأمور رسیدگی به لایحه استخدام کشوری تشکیل جلسه داده و مشغول بحث و بررسی است و بنده از رئیس کمیسیون اجازه گرفتم و چند دقیقه‌ای آمدم که این اظهارات را عرض بکنم و تا آنجایی که بنده خبر دارم این خبر کاملاً کذب است و بنده به عنوان یک عضو کمیسیون و تا آن اندازه که اطلاع دارم و با مسئولین امر صحبت کردم به هیچ‌وجه یک چنین تصوری در کار نیست بلکه دولت با کمال علاقه و کمیسیون خاص هم با کمال علاقه مشغول رسیدگی به این لایحه است اما استنادی که به ماده ۱۲ بودجه کل کشور شده است ماده ۱۲ قانون بودجه کل برای بهبود وضع بازنشسته‌های قبلی دولت است یعنی آنهایی که تاکنون بازنشسته شده‌اند ولی لایحه استخدام کشوری شامل شاغلین دولت و آنهایی است که بعداً به افتخار بازنشستگی نایل می‌شوند همان طوری که دولت نسبت به همه گروه‌ها علاقه دارد نسبت به رفاه حال بازنشسته شدگان فعلی هم که نسبت به آنها بی‌عدالتی‌هایی شده است و در بعضی موارد تبعیضی نسبت به آنها شده نظر دارد و این تبصره را گذاشته‌اند که انشاءالله در سال آینده کوشش بکنند که بی‌عدالتی‌هایی که نسبت به آنها شده و به بعضی گروه‌های آنها وارد شده رفع تبعیض بشود. بنابراین تبصره ۱۲ بودجه کل کشور به هیچ عنوان مربوط به شاغلین دستگاه‌های دولت نیست بلکه یک نظر خوب دولت درباره رفع بی‌عدالتی‌هایی است که نسبت به بعضی از این گروه‌های بازنشسته شده بود. فرض بفرمایید یک شخصی بوده در یک زمان به خصوص بازنشسته شده با ماهی ششصد تومان دوست همکار او یک روز بعد بازنشسته شده با ماهی هزار و دویست تومان طبعاً این یک بی‌عدالتی بوده که دولت خودش را مکلف کرده که این بی‌عدالتی را رفع کند. بنابراین هیچ ربطی به لایحه استخدام کشوری ندارد. بنده خواستم از فرصت استفاده بکنم و مطلب دیگری را هم که این روزها مورد بحث بعضی از محافل قرار گرفته به عرض همکاران محترم برسانم و آن بحثی است که در بعضی از محافل شده که خوب است لایحه استخدام کشوری را شامل کارمندانی بکنیم که از تاریخ تصویب این لایحه به کارمندی دولت درمی‌آیند. این طبعاً یک فلسفه‌ایست البتهاگر کمیسیون خاص مشترک تصویب بکند اجرا می‌شود ولی بنده شخصاً تصور می‌کنم که این نظر صحیح نباشد. علت اینکه این عرض را می‌کنم این است که این لایحه با تمام عیوب و نواقص رفع می‌شود و دارای یک امتیاز است که به کارمندان فعلی دولت تعلق می‌گیرد پس اگر ما این را شامل اشخاصی که بعد از تصویب به کارمندی دولت درمی‌آیند بکنیم نتیجه این می‌شود که آن امتیازاتی که دورت برای کارمندان فعلی درنظر گرفته از بین برود و این ظلم است ما سعی می‌کنیم که رفاه کارمندان دولت را که مورد توجه همه ما هستند و در حقیقت زحمت اصلی مملکت به عهده آنها است فراهم کنیم و وضع آنها به یک صورت بهتری دربیاید. پس اگر یک امتیازی است که باید به آنها داده شود باید سعی بکنیم شاملشان باشد نه اینکه این امتیازی که قرار است داده شود به نحوی از آنها بگیریم (مهندس کمانگر- بهتر این است که اختیاری باشد) حالا خدمتتان عرض می‌کنم بنده به نوبه خودم خوشوقتم که عضویت کمیسیونی را دارم که اعضای آن خیلی دقیق و خیلی بصیر نسبت به تمام موارد استخدامی و به خصوص نسبت به این لایحه استخدامی هستند و رؤسای مشترک کمیسیون هر دو فاضل و در کار خود بصیر هستند و مسلماً کوشش می‌کنند عیوب لایحه مرتفع بشود. مثلاً خدمت آقایان عرض می‌کنم که ما سه روز تمام نسبت به یک ند یک ماده بحث می‌کردیم و این خود دلیل دقت نظر اعضای کمیسیون نسبت به رفع نواقصی است که احیاناً ممکن است در این لایحه باشد. پس آقایان یقین بدانید که نواقص و عیوبی که بعضی از گروه‌های کارمندان به آن توجه می‌کنند مورد توجه فرد فرد اعضای کمیسیون هست و این لایحه بدون توجه به آنها مسجلاً از تصویب کمیسیون نخواهد گذشت و مسلماً حقی از کسی ضایع نخواهد شد (احسنت) همان طوری که عرض کردم شخصاً اذعان می‌کنم و معترف هستم که این لایحه دارای عیوب و نواقصی است که باید رفع بشود و دقت نظر اعضای کمیسیون دلیل رفع عیوب و نواقص لایحه استخدام است. همان طور که عرض کردم این قانون دارای یک امتیازاتی است که به کارمندان فعلی داده می‌شود با اجازه آقایان چند مورد از این مزیت‌ها را عرض می‌کنم که اگر قرار بشود فقط شامل آنهایی بشود که در آینده استخدام می‌شوند ظلمی نسبت به کارمندان فعلی خواهد شد. در مورد اول ما در حدود سی چهل هزار نفر کارمند روزمزد و حکمی در دستگاه‌های دولت داریم که آنها در اثر عوامل مختلف به استخدام دولت درآمده‌اند ولی هیچ وضع بازنشستگی ندارند بنابراین آینده نامعلومی دارند. اینها همه برادران و خواهران ما هستند اینها هم هزاران نفر هستند که با همکاری کارمندان رسمی خودشان در دستگاه‌های دولت کار می‌کنند و بالنتیجه باید دارای مزایایی باشند که کارمندان رسمی دارند پس باید به وضع آینده اینها هم فکری کرد و اگر شما اینها را استثنا بکنید در مرحله اول آمده‌اید چند هزار نفر کارمند دولت را که اسم رسمی ندارند محروم کرده‌اید از آنچه که فکر می‌کنید در آینده به آن می‌رسند. همین دیروز ده بیست نفر از اینها آمده بودند و این بحث را داشتند که روزنامه کیهان یک چنین خبری را نوشته است گفتم این را بنده فردا در مجلس عرض خواهم کرد و از مخبر پارلمانی کیهان خواهش می‌کنم که واقعاً حقیقت قضیه را در روزنامه درج بکند که اشکالی برای افراد پیدا نشود و بنده مخصوصاً از آقای خدابنده که به دقت به عرایض بنده گوش می‌کنند می‌خواهم که چیزهایی نوشته نشود که اذهان مردم مشوش بشود. ما گذشتیم از اینکه حرف‌های‌مان را در روزنامه‌ها بنویسند ولی مشکل برای مردم تولید نکنند. این اعمال نظری بود که بنده نمی‌دانم از کجا آمده بود (حبیبی- از قول سناتورها نوشتند) از قول هیچ کس اظهارنظری نشده و بنده نمی‌دانم این خبر از کجا آمده بود که یک تیتر بسیار بزرگ داشت. در هر حال این یک امتیاز این لایحه بود و موضوع دیگر هدف این لایحه رفع تبعیض در بین گروه‌های مختلف استخدامی است. اگر این لایحه را فقط شامل اشخاصی بکنیم که در آینده استخدام می‌شوند یک گروه دیگر را هم به گروه‌های مختلف استخدامی اضافه می‌کنیم بنابراین نه تنها وضع همه را یکنواخت نکرده‌ایم بلکه یک دسته متمایز دیگر تشکیل داده‌ایم که خلاف مصلحت مملکت و خلاف نظر همه ما است. موضوع سومی که اگر این فرض را قبول بکنیم به موجب این لایحه عده‌ای از کارمندان فعلی دولت در اثر عوامل مختلف حقوقشان از کارمندان مشابه عقب افتاده و این لایحه کوشش می‌کند که حقوقی که به یک کارمند ثبت اسناد و به یک ثبات ثبت اسناد می‌دهد همان حقوقی باشد که به یک ثبات سازمان برنامه داده می‌شود و نظر این لایحه و ما این است که با وظیفه مساوی و کار مساوی حقوق مساوی داده شود و دادن دو حقوق مختلف برای دو کار مشابه خلاف اصل است. امتیاز چهارمی که این لایحه برای کارمندان فعلی دارد به نظر بنده توجه به تأمین آینده کارمندان فعلی است. آقایان نمایندگان محترم مطلع هستند در وضع فعلی اگر یک کارمند دولت بعد از دو سال یا سه سال فوت بشود یا در اثر تصادف کشته بشود این دستش به هیچ جا بند نیست. اگر دلشان بسوزد و لایحه‌ای بیاورند و مستمری برای او یا ورثه‌اش وضع بکنند کاری برای او شده و الّا فلا، ولی به موجب این لایحه اگر یک کارمند دولت حتی با دارا بودن کمتر از ۱۵ سال خدمت از کار افتاده بشود یا فوت بشود لااقل ۱۵ روز حقوق او را به خود او یا به ورثه او خواهند داد پس یک تأمین آینده‌ای برای کارمندان فعلی دولت پیش‌بینی می‌کند که اگر آن وضع را قبول نکنیم خواه ناخواه بهره‌ای نخواهند گرفت و من خیال می‌کنم این ظلم است. یکی از مواد دیگر این لایحه این است که دولت خودش را ملکف کرده وسایل بهداشتی و درمانی برای کلیه کارمندان دولت تأمین بکند و بنابراین باز هم اگر کارمندان فعلی را استثناء بکنیم از مزایای بهداشتی که در این لایحه برای کارمندان فعلی در نظر گرفته شده محروم خواهند بود و این را بنده خیال می‌کنم خلاف اصل است. خلاصه عرض بکنم خدمت آقایان که دولت زحمت کشیده و یک لایحه‌ای به مجلس تقدیم کرده و بنده باز هم تأیید می‌کنم که این لایحه به نظر شخص بنده دارای نواقصی است. حتی از نظر بعضی گروه‌ها ممکن است مشکلاتی ایجاد بکند ولی این اطمینان را بنده اینجا به عنوان یک عضو کمیسیون استخدام می‌دهم که اعضای کمیسیون استخدام با دقت و حوصله و صبر هر چه تمام‌تر به این لایحه رسیدگی می‌کنند که نظر کارمندان دولت به طور کلی تأمین بشود و کارمندان دولت در یک وضع متناسبی قرار بگیرند. البته در این رسیدگی قرار است به تمام پیشنهادهای گروه‌های مختلف کارمندان توجه بشود و خلاصه‌ای از آنها گرفته شود و به کمیسیون گزارش داده بشود. طبعاً نظریات همکاران محترم و سناتورهای محترم هم مورد توجه قرار خواهد گرفت و بنابراین لایحه‌ای نخواهد بود که مورد انتقاد خیلی‌ها قرار بگیرد ممکن است یک یا چند نفر یا گروه معینی ناراحت بشوند ولی لایحه‌ای است برای رفاه کارمندان دولت به طور کلی و برای تأمین رضایت عموم مملکت که انشاءالله نظر همه تأمین می‌شود و مشکلاتی که فعلاً از لحاظ استخدامی ما داریم مرتفع بشود و این نابسامانی کارمندان دولت که بالنتیجه ایجاد وضع خاصی در مملکت ما کرده برای یک بار از بین برود و برای یک بار ما نگوییم دستگاه استخدامی ما خراب است (احسنت).

- تقدیم یک فقره طرح قانونی به قید دو فوریت و طرح فی‌المجلس به وسیله آقای خواجه‌نوری

۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به قید دو فوریت و طرح فی‌المجلس به وسیله آقای خواجه‌نوری

رئیس - آقای خواجه‌نوری بفرمایید.

خواجه‌نوری - با اجازه مقام ریاست ابتدا از جناب آقای روحانی تشکر می‌کنم که وقت خودشان را به بنده مرحمت فرمودند و چند دقیقه‌ای عرایضی دارم که به عرض مجلس شورای ملی می‌رسانم. امروز روی چهلم شادروان حسنعلی منصور است. راجع به خدمات آن مرحوم و صداقت و ایمانی که این شخص نسبت به خدمت به شاهنشاه و مردم این مملکت در زمان حیات خودش ابراز داشته است به اندازه‌ای قلم‌فرسایی شده است و سخنرانی شده است که بیم آن را دارم که مرتکب گناه تکرار مکررات بشوم (مصطفوی- شخص اول مملکت تأیید فرمودند) همان طور که می‌فرمایید در همان روزهایی که دوستان منصور و بیشتر افراد ملت دچار تأثر بودند شخص اعلیحضرت همایونی با الفاظ برازنده‌ای این کاردانی و لیاقت و وفاداری آن مرحوم را بیان فرمودند و خود این بیانات بهترین سند افتخارآمیز برای آن مرحوم و خاندان آن مرحوم است. امروز عده کثیری از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی اعم از اکثریت و اقلیت از لحاظ اینکه نماینده ملت ایران هستند خواستند احساسات ملت ایران را در این روز بخصوص به روح آن مرحوم تقدیم بداند (صحیح است) طرحی امضاء کرده‌اند که بنده تقدیم حضور مقام ریاست می‌کنم و مسلم می‌دانم مقام ریاست هم موافقت می‌فرمایند این طرح با قید سه فوریت مطرح شود.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

به منظور تجلیل از خدمات صادقانه و ارزنده شادروان حسنعلی منصور نخست‌وزیر شهید امضاکنندگان زیر طرح ذیل را پیشنهاد و برای تصویب با قید سه فوریت تقدیم می‌داریم.

ماده واحده - خدمات صادقانه شادروان حسنعلی منصور نخست‌وزیر فقید در راه به ثمر رسانیدن منشور شاه و ملت و فداکاری در انجام وظایف ملی مورد حق‌شناسی است.

باز هم از لطف و مرحمت تمام دوستان چه آنهایی که در صف ما هستند و چه آنهایی که در اقلیت هستند سپاسگزاری می‌کنم.

- تصویب صورت جلسات ششم و نهم اسفند

۴- تصویب صورت جلسات ششم و نهم اسفند

رئیس - دو صورت جلسه خدمت خانم‌ها و آقایان توزیع شده است راجع به صورت جلسه‌ها نظری نیست؟ آقای البرزی.

کهزاد البرزی - روز پنج‌شنبه بنده را مریض نوشته بودند در صورتی‌که بنده خوب شده بودم و در جلسه حاضر بود.

رئیس - اصلاح می‌شود. نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه‌ها تصویب می‌شود. آقای صائب.

صائب - از طرف کارگران کارخانه زاینده‌رود از خدمات آقای مهندس سبحانی و سایر مسئولین تقدیر و تشکر شده است و همچنین نامه‌هایی از کارمندان بازنشسته پست و تلگراف اصفهان رسیده که تقدیم می‌کنم.

رئیس - آقای باغمیشه.

باغمیشه - چند نامه است تقدیم می‌کنم.

رئیس - آقای البرزی.

البرزی - چند فقره شکایت رسیده که عیناً تقدیم می‌کنم.

رئیس - آقای دکتر رهنوردی.

دکتر رهنوردی - نامه‌ای است از آقای حسن بیرجندی از بازداشتگاه ثبت کل و بنده فکر می‌کنم این شخص به اغلب نمایندگان محترم نامه نوشته‌اند و حتی اعلام جرمی هم کرده است. خواستم استدعا کنم دستور فرمایید رسیدگی شود وحتی اگر ممکن است جوابی به ایشان داده شود که ایشان بدانند نامه‌هایی که برای ما می‌فرستند ترتیب اثر داده می‌شود. نامه دیگری از طرف نمایندگان بازنشستگان وزارت پست و تلگراف است تقدیم مقام ریاست می‌شود. همچنین نامه دیگری از کارمدان غیر رسمی ادارات استان دوم مازندران رسیده استدعا می‌کنم دستور فرمایید رسیدگی شود.

رئیس - آقای کبیری.

کبیری - چندین فقره شکایت رسیده تقدیم مقام ریاست می‌شود و همچنین دادخواستی از معلمین روزمزد روستاها تقدیم مقام ریاست می‌شود که دستور رسیدگی صادر فرمایند و چنانچه رسیدگی نشود از وزیر آموزش و پرورش سؤال خواهم کرد.

رئیس - آقای محدث‌زاده

محدث‌زاده - نامه‌ای است از کارمندان دون‌پایه دادگستری کرمان تقدیم می‌شود.

رئیس - آقای معتمدی.

معتمدی - پنج برگ طومار و شکایت رسیده تقدیم و تقاضای رسیدگی و اعلام نتیجه را دارم.

رئیس - آقای موسوی ماکویی.

موسوی ماکویی- عریضه‌ای است به عنون مقام ریاست تقدیم می‌کنم.

رئیس - آقای نوربخش.

نوربخش - شکایتی است که از یک گروهبان بازنشسته رسیده تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس - آقای احتشامی.

احتشامی - چند فقره نامه و شکایت است تقدیم می‌شود.

رئیس - آقای تبریزی.

تبریزی - نامه‌ای است از طرف آقای سید احمد موسوی کارمند روزمزد بهداری تکاب تقدیم مقام ریاست می‌شود.

- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر وحیدنیا

۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر وحیدنیا

رئیس- آقای دکتر وحیدنیا.

دکتر وحیدنیا - سؤالی است از دولت تقدیم مجلس می‌کنم.

- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس طرح راجع به قدردانی و حق‌شناسی از خدمات شادروان شهید حسنعلی منصور و ارسال به مجلس سنا

۶- طرح و تصویب دو فوریت و طرح فی‌المجلس طرح راجع به قدردانی و حق‌شناسی از خدمات شادروان شهید حسنعلی منصور و ارسال به مجلس سنا

رئیس- وارد دستور می‌شویم. طرح نمایندگان راجع به مرحوم منصور مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

به منظور تجلیل از خدمات صادقانه و ارزنده شادروان حسنعلی منصور نخست‌وزیر شهید امضاکنندگان زیر طرح ذیل را پیشنهاد و برای تصویب با قید سه فوریت تقدیم می‌داریم:

ماده واحده - خدمات صادقانه شادروان حسنعلی منصور نخست‌وزیر فقید در راه به ثمر رسانیدن منشور شاه و ملت و فداکاری در انجام وظایف ملی مورد حق‌شناسی است.

محسن خواجه نوری - مهندس صائبی - دکتر رهنوردی – دکتر سعید - صائب - کنگرلو - صفی‌پور - تهرانی - سرتیپ‌پور - دکتر الموتی - مهندس والا - سعید وزیری - دکتر کیان - دکتر ساعی‌راد - دکتر صالحی - مصطفوی نائینی - اوزار - مهندس معینی - بانو تربیت - مهندس عطایی - دکتر معتمد وزیری - سیفی - قراچورلو - حاذقی - دکتر کلالی - دکتر خطیبی - ضابطی - دکتر مهذب - ادیب سمیعی - صالح شاخویی - دکتر وحیدنیا - دکتر بقایی یزدی - دکتر رشتی - کشفی.

رئیس - فوریت اول این طرح مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) به فوریت اول طرح رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

فوریت دوم طرح مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به فوریت دوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

طرح فی‌المجلس طرح مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین به فی‌المجلس مطرح کردن طرح رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

طرح نمایندگان مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده واحده - خدمات صادقانه شادروان حسنعلی منصور نخست‌وزیر فقید در راه به ثمر رسانیدن منشور شاه و ملت و فداکاری در انجام وظایف ملی مورد حق‌شناسی است.

رئیس - آقای شیخ‌الاسلامی فرمایشی دارید بفرمایید.

شیخ‌الاسلامی - بنده خواستم تذکری در این مورد عرض کنم. البته بنده با اصل موضوع مخالفتی ندارم و مسلماً قدرشناسی از خدمت‌گزاران مملکت لازم است ولی این طور به نظر می‌رسد که ما برای این موضوع احتیاج به تصویب قانون نداریم و خیال نمی‌کنم که احتیاج داشته باشد این نظر به صورت قانون با رعایت تشریفات قانون‌گذاری انجام شود. این موضوعی است که اکثریت مجلس بارها و به کرات اظهار کرده و از خدمات مرحوم منصور قدردانی شده تجلیل شده و همین اظهار قدردانی و تشویق مبین نظر اکثریت نمایندگان محترم است. اما این را به صورت قانون تصویب کردن چون در واقع این موضوع انشاء حکم یا ایجاد تکلیف برای دستگاهی نیست که به صورت قانون دربیاید. بنده فکر می‌کنم که به صورت ماده واحده و عنوان و تشریفات قانونی شاید نه سابقه داشته باشد و نه لازم باشد عرض کردم این هیچ منافاتی ندارد که اکثریت مجلس خانم‌ها و آقایان نمایندگان این نظر را داشته باشند کما اینکه به کرات در گذشته این نظر به رأی اعتماد به دولت با تجلیل از شادروان منصور و با قدردانی از خدماتی که ایشان انجام دادند در مورد مختلف اکثریت نمایندگان مجلس اظهارنظر و قدردانی و تشویق به عمل آورده‌اند اما بنده نتوانستم خودم را قانع کنم که در این مورد ما محتاج هستیم که قانون بگذرانیم چون به عنوان قانون بنده تا به حال نشنیده بودم (دکتر امین-سابقه دارد) شاید، به هر حال به نظر من همین اظهارات نمایندگان که در صورت‌جلسات منعکس است و رأیی که مجلس داده خود نشانه قدردانی و تجلیل و تشویق از خدمت‌گذاری ایشان است و این را به صورت قانون درآوردن شاید لازم نباشد.

رئیس - آقای حاذقی.

حاذقی - تصور می‌کنم همکار محترم آقای شیخ‌الاسلامی این‌گونه فکر کرده‌اند که مصوبات مجلس شورای ملی ایران همواره برای جعل حکمی یا انشاء مقرراتی و ایجاد تکلیفی برای دولت است. در حالی که به مفهوم عام وظیفه مجلس شورای ملی اگر توجه بفرمایید وقتی مجلس شورای ملی نماینده قاطبه ملت ایران است (صحیح است) در همه موارد اعلام نظر رسمی مجلس خواه برای تصویب قانون باشد یا برای انشاء یا تأیید یک امری باشد که هیچ‌گونه اثر حقوقی و جزایی هم بر آن مترتب نیست یک امر منطقی است، صحیح هم هست و دارای سوابقی متعدد است (صحیح است) (دکتر امین- در دوره دوم مجلس سابقه دارد) اجازه بفرمایید شواهدی را خدمتتان عرض کنم. در دوره پانزدهم قانون‌گذاری مجلس به اتفاق آراء خدمات ارزنده و وظیفه‌شناسی و وطن‌پرستی و فداکاری شادروان مؤتمن‌الملک را به همین کیفیت تصویب کرد و خود بنده جزء هیئت رئیسه مجلس بودم که به اتفاق بعضی از اعضاء هیئت رئیسه این مورد را در یک لوحه دادیم حک کردند بردیم با مراسم رسمی در آرامگاهش در امام‌زاده صالح تجریش گذاشتیم (دکتر امین- در دوره دوم هم این عمل شده است) همین‌طور در دوره دوم. بنابراین یک عمل صحیحی است دلیلش هم معلوم است برای اینکه برای فرد فرد افراد ملت ایران ممکن نیست که نظرش را نسبت به این موضوع بگوید و ما به نام نماینده ملت ایران در یک مقام رسمی تأیید و تصویب و تحکیم می‌کنیم که شادروان منصور با کمال صداقت و ایمان و وظیفه‌شناسی در راه اجرای منشور شاه و ملت فداکاری کرد و جانش را در این راه داد و این لوحه افتخاری است برای خودش، فامیلش، خانواده‌اش و برای همه خدمتگزاران ایران (صحیح است).

رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی رسیده است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌شود کلمه مورد حق‌شناسی به: مورد تقدیر و تمجید می‌باشد تبدیل شود. امان‌الله ریگی

رئیس - آقای ریگی.

ریگی - به نظر بنده همان‌طور که دوست عزیز ما آقای حاذقی فرمودند این کمترین کاری است که ما برای یکی از خدمت‌گزاران صدیق این مملکت انجام می‌دهیم. بنده خواستم کلمه حق‌شناسی تبدیل شود به مورد تقدیر و تمجید است و به نظر بنده بهتر است (دکتر رهنوردی- حق‌شناسی بهتر است) حق‌شناسی یعنی یک کسی به ما حقی دارد و ما آن حق را می‌شناسیم ولی مورد تقدیر و تمجید قرار دادن یعنی ما خدمات و زحمات صادقانه‌ای را که ایشان در راه اعتلای انقلاب ششم بهمن و در پیشرفت امور مملکت انجام دادند مورد تقدیر و تمجید قرار می‌دهیم. به نظر بنده اگر دوستان محترم و مخصوصاً نمایندگاینی که در ادبیات بیش از بنده دست دارند مخصوصاً جناب آقای دکتر خطیبی اظهارنظر بفرمایند که کدام یک بهتر است البته بنده قبول خواهم کرد.

رئیس - آقای دکتر خطیبی.

دکتر خطیبی - تصور می‌کنم کلمه حق‌شناسی از نظر مقصود قوی‌تر باشد حالا که آقای ریگی قضاوت را به بنده واگذار فرمودند بنده فکر می‌کنم کلمه حق‌شناسی بیشتر وافی به مقصود است. اگر خواسته باشید قویتر بشود تبدیل شود به «قدردانی و حق‌شناسی است» و بنده خودم هم همین پیشنهاد را می‌کنم که جمله حق‌شناسی تبدیل شود مورد قدردانی و حق‌شناسی است.

رئیس - راجع به این پیشنهاد مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) به پیشنهاد آقای ریگی با این اصلاحی که شده است رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری رسیده است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌شود بعد از کلمه فقید کلمه شهید هم اضافه شود تا مشخص و مبین حادثه باشد.

روحانی.

رئیس - آقای روحانی.

روحانی - قیافه مجلس و احساسات همکاران گرامی برای خدمت‌گزاران حاضر و آینده مملکت انشاءالله مایه امیدواری و اطمینان خاطری باشد تا بدانند که اگر خدای نکرده به صورتی در راه خدمتگزاری به کشور جان خودشان را از کف دادند هستند. کسانی که قدر بدانند از آنها و تقدیر و تمجید کنند زندگی تمام می‌شود ولی به چه صورت؟ چه بهتر که با چنین اثرات نیکویی باشد بنده به نظرم رسید کلمه فقید صرف‌نظر از آنکه شاید خیلی بی‌مورد نباشد ولی مبین حادثه نیست هر کسی که رفت یک فقدانی است ولی شادروان منصور در راه خدمت به مملکت و ملت و نیات عالیه شاهنشاه در خانه ملت شهید شد (صحیح است) و بنابراین اگر نمایندگان محترم در تکمیل ابراز احساسات موافقت بفرمایند که این کلمه اضافه شود در آینده به هر صورتی که این لوحه نگهداری شود چه در ساحت مقدس مجلس شورای ملی و چه در خانواده آن فقید شهید بهتر مشخص خواهد بود که در راه خدمت به مملکت شهید شده است بنده دیگر عرضی ندارم (صحیح است).

رئیس - آقای دکتر معتمدوزیری فرمایشی داشتید؟ بفرمایید.

دکتر معتمدوزیری - خدمات مرحوم منصور و شهادتش در راه خدمت به شاهنشاه و ملت و مملکت و به ثمر رساندن انقلاب ششم بهمن مورد اتفاق‌نظر همه هست مخالفت بنده با این پیشنهاد از این لحاظ است که اطلاع دارم که این طرح با نهایت دقت و صرف وقت و چند روز مطالعه در یک کمیسیون مرکب از عده‌ای از همکاران عزیز و محترم مجلس شورای ملی تهیه و تنظیم شده و همه این مطالب و مسائل و کلمات و عبارات بررسی شده و با دقت کامل این طرح تهیه شده اگر بنا باشد که در اینجا تغییراتی درش داده شود خیال می‌کنم که در یک وقت خیلی کوتاهی با آن دقتی که چندین نفر از همکاران کرده‌اند کاری انجام نشود از این لحاظ است که بنده مخالف این پیشنهاد هستم (چند نفر از نمایندگان- این کلمه لازم است) در هر حال بسته به نظر مجلس است و اگر خانم‌ها و آقایان لازم بدانند می‌توانند اضافه کنند ولیکن بنده از این لحاظ مخالفت کردم که قبلاً بحث زیادی راجع به این مطلب شده و بنده به عنوان مخالف با این پیشنهاد می‌خواستم خواهش کنم که نمایندگان هر نوع پیشنهادی داشته باشند حتی نسبت به همین کلمه تعصبی نداشته باشند. البته آنهایی هم که این طرح را تهیه کرده‌اند تصور نمی‌کنم تعصبی داشته باشند و بنده شخصاً با این پیشنهادی که شده است به عنوان یک پیشنهاد خاص مخالفتی ندارم از لحاظ کلی بود که خواستم این توضیح را عرض کرده باشم که تصور نفرمایید که این یک طرحی است که آناً ما امروز یا ظرف نیم ساعت تهیه کرده‌ایم بلکه با دقت و مطالعه از چند روز قبل تهیه شده و الّا بنده با نفس این پیشنهاد مخالفتی ندارم و موافق هستم.

رئیس - نظر دیگری در این پیشنهاد نیست؟ (اظهاری نشد) به پیشنهاد آقای روحانی رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا به خود طرح باتغییراتی که ضمن این دو پیشنهاد پیدا کرده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. برای مجلس سنا فرستاده می‌شود.

رئیس - آقای دکتر هدایتی فرمایشی داشتید؟ بفرمایید.

دکتر هدایتی (وزیر آموزش و پرورش)- به عنوان نماینده دولت اجازه می‌خواهم از محضر محترم مجلس شورای ملی از این اقدام رشیدانه و شجاعانه‌ای که در جلسه امروز در شب چهلم شادروان منصور نخست‌وزیر فداکار و شهید ایران فرمودند سپاسگزاری کنم همان‌طور که نمایندگان محترم مستحضر هستند فقید شهید شادروان منصور در طی مدت کوتاهی که مصدر خدمت بود توانست خدمات شایسته‌ای به این مملکت انجام بدهد و در راه خدمتگزاری به شاهنشاه و ملت ایران آن‌چنان قدم‌های مؤثری بردارد که تا آستانه مرگ و شهادت پیش برود (صحیح است) امیدوارم با این تصمیم انقلابی که مجلس شورای ملی امروز اتخاذ فرمودند روح آن مرحوم شاد و رستگار باشد (احسنت).

- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانون واصله از مجلس سنا راجع به تأمین اعتبار جهت اضافات کارمدان و کمک به صندوق بازنشستگی و ابلاغ به دولت

۷- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانون واصله از مجلس سنا راجع به تأمین اعتبار جهت اضافات کارمدان و کمک به صندوق بازنشستگی و ابلاغ به دولت

رئیس - لایحه‌ای است از مجلس سنا رسیده برای اخذ رأی نهایی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۴ مربوط به لایحه شماره ۳۵۷۴۰ – ۲۹/۱۰/۱۳۴۳ دولت راجع به تأمین اعتبار برای پرداخت ترفیعات کارمندان و کمک به صندوق بازنشستگی که ضمن مرقومه شماره ۲۳۳۱۹/۲۰۸ ل ق ۱/۱۲/۱۳۴۳ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده است در جلسه روز چهارشنبه ۱۲ اسفند ماه ۱۳۴۳ مطرح و مخورد شور واقع و عیناً به تصویب رسید و اینک لایحه قانونی مزبور به ضمیمه ایفاد می‌گردد.

رئیس مجلس سنا - مهندس شریف‌امامی.

لایحه قانونی تأمین اعتبار برای پرداخت ترفیعات کارمندان و کمک به صندوق بازنشستگی

ماده ۱- به اعتبار مندرج در ردیف ۳۶۵۱ قسمت هزینه قانون بودجه اصلاحی ۱۳۴۳ کل کشور راجع به کمک به صندوق بازنشستگی مبلغ هفتصد میلیون ریال علاوه می‌گردد.

ماده ۲- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود به منظور تأمین کمبود اعتبار اجرای تبصره ۶ قانون بودجه اصلاحی ۱۳۴۳ کل کشور تا مبلغ هفتصد و هفتاد میلیون ریال از محل درآمدهای عمومی کشور برای پرداخت ترفیعات و اضافات کارمدان در اختیار وزارت‌خانه‌ها و مؤسسات دولتی بگذارد.

لایحه قانونی بالا مشتمل بر دو ماده در جلسه روز چهارشنبه دوازدهم اسفند ماه یک هزار و سید و چهل و سه شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.

رئیس مجلس سنا - مهندس شریف‌امامی.

رئیس- این لایحه عیناً به همان ترتیبی که در مجلس شورای ملی تصویب شده بود در مجلس سنا به تصویب رسیده است حالا نسبت به آن با ورقه اخذ رأی می‌شود.

(اسامی خانم‌ها و آقایان نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).

مهندس عطایی خواجه نوری مهندس کمانگر دکتر کلالی -مهندس ریاحی - مصطفوی - دکتر شفیع امین - اهری - سرتیپ‌پور- معتمدی- میرهادی- مهندس پروشانی- دکتر خطیبی - اوزار - دکتر حسینی - دکتر رضوانی - پابنده - پاک‌ذات - ارسنجانی - دکتر رهنوردی - دکتر مبین - روحانی - دکتر ضیایی - دکتر معتمدوزیری - بانو دکتر پارسای – بانو تربیت- پروین - قراچورلو - امیر احمدی - صائبی - باغمیشه - حق‌شناس - صائب- سیفی - دکتر اسدی - دکتر پورهاشمی -موسوی ماکویی - نیری - ظفر - دکتر قراگزلو - دکتر غنی - دکتر رمضانی - دکتر صالحی - دکتر مهذب - مهندس صائبی - زند - موسوی - مافی - کنگرلو - دکتر سعید - دکتر موثقی - دکتر وحیدنیا - ریگی - دکتر کیان - شاخویی - البرزی - محدث‌زاده - لفوطی - رهبر - کشفی - فخر طباطبایی - نیاکان - هیراد - دکتر صاحب‌قلم - ذبیحی - زرگرزاده - پژند - ضابطی - دکتر اسفندیاری - شکیبا - دکتر ساعی‌راد - دکتر امامی - کیوان - شفیعی‌پور کرمانی - دکتر اعتمادی - بانو جهانبانی - دکتر یزدان‌پناه - مهندس برومند - مهندس جلالی- دکتر حاتم - بوشهری - توسلی - دکتر فربود - دکتر بقائی یزدی - دکتر رشتی - اقبالی - امینی خراجی - حبیبی - قلعه‌جوقی - علی مرادی – مهندس مجتهدی - حکمت یزدی - اولیاء - متولی باشی - میرافضل - طالب‌زاده- دکتر مدنی - دکتر مهدی‌زاده - مهندس آصفی - بالاخانلو - مهندس معینی زند - دکتر یگانگی - آقایان - سرتیپ حکیمیان - دیهیم - سرلشگر نکوزاد - سرلشگر همایونی - فولاوند - آموزگار - پورادبی - نوربخش - بهادری - قاسم مرادی - تبریزی - فهیمی - تهرانی - سعیدوزیری - احتشامی - مهندس زرآور - دکتر نجیمی - مهندس اسدی سمیع - ادیب سمیعی - ثامنی - رجایی - کمالوند - کبیری - جاوید - مهندس ریاضی - دکتر الموتی - مهندی معینی - صادق احمدی - مهندس والا - مهندس ارفع - شیخ‌الاسلامی - بختیار بختیاری‌ها - مجد - کورس - رامبد - بدر صالحیان.

(آرای مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید)

• آرای موافق ۱۳۷ رأی.
• ورقه سفید بی‌اسم ۱ برگ.

رئیس- لایحه با ۱۳۷ رأی موافق تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.

اسامی موافقین -

آقایان اهری - دکتر امامی خویی - دکتر الموتی - دکتر اسفندیاری- دکتر شفیع امین - ادیب‌سمیعی - صادق احمدی - احتشامی - آموزگار- مهندس آصفی- امینی خراجی - امام مردوخ - دکتر اسدی - آقایان - ارسنجانی - البرزی - اولیاء - اقبالی - مهندس ارفع - امیراحمدی - دکتر اعتمادی - اوزار - مهندس اسدی سمیع - دکتر بقایی یزدی - بدرصالحیان - بوشهری - برومد - بهادری - بالاخانلو - بختیار بختیاری‌ها -بانو دکتر پارسای - پورادبی -مهندس پروشانی - پروین - دکتر پورهاشمی - پابنده - پاک‌ذات - پژند - دکتر غنی - ظفر -فخر طباطبایی -ضابطی طرقی - دکتر ضیایی - دکتر صالحی- مهندس صائبی - صائب - حیدر صائبی - دکتر صاحب‌قلم - شفیعی پورکرمانی - شاخویی - شیخ‌الاسلامی - شکیبا - سعیدوزیری -سلیمانی - کاشانی - سرتیپ‌پور - سیفی - دکتر سامی‌راد - دکتر سعید - مهندس زرآور- زند - زرگرزاده - مهندس ریاضی - رجایی - ریگی - دکتر رشتی- رائی- باغمیشه- طالب‌زاده رودسری - رهبر - دکتر رمضانی - دکتر رهنوردی -مهندس ریاحی - روحانی - دکتر رضوانی - ذبیحی - سلطان احمدی - دیهیم - خواجه‌نوری - دکتر خطیبی - قلعه جوقی - حکمت یزدی- دکتر حاتم - حاذقی - سرتیپ حکیمیان - حبیبی - حق‌شناس - دکتر حسینی - جاوید - مهندس جلالی - بانو جهانبانی - ثامنی - بانو تربیت - غلام نیاکان - دکتر فربود - فولادوند - فهیمی - دکتر قراگزلو - قراچورلو - تبریزی - توسلی - کورس - کشفی - دکتر نجیمی - کمالوند - دکتر کیان - کنگرلو - مهندس کمانگر - دکتر کلالی - صدری کیوان - لفوطی - دکتر مهذب - میرافضل - مهندس مجتهدی - قاسم مرادی - مهندس معینی - مهندس معینی زند - دکتر مهدیزاده - متولی باشی - محدث‌زاده - موسوی ماکویی - میرهادی- مافی - معتمدی - دکتر موثقی - دکتر مدنی - مهندس عطایی - موسوی - دکتر معتمد وزیری - دکتر مبین - علی‌مرادی - مجد - موسوی کبیری - نوربخش - سرلشگر نکوزاد – نیری- دکتر وحیدنیا - سرلشگر همایونی - هیراد - دکتر یزدان‌پناه - دکتر یگانگی - یعقوب تهرانی - مهندس والا.

ممتنعین -

آقایان رامبد - مصطفوی نائینی.

رئیس- آقای دکتر هدایتی.

دکتر هدایتی (وزیر آموزش و پرورش) - اجازه می‌خواهم از طرف خودم و هیئت دولت از تصویب این لایحه تشکر کنم. نمایندگان محترم مستحضر هستند قرار بود ترفیعات کارمندان وزارت آموزش و پرورش مثل سایر کارمندان از محل صرفه‌جویی‌های فصول اول و دوم و سوم حقوقی بودجه کل کشور پرداخت شود اما چون امکان این صرفه‌جویی در بودجه آموزش و پرورش به علت اشغال تمام پست‌های این فصول میسر نبود حسب‌الامر اعلیحضرت همایون شاهنشاه که همیشه توجهات خاصی به فرهنگیان و کارکنان وزارت آموزش و پروش دارند این لایحه تهیه و تقدیم شد و تمام مقدمات پرداخت اضافات قبل از شب عید آماده است اعتبار کافی تأمین شده است و بلافاصله پس از توشیح این لایحه اقدام به پرداخت خواهد شد و بنده اطمینان دارم قبل از شب عید ان‌شاءالله ترفیعات فرهنگیان پرداخت خواهد شد. بار دیگر از نمایندگان محترم برای تسریع در تصویب این لایحه تشکر می‌کنم.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه

۸- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه

رئیس - دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

دستور جلسه روز یکشنبه ۱۶/۱۲/۴۳

۱- گزارش شور دوم راجع به لایحه تمدید مدت خدمت کارشناسان امریکایی در وزارت راه. شماره چاپ ۱۲۷۸.

۲- گزارش شور دوم راجع به لایحه مقررات مرزنشینان. شماره چاپ ۱۲۸۰.

۳- گزارش شور دوم راجع به اجرای قانون روش جدید سربازگیری. شماره چاپ ۱۲۸۱.

۴- گزارش کمیسیون مربوط به تملک آپارتمان‌ها. شماره چاپ ۱۲۸۲.

رئیس - با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه خواهد بود.

(در ساعت ۱۰ صبح جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی.

سؤال

ریاست محترم مجلس شورای ملی

لطفاً دستور فرمایید به دولت ابلاغ نمایند برای پاسخ به سؤال زیر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند:

۱- طبق چه مجوزی بنگاه آبیاری چند صد دستگاه چاه نیمه عمیق متعلق به کشاورزان زحمتکش لنجان اصفهان را که سال‌ها از آن بهره‌برداری می‌شده از کار انداخته و در این فصل که باید مقدمات کشت محصولات سیفی آماده گردد موجبات مزاحمت و به طو کار بیش از صدهزار نفر زارع را فراهم و امور زراعت آنان را فراهم نموده است؟

۲- برای کسانی که از این عمل متضرر شده‌اند چه فکری شده است و جبران خسارت آنها به چه صورت خواهد شد؟

با تقدیم احترام - وحیدنیا.