مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ اسفند ۱۳۲۹ نشست ۱۲۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۷۶۶
۵شنبه ۱۷ اسفند ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۲۴
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۶
جلسه: ۱۲۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۳ اسفند ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس
۲-تصویب دو فوریت لایحه اجازه انتشار اسکناس
۳-بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها
۴-تقدیم چهار فقره لایحه به وسیله آقای کفیل وزارت دارایی
۵-بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها
۶-تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس نیم ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱-تصویب صورت مجلس
رئیس -صورت غائبین جلسه گذشته قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد.)
صورت غیبت و دیرآمدگی آقایان نمایندگان در جلسه صبح پنجشنبه دهم اسفند ماه ۲۹.
غائبین با اجازه آقایان: دکتر مصباح‌زاده، محمود محمودی، دکتر نبوی، پالیزی، اورنگ، امینی، قاسم فولادوند، محمد ذوالفقاری، دکتر مصدق، جمال امامی، دکتر شایگان، طباطبایی، بهبهانی، فرامرزی، تولیت، صدر میرحسینی.
غائبین بی‌اجازه: آقایان: قبادیان، حسن اکبر، صمد سودآور، علی‌محمد دهقان، شهاب خسروانی، نصرتیان.
دیرآمده با اجازه: آقای: محمدتقی برومند، یک ساعت.
رئیس - آقای شهاب خسروانی.
شهاب خسروانی - بنده را غایب بی‌اجازه نوشته‌اند در صورتی که بنده غایب بی‌اجازه نیستم شرحی به مقام ریاست نوشته‌ام که غیبت بنده به علت گرفتاری بوده منتها کمیسیون محاسبات این مرخصی‌ها را مراعات نمی‌کند و به تعویق انداخته است.
رئیس - اصلاح می‌شود. آقای اصلاحی بفرمایید.
اسلامی - حق این است که در این موقع بایستی به صورت جلسه اعتراض کرد ولی بنده خواستم یک ثانیه فقط توجه آقای نخست‌وزیر را نسبت به زلزله‌زدگان لاریجان جلب کنم (صحیح است) و البته در این موقع آقایان اجازه فرمودند که بنده آمدم وقت مجلس را بگیرم و توجه آقای نخست‌وزیر و دولت را جلب کنم که این بیچاره‌ها زیر برف و باران مانده‌اند و تمام خانه‌هایشان در اثر زلزله خراب شده است.
رئیس - آقای بهادری.
بهادری - عرض کنم بنده امروز برای نطق قبل از دستور اسم‌نویسی کرده بودم که صحبت کنم و مطالبی را به عرض آقایان برسانم فرصت نشد چون روز جمعه عده‌ای از افسران به بنده مراجعه کرده بودند گویا راجع به ترفیع و حد نصاب که اینها را ملاحظه نمی‌کنند به شاکی بودند و این نامه آنها را هم می‌دهم خدمت آقای نخست‌وزیر که راجع به این افسران توجهی بکنند.
رئیس - بسیار خوب. آقای مکی.
مکی - در جلسه گذشته بنده شرحی راجع به چند نفر مسلول که از آسایشگاه شادآباد آمده بودند جلوی درب مجلس عرض کردم بعد تحقیق که کردم آنها خوب شده بودند و عکس‌برداری هم شده است از سینه‌شان (دکتر جلالی - پیش من هم آورده‌اند) در این جریان آقای دکتر دانشور رئیس آسایشگاه شادآباد نه تنها در این کار دخالتی نداشته است بلکه کاری هم برای آنها تهیه کرده است (صحیح است) و اینها آمده‌اند ذهن بنده و بعضی از نمایندگان را مشوب کرده بودند و احساسات بنده را هم برانگیختند تصور کردم که مسلولند دیروز هم رفته‌اند به وزارت بهداری به شخص دکتر دانشور اهانت کرده‌اند بنده خواستم اینجا عرض کنم که نسبت به دکتر دانشور قصدی نداشتم و او را شخصی می‌دانم که وجودش در آسایشگاه مفید است امیدوار هستم بتوانند خدمت بیش‌تری به آنجا بکنند.
رئیس - دیگر به صورت مجلس نظری نیست؟ آقای پیراسته.
پیراسته - عرض کنم بنده می‌خواستم توجه جنابعالی را جلب کنم که بعد از این آقایان اعضای هیئت رئیسه از این درب نروند بیرون چون متصدی کار توجهی به این در ندارد.
رئیس -هر کس وظیفه خودش را انجام می‌دهد وقتی می‌روند بیرون خبر می‌دهند. نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس
تصویب شد.
۲- تصویب دو فوریت لایحه اجازه انتشار اسکناس
رئیس - چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند (نمایندگان - دستور دستور). چون وقت گذشته و باید کاری بشود نطق قبل از دستور بماند برای بعد در جلسه پیش اعلام رأی شد نسبت به فوریت اول لایحه نشر اسکناس مخالف و موافق صحبت کرده بودند بایستی رأی گرفت. آقایانی که با فوریت اول لایحه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. فوریت دوم لایحه مطرح است.
آزاد - آقای منشی این طرف هم نگاه کنید.
محمدعلی مسعودی - آقای بهزادی این طرف مجلس هم حساب است.
رئیس - آقای فرامرزی بفرمایید.
صفایی - در جلسه گذشته ما اسم نوشتیم.
رئیس- جلسه گذشته حساب نیست در فوریت اول بود باید در این جلسه تقاضا کنید.
فرامرزی- بنده مریض بودم و حالا هم هستم و به مجلس نمی‌آمدم ولی دیدم یک موضوعی مطرح است که مربوط به حیات عمومی است و مربوط به حیات مملکت است و من معتقدم آن سربازی که در موقع سخن جا را خالی می‌کند به عنوان این که مریض است اگرچه مریض باشد خطاکار است و مقتضی است ولو در آخرین رمق هم باشد در موقع سخت باید بیاید و در سر جای خودش بایستد و وظیفه‌اش را انجام بدهد، من وقتی که دولت‌ها می‌آمدند اینجا و پشت این تریبون و برنامه‌شان را می‌خواندند و اولین ماده برنامه‌شان پایین آوردن هزینه زندگی است به یاد آن شهری می‌افتم که می‌گویند عزرائیل رفته بود آنجا می‌خواست بچه قسمت کند گفتند عزرائیل آمده است این شهر بچه قسمت می‌کند یکی گفت آقا به این عزرائیل بگویید بچه ما را نگیرد ما از بچه‌ای که بعدها به ما می‌دهد صرف‌نظر کردیم. حالا اگر این دولت‌ها این قدر لطف کنند و یک دولتی بیاید و عملی نکند که هزینه زندگی را بالاتر ببرد ما از او ممنونیم ولی می‌آیند و قول می‌دهند و ماده اول برنامه‌شان پایین آوردن هزینه زندگی است از روز شهریور که وضع مملکت تغییر کرده یا به عقیده من به هم خورده تمام دولت‌ها اساس برنامه‌شان روی پایین آوردن هزینه زندگی بوده و تمام دولت‌ها یک منار درست کرده‌اند و زندگی را بالا برده‌اند تا آنجایی که اگر از جای اول که هزینه زندگی بوده آدم بایستد نگاه کند تا آنجایی که دولت هزینه زندگی را بالا برده است کلاهش می‌افتد این لایحه احتیاج چاپ اسکناس هم حتماً هزینه زندگی را به همان نسبت بالا می‌برد دولتی که وعده داده هزینه زندگی را می‌آورد پایین به هیچ تأویلی نیاید عملی بکند که هزینه زندگی را ببرد بالا (صفایی - بالا نمی‌برد) درست است گمان می‌کنم دوره سیزدهم بوده دیشب هم نوشته بودم یک همچو جمله‌ای بود من گفتم هزینه زندگی ده مرتبه می‌رود بالا یکی از وکلا مثل جنابعالی گفت نخیر آقا بالا نمی‌رود همه وکلای دیگر به او خندیدند و امیدوارم به جنابعالی که مردم با ایمانی هستید نخندند و بعد هم هزینه بیست مرتبه بالا رفت یعنی چیزی که قیمتش سه تومان بود شد شصت تومان و پایین هم نیامد آن وقت در این موقع آخر است که ما مکرر در اینجا تذکر دادیم تجربه داریم می‌آیند که می‌آیند یقه مجلس را می‌گیرند می‌گویند ده زود باش ده زود باش ده زود باش مجلس بیاید رأی بدهد این یک قضیه کوچکی نیست قضیه آن یارو است که رفته بود توی مهمانخانه گفت آقا ده زود باش تا شلوغ نشده زود بیاور بعد پیشخدمت هم خیال کرد که خیلی مهم است زود غذا را بهش داد بعد که غذا را خورد گفت مرحمت زیاد پیشخدمت گفت کجا پول بدهید گفت پول ندارم گفت برای همین بود که می‌گفتید ده زود باش ده زود باش گفت می‌دانستم چون آخر باید کتک کاری بشود می‌گفتم زود باش مجلس نیاید لایحه به این مهمی را به این فوریت رأی بدهید چرا می‌خواهند اسکناس چاپ کنند برای این که پول ندارند اگر هر کس که پول ندارد کاغذ چاپ کند و این کاغذ قیمت دارد من هم چاپ می‌کنم شما هم چاپ بکنید کاغذ را در مقابل پول چاپ می‌کنند یعنی باید دولت پول داشته باشد تا بتواند کاغذ چاپ بکنید کاغذ را در مقابل پول چاپ می‌کنند یعنی باید اسکناس چاپ بکند دولت‌های ما یک مغالطه عجیبی دارند و آن این است که می‌گویند ما صد درصد پشتوانه داریم می‌شود صد هزار میلیون چاپ بکنند چرا؟ با این اعتباری که ایشان می‌گویند با یک اشرفی می‌شود صد هزار میلیون چاپ بکنند چرا؟ برای این که شما هر چه زیادتر اسکناس چاپ کنید قیمت پول می‌آید پایین و قیمت آن اشرفی و لیره می‌رود بالا آن وقت یک دانه اشرفی قیمت پیدا می‌کند صدهزار میلیون تومان باز هم صد در صد پشتوانه است صد درصد پشتوانه وقتی صحیح است که الآن اعضا بگویند به ما پهلوی بدهید ۵۰ تومان از شما قبول می‌کنیم پهلوی شما ۱۰ تومان قیمتش است اگر یک پلهوی را درمقابل یک اسکناس ده تومانی دادید آن وقت صد در صد پشتوانه دارد. اگر پهلوی راحتی پهلوی ده تومانی خودتان را ۵۰ تومان هم ندادید دیگر صد در صد شمر است (قاسم فولادوند - کدام یک از ممالک صد در صد پشتوانه دارند؟) من کار ندارم کدام یک از ممالک صددرصد پشتوانه دارند یا ندارند ولی دولت این مطالعه را می‌کند و ملت را گول می‌زنند هر وقت من اسکناس ده تومانی را آوردم شما یک پهلوی طلا به من دادید آن وقت شما صد در صد پشتوانه دارید ولی اگر یک پهلوی طلا را به ۶۰ تومان هم دادید آن وقت شما صد درصد پشتوانه دارید ولی یک ششم هم پشتوانه ندارید اینها مغالطه است می‌گویند اسکناس هست ولی از جریان خارج شده اسکناس از جریان خارج نشده به دلیل این که هر کدام از شماها میل دارید جیبتان را پر کنید از اسکناس صد تومانی در هر دکانی هر چه خواستید بخرید می‌بینید صاحب دکان فوراً پول شما را خرد می‌کند و این هم که می‌گویند مردم به اسکناس احتیاج پیدا کرده‌اند درست نیست. اما این که می‌گویند اسکناس بلو که شده در بعضی جاها مثلاً در جایی خواندم که رئیس بانک گفته که ۲۰۰ میلیون تومان بانک انگلیس بلوکه کرده است یا شرکت نفت اسکناس‌هایی را که می‌گیرد پس نمی‌دهد یا می‌گویند شمالی‌ها این کار را کرده‌اند آمدیم شما این اسکناس‌ها را چاپ کردید بعد از این که شما اسکناس اضافی را چاپ کردید آنها اسکناس‌هایشان را درآوردند آن وقت نتیجه چه می‌شود؟ نتیجه می‌شود تورم یعنی حقوق این آقایان وکلا یک عده از این وکلا هستند که ثروتمندند و آنها البته برایشان کاری ندارد ولی اغلب این وکلا حقوق‌شان از این هزار تومانی که می‌گیرند در معنی می‌آید به ۵۰ تومان چون بااین لایحه‌ای که دادید سی درصد الان از لحاظ وضع قانونی جنس ترقی خواهد کرد. به اعتبار این اضافه‌ای که حساب می‌شود پانصد درصد هم کسبه می‌برند بالا به این بهانه و دولت هم نمی‌تواند کنترل نماید و نگاه بدارد که قیمت زندگی نرود بالا چون این امر فوق‌العاده مهم است و من فعلاً باید مطالعه بشود و فهمیده بشود به این فوریت رأی دادن به این لایحه به این مهمی به عقیده من خیانت به مملکت و خیانت به خودمان و خیانت به این ملتی است که به شما وکالت داده است حالا بکنید.
آزاد و دکتر بقایی- احسنت، آفرین مرحبا.
رئیس - آقای پیراسته موافقید؟
پیراسته - بلی.
رئیس -بفرمایید.
پیراسته - عرض کنم که مسائل فنی مخصوصاً یک چنین مسئله‌ای که با همه چیر مملکت تماس دارد به عقیده بنده باید در یک محیطی دور از تشنج و احساسات مطالعه بشود و تصمیم گرفته شود این مسئله همان طوری که در جلسه خصوصی صحبت شد مربوط به اکثریت و اقلیت نیست مربوط به طبقه خاصی نیست مربوط به تمام ملت ایران است و مربوط به بیوه زنانی است که هستی و سرمایه آنها در دست ما که مجلس هستیم قرار گرفته اگر جناب آقای فرامرزی استاد بنده در اصل موضوع مخالفت کره بود چیزی نبود چون دلایل له و علیه اینجا گفته می‌شد چون یک دسته موافق بودند دسته‌ای مخالف اما راجع به فوریت عرض کردم اگر با اصل موضوع این موضوع موافقت یا مخالفت می‌فرمودید اشکالی نداشت چون این موضوع یک مسئله نظری اقتصادی است که هر کسی ممکن است بر له و علیه آن دلایلی اقامه بکند. اما راجع به فوریت عرض می‌کنم اگر می‌بایست لایحه بگذرد باید با فوریت باشد.
فرامرزی - این طور نیست.
دکتر بقایی - آقای فرامرزی حق‌الحکمیه ایشان مانده باید زودتر بگیرند.
پیراسته - حق‌الحکمه را بنده نمی‌گیرم اشخاصی استفاده می‌کنند که از خارجی‌ها پول می‌گیرند بنابراین بنده عقیده دارم اگر بناست این لایحه بگذرد و مجلس شورای ملی با انتشار اسکناس موافق است برای این که جلوگیری بشود از سوء‌استفاده اشخاصی که ممکن است از این هیاهو استفاده کنند باید فوری بگذرد و اگر نباید بگذرد این یک مسئله دیگری است عرض کردم که یک مسئله نظری است و این یک مسئله
اقتصادی است که باید دلایل له و علیه اینجا گفته شود و علت مخالفتم با بیانات آقای فرامرزی استاد خودم برای این بود و الّا عرض دیگری نداشتم.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به فوریت دوم آقایانی که با فوریت دوم موافقند قیام بفرمایند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد لایحه برای طبع و توزیع فرستاده می‌شود و در دستور روز سه‌شنبه قرار می‌گیرد.
۳- بقیه مذاکرات در گزارش کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها
رئیس - در جلسه پیش شهریه‌ها مطرح بود آقای حائری‌زاده به عنوان مخالف صحبت کردند حالا نوبت یک نفر موافق است آقای عباس اسلامی.
اسلامی - به عقیده بنده بایستی دولت یک لایحه جامعی برای کارمندان دولت که در حین انجام وظیفه مسلول و یا مصدوم می‌شوند یا دچار یک مخاطراتی می‌شوند و جانشان در خطر است به طور کلی به مجلس بیاورد که هر وقت آن ماده با یکی از کارمندان تطبیق کرد بدون اجازه ثانوی از مجلس شورای ملی برای آنها یک مقرری برقرار بکند بنده با پرداخت مستمری این چند نفری که فعلاً صورت دادند و کمیسیون بودجه هم تصویب کرده موافقم (مکی- برای ورثه محمد مسعود هم پیشنهاد کنید بدهند) بله بنده با آن هم موافقم ولی از این جهت نگران هستم که کم کم این ترتیب مد بشود و مرسوم بشود هر سال دولت به خواهش عمر و وزید یک لیست بسیار بزرگی بیاورد به مجلس و اجازه بخواهد که مجلس شورای ملی اجازه بدهد به این اشخاص مقرری پرداخته شود بنده با این مخالفم و مخالفتم از این جهت اصولی است و روی این صورت که تهیه شده جز یکی دو نفر که بنده می‌شناسم بقیه را بنده نمی‌شناسم که آیا این مقرری که پرداخت می‌شود برای خدمتی است که مورث آنها یعنی پدر آنها در خدمت دولت انجام داده است بنده نمی‌دانم این اسامی که ایجا ذکر شده مورث اینها پدران اینها چه کاری کرده‌اند؟ چه فداکاری کرده‌اند (دکتر جلالی - مردمان شایسته‌ای بوده‌اند) اگر اینها به صرف این که مردمان شایسته‌ای بوده‌اند به ورثه آنها این شهریه پرداخته می‌شود جناب آقای دکتر جلالی همه مردم این کشور اصل این است که شایسته هستند مگر این که خلافش ثابت شود و اگر خلافش ثابت بشود یک مجازاتی دارد بنابراین ما نمی‌توانیم بوجه مملکت راهمیشه صرف این قبیل کارها بکنیم. اگر این کار مرسوم بشود خوب تمام کارمندان دولت که حالا شاغل هستند البته یک روزی دیر یا زود متأسفانه فوت خواهند کرد. روی اجبار طبیعت و با این ترتیب ما مجبوریم برای همه کس شهریه برقرار کنیم چون در این دوره نمایندگان دوره ۱۶ هر یک ده نفر آشنا دارند یا ده نفر وزیر هستند هر کدام آنها هم ده نفر آشنا دارند اگر برای همه این آشنایان شهریه تصویب و مرسوم بشودبنده خیال می‌کنم تا ۲۰ سال دیگر ما شاید یک میلیون از این قبیل اشخاص داشته باشیم که بایستی از خزانه دولت با اقلام درشتی به ورثه آنها کمک بکنیم بنده عرض کردم من این آقایانی که اینجا اسم‌شان در صورت هست هیچ نمی‌شناسم بنده فقط یک نفر را می‌شناسم که آن را شایسته می‌دانم و آن پسر مرحوم جمشیدی است که از قضات دادگستری بوده و خدا شاهد است موقعیت که فوت کرده است نعش ایشان را بعضی از رفقایشان برداشته‌اند اگر این قبیل اشخاص هستند که واقعاً جای بسی خوش‌وقتی است مرد درستکاری بوده چند دوره هم نماینده مازندران بوده. بنده از سایرین درست اطلاعی ندارم و از دولت خواهش می‌کنم همان طوری که آقای دکتر راجی فرمودند اگر وقت داشته باشند خیلی خوب است یک لایحه کلی به دولت بیاورد به مجلس که به چه قبیل اشخاص به چه قبیل کارمندان باید کمک بشود به چه میزان که فردا وکیل مجلس وزیر متنفذ اعمال نفوذ نکند که فقط یک اشخاص معین آنهایی که دسترسی به مقامات متنفذ مملکت دارند مشمول یک اضافاتی بشوند ولی اشخاصی دیگر مردمان بیچاره‌ای ک دسترسی به مقاماتی ندارند کارمندانی که دسترسی ندارند محروم بشوند از طرف دیگر هم می‌خواستم عرض کنم که یک اعتراض کلی هست به این قبیل کارها که مجلس شورای ملی فقط وقتش برای این است که مقرری یا اضافه حقوق و این قبیل کارها که جز خالی کردن دولت فایده دیگری ندارد بپردازد اساساً ما بایستی به کارهای عمرانی و تولیدی بپردازیم و کار برای مردم تهیه بکنیم که این قبیل اشخاص دنبال آن کارها بروند و آسایش آنها تأمین بشود متأسفانه ما همیشه در آزمایش و سازمان هستیم برای نمونه بنده عرض می‌کنم که با کمال حسن نیت آقایان نمایندگان دوره پانزدهم آمدند قانون برنامه هفت ساله را تصویب کردند به خیال این که کاری برای مردم تهیه می‌شود یک سال صبر کردند در این یک سال آزمایش معلوم شد که جز ضرر و خسارت چیزی متوجه مردم نشد آن همه وعده و نویدها لوله‌کشی شهرها برق شهرها و آسفالت خیابان‌ها همه‌اش حرف بوده است الان یک نظر به گزارش سناتورهای محترم که به عنوان نمایندگی انتخاب شدند و از برنامه هفت ساله یک گزارشی تهیه کردند بکنید اگر آقایان یک نظر اجمالی به آن گزارش بیندازند توجه خواهند فرمود که بنده چه عرض می‌کنم بنده کاری به رئیس برنامه ندارم مرد خوبی است شاید بعضی افراد خوبی هم آنجا باشند بنده به افرادش هم کاری ندارم ولی می‌ترسم امسال هم مادر آزمایش باشیم آخر سال که شد یک دفعه از طرف مجلس شورای ملی یا از طرف یک نفر از سناتورها گفته بشود که آنجا سوء‌استفاده شده است و آن وقت یک کمیسیون دیگری تعیین شود باز هم برود تأیید کند که امسال این کار را کردند و بعد هم مکافات و مجازاتی در بین نباشد و ما مثل سایر سازمان‌ها و تشکلات مملکتی همیشه در آزمایش باشیم و پول ما همین طور نفله بشود دویست میلیون اینجا صد میلیون جای دیگر بنده شنیدم که نود میلیون برنامه برای راه‌آهن بودجه معین کرده است در این اوضاع فعلی دنیا که اساساً با این وسایل نقلیه سریع‌السیر اصلاً راه‌آهن پهناور نمی‌دانم چه معنی دارد شما در یکی از این دول بزرگ پیدا کنید که یک متر راه‌آهن بکشند راه‌آهن اصلاً دیگر موضوع ندارد این پول‌ها را باید صرف کارهای تولیدی کرد یعنی این نود میلیون تومان صرف کارخانه‌های قند و چیزهای دیگری شود که این مردم بیچاره‌ای که هر روز به ما مراجعه می‌کنند و کار می‌خواهند برای آنها بتوانند کار فراهم کنند و اینها بروند مشغول کار بشوند سالی ۱۸۰ میلیون تومان دولت بابت خرید قند و شکر و پارچه به خارج می‌فرستد خوب یکی از این سال‌ها این دویست میلیون تومانی که خرج بیخودی می‌شود این پولی که باید بریزیم دور بدهید ده تا کارخانه تهیه کنید تا آنچه که ما می‌خواهیم از این ده تا کارخانه تهیه کنیم و پول ما هر سال دویست میلیون تومان به خارج نرود بنده نمی‌دانم که چرا دولت‌ها یک کارهای رو به راهی نمی‌کنند که هم رفع بیکاری از مردم می‌کند و هم این که مردم از کارهای دولتی اقلاً فرار کنند و اجتناب بکنند یکی از چیزهایی که بنده لازم می‌دانم در این موضوع باید تذکر داده بشود آن اشخاص است که به عنوان نماینده اقتصادی در دول خارج هستند شما ملاحظه بفرمایید چند نفر از این خزانه فقیر مملکت پول می‌گیرند که به عنوان نماینده اقتصادی در فلان جا مشغول مطالعه باشند بنده در بدو افتتاح دوره شانزدهم سؤالی از دولت آقای ساعد یا آقای منصورالملک کرده بودم گفتم این قبیل اشخاص که در خارج هستند به عنوان مطالعه اقتصادی به عنوان نماینده اقتصادی و آنها که در سال ۱۳۲۸ ارز گرفته‌اند صورت آنها را به مجلس بیاورند متأسفانه هنوز نیاورده‌اند بنده حالا سؤالم را تکرار می‌کنم اینها یک چیزهایست که مقدار اسکناس‌ها را کم می‌کند پول را کم می‌کند دولت را دچار زحمت می‌کند یک مردمان بیچاره‌ای در تمام مملکت هستند و تحصیل کرده هم هستند کار برای آنها فراهم نیست ولی این طور پول‌ها از بین می‌رود بنده در آخر عرایضم توجه دولت مخصوصاً آقا فهیم‌الملک وزیر مشاور را جلب می‌کنم نسبت به زلزله‌زدگان لاریجان که پس از آنکه زلزله آمد باران شدیدی آمد و دهات را خراب کرد و الان مردم بیچاره بدون پناه در یک جای خطرناکی هستند از آبعلی تا آنجا یک ساعت بیش‌تر راه نیست اگر این موتورهای برف پاک کن که وزارت راه آورده یک ساعت برود به آنه کمک بکند این راه باز می‌شود و همه جور می‌شود به این بدبخت‌ها مساعدت کرد آقای نخست وزیر هم الان در خارج قول داده بودند به این قسمت توجه بفرمایند. جناب آقای رفیع یادداشتی مرحمت کرده‌اند که راجع به عملیات فرانسوی‌ها که نسبت به مسلمین مراکش یک اجحافات و تعدیاتی می‌کنند صحبت شود (صحیح است) واقعاً کمال تأسف کمال تأثر و انزجار خودمان را از این عملیات فرانسوی‌ها که نسبت به برداران دینی ما عمل می‌کنند ابراز می‌کنیم و استدعا می‌کنم که مجلس شورای ملی اگر مقتضی می‌داند به یک وسیله‌ای این انزجار را اعلام بکند (صحیح
است) بنده در آخر بیاناتم مجدداً راجع به این لایحه تقاضا می‌کنم که بایستی دولت یک لایحه‌ای بیاورد که به چه قبیل کارمندان بایستی کمک بشود والا اگر این موضوع مرسوم بشود بنده عرض کردم که بیست سال دیگر باید به یک میلیون نفر این طور کمک بکنیم.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذکرات رسیده است قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای غلامرضا فولادوند به شرح زیر قرائت شد)
رئیس - آقای فولادوند.
غلامرضا فولادوند- بنده عقیده‌ام این است که آقای مخبر کمیسیون بودجه بهتر بود که علت برقراری مستمری‌ها را در گزارش خودشان قید می‌فرمودند که نمایندگان با علم به استحقاق و عدم استحقاق رأی بدهند فعلاً هم مذاکره به قدر کافی شده است و بنده معتقدم روی هر ماده‌ای آقای مخبر کمیسیون توضیحات لازم را بدهند که اگر استحقاق دارد رأی بدهند و اگر ندارد رد کنند.
رئیس - آقای مخبر.
دکتر کیان (مخبر کمیسیون بودجه) - در جواب فرمایشی که آقای فولادوند فرمودند لازم است عرض کنم که کمیسیون بودجه تصور می‌کرد به مناسبت سوابقی که اکثر آقایان نسبت به حال این اشخاص دارند و همه همکاران مجلس کم و بیش آنها را می‌شناسند احتیاج به توضیح زیادی نیست به علاوه سابقه عمل نسبت به این گزارش این بود که در گزارش کمیسیون بودجه شرحی به عنوان توضیح گفته شود بنده فقط برای استحضار آقایان و به طور اجمال چند نفر از آقایان را ذکر می‌کنم و ملاحظه بفرمایید که تا چه درجه به جا بوده است که دولت این توجه را بکند و مجلس شورای ملی این عنایت را نسبت به وراث این اشخاص مبذول بدارد مثلاً توجه بفرمایید.
مرحوم دولتشاهی یک نفر وزیر پست و تگلراف که در حین انجام وظیفه هم گویا مرحوم شده است و سوابق خدمت دولتی خیلی مفصل دارد وضع زندگانی این اشخاص به واسطه پاکی و درست رفتاری و عدم تخطی در زندگی‌اش به شکلی درآمده است که بعد از مرگش دولت وضع زندگی بازماندگان او مخصوصاً عیال آن مرحوم را به طوری دیده است که ناچار شده است یک وظیفه‌ای برای آنها پیشنهاد بکند این را خود آقایان تصدیق می‌فرمایند که وزیر متوفی ما زیاد داریم اگر منظور این بود که به هر وزیری که می‌میرد برای وراثش یک شهریه‌ای پیشنهاد بشود بایستی که فرض بفرمایید برای صدنفر از آنها پیشنهاد شده باشد فقط وراث این یک نفر که تا این درجه وضع‌شان رقت‌آور بوده است ذکر شده است و غالباً هم گمان می‌کنم این طور است فرض بفرمایید ثقت‌الاسلامی نماینده دوره ۱۴ مجلس شورای ملی که خانواده و شخص او را خیال می‌کنم احتیاج به معرفی نباشد (صحیح است) آقایان خوب می‌شناسند که این قبیل اشخاص که شاید چندین نسل به ایران خدمت کرده باشند و تا آن درجه هم رعایت درستی و صداقت را کرده‌اند اگر بعد مرگشان وضع بازماندگانشان به این شکل بشود که نسبت به وراثشان پیشنهاد کمک بشود. به عقیده بنده اصلاً بحث و ذکرش به اندازه‌ای تأثرآور است که بهتر این است خودداری بشو. مرحوم عباس ورنوش مدیر کل سابق راه‌آهن که باز اکثر آقایان می‌شناسند که یک نفر از مهندسین عالی رتبه ایران که شاید در سن سی و چند سالگی چهل سالگی برای تحصیل به اروپا رفت و بنده ایشان را از مدت‌ها قبل می‌شناسم یعنی در حدود سی سال قبل با ایشان آشنایی داشتم و به زندگانی شخصی ایشان هم آگاهم این شخص شریف بعد از این که تحصلات خودش را در ایران خاتمه داد به اورپا رفت و تحصیل کرد و اینجا هم که آمد با نهایت صداقت که شاید به درستی این شخص کمتر ما بتوانیم اشخاص را بشماریم سمت مدیر کل وزارت راه و مدیر کلی راه آهن را عهده‌دار بود آقایان آذربایجانی‌ها هم بالاخره شاید از خدمات این شخص اطلاع داشته باشند بالأخره این شخص که مرحوم شده است هیج نوع عایدی و دارایی و هیچ زندگی برای اولادش نگذاشته است. یک مبلغ مختصر برای قدردانی از خدماتش پیشنهاد شده است مرحوم داور هم که باز شاید ذکر اسمش احتیاج به توضیح نداشته باشد مردی که با صداقت و با علو همت تا این درجه با لیاقت و کاردانی به مملکت ایران خدمت کرد در تمام این مدت طوری رفتار کرد که بعد از مرگش کم‌ترین دارایی برای اولادش باقی نماند و برای مادر آن مرحوم یک مبلغی پیشنهاد شده مرحوم جمشیدی را آقای اسلامی فرمودند بنده خیال می‌کنم احتیاج به ذکر نباشد مرحوم شاهرخی که در آذربایجان (نورالدین امامی - در زنجان) به دست متجاسرین تیرباران شد اگر این شخص را تا این درجه هم دولت ملت ایران نسبت به بازماندگانش قدردانی نکند نتیجه چه خواهد شد؟
مرحوم مهندس ضیاء پسر مرحوم ضیاءالواعظین نماینده چند دوره مجلس شورای ملی که یکی از پاک‌ترین و منزه‌ترین عناصری بود که در وزارت راه با نهایت صداقت بعد از تحصیلات در اورپا خدمت کرد. مرحوم جرجانی دکتر جرجانی که در دانشگاه تبریز بود و در حین انجام وظیفه مرحوم شد با آن تحصیلاتی که داشت وضع زندگی و دانش امروز طوری مختل شده است که در نهایت سختی و تنگدستی زندگی می‌کنند.
این چند نمونه از اینها بود که خود بنده هم اطلاعاتی از وضع زندگی اینها داشتم، سایرین هم اطمینان داشته باشید به همین نحو است و ضمناً می‌خواهم عرض کنم که نگرانی نداشته باشید که مبالغ این پیشنهادات بعد از چند سال زیاد بشود و به آلاف و الوف برسد برای این که قید شده است هم در قانون وظایف و هم در این قانون که به اشخاص ذکور تا موقعی که سنشان به بلوغ برسد داده می‌شود و به اشخاص اناث تا موقعی که شوهر بکنند داده می‌شود. اینها یک دوره‌هایی است که خود به خود سپری می‌شود بنده تصور می‌کنم خیلی شایسته است که یک ملت قدرشناس و حق‌شناس نسبت به این اشخاص که مرحوم شده‌اند و وراثشان هیچ وسیله زندگی ندارند تا این درجه مورد توجه قرار بدهد و این عنایت مختصر را درباه‌شان بکنند. بنده تقاضا می‌کنم بدون این که بحث زیادی بشود در این لایحه آقایان با تصویب آن روح این مرحومین و اشخاص شریف را شاد بکنند.
رئیس- آقای رضوی بفرمایید.
رضوی شیرازی - بنده متأسفانه مطالعه کرده‌ام در غالب موارد ضمن این که یک لایحه‌ای مطرح است فرمایشاتی از طرف آقایان می‌شود ولی درست حلاجی نمی‌شود توضیح وافی در پیرامونش داده نمی‌شود این رشته مطالب در نظر آقایان نمایندگان که از اطراف و جوانب هر موضوعی اطلاع دارند چندان اهمیت ندارد زیرا آنها استماعات خودشان را به اطلاعات خودشان ضمیمه می‌کند و زودتر می‌توانند تصمیم بگیرند ولی در خارج اشخاصی که اخبار مجلس را می‌خوانند می‌بینند که یک رشته مطالب در ضمن گفتگوها گفته شده و حرف‌های حسابی هم بوده آنها مسکوت مانده و توجه نشده تصور می‌کنند به این که مجلس شورای ملی گوشش بدهکار برای شنیدن حرف‌های حسابی نیست از این جهت به طور کلی نه در این لایحه به خصوص بنده مخالفم به مجرد این که دو نفر حرف زدند و یک رشته مطالب گفته شد پیشنهاد کفایت مذاکرات بیاید و مطالب حلاجی نشده منتهی به رأی بشود، این اساساً علت مخالفت بنده بود با موضوع پیشنهاد کفایت مذاکرات و در ضمن راجع به این لایحه بنده خواستم یادآوری کنم که بنده خودم نمی‌دانم که آیا یک قانون خاصی دارد این موضوع که پیشنهاد کمک و مساعدت به چه طبقه و به چه مردمی بشود یا نه؟ (دکتر کیان- دارد) اگر چنین قانونی هست ممکن است یک توضیحی اگر صلاح باشد داده شود تا این که ذهن ما و افراد خارج روشن بشود و اگر نیست چنین مطلبی آن وقت بنده معتقدم که از همین فرصت استفاده بکنیم و از دولت تقاضا کنیم که یک چنین لایحه‌ای را، یک چنین قانونی را پیشنهاد بکند که از تصویب مجلس بگذرد البته نسبت به نفراتی که در اینجا ذکر شده است غالب افرادشان را همان طوری که فرمودند آقایان می‌شناسند و نسبت به افرادی هم که نمی‌شناسند البته از اطلاعاتی که در سایر همکاران و افراد خارج داشته‌اند می‌شود کسب نظر کرد که مردمان اهل و مستحقی هستند ولی به طور کلی اجازه دادن این موضوع که همین طور در ضمن یک لایحه متمم بودجه یا طبق یک قانون خاصی یک پیشنهادی از برای یک خانواده‌ای باشد بدون این که یک ضابطه کلی از نظر شخصیت متوفی یا صلاحیت بازماندگان در کار باشد عمل لغوی است چه مبلغ کم و چه زیاد باشد اگر بنا بر اهلیت و استحقاق نباشد آن وقت البته موضوعی است که مجلس نباید رضایت بدهد این است که خواهش می‌کنم توضیحی داده شود بنده ضمناً می‌خواستم از فرصت استفاده کنم و عرض کنم که نسبت به عملیاتی که فرانسوی‌ها در مراکش کردند ادا حقش نشد اگر بنا شود دولت فرانسه یا سایر دول استعمار طلب این رفتارها را نسبت به ملل نکند شهرهای آراسته و زیبایی که عروس دنیا بهش می‌گویند نمی‌توانستند درست کنند سابقاً عین این مطالب از طرف دانشمندان گفته شده است یک ژنرال
آمده اهالی را با سخت‌ترین وضعی مورد حمله و عتاب قرار داده و بعد برای ترساندن و رنجاندن آنها عده‌ای از ایلات را دستور داده که بیایند بروند و آنها را مورد عتاب قرار بدهند. قوایی که باید از شهر دفاع بکند جمع‌آوری شده و در عین حال رفته‌اند پادشاه و رئیس مملکت را مورد تهدید قرار داده که حتماً حزب استقلال را منحل کند (آزاد - حزب استقلال منحل نمی‌شود) و این عمل یک عمل بسیار ظالمانه و جابرانه‌ایست که اساساً تاب شنیدنش هم از برای هیچ فردی نیست خاصه ما که یک ملت مسلمانی هستیم و از شنیدن این که یک چنین رفتار ظالمانه‌ای از طرف یک ملتی که مدعی تمدن است و مدعی است که پرچم‌دار تمدن می‌باشد به هیچ‌وجه شایسته نبوده و قابل تحمل نیست و از این جهت است که بنده انزجار مسلمانان ایران را به این وسیله ابراز می‌کنم. (صحیح است).
رئیس - آقای کفیل وزارت دارایی.
کفیل وزارت دارایی - فرمایشات جناب آقای رضوی بسیار اصولی بود و البته باید یک مقرراتی باشد که این مقررات شامل همه باشد و اجرا بشود هیچ تردیدی نیست ولی این مسائل یک مسائلی نیست که بشود یک کلیت قطعی هم برایش قائل شد که وقتی کسی روی جریانی یا حوادثی یک صدماتی بهش وارد می‌شود این صدمات باید به طور خاصی جبران بشود. ما یک قوانینی داریم برای این کار بازنشستگی، وظایف و یک چنین چیزهایی که الان مجری است چنان که در همین لایحه هم ملاحظه فرمودید یک کسی ۱۵۰ تومان می‌گیرد این بر طبق همان قوانین است. ولی چون وضعش یک وضع استثنایی بوده و خدماتش طوری بوده یک دولت مجبور بوده یک قدر شناسی بیش‌تری بکند و به همین جهت این لایحه را آورده چنان که جناب آقای دکتر کیان مخبر کمیسیون بودجه توضیحات کافی دادند و بنده را از توضیح دادن در یک قسمت زیادی مستغنی کردند ولی در چند مورد است که بنده ضروری می‌دانم که توضیح عرض کنم مثلاً ملاحظه بفرمایید دکتر سید احمد معینی یک کسی بوده است که برای مأموریت رفته در یک نقطه بد آب و هوایی حاضر شده است در آنجا خدمت کند و وقتی رفته آنجا مرده ما به او هیچ چیز نمی‌توانیم بدهیم یعنی مشمول مقررات قوانین تقاعد یا بازنشستگی یا وظیفه نمی‌شده ناچار برای این مورد خاص بوده است که باید پیشنهاد بشود مجلس شورای ملی یا فرض بفرمایید شاهرخی این یک کسی بوده است که در قضایای ۱۳۲۴ اذربایجان سرپستش نشسته بوده و بعد او را از بین برده‌اند و از بین رفته. مجبوریم به ورثه این شخص کمک بکنیم اگر دولت از مأمورینش قدرشناسی نکند خیلی بد است باید ما قدرشناسی بکنیم یا فرض بفرمایید در ردیف ۱۴ وراث مرحوم علی‌اکبر شاهوار افسر شهربانی این مرد بعد از یک عمر خدمت چهل و دو تومان و هشت ریال بهش تعلق می‌گرفته است کسی که یک عمر خدمت کره است نمی‌شود به چهل و دو تومان هشت ریال بر گزارش کرد (ارباب – افسر بسیار خوبی هم بود) برای وراث این شخص خواسته شد که یک چیزی زیادتر داده شود و همین طور دیگران علی ای حال بنده می‌خواستم نسبت به فرمایشات آقای رضوی عرض کنم که قانون داریم ولی بعضی موارد استثنایی پیش می‌آید و محتاجیم که یک کمک بیش‌تری به اشخاص بکنیم.
۴- تقدیم چهار فقره لایحه به وسیله آقای کفیل وزارت دارایی
کفیل وزارت دارایی - در ضمن از موقع استفاده می‌کنم چند لایحه است تقدیم می‌کنم یکی لایحه‌ایست برای این که اجازه داده شود به دولت که بهای اراضی یوسف‌آباد که به قیمت کمی به کارمندان دولت فروخته شده است این قسمت به مصرف اصلاح همان کوی یوسف‌آباد برسد یعنی خیابان سازی مسجدسازی، حمام میدان (نمایندگان - بسیار خوب است) (شوشتری - مخصوصاً کوی غفاری) لایحه دوم این است که اجازه بدهند که یک میلیون به باشگاه هواپیمایی کشوری از سال ۱۳۳۰ کمک بشود، لایحه سوم راجع است به معافیت لوازم استخراج شرکت نفت ایران از گمرک که این شرکت الان مشغول کار است و لوازم هم به گمرک رسیده (آزاد - از شرکت نفت ایران انگلیسی‌ها مالیات نمی‌گیرند آن وقت از شرکت نفت ایران که جنس وارد می‌کند مالیات می‌گیرید) درست در جواب فرمایشات سر کار این لایحه آمده که چون از آنها نمی‌گیریم از اینها هم نمی‌گیریم بنابراین جای عصبانیت ندارد. یک لایحه دیگری است برای مخارج ممیزی املاک مزروعی که به موجب قانون باید ممیزی بشود و مالیات به آنها تعلق می‌گیرد و محتاج به یک مخارجی است این لوایح را تقدیم مجلس می‌کنم.
رئیس - باید رأی گرفته شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات (آزاد- جناب آقای رئیس ما تقاضای دو فوریت لایحه معافیت گمرکی را می‌کنیم) هر وقت مطرح شد می‌توانید و باید با ۱۵ امضا باشد.
(۵- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محرتم ریاست مجلس پیشنهاد می‌نمایم بند ۳ از ماده واحده به طریق ذیل اصلاح شود.
دو هزار ریال از مبلغ فوق تا خاتمه تحصیل به آقای احمد ثقةالاسلامی پسر آن مرحوم تحت نظر وزارت فرهنگ پرداخته خواهد شد و بعد از خاتمه تحصیل مبلغ فوق عیناً به وزارت آن مرحوم طبق مقرری پرداخت می‌شود. بهادری
رئیس - آقای بهادری.
بهادری – اولاً بنده از دولت در این قسمت متشکرم که نسبت به وراث مرحوم ثقةالاسلامی یک کمکی کرده‌اند و پیشنهادی که بنده داده‌ام پیشنهاد خرج نیست چون ۵ هزار ریال برای وراث مستمری قرار داده‌اند چون آقای احمد ثقت‌الاسلامی پسر مرحوم ثقةالاسلامی الآن در لندن مشغول تحصیل هستند و غیر از این ۵ هزار ریال هم ممر معاش دیگری ندارند بنده این پیشنهاد را برای این کردم که تا خاتمه تحصیل دو هزار ریال از ۵ هزار ریال را بدهند به آقای احمد ثقةالاسلامی و وقتی مراجعت کرد مطابق قانون به وراثش داده شود. آقایان توجه بفرمایید و امیدوارم که با پیشنهاد بنده موافقت بفرمایند.
رئیس - آقای شعاعی موافقید؟
شعاعی - بنده موافقم.
رئیس- باید رأی گرفته شود و اکثریت نیست (شوشتری - تنفس بدهید) مطابق آیین‌نامه مدت جلسات باید سه ساعت باشد و الان با جلسه خصوصی که حساب شود دو ساعت و نیم بیش‌تر نیست و آقایانی که بیرون رفته‌اند نیم ساعت غیبت برای آنها محسوب می‌شود (صحیح است)
(۶- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه)
رئیس - فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه دستور دنباله این لایحه و بعد لایحه اسکناس
(نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت