مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ مهر ۱۳۲۶ نشست ۲۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه: ۲۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه دوازدهم مهرماه ۱۳۲۶
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بقیه مذاکره در برنامه و اخذ رأی اعتماد به دولت آقای احمد قوام
۳ - بیانات آقای منصف راجع به زلزله قاینات
۴ - تقدیم یک فقره لایحه از طرف وزیر فرهنگ به قید یک فوریت
۵ - موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
صورت مجلس جلسات قبل توسط آقای فولادوند (منشی) قرائت شد.
دو ساعت قبل از ظهر روز یکشنبه پنجم مهر مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت و پس از توضیحات آقای دکتر متین دفتری راجع به وضع تلخیص و تفصیل صورت مجلس و آقای حاذقی راجع به سؤالی که از وزارت فرهنگ نموده بودند صورت مجلس تصویب شد.
اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین روز یکشنبه پنجم مهرماه ۲۶
غایبین با اجازه- آقایان: بهار- اورنگ
غایبین بی‌اجازه- آقایان: گنابادی- عامری- پالیزی- تولیت- دکتر عبده- تقی‌زاده- علی وکیلی- خوئیلر.
دیرآمده با اجازه- آقای دادور
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: حسن اکبر- رستم گیو- آقاخان بختیار- منصف- نراقی- دکتر طبا- محمدعلی مسعودی- سزاوار- دکتر آشتیانی- شریعت‌زاده- مسعود ثابتی- دهقان- اسلامی- شهاب خسروانی.
غایبین روز سه‌شنبه هفتم مهر ماه
غایبین با اجازه- آقای محمدعلی منصف
غایبین بی‌اجازه: آقایان: گنابادی- پالیزی- تولیت- دکتر عبده- تقی‌زاده- علی وکیلی.
دیرآمدگان بااجازه- آقایان: نراقی- سلطان‌العلما
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: بیات- مهدی ارباب- حسن اکبر- دکتر اعتبار- معین زاده- دکتر راجی- رستم گیو- دکتر طبا- شهاب خسروانی- آرام بوداغیان- اسدی.
غایبین روز پنجشنبه نهم مهر ماه ۱۳۲۶
غایبین بااجازه- آقای دکتر بقایی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: محسن گنابادی- هدایت‌الله پالیزی- دکتر جلال عبده- مسعود ثابتی- سید حسن تقی‌زاده- علی وکیلی.
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: گلبادی- نراقی- آصف- شریعت‌زاده- نیک‌پور- آقا خان بختیار- حسن اکبر- تولیت- ساعد- اسدی- دکتر طبا- مهدی ارباب.
چند فقره گزارش کمیسیون عرایض راجع به مرخصی آقایان محسن گنابادی، شریف‌زاده، لیقوانی، ابوالقاسم بهبهانی و هدایت‌الله پالیزی قرائت و تصویب گردید.
آقای عباس مسعودی در مخالفت با برنامه دولت آغاز به سخن نموده با اشاره به وضع عزیمت خود به عضویت هیئت اعزامی ایزان به سازمان ملل و مدافعات مؤثر آقای تقی‌زاده و ابقا شکایت ایران در شورای ملل و عزیمت به پاریس و استماع خبر حریق اداره روزنامه اطلاعات در تهران چنین بیان مطلب نمودند که سازمان ملل در موضوع آذربایجان و طرفداری از ملل کوچک سهم به سزایی دارد و آقایان حکیم‌الملک و تقی‌زاده و علاء نیز وظایف خود را به طورشایسته انجام دادند و آقای علاء پاداشی که به ایشان داده شد
مسترد داشتند، همچنین راجع به رفع غائله آذربایجان گفتند همین که مردم آذربایجان استنباط نمودند که از متجاسرین حمایت نمی‌شود خود مردم شهرها را از وجود اشرار پاک کردند و قبل از این که ارتش برسد شهر در اختیار مجاهدین قرار گرفته بود و باید ارزش این گونه خدمات آذربایجانی‌ها مورد قدرشناسی قرار گیرد و نیز چون ارتش نمی‌دانست که در این راه مقدراتش چیست عملیاتش قابل کمال تقدیر است.
در اینجا با عطف به برنامه دولت و بیان آقای نخست وزیر که گفته‌اند ملت ایران از حرف خسته شده راجع به اصلاح دادگستری گفتند قضات پاکدامن و با شخصیتی را که تحت نفوذ نمی‌روند از پست‌های حساس دور کرده‌اند و برای توقیف مطبوعات متوسل به حکومت نظامی می‌شوند در حالی که برنامه دولت باید منحصر به ایجاد امنیت و عدالت باشد و کار به دست خود مردم اداره شود چون دولت نمی‌تواند تاجر خوبی باشد و به طور کلی قسمت عمده دستگاه اداری و اقتصادی کشور در تکثیر خرابی‌ها تعمد دارند نه لیاقت شرط ترقی است نه تقوا و فضیلت و اکنون هم که از دولت انتقاد می‌شود از لحاظ مشکلات عمومی است باید مردم را در راه استخراج منابع طبیعی کشور تشویق کرد و به شرط امنیت و عدالت مردم می‌توانند با سرمایه و فعالیت خود از این منابع طبیعی استفاده کننند با این حال دولت در برنامه خود راجع به استخراج معادن فقط فلز و ذغال سنگ را ذکر کرده و از استخراج معادن نفت سخنی نگفته است در حالی که مملکت از لحاظ نفت موقعیت بین‌المللی دارد و چشم دیگران به این سرزمین دوخته شده است و باید این موضوع در برنامه دولت گنجانیده و بهره‌برداری شود که راه رستگاری ملت ایران همین است و سپس آقای مسعودی با اشاره به وضع استخراج نفت در روسیه و امریکا و شرکت‌های کوچک بهره‌برداری دیگران در فروش نفت و رقابت با کمپانی‌های بزرگ گفتند که باید نفت را بیرون آوریم و آماده فروش شویم و به تدریج دستگاه‌های تصفیه‌خانه و لوله‌کشی فراهم آید گرچه دیگران راضی نمی‌شوند که ما در نقاط مرکزی و جنوبی ایران دست به استخراج نفت بزنیم دولت باید به وسیله متخصصینی نقاط نفت خیز کشور را معلوم کند و مرحله اکتشافی و استخراجی را در مناطق شمال به سرمایه‌داران داخلی واگذار نماید و چون موضوع مهم برای فروش نفت موجبات حمل و نقل آن است و لوله‌کشی از بحر خزر به فارس مستلزم مخارج هنگفتی خواهد بود برای فروش نفت شمال مشتری دیگری جز دولت شوروی نخواهیم داشت معهذا باید به تدریج موجبات استخراج و فروش و ایجاد رقابت برای استفاده کامل از معادن نفت به دست سرمایه‌داران داخلی فراهم گردد و به این ترتیب اگر روی پای خود بایستیم و سیاست ملی خود را تعقیب کنیم ملت ایران از فقر و کشور از انحطاط نجات خواهد یافت و پیشنهاد می‌کنم که دولت این ماده را در برنامه خود اضافه کند و به صورت طرح قانونی به مجلس پیشنهاد شود که اقدام فوری برای اکتشاف منابع طبیعی ایران بخصوص نفت به وسیله دولت شروع شود و بهره‌برداری آن را منحصراً به شرکت‌های ایرانی واگذار کنند و شرکت‌ها حق داشته باشند پس از تصویب دولت با خریداران خارجی وارد معامله شوند.
آقای دکتر شفق در باب برنامه دولت اظهار نمودند که تمام مذاکرات مخالفین و موافقین مورد توجه هیئت دولت قرار خواهد گرفت یکی آن که دولت باید از استخدام اشخاص بدنام و کسانی که در جامعه شهرت سوء و نادرستی دارند خودداری کند و اگر در پست‌های حساس هستند برکنار شوند و دوم موضوع صرفه‌جویی از ارقام تجملی است که آقای نخست وزیر هیئتی مأمور کرده‌اند و پیشنهاداتی هم به دولت شده و آقای نخست وزیر هم دستور اجرا داده‌اند ولی با کمال تأثر هنوز نتیجه دیده نشده است سپس به کارهای خوب و بد دوره گذشته اشاره کرده گفتند که یکی از کارهای خوب تأسیس فرهنگستان بود که اصلاح لغات مستحدث نیمه غلط عربی و لغات دیگر خدماتی انجام داد و لازم است از استعمال لغاتی که بسیار به جا و به مورد وضع شده است خودداری نشود و بعد به موضوع تعریف اقلیت که گفته شده است اعتراض و مخالفت است اشاره کرده گفتند که این تعریف صحیح است ولی عملاً دانسته و دیده‌ایم که هر وقت مصالح عالیه کشور در کار است اقلیت و اکثریتی در بین نیست و سپس آقای دکتر شفق با توضیحی راجع به مطالبات ایران از متفقین که در مسکو نیز مورد بحث و گفت و گو واقع شده و تأسیس اداره‌ای به نام امور متفقین که هنوز هم مورد احتیاج است. در موضوع زیادی حقوق و پاداش و حق‌السکوت مستخدمین دولت چنین بیان نمودند که قریب شصت هزار نفر اعضا زیادی دولت مانع جریان کارها هستند باید چاره‌جویی کرد و قبلاً موجبات اصلاح این منظور را فراهم داشت و فعلاً برای دولت انجام این امر میسر نیست و ما باید نخست راه سعه اقتصادی را نشان دهیم همچنین گفتند راجع به مسائل آذربایجان گفته شده است سیاست تأخیر به کار رفته در حالی که به نظر بنده یک ساعت هم تأخیر نشده و بلکه حسن استفاده شده است سیاست موقع شناسی لازم دارد و نیز راجع به طرز مسالمت‌آمیز که در اعلامیه ذکر شده قبلاً نوشته شده است که امر داخلی است و ما اعلام می‌کنیم که سیاست ما مسالمت‌آمیز است و در آن موقع صحیح‌ترین مشی همین بود و این که مذاکره با پیشه‌وری و امثال او را خلاف سیاست دانسته‌اند سیاست موجباتی دارد و بسا دو دشمن جانی با هم مواجه می‌شوند و مسائلی را مورد بحث و مطالعه قرار می‌دهند چنان که قبل از جنگ چرچیل درنطق‌های خود رژیم شوروی را انتقاد می‌کرد وهمین چرچیل مقتضی دید که دولت‌های انگلستان و شوروی با هم سر یک میز بنشینند و پیمانی هم ببندند چنان که در تهران هم این عمل انجام گرفت.
دولت شوروی هم در اوایل جنگ با هیتلر پیمان بسته بود و سپس راجع به تغییر دولت‌ها گفتند که در تاریخ چهل و سه ساله مشروطیت ایران بزرگ‌تری منشأ بلیات و آفات این کشور تغییر مدام دولت‌ها بوده است که هشتاد و چند دولت در این مدت آمده و رفته‌اند و مجلس هم همیشه احساساتی بوده دولت‌سازی و دولت براندازی را شیوه خود ساخته است و در باب سیاست خارجی چنین بیان عقیده نمودند که ایران از سه هزار سال به این طرف یک هدف سیاست خارجی معین داشته است که حوادث و وضع جغرافیایی معین کرده و آن را تعبیر به سیاست دوستانه با دول متحابه و سیاست بی‌طرفانه و سیاست تعادل و سیاست مستقل نموده‌اند که دولت و ملت ندانسته است هدف سیاسی ما چیست در حالی که هدف سیاسی ما باید با هر دولت از دولت‌های جهان سیاست متساوی شرافتمندانه باشد و سیاست تبعیض و ساختن با دولتی برضد دولت دیگر نداشته باشیم و من با سیاست خارجی نخست وزیر از این جهت موافقم که در نظر دارند با کمال خلوص حسن تفاهم برادرانه و شرافتمندانه با روسیه شوروی داشته باشیم و در پایان بیانات خود به احتیاجات مبرم کشور که همه در درج اول و فوری است و به وسیله پول انجام می‌شود اشاره نموده گفتند این ملت ایران است که هنوز با گرسنگی هزاران اشخاص شرافتمند و درستکار دارد و می‌توان گفت که این ملت در مسائل اخلاقی هم مصونیت مخصوصی پیدا کرده است و معتقد بودند که باید یک شورای عالی اقتصادی تشکیل و نهضت اقتصادی ایران با کشاورزی شروع شود که قدم اول آن آبیاری است و الفبای زندگی اجتماعی و اقتصادی ایران همین است و بعد با اشاره به اصلاحات فرهنگی از دولت تقاض نمودند به افکار عمومی اهمیت و ترتیب اثر داده شود.
آقای امامی اهری به نام مخالف به تفصیل در اطراف برنامه دولت و مسائل مذاکره شده و این که امور خلاف قانونی که صورت گرفته توضیحاتی داده گفتند پیشنهاد می‌کنم هیئتی از اشخاص درستکار تشیکل شود و به امور ۱۹ ماهه اخیر رسیدگی نماید و در صورت صحت اظهارات مخالفین امرین و عاملین و کسانی که به هر عنوان سوء استفاده کرده‌اند تعقیب شوند و راجع به سیاست خارجی گفتند در برنامه دولت ذکر شده دوستی و احترام متقابل و جلوگیری از مداخلات خارجی در امور مملکت ولی حداکثر مداخله را خارجی‌ها در امور داخلی نموده‌اند تسلیم شدن در مقابل تقاضاهای خارجی دوستی نیست ما همواره باید رعایت حقوق ملت و سیاست متقابله را با عمل در نظر بگیریم دولت و مملکتی که بخواهد زور بگوید و انتظار محبت ملت ایرن را داشته باشد اشتباه کرده است دولی که برای آزادی و مدنیت جهان جنگ کرده‌اند باید بدانند که ایرانی مشعل‌دار جهان مدنیت بوده و باید تصمیم گرفت و گفت که ما هرگز زیر بار تحمیلات سیاسی نخواهیم رفت سپس به موافقت‌نامه پانزدهم فروردین ۲۵ اشاره نموده نسبت به ترتیب مسالمت‌آمیز در مورد آذربایجان گفتند ما در داخل مملکت خودمان مجاز بودیم و این امر به اجانب مربوط نبود و معتقد بودند که دولت برخلاف قانون اساسی و قانون آذر ۱۳۲۳ در مورد شرکت نفت شمال با سفارت شوروی موافقت‌نامه امضاء کرده است و می‌گوییم که اختیار و صلاحیت نداشته‌اند و از این لحاظ این قبیل اعمال برای ملت ایران ارزش ندارد و از نظر مصالح و منافع کشور دارای اهمیت نیست و در مضار این موافقت‌نامه آقای امامی به گذشته هندوستان اشاره نمودند که پس از ۱۵۰ سال تازه می‌خواهد استقلالی به دست بیاورد و سپس با اشاره به قرارداد وثوق‌الدوله اظهار عقیده نمودند که از لحاظ سیاست خارجی و نقض قوانین
آقای قوام کاری کردند که هیچ دولتی چنین نکرده است به اضافه سیاست استتار دولت مجلس و مردم را از جریان امور بی‌اطلاع گذاشته است سپس در موضوع آذربایجان گفتند آذربایجانی‌ها در مورد خادمین ملت تا پای جان هم حاضر هستند ولی در مورد دولت معتقدند که حزب توده را تقویت نموده و افراد آنها را در دولت خود راه داده و در جرایم پیشه‌وری شرکت داشته است.
در این موقع جمعی از نمایندگان اعتراض نمودند و ماده ۱۲۹ راجع به مؤاخذه با منع حضور قرائت گردید و هیئت دولت از جلسه خارج شدند و اکثریت نمایندگان نیز جلسه را ترک کردند و چون عده برای مذاکره کافی نبود یک ساعت بعد از ظهر مجلس به عنوان تنفس خاتمه یافت و مجدداً یک ساعت و ده دقیقه قبل از ظهر روز سه‌شنبه هفتم مهر مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
آقای رئیس بیان نمودند که بعضی از جراید حقیقت را درج نمی‌کنند و نسبت به جلسه گذشته نوشته شده رئیس وقتی برخاستند جلسه از اکثریت افتاد در حالی که مجلس از اکثریت افتاده بود که تعطیل شد همچنین نسبت به آقای کلبادی گفته شده بود فریاد نکنید ساکت باشید و قریباً روزنامه‌ای به نام مجلس دایر می‌شود که جریان حقیقی را هر روز منتشر می‌نماید و راجع به تظاهرات تماشاچیان نیز مواد ۱۴۳ و ۱۴۲ قرائت گردید.
آقای امامی اهری در دنباله مذاکرات جلسه نخست با توضیحی راجع به خروج دولت و اوبسترکسیون اکثریت و این که مجلس خالق دولت است و دولت‌ها باید به تصمیم مجلس بیایند و بروند و باید در نظر بگیرند که تحمل شنیدن حقایق را داشته باشند گفتند مجلس اول باید روشن کند که به گذشته آقای قوام توجهی ندارد و نیز اوضاع کشور را در آغاز زمامداری ایشان باید در نظر گرفت و با وضع امروزه مقایسه کرد. دولت خالصه‌جات را بدون رعایت قانون تقسیم کرده است و شهرداری تهران مبالغ هنگفتی مقروض است تخلیه ایران از ارتش خارجی طبق قرارداد به موقع خود انجام نپذیرفت و حل مسأله آذربایجان هم هنگام امضاء موافقت‌نامه غیرقابل قبول ملت مشکل نبود، سپس به موضوع تطبیق درجات مهاجرین با درجات ارتش و مراجعه به اعلیحضرت همایونی برای صدور فرمان و عدم قبول آن و مبادله مهاجرین متهم به قتل با نمایندگان رسمی دولت در زنجان و آذربایجان و عقد قرارداد با پیشه‌وری و اعزام مظفر فیروز برای مذاکره با متجاسرین و مصونیت بعضی از آنها پس از رفع غائله آذربایجان در تهران و سعی دولت در استرداد شکایت ایران از سازمان ملل اشاره کرده گفتند که دولت چون نمی‌تواند به روزنامه‌ها و مخالفین جواب منطقی بدهد به حکومت نظامی متوسل می‌شود و در پایان مطالبت خود معتقد بودند که نمایندگان بدون توجه به تعصب حزبی و دوستی و غیره باید مصالح مملکت و ملت را در نظر بگیرند و در این موقع کار را به دست دیگری بسپارند که خرابی‌ها را اصلاح کند و اگر اعتماد دارند باید تصریح کنیم که رأی اعتماد آقای قوام مربوط به گذشته ایشان نیست و اضافه نمودند که ایران خالی از مردان وطن پرست نیست و کسانی هستند که کشتی شکسته مملکت را به ساحل نجات برسانند.
آقای آصف به نام موافقت آغاز سخن نموده با اشاره به قسم‌نامه در حفظ مصالح دولت و ملت ایران گفتند نخست در بارگاه احدیت و سپس در پیشگاه ملت مسئول هستیم مقصود از تشکیل مجلس نیز آن است که مسائل با مشاوره بیشتری در امور مملکت به صورت قانون درآید و دولت اجرا کند و هف مشترک آن است که در منافع و مصالح مملکت دست‌های خود را مانند حلقه زنجیر به هم متصل کنیم و چون آقای نخست‌وزیر در مقدمه برنامه اسمی از ماجراجویان کردستان برده‌اند باید گفته شود کردستان که مرکز اصلی آن سنندج است با قریب پانصد هزار نفر جمعیت به شهادت تاریخ مردان بزرگی داشته است که وظایف میهن‌پرستی خود را انجام داده‌اند، مانند مرحوم مستوفی‌الممالک و خدمات آن مرحوم که از جهتی کردستانی بود و میرزا رضی که در فتح هرات شرکت داشته و شهید شده و توضیحی از خدمات خودشان و اهالی کردستان که قائل به مرکزیت و میهن پرست هستند داده گفتند که از اهالی مهاباد یک عده به عنوان تجزیه طلبی و ماجراجویی اقداماتی خلاف مصلحت کردند و از نصایحی که به آنها داده شد سرپیچی نمودند و به مجازات خود رسیدند ولی مأمورین دولت باید گذشته و حال را در نظر بگیرند و بگذارند که از صندوق مهاباد یک نفر کرد بیرون بیاید و سپس به عملیات ۱۹ ماهه آقای نخست‌وزیر اشاره نموده گفتند قضاوت کننده در گفتار موافقین و مخالفین رأی مجلس شورای ملی است و نسبت به سیاست خارجی با قرائت آن قسمت از برنامه دولت بیان داشتند که خود آقای نخست وزیر توضیح روشن و جامعی داده‌اند و جای بحث و گفت و گو نیست در موضوع آذربایجان و نفت نیز اشاره نمودند که دولت در غیاب مجلس و موقع مهم مملکت با تدابیر سیاسی و اقتضا زمان و مکان مصلحت دیده‌اند مقاوله‌نامه‌هایی امضاء کنند خزائن تحت‌الارضی کشور باید استخراج شود ولی چگونه و به چه ترتیب باید مورد مطالعه و توجه قرار گیرد و اکنون که مجلس وجود دارد آنچه به نفع جامعه باشد مورد قبول خواهد یافت و ما دولت را تا هر موقع که کارهای خوبی برای مملکت انجام دهد نگاه می‌داریم و اگر دولت در عمل ثابت کند که منافع مملکت را در نظر گرفته مورد حمایت نمایندگان خواهد بود، راجع به حزب توده نیز توضیح دادند که هنگام زمامداری آقای قوام وجود داشت و در تمام شهرستان‌ها فعالیت می‌کرد و شرکت لیدرهای آنها در دولت حسن سیاست بوده است در خاتمه راجع به کوشش در اقتصادیات و تعیین سرنوشت ملت در مقابل صادرات قلیل و واردات کثیر دولت را متوجه ساختند و اصلاحات کردستان را تأکید نموده گفتند باید عملی انجام داد که ملت حسن ظنش به ما زیاد شود.
در این موقع نیم ساعت بعد از ظهر مجلس برای تنفس تعطیل شد و بعد ختم مجلس را اعلام و جلسه آینده به روز پنجشنبه نهم مهر موکول گردید و مجدداً نیم ساعت به ظهر روز پنجشنبه نهم مهر مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
آقای عباس اسکندری نخست راجع به حکومت نظامی که در ۱۹ ماهه حکومت آقای قوام برقرار بوده توضیح دادند که قانون آن در مجلس دوم گذشته و حتی در ایام فترت هم مورد استفاده دولت‌های گذشته نبود ولی در تهران حکومت غیرقانونی نظامی پس از قتل میرزاده عشقی و تحصن ده نفر از روزنامه‌نگاران در مجلس چهارم رئیس دولت از آن مجلس اجازه گرفت که حکومت نظامی برقرار باشد و عنوانش این بود که قنسول امریکا کشته شده است در حالی که از طرف مردم ایران نسبت به قنسول امریکا عملی نشده بود اگر آقای قوام از حکومت نظامی استفاده کرده سابقه این بوده است و من شخصاً با ابقاء آن مخالفم سپس به قسمت دوم مذاکرات نمایندگان در مورد سوء استفاده از اتومبیل‌های دولتی گفتند وقتی دنیا با هواپیمای بی‌خلبان کار می‌کند با شتر نمی‌شود رفت نهایت آن که نباید از وسایط نقلیه سوءاستفاده کنند و بعد به مذاکرات آقای امامی اهری اشاره نموده گفتند هیچ وقت سابقه ندارد که از قشون فاتح حساب بگیرند مقتضیات زمان آنچه ایجاب می‌کند باید کرد و نیز البته دولتی می‌خواهد که بتواند این مسائل را مورد توجه قرار دهد و بعد به برنامه دولت پرداخته گفتند که از این نوع برنامه‌ها تاکنون بیش از صد و پنحاه برنامه داده شده است و با این همه برنامه‌ها پیوسته به عقب رفتیم در حالی که پس از ۴۲ سال باید یکی از بهترین ممالک مجهز به فلاحت و امور صنعت و بسط امنیت و عدالت باشیم و در فصل اول برنامه راجع به سیاست خارجی گفتند که ما در دهلیز آسیا واقع شده‌ایم و از سال ۱۷۴۷ و ۱۷۵۴ از شمال و جنوب بین دو همسایه قرار گرفته‌ایم و دولت‌های ما دچار زحمت بوده‌اند و در برنامه‌ها نوشته می‌شود سیاست موازنه و دوستی با دولت همجوار مخصوصاً این دو همسایه و صلاح این کشور هم سیاست موازنه بوده است که با وسایل جدید بسط امنیت بدهیم و در سیاست خارجی وسیله به دست دیگران داده نشود و با اشاره به مراسله یکی ازشیوخ بحرین اضافه نمودند که باید برای وحدت کامل ایران قوای دولتی در بحرین مستقر شوند و نیز خلیج فارس کلیددار آسیا است و باید نمایندگان مقتدر دولت در تمام منطقه خلیج فارس وسیله سعادت ما را حفظ کنند و لازم است در برنامه دولت راجع به بحرین و کلیه جزایر خلیج فارس یک اصل مستقل قائل شوند و سپس به رقابت دولتین انگلیس و روسیه تزاری و قرارداد ۱۹۰۱ و ۱۹۲۱ و انتقال امتیاز نفت از کمپانی هلندی به کمپانی انگلیسی و تقاضای انگلستان از دولت روس برای موافقت راجع به آسیا و فلات ایران و ملاقات ادوارد هفتم و نیکلای دوم در کنار بحر بالتیک و عقد قرارداد ۱۹۰۷ و این که دولت‌های گذشته پیوسته جواب رد به این قرارداد داده‌اند اشاره نموده گفتند که دولت شوروی دیون و امتیازات دولت را سابق را صرف‌نظر کرده و ملت ایران نیز در این پیش‌آمد ممنون است و موردی ندارد که رویه دولت قدیم را تجدید کند و پس از لغو این قراردادها که بر پایه قرارداد ترکمن چای بود دیگر چنین قراردادهایی با هیچ کس نداشته و نمی‌توانستیم داشته باشیم.
آقای اسکندری سپس به خاتمه جنگ ۱۹۱۸ و نطق للوید جرج که گفته بود فتح ما مدیون نفت ایران
است و تصمیم دولت انگلیس به تمدید ۹۹ ساله نفت و تحمیل قرارداد ۱۹۱۹ و تشکیل کنفرانسی در منجیل برای تشکیل دولتی جهت تمدید نفت و و سد باب‌های شمالی اشاره نموده گفتند در ۱۹۳۳ حکومتی که در ایران به وجود آمد قرارداد نفت را منعقد کرد و منطقه امتیاز را معین و معتقد بودند که دولت آقای قوام باید در برنامه قید می‌کردند که تمدید قرارداد نفت جنوب مطابق میل ملت ایران نبود زیرا دو ضرر از این قرارداد می‌بریم یکی ۱۶۵۰ میلیون لیره و ۳۳ سال و یکی حق هواپیمایی که در این قرارداد قید شده و سپس با اشاره به شورای ملل و وضع فعلی اندونزی‌ها به دست هلندی‌ها و مشکلات دولت مصر که باید با انگلستان حل کنند گفتند ملت ایران باید خود ضامن و حافظ استقلال طبیعی و سیاسی و اقتصادی کشور باشد و در دنیا اثبات زندگی کند و بعد راجع به مواد قرارداد نسبت به قیمت طلا و میزان بهره دولت و نقل و انتقال اراضی و اموال مؤسسات شرکت نفت در ده ساله آخر امتیاز و ماده پنج مربوط به هواپیمایی تذکراتی به دولت دادند و در خاتمه بیانات خود راجع به معرفی وزرا دولت نسبت به آقای محمود جم گفتند که یکی از پانزده نفر عضو کمیته آهن هستند که در این مملکت کودتا کردند و وزیر خارجه و مالیه کابینه کودتا بودند و اضافه نمودند که به دستور ایشان گنبد آستان رضوی را به مسلسل بستند و اعلامیه نشر شده را نیز قرائت نمودند همچنین گفتند که در ۲۶ شعبان هنگام نخست وزیری آقای جم مدرس مبارز معروف و نایب رئیس مجلس را مأمورین شهربانی به ترشیر بردند و خفه کردند و اگر وزرا مسئول نیستند مسئولیت این جرایم به عهده کیست سپس آقای هژیر وزیر دارایی اشاره نموده گفتند که چند سال مستخدم رسمی سفارت شوروی بودند و اظهار عقیده نمودند که هر کس در سفارتخانه‌های خارج عضویت داشته باشد به هیچ مقامی نمی‌تواند برسد همچنین به آقای دکتر متین دفتری مترجم شارژ دافر آلمان بودند آمدند معاون و بعد وزیر و بعد هم نخست وزیر شدند و بالاخره اعتراضات خود را خلاصه کردن چنین بیان نتیجه نمودند که در برنامه این دولت یا هر دولتی دیگر اضافه شود استقرار پاسگاه بحرین مثل سایر بلاد ایران و تغییر وضع فوری در خلیج فارس با هر مقداری اعتبار که بخواهند و نیز اقدام فوری در الغا قرارداد نفت جنوب که بعد از ۱۹۶۰ مسلماً ملغی باشد و در این مدت در اجرای قرارداد مراقبت و در موار ۵ و ۱۰ و ۲۰ قرارداد اقدام شود نسبت به آقای جم وزیر جنگ معتقد بودند که به دیوان کشور تسلیم شوند و از آقای هژیر هم خواهش نمودند که از دولت کناره‌گیری کنند و اضافه نمودند که در چنین موقع خوب و سخت دولتی باید که صد در صد مورد اعتماد باشد و نیز طرح قانونی به مجلس تقدیم شود سابقه‌داران خدمت سفارتخانه‌های به کارهای رسمی دولتی و وکالت نرسند و تأکید نمودند که تمام جمعیت مملکت باید در مقابل هر نوع سیاستی بایستند و بمیرند و استقلال مملکت را حفظ کنند.
آقای هژیر در پاسخ اظهارات آقای عباس اسکندری گفتند بیش از سه هفته است که برنامه مطرح است و امروز به این نتیجه رسیدیم که بنده و آقای جم باید از عضویت دولت مرخص شویم و به سهم خودم عرض می‌کنم، نه به زرق آمده‌ام تا به ملامت بروم. خبر از دشمن و اندیشه دشمنانم نیست و آقای جم هم در خدمات مملکتی همین نظر را دارند و سپس تصریح نمودند که بیش از هشت سال منشی رسمی مواجب بگیر سفارت شوروی در ایران بوده و بر بسیاری از اسرار واقف هستند و از کسانی نبوده‌اند که به پنهانی در شب تار به ملاقات بروند و اگر روزی محکمه‌ایی که فرمودند تشکیل شود و آقای جم و بنده و آقای اسکندری را پای آن میز بیاورند معلوم می‌شود کدام یک خدمت کرده‌ایم و بعد گفتند دلایل مخالفت ایشان بر روی خدمات اخیر بنده است. در وزارت دارایی که در خدمت مملکت با عملیاتی نمی‌توانستیم موافقت کنم و نیز همچنان که اگر آقایان مشیرالدوله و مؤتمن‌الملک و بهاء‌الملک روزی تشخیص سیاست‌شان این بود که با آقای تقی‌زاده همکاری کنند و به نظر آقای اسکندری تشخیص‌شان درست نبوده است بنده هم از لحاظ سیاسی جزو همان دسته هستم به علاوه باید دید تقی‌زاده که سه سال وزیر دارایی بود اکنون چه دارد و اضافه نمودن که بالاتر از دیوان کشور مجلس شورای ملی است و همان آقای مشیرالدوله آقای جم را به مجلس معرفی کردند طبق مقررات مجلس‌هایی انتخاب شده قوانینی وضع و اقداماتی شده و وزرا در مقابل مجلس مسئول بوده‌اند حال به آراء مجلس که ایرادی نیست به آرایی که به اشخاص داده شده چه ایرادی است و نیز راجع به کاپیتولاسیون هیچ گونه خیانت و کم کاری و قصوری از طرف دولت‌ها نبوده و در قیمت شرط طلای امتیاز نفت هم وزارت دارایی متوجه بوده و اقدام کرده و نتیجه گرفته است راجع به اراضی اشیاء منقول هم اگر لازم باشد پس از رسیدگی و تصویب هیئت وزرا اقدام می‌کنند.
آقای جم راجع به اظهارات آقای اسکندری توضیحاتی داده گفتند که در موقع کودتا خزانه‌دار مملکت بودم و هیچ اطلاع و دخالتی در کودتا نداشته‌اند و در باب قتل مدرس بهترین شاهد پرونده‌های دادگستری است که مسئولین عمل معرفی شده‌اند و راجع به بمباردمان گنبد حضرت رضا علیه‌السلام کسانی با نظامی‌ها طرف شدند و نظامی‌ها هم از خود دفاع کردند و به بنده مربوط نبود و راجع به عقاید من تمام اهالی مشهد شاهد هستند و در مدت متمادی خدماتم یک بار هم مورد اعتراض واقع نشده‌ام مگر حالا توسط آقای عباس میرزای نمره ۱۶.
آقای دهقان نیز راجع به حسن انتخاب وزرا از طرف آقای نخست وزیر و موضوع اپرای شهرداری در پاسخ اظهارات آقای اسکندری توضیحاتی دادند و آقایان مهندس خسرو هدایت و صادقی پیشنهاد کفایت مذاکرات نمودند و آقای صادقی گفتند که دو ماه و نیم است مجلس باز شده و سه هفته است برنامه دولت مطرح می‌باشد و محض آن که از طرف افراد اقلیت اعتراض نشود اکثریت موافقت کرده که هر کس مطلبی دارد بگوید و در ظرف این چند روز هر چه گفته شد چه از موافقین و چه از مخالفین همه به ضرر مملکت بود و چون ادامه مذاکرات دولت و مجلس را بیهوده معطل می‌کند باید امروز رأی به برنامه دولت گرفته شود و رأی اعتماد داده شود.
آقای فرامرزی مخالف بوده اظهار نمودند مطالبی گفته شده مکرر و مطالبی مانده است که باید گفته شود بالاخص راجع به بانک صنعتی مگر آن که بعد رأی بتوانند مطالب خود بیان کنند و در این موقع چون عده برای اخذ رأی کافی نبود ختم جلسه اعلام و جلسه آینده به روز یکشنبه دوازدهم هشت و نیم موکول گردید.
رئیس- آقای رضوی نسبت به صورت جلسه اعتراضی داشتید؟
رضوی- خیر بنده بعد از دستور عرض داشتم.
رئیس- صورت مجلس جلسات پنجم، هفتم و نهم مهر ماه تصویب می‌شود.
۲ - بقیه مذاکره در برنامه و اخذ رأی اعتماد به دولت آقای احمد قوام
رئیس- آقای عباس اسکندری در جلسه قبل به عنوان ماده ۱۰۹ اجازه خواستند برای رفع اشتباه اظهاراتی بکنند، بفرمایید.
ملک مدنی- ۱۰۹ غلط است در همان جلسه باید به عنوان ماده ۱۰۹ صحبت کرده باشند.
رئیس- در همان جلسه گفتند ولی اکثریت نبود ماند برای این جلسه حالا ممکن است موافقت شود بعد از پیشنهاد کفایت مذاکرات صحبت کنند بفرمایید آقای اسکندری حق شما محفوظ است.
حاذقی- اعلام رأی شده است. آقای اسکندری.
رئیس- اعلام رأی شده است حالا و حق شما هم که در هر حال محفوظ است.
ملک‌مدنی- اجازه می‌فرمایید؟ اگر بخواهند صحبت کنند الان باید صحبت کنند بنده اعتقادم این است که حق ایشان ساقط شده چون بایستی در همان جلسه اخطار می‌کردند ولی اگر هم می‌خواهند صحبت کنند حالا باید حرف بزنند.
رئیس- بسیار خوب حالا صحبت کنند.
معتمد دماوندی- کفایت مذاکرات پیشنهاد شده.
یک نفر از نمایندگان- مانعی ندارد صحبت کنند چون این جلسه هم دنباله جلسه قبل است.
رئیس- جلسه که دنباله آن جلسه نیست چون جلسه قبل ختم شد ولی ایشان اجازه داشتند بفرمایید آقای اسکندری.
عباس اسکندری- آقایان اجازه می‌فرمایید چند کلمه بیشتر نیست، بنده وقت آقایان را زیاد نمی‌گیرم مذاکراتی که در جلسه قبل کردم یک مذاکرات اصولی بود و جواب‌هایی که داده شد این جواب‌ها تکذیب‌هایی بود از بیانات بنده و ارتباط با اصل موضوع نداشت...
شریعت‌زاده- اینهایی که می‌فرمایید به ماده ۱۰۹ مربوط نیست...
عباس اسکندری-... این مقدمه و شروع مطلب است بعد ملاحظه خواهید فرمود عین ماده ۱۰۹ است. آقای محمود جم تشریف آوردند در پشت کرسی خطابه و فرمودند که تکذیب می‌کنم بیاناتی را که آقای عباس اسکندری در اینجا گفتند، فرمودند من نه تنها جزء حکومت کودتا
نبودم و شرکت در کمیته آهن نداشتم بلکه حکومت کودتا من را توقیف کرد. (محمدعلی مسعودی- صحیح است) (شریعت‌زاده- مربوط به ماده ۱۰۹ نیست) تکذیب حرف بنده بود آقا چطور می‌فرمایید مربوط به ۱۰۹ نیست؟
دهقان- کسی الزام ندارد که حرف‌های شما را تصدیق کند.
عباس اسکندری- اگر کسی حرف بنده را تکذیب کرد من اخطار می‌کنم..
دهقان- اگر تحریف بشود می‌توانید اخطار کنید.
رئیس- در آنچه که به شما نسبت داد شده می‌توانید صحبت کنید.
عباس اسکندری- به بنده گفتند دروغ می‌گویی بنده می‌خواهم بگویم راست می‌گویم، وقتی کابینه کودتا در تاریخ ۱۱ حوت تشکیل شد، آقای محمود جم مدیرالملک به سمت وزارت امور خارجه معرفی شدند (ایشان فرمودند من را توقیف کردند و در کودتا شرکت نداشتم) بعداً هم این کابینه ترمیم شد به این صورت که آقای نبوی معززالدوله از تفلیس آمدند و وزیر خارجه شدند و آقای میرزا حسن خان فیض که وزیر مالیه بودند کمیسر نفت جنوب شدند و ایشان وزیر مالیه شدند پس هر دوی اینها درست است بنده خلاف عرض نکردم بعداً ایشان فرمودند که من در قضیه آستان رضوی شرکت نداشتم. (همهمه نمایندگان). (زنگ رئیس) و نظامیان و مأمورین در محل این کار را کردند.
رئیس- آقا آنچه که ایشان به شخص خودتان گفتند می‌توانید جواب بدهید.
عباس اسکندری- ایشان مرا تکذیب کردند، گفتند دروغ می‌گویی. (زنگ رئیس) بسیار خوب بنده صحبتی نمی‌کنم همین یک کلمه است، بنده اینجا راجع به شخص ایشان که قصد و غرضی نداشتم، بنده نگفتم که ایشان از تهران حرکت کردند و رفتند در آستانه رضوی و آنجا این کار را کردند من گفتم حالا که هیئت دولت آمده است در مجلس و می‌خواهد رأی اعتماد بگیرد اگر وزرا مسئول نیستند پس خوب است همان اشخاصی که آن کارها را می‌کنند ما به همان‌ها رأی اعتماد بدهیم و آنها را مسئول قرار بدهیم. (زنگ رئیس)
رئیس- شما دارید بیانات آن روز خودتان را تکرار می‌کنید این ماده قرائت می‌شود که شما بدانید چه حقی دارید، آن وقت از حق‌تان استفاده کنید، بنده نمی‌خواهم این حق از نمایندگان سلب بشود و میل دارم همه از حق‌شان استفاده بکنند، آقای فولادوند ماده را قرائت کنید.
(ماده ۱۰۹ توسط آقای فولادوند به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۰۹- اگر در ضمن مباحثات و نطق افتراء و تهمتی به یکی از نمایندگان زده شود یا عقیده و اظهار او برخلاف واقع جلوه داده شود (عباس اسکندری- احسنت درست است، بنده خلاف عرض نکردم) و نماینده مذکور برای تبرئه رفع اشتباه اجازه نطق بخواهد بدون رعایت نوبت اجازه داده خواهد شد.
بعضی از نمایندگان- آقا ماده ۱۱۰ را هم بخوانید.
ماده صد و دهم- ناطق باید از موضوع مباحثه خارج نشود چنانچه خارج شود رئیس او را متذکر می‌سازد و اگر ناطق مزبور بخواهد توضیحاتی بدهد که او از موضوع خارج نشده است یا آن که خارج از موضوع شدن دلایل دارد و به او اجازه داده نخواهد شد (صحیح است)
عباس اسکندری- بنده اگر وارد شدم به موضوع والیز دیپلماتیک آقایان جلو مرا بگیرند اما جواب مطالبی که اینجا گفته شد بنده می‌گویم اگر خارج شدم بگویید خارج است.
یک نفر از نمایندگان- بنده یک توضیحی دارم.
رئیس- توضیح ندارد بگذارید صحبت کنند، بفرمایید آقای اسکندری.
عباس اسکندری- در قسمت قتل مرحوم مدرس هم گفتند که بنده رئیس‌الوزرا بودم و اما بی‌خبر بودم، بنده هم همین را دارم می‌گویم، من کار ندارم که بی‌خبر یا باخبر بودند من می‌گویم شما امروز وزیر جنگ هستید، مسئول وزارت جنگ هستید تمام آنها را بگذارید کنار.... (زنگ رئیس)
رئیس- آقا شما که سواد دارید آنچه که از این ماده استنباط می‌شود این است که هرچه به شما نسبت داده‌اند از آنها می‌توانید دفاع کنید به شما اگر اهانتی شده است دفاع کنید.
برزین- ایشان در آن موقع رئیس‌الوزرا نبوده‌اند.
عباس اسکندری-... هرکسی بخواهد من صورت تمام کابینه‌ها را دارم و ارائه می‌دهم، ایشان در ۲۶ رمضان ۱۳۱۷ رئیس‌الوزرا بودند.
برزین- آقای جم در آبان ۱۳۱۷ رئیس‌الوزرا بودند در آبان ۱۳۱۶ قضیه اتفاق افتاده.
رئیس- آقای عباس میرزا اگر این طور باشد من ناچارم شما را از حرف زدن منع بکنم.
عباس اسکندری- آقای محمود جم از ۱۳۱۴ رئیس‌الوزرا بودند و به هیچ وجه طفره نیست بنده هم غرض شخصی با ایشان و هیچ کس دیگر ندارم و مطلب روشن است، در قسمت دیگر اینجا، خیلی خوشمزه است چنانچه ملاحظه فرمودید صحبت کردند، فرمودند که عباس اسکندری نمره ۱۶ (محمدعلی مسعودی- صحیح است) آقایان نمایندگان و جامعه ملت ایران بدانند که من در اینجا وقتی یک شکوای خودم را و ملت ایران را بر علیه تجاوزاتی که در طی دوره بیست ساله خودسری به حقوق ایران شده بود نمودم، و تمدید نفت را مخالف منافع ایران اعلام کردم هم قدرت حریف قوی که منافع او در خطر می‌افتاد و هم عواملی که این کارها را کرده بودند در مقابل خودم می‌دانستم و یقین داشتم آنها به تمام وسایل دست می‌زنند، بنده با تمام آن عملی که دارم و با تمام قدرتی که در مخالفین خود سراغ دارم جهاد مقدس را که برای رهایی این مملکت پیش گرفته‌ام از آن صرف‌نظرنمی‌کنم، تمام آن اشخاص که در این امور شرکت داشته‌اند باید تا من زنده‌ام پشت‌شان بلرزد ولی من می‌توانم به آنها کمک بکنم و راه نشان‌شان بدهم قلب بنده بین ضلع پنجم و ششم است، درست نشان کنید که پول‌تان هدر نرود بزنید ولی تا هستم می‌گویم و ملت ایران هم با من هم صدا است پس این صحبت‌ها و تهمت‌ها بی‌فایده است یک دفعه هم اینجا گفته شد و مجلس هم دقت و رسیدگی کرد باز هم می‌گویم پرونده‌ها موجود است در شهربانی هم هست، در وزارت جنگ هم هست بروید بیاورید رئیس مجلس بخواهد تا کی این کار را می‌کند ولی ده دفعه دیگر، صد دفعه دیگر هم اگر بگویند و اهانت کنند من برای این جهاد مقدس که برای کشور ایران لازم می‌دانم ترک نخواهم نمود رویه من چنین است قفا خوریم و ملامت کشیم و خوش باشیم، که در طریقت ما کافری است رنجیدن.
من از این حرف‌ها از میدان در نمی‌روم و حقیقت را هر موقعی که لازم بشود می‌گویم (یک نفر از نمایندگان- گریه نکنید) شما باید گریه کنید که فکر نمی‌کنید چه بدبختی در این مملکت ایجاد می‌کنید اما جناب آقای هژیر (زنگ رئیس) اجازه بفرمایید من هیچ وقت بی‌احترامی نمی‌کنم من گفتم جناب آقای هژیر مگر من بی‌احترامی کردم؟
رئیس- ایشان که حرفی نزدند؟
عباس اسکندری- الان عرض می‌کنم چرا ایشان تشریف آوردند و بیانی اینجا فرمودند اولاً من اعتراض شخصی به ایشان نکردم یک اصلی را گفتم که بنده این عقیده را دارم، این اصل را مجلس یا دولت یا قبول می‌کند یا نمی‌کند، اگر قبول نکرد این عقیده می‌ماند برای خود بنده من این عقیده را اظهار کردم مخالفت با شخص ایشان نبود من معتقد هستم کسانی که در سفارتخانه‌های خارجی مستخدم بوده‌اند برای آنها کار زیاد است رئیس بانک ملی بشوند، رئیس بانک صنعتی بشوند و چند هزار تومان هم در ماه حقوق بگیرند ولی در کارهای سیاسی کشور به شرع من و فتوای من صحیح نیست مداخله کنند می‌خواهد مجلس قبول می‌کند می‌خواهد دولت قبول می‌کند نمی‌خواهد قبول نمی‌کند، من اعتراض شخصی نکردم، اما ایشان فرمودند از قول استاد بزرگ نه به رزق آمده‌ام تا به ملامت بروم، ولی البته اطلاع دارند این شعر را وقتی استاد فرستاد سپس شیخ علیه الرحمه شیخ بزرگوار زیر همان بیت نوشته بود که تو به رزق آمده‌ای ور به کنایت نروی، آنچه در پرونده بد از پرده برون می‌ریزد، و بعد هم این یک اعلام جرمی است که تقدیم مقام ریاست مجلس می‌کنم که طبق مقررات اقدام شود.
آصف- این که ۹۰۹ شد عوض ۱۰۹.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
هژیر (وزیر دارایی)- بنده تصدیع زیادی ندارم دو کلمه عرض داشتم هر روز صبح که از منزل بیرون می‌آیم برحسب امری که از بزرگان دارم یک آیه قران می‌خوانم، خدا به پیغمبری که درباره‌اش گفته لولاک لما خلقت الافلاک به وسیله جبرئیل امر داد گفت ای پیغمبر، قل اعوذ برب الناس ملک الناس اله الناس من شر الوسواس الخناس الذی یوسوس فی صدور الناس من الجنه و الناس (بعضی از نمایندگان- احسنت) عرض دیگری هم ندارم یک کلمه استدعا دارم و آن این است. آقای عباس اسکندری گفتند یک نظری دارم و او این است که بنده با آن سوابقی که گفتند حق ندارم وزیر بشوم امروز بنا هست
که مجلس شورای ملی به برنامه آقای قوام‌السلطنه رأی اعتماد بدهد خواه و ناخواه اگر رأی اعتماد داده شد بنده هم جزء دولت هستم (صحیح است) ولی بنده می‌خواهم وظیفه خودم را در مجلس و مملکت بدانم بنده نمی‌خواهم مشمول الطاف آقایان به وسیله رأی اعتمادی که به آقای قوام‌السلطنه می‌دهند بشوم بنده شخصاً راجع به وزارت دارایی خودم تقاضای رأی اعتماد می‌کنم قبلاً بنده رأی اعتماد می‌گیرم یا مجلس شورای ملی رأی اعتماد می‌دهند یا بنده می‌روم. (همهمه نمایندگان)
قبادیان- مردم به شما اعتماد، اطمینان دارند.(صحیح است)
رئیس- آقای نخست وزیر.
نخست وزیر- قریب سه هفته است که برنامه دولت به مجلس شورای ملی تقدیم شده و آقایان نمایندگان در این مدت به مباحثه در اطراف برنامه پرداخته و آنچه به نظرشان می‌رسیده است متذکر شده‌اند این بیانات و مباحثات مفصل را چه به عنوان انتقاد از برنامه دولت و چه به عنوان تدریس حقوق بین‌المللی و غیره دولت استماع نموده و رئوس مسائل را یادداشت کرده است اگر وضع این مملکت مقتضی بود یعنی رفاه و آسایش مردم کاملاً تأمین شده بود و هیچ بحران داخلی و خارجی در بین نداشتیم اینجانب خیلی شایق بودم که مباحثات مزبور دوام یابد چنان که در این مدت هم شخصاً مصر بودم و تقاضا کردم که فرصت کافی به انتقاد کنندگان بدهند تا هر چه دارند بگویند و اگر راه عملی‌تری در نظر گرفته‌اند که از آن راه بتوان زودتر و سهل‌تر به مقصود ملی خود برسیم ارائه دهند زیرا غرض از بحث در برنامه تصور می‌رود انتقاد به منظور اصلاح و توأم با چاره‌جویی باشد و فلسفه آن این است که اگر دولت ضمن برنامه خود از تذکر اصول مهمی غفلت کرده یا نکات برجسته‌ای را فراموش نموده است. آقایان نمایندگان که فرصت بیشتری هم در تحقیق و انتقاد دارند تذکر دهند و راه‌هایی که برای اصلاح امور اندیشیده‌اند بیان کنند تا از این تبادل افکار و انتقادات نتیجه‌ای به نفع کشور گرفته و گرهی از کارها گشوده شود و باری از دوش این مردم مملکت برداشته شود، متأسفم از این که باید بگویم انتقاداتی که حاوی این شروط باشد و هدف اصلاح و چاره‌جویی داشته باشد در این مدت کمتر شنیده شد غالباً انتقادات جنبه تعرض شخصی و حمله به دولت داشت و این از مقام نمایندگی آقایان بعید است که نیات شخصی را با مسائل مملکتی مخلوط کنند با آن که بعضی از آقایان نمایندگان محترم و آقایان وزیران به ایرادات و اعتراضات آقایان پاسخ متقتضی داده‌اند ولی برای رفع هرگونه سوء تفاهم و این که تصور نشود دولت متوجه پاره‌ای نکات نیست لازم می‌دانم خیلی به اختصار توضیحاتی به استحضار مجلس شورای ملی برسانم.
بعضی از آقایان معترضین محترم اشاره به قانونی نبودن حکومت نظامی کرده و آن را از تأسیسات اینجانب در ۱۹ ماه زمامداری خود دانسته‌اند یک چنین ایرادی نشانه سوء تفاهم و عدم اطلاع است زیرا آقایان نمایندگان محترم مستحضرند که حکومت نظامی از شهریور ۳۲۰ در ایران برقرار شد و قوانین مربوطه آن در مجلس سیزدهم و چهاردهم نیز مورد تفسیر قرار گرفته حکومت نظامی مولود متقضیات خاصی بود که این چند سال در مملکت ما وجود داشت و قوانین مربوط به آن نیز به تصویب مجلس‌های قبل رسیده است و بنابراین حکومت نظامی کاملاً قانونی بوده و اگر طبق مواد آن قانون اشخاص مسئول و صلاحیت‌دار تشخیص داده‌اند که از بر هم زنندگان نظم و امنیت جلوگیری کنند و کشور را از بلوا و آشوب برکنار دارند باید آقایان نمایندگان تصدیق نمایند که این اقدام کاملاً قانونی بوده است ولی این که آیا حکومت نظامی لازم هست یا نیست مبحث دیگری است و نباید لزوم موجود یا عدم وجود حکومت نظامی را با قانونی بودن آن مخلوط و اشتباه کرد.
در این مدت دولت طبق قانون حکومت نظامی و به مناسبت مسئولیتی که در حفظ نظم داشته مانند دولت‌های سابق آنچه صلاح تشخیص داده و به نفع عامه تصمیم گرفته و به موقع اجرا گذاشته و در تمام این اقدامات رعایت مصالح مملکت را نموده است اگر قوانین ناقص است از وظایف مجلس شورای ملی است که باید آن قوانین را تکمیل کند.
یکی از آقایان مدعی شد که بعضی از مواد قانون اساسی نقض شده است به هیچ وجه چنین نسبتی وارد نیست و حقیقت ندارد دولت کاملاً رعایت قانون اساسی و سایر قوانین موضوعه را کرده و مخصوصاً قانون اساسی که خون‌بهای قربانی‌های بی‌شماری است ملت ایران در راه آزادی داده مورد احترام و علاقه ملت ایران و مخصوصاً دولت اینجانب می‌باشد نه تنها دولت به نقض قانون اساسی مبادرت نکرده است بلکه برای اجرای کلیه مواد آن در نظر است لایحه تشکیل و تأسیس مجلس سنا به مجلس شورای ملی تقدیم شود و به این ترتیب ارکان مشروطیت ایران قویم گردد و این نقضی که از لحاظ پارلمانی متوجه دمکراسی ایران بوده و برطرف شود، حدود وظایف دولت و مجلس مشخص و معلوم گردد و همان طور که قانون اساسی ایران پیش‌بینی کرده است قوای سه‌گانه مملکت در عین حال که باید با هم همکاری و معاضدت و وحدت داشته باشند نباید در امور یکدیگر مداخله کنند و عنوان این که مجلس حاکم است و دولت محکوم یا به قول یک نفر دیگر از نمایندگان مجلس خالق است و دولت مخلوق دیگر تکرار نشود، زیرا این تعبیرات بر خلاف نص صریح قانون اساسی می‌باشد (حائری زاده- حقیقت است) (عامری بر خلاف اصل ۲۶ و ۲۸ قانون اساسی است) حقیقت نیست اشتباه می‌کنید به هر حال با تأسیس و تشکیل مجلس سنا حدود این وظایف مشخص‌تر و روشن‌تر خواهد گشت و بیشتر اصول دمکراسی رعایت خواهد شد. ناگفته نماند که بعضی از مواد قانون اساسی ایران محتاج به اصلاح و تکمیل می‌باشد و متناسب با احتیاجات و مقتضیات زندگانی امروزی ملت و مملکت ما نیست.
نقض این مواد تاکنون به کرات مورد توجه قرارگرفته است و البته هنگامی که لازم شد این نواقص اصلاح شود به افکار عمومی ملت ایران مراجعه می‌شود و آن مواد و اصول اصلاح و تکمیل می‌گردد.
بعضی از آقایان اشاره به اقدامات و عملیات نوزده ماهه گذشته دوره زمامداری این جانب نمودند لازم است تذکر داده شود همان طور که در مقدمه برنامه به اطلاع مجلس شورای ملی رساندم گزارش عملیات این مدت را پس از تعیین تکلیف دولت به مجلس شورای ملی تقدیم خواهم کرد و در آن موقع آقایان با اطلاعات بیشتر و دقت زیادتری قادر به قضاوت در آن اعمال خواهند بود. راجع به لزوم اصلاح دادگستری بعضی از آقایان اشاراتی فرمودند که کاملاً مورد توجه هیئت دولت قرار گرفته بود. متأسفانه نقض استقلال قضات که در ایام گذشته به عمل آمده چنان اساس امور قضایی ما را در هم ریخته که با وجود اصلاحات چند سال اخیر هنوز مدت‌ها فرصت لازم است که با معاضدت مجلس شورای ملی از راه تصویب قوانین جدید و کوشش‌های دیگری بتوانیم سر و صورت جدی و حسابی به دادگستری بدهیم و امنیت قضایی به معنای واقعی خود در ایران برقرار سازیم (انشاءالله) اینجانب امیدواری کامل دارم که در این قسمت بخصوص که مورد علاقه من و تمام آقایان وزیران و نمایندگان و مردم اصلاح طلب مملکت است مجلس شورای ملی نهایت معاضدت و همکاری را مبذول خواهد داشت. (صحیح است) آقایان شرحی در لزوم جلوگیری از دزدی بیان فرمودند وکاملاً به جا و منطقی بود ولی آیا دولت به جز اتکا و توسل به قوانین موجوده می‌توانست از راه دیگری دزدان اموال عمومی و اجتماعی را تحت تعقیب قرار دهد؟ قوانین، طرق و تشریفات خاصی برای این کار وضع کرده و مجال می‌دهد که مختلسین و سوء استفاده کنندگان در پناه همین قوانین مستور شوند و تشریفات رسیدگی به یک جرم و بزه را وسیله فرار از مجازات قرار دهند. بر اثر نقض استقلال قضات که سال‌های پیش به عمل آمده و عادات زشتی که از آن ایام به یادگار مانده آن دسته از دزدان و مختلسین اموال عمومی که گرفتار می‌شوند و حقاً باید مجازات گردند از مکافات عمل خویش معاف می‌شوند و دولت با تمام فعالیت و کوشش خود با قوانین و تشریفات موجوده نتوانسته است به طور شایسته با دزدی مبارزه کند. نباید فراموش کرد که فقر عمومی و فساد اخلاق که ثمره چند سال اقامت ارتش‌های خارجی در ایران است به بازار تباهی و فساد رونقی داده و دزدی و اختلاس در این چند سال بیش از همیشه بوده است باید قوانین مخصوصی به منظور تعقیب دزدان اموال عمومی وضع گردد و تشریفات دستگیری مجرمین کوتاه شود تا یک مبارزه جدی و شدیدی بر علیه دزدی و ارتشاء به عمل آید. آقایان راجع به لزوم آزادی مطبوعات تذکراتی دادند و گله کردند که چرا طبق مواد قانون حکومت نظامی بعضی جراید توقیف شده‌اند. اصل آزادی مطبوعات مورد احترام و توجه همه می‌باشد اگر به کشور و ترقی ملت خود علاقه‌مند باشیم باید مطبوعات را تشویق کنیم و هر مانع و رادعی به سر راه مطبوعات است برداریم، زیرا مطبوعات وسیله تهذیب اخلاق مردم روشن نمودن افکار آنها است ولی ما آزادی مطبوعات را با آزادی فحاشی و هتاکی فرق می‌گذاریم (صحیح است) و همان طور که باید به وسیله قانون از
تجاوزات سه رکن مشروطیت به مطبوعات جلوگیری کرد همان طور هم باید از تجاوز مطبوعات نسبت به تأسیسات مشروطیت ایران و مجلس و دولت مخالفت به عمل آورد اگر حدود اختیار و وظایف قوای چهارگانه معلوم و مشخص نباشد و این قوا نسبت به یکدیگر تجاوز و تعدی کنند نظام جامعه مختل می‌شود و آنارشی و هرج و مرج پیش می‌آید، آقایان بعضی از اوراق جراید را ملاحظه فرموده‌اند که چیزی جز اهانت و ناسزا و هتاکی زیاده از حد ندارد و مسلماً دولت و مجلس نمی‌تواند اجازه بدهند که مصالح کشور دستخوش امیال و هوس‌ها و خواهش‌های اشخاص غیر مسئول قرار گیرد و اشخاص با جعل اخبار و انتشار اکاذیب ذهن مردم را مشوب سازند و موجب بروز حوادث نامطلوب در مملکت گردند، مطبوعات مانند اسلحه خوبی هستند که اگر به دست اشخاص صالح و وطن‌پرست و آزادی خواه بیفتد از آن به نفع دموکراسی و استقلال مملکت استفاده می‌کنند و اگر به دست اشخاص ناصالح و فاسد بیفتد صرف اخاذی و تکدی و فحاشی خواهد شد و این اوراق هر ساعت در اجاره این و آن به منظور ناسزاگویی و هتک حیثیت قرار خواهد گرفت. (صحیح است) بنابراین دولت معتقد است همان طور که نویسنده صالح و جراید خوب را باید تشویق کرد و آنها را در پناه قانون مصون نگاه داشت لازم است. به وسیله قوانین از کسانی که قلم را حربه فحاشی قرار داده‌اند جلوگیری کرد.
متأسفانه قوانین مطبوعاتی ما دارای نواقص فراوان است و مجازات اشخاص بد عمل و آشوب طلبان و مردم فحاش عملی نیست من از انتقاد بجا نه تنها ملول و متأثر نمی‌شوم بلکه بی‌اندازه خرسند می‌گردم و عقیده دارم که در کشور مشروطه بدون انتقاد صحیح مطبوعات و اشخاص صالح مفهوم دمکراسی وجود نخواهد داشت و چون مطبوعات ایران تأسیسات جوانی هستند که تجربیات کافی ندارند و گاهی اشخاص مغرض و بدنهاد آنها را وسیله اجرای مقاصد خود قرار می‌دهند لذا رویه گذشت و اغماض را درباره مطبوعات همیشه پیروی کرده‌ام و حتی از اهانت و ناسزاهایی که به من گفته‌اند درگذشته‌ام ولی اداره مملکت و لزوم حفظ نظم و امنیت و جلوگیری از آنارشی و هرج و مرج ایجاب می‌کند که مطبوعات حدود خود را بشناسد و بدانند اگر از حدود خود تجاوز کردند طبق قانون مکافات خواهند دید. با میل و اشتیاقی که شخصاً نسبت به توسعه مطبوعات و آزادی قلم دارم امیدوارم از این پس جراید آن راهی را پیش گیرند که وطن پرستی و شرافت و کف نفس هدایت می‌کند نه آن طریق باطلی را که خشم و شهوت و دریوزگی و خودسری ارائه می‌دهد و خوشبختانه قسمتی از مطبوعات ما متوجه این حقایق هستند و سایرین نیز امید است ارشاد بشوند و توقیف جراید طبق قانون حکومت نظامی تا زمانی که این قانون حاکم است عمل خلاف قانون نیست و البته از روزی که قانون دیگری حکومت کند باید طبق همان قانون با مطبوعات رفتار شود آقایان راجع به گرانی زندگی شرحی بیان داشتند موضوع تنزل قیمت‌ها مورد توجه خاص دولت می‌باشد و آقایان تصدیق می‌فرمایند که انتقاد از یک امر مهم اقتصادی کار آسانی است ولی رفع محظورات و موانع ارزانی قیمت‌ها چندان کار آسانی نمی‌باشد و ارتباط و بستگی با ثروت عمومی مملکت و میزان تولید و مصرف و قوه خرید پول و غیره و غیره دارد می‌توانم به آقایان نمایندگان محترم اطمینان بدهم که دولت مدتی است مشغول مطالعه در این امر بوده و نقشه‌هایی نیز طرح شده که برای اجرای آن باید اجازه مجلس شورای ملی تحصیل گردد و امیدواری کامل داریم با اجرای این نقشه‌ها قیمت‌ها تنزل کند و زندگی به کام طبقات زحمتکش و فقیر شیرین گردد. آنچه آقایان راجع به جریان حل مشگل آذربایجان گفتند و نسبت‌های ناروا و خلاف واقع به اینجانب داده‌اند باید خاطر آقایان نمایندگان را مستحضر دارم اینجانب در تمام دوره پنج ساله خدمتگذاری به مملکت هیچ وقت به امید پاداش خدمت نکرده‌ام بلکه هر جا که پای مصالح مملکت پیش می‌آمده و معضلات امور کشور را دچار بحران می‌نموده و مردم حق‌شناس و وطن پرست ایران برای رفع آن محظورات مرا به خدمتگذاری دعوت کرده‌اند از هیچ مشکلی نهراسیده‌ام و موانع را هر اندازه بزرگ و قوی بوده است زوال پذیر تشخیص داده‌ام به یاری خداوند متعال و به اتکا احساسات عمومی ملت ایران به جنگ حوادث شتافته‌ام و در راه نجات وطن عزیز تحمل مصائب و ناملایمات حتی حق‌کشی‌ها و اهانت‌ها و ناسزاها را شرط اول فداکاری تشخیص داده‌ام و در راه وطن تمام این بلایا و محن را به جان و دل خریدار بوده‌ام و مفتخرم که در تمام این مبارزات پیروزمند بیرون آمده‌ام و در راه خدمت به وطن خود را هیچ وقت محتاج به گذراندن کلاس عوام فریبی ندیده‌ام و این کالای رایج را که هر منفی‌باف و بدزبانی می‌تواند به ثمن بخس تحصیل کند خریدار نبوده‌ام، افتخار من این است که در راه خدمت به وطن همیشه مبارزه کرده‌ام و از میان امواج تهمت و افترا و ناسزا و اهانت گذشته کشتی سعادت ایران را به ساحل مطلوب رسانده‌ام. بعد از پنجاه سال تجربه و ممارست و تحمل هرگونه ناملایمات این قدر سعه صدر و علو نفس دارم که مخالفت‌های غرض آلود و اهانت‌های حسودان را با صبر و شکیبایی تحمل کنم و حق شکنی چند نفر را به حساب ملت ایران ننویسم. آنچه در راه نجات آذربایجان رنج بردم برای این نبود که یک روز کسانی که تازه زندگانی سیاسی خود را آغاز کرده‌اند و خبر از سرد و گرم ایام ندارند از من تقدیر کنند و یا اشخاصی که به جهتی از جهات از شخص من رنجیده‌اند و من نتوانسته‌ام توقعات آنها را برآورم ازاینجانب سپاسگذاری کنند.
آن روز که در آن هوای تیره و تار و آن طوفان دهشت زا قبول مسئولیت کردم در مبارزه با آن حوادث هیچ نمی‌توانستم پیش‌بینی کنم که چه سرنوشتی در انتظار شخص من می‌باشد ولی همیشه یک چیز متکای من بود و یک نور افق را پیش من روشن می‌کرد و در ادامه مبارزات مرا تشجیع می‌نمود و آن سرنوشت ملت و مملکت ایران بود که دو هزار و پانصد سال از میان تاریکی‌ها و روشنی‌های تاریخ گذشته و استقلال و شرافت خود را حفظ کرده است. حفظ این ودیعه و امانت و نجات آن از گرداب فنا بود که مرا تشویق می‌کرد جان و حیثیت خود را به خطر بیاندازم امروز که بحمدالله و به پشتیبانی و تقویت‌های دایمی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و همت و مقاومت ملت ایران آن حوادث برطرف شده و شبح شوم تجزیه و اضمحلال محو و نابود گردیده و دیگر خطری فراریان روزهای تیره ۱۳۲۴ را تهدید نمی‌کند موشکافی و خرده‌گیری و اتهام و افترا خیلی آسان است. امروز هر کس می‌تواند انتقاد کند و منکر تمام خدمات و فداکاریها بشود ولی آیا تاریخ هم این جانبازی‌ها را فراموش خواهد کرد؟؟ محال است این اتفاقات و حقایقی که هنوز در پشت پرده مکتوم است در صفحات تاریخ منعکس نگردد و بعد از این نسل آینده کشور خالی از هرگونه حب و بغض در اعمال گذشتگان خود قضاوت نکند. مرا شریک جرایم پیشه‌وری خواندند افسوس که مصالح مملکت اجازه نمی‌دهد دادگاهی تشکیل شود تا همه ما در پشت میزهای آن دادگاه حاضر شویم و آن وقت معلوم شود چه کسانی محکوم و مجرم خواهند بود یکی از آقایان تذکر داد که اینجانب در امور مهم کشور با کسی مشورت نکرده‌ام، البته با ایشان و کسان دیگری که آن روز برای شور و مشورت صلاحیت نداشتند من مشورت نکرده‌ام، ولی به اصرار اینجانب تمام امور مهمی که طی یک سال و چند ماه اخیر اتفاق افتاده در حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و به نظر مرحوم پیرنیا می‌رسید. اینجانب خود را موظف می‌دانم از زحماتی که مرحوم مؤتمن‌الملک در مدت یک سال و چند ماه اخیر برای کمک به نجات مملکت متحمل شده‌اند قدردانی کنم و برای روح آن مرحوم طلب مغفرت و آمرزش نمایم (صحیح است).
آنچه راجع به سفر اینجانب به مسکو تذکر داده شد از توضیح در اطراف آن در جلسه علنی معذورم و اگر آقایان نمایندگان علاقه‌مند به دانستن آن هستند بعداً جلسه سری تشکیل شود تا اطلاعات لازم را به آقایان بدهم.
راجع به استرداد شکایت ایران از شورای امنیت که یکی از نمایندگان اشاره کردند در جلسه علنی از دادن توضیحات معذورم و اجمالاً می‌گویم این طور که تصور کرده‌اند نیست و چون این مسائل که مربوط به گذشته زمامداری من است و گزارشات آن به مجلس تقدیم خواهد شد هنگام طرح مسائل این مطالب نیز توضیح داده خواهد شد.
مطلبی که بعضی از آقایان به آن اشاره کردند و گفتند چرا رویه مسالمت‌آمیز با دمکرات‌های آذربایجان اتخاذ کرده بودم نکات و ملاحظاتی است که افشای آن فعلاً به مصلحت کشور نیست من اطمینان دارم وقتی آقایان نمایندگان به حقایق امور واقف شوند اگر چه خدای نکرده از کینه و غرض دل‌شان آکنده باشد معذلک از تحسین و تمجید نسبت به کسانی که در این مدت بدون در نظر گرفتن عظمت مخاطرات فداکاری کرده‌اند خودداری نخواهند کرد.
یکی از مسائلی که در مجلس به آن اشاره شد موضوع مقاوله‌نامه نفت می‌باشد که گزارش آن بعداً به مجلس شورای ملی تقدیم خواهد شد و در موقع خود آقایان نمایندگان از جریان امور مربوطه به این موضوع واقف خواهند شد.
برحسب تجارب ممتدی که در خدمات اجتماعی و رسمی داشته‌ام می‌خواهم به کسانی که با نیروی جوان
و قوی وارد میدان سیاست می‌شوند توصیه کنم که در مسائل سیاسی عجله در قضاوت نکنند افترا و بهتان نسبت به کسانی که خدمتگذار مملکت می‌باشند شاید موجب پشیمانی و ندامت گردد و بسا اتفاق می‌افتند که انسان در نظریات خود دچار اشتباه می‌گردد بنابراین چرا باید در قضاوت عجله کرد تا بعد از روشن شدن حقایق مجبور بشویم دست تحسر به دندان بگزیم، مرد سیاسی اگر گفتار و کردارش با اغراض آلوده باشد ارزش و مقامی نخواهد داشت به سفسطه و مغالطه هم تا حدی قادر به مستور ماندن حقایق خواهد بود ولی بالاخره آفتاب از زیر ابر بیرون می‌آید و مرد مغرض شرمنده و رو سیاه می‌گردد.
و این که بر سبیل اختصار در باب رئوس مسائل مورد اعتراض آقایان تذکر دادم به نظر اینجانب برای روشن شدن اذهان کافی است و تصور می‌کنم آقایان نمایندگان راضی نباشند بیش از این دولت بلاتکلیف بماند و اوقات گرانبهای مملکت صرف مباحثات و مشاجرات شود.
بعد از این فرصت بسیار خواهیم داشت که این قبل مباحثات را دنبال کنیم و از اطلاعات و معلومات یکدیگر برخوردار شویم. نظر به مسئولیتی که نسبت به سرنوشت مملکت به عهده گرفته‌ایم و نظر به مقتضیات و مصالح عمومی مملکت بیش از این اتلاف وقت را جایز نمی‌دانم و به همین جهت از مجلس شورای ملی تقاضا دارم تکلیف دولت اینجانب را معلوم کنند تا دولت بتواند وظایف قانونی خود را به پشتیبانی مجلس شورای ملی به انجام برساند.(صحیح است- احسنت- احسنت)
رئیس- در جلسه قبل آقایان صادقی و مهندس خسرو هدایت پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده بودند و چون عده برای اتخاذ رأی کافی نبود مجلس ختم شد.
حالا یک پیشنهادی آقایان نامبرده داده‌اند در تکمیل همان پیشنهاد که قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود (پیشنهاد آقایان صادقی و هدایت به شرح ذیل قرائت گردید)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
چون آقای نخست وزیر در مقدمه برنامه وعده فرمودند گزارش اقدامات دوره زمامداری خود را به طور تفصیل و به تدریج در موقع خود به استحضار مجلس برسانند در آن موقع مجلس وقت کافی خواهد داشت از هر جهت در هر یک از موارد به طو ر مشروح مذاکره و جداگانه بررسی و قضاوت نماید کفایت مذاکرات را تقاضا و پیشنهاد می‌نماید که برای اجرای مواد دهگانه برنامه به دولت ایشان رأی اعتماد گرفته شود. (صحیح است)
رئیس- مخالفی نیست؟
نمایندگان- رأی، رأی.
رئیس- آقایانی که با برنامه دولت موافقند.
یک نفر از نمایندگان- با کفایت مذاکرات
رئیس- مخالفی دارد یا نه؟ مطابق ترتیب اگر مخالفی باشد بایستی رأی گرفت و الا مورد تصدیق مجلس شده است.
رفیع- بنده مخالفم ..
رئیس- اعلام رأی شده است.
رفیع- این مخالفت برای تذکر ریاست محترم است که فرمودند اگر مخالف نشود رأی گرفته نمی‌شود ولی چون این پیشنهادی که باید رأی گرفته شود این است که اجازه بفرمایید من مخالف بکنم و تذکر بدهم در ضمن من تقاضا می‌کنم از هیئت دولت برای این که پس از این مذکرات یک نتیجه‌ای گرفته باشیم و برای این که به حرف نگذشته باشد و هر کدام از آقایان اطلاع حاصل کرده‌اند از منویات نمایندگان محترم بالاخره آقایان مسئول باشند همان طور که رئیس محترم دولت اشاره کردند حرف نزنند و کار بکنند و انشاءالله ما هم سرافراز می‌شویم برای داشتن یک دولت کاری و حقیقتاً دولت داشته باشیم به عقیده بنده حالا می‌توانید رأی بگیرید.
رئیس- آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام کنند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
بنابراین نسبت به دولت رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند ورقه سفید (یکی از نمایندگان- دو مرتبه توضیح بدهید) آقایانی که موافقند ورقه سفید با امضا می‌دهند یعنی همان کارت‌های سفیدی که دارند می‌دهند و ورقه‌های سفید بی‌امضا به منزله امتناع است. عده حضار ۱۲۰ نفر آقایان موافقین کارت‌های سفید با امضا خواهند داد آقای دکتر بقایی شما هم تشریف بیاورید شرکت کنید در استخراج و قرائت آراء.
(اخذ آرا به عمل آمد)
(پس از شماره و استخراج نتیجه به طریق ذیل حاصل شد) (عده آراء ۱۰۹ ورقه سفید علامت موافقت ۶۳ ورقه کبود ۱۲ ورقه سفید بی‌امضا علامت‌امتناع ۴)
رئیس- مجلس را ۹۳ رأی اظهار اعتماد به آقای احمد قوام و برنامه ایشان کرد. (نمایندگان- مبارک است انشاءالله)
اسامی موافقین- آقایان: ناصری- بهزادی- حسن اکبر- خوئیلر- عرب شیبانی- اورنگ- عامری- نراقی- دکتر شفق- مهندس رضوی- ذوالفقاری- نبوی- شهاب خسروانی- دادور- حکمت- منصف- مهندس هدایت- ظفری- رضوی- مشایخی- فرامرزی- علی بهبهانی- صادقی- اخوان- امیر حسین بختیاری- آقا خان بختیار- دکتر راجی- گلبادی- بوداغیان- اردلان- حسین وکیل- بیات- مرآت اسفندیاری- دکتر طبا- دکتر آشتیانی- اسدی- شریف‌زاده- عزیز اعظم زنگنه- یمین اسفندیاری- قبادیان- دکتر بقایی- لیقوانی- ناصر ذوالفقاری- لاهوتی- حاذقی- پالیزی- فولادوند- ابوالقاسم امینی- محمد حسین قشقایی- ملک‌پور- دکتر مصباح زاده- دکتر فلسفی- شریعت‌زاده- معین‌زاده- غضنفری- افخمی- صدرزاده- ابوالقاسم بهبهانی- معتمد دماوندی- گیو- قوامی- شادلو- هاشم وکیل- اسلامی- سلطان‌العلما- وثوق- محمود محمود- موسوی- آشتیانی‌زاده- گرگانی- دکتر علی امینی- آصف- بهار- صاحب جمع- مهدی ارباب- دکتر معظمی- اقبال- کامل خویی- ابراهیمی- صاحب‌دیوانی- قهرمان- فاضلی- ارسنجانی- صفا - امامی- خسرو قشقایی- هراتی- مکرم- نیک‌پور- اعزاز نیک پی- سزاوار- امیر تیمور- نواب- باتمانقلیچ.
اسامی مخالفین- آقایان: ملک‌مدنی- تولیت- دکتر متین دفتری- دکتر اعتبار- عبدالقدیر آزاد- کشاورز صدر- حائری‌زاده- برزین- عباس مسعودی- حسین مکی- امامی اهری- عباس اسکندری.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی (آقای هژیر)- بنده عرض می‌کنم مطابق قانون اساسی شرایطی که برای یک وزیر معین است قید شده و نوشته است مسلمان و ایرانی‌الاصل باشد قانون اساسی غیر از این شرطی برای وزیر بودن یا نبودن قائل نیست از طرف دیگر هم مسلم است که استیضاح اگر می‌شود هم از دولت می‌شود استیضاح کرد و هم از وزیر تنها منتها به موجب این قانون اساسی که اینجا هست که نوشته است هر وقت اعتماد مجلس از وزراء یا یک وزیر سلب شد (نخست وزیر- سلب نشده اعتماد دارند) بنده عرض می‌کنم بنده می‌خواهم...
نخست وزیر- نمی‌شود آقا- نمی‌شود.
رئیس- این کار سابقه در مجلس ندارد.
وزیر دارایی- مگر وقتی که مجلس بخواهد سلب اعتماد از یک وزیری بکند آن وقت رأی نمی‌گیرند.
رئیس- آقای دکتر معظمی فرمایشی دارید بفرمایید.
دکتر معظمی- بیاناتی که آقای هژیر را متأسف کرد می‌خواستم عرض کنم که اصولاً ملت ایران هیچ خوشش نمی‌آید و نفرت دارد از این که یک اشخاصی بیایند در مجلس و به همدیگر یک نسبت‌هایی بدهند و در مجلس شورای ملی ایران یک ایراداتی به هم بگیرند عوض این که به کار ملت ایران رسیدگی بکنند همیشه صحبت روس باشد یا انگلیس ایرانی فقط می‌خواهد که در مجلس شورای ملی نام ایران برده شود و سعادت ملت ایران و هیچ غیر از این نمی‌خواهد. (صحیح است) و این که جنابعالی فرمودید عرض کنم یک نفر اگر یک اظهاری بکند در مجلس این نظر اکثریت مجلس نیست. (صحیح است) اگر یک کسی یک حرفی زد این نظر اکثریت مجلس شورای ملی نیست. (صحیح است) همین رأی اعتماد که در مجلس به دولت داده شد خودش دلیل بر اعتماد به دولت و وزرای آن است پس جنابعالی هیچ نگرانی نداشته باشید.
وزیر دارایی- آقا می‌فرمایید که یک وزیری حق ندارد بیاید و تقاضای رأی اعتماد یا رأی عدم اعتماد بکند؟
دکتر معظمی-... اجازه می‌فرمایید رأی اعتماد را فقط دولت می‌تواند بخواهد از نظر اصول و علاوه بر این نبایستی وزرا به طور تنهایی رأی اعتماد بخواهند برای این که همیشه اصل بایستی بر این باشد که دولت مدام دوام داشته باشد. (صحیح است) و اگر برخلاف نظر رئیس دولت وزیر آمد پشت تریبون رأی اعتماد گرفت دولت ساقط شد این برخلاف اصل است. (وزیر دارایی- رأی اعتماد برای خودش بنده که عرض نمی‌کنم برای دولت) .. صحیح است ولی اعتماد که به جنابعالی دارند (صحیح است) حرف بنده را که کسی تکذیب نمی‌کند و این سابقه را نمی‌خواهم ایجاد شود. فقط وکلا می‌توانند به استناد قانون اساسی در یک موقعی عزل یک وزیر را بخواهند یا این که استیضاح بکنند راجع به یک مورد معینی
بنابراین نگرانی جنابعالی بی‌مورد است و تمنا می‌کنم اصرار نفرمایید که سابقه در مجلس شورای ملی ایجاد نشود. (صحیح است). (بعضی از نمایندگان- ختم جلسه)
رئیس- آقای نخست وزیر.
نخست وزیر- از اظهار اعتمادی که آقایان نمایندگان کردند کمال تشکر را دارم و امیدوارم با اقداماتی که دولت به پشتیبانی مجلس شورای ملی خواهد کرد این اعتماد و همکاری وسیله پیشرفت مقاصد ملی ما گردد. (نمایندگان- انشاءالله) و اما خیلی متأسفم از اظهاراتی که راجع به آقای محمود جم و آقای هژیر کردند و بی‌نهایت متأثر هستم ولی از طرف دیگر هم خرسندم که فقط یک نفر بود این اظهارات را کرد (صحیح است) و اکثریت موافق نبود بنابراین چون از طرف اکثریت مجلس به دولت رأی اعتماد داده شده دیگر رأی اعتماد جداگانه را مقتضی نمی‌دانم. (صحیح است)
۳ - بیانات آقای منصف راجع به زلزله قاینات
رئیس- البته خاطر آقایان از زلزله‌ای که در قاینات شده و حوادثی که در آنجا اتفاق افتاده و باعث قتل یک عده‌ای شده اطلاع دارند آقای منصف نماینده آنجا بیاناتی دارند. آقای منصف.
منصف- بنده خیلی متأسفم که اگر گاهگاهی مزاحم همکاران محترم خودم می‌گردم و موجبات تألم و تأسف آنها را فراهم می‌سازم هنوز چند روزی بیش نیست که در باب رود هیرمند عرایضی کردم و با بیان سوز و گداز زابلی‌ها و تشریح ندای ملت ایران که از تضییع حق چند هزار ساله‌اش نگران است خاطر نمایندگان معظم را مکدر ساختم، اینک مجبورم از وقوع زلزله شوم و دهشتناکی که قسمتی از قاینات و فردوس را صحنه کشتار و میدان هدم و قتل نفوس قرارداده اجمالی به عرض برسانم، در این چند سال اخیر طبیعت به قاینات بی‌مهری زیاد کرده مخصوصاً سال گذشته خشکسالی به حدی رسیده بود که اگر توجه هیئت محترم دولت به آن حدود معطوف نمی‌گشت بیم آن می‌رفت که بعضی از بخش‌های قاینات از سکنه خالی بماند چنان که قبل از آن عده زیادی به شمال خراسان عزیمت و مهاجرت کرده‌اند با توجه مخصوص جناب آقای نخست وزیر و سرعت عمل و حسن تدبیر جناب آقای هژیر وزیر دارایی یک هزار و پانصد تن جنس بین فقرا و مستمندان آنجا تقسیم و تسکین خاطری برای گرسنگان فراهم شد.
امسال که تا حدی وضع بهتر از سنوات سابق بوده و تصور می‌شد که مردم قانع و صبور قاینات خواهند توانست با قوت لایموتی امرار معاش نمایند ناگهان خبر وقوع زلزله از ناحیه دوست آباد- چرمه- موسویه- محمد آباد- بادمک- قاینات و سرایان فردوس رسید که شرح آن هر فردی را متأثر و متأسف می‌سازد. چون جریان قضیه در جراید به اطلاع آقایان رسیده دیگر بنده در اینجا به شرح مطلب نمی‌پردازم همین قدر به طور خلاصه عرض می‌کنم قریه دوست آباد به کلی معدوم، چهارصد نفر سکنه آنجا مطابق آخرین اخبار مفقود که دویست جنازه تاکنون از زیر خاک بیرون آورده شده خانه‌های مسکونی چرمه- محمد آباد و سایر آبادی‌های دیگر یا منهدم یا غیر قابل سکونت شده است، در حال حاضر هزاران نفر از برادران قاینی و فردوسی ما بی‌خانمان، متجاوز از دویست نفر مسلماً معدوم، گروه بی‌شماری مجروح و برای دوا و غذای روزانه معطل هستند در همچو صورتی بدیهی است چشم امید و انتظار همه داغ دیدگان مجروحین و آوارگان آن حدود به طرف مرکز متوجه است که چه فکر و کمک سریعی به حال آنها خواهد شد بنده احتیاج ندارم که احساسات و عواطف پر از مهر و شفقت آقایان را نسبت به این امر تحریک و تهییج کنم زیرا ما ایرانیان در هر مقام و مرتبه‌ای که باشیم متدین به دیانتی هستیم که اصل تعاون را علی‌البر راهنمای خیرات و مبرات است و از لحاظ اخلاق و ادب پیرو مکتبی هستیم که از چند صد سال قبل عوالم نوع‌پروری انسان دوستی ایران را با ندای: بنی‌آدم اعضای یکدیگرند و یا چو عضوی به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار به سمع جهانیان رسانیده بنابراین غرض و مزاحمت بنده فقط این خواهد بود که کمال شفقت و عطوفت مذهبی و ملی آقایان را متوجه حال آسیب دیدگان آن حدود بنمایم. بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بنا بر رعیت پروری معمولی خود که در همه موارد ابراز فرموده‌اند به مجرد اطلاع از وقوع قضیه مراحم شفقت‌آمیز خود را به زلزله‌زدگان معطوف فرموده‌اند. (صحیح است) و به وسیله والا حضرت شاهدخت شمس پهلوی خواهر والا تبار خودشان از طریق مؤسسات شیر و خورشید سرخ، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی که هر دو صمیمانه در این کار و نظایرش بذل عطوفت و همکاری می‌کنند دستورات سریع و مؤثری صادر فرموده‌اند. (صحیح است) که فوق‌العاده به حال ستمدیدگان نافع خواهد شد و بنده یقین دارم رعایای شاه پرست قاینات هیچ وقت این بذل عنایت ملوکانه را فراموش نخواهند داشت. (صحیح است) و از رئیس معظم افتخاری شیر و خورشید سرخ و هیئت مدیره فعال آن مؤسسه شکرگذار خواهند بود. (صحیح است) جناب اشرف آقای نخست وزیر و هیئت محترم دولت هم پس از اطلاع دستورات مؤکد برای جمع‌آوری اعانه صادر فرموده‌اند. (صحیح است) و از محل اعتباراتی که در بیرجند وجود داشته وجوهی برای کمک به آسیب دیدگان در نظر گرفته‌اند که شایان سپاسگذاری ما است و امیدواریم با تحصیل مبلغی از اعتبار خاص دولت برای این موضوع که بهترین موارد است عطوفت خود را تکمیل فرمایند. (صحیح است) البته مجلس شورای ملی هم که بیش از سایر مقامات وابستگی مستقیم به ملت دارد در غم و اندوه مردم سهیم و شریک است از ابراز عنایت خودداری نخواهد داشت. (صحیح است) و به نحو مقتضی ستم دیدگان را اعانت و استمالت خواهند فرمود. (صحیح است) فقط استدعای بنده این است که هر کمکی می‌شود و هر تفقدی که به عمل می‌آید سریع و فوری انجام گیرد. (صحیح است) که با در پیش بودن زمستان احتمال قحط و غلا حکم نوشداروی بعد از مرگ را پیدا نکند. (صحیح است) عرض دیگری ندارم. (صحیح است) (بعضی از نمایندگان- ختم جلسه)
رئیس- هر وقت که یک واقعه ناگواری برای یک عده از هموطنان ما رخ داده مجلس شورای ملی نه تنها اظهار تأسف کرده بلکه بعد هم مساعدت‌هایی که باید بکند به عمل آورده (صحیح است) حالا که دولت امروز رسمیت پیدا کرد بنده تمنا دارم مخصوصاً تدابیری اتخاذ بکنند که زودتر وسایل آسایش و رفاه حال اهالی آنجا به عمل بیاید و کمک‌هایی که مجلس باید بکند در هیئت رئیسه مطرح خواهد شد و تصمیم گرفته خواهد شد. آقای وزیر فرهنگ یک لایحه‌ای دارند تقدیم می‌کنند.
۴ - تقدیم یک فقره لایحه از طرف وزیر فرهنگ به قید یک فوریت
وزیر فرهنگ- لایحه‌ای که بنده می‌خواهم تقدیم بکنم راجع است به الحاق به سازمان فرهنگی و تربیتی ملل متحد چنان که نمایندگان محترم مستحضر هستند دولت و ملت ایران در ۱۳۲۴ به موجب تصویب قانون ۱۳ شهریور ماه ۱۳۲۴ عضو سازمان ملل متحد شده در ماده اول منشور ملل متحد قید شده است که یکی از آمال و یکی از مرام‌های سازمان ملل متحد عملی کردن همکاری بین‌المللی است در زمینه امور اجتماعی و فرهنگی و تربیتی و عملی در نتیجه توصیه‌ای که مجمع سانفرانسیسکو کرده بود در نوامبر ۱۹۴۵ یعنی در آذر ۱۳۲۵ کنفرانسی در لندن تشکیل شد، ۴۶ مملکت در آنجا شرکت کردند و اساسنامه‌ای در آنجا تهیه کردند که بایستی به موجب همان اساسنامه توصیه مجمع سانفرانسیسکو به تصویب ممالکی که عضو سازمان ملل متحد شده‌اند برسد این لایحه حالا تقدیم شده است و تقاضا می‌شود که به تصویب مجلس شورای ملی برسد و چون مجمع سازمان عنقریب در اول آبان در مکزیکو تشکیل می‌شود تمنا می‌کنم تصویب بفرمایند که این موضوع با یک شور به تصویب برسد تا این که قبل از عزیمت نمایندگان دولت این مسأله تمام شده باشد.
رئیس- الان باید رأی گرفته شود. (بعضی از نمایندگان- عده کافی نیست) برای جلسه آتیه...
رضوی- تذکری بنده به آقای وزیر فرهنگ دارم اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- آقای رضوی بفرمایید.
ابوالحسن رضوی- عرض کنم نظر مبارک است که چند روز قبل هم بنده این خواهش را کردم منتها چون برنامه دولت مطرح بود البته مجالی نشد، آن موضوع راجع به فرهنگ است که بنده به آن علاقه‌مند هستم و واقعاً باید در مجلس مطرح بشود و یک تدبیر مناسبی در نظر گرفته شود اولاً راجع به موضوع دانشگاه بود روز جمعه البته دعوتی کردند از جمعی از آقایان نمایندگان در آنجا رفتند بنده وضعیت محصلین را در کوی دانشگاه نامناسب دیدم (صحیح است) بعداً هم عصر آن روز به یکی از آقایان اساتید دانشگاه رسیدم و به او گله کردم که چرا وضعیت این طور است؟ ایشان گفتند که من در استخدام دولت نیستم در استخدام دانشگاه هستم این معنی برای بنده یک ابهام تازه‌ای ایجاد کرد، توضیح بدهند در استخدام دولت نیستم یعنی چه؟ به هر صورت وضعیت کوی دانشگاه تعیین شد
برای این که محصلینی که از ولایات می‌آیند وضعیت‌شان آنجا فراهم باشد، زندگی‌شان راحت باشد که درس بخوانند و تحصیل بکنند و از این وضعیت منازل گران راحت باشند بنده کم کم در ظرف این دو سه ماه یک چیزهایی و یک شکایت‌هایی می‌شنیدم که سخت بود و ما را راه ندادند، این افرادی که همیشه زندگی‌شان بد می‌گذرد و وضعیت‌شان خوب نیست اولیا درباره‌شان رعایت نمی‌کنند سلوک نمی‌کنند، تا روز بعد که رفتیم چند نفر از نمایندگان محترم و آقایان ارباب مطبوعات هم تشریف داشتند خودشان هم یک مطالبی گفتند، وضعیت‌شان هم که مشاهده شده تأیید می‌کرد این عرایض بنده از این جهت بود که بنده دیدم در وزارت فرهنگ مرکزی که به او مراجعه بشود نیست و الان در این موقع که هیئت دولت هم تشریف دارند از حضرتعالی استدعا می‌کنم که یک توجه بیشتری در تبعیض‌هایی که شده است بفرمایید، امسال اعلان کردند به این که ما شاگرد نمی‌پذیریم بنده نمی‌دانم کسانی که سال‌های گذشته لیسانسه شده‌اند جای آنها کی خواهد رفت، یک ترتیبی بفرمایند که این مطلب یک طوری که تبعیض در تمام ارکان این مملکت خاصه در فرهنگ نباشد عرض کنم آقای دکتر معظمی البته در قسمت کوی دانشگاه اطلاعات بیشتری دارند بنده از ایشان سؤال کردم ایشان گفتند من امسال نیستم بنده خواستم خواهش کنم که اگر موافقت می‌فرمایند از آقای دکتر معظمی که سوابق بیشتری دارند خواهشی بکنیم این وضعیت را از نزدیک وارد شوند و مطالعه بکنند و با سایرین همکاری بکنند، مطلب دوم راجع به امور محصلین یعنی آن آموزگارانی است که سالی یک عده‌ای را وزارت فرهنگ برای شرکت در دانشسرا دعوت می‌کند امسال هم این یک پیمانی بود از برای چند تا آموزگاری بیچاره که می‌آیند امتحان هم می‌دهند و نمره خوب هم می‌گیرند و می‌خواهند تحصیل کنند آنها را نپذیرند و بنده تقاضا دارم به این که این موضوع را برای آموزگاران بخصوص در نظر بگیرند که علی‌حده آنها امتحان‌شان را بدهند.
بعضی از نمایندگان- اکثریت نیست.
یکی از نمایندگان- این تذکر بود آقا.
رئیس- تذکر نیست چون خود بنده اجازه دادم آقایان نمایندگان می‌توانند قبل از دستور و بعد از دستور مجلس یک اظهاراتی بکنند، جلسه ختم می‌شود و جلسه آتیه به روز سه‌شنبه ۱۴ مهر ماه ساعت هشت و نیم صبح موکول می‌گردد. دستور هم تجدید انتخاب هیئت رئیسه است.
(مجلس یک ساعت و یک ربع بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت
قوانین
شماره ۱۳۹۵۰ ۱۲/ ۷/ ۱۳۲۶
وزارت دارایی
فرمان همایونی به انضمام قانون اجازه پرداخت سه دوازدهم بودجه ۱۳۲۵ مجلس شورای ملی بابت سه ماهه مرداد و شهریور و مهر ماه ۱۳۲۶ که در جلسه هفدهم شهریور ماه ۲۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است ذیلاً ابلاغ می‌گردد.
با تأییدات خداوند متعال
ما
محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه مبارک
نظر به اصل بیست و هشتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم:
ماده اول)- قانون اجازه پرداخت معادل سه دوازدهم بودجه سال ۱۳۲۵ مجلس شورای ملی مصوب شانزده اسفند ماه ۱۳۲۴ بابت حقوق و هزینه سه ماه مرداد، شهریور، مهر ماه ۱۳۲۶ که در جلسه هفدهم شهریور ماه ۱۳۲۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و منضم به این دست‌خط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم) هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند به تاریخ بیست و هشتم شهریور ماه ۱۳۲۶
قانون اجازه پرداخت سه دوازدهم بودجه ۱۳۲۵ مجلس شورای ملی بابت سه ماه مرداد، شهریور و مهر ماه ۱۳۲۶
ماده واحده) مجلس شورای ملی به کارپردازی مجلس اجازه می‌دهد معادل سه دوازدهم بودجه سال ۱۳۲۵ مجلس شورای ملی مصوب ۱۶ اسفند ماه ۱۳۲۴ را بابت حقوق و هزینه سه ماهه مرداد، شهریور، مهر ماه ۱۳۲۶ را نیز سریعاً تهیه و تقدیم نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه هفدهم شهریور یک هزار و سیصد و بیست و شش به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت
اصل فرمان همایونی و قانون در دفتر نخست وزیر است
م- ۳۸۹۳ نخست وزیر
تصویب‌نامه‌ها
شماره ۱۴۶۱۴ ۹ / ۷/ ۱۳۲۶
وزارت دارایی
هیئت وزیران در جلسه ششم مهر ماه ۱۳۲۶ بنا به موافقت شماره ۴۰۰۰۹ به تاریخ ۴/ ۷/ ۱۳۲۶ وزارت دارایی تصویب نمودند که مبلغ دویست و پنجاه و دو هزار و یک صد و سی و چهار ریال و هشتاد دینار (۸۰/ ۲۵۲۱۳۴ ریال) بابت بهای بیست تن برنج صدری درجه سه اهدایی دولت شاهنشاهی برای مستمندان و قحطی زدگان هندوستان به شرح زیر:
۱ - بهای دویست کیسه (۲۰ تن) برنج صدری ماشینی درجه ۳ ۱۸۵۰۰۰
۲ - کرایه حمل و لفاف و بسته‌بندی عوارض شهرداری و انبارداری و غیره برنج‌های مزبور از رشت به تهران ۵۰/ ۲۴۴۸۵
۳ - کرایه حمل و عوارض گمرکی و حق بیمه و سایر مخارجات مربوطه به حمل برنج‌های مزبور از رشت به زاهدان ۳۰/ ۴۲۶۴۹
____________
جمع ۲۵۲۱۳۴/ ۸۰
از اعتبار سال ۱۳۲۶ دولت پرداخت شود.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است.
م- ۳۸۳۷ از طرف نخست وزیر
شماره ۱۳۶۹۸ ۷/ ۷/۲۶
وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ششم مهر ماه ۱۳۲۶ طبق پیشنهاد شماره ۵۴۲۷۷- ۲۷۸۲۲ وزارت کشور شش تن آقایان کارمندان دوره هشتم انجمن شهرداری بهبهان را به ترتیب زیر:
عبدالرسول بهادر قنواتی- سید محمدعلی موسوی- سید محمد حمیدی- یوسف قنواتی- سید عبدالنبی سیادت- حاج سید محمد حسین سعادت تعیین و تصویب نمودند.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است.
م- ۳۷۸۹ از طرف نخست وزیر
شماره ۱۰۸۸۸ ۱۱/ ۷/ ۱۳۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه هشتم مهر ماه ۱۳۲۶ بنابر پیشنهاد شماره ۱۱۷۳۷- ۱۲۷۶۰ مورخ ۲۶/ ۵/ ۲۷ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند.
برای کالاهایی که به عنوان سوغات- رکلام- هدیه و مصرف شخصی وارد می‌شود وزارت اقتصاد ملی مجاز است تا میزان ۳۰۰۰ ریال در سال برای هر شخص خارج از میزان اعتبار سهمیه واردات پروانه ورود صادر نماید.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است
م- ۳۸۹۰ از طرف نخست وزیر
شماره ۱۴۱۵۶ ۱۱/ ۷/ ۱۳۲۶
وزارت اقتصاد ملی
هیئت وزیران در جلسه هشتم مهر ماه ۳۲۶ بنا به پیشنهاد شماره ۵۵۵۵- ۱۵۰۷۷ وزارت اقتصاد ملی تصویب نمودند که قانون اوزان و مقیاس‌ها در بخش اردکان به موقع اجرا گذارده شده و متخلفین از قانون مذکور طبق مفاد ماده ۸ نظامنامه اجرای قانون نامبرده تعقیب شوند.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است.
م- ۳۸۹۱ ازطرف نخست وزیر
شماره ۱۴۶۷۶ ۱۱/ ۷/ ۲۶
وزارت دارایی
در جلسه ۸ مهر ماه ۱۳۲۶ بر طبق پیشنهاد شماره ۳۱۱۶۶ وزارت کشور تصویب نمودند که مبلغ سیصد هزار ریال از محل درآمد مواد نفتی شوسف موضوع تصویب‌نامه شماره ۷۴۵۰- ۳۱/ ۶/ ۲۶ که اختصاص به دارالایتام بیرجند داده شده بود برای
کمک به زلزله‌زدگان قائن تخصیص داده شود که تحت نظر فرماندار بیرجند و شیر و خورشید سرخ به مصرف رسانیده شود.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است
م- ۳۸۹۲ از طرف نخست وزیر
انتصابات و احکام
شماره ۱۶۵۷۰/ ۶۱۴۹۸ ۸/ ۷/ ۳۲۶۱
در وزارت کشور
جناب آقای رضا علی دیوان بیگی از تاریخ ۸/ ۷/ ۲۶ به سمت استاندار اول منصوب شدند.
شماره ۱۶۵۷۱/ ۶۱۵۰۳ ۸/ ۷/ ۱۳۲۶
جناب آقای عبدالحسین مسعود انصاری استاندار اول از تاریخ ۸/ ۷/ ۲۶ به سمت استاندار استان دهم منصوب شدند.
شماره ۱۵۸۳۱/ ۵۸۶۵۸ ۳۱/ ۶/ ۲۶
جناب آقای ابراهیم زند از تاریخ اول مهر ماه ۱۳۲۶ به سمت استاندار استان هشتم منصوب شدند
شماره ۱۶۵۹۶/۶۱۶۴۱ ۹/ ۷/ ۲۶
آقای محمد کریم برومند کارمند منتظر خدمت از تاریخ شانزدهم مهر ۱۳۲۶ به سمت فرماندار شهرضا منصوب شدند.
شماره ۵۹۵۳۶/ ۱۶۴۳۷ ۹/ ۷/ ۲۶
آقای علی اکبر حقیقت کارمند دفتر استانداری هفتم از تاریخ شانزدهم مهر ۱۳۲۶ به سمت فرماندار شهرستان جهرم منتقل شدند.
شماره ۴۸۴۱۲ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای خسرو قبادیان از تاریخ اشتغال به کار به سمت فرمانداری شاه آباد منصوب شدند.
شماره ۸۵۶۵- ۱۹۲۴۷ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای سید عبدالکریم نبوی فیروز آبادی سردفتر ازدواج و طلاق فیروز آباد کاشمر
نظر به این که بر اثر گزارش واصله تحت تعقیب دادگاه انتظامی سردفتران واقع شده‌اید وزارت دادگستری طبق ماده ۳۹ قانون اسناد رسمی تا خاتمه رسیدگی انتظامی شما را از تصدی دفاتر ازدواج و طلاق معلق می‌نماید.
وزیر دادگستری
شماره ۶۳۶۵- ۱۹۳۳۶ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای ابوالفضل جوادی چهار چوبکی سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق چهار چوبک اراک
نظر به گزارش واصله چون دفاتر شما منافی با حسن جریان امور دفترخانه می‌باشد طبق ماده ۴۲ قانون دفاتر اسناد رسمی برای مدت شش ماه از تصدی دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق منفصل می‌شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۸۲۰۹- ۱۹۰۹۱ ۵/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای حسن فقیه سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق شهر خوی
به موجب این ابلاغ محل رسمیت دفاتر شما به شهر رضائیه تبدیل می‌شود طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۹۱۶۷- ۱۹۱۷۴ ۵/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای محسن منافی سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق بوکان مهاباد
به موجب این ابلاغ از تصدی دفاتر اسناد رسمی و ازدواج بوکان معاف می‌شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۸۵۳۰- ۱۹۴۱۳ ۷/ ۷/ ۳۲۶
آقای محمدحسن فلسفی سردفتر اسناد رسمی شماره ۹ آبادان
نظر به گزارش واصله چون رفتار و کردار شما منافی با حسن جریان امور دفترخانه می‌باشد طبق ماده ۴۳ قانون دفتر اسناد رسمی برای مدت یک سال از تصدی دفتر اسناد رسمی منفصل می‌شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۹۲۷۳- ۱۹۴۱۸ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای علی رفاه سردفتر اسناد رسمی شماره ۱۱ مشهد
چون به موجب دادنامه قطعی مورخه ۳۰/ ۶/ ۲۶ دادگاه تجدیدنظر انتظامی سردفتران رسیدگی به تخلفات شما منتهی به محکومیت مندرج در شق ۲ از ماده ۴۲ قانون دفتر اسناد رسمی (توبیخ با درج درمجله رسمی) گردیده لذا اداره کل ثبت به این وسیله مفاد دادنامه مزبور را در مورد شما اجرا می‌نماید.
مدیر کل ثبت
شماره ۸۸۲۳- ۱۹۲۵۱ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای علی اکبر فدائیان سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق سابق گرماب نیشابور
به موجب این ابلاغ رفع تعلیق شما از تصدی دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق اعلام می‌دارد کما فی‌السابق مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۹۶۹۳- ۱۹۳۴۴ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای حسن صبور کاظمی سردفتر ازدواج و طلاق شهر مشهد
نظر به این که بر اثر گزارش واصله تحت تعقیب دادگاه انتظامی سردفتران واقع شده‌اید وزارت دادگستری طبق ماده ۳۹ قانون اسناد رسمی تا خاتمه رسیدگی انتظامی شما را از تصدی دفاتر ازدواج و طلاق معلق می‌نماید.
وزیر دادگستری
شماره ۸۶۵۶- ۱۹۲۳۸ ۵/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای ابوالفضل غوثی دفتریار درجه اول و نماینده دفتر اسناد رسمی شماره ۶ مراغه
به موجب این حکم به سمت سردفترداری اسناد رسمی درجه سوم شهر مراغه منصوب می‌شوید طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۸۸۳۱- ۱۹۳۴۲ ۷/ ۶/۱۳۲۶
آقای عبدالعلی شفقت سردفتر ازدواج و طلاق لاور بوشهر
به موجب این ابلاغ محل رسمیت دفاتر شما به دهستان لیروای بوشهر تبدیل می‌شود.
وزیر دادگستری
شماره ۹۰۴۲- ۱۹۲۷۱ ۶/۷/۳۲۶
آقای محمد حسین ناصر قمی سردفتر اسناد رسمی در جه سوم ازدواج و طلاق قهستان قم
به موجب این ابلاغ محل رسمیت دفاتر شما به نوشهر مازندران تبدیل و چالوس هم به حدود صلاحیت شما افزوده می‌شود طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۶۶۱۸- ۱۹۳۴۰ ۶/ ۷/ ۱۳۲۶
آقای غلام صدرایی
به موجب این ابلاغ دفاتر شما در قریه اشلق میانه برای ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری
شماره ۸۵۲۸- ۱۹۲۵۳ ۶/ ۷/ ۳۲۶
آقای ابراهیم رواندی
به موجب این ابلاغ دفاتر شما را در قصبه اشنویه برای ثبت ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری
شماره ۹۱۷۲- ۱۹۱۸۲ ۵/ ۷/ ۳۲۶
آقای ابوالفضل صراف باشهامت
به موجب این حکم به سمت سردفترداری اسناد رسمی درجه سوم قصبه گرمی منصوب می‌شوید طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۸۸۳۰- ۱۹۱۲۵ ۵/ ۷/۳۲۶
آقای عبدالوهاب جامعی
به موجب این ابلاغ دفتر شما را در بوشهر برای ثبت ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری
شماره ۹۱۶۹- ۱۹۱۷۶ ۵/ ۷/ ۳۲۶
آقای محسن منافی
به موجب این حکم به سمت سردفتری اسناد رسمی درجه سوم شهر خوی منصوب می‌شوید طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۸۸۱۴- ۱۹۱۲۷ ۵/ ۷/ ۳۲۶
آقای میرمحمود موحدی
به موجب این ابلاغ دفاتر شما در قصبه امیرکلا بابل را برای ثبت ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری
شماه ۸۵۱۲- ۱۹۱۲۳ ۵/۷/۳۲۶
آقای سیدمحمد هاشمی
به موجب این ابلاغ دفاتر شما را در شبانکاره بوشهر برای ثبت ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری
شماره ۹۲۷۵- ۱۹۲۷۵ ۶/ ۷ / ۳۲۶
آقای علی رفاه سردفتر اسناد رسمی شماره ۱۱ مشهد
پیرو ابلاغ شماره ۴۰۰۵- ۱۰۰۲۷- ۷/ ۴/ ۲۶ چون محکمه انتظامی شما منتهی به محکومیت به توبیخ کتبی و پرداخت جزای نقدی شده به موجب این ابلاغ رفع تعلیق شما را از تصدی دفتر اسناد رسمی اعلام می‌دارد طبق مقررات مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۹۳۶۴- ۱۹۸۸۱ ۱۱/ ۷/ ۲۶
آقای حشمت‌الله موریم
به موجب این ابلاغ دفاتر شما را در قصبه قصرشیرین برای ثبت ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری
شماره ۹۰۹۵- ۲۰۰۰۰ ۱۱/ ۷/ ۲۶
آقای ملاعید محمد صید آبادی سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق بلوک پیوه ژن سرجام مشهد
به موجب این ابلاغ استعفای شما از تصدی دفاتر ازدواج و طلاق پذیرفته می‌شود.
وزیر دادگستری
شماره ۹۳۱۷- ۱۹۵۵۱ ۸/ ۷/ ۲۶
آقای عزالدین حق بیان
به موجب این حکم به سمت سردفترداری اسناد رسمی درجه دوم شهر بابل منصوب می‌شوید طبق مقررات انجام وظیفه نمایید.
وزیر دادگستری
شماره ۹۲۶۹- ۱۹۸۸۳ ۱۱/ ۷/ ۲۶
آقای محمد شریفی سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق سابق نور مازندران
ابلاغ شماره ۷۰۹۴/ ۱۶۲۱۳- ۸/ ۶/ ۱۳۲۶ راجع به معافیت شما از تصدی دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق ملغی‌الاثر می‌شود کما فی‌السابق مشغول انجام وظیفه شوید.
وزیر دادگستری
شماره ۹۱۱۲/ ۱۹۸۸۷ ۱۱/ ۷/ ۲۶
آقای غلامرضا صدرایی سردفتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق دهستان کوه سرخ کاشمر
به موجب این ابلاغ رسمیت دفاتر ازدواج و طلاق شما ملغی می‌شود.
وزیر دادگستری
شماره ۹۲۳۵- ۱۹۹۹۶ ۱۱/ ۷/ ۲۶
آقای اسمعیل شهیدی
به موجب این ابلاغ دفاتر شما را در بالا بلوک کلاردشت برای ثبت ازدواج و طلاق رسمیت می‌دهد.
وزیر دادگستری