مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ تیر ۱۳۵۳ نشست ۱۷۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
'صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۱ تیر ۱۳۵۳ نشست ۱۷۸
جلسه ۱۷۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز سه‌شنبه ۱۱ تیرماه ۱۳۵۳
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه-
- آقایان احمد، احمدی، عبدالحسین آموزگار، مهندس اربابی، دکتر اسکوئیان، اوحدی ایلخانی‌پور، دکتر بازرگانی، مهندس بدیعی، دکتر برزگر، غلامرضا بهادری، دکتر پرتو اعظم، مهندس پروشانی، پروین، پزشکی، دکتر پیر، پیرزاده، پیمان، دکترتوانا، مهندس جلالی نوری، جوانشیر، چنگیزی، دکتر حبیب‌اللهی، حق شناس، امیرعلم خزیمه، دکتر خطیبی، خورشید، ذوالفقاری، دکتر راد، رشیدی، دکتر رهنوردی، ریگی، سعادت، سمیعی، شاهنده - شهرستانی - صائب - حیدر صائبی - دکتر صالحی - دکتر فضل‌الله صدر - دکتر عسکری - مهندس عطایی - غضنفری - فرنود - فیصلی - قاضی‌زاده - خانلر قراچورلو - کسرایی - دکتر کفایی - کمالوند - دکتر کیان - کیوان - دکتر متین - دکتر مدنی - مرندی - اکبر مسعودی - مصطفوی نایینی - مظاهری - دکتر معظمی - مهندس معینی‌زند - دکتر موثقی - مهاجرانی - مهدوی اردستانی - دکتر نایبی - دکتر نصیری - نیک‌پور - دکتر وحیدنیا - دکتر وزیری - طرفی - قدردان - خانم بزرگ‌نیا - خانم پیرنیا - خانم زاهدی - خانم دکتر دولتشاهی - خانم دکتر سرخوش - خانم اقبال.
غایبین مریض
- آقایان پدرامی - دکتر جزایری - تیمسار حکیمی - مافی - دکتر مشایخی - مهرزاد - دکتر ناوی - دکتر شریف‌امامی - خانم ضرابی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس فرخ - دکتر آزاد
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مهندس فرخ - دکتر آزاد.
رئیس - نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای فرخ تشریف بیاورید.
مهندس فرخ - با کسب اجازه از مقام معظم ریاست و همکاران ارجمند:
به طوری که همکاران گرامی استحضار دارند در هفته گذشته توفیق و سعادت بزرگی نصیب اعضای کمیسیون آب و برق گردید و آن مسافرت به مشهد و زیارت حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام و بازدید از موزه پرارزش و کتابخانه منحصر به فرد آستان قدس رضوی بود (احسنت).
ضمناً بنا به دعوت جناب آقای دکتر وحیدی وزیر نیرو و سرپرست وزارت آب و برق از نیروگاه‌ها و تأسیسات برق و پیشرفت برنامه‌های گسترش نیروی برق در استان خراسان بازدید به عمل آمد.
به حق باید گفت در دوران انقلاب همه جانبه ایران یکی از برنامه‌های بسیار عظیم و سنگینی را که دولت توانست با موفقیت کامل وسیله وزارت آب و برق در سراسر کشور پیاده کند همین برنامه الکتریفیکاسیون و ایجاد نیروگاههای عظیم و خطوط هوتانسیون و به اصطلاح شبکه برق سرتاسری بود، در استان خراسان نیز مثل سایر استانها پیشرفت برنامه‌های تأمین نیرو بسیار چشمگیر بوده است.
در سال ۱۳۵۲ به منظور تأمین افزایش نیروی برق مورد نیاز مشترکین شهرستانهای تابعه نسبت به نصب و بهره‌برداری از ۱۲ دیزل ژنراتور در شهرستانهای بجنورد، شیروان، کاشمر، گناباد، بیرجند، تربت جام اقدام شده است، که با مقایسه با سال قبل از افزایشی معادل ۲/۳۰ درصد برخوردار بوده است.
در سال ۱۳۵۲ نیروگاههای تحت مدیریت شهرستانها جمعاً ۸۸۰۰۱۳/۸۸ کیلووات ساعت برق تولید نموده‌اند که با مقایسه با انرژی سال قبل ۲۵ درصد افزایش نشان می‌دهد.
در بین مصرف‌کنندگان مختلف، بخش خانگی با مصرف بیش از ۶۲ میلیون کیلووات ساعت از نظر مصرف در مرتبه اول قرار گرفته و این نمایشگر رشد جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی مشترکین و استفاده بیشتر از وسایل برقی در واحدهای مسکونی بوده است. بخش کشاورزی با مصرف حدود ۵۲ میلیون کیلووات ساعت در مقام دوم که نمودار بهره‌وری بیشتر بخش کشاورزی از نیروی برق می‌باشد، بخش صنعتی با مصرف حدود ۵۱ میلیون کیلووات ساعت در مرتبه سوم، مصارف تجارتی و عمومی با مصرف ۴۸ میلیون کیووات ساعت در مرتبه چهارم، ادارات دولتی و شیر و خورشید و مساجد با مصرف حدود ۴۵ میلیون کیلووات ساعت در مرتبه پنجم و روشنایی معابر با مصرف ۱۹ میلیون کیلووات ساعت در مرتبه ششم قرار داشته‌اند.
در زمینه برنامه‌های آتی باید عرض کنم به طور کلی در استان خراسان در سال ۱۳۵۳ مجموعاً ۶۳ فعالیت اجرایی در شهرستان مشهد و در شهرستانهای تابعه ۶۱ فعالیت اجرایی انجام خواهد گرفت که مجموع اعتبار اختصاصی داده شده ۸۵ میلیون ریال برای طرح نیروگاههای دیزلی و ۵۲۲ میلیون ریال برای ساختمان شبکه و پست می‌باشد.
با وجود این که مشکلات تحصیل مصالح و لوازم مورد نیاز برای اجرای طرحها روز به روز بیشتر می‌شود شرکت برق منطقه‌ای خراسان با کمک کارشناسان بصیر خود برنامه‌های تأمین برق استان را برای برنامه پنجم و برنامه ششم تهیه و تدوین نموده است.
بطور مجموع در طول برنامه پنجم ظرفیت تولید نیروگاههای شهرستانها با نصب ۶۶ دستگاه مولد دیزل به قدرت ۷۲۰۰۰ کیلو وات از ۴۱۳۰۰ کیلو وات به ۱۱۳۳۰۰ کیلو وات خواهد رسید.
در اینجا لازم می‌دانم از طرف خود و اعضای محترم کمیسیون از جناب آقای دکتر وحیدی وزیر محترم نیرو و سرپرست وزارت آب و برق و جناب آقای دکتر اهری معاون پارلمانی و آقای مهندس فیروزآبادیان مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای خراسان و همکارانشان که در اجرای برنامه بازدید اعضاء کمیسیون را همراهی و یاری فرمودند تشکر نمایم.
نکته‌ای را که لازم می‌دانم در این مکان مقدس مطرح کنم مطالبی است که این روزها در مطبوعات کشور در باره مطالبات ایران از همسایه شمالی کشور اتحاد جماهیر شوروی بابت بهای فروش گاز منعکس شده است با توجه به حسن روابطی که بین دو کشور وجود دارد تردید نیست که شورویها باید مطالبات حقه ایران را بابت بهای گاز بپردازند و این افزایش قیمت را که دیروز شرکت ملی نفت ایران اعلام داشت در ستون مطالبات ایران منظور بدارند. تردید نیست که همه نمایندگان ملت از اقدام دولت و شرکت ملی نفت در مورد وصول این مطالبات پشتیبانی لازم بعمل خواهند آورد و مقامات شوروی نیز که به حسن مناسبات با ایران علاقه کامل دارند باید مطالبات ایران را پرداخت نمایند.
در ضمن چون قبل از توفیق سفر به مشهد مقدس سفری هم به حوزه انتخابیه‌ام شهرستان سنقر داشته و مسائلی از لحاظ غله و بذر گندم در استانهای غربی در حال حاضر مطرح است، به سبب اهمیت موضوع چند دقیقه وقت سروران ارجمند را می‌گیرم.
استحضار دارید اصولا در حدود ۷۰% کشت استانهای غربی زراعت دیم است و باصطلاح کشاورزان بود و نابود بودن محصول بستگی به نزولات آسمانی، البته نه بمیزان و مقدار بارندگی بلکه به زمان بارندگی و فواصل بارندگیها که متناسب با احتیاج نبات باشد دارد، در سال گذشته با اینکه میزان بارندگی زیاد بود ولی متأسفانه باران بموقع نیامد از لحاظ کشاورزی در استانهای غربی بخصوص در مزارع دیم شاید بدترین سال را پشت سر می‌گذاریم، البته عوامل دیگری به نابودی محصول کمک کرده‌اند مثلا:
در پائیز گذشته بارندگی نشد و قسمت مهمی از بذور کشت شده سبز نشده در زمستان سرمای شدید وغیر عادی پیش آمد، چون بذر بدون رعایت اصول فنی و معمولا با دست پاشیده می‌شود آن قسمت از بذور که بحد کافی پوشش خاکی نداشتند در برابر سرماتاب مقاومت نیاورده از بین رفتند.
در اسفند ماه بخاطر دارید مدت دو هفته بارندگی شدید و متوالی که باعث طغیان و خسارات و فرسایش خاک (Erosion) و بیرون افتادن ریشه از خاک شد و در بعضی از مزارع هم رسوبات ناشی از سیل به محصول صدمه زد.
آن قسمت از محصول هم که باقیمانده و سبز شده بود متأسفانه با قهر طبیعت یعنی خشکی و بی بارانی بهار روبرو شد و کشاورزان دیمکار را بکلی مأیوس کرد.
البته برای ملت ایران که سکان کشتی زندگیش در دست توانای رهبر لایق اندیشمند و آینده نگری است که بنا به تصدیق دوست و دشمن دنیا از افکار بلندش بهره گیری کرده و می‌کند و مسئولیت آموزش بعهده دولت بیداری است که با موفقیت غیر قابل انکاری توانسته است موانع و مشکلات بسیار عظیمی را پشت سر بگذارد و مجری لایقی برای پیشبرد برنامه‌های مترقی رهبر عالیقدر ملت ایران باشد و رشد اقتصادی چشمگیری برای کشور تحصیل نماید و کشور را بسرعت بطرف صنعتی شدن سوق دهد و علاوه بر تأمین اعتبارات مورد نیاز دستگاههای اجرائی لایحه اعتبار اضافی دوازده میلیارد ریالی برای اجرای اوامر شاهنشاه در زمینه انجام طرحهای عمرانی بخصوص در مراکز روستاها تقدیم قوه مقننه نماید، دیگر این قبیل مسائل کوچک نمی‌توانند برای مردم ایجاد دلهره و نگرانی نمایند قطعاّ دولت برای تأمین غله و موادی که مصرف عمومی دارد اقدامات اساسی و بنیادی بعمل آورده است.
البته ذکر یک نکته را ضروری می‌دانم و آن اینکه در فصل پائیز یقیناّ گندم برای کاشت بحد کافی در اختیار کشاورزان قرار خواهد گرفت، ولی ممکن است گندم غیربومی یا آبی باشد و مناسب برای کشت در مزارع دیم استانهای غربی نباشد، چون در حال حاضر بعلت کمبود زمینه غله کشاورزان بذور موجود خود را تبدیل به آرد نموده و بمصرف خوراک می‌رسانند بسیار بجا خواهد بود که فوراّ و از هم اکنون گندم غیربومی برای مصرف نان در اختیار کشاورزان گذاشته شود و از طریق شرکتهای تعاونی و مروجین کشاورزی به آنان تأکید شود که از مصرف بذر موجود برای خوراک خودداری نمایند قطعاّ کشاورزان بهتر از هر کس به این نکته علاقمندند و سعی دارند بهر ترتیب و بهر کیفیت که شده بذور موجود مورد نیاز خود را حفظ نمایند. بطور مسلم در این مورد جناب آقای مهندس روحانی وزیر کشاورزی و منابع طبیعی که به لیاقت و دانش و کاردانی ایشان اعتقاد دارم اقدام لازم بعمل آورده و خواهند آورد، اعتقاد قلبی ام اینست که با پیاده کردن سازمان جدید کشاورزان ایران از طرف حزب پاسدار انقلاب که با استقبال شدید کشاورزان سراسر کشور روبرو شده و درحال پیشرفت است نیروی مادی و معنوی دولت خدمتگزار جناب آقای هویدا بیش از پیش در خدمت روستائیان و کشاورزان قرار گرفته و منبعد کشاورز ایرانی ولو در دورافتاده ترین نقاط کشور مطلبی بنام مشکل نخواهد داشت در خاتمه ضمن ابراز امتنان از توجه دولت جناب آقای هویدا نسبت به طرحهای عمرانی شهرستان سنقر کلیاتی بخصوص در مورد نصب شبکه تلویزیونی و کانال مکالمات دور تلفنی توجه جناب آقای شهرستانی وزیر لایق و پرکار راه را بصدور دستور ادامه اسفالت راه سنقر (محور بیستون، سنقر، باوله، همدان) راجلب می‌کند زیرا با اسفالت محوری که عرض شد علاوه بر اینکه شهرستان سنقر از حالت بن بست خارج می‌شود و با مرکز ارتباط پیدا می‌کند این راه، راه دوم باصطلاح آلترناتیوس خواهد بود برای محور کرمانشاه، تهران که در واقع ضروری که گردنه اسد آباد ایجاد اختلال نماید (بخصوص در فصل زمستان و یخبندان) از این طریق ارتباط کرمانشاه تهران بدون کوچکترین عارضه‌ای برقرار خواهد شد. عرض دیگرم اینست که مردم انتظار دارند مسئله تبدیل سیستم قدیمی تلفن مغناطیسی به تلفن خودکار در شهر سنقر مورد توجه وعنایت قرار گیرد. متشکرم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای دکتر آزاد بفرمائید.
دکتر آزاد- با اجازه مقام ریاست همانطور که نمایندگان محترم استحضار دارند اخیراّ در پاریس یک موافقت نامه همکاری در زمینه استفاده صلح جویانه از انرژی هستهای بین وزرای خارجه ایران و فرانسه بامضاء رسیده است. یقین دارم نمایندگان محترم به اهمیت این قرارداد واقفند و انعکاس بین المللی آنرا ملاحظه فرموده‌اند. شاید بی تناسب نباشد که بنده در این باره مطالبی بعرض مجلس شورای ملی برسانم. افزایش سریع جمعیت کره زمین، بالا رفتن سطح رفاه مردم و بالاخره توسعه صنایع، نیاز بشر به انرژی را بسرعت افزایش می‌دهد. به قسمی که پیش بینی می‌شود که در سال ۲۰۰۰ مصرف انرژی جهانی، چهار برابر میزان کنونی باشد بشر برای رفع این احتیاج علاوه بر سوختهای معمولی دست نیاز بسوی منابع دیگر انرژی از قبیل انرژی آبشارها انرژی خورشید، انرژی گرمائی داخل کره زمین، انرژی بادها، انرژی جذرومد، انرژی الکتریکی ابرها و انرژی هستهای دراز کرده است.
در وضع حاضر از انرژی آبشارها (هیدرولیک) استفاده محدودی میشو و بغیر از انرژی هستهای در مورد استفاده از منابع دیگری که بعرض رسید توفیقی نداشته‌ایم پس در وضع فعلی منحصراّ چشم امید به انرژی هستهای دوخته شده است. در مورد انرژی هستهای هم متخصصین دو راه را در پیش گرفته‌اند:
۱)فیسیون یا شکستن هسته، ۲)فوریون یا ذوب هسته‌های سبک درهم.
هرچند کوشش در طریق شکستن هسته موفقیت – آمیز بوده است، متأسفانه در طریق دوم توفیق محدودی داشته‌ایم به قسمی که به انرژی کنترل نشده یا انفجار دست یافته‌ایم ولی کنترل آن مقدور نگردیده است. در آینده نزدیک هم امیدی به توفیق در این راه نیست، بطور خلاصه کمبود انرژی از طریق شکستن هسته اورانیوم یعنی رآکتورهای هستهای باید جبران بشود. شاید یکی دو مثال توسعه سریع استفاده از رآکتورهای هستهای را در سنوات اخیر نشان دهد.
در سال ۱۹۵۴ فقط ۲ رآکتور قدرت هستهای وجود داشت. در سال ۱۹۷۳، ۱۶۷ رآکترو قدرت و درسال ۱۹۷۹، ۳۴۴ رآکتور قدرت مشغول بکار خواهد بود. از لحاظ قدرت هم در سال ۱۹۵۷ فقط ۲۱۶ مگاوات قدرت هستهای وجود داشت در صورتیکه در سال ۱۹۷۳ این قدرت به ۶۱۰۰۰ مگاوات بالغ گردید و درسال ۱۹۷۹ به ۲۰۷۰۰۰ مگاوات خواهد رسید.
با این سرعتی که استفاده از راکتورهای قدرت هستهای گسترش می‌یابد پیش بینی می‌شود که نسبت انرژی حاصل از سوخت هستهای به کل انرژی که جهان مصرف می‌کند به ترتیب زیر تجری یابد.
در سال ۱۹۷۰، ۰/۴% در سال ۱۹۸۰، ۶/۷ % در سال ۱۹۹۰، ۱۶/۶ % در سال ۲۰۰۰، ۲۷/۶ % الی ۲۸% (حدود هفتاد برابر سال ۱۹۷۰).
این اعداد مربوط به مصرف جهانی انرژی است و این نسبت در کشورهای پیشرفته خیلی بیشتر است مثلا در امریکا در سال ۱۹۸۰، ۲۵% و در سال ۲۰۰۰ به ۵۰% انرژی کل هستهای خواهد بود.
با توجه به مطالبی که بعرض رسید رل اساسی انرژی هستهای در تأمین انرژی جهان معلوم گردید و ایران نمی‌تواند از این تحول برکنار باشد.
بنابراین توفیق در جلب موافقت کشور فرانسه برای تحویل پنج واحد (رآکتور) هستهای جمعاّ به ظرفیت پنج هزار مگاوات توفیق بزرگی برای ایران بوده است. حالا می‌پردازم به تأثیر این همکاری در تحول علم و تکنولوژی در کشور (احسنت).
اقدام به اجرای برنامه هائی که در قرارداد پیش بینی شده است کشور را با یک عده مسائل علمی و فنی پیچیده و پیشرفته مواجه می‌کند که برای روبرو شدن با آنها باید صدها نفر در ابتدای کار و بعدها شاید هزاران نفر دانشمند، محقق، مهندس، تکنیسین ومدیران اداری را آموزش مخصوص داد.
تحولات علوم و فنون هستهای سریع است پس تشکیل دوره‌های بازآموزی مکرر برای همه افرادی که این آموزش مخصوص را دیده‌اند الزامی است یک بررسی مجهز و مؤثر اسناد و مدارک علمی و انتشار نشریه‌های علمی مخصوص از احتیاجات اولیه چنین تشکیلاتی است.
باید برای حل مسائل بغرنج تکنولوژی هستهای همکاری کامل بین محققین علوم مخفی و پژوهشگران فنی وجود داشته باشد، مؤسسات صنعیت کشور باید مشخصات محصول خود را بسطح فنی مورد نیاز برسانند مجموعه این نیازها ایجاب می‌کند یک انقلاب علمی و فنی در کشور بوجود آید به این دلیل معمولا مراکز تحقیقات اتمی و واحدهای هستهای یک انقلاب علمی و فنی اصیلی در کشور بوجود می‌آورند، کلمه اصیل را بکار بردم برای اینکه نیاز آن را بوجود آورده و یک پدیده سطحی نیست معمولا این نوع مراکز از طریق مختلف موجب تحرکی در دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالی و سایر مراکز علمی مشوند. چون مجال نیست فقط بذکر یکی دو مثال اکتفا می‌کنم. مسئولین برنامه‌های اتمی برای حل مسائل خود بورسهائی بمنظور انجام خدمات فنی در طرحهای تخصصی به دانشجویان اختصاص می‌دهند و وسایل علمی و فنی نیز به اساتید و آزمایشگاهها تحویل می‌نمایند. حتی حق الزحمه‌های کافی و اعتبارهای قابل ملاحظه‌ای برای انجام تحصیلات در اختیار محققین قرار می‌دهند.
تنوع نوع نیازهای تکنولوژی هستهای موجب تنوع طرحهای تخصصی و در نتیجه گسترش کمی و کیفی در مؤسسات علمی مختلف می‌گردد.
در اینجا بذکر نکته حساس در این باره بر اساس تجربیات کشورهای دیگر می‌پردازم.
۱- این کمکها نباید تأثیری در آزادی آکادمیک دانشگاهها داشته باشد.
۲- در موقع تغییر برنامه باید از قطع بورس تحقیقی و در نتیجه فلج کردن فعالیت دانشگاهی پرهیز شود.
۳- این کمکها نباید فقط در مؤسسات علمی که فعالیت بیشتری دارند متمرکز گردد بلکه باید توزیع وسیعتری داشته باشد.
بر پایه آنچه در قسمت اخیر عرایضم بعرض رسید ایجاد مرکز پژوهشی منظور شده در قرارداد می‌تواند مقدمه یک انقلاب علمی و فنی باشد (صحیح است) شاید بجا باشد در اینجا اشاره‌ای به محققین مرکز اتمی دانشگاه تهران بنمایم پتانسیل علمی بزرگی در این مرکز پژوهشی وجود دارد. امیدوارم تجربیات و تخصص این محققین مورد استفاده واقع شود.
اینکه گفتم انقلاب علمی اغراق نیست، حتی در کشور بزرگی مثل آمریکا فعالیتهای اتمی در دانشگاهها تحول بزرگی بوجود آورده است. بعنوان نمونه به توضیحات زیر توجه بفرمائید.
اسبابهای بسیار عظیم گران قیمت را نمی‌شود به یک استاد یا دپارتمان داد نتیجه این امر ایجاد تحول در جهت کار گروهی و تیمی است. محیط علمی، ظرافت مسائل علمی محل تقاطع افکار تیمهای مختلف خواهد شد. حتی گاهی بعلت گرانی قیمت نمی‌شود وسیله را اختصاص به یک دانشگاه داد در نتیجه مسئله تعاطی افکار بین دانشگاه مطرح می‌شود که بسیار ثمربخش خواهد بود. حتی در مواردی وسیله علمی اینقدر عظیم و دارای خصوصیات ویژهای است که نمی‌شود در دانشگاهها از آن بهره برداری کرد و در نتیجه آزمایشگاههائی بنام آزمایشگاه ملی تأسیس می‌شود مانند آزمایشگاه ملی ارگن، آزمایشگاه ملی بروکهایون و آزمایشگاه ملی اوک ریج، در اینجا به دو نکته حساس باید توجه شود که در غیر اینصورت ممکن است مشکلاتی بوجود بیاید و نتیجه مطلوب حاصل نشود یکی اینکه وقتی کارهای علمی و تخصصی بر مبنای تیمی صورت گرفت در آن تیم و در آن گروه متخصصین بسیار متعدد قرار دارند مثلا یکی متخصصین الکترونیک است، یکی متخصص خلاء است یکی متخصص اندازه گیری است معمولا جوانانی که در این مراکزی که بطور تیمی کار می‌کنند تربیت می‌شوند بعلت آماده بودن تمام امکانات بتدریج قوه تفکر و ابتکار و ابداع خود را از دست می‌دهند و اگر در جائی واقع شوند که همه امکانات فراهم نباشد کمیتشان لنگ خواهد شد و نمی‌توانند گلیم خود را از آب بکشند. توجه به این نکته حساس حتی در کشور آمریکا باعث شده است که مسئله کارکردن در آزمایشگاههای کوچک در زیر نظر یک پروفسور در تیمهای بسیار کوچک بهمان اندازه اهمیت دارد که کارکردن در تیمهای بزرگ که تخصصهای بسیار متعدد و متنوع وجود دارد و این یک مسئله ایست که شاید بنظر کوچک بیاید ولی تأثیر بزرگی روی قوه تفکر و تعقل و ابداع جوانان ما در آینده خواهد داشت. مسئله دوم تجربه است که در آمریکادر ۱۶-۱۷ سال پیش با آن مواجه شدند و از راهی که در پیش گرفته بودند عدول کردند و من بخودم اجازه می‌دهم که در اینجا این تذکر را در موقع تشکیل این سازمان عظیم عرض کنم و امیدوارم مورد توجه قرار گیرد معمولا دولتها وقتی که لابراتوارهای ملی را که قبلا عرض کردم تشکیل می‌دهند یا مراکز اتمی درست می‌کنند توجه آنها به این مراکز و لابراتوارهای ملی بیشتر از دانشگاهها است و دلیل آنها هم اینست که این مراکز تحقیقی و لابراتوارهای ملی را برای مقاصدی خاص و برنامه هائی معین تأسیس کرده‌اند و طبعاّ علاقه خواهند داشت که آن برنامه‌ها پیش برود توجه بیش از حد به این مؤسسات و شاید غفلت از توجه کافی به دانشگاهها ممکن است باعث شود که یک فاصله علمی بین این مراکز علمی و دانشگاهها بوجود بیاید بعبارت دیگر چون از طرفی این مراکز وسایل و امکانات بیشتر دارند و از تسهیلات بیشتری برای خرج کردن برخوردارند و از طرف دیگر دانشگاهها محدودیت دارند این مراکز از لحاظ علمی از دانشگاهها جلو می‌افتند و در نتیجه عواقب نامطلوب این وضع پس از چند سال گریباگیر خود این مراکز می‌شود زیرا بایستی هیئتی علمی این مراکز از دانشگاهها تغذیه شود و بعد از چند سال معلوم می‌گردد جوانانی که از دانشگاهها وارد این مراکز علمی می‌شوند آمادگی کافی برای کار کردن در این مراکز علمی را ندارند، پس این تجربه‌ای بود که در آمریکا انجام شد و بعد از سالها آزمایش در حدود سیزده، چهارده سال پیش مجبور به تعدیل این رویه شدند من امیدوارم که این مسئله مورد توجه قرار بگیرد وعلاقه بیش از حد به یک مرکز و عدم توجه به دانشگاهها پیش نیاید. آنچه که تا بحال حضور نمایندگان باختصار عرض کردم مسئله نیاز به انرژی بود و انقلاب علمی و فنی حاصل از راکتورها و مراکز هستهای، ولی مسئله مهم دیگر که یکی از وظائف اصلی مراکز اتمی را تشکیل می‌دهد واردکردن تکنولوژی هستهای در صنایع کشور است بنده ضرورتی نمی‌بینم که بعنوان مثال شاخه‌ای از صنعت را برای این منظور اسم ببرم زیرا در ممالک پیشرفته شاخه‌ای از صنعت وجود ندارد کهاز تکنولوژی هستهای استفاده نکرده باشد کارخانجات عظیم صنعتی با بکار بردن وسائل و ابزارهای هستهای سالانه میلیونها دلار بهره می‌گیرند از کارهای بسیار مقدماتی گرفته تا کارهای اساسی از این تکنولوژی استفاده می‌شود. مثلا کنترل سطح آب در تانکها و یا اندازه گیری کلفتی کاغذ در کارخنجت کاغذ سازی و اندازه گیری ضخامت ورقه‌های پلاستیک در کارخانجات پلاستیک سازی رعایت منظم بودن قطر اوراق فلزی در کارخانجات فولادسازی و متحد الجنس بودن محصول د رتمام کارخانجات، رادیوگرافی از ابزارهای مختلف، عکس گیری از قطعات بزرگ و مختلف فلزی، تشخیص ترکهای ریز و شکستگی در قطعات بزرگ فلزی در کارخانجات ذوب آهن و نشت مایعات از تانکها و صدها مثال دیگر از مواردی است که در دنیای پیشرفته از تکنولوژی هستهای برای بهبود کیفیت و افزایش کمیت محصول استفاده شده است، تجزیه‌های فوق العاده دقیقی که هیچیک از وسایل غیرهسته‌ای قادر بانجام آن ینستند بکمک تکنولوژی هستهای قادر بانجام آن می‌باشیم و بنده امیدوارم که یکی از نتایج تشکیل مرکز پژوهشی که در قرارداد ذکر شده است تحول سریع در مورد بکار بردن وسایل مدرن و تکنولوژی هستهای در صنایع ما باشد شاید مناسب باشد در اینجا به مسئله دیگری که در قرارداد ذکر شده است اشاره کنم و آن مسئله همکاری در زمینه ساختن کشتیهای هستهای است بنده نه مجال دارم و نه ضروری می‌بینم که در این موضوع وارد شوم فقط این را عرض می‌کنم که بتدریج که توسعه اقتصادی در جهان گسترش پیدا می‌کند، حجم مبادلات بین المللی بسرعت زیاد می‌شود و در نتیجه احتیاج به وسله نقلیه دریائی با ظرفیت خیلی زیاد و سریع و ارزان ظاهر می‌گردد. و فقط کشتیهای هستهای می‌توانند جوابگوی این مسئله باشند و قادرند قدرت محرکه این کشتیها راتأمین نمایند، بخصوص کشتیهای نفت کش عظیمی که در آینده با انرژی هستهای رهسپار اقیانوسها خواهند شد. بنده بسیار خوشوقتم در این قراردادی که بین وزارت خارجه ایران و وزارت خارجه فرانسه منعقد شده است به این مسئله اساسی که آینده بسیار امیدبخشی دارد توجه مخصوص مبذول شده است. مخصوصاّ که توسعه صنایع نفتی از نظر کشور ایران اهمیت فوق العاده‌ای دارد، چون وقت بنده محدود است مجال نیست جنبه‌های مختلف دیگری را در این باره مورد تجزیه و تحلیل قرار بدهم مثلا جا دارد که استفاده از تکنولوژی هستهای در کشاورزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
رئیس- آقای دکتر آزاد در جلسه آینده که لایحه انرژی اتمی مطرح می‌شود می‌توانید در اینمورد صحبت کنید، چون وقت جنابعالی تمام شده است.
زهتاب فرد- بنده وقتم را به آقای دکتر آزاد تقدیم می‌کنم.
رئیس- بسیار خوب بفرمائید ادامه بدهید.
دکتر آزاد- با تشکر از اجازه‌ای که فرمودند امکانات فوق العاده و بسیار متنوعی که در موضوع استفاده از انرژی هستهای برای بهبود کیفیت و ازدیاد کمیت محصول کشاورزی بوجود آمده است بحدی وطیع است که هزارها نمونه می‌شود ذکر کرد، منتهی باتوجه به محدودیت وقت بنده فقط به ذکر سه چهار نمونه اکتفا خواهم کرد، نمایندگان محترم وقوف به تلفات دامی و ضررهای ناشی از تلفات دامی در کشورهای مختلف بخصوص کشورهای در حال رشد دارند، که با توجه به کمبود مواد غذائی اهمیت این مسئله بیشترروشن می‌شود، به کمک تکنیک ماهرانه و با استفاده از موادی که از راکتورهای هستهای حاصل می‌شوند موفق شده‌اند و می‌شوند مبارزه شدیدی در حد از بین بردن بعضی از انواع حشرات موذی بنمایند، مثالی بنظر بنده رسید که می‌توانم در اینجا ذکر کنم اینست: حشره‌ای در جنوب غربی آمریکا وجود داشته است که سالها، میلیونها دلار خسارت به دامهای این ناحیه وارد مینموده است راهی که برای از بین بردن این حشره در پیش گرفته‌اند این است که میلیاردها از این حشره را در شراط خاصی پرورش داده‌اند آنها را با استفاده از تشعشع هستهای عقیم کرده‌اند و بمقدار زیادی این حشره عقیم شده را در ناحیه‌ای که در معرض حمله این حشره بوده است آزاد کرده‌اند البته این حشره عقیم شده تمام سلامتی خود را دارد باستثنای اینکه عقیم شده است پس عمل جفت گیری انجام می‌شود ولی حشره ماده بارور نمی‌شود وپس ازتکرارچند باربکلی نسل حشره ازبین می‌رود یقین دارم استفاده از چنین تکنیک هائی درایران امکان پذیر است وباید شرایط آنرا مطالعه کرد. البته من نمی‌گویم می‌توان با هر نوع حشره‌ای در هر محل با این روش مبارزه کرد ولی در کشاورزی کشور ما به چنین روشهائی باید توجه خاص مبذول بشود. مسئله دیگر حفظ مواد غذائی است ما می‌دانیم سالانه مقدار زیادی از این مواد تلف می‌شود بدین معنی که قسمت عظیمی از مواد غذائی در انبارها در اثر وجود حشرات موذی یا فاسد می‌شوند یا بحدی می‌رسند که مرغوبیت خودشان را از دست می‌دهند با استفاده از موادی که در رآکتورهای هستهای از جمله رآکتوری که ر قرارداد منظور شده است و انشاءالله بما تحویل خواهد شد تولید می‌شود می‌توان مواد غذائی را تحت یک تشعشع محدودی قرار داد به قسمی که حشرات بکلی از بین بروند ولی هیچ صدمه‌ای بمحصول وارد نشود این یک تکنیک بسیار پیشرفتهای است برای حفظ مواد غذائی. مثالی دیگری الآن به فکر من رسید. یکی از اساسی ترین مسائل در کشور ما و هر کشوری که به کشاورزی علاقمند باشد رابطه بین گیاهان و خاک و نحوه استفاده صحیح از کود شیمیائی است شما می‌توانید بکمک مواد حاصل از رآکتورهای هستهای بطور دقیق حرکت کود را در زمین و گیاه مورد توجه و تجزیه و تحلیل قرار دهید و خواهید فهمید که چند درصد از کود به زمین فرو رفته و چند درصد درچه ناحیه‌ای از گیاه جذب شده و چه روزی کود بدهیم بهتر است و به چه شکلی آبیاری کنیم مؤثرتر است بهر حال رابطه بین زمین و گیاه و کود را می‌شود بکمک تکنولوژی هستهای با دقت بررسی کرد. امدوارم که یکی از رشته هائی که مرکز جدیدالتأسیس برای آن اهمیت خاص قائل گردد این موضوع باشد مسئله دیگری که بفکرم آمد بهبود بخشیدن نوع دانه‌های نباتی است که تأثیر فوق العاده‌ای در ازدیاد محصول دارد، به کمک تشعشع می‌شود نوعی عمل که اصطلاحاّ بنام تاسیون نامیده می‌شود انجام داد در واقع این عمل را می‌توان مسخ ترجمه کرد به کمک این عمل می‌شود روی دانه‌های نباتی اثری گذاشت که دارای خواص مخصوص بشوند ودر برابر مرض خاصی مقاوم باشند و در عین حال بهره‌ای خیلی بیشتر از معمول داشته باشند. سازمانهای بزرگی مثل FAO همکاری بسیار نزدیکی در اجرای چنین طرحهای تحقیقی کشاورزی داشته‌اند در بسیاری از کشورهای جهان طرحهای تحقیقاتی با مراکز اتمی برای ازدیاد محصول از این طریق در جریان است که امیدوارم این رشته هم تحولی در امر کشاورزی بوجود بیاورد. یادداشتهائی راجع به مسائل پزشکی دارم که صلاح در این دانستم که صرفنظر بکنم. مسئله دیگر کمبود آب شیرین در دنیا است مسئله‌ای نیست که ضرورت داشته باشد رویش تکیه کنم از طرف جمعیت جهان بسرعت افزایش پیدا می‌کند از طرف دیگر رفاه اجتماعی در دنیا بسرعت توسعه می‌یابد و در نتیجه استاندارد زندگی بسرعت بالا می‌رود و از طرفی توسعه صنعتی مصرف مقادیر بسیار عظیم آب را ایجاب می‌کند مجموعه این عوامل باعث شده است که بنحو بسیار تهدیدکننده‌ای در دنیا کمبود آب شیرین مطرح می‌شود مجال نیست که بنده با اعداد صحبت کنم ولی حتب در کشورهائی که ما فکر می‌کنیم غرق در آب شیرین هستند مثل کشور انگلستان هم این مسئله، مسئله تهدیدکننده‌ای است بنابراین بشر چاره‌ای ندارد جز اینکه در آینده نزدیک راه حلی برای این مسئله در نظر بگیرد تنها فکری که سالهای سال در فکر بشر بوده استفاده از آب اقیانوسها است که این آب را تبدیل کنند به آب شیرین متأسفانه قیمت انرژی الکتریکی یا انرژی حرارتی لازم برای تبدیل آب اقیانوس به آب شیرین گران است که صرف نمی‌کند و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست که از انرژی الکتریکی معمولی استفاده شود ولی با تحول سریع و افزایش فراوان قدرت رآکتورهای هستهای وضع بجائی رسیده است که از حدود ۱۰۰۰ مگاوات به بالا یعنی در حدود قدرت رآکتورهائی که در قرارداد پیش بینی شده است قیمت الکتریسیته حاصل از این رآکتورها بقدری تنزل می‌کند که صرف می‌کند آب دریاها را بگیریم و شیرین کنیم و از این طریق کمبود آب شیرین که بشر را دارد تهدید می‌کند جبران بشود. پس روزنه امید بسیار روشن در موضوع استفاده از انرژی هستهای برای تبدیل آب شور دریاها به آب شیرین جلوی بشر گشوده شده است وقتی کار به اینجا رسید یک فکر بسیار بکر دیگر از حدود ۵-۶ سال پیش در دنیا پیدا شده است که این فکر بحدی اهمیت پیدا کرده بحدی آینده عظیمی خواهد داشت که بنده از دوستان اجازه می‌خواهم ذکری هم از این فکر جدید در این مجلس بنمایم و آن فکر این است می‌دانیم که یک سوم خاک کره زمین است خوشبختانه این جاهای خشک و غیرقابل سکونت در کنار اقیانوسها واقع شده است وقتی که آب شیرین حاصل از رآکتورهای هستهای با قدرت عظیم قیمتش ارزان شد این امکان فراهم می‌شود که برای کشاورزی از آب شیرین تهیه شده بوسیله این راکتورها استفاده کنیم. لابراتوار ملی اوک ریج در آمریکا ابتکاری را بخرج داده و پیشنهادی کرده‌اند بیائیم در نقاط دورافتاده خشک و لم یزرع در کنار اقیانوسها یک شهرک مدرن به این طریق ایجاد کنیم که یک یا دو راکتور اتمی در کنار اقیانوس نصب کنیم از یک طرف سوخت هستهای و آب اقیانوس را به این راکتور بدهیم و از طرف دیگر راکتور آب شیرین بیرون بیاوریم به کمک این آب شیرین می‌توانیم دو کار مهم انجام بدهیم که یکی کشاروزی بسیار مدرن رهبری شده ایجاد کنیم و یکی هم یک رشته صنعتی را از موادی که در آن منطقه سهل الوصول باشد توسعه دهیم یعنی یک مجموعه کشت و صنعت هستهای که شهرکی خواهد شد بوجود بیاوریم. در این شهرک غذا بحد وفور و رفاه بحد اعلی خواهد بود صادرات مواد صنعتی و کشاورزی خواهد داشت فکر تشکیل این به اصطلاح اگر وانیدستریال کمپلکس یعنی مجتمعهای کشت و صنعت که بسیار جدید است با مجتمعهای کشت و صنعت معمولی که خوشبختانه در کشور ما وجود دارد اشتباه نشود اینکار در هیچ جای دنیا هنوز شروع نشده ولی عملی بودن آن بحد کمال مطالعه شده و در پنج شش نقطه جهان مطالعات مقدماتی کرده‌اند و تشخیص داده‌اند که برای اینکار مناسب هستند یکی هندوستان است، یکی صحرای سینا است یکی در اسرائیل و یکی هم در پرو هست یکی هم در مکزیکو وامیدوارم ایران که برنامه هائی به این عظمت را با این پروژه‌های عظیم و بودجه‌های زیاد شروع کرده است از این فکر غافل نماند و شاید روزی ایران در اینکار پیشقدم بشود و انعکاس بین المللی انجام این پروژه برای ایران افتخارآمیز خواهد بود (اگر انشاءالله توفیقی در این زمینه حاصل شود). گاهی این مسئله مطرح می‌شود و اکثراّ بنده در مجامع شنیده‌ام که کشوری مثل ایران با این عظمت منابع سوخت قبلی و ذغال سنگ و گاز آیا باز هم ضرورت دارد که پی طرحهای به این عظمت برود؟ بنده جواب دادم که صددرصد ضرورت دارد البته مجال نیست که در اینجا توضیح بدهم ولی اینرا عرض می‌کنم که برای توسعه صنایع نفت هم مجبور هستیم تکنولوژی هستهای را در حد کمال در کشور پیاده کنیم برای اینکه صنایع فعلی نفت در کشورهای پیشرفته با صنایع نفت در گذشته تفاوت فوق العاده پیدا کرده است، بعنوان مثال یکی از اقداماتی را ذکر می‌کنم که سه چهار سال قبل در آمریکا بمنظور استفاده از انفجارهای هستهای در چاههای نفت صورت گرفت این مثال نشان می‌دهد که با ایجاد انفجار در عمقهای بسیار پائین بهره چاههای نفت را می‌شود خیلی بالا برد، چاههای نفتی را در آمریکا و در روسیه انتخاب کردند و در عمق چاهها بعنوان آزمایش انفجارهای هستهای نسبتاّ بزرگی بوجود آوردند در یک مورد ۱۵ و در مورد دیگر حدود ۱۲ درصد ظرفیت چاهها بالا رفته است بنابراین استفاده مواد هستهای حتی برای توسعه صنایع نفت برای ما ضرورت کامل دارد، این مثال را عرض کردم ولی بطور کلی از مرحله اکتشاف واستخراج و پالایش و انتقال در لوله‌ها و حمل و بردن در بازارهای فروش در تمام این مراحل انرژی هستهای می‌تواند کمک کند به توسعه صنایع نفتی. بنده از بسیاری از مسائل صرفنظر می‌کنم، جناب آقای رئیس بنده از قسمت اعظم مطالبی که می‌خواستم عرض کنم صرفنظر می‌کنم ولی در خاتمه عرایضم این نکته را لازم می‌دانم عرض نمایم که ما در روزنامه چند سطر می‌خوانیم که قراردادی منعقد شده است که یک مرکز اتمی تشکیل می‌شود و چند رآکتور به ایران تحویل می‌دهند. مفهوم واقعی این چند سطر که به سادگی در روزنامه ذکر شده خیلی بالاتر از آن برداشتی است که از این مسئله بعمل آمده است. در واقع امضای این قرارداد با تأمین انرژی مورد نیاز توأم است، با ایجاد تحول در علم و تکنولوژی کشور توأم است، با استفاده از انرژی هستهای در صنایع و کشاورزی و پزشکی توأم است. استقلال کشور ما را از لحاظ سوخت هستهای تأمین می‌کند، امکان تشکیل مجتمعهای کشت و صنعت را فراهم می‌سازد و بالاخره استفادهاز تکنولوژی هستهای در صنایع نفت کشور را امکان پذیر می‌سازد.
همه این تحولات را در یک جمله خلاصه می‌کنم که هدف اصلی استفاده از انرژی هستهای تأمین رفاه مردم است و اینجاست که عظمت روشن بینی و موقع شناسی و آینده نگری شاهنشاه در حد کمال جلوه گر می‌شود امیدواریم در سالهای آینده شاهد مراحل اجرائی این موافقتنامه باشیم و مسئولین اجرائی آن این توفیق را داشته باشند که برای مردم ایران انرژی بیشتر، غذای فراوانتر، بهداشت پیشرفته تر ومهمتر از همه رفاه و آرامش خاطر کاملتری فراهم کنند (احسنت – احسنت).
- تقدیم لایحه آئین نامه معاملات شهرداری پایتخت، بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور
۳- تقدیم لایحه آئین نامه معاملات شهرداری پایتخت، بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.
رئیس- وارد دستور می‌شویم خانم صوفی بفرمائید.
خانم صوفی- با اجازه مقام ریاست و ساحت مقدس مجلس شورای ملی، چون آئین نامه معامات شهرداری پایتخت در سال ۱۳۴۴ تصویب شد و با حجم زیادتر که در اجرای طرح جامع و سایر وظایفی که بعهده شهردار تهران محول است آئین نامه کافی بنظر نمی‌رسد بدین وسیله اصلاح آئین نامه معامات شهرداری پایتخت را فراهم کرده و تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌کنم و استدعای تصویب آنرا ر کمیسیونهای مربوط دارم.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم اساسنامه سازمان تأمین خدمات درمانی عائله درجه یک افسران وهمافرن و کارمندان ارتش شاهنشاهی و ژاندارمری کشور وشهربانی کشور، بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۴- تقدیم اساسنامه سازمان تأمین خدمات درمانی عائله درجه یک افسران وهمافرن و کارمندان ارتش شاهنشاهی و ژاندارمری کشور وشهربانی کشور، بوسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
تیمسار سپهبد کاتوزیان- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم اساسنامه سازمان تأمین خدمات درمانی عائله درجه یک افسران و همافران و کارمندان ارتش شاهنشاهی و ژاندارمری و شهربانی کشور را برای تصویب کمیسیونهای مربوط تقدیم می‌کنم.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به تعمیم تبصره ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی وارسال بمجلس سنا
۵- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به تعمیم تبصره ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی وارسال بمجلس سنا.
رئیس- گزارش یک شوری کمیسیون بدوجه راجع به تعمیم تبصره ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۱۳۵۳/۴/۸ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره۷۴۲۶ مورخ ۱۳۵۳/۴/۴ راجع به تعمیم تبصره ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۳/۴/۴ تقدیم گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و عیناّ تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – مفاد تبصره ۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور مصوب نوزدهم دیماه یکهزار و سیصد و پنجاه و یک به افزارمندان ارتش شاهنشاهی تعمیم داده می‌شود. این قانون از تاریخ یکم مهرماه ۱۳۵۲ لازم الاجرا می‌باشد.
مخبرکمیسیون بودجه – صدری کیوان.
گزارش از کمیسیون نظام بمجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه تعمیم تبصره۱۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور به افزارمندان ارتش شاهنشاهی را مورد رسیدگی قرار داد و عیناّ تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا درتأیید گزارش کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام- روح الله جعفری.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهری نسد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها وآقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تقدیم لایحه قانون آئین دادرسی کیفری و لایحه حمایت از کودکان بی سرپرست بوسیله آقای صادق احمدی (وزیر دادگستری)
۶- تقدیم لایحه قانون آئین دادرسی کیفری و لایحه حمایت از کودکان بی سرپرست بوسیله آقای صادق احمدی (وزیر دادگستری).
رئیس- آقای صادق احمدی بفرمائید.
صادق احمدی (وزیر دادگستری)- با اجازه مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی لایحه قانون آئین دادرسی کیفری را که در ۴۲۷ ماده و ۵۹ تبصره تهیه شده است برای بررسی و تصویب تقدیم می‌کنم و استدعای تصویب آنرا دارم. نمایندگان محترم استحضار دارند که این لایحه با دقت کافی و بررسی کامل تهیه شده وتقدیم می‌شود قانون آئین دادرسی کیفری از شصت و چند سال قبل تا بحال بصورت آزمایش انجام میشده است. امروز بنده توفیق پیداکرده‌ام با کمک یک عده از افراد مطلع و حقوق دانان که می‌شود گفت طی شاید بیش از دوسال این لایحه را بررسی کردند که بعد از شصت و چند سال بتوانیم قانون قبل را از صورت آزمایش خارج کنیم وامروز برای تصویب نهائی تقدیم قوه مقننه می‌کنیم. یکی از دوستان حقوقدان بنده دیروز یادداشتی بمن داد که این لایحه آئین دادرسی کیفری را چطور با چنین سرعت و بدون آنکه کسی متوجه شود آماده کرده‌اید ومیبرید به پارلمان؟ بنده واقعاّ تعجب کردم، چو در سال گذشته که لایحه تسریع آئین دادرسی را تقدیم کردم عرض کردم بزودی لایحه آئین دادرسی کیفری را تقدیم خواهم کرد و متأسفم از اینکه ۷-۸ و شاید ده ماه تأخیر شده است، علتش هم معلوماست، یک قانون به این مهمی هرچقدر رویش بررسی شود و دقت شود باز هم جا دارد. ما اینهمه دقت می‌کنیم و بنده خودم را بمناسبت اینکه نتوانستم مطابق قولم ظرف مدت کوتاهتری این لایحه را تقدیم کنم سرزنش می‌کنم، (احسنت) اما بعضی از دوستان ما را متهم می‌کنند که چرا با سرعت و نسنجیده لوایحی را تهیه می‌کنند. باید عرض کنم که جناب آقای سعید وزیری وقتی لایحه‌ای را برای بعضی‌ها می‌فرستیم که نظرشان را بدهند متأسفانه حوصله مطالعه آنرا ندارند یعنی بعضی وقتها اینطور می‌شود، بهر حال لایحه، لایحه مهمی است، ما سعی کردیم در این لایحه صرفنظر از رفع ابهامات و نقائصی که در قانون بوده است و تنظیم و تقسیم بندی عینی و صحیح که متأسفانه در حال حاضر در این آئین دادرسی کیفری فعلی وجود ندارد، چون همانطور که عرض کردم در شصت و چند سال قبل یک شور آن لایحه تصویب شد بعد به هیأت دولت اجازه دادند که از آن استفاده بشود و از آن به بعد مواد مختلفی بصورت اصلاحیه بمجلس آمده است و تصویب شده است و در قوانین دیگری نیز مقرراتی برای آئین دادرسی کیفری وضع شده که ما همه اینها را یک کاسه کردیم و در لایحه‌ای که تقدیم می‌شود تقسیم بندی عینی و صحیح شده است و نقائص و ابهامات قانون که یکی از مشکلات مهم ما بود که موجب تفسیرهای مختلف می‌شود و قضات نظرات مختلف می‌دهند و مشکلاتی برای مردم ایجاد می‌کند، سعی شده است که تمام اینها برطرف شود (احسنت). البته من مدعی نیستم و مقدور نیست که این قانون به این مفصلی را که از ۴۲۷ ماده و ۵۹ تبصره تشکیل شده است شرح بدهم چون مسلماّ این لایحه به کمیسیونهای مجلس شورای ملی می‌رود و در آنجا مورد رسیدگی کامل قرار می‌گیرد و هیچ عجله‌ای هم برای تصویب و فوریتش نداریم. برای این که لایحه‌ای که بعد از ۶۰ سال توفیق پیدا شده است تهیه شود و به صورت یک جا تقدیم بشود تقاضای ما جز این نیست که در کمیسیونهای مربوط مورد رسیدگی دقیق قرار بگیرد تا از نظرات حقوقدان‌های علاقمند مجلس بتوانیم حداکثر استفاده را بکنیم و یک قانون جامع و کامل تهیه شود که دستورالعمل کار قضات باشد. مسلماً آیین دادرسی حساس است به خصوص در امر جزایی اگر آیین دادرسی بر مبنای یک ضوابط علمی تنظیم نشده باشد مشکلات عدیده‌ای چه برای مردم و چه برای وکلای دادگستری و کارشناسان دادگستری و ضابطین و مجریان دادگستری ایجاد خواهد کرد. باید دید که هدف قانون، اجرای عدالت به معنای واقعی است و حذف تشریفات زائد و دست و پاگیر و برقراری تشریفات مورد لزوم به منظور احقاق حق و تشخیص حق از باطل و در عین حال پیشگیری از جرم که مسئله فوق‌العاده مهمی است و آزادی مشروط زندانیان و مراقبت از محکومینی که مدت زندان‌شان را می‌گذرانند موارد معدودی است که شاید بیش از ۴۲ مورد از موارد مهم اصلاحی این قانون است و موارد اصلاحی ممکن است خیلی بیشتر از آنچه که عرض کردم باشد چون گاهی یک ماده شامل مطالبی است که چندین مورد را ممکن است یک جا اصلاح کرده باشند بنده مفتخرم از این که این لایحه را بعد از این مدت توفیق پیدا کردم با کمک صاحبنظران به صورت آبرومندی تهیه و تقدیم کنم و قانونی است که می‌شود گفت متناسب است با خواست جامعه انقلابی امروز ایران در عین حال ما نمی‌توانیم ادعا کنیم که خالی از نقص است و نقایصی اگر داشته باشد در کمیسیونهای مجلس شورای ملی و مجلس سنا با اظهارنظر صاحبنظران مرتفع خواهد شد و پس از این که به صورت قانون در آمد مورد اجرا قرار می‌گیرد.
به هر حال بنده این لایحه را تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم و استدعا می‌کنم به نحوی که مقتضی باشد مقرر فرمایند در روزنامه و یا به طریق دیگری که مقام محترم ریاست مقتضی می‌دانند منعکس بشود تا همان طوری که قانون اساسی پیش‌بینی کرده است اگر صاحبنظران پیشنهادهایی داشته باشد، نظراتی داشته باشند، آنها را به کمیسیون تخصصی مجلس شورای ملی اعلام کنند تا ما بتوانیم قانونی که تصویب می‌شود و ما اجرا می‌کنیم واقعاً جامع نظرات تمام صاحبنظران باشد (احسنت). لایحه دیگری است مربوط به حمایت از کودکان بی‌سرپرست. باید عرض کنم که جای این قانون در قوانین مملکت ما خالی بوده است.
همیشه مردم علاقه‌مند بودند که از اطفال بی‌سرپرست نگه‌داری کنند ولی مشکلات عدیده در این کار ایجاد شده است. این لایحه تهیه شده امیدوار هستم با توجه به این که ما سعی کردیم در این لایحه به اصول و معتقدات مذهب که مورد احترام همه است توجه کنیم مثل همه لوایح دیگر و در عین حال با توجه به خواست جامعه رعایت حقوق صغار هم بشود (احسنت) به این ترتیب این لایحه تهیه شده و برای تصویب تقدیم می‌کنم امیدوارم مثل همیشه با ابراز نظرات اصیل خود ما را کمک و یاری کنید تا این دو لایحه که هر دو در جهت خود مفید و مؤثر و بی‌سابقه است تصویب بشود و به صورت ابزار مناسبی در دست مراجع قضایی قرار بگیرد (احسنت).
رئیس - لوایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به احتساب دوره خدمت سپاهیگری در استان سیستان و بلوچستان جزء سوابق خدمت دولتی و ارسال به مجلس سنا
۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری راجع به احتساب دوره خدمت سپاهیگری در استان سیستان و بلوچستان جزء سوابق خدمت دولتی و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش شور دوم احتساب دوره خدمت سپاهیگری در استان سیستان و بلوچستان جزو سوابق خدمت دولتی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسه شنبه ۸ تیر ماه ۱۳۵۳ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۶۲۱۸ مورخ ۲۲/ ۳/ ۱۳۵۳ مربوط به احتساب دوره خدمت سپاهیگری در استان سیستان و بلوچستان جزو سوابق خدمت دولتی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۴۰ چاپ گردیده است با توجه به پیشنهادهای رسیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بشرح زیر بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- سپاهیان انقلاب که برابر ضوابط مقرر معدل آنان در پایان آموزش ممتاز تشخیص داده شود و تمام یا قسمتی ازدوره خدمت سپاهیگری خود را بطور رضایت بخش در استان سیستان و بلوچستان و یا نقاط دیگری که پیشنهاد سازمان امور اداری و استخدامی کشور و تصویب هیئت وزیران تعیین خواهد شد خدمت کرده یا بنمایند، در صورتیکه مستخدم دولت باشند یا به استخدام وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی درآیند هر یکسال خدمت سپاهیگری آنان در استان مذکور معادل دو سال خدمت دولتی از لحاظ سوابق استخدامی منظور و محاسبه می‌شود.
مخبرکمیسیون اموراستخدام وسازمانهای اداری- رضاپیرزاده.
رئیس- ماده واحده مطرح است، آقای آموزگار بفرمائید.
محمدعلی آموزگار- در شور اول این لایحه بنده عرایض مختصری باستحضار نمایندگان محترم رساندم و این شور دوم لایحه است شاید نمی‌شود پیشنهاد جدید داد البته آنجا پیشنهادی داده بودم که در کمیسیون استخدام بجای آن، پیشنهاد یکی دیگر از همکاران تصویب گردید. شاید همان نتیجه را که من می‌خواستم حاصل بشود شده نظرم این بود استان ساحلی هم که شبیه استان سیستان و بلوچستان است در متن قانون بیاید و ذکر بشود چون حقیقت این است که ما در آن استان و نوار مرزی مشکل زیادی از لحاظ معلم و پزشک و نظایر آن داریم و راه حل این بود که امتیازی به سپاهیان انقلاب داده بشود که از وجود آنها در آن مناطق بیشتر استفاده کنیم همانطوری که قبلا عرض کرده بودم در بشاگرد بیش از سی و چند هزار جمعیت وجود دارد پارسال با گروهی از افراد داوطلب لژیون بآنجا رفتیم، ۱۷ مدرسه داشت از این ۱۷ مدرسه فقط پنج مدرسه معلم داشت و آن معملها هم سپاهی بودند که چند ماهی تدریس می‌کردند بقیه اش بعلت نبودن معلم و نرفتن سپاهی تعطیل بود. این بود که بنده پیشنهاد کرده بودم استان ساحلی که بشاگرد جزء آن هست اضافه بشود حالا که باینصورت اصلاح شده است (نقاطی که دولت صلاح می‌داند در آینده تصویب می‌کند) قطعاّ دولت که برای سیستان و بلوچستان لایحه آورده برای استان ساحلی هم با این اجازه که تصویب خواهید کرد این امتیاز را به سپاهیان در نقاط مشابه خواهد داد و از وجود سپاهیان انقلاب که در خدمت به مناطق سخت و دورافتاده که نیت رهبر انقلاب بوده استفاده بهتر و بیشتری خواهد شد.
ولی یک مشکل دیگر هست که باید بعرض برسانم. در لایحه نوشته شده، سپاهیان ممتاز، در آخر دوره آموزش اولیه که تعدادشان زیاد نیست و اگر بخواهیم از وجود سپاهیان در این مناطق بیشتر استفاده کنیم چنانچه موافق باشید جمله (سپاهیان ممتاز) را پیشنهاد حذف بدهیم و از لایحه حذف کنیم و بگوئیم بطور کلی سپاهیان انقلاب که بمناطق سخت می‌روند و خدمت می‌کنند از این ماده استفاده کنند و یکسال خدمتشان در موقع استخدام دو سال احتساب بشود باین جهت پیشنهادی در این زمینه برای حذف قسمت اول تقدیم میگنم اگر مورد تأیید و تصویب قرار بگیرد مشکل ما حل می‌شود.
رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود: جمله (برابر ضوابط مقرر معدل آنان در پایان آموزش ممتاز تشخیص داده شود و) حذف شود.
محمدعلی آموزگار.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
تیمسار سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ) – با اجازه مقام محترم ریاست و نمایندگان محترم باستحضار می‌رسانم که طرز تقسیم سپاهیان را استحضار دارید از هرصد نفر۵ نفر ممتازند که اجازه انتخاب محل با خودشان است و بقیه افراد اجباراّ باید بروند بآن نقاط وخدمت کنند منظور این لایحه اشخاصی است که بآن نقاط بروند اگر داوطلب خدمت بودند از این مزایا استفاده خواهندکرد.
رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- آقای آموزگار پیشنهادی تقدیم کردند که بظاهر پیشنهاد ساده‌ای است ولی همانطریکه آقای دکتر آزاد برای همه ما اهمیت یک کلمه فقط استفاده از رآکتور را روشن کردند این پیشنهاد هم جا دارد درتمام لوایح دولت بررسی بشود آیا ما می‌خواهیم در بلوچستان، مکران، سیستان نقاط ساحلی که بر اثر غفلتهای گذشته کمبودهائی دارند در ردیف سایر نقاط و پیشرفتهای فعلی کشور در آنجا هم توفیق حاصل بکنیم یانه؟ اگر می‌خواهیم باید قیمت آنرا هم بدهیم. تردیدی نیست که فرمایش تیمسار سپهبد از نظر مقررات ارتش مورد قلول و احترام همه ماست ولی جنابعالی خدمت کرده و سابقه و تجربه دارید و می‌دانید در گرمای ۴۵ درجه حرارت نمی‌شود مثل ۱۶درجه حرارت مطبوع زیر درخت سبز و گل و بلبل خدمت کرد. باید تشویقی باشد پول داده بشود همه جور امیدواری داده بشود تا آن فرد داوطلب از جان خودش مایه بگذارد تصویب نفرمائید ما زوری نداریم، ولی یک چیز است که زور ماست آن عشق و علاقه همه نمایندگان و تشخیص خود شما است که یادآوری می‌کنم آن پنج درصد، تیمسار مثل شما و من هنوز مویش سفید نشده که تمام مسائل را تحت الشعاع عقل واحساسات قرار بدهد هزارویک عوامل دیگری بشری هست که من و شما هم اگر بودیم طبعاّ وقتی سپاهی ممتاز بودیم معلوم نبود این نقاط را انتخاب بکنیم این من و شما هستیم که از این قبیل تشویقها استفاده می‌کنیم و او را روانه آنجائی بکنیم که همه مان آرزومند هستیم پیشرفت بکند اگر تصویب بفرمائید برنامه‌های دولت برای پیشرفت آن سامان تحقق پیدا می‌کند تصویب نفرمائید چاره‌ای نداریم.
قراچورلو- آقای رامبد با توضیحی که فرمودید این ۵% مازاد بر سهمیه است.
رئیس- نظر دیگری نسبت به این پیشنهاد نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ آقای آموزگار بفرمائید.
محمدعلی آموزگار- مطالبی که لازم بود در شور اول وهم در این جلسه بعرض رساندم. البته تقاضای بنده از دستگاههای مملکتی این است که کوشش کنند که به نقاط دور معلم بفرستند و حتی الامکان سپاهی کافی برای رفع احتیاجات محل از لحاظ کار آموزش و پرورش و کار بهداشت به استان ساحلی، استان بوشهر، سیستان و بلوچستان بفرستند و تذکری که در کلیات آخر داشتم و خیال می‌کنم یک اشتباه چاپی است. روزی که این لایحه در کمیسیون برای شور دوم مطرح بود پیشنهاد آقای مهندس صائبی تصویب شد قبول شد که این جمله اضافه شود «در استان سیستان و بلوچستان یا نقاط مشابه دیگری» منظور این بود که دولت بفکر نقاط سخت و دوردست که معلم و طبیب نمی‌رود باشد و امتیاز به سپاهیان انقلابی بدهد تا از وجود آنان در آن مناطق بهتر و بیشتر استفاده شود. یقین دولت در موقع انتخاب مناطق متوجه موضوع خواهد بود و تمنا دارد در درجه اول استان ساحلی مورد نظر قرار گیرد و بهر حال هر وقت خواست چنین امتیازی به سپاهیان بدهد حتماّ باید آن مناطق از نقاط دوردست و سخت و محتاجی باشد که از وجود سپاهیان بهره مند گردند. تصور می‌رود در موقع چاپ گزارش جمله نقاط مشابه از قلم افتاده است که تقاضای تصحیح آنرا دارم.
رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون برنامه راجع بتأمین اعتبارات عمرانی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور وارسال به مجلس سنا
۸- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون برنامه راجع بتأمین اعتبارات عمرانی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور وارسال به مجلس سنا.
رئیس- گزارش یک فوریتی تأمین اعتبارات عمرانی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون برنامه بمجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسه روز شنبه ۱۳۵۳/۴/۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۷۴۱۰ مورخ ۱۳۵۳/۴/۴ دولت راجع بتأمین اعتبارات عمرانی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۳/۴/۴ تقدیم و فوریت آن در همان جلسه به تصویب رسیده و بشماره ۱۲۵۰ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- بدولت اجازه داده می‌شود علاوه بر اعتبارات سرمایه گذاری ثابت مصوب سال ۱۳۵۳ در قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۲ و بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور مبلغ دوازده میلیارد ریال از محل درآمد عمومی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور در سالهای ۱۳۵۳ و ۱۳۵۴ بمصرف برساند و در بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۳ و بودجه سال ۱۳۵۴ کل کشور منظور نماید.
- تبصره ۱- توزیع اعتبارات مزبور بین استانها و فرمانداریهای کل کشور بر اساس ضوابط و سیاستهای مشخص در برنامه عمرانی پنجم توسط سازمان برنامه و بودجه صورت خواهد گرفت و سازمان برنامه و بودجه ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ تصویب این قانون میزان اعتبارات تفکیک شده را به کلیه انجمنهای استان ابلاغ خواهد کرد.
- تبصره ۲- توزیع اعتبارات بین شهرستانهای هر استان و فرمانداری کل بر اساس جمعیت و احتیاجات ضروری محل به پیشنهاد دفتر برنامه و بودجه استان و تصویب انجمن استان صورت خواهد گرفت مشروط به اینکه حداکثر بیش از پنج درصد کل اعتبار برای شهرهای مراکز استان و ده درصد برای شهرهای مراکز فرمانداریهای کل بمصرف نرسد.
- تبصره ۳- انجمن شهرستان اعتبار تخصیصی از طرف انجمن استان را باجلب نظر نماینده یا نمایندگان آن شهرستان در مجلس شورای ملی و با رعایت ضابطه زیر بین شهرها و روستاهای شهرستان تقسیم می‌نماید.
حد اقل۵۵ درصدازاعتبار برای برنامه‌های روستا وبقیه برای برنامه‌های شهری بین شهرهای حوزه شهرستان تقسیم می‌گردد. تعیین برنامه و محل اجرای طرحها در شهرها و همچنین روستاها با انجمن شهرستان می‌باشد.
- تبصره ۴- طرحها باید بر اساس اولویت و ضرورت تنظیم و منطبق با یک یا چند فصل از فصول مندرج در قسمت هشتم قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۲ و بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور باشد. انجمن شهرستان می‌تواند درتنظیم طرحها از همکاری دفتر برنامه و بودجه مرکز استان استفاده نماید.
- تبصره ۵- تهیه و اجرای طرحهای مربوط بشهرها با توجه به نقشه‌های جامع وهادی مصوب شهر در صورت وجود این نقشه‌ها و در هر صورت در داخل محدوده خدماتی پنج ساله مصوب با تصویب و نظارت انجمن شهر صورت خواهد گرفت.
- تبصره ۶ –وجوه تخصیص داده شده برای اجرای این قانون در اختیار استانداران و فرمانداران کل گذارده می‌شود. صورت برنامه‌ها و طرحهای مصوب انجمنهای شهرستان برای اجرا به استاندار یا فرماندار کل ابلاغ می‌شود. استاندار یافرماندار کل مکلف است حداکثر ظرف ده روز موافقتنامه اجرای طرحها را که رئیس انجمن استان و مسئول دفتر برنامه و بودجه امضاء نموده‌اند طبق آئین- نامه اجرائی تبصره ۲ ماده ۱۵ قانون برنامه و بودجه کشور دستور اجرا به دستگاه اجرائی ذیربط بدهد. استاندار یافرماندار کل در صورت لزوم می‌تواند با تصویب انجمن استان دستگاه مجری طرح را تغییر دهد.
- تبصره ۷- بمنظور اجرای این قانون وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی مربوط مکلفند بنا به درخواست استانداران و فرمانداران کل نسبت به تجهیز سازمانهای خود درآن مناطق اقدام نمایند.
دولت مکلف است در شهرهائی که فاقد نقشه هادی می‌باشند در اجرای تبصره ۵ این قانون نسبت به تهیه و تصویب نقشه‌های مذکور اقدام نماید.
- تبصره ۸- نظارت بر حسن اجرای طرحهای موضوع این قانون با انجمنهای تصویب کننده طرحها و دفتر برنامه و بودجه استان و فرمانداری کل خواهد بود.
مخبرکمیسیون برنامه – دکتر طهمورث فروزین.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه روز شنبه ۱۳۵۳/۴/۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به تأمین اعتبارات عمرانی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور را مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که بعداّ مورد تأیید کمیسیون برنامه قرار گرفت تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه – صدری کیوان.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای ادیب سمیعی بفرمائید.
ادیب سمیعی- در شرفیابی نمایندگان انجمنهای شهر حضور بندگان اعلیحضرت، اعلیحضرت فرمودند شما باید بدانید کاری که صورت گرفته یک کار ظاهرسازی نبوده است که بگویند در این مملکت انجمنهائی هست که اسم بی مسمائی داشته باشند، بلکه قصد وهدف ما بطوریکه می‌دانید اینست که امور عمرانی و اجتماعی مردم بخودشان واگذار شود و این مطابق با فلسفه انقلاب ماست که صحبت از اقتصاد دموکراتیک و دموکراسی اقتصادی و سیاسی می‌نماید. از تاریخ تأسیس انجمنها و شهرداریها که مقارن با مشروطیت ایران است در هیچ دورهای از ادوار گذشته مثل دوران درخشان امروزی تا این اندازه توجه بمسائل شهری و پیشرفت برنامه‌های عمرانی و توجه به شهرداریها و تأمین زندگی کارکنان شهرداریها و بالا بردن سطح دانش و بینش انجمنها، مبذول نشده است (صحیح است) تأمین این اعتبار اگر برای مشارکت دادن مردم و عدم تمرکز باشد باید عرض کنم که در این سالهای اخیر دولت حزبی ما اقدامات بسیار مهمی برای بهبود وضع شهرداریها انجام داده است. در سال ۴۲ که عوارض دروازه‌ای ملغی گردید، استحضار دارید که میزان عواید جایگزین عوارض دروازه‌ای ۹۷ میلیون تومان بود ولی امروز این مبلغ به ۲۶۹ میلیون تومان رسیده است.
همینطور عوارض قند و شکر که مبلغ ناچیزی بود امروز به مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان رسیده است.
در سال گذشته خانمها و آقایان تصویب فرمودند که۱/۲ /۲۱ درصد سهام ادارات که از درآمد مستمر شهرداریها پرداخت می‌شد، موضوع ماده ۶۸ قانون شهرداری، دولت در بودجه خود منظور کرد و کمک بزرگی به شهرداریها شد. در قانون برنامه پنجم باز ملاحظه فرمودید که اعتبارات عمرانی شهری که در برنامه چهارم ۹ میلیارد ریال بود در برنامه پنجم به ۳۳ میلیارد ریال افزایش پیدا کرد و همچنین در برنامه عمران روستائی که در برنامه چهارم ۱۱ میلیارد ریال بود، ۳۷ میلیارد ریال اضافه شد.
خوشوقتم که باطلاع همکاران محترم برسانم در ۱۵ روز گذشته اطلاع حاصل شد که ۷۲ میلیون تومان برای شهرداریها حواله گردید و این مبلغ غیر از عوارض دروازه‌ای است که از طرف وزارت کشور حواله می‌شود.
باز هم هفته گذشته ۹۲ میلیون تومان مجددّ به نسبت جمعیت استانها در اختیار استانداران گذاشته شد که صرفاّ بمصرف عمران شهری برسد. گذشته از بهبود وضع مالی شهرداریها دولت حزبی ما در جهت رفاه و تأمین زندگی کارمندان قدمهای مؤثری برداشته است. از زمان تأسیس شهرداریها، استحضار دارید که کارکنان شهرداریها وضع نابسامانی داشته‌اند خوشبختانه آئین نامه استخدامی کارکنان شهرداریها، آئیننامه اشتغال در مشاغل کارگری آئیننامه بازنشستگی و آئیننامه ترمیم حقوق شهرداران همینها مسائلی است که در چند سال اخیر به تصویب رسیده است و باعث تأمین خیال و رفاه حال کارمندان شهرداریها شده است.
اختصاص مبلغ ۱۲ میلیارد ریال برای عمران روستاها و شهر اگر از لحاظ مبلغ قابل توجه باشد در این برنامه آنچه که بیشتر مورد توجه است شخصیت دادن و به حساب آوردن افرادی است که در انجمنها بنام نمایندگان مردم انجام وظیفه می‌کنند. آقای نخست وزیر در کنفرانس شهرداران در تبریز فرمودند: در تصویری که شاهنشاه از دموکراسی ایران ترسیم فرمودند انجمنهای شهر و شهرستان موضع مهمی را اشعال کرده‌اند و چون این انجمنها پایه‌های مهم دموکراسی هستند بنابراین اعضای انجمنها را باید سخت بیاری گرفت.
در این لایحه انجمنهای شهر و شهرستان به یاری گرفته شده‌اند و با نظر و صلاحدید و باتوافق آنها برنامه‌ها و طرحهای عمرانی بمرحله اجرا درمیآید. در اینجا روی سخنم با انجمنها است گرچه انجمنهای ما خیلی بهتر از گذشته کار می‌کنند و منافع اجتماع را بر منافع شخصی ترجیح می‌دهند و موقعیت حساس مملکت را درک کرده‌اند، اما با تصویب این لایحه بایستی با یک کارنامه درخشانتر با یک شخصیت بارزتری از بوته آزمایش درآیند و نشان دهند که قابلیت و شایستگی قبول مسئولیت اجرای این برنامه‌ها را داشته‌اند. باز آقای نخست وزیر در کنفرانس شهرداران در تبریط خطاب به انجمنهای شهر گفتند: اگر می‌خواهید پایگاه شما در میان مردم محفوظ بماند تبعیض را در امور شهری رواندارید تا اعتبارات و خدمات شهری عادلانه بین مردم شهرها تقسیم شود. امیدوارم انجمنهای شهر ما بکمک اطلاعات و در اثر کمک مالی دولت بتوانند پایه‌های یک زندگی مرفه و صنعتی آینده کشور را استوار سازند و بیش از گذشته رضایت خاطر رهبر اندیشمند مملکت و مردم حوزهانتخابیه خود را فراهم سازند. جناب آقای الموتی من در حاشیه عرایضم توجهی به خود لایحه دارم و آن اینست که نظر مقامات مسئول و مالی مملکت را به یک نکته جلب می‌کنم. در شورای حزبی در آذربایجان شرقی نمایندگان انجمنهای شهر تبریز گلایه داشتند که مبلغ ۵۰ میلیون ریال در اختیار انجمن گذاشته بودند برای احداث خط کمربندی و برنامه‌های دیگر ولی بخاطر کوتاه بودن فصل کار و بخاطر مشکلاتی که در جریان بود سازمان برنامه این اعتبارات را مسدود ساخت، خواستم توجه همکاران عزیز را به این مسئله جلب کنم. البته این یک نظری است و ممکن است مصداق پیدا نکند ولی معذلک بحث در آن ایرادی ندارد. اگر در سال ۵۳و۵۴ در اثر محدودیت منابع انسانی یا منابع فنی یا سایر عوامل دیگر استفاده از اعتبارات امکانپذیر نباشد راهی را انتخاب کنند که باقیمانده اعتبارات در سال ۵۵ یا ۵۶ قابل استفاده باشد. برای اینکه انجمنهای ما طرحهائی تهیه می‌کنند و بعداّ اگر این منابع مسدود شود ممکن است اجرای این طرحها بعهده تعویق بیفتد. استدعای دیگرم راجع به تبصره ۳ است که حداقل ۵۵ درصد از این اعتبار برای برنامه‌های شهری در اختیار انجمن شهر قرار بگیرد. در لایحه دولت این مبلغ ۵۰ درصد بود ولی در کمیسیون برنامه ۵۵ درصد شد یعنی ۵ درصد اضافه شد، مانعی هم ندارد اما این در شأن مجلس است که معلوم کند که هر حداقلی ممکن است حداکثری هم داشته باشد بنابراین ممکن است بجای ۵۵ درصد ۸۰ درصد از اعتبارات بمصرف روستاها برسد، من از این عبارت اینطور استنباط می‌کنم خواستم این عبارت «حداقل» حذف شود و همان ۵۵ درصد منظور باشد. بهرحال که از دولت جناب آقای هویدا نخست وزیر باید سپاسگزاری کرد که همیشه در تأمین قوه مالی شهرداریها اقدام کرده‌اند. امیدوارم انجمنهای ما باصرف این اعتبارات شایستگی خود را بنحو بهتری بانجام برسانند (احسنت).
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- با اجازه مقام ریاست، لایحه‌ای که امروز در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح است بعقیده فراکسیون پارلمانی ما، حزب ایران نوین، یکی از بهترین لوایحی است که از طرف دولت خدمتگزار هویدا به مجلس تقدیم شدهاست و این لایحه موجب خواهد شد این واحدهای دموکراتیک که در سایه اندیشه شاهنشاه ما که فرمودند کار مردم بدست مردم سپرده شود، از یک تحرک و فعالیت بیشتر برخوردار بشوند (صحیح است). شاید از صدر مشروطیت بانیان مشروطیت ما علاقه داشتند که چنین انجمنهائی بوجود بیاید لوی متأسفانه بخاطر نبودن یک سیستم مترقی حزبی که بتواند این انجمنها را ارشاد و راهنمائی بکند، اگر انجمنهائی هم تشکیل می‌شد قرین موفقیت نبود ولی امروز بخاطر صمیمیت و طرز کار خوب این انجمنها دولت خوشحال است که این ۱۲ میلیارد را در اختیار مردم ایران بگذارد، چه در شهرها و چه در روستاها در مصرف این پولها نظارت داشته باشند تا از این پولها برای آبادانی و نوسازی مملکت استفاده بیشتر و صحیحتری بشود، نکات روشنی در این لایحه است، علت اینکه آقای ادیب سمیعی این اعتبارات به سال ۵۳و۵۴ اختصاص داده شده و بیش از این از لحاظ مدت توسعه داده نشده است این است که واقعاّ از این اعتبارات استفاده شود و در سال بعد هم دولت مکلف باشد اعتبارات جدیدی بدهد. بنظر من این اعتبارات هنوز هم برای نوسازی روستاها و شهرها کافی نیست. ما از دولت می‌خواهیم که برای سالهای بعد اعتبارات مشابه یا مبلغ زیادتری بمجلس پیشنهاد بکند. اگر ما می‌دانستیم واقعاّ جذب این اعتبارات در سال جاری امکانپذیر است مدت را محدود می‌کردیم و پیشنهاد می‌دادیم که این اعتبارات در سال ۵۳ بمصرف برسد و دولت مکلف باشد برای سال ۵۴ اعتبار تازه‌ای پیشنهاد کند.
این توسعه دادن استفاده از این اعتبارات برای سال ۵۳ از اینجهت است که اگر مقداری در سال ۵۳ جذب نشد، که مسلماّ جذب نخواهد شد، در سال آینده بتوانند بقیه آنرا بمصرف برسانند. نکته دیگری که چندین بار مورد مذاکره قرار گرفت واقعیتی است که اکثر نقاط مملکت ما احتیاج به این قبیل کمکها دارند ولی مسأله ۵ درصد مرکز استانها و ۱۰ درصد مرکز فرمانداریهای کل این تغییری است که در کمیسیونهای مجلس داده شده است و صحیح هم هست. از اینجهت است که شاید در گذشته مقدار زیادی از اعتبارات مملکت در مرکز استانها بمصرف رسیده و الآن از منابع دیگری بمرکز استانها کمک می‌شود. شهرهای مختلفی هست که اگر بخواهید یک یک خواهم گفت. اینطور فکر شد برای اینکه باز هم دستگاههای اجرائی در سطح استانها این اعتبارات را در مرکز استانها بمصرف نرسانند. این ۵ درصد قید شده است که حداکثر پولی که در مرکز استانها بمصرف می‌رسد بیش از ۵ درصد نباشد. البته ممکن است در بعضی از استانهای جدید که بوجود آمده این ۵ درصد ایجاد اشکال کند ماهم قبول داریم. ولی چون یک فکر انقلابی بود بناچار در لایحه گنجانده شد ولی تغییری در کمیسیونهای مجلس با نظر نمایندگان محترم داده شد که به فرمانداریهای کل ده درصد داده شود بنظر من یک کار اصولی است. مطلب دیگری که کراراّ مورد توجه همکاران ما بود ماده ۱۵ قانون برنامه است که نمایندگان در برنامه‌های عمرانی پیشنهاد بدهند و نظارت داشته باشند که متأسفانه در گذشته خیلی زیاد مورد عنایت قرار نمی‌گرفت، برای اینکه دستگاههای برنامه ریزی مملکت برنامه‌ها را قبلا تنظیم می‌گردند ولی در این لایحه بخصوص قید شده از نظر نمایندگان محترم و طرحهائی که هر نماینده‌ای برای حوزه انتخابیه اش که برای آسایش مردم این مملکت است دارد، از این طرحها استفاده بشود وچه امروز در جلسه پارلمانی و چه موقعی که در کمیسیون بودم این افتخار را دارم که با کمال افتخار و سربلندی عرض بکنم که نظر نمایندگان محترم مجلس و مجلسین در اجرای برنامه‌های عمرانی بتصدیق کارشناسان برنامه بیش از پیش موجب بهبود این برنامه‌ها و پیشرفت کارهای عمرانی مملکت بوده و دولت حزبی ما، سعی دارد از این نیروی فعال و سازنده نمایندگان مجلسین مثل سایر برنامه‌های استانها و شهرستانها که انجمنهای شهر و شهرستان در برنامه‌های سازندگی آن شرکت دارند استفاده بکند و ما از دولت متشکر هستیم که لایحه را با رعایت این نکته به مجلس داده است (صحیح است) و از کمیسیون برنامه سپاسگزاریم که این را صریحاّ در خود لایحه ذکر کرده‌اند. نکته دیگری در این لایحه هست و مورد بحث قرار می‌گیرد اشاره به قدرت انجمنهای شهر و شهرستان است خیلی از زارعین و کشاورزان به عضویت این انجمنها از حوزه انتخابیه خود ما انتخاب شدند اینها کراراّ بما مراجعه می‌کردند که ما در انجمن هستیم پیشنهادهائی دائماّ می‌دهیم ولی چون اعتبار نیست پیشنهادهای ما معوق می‌ماند ولی از امروز با تصویب این لایحه زارعینی که از دورترین نقاط این مملکت در این انجمنها شرکت میکرده‌اند می‌توانند نقش اصلی و سازنده خود را کاملاّ اعمال کنند و نشان بدهند و ما متشکر خواهیم شد که این نمایندگان بتوانند در این آزمایش که بنظر من یک آزمایش بزرگ تاریخی در امر سپردن کار مردم بمردم است نقش ارزنده‌ای داشته باشند و بخصوص این نمایندگان می‌توانند احتیاجات مردمی را که آنها را بنمایندگی انتخاب کرده‌اند انجام بدهند نکته‌ای که باز در این لایحه هست نقشه هادی و جامع شهر است که کراراّ مورد بررسی قرار گرفته است ومحدوده ۵ ساله در مذاکراتی که صورت گرفت جناب رامبد هم حضور داشتند در آن چند جلسه ساعتهای متوالی بحث کردند و خیلی از نظراتشان در این لایحه منعکس است و همانطور که جناب نخست وزیر اشاره کردند ایشان علاقمند بودند که قبل از تقدیم لایحه به مجلس نظر نمایندگان اقلیت هم در آن لایحه منظور شود آقای رامبد هم در آن جلسات تشریف داشتند و لایح ای که امروز مطرح است لایحه‌ای است که در اجرای اندیشه شاهنشاه بزرگ ما برای سپردن کار مردم به مردم و با استفاده از افکار همه نمایندگان اکثریت و اقلیت تهیه شده است بنابراین ما امیدوار هستیم که در اجرای این لایحه همه افرادی که در انجمنها هستند از اقلیت اکثریت در امر سازندگی، دولت را یاری کنند تا ما بتوانیم نتیجه بهتری از این لایحه بگیریم. علت اینکه به نقشه هادی و نقشه جامع و محدوده ۵ ساله اشاره شده است برای این است که از این پول استفاده صحیح بشود باز هم شهرداریها و انجمنها این پول را در خارج از محدوده استفاده نکنند و دولت رامکلف کرده است که نقشه هادی و جامع برای شهرهائی که لازمست تهیه کند مطلبی راکه باید بآن اشاره نموده و از دولت سپاسگزاری کنم این اجازه‌ای است که مجلس ایران به انجمنهای استان مخصوصاّ رؤسای انجمنهای استان در کار طرحها داده است که مثل استاندارها امضایشان قدرت اجرائی دارد و شاید بعضی از مأمورین اجرائی در استانها و شهرستانها خیلی از وجود انجمنها خوشحال نبودند این بزرگترین پاسخی است که دولت حزبی ما بدستگاه اجرائی داده است و بدانند دولت پاسدار انقلاب برای نمایندگان مردم تا آن اندازه احترام قائل است که امضای رئیس انجمن استان کنار امضای استاندارپای این طرحهای عمرانی خواهد بود و ما واقعاّ از دولت تقدیر و تشکر می‌کنیم که چنین فکری را در این لایحه مطرح کرده است (احسنت). یک نکته‌ای که شاید همه، در حوزه انتخابیه گرفتار هستیم، متأسفانه نبودن دستگاههای اجرائی است، فرق نمی‌کند مقاطعه کار یا دستگاههای مختلف، خیلی طرحها وقتی در روستاها پیاده شده یا مقاطعه کارها پولها را برده و فرار کرده‌اند یا دستگاههای اجرائی کار را متوقف کرده‌اند متأسفانه آنطور که لازم بود از این پولها استفاده نشده است با توجه به این نکات دولت در این لایحه اجازه داده بعد از تصویب، استاندارها می‌توانند مجریان طرح را عوض کنند اگر در دهی لوله کشی آب مطرح بود و یک دستگاه اجرائی نتوانست طرح را پیاده کند و یک مقاطعه کار دزد بود اجرای این طرح را واقعاّ بدستگاه دیگری بدهند که بتوانند آن طرح را پیاده کند. این ظارتی که به انجمنهای شهرستان داده می‌شود بسیار مهم است و ما معتقدیم با نظارت انجمنهای شهرستان از این پول حداکثر استفاده خواهد شد و ما نمایندگان مجلس واقعاّ وظیفه دار هستیم در ارشاد این انجمنها همکاری بکنیم تا انشاءالله دولت بتواند از این اعتبارات حداکثر بهره و استفاده را در راه نوسازی ببرد. بنابراین بنده وظیفه خودم می‌دانم باز هم از دولت حزبی خودمان دولت هویدا تشکر بکنم و امیدوار هستم باهمکاری و خودیاری همه مردم ایران وضع به صورتی بشود که این اعتبارات، جناب ادیب سمیعی، در سال ۵۳ جذب شود و در سال ۵۴ هم اعتبارات تازه‌ای پیشنهاد کنند مسلماّ در شهرها جذب این اعتبارات سهلتر است برای اینکه شهرها مجهز نیستند ولی مجهز نبودن روستاها نباید موجب بشودکه از صرف این اعتبارات محروم بشوند. بمصرف رساندن این اعتبارات علاوه بر خودیاری مردم و همکاری انجمنهای شهر و شهرستان و استان احتیاج به همکاری صمیمانه همه نمایندگان ملت دارد که مسلماّ ما می‌کوشیم وظیفه خودمان را انجام بدهیم تا در انجام این کار که کاری است مهم و آزمایشی برای مملکت انشاءالله همه ما موفق و پیروز باشیم (احسنت).
رئیس- آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور- لایحه‌ای که امروز مورد شور نمایندگان مجلس شورای ملی قرار گرفته از چند جهت قابل اهمیت است و من فکر می‌کنم امروز بمناسبت این لایحه برای اولین بار نکات مشترکی بین عرایض من و فرمایشات نمایندگان اکثریت وجودداشته باشد. اهمیت این لایحه در آن است که برای اولین بار انجمنهای شهرستان و استان در کارهای اجرائی و تصمیم نسبت به سرنوشت آن منطقه از نظر عمران و آبادی برنامه‌های توسعه به بازی گرفته می‌شوند بآنها حق مداخله داده می‌شود و می‌توانند این جماعت در جهت رفع نیاز واقعی منطقه که بحق می‌شود گفت خود آنها بهتر از برنامه ریزان این نیازها را تشخیص می‌دهند اعتباراتی در اختیار دارند و در کار شهرستان مداخلی می‌کنند. مسئله دوم اهمیتی است که من خوشبختانه در توجیه رئیس دولت از این لایحه در فرمایشات ایشان دیدم و آن توجه به گسترش مناطق غیر از مرز استانها است اصطلاح بسیار قشنگی بود و واقعاّ این توجه بنظر من ضرورت کامل دارد و چقدر خوب است که انجمنهای استان و شهرستان واقعاّ با همین هدف برنامه را تا آخر دنبال کنند یعنی توجه به نقاط عقب افتاده تر، توجه به مناطقی که نیاز بیشتر دارند و امید من این است کسانی که برای اولین بار در انجمنهای محلی شهرستان و استان این اختیار بهشان داده می‌شود فارغ از هر نوع تعصب درجهت نیاز و احتیاج همه منطقه تصمیم بگیرند واقعاّ فکر کنند رسالتی دارند و با اجرای صحیح این برنامه‌ها اصالت کار خودشان را ظاهر می‌کنند بهمین مناسبت بر خلاف آنچه همکار محترم جناب ادیب سمیعی فرمودند کمیسیون برنامه نظر داشت که مسئله مهم عمران روستاها با ذکر کلمه حداقل ۵۵ درصد بتصویب برسد تا انجمنها در مناطقی که واقعاّ نیاز بیشتر است امکان صف اعتبار زیادتری را داشته باشند. یک مسئله را بنده اینجا باید بشکافم همه همکاران باید این عنایت را داشته باشند که عمران در روستا و انجام برنامه‌های روستائی ضمن اینکه آبادانی در آن منطقه بوجود می‌آورد برای شهرها هم کمک است ما در شرایط کنونی ضریب مهاجرت به شهرها را داریم ضریبی واقعاّ خطرناک، که هر روز مشکلات شهری را اضافه می‌کند و من تصور می‌کنم صرف هر مقدار بیشتر از این برنامه در روستاها برای تأمین شرایط زندگی سالم منطبق با رشد فکری و اجتماعی امروز مردم، کمکی است به جلوگیری از مهاجرت به شهرها اما مسئله بسیار مهم که من تقاضا دارم جناب دکتر یزدان پناه وزیر محترم مشاور این نظرات ما را در هیئت دولت مطرح بفرمایند. اولاّ ضرورت تجدید نظر بیشتر در دفاتر فنی برای کمک بمناطقی است که متأسفانه از نظر نیروی انسانی محرومیت بیشتری دارند و ضرورت دارد که در مناطق هرچه عقب افتاده تر دفتر فنی مجهزتر و در استانهای هچه عقب افتاده تر تشکیلات فنی وسیعتر باشد برای اینکه ما آرزو داریم با اجرای چنین برنامه هائی بمرحله‌ای برسیم که رشد هماهنگ در سراسر کشور برای ورود به دوره تمدن بزرگ داشته باشیم. مسئله دیگر که تقاضا دارم عنایت بفرمائید تأمین مصالح ساختمانی برای اجرای پروژه‌ها در مناطق دورافتاده است این مسئله خیلی در اجرای چنین لایحه و برنامه‌ای اهمیت دارد چون در شهرها و مراکز استان دسترسی بمصالح ساختمانی بخصوص سیمان هست و من فکر می‌کنم حال که دولت شما برای توزیع و تأمین سیمان مورد احتیاج برنامه‌ها طرحهائی دارد اقداماتی کرده تعهداتی دارد حتماّ این تعهدات را نسبت به مناطق روستائی و نقاط عقب افتاده بیشتر انجام بدهد چون آنها هستند که برای هر کار عمرانی کوچک ساختن یک پل احتیاج دارند به مصالح ساختمانی، احتیاج دارند به سیمان و اگر چنین مصالحی برای آنها تأمین نشود در حکم اینستکه برنامه بسیار مفیدی بلااثر بماند. مسئله دیگری که تذکرش را لازم می‌دانم، شاید در قلب فرمایشات آقای دکتر الموتی این مطلب بود، ایجاد امکانات برای جذب چنین اعتباراتی در سال جاری، تا ما بتوانیم با استفاده از این تجربه در سالهای آینده این برنامه را با وسعت بیشتر ادامه بدهیم در اینکار جناب یزدان پناه واقعاّ دقیقه‌ای وقت نباید تلف شود. چون در اکثر مناطق مملکت ما از فصل ساختمان و فصل عمران بیش از ۴و۵ ماه باقی نمانده است. در حواله کردن این اعتبارات، کاغذ بازی، حواله، تعهد از خزانه خواستن و این نوع تشریفات بایستی حذف شود. بنظر من بایستی ضمن ابلاغ اعتبار هراستان وقتی ما پول در خزانه داریم مبلغ آن به بانک محل حواله بشود، چه در حساب بانک ملی تهران شما پول داشته باشید چه در حساب بانک ملی کرمان، چه فرق دارد؟ این اعتبار را بایستی همزمان با ابلاغ اعتبار واقعاّ حواله بکنید که دیگر استانداران و فرمانداران و دفاتر فنی عذری یا بهانه‌ای برای اینکه بگویند اعتبار نرسیده است نداشته باشند.
با تمام سعه صدری که دولت در تقدیم این لایحه بخرج داده است، باز متأسفانه می‌بینیم که اگر و مگری که دفاتر سازمان برنامه به لایحه اضافه کرده‌اند، درست و پای کار در سطح روستاها را می‌بندد. تبصره ۶ این لایحه بنظر من ضوابط زیادی است، ضوابط کند کننده کا است واقعاّ بایستی در صرف این اعتبارات در مرحله اول تکمیل کارهای نیمه تمام مورد توجه باشد. در مرحله دوم کارهائی نظیر راه روستائی مورد توجه باشد که سطح اشتغال را در مناطق روستائی بالا ببرد. این اعتبارات به سطح زندگی روستائیان ما به سطح درآمد روستائیان ما کمک بکند با قیمت ارزانتر با کاریدی بتوانند از وقت اضافی که همیشه در روستاهای کشور ما وقت تلف کرده زیاد دارند برای فعالیت در عمران روستاها استفاده کنند. بطور قطع بازده چنین لایحه‌ای نه تنها از نظر صرف این هزینه در مناطق و شهرستانها نه تنها در دادن واقعاّ شخصیت و اختیار به انجمنهای شهر کمک می‌کند، من بشما عرض می‌کنم جمع آوری عکس العمل این برنامه در برنامه ریزی آینده سازمان برنامه شما تأثیر فوق العاده خواهد داشت بشرطی که چشم و گوش باز کنید هر قدر به مقام علمی این برنامه ریزان احترام گذاشته می‌شود به جنبه تجربه مردم محلی و صاحب درد هم احترام بگذارند واهمیت بدهند.
به این کیفیت من فکر می‌کنم بزرگترین نتیجه‌ای که از این لایحه می‌گیریم، تصحیح برنامه‌های ما است، تصحیح اشتباهات در برنامه‌ها است و بدست آوردن مقدار اطلاعات نسبت به نیاز واقعی در مناطق مختلف مملکت در زمینه نقشه‌های جامع و هادی، من امیدوارم که وزارت کشور و سازمانهای فنی شورای شهرسازی و تشکیلاتی که مربوط به این کا رهست، وظایف خودشان را بر اساس اصول فنی انجام بدهند، چون بحق نمی‌شود منکر جنبه‌های فنی کار بود. ولی واقعاّ آقایان اگر بخواهید نقشه‌های جامع شهرستانها مثل نقشه جامع شهر تهران پیاده بشود همان بهتر که نشود ببینید چه مشکلاتی برای مردم شهر تهران با خاصه خرجی در نقشه جامع فراهم کردند. من امیدوارم در تهیه این نقشه جامع و هادی شهرستانها دور از نظر پاره‌ای از مهندسین مشاور و مقاطعه کاران نقشه کش که اکثراّ برای جیب خودشان نقشه می‌کشند، نقشه هائی تهیه بشود که متضمن منافع و مصالح مردم بشود. در پایان عرایضم از اینکه بمراکز فرمانداریهای کل عنایت فرمودند و سهم بیشتری در نظر گرفتند تشکر می‌کنم. چون واقعاّ در این فرماندارهای کل با ضوابطی که از این لایحه داریم با ده درصدی که منظور شده با سهم شهرستانهای تابع فرمانداری از مرکز فرمانداری بیشتر خواهد بود. در صورتیکه در این نوع فرمانداریها و استانهای جدید نیازها با نیاز شهرها تفاوت زیادی ندارد. بنده از توجه دولت نسبت بهعمران مناطق عقب افتائه با آوردن این لایحه تشکر می‌کنم. امیدوارم جنبه اجرائی این لایحه سرمشق بسیارخوبی باشد که ما بتوانیم در سالهای آتی با اعتبارات بیشتر از این طریق که خیلی بحالت دموکراتیک، نزدیکتر است به عمران و آبادی شهرهای خودمان کمک کنیم (احسنت).
رئیس- آقای دکتر بیگلری بفرمائید.
دکتر بیگلری- جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند، لایحه ۱۲ میلیارد که حقیقتاّ کمک بهانجمنهای شهرستانها است آنقدر قابل اهمیت است که از هر نقطه نظر، اظهار نظر و بحث شود، باز کار اضافه و تازه‌ای نشده است همانطور که استحضار دارید، در طی سالهای کوتاه انقلاب، آنقدر وقایع بزرگ وشادی آور در این کشور رخ داده است که انسان واقعاّ درمیماند کدامیک را بستاید یا کدامیک را از دیکری بزرگتر و برتر بداند، حقیقتاّ سخنران حیران است که از حاکمیت مطلق ملت بر منابع نفتی بگوید یا از محو فئودالیزم، از ایجاد سدهای عظیم یاد کند یا قراردادهای بزرگ اقتصادی و بازرگانی و یا از این واقعه کاملا جدید مسافرت شاهنشاه ایران به کشور فرانسه که موجب تغییرات عظیم حتی در موازنه پرداختهای یک کشور بزرگ صنعتی جهان گردید.
باور کردن این امر که ما در ایران رآکتور اتمی خواهیم داشت امر آسانی نیست اما واقعیت دارد. ایران که در گذشته احتیاج به وام، وامهای خارجی داشت امروز وام می‌دهد. وامهای بزرگ به کشورهای نیازمند اعطا می‌کند این امر هم حقیقت دارد. واقعاّ هر ایرانی چنان احساس سرافرازی می‌کند که گوئی توفیقهای انقلاب گرد حقارتهای دوران سیاه تاریخ را از سر و روی او شسته و پاک کرده است. امروز هر ایرانی برای خود احساس رسالتی می‌کند که مسئولیت او را از سرحد کشورش به خارج از مرزها توسعه می‌دهد. بعبارت کوتاه ایران از عظمت دوران باستان، گذشته و بدوره‌ای رسیده است که در خور چنین کشور افتخارآفرینی است (احسنت).
ما اینهمه را از که داریم؟ رهبر خردمندی که شعاع دانش و جهان بینی او جهان را روشن ساخته است. ما ملت امروز ایران بحق باید از هر لحظه و ثانیه برای اجرای فرامین شاهنشاه بزرگ خود استفاده کنیم و بعمر جاودان و دوام و بقای خاندان سلطنت دعا کنیم.
بنده قصدم بیان تمام توفیقهای عظیمی که در ظل حمایت و رهبری شاهنشاه خردمند ایران بدست آمده نبود. منظورم این بود که از وقایع بزرگی که در ایران اتفاق افتاده و طنین آن در جهان پیچیده است خلاصه‌ای بازگو کنم و توجه همکاران را باین نکته معطوف دارم که انقلاب ایران نه فقط در جهت احقاق حقوق ملت ایران در جهان قدمهای بزرگ برداشته است بلکه از نظر معنوی نیز برای ملت ایران هدیه‌های آسمانی با خود آورده است (صحیح است).
در سال ۱۳۴۹ کمیسیونهای کشور مجلس سنا و شورای ملی قانونی را تصویب نمودند که پس از توشیح ملوکانه بمرحله اجرا درآمدو حاصل آن تشکیل انجمنهای شهرستان و استان بود. بعبارت دیگر حدو ۱/۲ ۳ سال قبل این انجمنها تشکیل شدند و برای اولین بار در تاریخ مشروطیت ایران این انجمنها که قبلا بنام انجمنهای ایالتی و ولایتی نامیده شده بودند، بنام انجمنهای شهرستان و استان شروع بکار کردند.
شاهنشاه آریامهر، ۸ سال قبل ازآن در پیام خود بمناسبت جشن مشروطیت سال ۱۳۴۱ چنین فرمودند:
«همچنانکه تقلید سطحی از ظواهر تمدن غربی کافی نیست تا ما را ازماهیت واقعی این تمدن، یعنی از ترقیات علمی و اجتماعی آن، برخوردار سازد، اکتفا به ظواهر دموکراسی یعنی صرفاّ داشتن دو مجلس مقننه نیز برای استقرار دموکراسی حقیقی کفایت نمی‌کند، بلکه برای تأمین این منظور می‌باید این اصل را از اساسی ترین پایه و زمینه حکومت مردم بر مردم بمورد اجرا گذاشت، تا در نتیجه هر فردی از افراد بتواند از رشد معنوی و اجتماعی که برای سهیم بودن او در اداره امور و سرنوشت کشور ضروری است، بهره مند گردد.
قدم اول در این راه، تشکیل انجمنهای روستاها و سپس انجمنهای شهرستانها و استانها و حتی المقدور سپردن کلیه امور مربوط به مردم به خود مردم است.
بدین مناسبت دولت مأموریت دارد که با توجه بدین اصول هرچه زودتر دموکراسی واقعی را در مملکت تعمیم و توسعه دهد و زمینه تکامل مشروطیت ایران را به مفهوم حقیقی آن فراهم سازد.»
و دولت خدمتگزار حزبی هم مسلک جناب امیر عباس هویدا با این اندیشه گهربار شاهنشاه را بمرحله اجراء درآورد و مشروطیت ایران را تکامل بخشید.
اینک با اجازه همکاران ارجمند می‌خواهم قدری بیشتر وارد جزئیات امر شوم زیرا تصور می‌کنم آگاهی از آنچه می‌خواهم بعرض برسانم برای فردفرد همکاران عزیزم جالب خواهد بود چنانکه استحضار دارید، انجمنهای شهرستان و استان در مهرماه سال ۱۳۴۹، پس از یک انتخابات کاملا آزاد و نمونه تشکیل گردید. برگزاری چنین انتخابات عظیمی که طی آن ۲۵۰۰ نفر از مردم شهرها و روستاها بسمت نمایندگان انجمنها انتخاب شدند چنان خوب اداره و انجام شد که شاهنشاه آریامهر در این باره فرمودند:
«این مسلماّ الگو و نماینده هر نوع انتخاباتی که در این مملکت صورت بگیرد، خواهد بود چه در ده و چه در مجلسین شوری و سنا، انتخاباتی که در آن مردم و نمایندگان مردم واحزاب که باید محرکین جنبشهای ملی باشند انجام خواهد گرفت.»
این فرمایشات اظهار رضایت خاطر مبارک شاهنشاه از دولت خدمتگزار حزبی ما و حزب پرتوان ما بود این انتخابات قدرت و توسعه و سازمان و تشکیلات قوی حزب ایران نوین را بیش از پیش مسجل و قطعی ساخت از تعداد ۲۴۶۲ نفر اعضاء انتخابی انجمنهای شهرستان و استان در دوره دوساله اول تعداد ۱۹۳۴ نفر عضو حزب ایران نوین بودند یا بعبارت دیگر ۷۸/۵ درصد کل کرسیها به حزب ما تعلق گرفت.
همکاران ارجمند اسحضار دارند که هر شهرستان دارای یک انجمن شهرستان است بنابراین نمایندگان منتخب انجمنها به تعداد شهرهای ایران انجمن تشکیل دادند یعنی ۱۵۱ انجمن شهرستان و چون درآن تاریخ ۲۲ استان و فرمانداری کل در کشور موجود بود در مرکز هر استان یا فرمانداری کل نیز یک انجمن استان و جمعاً ۲۲ انجمن استان نیز تشکیل گردید.
دوره خدمت انجمنها، در اولین دوره تشکیل بموجب قانون دوساله بود، انجمنها مطلقاً بودجه نداشتند، محل و جا نداشتند، و فاقد اعتبارات عمرانی بودند حقیقتاً بسیار مشکل بود که فلان فرماندار یا استاندار یا مدیر کل یا رئیس اداره که تا آنروز در حیطه اختیارات خود فعال مایشاء بود حالا بدعوت انجمن که ۲/۳ آنرا روستائیان آزاد شده از بند تشکیل داده بودند در انجمن حاضر شود و مطالب آنها را بشنود و قبول کند و اجرا کند. نمایندگان انجمنها نیز باور نمی‌کردند که انقلاب بآنها این قدرت را داده است که در کار خود دخالت کنند و از دستگاههای اجرائی چیزی مطالبه کنند و بتوانند تکالیف و وظایف بسیار بزرگی را که برعهده آنان واگذار شده است بانجام رسانند.
در دوره اول انجمنها در این بیم و امیدها باتمام رسید بنده وجداناً موظفم بعرض برسانم که حزب ایران نوین بدلیل سمت راهنمائی و ارشاد که در جامعه ایران بعهده گرفته است از همان بدو تأسیس انجمنها خود را مکلف به راهنمائی و ارشاد انجمنها دانست و در این را صمیمانه کوشید، به آنان جرئت داد، مأمورین دولتی را بحقایق دوران انقلاب آشناتر کرد، برای انجمنها بفکر بودجه و تشکیلات افتاد و آنچه در امکان داشت برای حفظ و نگهدار انجمن و دلگرم کردن نمایندگان مزبور کوشید.
در آن روزها که حتی وزارت کشور اقدام به تأسیس اداره‌ای برای انجام وظایف محوله به وزارت کشور در مورد انجمنها نکرده بود و انجمنهااصلاً نمی‌دانستند که هستند و چه باید بکنند، این حزب ایران نوین بود که با آنها مکاتبه می‌کرد و راه وروش مبارزه و ادامه حیات سیاسی را برای آنان بارمغان می‌برد اکثر انجمنهای شهرستان و استان در ایران از ارشاد و راهنمائیهای حزب ایران نوین بهره مند بوده‌اند.
باری بازمیگردم به انتخابات دومین دوره انجمنها در این انتخابات نیروی حزب پاسدار انقلاب چشمگیرتر و بیشتر بود از ۲۵۰۴ نفر نمایندگان انجمن، در حال حاضر ۲۰۵۹ نفر عضو حزب ایران نوین هستند، ۴۳۰ نفر عضو حزب مردم و ۱۵ نفر منفرد.
بر تعداد انجمنهای استان، یکی افزوده شده و اکنون ۲۳ انجمن استان و ۱۵۱ انجمن شهرستان در کشور بانجام خدمات صادقانه خود اشتغال دارند.
اشکالاتیکه انجمنهای شهرستان و استان در دوره اول داشتند و عبارت بوده از ابهامات قانونی، نداشتن اعتبارات عمرانی موجب گردید که کیفیت شرکت کنندگان برای انتخاب شدن در انجمنها، نسبت بدوره قبل تغییراتی کند مخصوصاً گروه عظیم کشاورزان برای شرکت در این انجمنها استقبال زیادی نمودند بطوریکه کشاورزان که در دوره اول ۶۶۱ نفر بودند در این دوره به ۱۳۴۹ نفر رسیدند بنده باید عرض کنم که انجمنهای شهرستان و استان طی همین مدت کوتاه قابلیت رشد خود را بخوبی نشان دادند و وظایف خود را باعشق و علاقه بانجام رسانده‌اند بهرحال دولت حزبی خدمتگزار با توجه باین نکات اقدامات اساسی برای ایجاد انگیزه شرکت تمام مردم در انجمنها بعمل آورد. تعداد جلسات انجمنهای شهرستان را از سالانه ۲۴ جلسه به ۴۸ جلسه افزایش داد وانجمنهای استان که فقط هر ۳ ماه تشکیل جلسه می‌دادند اکنون هر ماهه جلسه دارند بنابراین انگیزه مالی نمایندگان فزونی یافت، در مورد اعتبارات عمرانی نیز دولت خدمتگزار حزبی قدم اساسی برداشت که امروز لایحه یک فوریتی آن مطرح است تقدیم لایحه ۱۲ میلیاردی برای انجمنهای شهرستان کاری مهم و قابل توجه و تحسین برانگیز است و ازآن مهمتر شرکت دادن این انجمنها در امور محلی است. این اقدام دولت اثرات بزرگی در روحیه مردم بخصوص روستانشینان این کشور عظیم بوجود خواهد آورد. حالا انجمنها آنچه میخواهندوسالها در آرزوی تحصیل آن بسر می‌بردند با تشخیص اولویتها قادر بانجام آن خواهند شد، عدل پهلوی، رفاه پهلوی، تأمین خواسته‌های مردم، اهمیت دادن به وجود فردفرد ملت، برآورده شدن آرزوهای فروخورده قرنها رنگ و روی و جلای تازه خواهد گرفت. این اقدام بسیار مفید و ضروری و حیاتی دولت قلوب دورافتاده ترین افراد این کشور را به بقای انقلاب و ثمر بخش کردن هرچه بیشتر آن پیوند می‌زند فرمان پادشاه دادگستر و مردم دوست ایران شاهنشاه آریامهر در امر سپردن کار مردم بدست دولت حزبی ما وحزب ما بمرحله اجرا درآمد و تقدیم این لایحه از طرف دولت مورد تشکر و سپاس ما نمایندگان ملت است.
در خاتمه عرایضم توجه دولت را بدو مسئله جلب می‌نمایم:
۱) نسبت به اصلاح قانون انجمنهای شهرستان و استان وایجاد ضمانت اجرای تصمیمات و مصوبات انجمنها که هم اکنون مورد نظر و مطالعه دستگاههای مسئول است تسریع بیشتر بکار رود تا نمایندگان انجمنها با عشق بی حدی که به شاهنشاه خود و کشور خود دارند در اجرای وظایف محوله بآنها که اثر بزرگی در وصول به دروازه‌های تمدن بزرگ خواهد داشت گامهای بلندتر و ارزنده تری بردارند.
۲) در مورد ساختمان محل برای انجمنها توجه دولت را به اهمیت موضوع جلب می‌کنم رجاء واثق دارم که این مشکل نیز با سرانگشت کارآمد این دولت خدمتگزار حزبی حل و فصل خواهد شد و بزودی این انجمنها دارای محلهای شایسته خواهند گردید (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها وآقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ آقای اکبر مسعودی بفرمائید.
اکبر مسعودی- با اجازه جناب آقای رئیس، بنده می‌خواهم این مطلب را مطرح کنم، که ما نمایندگان عضو فراکسیون حزب ایران نوین که در ارتباط دایم با مردم هستیم بخصوص در این ایام که می‌رویم به حوزه‌های انتخابیه برای تشکیل واحدهای کشاورزی می‌بینیم که مردم از اختصاص ۱۲ میلیارد ریال اعتبار برای عمران روستاها و شهرها چقدر سپاسگزارند (صحیح است) از حزب و دولت حزبی بخصوص که می‌دانند این لایحه محصول کار فراکسیون پارلمانی حزب است و در حزب ایران نوین تهیه شده است. ولی یک مسئله را بطور کلی باید اینجا بنده مطرح کنم احتیاج روستاهای مملکت و شهرهای کوچک به آب آشامیدنی، راه پل، و اسفالت خیلی زیاد است. در زمان انقلاب در ده ساله اخیر نهایت توجه را به روستاها و شهرهای کوچک کرده‌اند، ولی این اولین بار است که یک دولت یک چنین اعتباری را دراختیار مردم بخصوص در اختیار انجمنها می‌گذارد در جلسه قبل آقای جوانشیر یک مطلب مهمی اینجا گفتند که تا قوه خرید مردم روستائی این کشور بالا نرود تا موقعیکه ۲۰ میلیون روستائی این مملکت نتوانند تولیدات داخلی کشور را بخرند مسئله انقلاب بآن صورتی که عرضه شده است و بآن صورتی که رهبر انقلاب می‌خواهند اجراء نمی‌شود باید روستائی ایران همانطور که ایشان گفتند لااقل در سال یک جفت کفش بتواند بخرد وقتی توانست یک جفت کفش بخرد ۲۰ میلیون کفش می‌شود و آنوقت تولید فعلی مملکت حتی کافی برای این مقدار مصرف نخواهد بود بنده در حوزه انتخابیه‌ام دیدم شکایت می‌گردند که تولیدات کارخانجات بفروش نمی‌رود خوب باید برای این تولیدات داخلی مصرف پیدا شود تا موقعیکه این ۲۰ میلیون روستائی ایرانی قوه خرید پیدا نکنند مسئله حل نخواهد شد برای اولین بار چنین اعتباری تخصیص داده شده خیلی خوب است قانونی که نوشته شده است یک اختیارات اختصاصی به انجمنهای شهر و شهرستان و استان داده‌اند و برای جلوگیری از تمرکز بسیار مؤثر است ولی یک مطلب مهم که در شهرستانها روی آن صحبت می‌شود مسئله اجرای این لایحه است در گذشته اعتباراتی قائل می‌شدید برای شهرها و روستاها که بموقع مصرف نمی‌شد طرحها طوری تهیه می‌شود که در آن ده و روستا کاری صورت نمی‌گیرد بعلت موقعیت محل، فصل کار گذشته است و آنوقت کاری صورت نمی‌گیرد بنابراین اعتباراتی که قائل شده‌اید بجا است ولی برای رفاه مردم کاری کنید که بموقع این اعتبارات حواله شود بموقع طرحها تهیه شود و مسائل اجرائی را از آنصورت فعلی خلاص کنید یعنی اجرا را متوقف باموری که اکنون دست و پاگیر است برای امور اجرائی نکنید این یک اعتبار خاصی است که داده شده برای رفاه مردم بیائید برای اجرا هم ترتیبات خاصی بدهید بنده می‌بینم ترتیب اجرا دو مرتبه ناظر بهمان ضوابطی است که در سازمان برنامه وجود دارد و ما اعتبارات عمران ناحیه‌ای را دیدیم که اجرا نمی‌شود و برگشت داده می‌شود ضمن تشکر و سپاس از دولت حزبی تقاضا دارم به فرمانداران کل واستانداران کل این مطلب را ابلاغ کنید که در تهیه پروژه‌های اجرائی، در تجهیز دفاتر فنی، در تجهیز آن دستگاههائی که باید این اعتبارات را مصرف کنند نهایت دقت و کوشش را بکنند. اعتباری که برای عمران روستاها در نظر گرفته شده واقعاً یک فکر جدید و جالب است کاری کنید که در سطح مملکت بهدر نرود و همانطور که عرض کردم برای جلوگیری از تمرکز در تهران این قدم بزرگی است. در اصفهان به بنده می‌گفتند، این لایحه اثر دامنه داری در استان اصفهان و بین مردم اصفهان داشته است و بنده هم خودم دیدم حالا اصفهان را چون بنده نماینده اش هستم عرض می‌کنم ولی می‌دانم که در تمام ایران حسن اثر دارد مسئله مهم اجرای آن است اگر اجرا درست بود مسلماً نتیجه خوبی از آن گرفته خواهد شد متشکرم (آفرین – احسنت).
رئیس- آقای دکتر فروزین تشریف بیاورید.
دکتر فروزین- تقدیم لایحه قانونی تأمین اعتبارات عمرانی برای آبادانی شهرها و روستاهای کشور یکی از برجسته ترین و پرثمرترین و امیدوار کننده ترین لوایحی است که تابحال دولت به مجلس داده است در هفته گذشته یعنی بعد از اینکه خبر تقدیم این لایحه به مجلس داده شد و در جراید منعکس شد من باتفاق همکارانم بحوزه انتخابیه خودمان رفتیم. مسلماً دوستان و همکاران عزیزی که بحوزه‌های انتخابی خودشان رفتند دیدند که در بعضی از روستاها مردم چراغانی کرده‌اند و جشن گرفته بودند چون مردم روستاها که هیجده تا نوزده میلیون نفر از جمعیت فعال و زحمتکش ما را تشکیل می‌دهند ضمن استفاده از بسیاری از قوانینی که تابحال به پیشنهاد دولت خدمتگزار هویدا بمجلس تقدیم شده و پس از تصویب مجلسین بصورت عمل درآمده است بهره گرفته‌اند ای این لایحه انقلابی که شکل روستاها را و وضع روستاها را و نمای روستاها را تغییر خواهد داد بهره بیشتری خواهند گرفت و از امکانات بیشتری از لحاظ عوامل عمرانی و شرایط عمرانی استفاده می‌کنند و بطور مسلم من می‌گویم در آینده‌ای خیلی زود بمحض اینکه یک روز از اجرای تمام این طرحها بگذرد یعنی تمام طرحها در۶۶ هزار روستای این کشور به پایان برسد آنوقت ارزش انقلابی و ثمربخش این لایحه که بصورت قانون درخواهد آمد نمودار خواهد شد در اینجا لازم می‌دانم نظر استانداران را به دوسه نکته جلب کنم و از سازمان برنامه مصراً تقاضا می‌کنم آنچه را که در اینجا مطرح می‌کنم بآن توجه کنند این طرحها که در مملکت اجرا خواهد شد برای آبادانی روستاها قاعدتاً به دو صورت می‌تواند اجرا شود یا بصورت امانی یعنی دستگاههای اجرائی خودشان با استفاده از عوامل و عناصر متخصص موجود این طرحها را اجرا کنند یا بصورت پیمانی با استفاده از پیمانکارانی که در سطح هر استان یا شهرستان یافت می‌شوند. در این جا است که مشکلها بیشتر نمایان می‌شود و اهمیت کار استانداران نمایان می‌شود اگر قرار باشد این طرحها بصورت امانی تهیه شود بدیهی است برابر تبصره هفت این لایحه آقایان استانداران باید از عوامل مؤثر و مناسب و لازم برای اجرای این طرحها که بصورت امانی انجام خواهد شد استفاده بیشتری بکنند با این ترتیب تقاضای من این است که از مهندسین و متخصصین و کارشناسان بهتر استفاده بشود و با این تبصره هفت که در این لایحه گذاشته شده است بنظر من دست آنها باز خواهد بود که از این عوامل متخصص و کارآزموده میهن پرست برای اجرای اصیل این قانون استفاده شود. اما اگر قرار بشود این طرحها حتمی بصورت پیمانی انجام بشود آنجاست که با کمال تأسف مشکلات بسیار زیادی در حوزه‌های انتخابیه همکاران عزیزم اغلب دیده می‌شود که یک پیمانکار که حالا اسمش را نمی‌گویم ولی اگر بخواهند ذکر می‌کنم در یک روستای سردسیر که در زمستان درجه حرارتش به منهای ۳۰ می‌رسد لوله کشی این روستا را در عمق ده سانتی متری زمین انجام داده و در سال اول این لوله کشی قبل از بهره-برداریفصل، بعلت قانون فیزیکی انجماد اجسام، که وقتی هر جسمی و از جمله آب یخ می‌زند حجمش بیشتر می‌شود لوله‌ها ترکیده و هنوز از طرح، استفاده کامل نشده است که طرح، نیاز به هزینه جدیدتری پیداکرده است. این است که مصراً تقاضا می‌کنم در انتخاب پیمانکاران توجه بیشتری مبذول شود و ناظرینی که برای نظارت بر کار این پیمانکاران انتخاب می‌شوند افرادی شریف و میهن پرست باشند و هر دیناری از این پول را دقت کنند هدر نرود این پول مال تمام ملت ایران است و باید برای هر دینار آن نهایت دقت بعمل بیاید و بخصوص این تقاضای مصر من است که یک پیمانکار اگر در کارش تقلب کند یک مدتی باید کار باو ندهند و باید شرایط و محرومیتهای بیشتری برای او قائل شوند خلاصه تقاضای من این است که در انتخاب پیمانکار دقت بیشتری بشود به سوابق و پرونده اش توجه شود معلو بشود طرحهائی که قبلا انجام داده است خوب بوده ثمربخش بوده یانه؟ و در آن صورت پول بیشتری بدهند واگر یک پیمانکاری احیاناً طرحهائی را انجام داده که کاملاً ثمربخش نبوده از دادن طرحهای جدید خودداری شود.(احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی (خانم صفی نیا) اعلام شد و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد).
- آقایان سجادی، کورس، دکتر ضیائی، مهندس فروهر، دکتر عدل، دکتر الموتی، مهندس علی برومند، دکتر نجیمی، کاظم مسعودی، خانم نیره سعیدی، ناصرزاده، مهندس سهم الدینی، دکتر فروزین، شیخ بهائی، مهندس اردلان، اهری، مجید موسوی، دکتر قهرمان، ذوالفقاری، مافی، دکتر پرتو اعظم، شاهنده، دکتر رشتی، مهندس جلالی نوری، محمد ولی قراچورلو، مجد، دکتر متین، عباس میرزائی، دکتر بیت منصور، پزشکی، رضوی، اخلاقی، توسلی، دکتر انوشیروانی، اسعد رزم آرا، محسنی مهر، دکتر امامی خوئی، ایمان زهرائی، دکتر صفائی، صدقیانی زاده، دکتر شمس، دکتر گاگیک هواکیمیان، دکتر معظمی، دکتر اعتمادی، دیهیم، فهیمی، دکتر مدنی، دکتر رهنوردی، دکتر علومی، مهندس فیروز عدل، مصطفوی، حیدرقلی برومند، مهندس احتشام شهیدی، پدرامی، بهنیا، کلانتر هرمزی، اسدی لنگرودی، مهندس زاهدی، اولیاء شیرازی، دکتر حاتم، مهندس نظمی، دکتر بهزادی، نیک روش، محدث زاده، اولیاء، بدرصالحیان، دکتر یحیی بهبهانی، مهندس پروشانی، جهانشاهی، دکتر رفیعی، جندقی، دکتر عظیمی، دکتر موثقی، شیخ الاسلامی، دکتر امین، معیری، امیر احمدی، بوداغ زاده، پوربردباری، بدرخانی، خانم امیر ابراهیمی، اسلامی نیا، دکتر تنکابنی، جعفری، خانم مزارعی، جهانی، خانقاهی، حیدری، مهندس کیا، جوانشیر، فروتن، کمالاتی، خانم صفی نیا، موسوی ماکوئی، مهندس عنایت بهبهانی، دکتر حبیب بهبهانی، دکتر سعید بهادری، دکتر برادر، زهتاب فرد، حکمت یزدی، تژده، پرویزی، بختیاریها، امام مردوخ، خانم اسدی، اخوی، دکتر ابوالهدی، دکتر آزاد، محمدعلی آموزگار، احتشامی، تیمسار خطیب شهیدی، داروئی، دشتی، دکتر منتظری، دکتر راد، دولو، ادیب سمیعی، مهندس اربابی، زرین پور، دکتر زهرائی، سراج الدینی، خانم دکتر سرخوش، سعادت، سعادت فرد، دکتر سنگ، شریفها، شکرائی، حی، دکتر قاسم صوفی، دکتر وجیه الله صدر، رامبد، فضائلی، ظفر، طباطبائی دیبا، عبدالحسین طباطبائی، صادقی، موقر، شیخ رضائی، سمیعی، کریم بخش سعیدی، ساگینیان، دکتر رئیسی، رهبر، نامور، ناروئی، مهدوی اردستانی، فریدونفر، خانم زاهدی، مهندس فرخ، خانم دکتر طالقانی، طلوعی، خانم دکتر صنیع، دکتر سعید حکمت، دکتر محققی، نجد شیبانی، اسمعیل خزیمه، فرهادپور، قدردان، مهندس نصر، دکتر لقمان ادهم، سعید وزیری، بوشهری- دکتر مرتضوی- دکتر وفا- مظاهری- دکتر وزیری- پوربابائی- دکتر خسروی کردستانی- مهندس ریاضی- زعفرانلو- خانم بزرگ نیا- خانم دکتر گرگانی- دکتر مهر- آقایان.
رئیس- لایحه با۱۸۴رأی موافق باتفاق آراء تصویب شد. برای تصویب مجلس سنا ارسال می‌شود.
موافقین
- آقایان دکتر سنگ، شریفها، دکتر شکرائی، حی، دکتر قاسم صوفی، دکتر وجیه الله صدر، رامبد، فضائلی، ظفر، طباطبائی دیبا، عبدالحسین طباطبائی، صادقی موقر، شیخ رضائی، سمیعی، کریم بخش سعیدی، ساگینیان، دکتر رئیسی، ضیاء رضوی، رهبر، نامور، ناروئی، مهدوی اردستانی، فریدونفر، خانم زاهدی، مهندس فرخ، خانم دکتر طالقانی، طلوعی، خانم دکتر صنیع، دکتر سعید حکمت، دکتر محققی، نجد شیبانی، اسمعیل خزیمه، فرهادپور، قدردان، مهندس نصر، دکتر لقمان ادهم، سعید وزیری، بوشهری، دکتر مرتضوی، دکتر وفا، اکبر مسعودی، مظاهری، مظهری، دکتر وزیری، پوربابائی، دکتر خسروی کردستانی، مهندس ریاضی، زعفرانلو، خانم بزرگ نیا، خانم دکتر گرگانی، دکتر مهر، آقایان، دکتر مدنی، دکتر رهنوردی، دکتر علوی، مهندس فیروز عدل، مصطفوی، حیدرقلی بورمند، مهندس احتشام شهیدی، پدرامی، بهنیا، کلانتر هرمزی، اسدی لنگرودی، مهندس زاهدی، اولیاء شیرازی، دکتر حاتم، مهندس نظمی، دکتر پناهی، پسیان، دکتر بیگلری، دکتر بهزادی. نیک روش، محدث زاده. اولیاء، بدر صالحیان، دکتر یحیی بهبهانی، مهندس پروشانی، جهانشاهی، دکتر رفیعی، جندقی، دکتر عظیمی، دکتر موثقی، شیخ الاسلامی، دکتر امین، معیری، حیدر صائبی، امیر احمدی، بوداغ زاده، پور بردباری، بدر خانی، خانم امیر ابراهیمی، اسلامی نیا، دکتر تنکابنی، جعفری، خانم مزارعی، جهانی، خانقاهی، حیدری، مهندس کیا، جوانشیر، فروتن، کمالاتی، خانم صفی نیا، موسوی ماکوئی، مهندس عنایت بهبهانی، دکتر حبیب بهبهانی، دکتر سعید بهادری، دکتر برادر، زهتاب فرد، حکمت یزدی، تژده، پرویزی، دکتر ابوالهدی، دکتر آزاد، محمدعلی آموزگار، احتشامی، تیمسار خطیب شهیدی، داروئی، دشتی، دکتر منتظری، دکتر راد، دولو، ادیب سمیعی، مهندس اربابی، زرین پور، دکتر زهرائی، سراج الدینی، خانم دکتر سرخوش، سعادت، سعادت فرد، سجادی، کورس، دکتر ضیائی، مهندس فروهر، دکتر عدل، دکتر الموتی، مهندس علی برومند، دکتر نجیمی، کاظم مسعودی، خانم نیره سعیدی، ناصرزاده، مهندس سهم الدینی، دکتر فروزین، شیخ بهائی، مهندس اردلان، اهری، مجید موسوی، دکتر قهرمان، ذوالفقاری، مافی، دکتر پرتو اعظم، شاهنده، دکتر رشتی، مهندس جلالی نوری، محمدولی قراچورلو، مجد، دکتر متین، عباس میرزائی، دکتر بیت منصور، پزشکی، رضوی، اخلاقی، توسلی، دکتر انوشیروانی، اسعد رزم آرا، محسنی مهر، دکتر امامی خوئی، ایمان زهرائی، دکتر صفائی، صدقیانی زاده، دکتر شمس، دکتر گاگیک هواکیمیان، دکتر معظمی، دکتر اعتمادی، دیهیم، انشاء، فهیمی.
- تصویب صورتجلسه روز پنجشنبه (۶) تیرماه ۱۳۵۳
۹- تصویب صورتجلسه روز پنجشنبه (۶) تیرماه ۱۳۵۳.
رئیس- نسبت به صورتجلسه روز پنجشنبه هفته گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورتجلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم لایحه اصلاح قانون اصلاح قانون استخدام پزشکان، بوسیله آقای دکتر مرشد معاون وزارت بهداری
۱۰- تقدیم لایحه اصلاح قانون اصلاح قانون استخدام پزشکان، بوسیله آقای دکتر مرشد معاون وزارت بهداری.
رئیس- آقای دکتر مرشد بفرمائید.
دکتر مرشد (معاون وزارت بهداری)- با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم برای تشویق پزشکان جهت خدمت در بیمارستانهای شیر و خورشید سرخ در شیخ نشینهای خلیج فارس لایحه‌ای تهیه شده است. در صورتیکه تصویب بفرمائید خدمت این پزشکان جزو خدمت خارج از مرکز آنان تلقی شود، لایحه تقدیم می‌شود.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون برنامه راجع به اجازه تعهد اضافی برای تسریع در اجراء برنامه‌های عمرانی و جاری و بازپرداخت وامها و ارسال بمجلس سنا
۱۱- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون برنامه راجع به اجازه تعهد اضافی برای تسریع در اجراء برنامه‌های عمرانی و جاری و بازپرداخت وامها و ارسال بمجلس سنا.
رئیس- گزارش یک فوریت اجازه تعهد اضافی برای تسریع در اجراء برنامه‌های عمرانی و جاری و بازپرداخت وامها مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون برنامه بمجلس شورای ملی
کمیسیون برنامه در جلسه روز پنجشنبه ۱۳۵۳/۴/۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۷۴۱۲ مورخ ۱۳۵۳/۴/۴ دولت راجع به اجازه تعهد اضافی برای تسریع در اجراء برنامه‌های عمرانی و جاری که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۳/۴/۴ تقدیم و فوریت آن در همان جلسه بتصویب رسیده و بشماره ۱۲۴۹ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بشرح زیر بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود علاوه بر اعتبارات منظور در قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۲ و بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور برای تسریع در اجراء طرحهای عمرانی مصوب و یا طرحهای جدید عمرانی و همچنین سایر هزینه‌های ضرور تا مبلغ هشتاد و پنج میلیارد (۸۵/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال از محل افزایش درآمد عمومی تعهد نماید و ارقام مربوط را در بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۳ و بودجه سال ۱۳۵۴ کل کشور منظور دارد تا مبلغ سی میلیارد (۳۰/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال از رقم فوق با تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی و کمیسیونهای برنامه مجلسین در سال ۱۳۵۳ قابل پرداخت است.
- تبصره ۱- تبصره ۴۳ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۲ و بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور بشرح زیر اصلاح می‌گردد:
«به دولت اجازه داده می‌شود از محل افزایش درآمدهای عمومی ناشی از افزایش درآمد نفت آن قسمت از وامهای خارجی و وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت را که بهره و یا شرائط آنها سنگین است و هنوز سررسید بازپرداخت آنها نرسیده، به پیشنهاد وزارت دارئی بازپرداخت نماید و همچنین مانده استفاده نشده وامهای مذکور را که مورد نیاز دستگاه وام گیرنده می‌باشد از محل درآمدهای عمومی تأمین و پرداخت کند وارقام ومقادیر آنها را در بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۳ کل کشور منظور نماید.»
- تبصره ۲- تنخواه گردان موضوع تبصره ۵۹ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۲ و بودجه سال ۱۳۵۳ کل کشور به مبلغ هفده میلیارد ریال افزایش داده می‌شود.
مخبر کمیسیون برنامه – دکتر طهمورث فروزین.
گزارش کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه روز شنبه ۱۳۵۳/۴/۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط باجازه تعهد اضافی برای تسریع در اجراء برنامه‌های عمرانی و جاری و بازپرداخت وامها را مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که بعداً مورد تأیید کمیسیون برنامه قرار گرفت تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه – صدری کیوان.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای مظهری بفرمائید.
مظهری- جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم تقدیم این لایحه از طرف دولت به پارلمان نشانه فراهم آمدن امکانات مالی بیشتر است که خوشبختانه در اثر مبارزات رهبر بزرگ انقلاب و با کسب حقوق حقه ملت ایران بدست آمد اختصاص این اعتبارات به برنامه‌های رفاهی و اجرای چند برنامه بزرگ انقلابی در درجه اول اجرای برنامه آموزش رایگان در سراسر کشور و بدنبال آن مسئله بهداشت عمومی و رایگان یکی از مسائل اساسی است که دستگاههای اجرائی یک کوششی در سراسر کشور از نظر آموزشی و بهداشتی داشته باشند. مسئله‌ای که مطرح خواهد بود هیچگونه تخصصی در این مورد ندارم و اشاره بآن می‌کنم، عوارضی است که احیاناً این هزینه‌ها از نظر تورم ممکن است در بر داشته باشد که مسلماً متخصصینی بررسی کرده‌اند و من امیدوارم هیچگونه عارضه‌ای از این جهت نداشته باشد، فکر می‌کنم این بررسی شده ولی نکته‌ای که قابل توجه هست و تذکرش را بنده لازم می‌دانم مسأله توجه به روستاها و شهرهای دور افتاده است که خوشبختانه لایحه این مسأله را مطرح کرده هم مسلان و دوستان مطالب مفصلی در این زمینه گفتند ولی از جناب وزیر مشاور وسرپرست سازمان برنامه تقاضا می‌کنم به این نکته عنایت بفرمایند که هرچه از مرکز دورتر بشویم امکان جذب اعتبارات و امکان بهره وری از امکانات کمتر است، بطوری که قسمت اعظم امکانات چه از نظر نیروی انسانی و چه از نظر تجهیزات جذب تهران می‌شود، واین مسأله در سطح شهرها و شهرستانها تا به روستاها می‌رسد باز قسمت اعظمش را مراکز استانها جذب می‌کنند والبته یک مقدار اجتناب ناپذیر است چاره‌ای جز این نیست ولی حالا که دولت توجه باین اصل دارد که اگر به مسأله روستاها و تأمین نیاز روستانشینها توجه بشود، مشکلات شهرنشین، روزبروز زیادتر خواهد شد باید یک مقدار گذشت کرد، در این زمینه باید بیشتر بمسائل روستائی توجه کرد، همین مسأله آموزش رایگان که سرفصل این اعتبارات هست مسأله ایست که حتماً در درجه اول تجهیز آموزشگاههای روستائی در سراسر کشور از نظر تجهیزات و معلم و کادر آموزشی مورد توجه قرار گیرد البته لایحه‌ای تصویب گردید در مورد سپاهیان، ولی بنده پیشنهاد می‌کنم در این زمینه برای معلمینی که در روستاهای دورافتاده خدمت می‌کنند و امکانات زیست در آن مناطق کم است برای جوانی که بعد از اتمام تحصیلاتش به روستاها می‌رود حداقل یک مزایای معنوی قائل شویم تا با این دلخوشی برود، چون این واقعیت را باید قبول کنیم با وجود اینکه و در عین حال که همه جوانان وطن ما آزاده و ایران پرست هستند بهرحال نیازها و توقعاتی دارند که باید آنها را برآورده کرد واین نیازها کمک به جنبه‌های معنوی می‌کند که روحیه ملیش که باید مملکت از او بهره بگیرد تقویت گردد و برای اینکار باید یک مقدار بآنها از نظر مزایای مادی و معنوی تأمین بیشتر داد. خوشبختانه مملکت ما از نظر امکانات مادی غنی است مبارزاتی که در جهات مختلف از نظر کسب منافع نفت و اخیراً گاز در زمینه‌های مختلف شده خوشبختانه امکانات بیشتر برای مملکت ما فراهم کرده و ما از این جهت هیچگونه نگرانی نداریم و مبارزات ملت ایران در کسب حقوق، در هر موردی که باشد مسلماً این مبارزات با همبستگی ملت ایران به نتیجه می‌رسد و رهبری خردمندانه رهبر داهی ایران همانطور که تمام مبارزات ما را به نتیجه رسانده است در همه زمینه‌ها توفیق خواهیم داشت. حالا که امکاناتمان مطرح است ضمن اینکه باید توجه کرد به مسأله تورمی آن، این مسأله ضروریست که این امکانات بیشتر در مملکت توزیع بشود مخصوصاً تقاضا می‌کنم از نظر تجهیز این سازمانهائی که در خدمت روستاها هستند به نیروی انسانی کارآمد باید یک منافع و تأمین مالی ومعنوی بیشتری برای این انسانها و انسانهائیکه به روستاها و نقاط دور می‌روند و خدمت می‌کنند داده شود، متشکرم (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) کلیات آخر لایحه مطرح است آقای شیخ رضائی بفرمائید.
شیخ رضائی- امروز روز یازدهم تیر ماه است تا تاریخ شروع سال تحصیلی در حدود دو ماه ونیم وقت داریم که یک ماهش ماه امتحانات است. بطوریکه از فرمایشات جناب آقای نخست وزیر و همکار عزیزم جناب آقای الموتی درک کردم از ۸۵ میلیارد ریال مبلغ قابل توجهی برای اجرای فرمان مبارک شاهنشاه در باره تحصیل رایگان بمصرف خواهد رسید، و قبل از هر مطلب باید این اصل را ذکر کرد که اکثریت و اقلیت و تمام مردم ایران آرزو دارند بطور عموم وزارت آموزش و پرورش و بطور خصوص وزیر آموزش و پرورش در اجرای این فرمان انسانی موفق و مؤید باشند و ضمن تشکر از جناب آقای هویدا چند مطلب را تذکر می‌دهم که عنداللزوم اولیاء محترم وزارت آموزش و پرورش برنامه خود را تصریح و یا تصحیح نمایند، فارغ التحصیلان سوم راهنمائی در تهران ۴۸ هزار نفر هستند و در شهرستانها ۱۸۰ هزار نفر، اینها بعد از اتمام تحصیلشان در پنج شاخه باید مشغول تحصیل شوند که عبارتند از جامع، صنعت، نظری، خدمات، کشاورزی، باید گفت اکثریت مردم و اولیای شاگردان باین ۵ شاخه وارد نیستند ما یکماه زمان امتحانات را، استاد عزیز، جناب آقای دکتر یزدان پناه، کنار بگذاریم یکماه و نیم دیگر وقت داریم، اول ماه مهر سال تحصیلی شروع می‌شود، در حالیکه بچه‌ها نمی‌دانند کدام رشته را برای تحصیل خودشان انتخاب کنند و مردم روشن نیستند و خود بچه‌ها هم روشن نیستند من در چند جلسه پیش پیشنهاد کردم که اولیاء محترم وزارت آموزش و پرورش بازرسان راهنمائی خود را حتی در حزب ایران نوین و حزب مردم به حوزه‌ها بفرستند و به حوزه‌های کارگری بفرستند و اگر اجازه بدهید صحبت تحصیل بچه هاست آقای مظهری بدون هیچگونه تعصب عرض می‌کنم اینها را باید روشن کرد که بکدام رشته و به چه شرایطی باید بروند، نمی‌دانم اینکار را انجام دادند یانه؟ اگر ندادند در یک ماه ونیم که فرصت دارید اینکار را انجام بدهید، آقای دکتر الموتی، مدرسه جامع را استدعا دارم و می‌دانم که شما علاقمند به تربیت بچه‌ها هستید به این چند نکته توجه بفرمائید اگر دوست عزیزم آقای زرین پور هم اجازه بدهند و توجه کنند چون می‌دانم که شما توجه دولت را زود جلب می‌کنید، از این عده ۶۰ درصد می‌روند نظری و ۲۵ درصد می‌روند صنعت و۱۴ درصد می‌روند جامع و یک درصد می‌روند کشاورزی، این آمار را روز ۶ اردیبهشت وزارت آموزش و پرورش با یک تستی که کرد بدست آورده است: گنجایش هنرستانهای فعلی ما ۳ درصد است، الآن ۳ درصد از فارغ- التحصیلان سوم متوسطه را هنرستانهای ما جذب می‌کنند، در صورتیکه آمار نشان می‌دهد که ۲۵ درصد از این دانش آموزان می‌خواهند بروند هنرستان، من توجه وزارت آموزش و پرورش را جلب می‌کنم که برای این ۸ برابر بودن این آمار و محل تحصیل شاگردان یک فکری بکنند، آمار داده‌اند که این هنرستانهای موجود صبح وعصر هستند، شنیدم می‌خواهند اینها را بعد از ظهر بگذارند و صبحش را برای این کلاسهائی که بعد از سال راهنمائی است بگذارند، ما وقتی هنرستانهایمان صبح و بعدازظهر باشد در اینصورت جا کم داریم، معلم کم داریم، و اگر بعدازظهر بشود جا زیادتر کم داریم و کلاسهائی که برایش اضافه می‌شود خواه ناخواه کادر بیشتری احتیاج داریم، پس بهتر است تذکر بدهید که اگر فکری برای این برنامه نکردند فکری بکنند که جای اشکال نباشد، گنجایش به دو برابر و سه برابر باید برسد و اول مهر ماه همه پدر و مادرها جمع می‌شوند این یک مسئله مهمی است که شما و بنده و تمام کسانی که آرزو دارند وزارت آموزش و پرورش در این برنامه انسانی موفق بشوند باید فکر کنیم وعمل کنیم به گفته دوست عزیزم آقای مظهری همه تهران نیست ۵۴۸ مدرسه در تهران هست که شامل این فرمان می‌شوند ما مدارس دیگری در شهرستانها داریم که الآن توجیه نیستند در کرمان یا در همین نزدیک تهران حساب کنید پدر و مادر فلان زارع یا کارگر شریف نمی‌داند بچه اش که سوم راهنمائی قبول شده باید بکجا برود بکدام رشته باید برود این یک مسئله‌ای است که اگر توجه نکنند مسئله مهمی خواهد شد آمدند سهمیه بندی کردند گفتند دفتر آمار اعلام کرده که ما ۶ هزار نفر می‌توانیم برای هنرستانها جذب کنیم البته این سهمیه بندی بنظر بنده و دوستان و همکاران عزیز بر حسب اشتیاق و استعداد بچه‌ها می‌باشد طبق آماری که خودشان دادند ۲۵ درصد از ۴۸ هزار نفر می‌شود ۱۲ هزار نفر اینها آمار داده‌اند ۶ هزار نفر پس برای این ۶ هزار نفر دیگر باید فکری کرد که در اول سال تحصیلی برای وزارت آموزش و پرورش مشکلی پیش نیاید در نظام نظری تمام دبیرستانها در زمینه نظام قدیم نظام جدید را هم آورده‌اند سوم متوسطه برچیده شده است از راهنمائی بچه می‌آید در کلاس چهارم پس یک کلاس دیگر هم خواهیم داشت این کلاس در سابق صبح و بعدازظهر بوده یک کلاس دیگر هم بآن اضافه می‌کنیم یک مدرسه ۸ کلاس داشته باشد حالا می‌آید این ۸ کلاس را می‌خواهد بدهد بکلاس چهارم برای این شاگردانی که از راهنمائی می‌آیند مدرسه باید فکر جا، فکر معلم را بکند الآن باید محل کار معلمین معلوم باشد این سال جدید تصدیق میفرمائید با تمام سالهای دیگر فرق دارد تمام معلمین باید وضعشان برای سال آینده روشن باشد. من شیخ رضائی که معلم هستم تعداد ساعتهای تدریس و محلی که باید تدریس کنم معلوم باشد وزارت آموزش و پرورش باید تمام این مسائل را حل کند تمام این موضوعاتی را که من می‌گویم برای سطح روستاهااست و در تهران برای مدراس جنوب شهر است با توجه باینکه کلاسهای سوم برچیده شده تمام این کلاسهادر سال گذشته دو وقته تشکیل شدند و حالا کلاس سوم تمام وقته باید اداره شود وزارت آموزش و پرورش باید جبران کند. تازه نظام نظری هم شامل حال این کلاسها می‌شود برای کادر آموزشی ما سابقاً وزارت آموزش و پرورش کمبود معلم داشت مخصوصاً معلم علوم جناب آقای دکتر یکی از کمترین معلمها بنده حقیق بودم وقتی بمن ابلاغ می‌دادند اینطور بود ۳ ساعت این دبیرستان، ۲ ساعت آن دبیرستان، ۴ ساعت دبیرستان دیگر تا جمع ۲۲ ساعت پر می‌شد از ساعت ۸ تا ۱۰ در یک مدرسه درس بدهم و بعد در فرصت ده دقیقه تنفس خودم را بمدرسه بعدی که فاصله زیادی دارد برسانم وزارت آموزش و پرورش از هم اکنون باید فکر دبیر واجد شرایط برای اول مهر باشد اگر کرده ممنون اگر نکرده توجه باین مطالب داشته باشد. یک کلاسهائی ترتیب داده بودند بنام کارآموزی و بازآموری، کارآموزی برای افرادی بود که اصلا کلاسی ندیده بودند و بازآموزی معلمینی هستند که کلاسی دیده‌اند می‌بخشید اصطلاحاتی است که خودشان می‌گویند بنده هم پرسیدم معنی اش را برای من گفتند بازآموزی یعنی معلمینی که یک کلاس را دیده‌اند باز یک کلاس دیگری را می‌بینند ولی می‌پرسم آیا برای این برنامه جدید که اول مهر خودم دست اندر کار آن هستم و می‌دانم چه مسائلی در شهرستانها پیش می‌آید و پدر و مادرها چقدر معطل خواهند شد که این رشته‌های بخصوص را انتخاب کنند چه فکری شده است؟ فرض بفرمائید حالا کلاس را تشکیل دادند محل را هم درست کردند اصل کار کادر معلم است که باید برود تدریس کند چقدر خوب است امر بفرمائید برای این کلاسها در فکر معلم اضافی باشند آیا دبیر کافی برای هنرستانها و خدمات و دروس بنیادی مشترک و غیرمشترک نظام نظری و متوسطه و جامع و معلمین فنی برای شناخت صنعت و خدمات و کشاورزی تهیه کرده‌اند؟ آیا فکرش را کرده‌اند؟ باید توجه داشته باشند مسائلی هست که ما گریبانگیرش هستیم ما که میگوئیم در اینکار اقلیت و اکثریت مفهوم ندارد همه یک دل و یک جان هستیم باید فکری در باره این موضوع کرد راجع به شهریه یک بخشنامه ۳۰۰۰ که تبدیل شد به بخشنانخ ۴۰۰۰ یک حداقل شهریه درست کردند. مدارس الآن، آقای دکتر یزدان پناه ثبت نام نمی‌کنند. من فرزندان دونفر از همکاران مجلس را که عضو حزب اکثریت هستند بردم که چون آشنا هستم ثبت نام کنند نکردند گفتند باوزارت آموزش و پرورش صحبت کرده‌ایم که مبلغ شهریه را بالا ببریم بچه خودم را هم ثبت نام نکردند (شریفها- اسم نویسی کالج البرز وقتش تمام شده) این مطلبی را که بیان کردید جناب آقای شریفها لازم است عرض کنم که البرز همیشه سر موعد طبق برنامه منظم برنامه ثبت نامش را انجام می‌دهد طبق یک قانون معینی، فکر می‌کنم شما بهتر از من می‌دانید اگر البرز کار خوبی را دارد انجام می‌دهد آن مدرسه جنوب شهر هم باید مطابق البز الآن ثبت نام کند. عرض کنم من بچه خودم رابردم گفتند ثبت نام نمی‌کنیم پس شما میفرمائید من بچه‌ام را کجا بگذارم (عباس میرزائی- وقت ثبت نام این مدرسه تمام شده یک مدرسه دیگر بگذارید فرصت هم دارید تا شهریورماه) جناب عباس میرزائی خوشوقتم که راجع به آموزش و پرورش اطلاع کافی دارید و بهتر از من می‌دانید که شهریور ماه، ماه امتحانات است شما معلم اول هستید (عباس میرزائی- بنده کارگرم) یک موقع عرض کردم خدمتتان شما معلم اول هستید و افلاطون معلم دوم، اجازه بفرمائید عرایضم را بکنم، عرض کنم شهریور ماه امتحانات است از اول شهریور هیچ مدرسه‌ای نمی‌تواند بموضوع ثبت نام رسیدگی کند تمام معلمین سرجلسه امتحانات هستند (عباس میرزایی - گفتم تا شهریور ماه مهلت دارید چرا حرف ما را انشا می‌کنید) مدارس را آمدند حداقل شهریه‌اش را تعیین کردند ۶۵۰ تومان و بعضی پایین‌تر از ۶۵۰ تومان و می‌گویند کیفیت را باید بالا ببرید تا ۶۵۰ تومان را بدهیم این شاخص کیفیت چیست و کی باید این کیفیت را تشخیص بدهد عرض کنم الان در مدارس حتی در مدارس شمیران که دوست عزیزم آقای دکتر فروزین تشریف دارند بعضی از مدارس خلاف دستور وزارت آموزش و پرورش، اولیا بچه‌ها را جمع می‌کنند می‌گویند تصویب کنید ما مبلغی اضافه‌تر بگیریم در صورتی که این مدارس نباید این کار را بکنند چرا؟ چون بخشنامه وزارت آموزش و پرورش منسوخ می‌شود و این فتح‌یابی می‌شود برای تمام مدارس و برای بودجه و شهریه مدارس. با کار آن مدرسه در تجریش تمام برنامه وزارت آموزش و پرورش به هم می‌خورد از این کارها باید جلوگیری شود. گفتید هر مدرسه بیشتر از ظرفیت سال پیش‌اش نباید ثبت‌نام بکند حالا اگر یک بچه‌ای خانه‌اش آمد نزدیک آن مدرسه چه باید بکند این مشکلی است که باید وزارت آموزش و پرورش برای آن فکری بکند از همه مهمتر، مطالبی که عرض می‌کنم برای این است که ارتباط کیفیت آموزشی، که روح فرمان آن را دستور داده است اجرا بشود من فکر می‌کنم اگر وزارت آموزش و پرورش در این کار موفق بشود و شخص وزیر موفق بشود هم حزب ایران نوین هم حزب مردم و تمام ملت ایران خوشحال خواهند شد این تذکراتی را که من می‌دهم تعصبی ندارم بر حسب وظیفه معلمی است که دست‌اندرکار آن هستم و اگر توجه به این مسئله نکنید اول سال تحصیلی یک مشکلات بزرگی خواهد آمد سالهای پیش یادم است ۱۵ آبان پدری دست بچه‌اش را گرفته بود و از این مدرسه به آن مدرسه از این اداره به آن اداره می‌رفت تا اسم بچه‌اش را بنویسد این سال تحصیلی با سایر سالهای تحصیلی فرق دارد اجرای فرمان است. توجیه شدن مردم برای نظام نوین آموزش متوسطه خیلی مهم است یک مقامی از یکی از وزارتخانه‌ها با من صحبت کردند تلفن کردند که این نظام جدید را بیاورید بنده خودم هم وارد نبودم و مراجعه کردم به وزارت آموزش و پرورش فرمی را که چاپ کرده بودند گرفتم و به او دادم و بعد هم یک معلم راهنمایی را انتخاب کردیم که برود آنجا و توضیح بدهد که کدام رشته برود حالا او دسترسی به من داشت ولی فکر بفرمایید تمام ملت ایران در این‌باره باید روشن شوند بنده اگر در اینجا صحبتی کردم آماری بود که گفتم و امیدوارم در این‌باره توصیه‌ای به دولت بفرمایید. موفقیت وزارت آموزش و پرورش را در این کار مهم از خداوند بزرگ خواستارم و آرزو دارم که روزی باشد که همه نمایندگان از پیروزی وزارت آموزش و پرورش در راه اجرای این فرمان خوشحال باشند (احسنت).
رئیس - آقای مهندس فروهر بفرمایید.
مهندس فروهر - بنده به عنوان یک نماینده شهرستان بیشتر روستایی و عقب افتاده اظهار خوشوقتی می‌کنم که امروز دو لایحه مهم و نویدبخش به تصویب مجلس رسیده است و اسباب امیدواری بیشتر طبقات مردم شهرستانها را فراهم می‌کند چون توجه زیادی به آنها شده و میزان سهمیه‌ای هم برای‌شان تعیین شده و یک برنامه‌هایی در سطح مملکت اجرا خواهد شد چه برنامه‌های بزرگ اعتباری در تمام مملکت و چه برنامه‌های کوچک محلی و من در اینجا خواستم توجه وزرای محترم مشاور جناب آقای دکتر یزدان‌پناه و دکتر مجیدی که سازمان برنامه را هم سرپرستی می‌کنند در اجرای سریع‌تر این برنامه‌ها جلب کنم این لوایح که بلاشک از لوایح انقلابی است و ارقام بزرگی را شامل می‌شود احتیاج به کنار گذاشتن بعضی از تشریفات اداری و مقررات دست و پاگیر دارد که بنده به عنوان یک نماینده انقلاب آنها را قبول ندارم و باید کنار گذاشته شود به عنوان مثال عرض کنم استانداری دارید که بسیار خوب کار می‌کند و استان مرکزی را اداره می‌کند و چند سال از ادوار گذشته تا انتصاب ایشان به استانداری در کمیسیون برنامه همکاری می‌کردیم و الان عاطل و باطل مانده نمی‌تواند مهندس استخدام کنند با این مقررات قانون استخدام کشوری که ساری و جاری است و عملاً کسی را در این قسمت نمی‌توانند جلب کنند و به آگهی‌های‌شان هم کسی جواب نمی‌دهد اگر سازمان برنامه در سالهای گذشته موفق شد که بازده کاری داشته باشد و یک دستگاه نمونه‌ای باشد که کماکان هست به خاطر این بود که مدیران مربوطه اش توانسته بودند که بعضی از مزایای حداقل را برای کارمندانشان تأمین کنند و آن عدم تعادل بین بخش خصوصی و دولتی در میان آنها فاحش نبود و الآن طوری شده که دفاتر فنی استانها خالی است و از پرسنل شایسته و کادر فنی برخوردار نیستند. آنها می‌خواهند هشتصد تومان فوق العاده مهندسی بدهند. نمی‌شود با این ترتیب کار کرد بنده امروز باستحضار مجلس شورای ملی می‌رسانم که جامعه مهندسان و تکنیسین‌های ایران که متجاوز از پنجاه هزار تکنیسین و بیست هزار مهندس دارد و انشاءالله ارقام بیشتری خواهد داشت امروز بعدازظهر وابستگی خودش را به حزب ایران نوین اعلام خواهد کرد و از طرفی تشریفات خاصی برای این امر انجام خواهد شد. البته بنده به تشریفات اهمیت نمی‌دهم از این نظر اهمیت می‌دهم که یک جامعه فنی که در خدمت دولت انقلابی هویدا و در اجرای نیات عالیه شاهنشاه در رسیدن به دروازه تمدن بزرگ گام برمیدارد و به حزب ما می‌پیوندد وای جامعه می‌آید و وابستگیش را اعلام می‌کند و تشکیلاتش را می‌دهد بمنظور خدمتگزاری به مملکت این اهمیت دارد امروز ما نمی‌توانیم اهمیت تکنیک وتکنولوژی را در پیشرفت کشور ایران نادیده بگیریم بنده همینجا پیشنهاد می‌کنم که قوانینی وضع شود یا مقرراتی برقرار شود که تکنیسینها با نظر وزیر مسئول از دو هزار تا ۵ هزار تومان علاوه بر مزایای قانون استخدام بامضای وزیر بگیرند و از سه هزار تا ۷ هزار تومان به مهندسین بدهند والا آقایان در شهرستانها و در تمام مملکت کارخانه‌های دولتی با یک خلایی از نظر پرسنل مواجه خواهند شد و بنده یقین دارم که آن وقت فکری در این باره خواهیم کرد ولی حالا باید فکری بکنیم و بمرحله عمل دربیاوریم و هرچه زودتر بدست مجریان بدهیم که آن وزیر مسئولی که ما نمایندگان مردم ایران حالا یا مال شهرستانهای عقب افتاده مثل شهر بنده یا شهرستانهای دیگر هرکجا که بروید با این جواب روبرو می‌شوید که آقا، مهندس پیدا نمی‌کنیم. گرچه حالا باحقوقهای زیاد هم استخدام می‌کنند و خیلی از مقررات هم از بین رفته و از خارج هم می‌آورند و بنحوی که شده که ۵ سال خدمت هم برابری می‌کند با معافیت از خدمت نظام وظیفه ولی ما باز باید دقت کنیم که نیروی انسانی بیشتری جلب شود آیا ما باید آنقدر صبر کنیم که برنامه پنجم به مخاطره بیفتد تا مهندس و تکنیسین استخدام کنیم؟ بنده فکر می‌کنم نه، از حالا اقدام باید بکنیم و وقت را هدر ندهیم وقت ارزش دارد کمیسیون کشور سه هفته پیش یک سفری کرد به سیستان و بلوچستان و تا چاه بهار و کنارک هم رفتیم و همه جا مواجه شدیم با این اشکال خالی بودن پستهای فنی و عقب افتادن برنامه‌ها که با بودن دستگاهی مثل سازمان بودجه و برنامه که طرحها را نشان داده و می‌تواند مطالعه کند و به دستگاههای اجرایی ارجاع کند ولی اینها نمی‌آیند بنده خواستم استدعا کنم ضمن تأییدی که از لوایح دولت می‌کنیم و ضمن تشکر از توفیقاتی که در اجرای نیات شاهنشاه آریامهر بدست آمده امیدواریم که دستگاههای اجرایی کوشش بکنند که این برنامه‌ها در موعد معین و بدون وقفه انجام بشود بنده خیلی معذرت می‌خواهم که در این موقع وقت مجلس را گرفتم ولی این که وابستگی جامعه مهندسان و تکنیسینها را بحزب ایران نوین اعلام کردم خبر خوشی بود که خواستم باستحضار مجلس محترم برسانم (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان بترتیب زیر وسیله منشی «خانم صفی نیا» اعلام شد و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد).
- آقایان سجادی، کورس، دکتر ضیائی، مهندس فروهر، دکتر عدل، دکتر الموتی، مهندس علی برومند، دکتر نجیمی، کاظم مسعودی، خانم نیره سعیدی، ناصرزاده، مهندس سهم الدینی، دکتر فروزن، شیخ بهائی، مهندس اردلان، اهری، مجید موسوی، دکتر قهرمان، ذوالفقاری، مافی، دکتر پرتو اعظم، شاهنده، دکتر رشتی، مهندس جلالی نوری، محمدولی قراچورلو، مجد، دکتر متین، عباس میرزائی، دکتر بیت منصور، پزشکی، رضوی، اخلاقی، توسل، دکتر انوشیروانی، اسعد رزم آرا، محسنی مهر، دکتر امامی خوئی، ایمان زهرائی، دکتر صفائی، صدقیانی زاده، دکتر شمس، دکتر گاگیک هواکیمیان، دکتر معظمی، دکتر اعتمادی، دیهیم، انشاء، فهیمی، دکتر مدنی، دکتر رهنوردی، دکتر علومی، مهندس فیروز عدل، مصطفوی، حیدر قلی برومند، مهندس احتشام شهیدی، پدرامی، بهنیا، کلانتر هرمزی، اسدی لنگرودی، مهندس زاهدی، اولیاء شیرازی، دکتر حاتم، مهندس نظمی، دکتر پناهی، پسیان، دکتر بیگلری، دکتر بهزادی، نیک روش، محدث زاده، اولیاء، بدر صالحیان، دکتر یحیی بهبهانی، مهندس پروشانی، جهانشاهی، دکتر رفیعی، جندقی، دکتر عظیمی، دکتر موثقی، شیخ الاسلامی، دکتر امین، معیری، حیدر صائبی، امیر احمدی، بوداغ زاده، پوربردباری، بدرخانی، خانم امیرابراهیمی، اسلامی نیا، دکتر تنکابین، جعفری، خانم مزارعی، جهانی، خانقاهی، حیدری، مهندس کیا، جوانشیر، فروتن، کمالاتی، خانم صفی نیا، موسوی ماکوئی، مهندس عنایت بهبهانی، دکتر حبیب بهبهانی، دکتر سعید بهادری، دکتر برادر، زهتاب فرد، حکمت یزدی، تژده، پرویزی، بختیاریها، امام مردوخ، خانم اسدی، اخوی، دکتر ابوالهدی، دکتر آزاد، محمدعلی آموزگار، احتشامی، تیمسار خطیب شهیدی، داروئی، دشتی، دکتر منتظری، دکتر راد، دولو، ادیب سمیعی، مهندس اربابی، زرین پور، دکتر زهرائی، سراج الدینی، خانم دکتر سرخوش، سعادت، سعادت فرد، دکتر سنگ، شریفها، دکتر شکرائی، حی، دکتر قاسم صوفی، دکتر وجیه الله صدر، رامبد، فضائلی، ظفر، طباطبائی دیبا، عبدالحسین طباطبائی، صادقی، موقر، شیخ رضائی، سمیعی، کریم بخش سعیدی، ساگینیان، دکتر رئیسی، ضیاء رضوی، رهبر، نامور، ناروئی، مهدوی اردستانی، فردونفر، خانم زاهدی، مهندس فرخ، خانم دکتر طالقانی، طلوعی، خانم دکتر صنیع، دکتر سعید حکمت، دکتر محققی، نجد شیبانی، اسمعیل خزیمه، فرهادپور، قدردان، مهندس نصر، دکتر لقمان ادهم، سعید وزیری، بوشهری، دکتر مرتضوی، دکتر وفا، اکبر مسعودی، مظاهری، مظهری، دکتر وزیری، پوربابائی، دکتر وحیدنیا، دکتر خسروی کردستانی، مهندس ریاضی، زعفرانلو، خانم بزرگ نیا، خانم دکتر گرگانی، دکتر مهر، آقایان.
رئیس- لایحه با ۱۸۴ رأی موافق باتفاق آراء تصویب شد. برای تصویب مجلس سنا ارسال می‌شود.
موافقین
- آقایان دکتر سنگ، شریفها، دکتر شکرائی، حی، دکتر قاسم صوفی، دکتر وجیه الله صدر، رامبد، فضائلی، ظفر، طباطبائی دیبا، عبدالحسین طباطبائی، صادقی، موقر، شیخ رضائی، سمیعی، کریم بخش سعیدی، ساگینیان، دکتر رئیسی، ضیاء رضوی، رهبر، نامور، ناروئی، مهدوی اردستانی، فریدونفر، خانم زاهدی، مهندس فرخ، خانم دکتر طالقانی، طلوعی، خانم دکتر صنیع، دکتر سعید حکمت، دکتر محققی، نجد شیبانی، اسمعیل خزیمه، فرهاد پور، قدردان، مهندس نصر، دکتر لقمان ادهم، سعید وزیری، بوشهری، دکتر مرتضوی، دکتر وفا، اکبر مسعودی، مظاهری، مظهری، دکتر وزیر، پوربابائی، دکتر وحیدنیا، دکتر خسروی کردستانی، مهندس ریاضی، زعفرانلو، خانم بزرگ نیا، خانم دکتر گرگانی، دکتر مهر، آقایان، دکتر تنکابنی، جعفری، خانم مزارعی، جهانی، خانقاهی، حیدری، مهندس کیا، جانشیر، فروتن، کمالاتی، خانم صفی نیا، موسوی ماکوئی، مهندس عنایت بهبهانی، دکتر حبیب بهبهانی، دکتر سعید بهادری، دکتر برادر، زهتاب فرد، حکمت یزدی، تژده، پرویزی، بختیاریها، امام مردوخ، خانم اسدی، اخوی، دکتر ابوالهدی، دکتر آزاد، محمدعلی آموزگار، احتشامی، تیمسار خطیب شهیدی، داروئی، دشتی، دکتر منتظری، دکتر راد، دولو، ادبی سمیعی، مهندس اربابی، زرین پور، دکتر زهرائی، سراج الدینی، خانم دکتر سرخوش، سعادت، سعادت فرد، دکتر مدنی، دکتر رهنوردی، دکتر علومی، مهندس فیروز عدل، مصطفوی، حیدرقلی برومند، مهندس احتشام شهیدی، پدرامی، بهنیا، کلانتر هرمزی، اسدی لنگرودی، مهندس زاهدی، اولیاء شیرازی، دکتر حاتم، مهندس نظمی، دکتر پناهی، پسیان، دکتر بیگلری، دکتر بهزادی، نیک روش، محدث زاده، اولیاء، بدر صالحیان، دکتر یحیی بهبهانی، مهندس پروشانی، جهانشاهی، دکتر رفیعی، جندقی، دکتر عظیمی، دکتر موثقی، شیخ الاسلامی، دکتر امین، معیری، حیدر صائبی، امیر احمدی، بوداغ زاده، پوربردباری، بدرخانی، خانم امیر ابراهیمی، اسلامی نیا، سجادی، کورس، دکتر ضیائی، مهندس فروهر، دکتر عدل، دکتر الموتی، مهندس علی برومند، دکتر نجیمی، کاظم مسعودی، خانم نیره سعیدی، ناصرزاده، مهندس سهم الدینی، دکتر فروزین، شیخ بهائی، مهندس اردلان، اهری، مجید موسوی، دکتر قهرمان، ذوالفقاری، مافی، دکتر پرتو اعظم، شاهنده، دکتر رشتی، مهندس جلالی نوری، محمدولی قراچورلو، مجد، دکتر متین، عباس میرزائی، دکتر بیت منصور، پزشکی، رضوی، اخلاقی، توسلی، دکتر انوشیروانی، اسعد رزم آرا، محسنی مهر، دکتر امامی خوئی، ایمان زهرائی، دکتر صفائی، صدقیانی زاده، دکتر شمس، دکتر گاگیک هواکیمیان، دکتر معظمی، دکتر اعتمادی، دیهیم، انشاء، فهیمی.
رئیس- آقای دکتر مجیدی بفرمائید.
دکتر مجیدی (وزیر مشاور ورئیس سازمان برنامه و بودجه کشور)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست وظیفه دار هستم از کلیه نمایندگان محترم مجلس شورای ملی تشکر بکنم بخاطر تصویب این دو لایحه بخصوص از جناب الموتی و جناب رامبد که از بذل همه گونه مساعدتها و همفکریها مضایقه نفرمودند تشکر کنم چون این دو لایحه جنبه خا صی داشت از جهت جنبه فرامین ملوکانه و همچنین از نظر اجرای برنامه‌های استانها و شهرها و روستاها که می‌بایست نظرات نمایندگان محترم را داشته باشیم که هر دوی دوستان عزیز که نام بردم کمال محبت را در این مورد فرمودند و ساعتها وقت با بنده و همکارانم صرف نمودند تا ما توانستیم این ماده واحده را تهیه کنیم و حضورتان تقدیم کنیم و همچنین از همکاری کمیسیونهای بودجه و برنامه مجلس شورای ملی بخصوص جنابان دکتر دادفر و دکتر قهرمان و صدری کیوان مخبر کمیسیون بودجه و جناب آقای دکتر فروزین مخبر کمیسیون برنامه که در این مورد فرمودند تشکر می‌کنم. این همکاری برای ما بی نهایت مؤثر بود بخصوص در این موقع که از نظر مجلس شورای ملی مقارن با تعطیلات تابستانی است و همچنین از لحاظ شهرستانها و استانها که باید کارهای اجرائی در آنجاها انجام بشود و ما به نتیجه برسیم و هم سرعتی که مجلس شورای ملی در تصویب این دو لایحه بخرج داد واقعاً موجب کمال تشکر دولت است و از این بابت نهایت سپاسگزاریم را تقدیم می‌کنم. در مورد مسائلی که اینجا مطرح شد هم جنبه ارشادی داشت و هم اهمیت موضوعها را منعکس می‌کرد باید بعرض برسانم در مورد لایحه اول ۱۲ میلیاردی که در شهرها و روستاها خرج می‌شود نظر دولت این است که این لایحه و اعتباراتی که در آینده تأمین می‌شود راه را برای عدم تمرکز و محول کردن آن به استانها و مناطق و شهرستانها باز بکند برای اینکار دولت همه گونه آمادگی دارد و در برنامه- اش گذاشته در برنامه پنجم که یکسال و نیم قبل به تصویب رسید به این مسأله توجه شده و کلیه افراد در دولت هم همین دید را دارند و همه داریم تلاش می‌کنیم تا این فکر عملی شود ولی این پنجاه درصد قضیه است و ۵۰% دیگر واقعاً همکاری باید در آن مناطق وجود داشته باشد روح تحرک و سازندگی و قبول مسئولیتی که باید بوجود بیاید در استانها و در شهرستانها و در روستاها، در انجمن شهرستان و انجمن شهر باید در این امر نقش حساسی داشته باشند نمایندگان محترم مجلس شورای ملی هم در این مورد یک نقش حساسی دارند از نظر منعکس کردن احتیاجات و اینکه واقعاّ وجوهیکه حاله می‌شود به مصرف واقعی خودش می‌رسد و ما تلاش داریم که این وجوه زودتر منتقل بشود و از این جهت اطمینان می‌دهم که هیچ نوع تأخیری نخواهد شد ولیکن ایجاد این همکاری در سطح محل بین این انجمنها و مقامات دولتی و مسئولیتی که استاندار دارد از نظر مردم بمعنای واقعی برآورده بشود و اولویتها رعایت بشود این مستلزم یک نوع همکاری جدیدی هست در استانها و شهرستانها و حتی در دهات و روستاها. برای اینکار نمایندگان محترم مجلس شورای ملی یک نقش واقعاً فعال ومؤثری می‌توانند داشته باشند از نظر اینکه در حوزه‌های انتخابیه خودشان واقعاً این همکاری را تشویق بکنند یعنی برای مردم تفهیم کنند که این تخصیص اعتبارات ناحیه‌ای چه معنائی دارد و مقامات محلی چه نقشی دارند و انجمنهای دموکراتیک چه نقشی دارند و چه جور ما این راه را باز کنیم که حجم اعتباراتی که بطرف استانها می‌رود سال به سال زیادتر بشود برای اینکه این تجربه‌ای را که ما شروع کرده‌ایم اگر موفقیت آمیز باشد بنده این پیش بینی را می‌کنم که تا سه چهار سال دیگر حتی بیش از ۵۰% اعتبار عمرانی را بصورت ناحیه‌ای مصرف کنیم و فقط آن طرحهائی که جنبه ملی دارد و روی تمام منطقه اثر می‌گذارد از نظر اهمیتش و برای معضل بودن و پیچیدگی اش از لحاظ فنی لازم است که در تهران بآن برسیم ولی بقیه طرح را می‌توانم محول کنیم و روزبروز کادر فنی در استانها و روستاهای کشور بیشتر بشود و ظرفیت اجرای آن بیشتر بشود و ما برویم بطرف یک شکل عدم تمرکز برنامه‌ها که بدنبالش بالا رفتن سطح اشتغال پیش می‌آید و بدنبال افزایش درآمدهای فردی در سطح مملکت بوجود می‌آید و نتیجه کلی اش توزیع عادلانه تر درآمد و از بین رفتن شکافهای موجود در بین قشرهای مختلف مملکت است که ما برویم بطرف یکپارچگی، علاوه بر یکپارچگی ملی که امروز داریم. پس بنده اینجا لازم نمی‌دانم اهمیت نقش مقامات محلی را و بخصوص وظیفه‌ای که استانداران و فرمانداران کل دارند و در همه جا تأکید می‌کنم و استدعا می‌کنم از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی که در اینکار ما را یاری بفرمایند و از بذل مساعدت و همکاری و همفکری دریغ نفرمایند. آنچه از نظر تجهیز ادارات و بخصوص تجهیز دفاتر فنی و دفاتر بودجه و برنامه که در شهرستانها هست بنده اینجا این قول را می‌دهم که اینکار را با جدیت دنبال کنم. هم اکنون دفاتر بودجه و برنامه ما خیلی قویتر از گذشته شده و دفاتر مهندسی هم در استانها تقویت می‌شود. البته مسأله‌ای که جناب آقای مهندس فروهر فرمودند درست است واقعاً بقدری حجم کار در مملکت زیاد شده و فعالیت افزوده شده که حتی کارگر متخصص سطح پائین هم مشکل پیدا می‌شود بطوریکه ما مجبور هستیم برویم از نقاطی که مردم عادت ندارند تحرک داشته باشند جائی کار کنند تشویقشان بکنیم که بروند و کار بکنند واین فشاری که از نظر نیروی انسانی از نظر کادر ماهر وجود دارد تا حد ممکن تقلیل پیدا کند واین التهاب کمتر بشود و در نتیجه همه بتوانند در فعالیتها شرکت داشته باشند و در این پیشرفت اقتصادی ثمره‌ای داشته باشند و همچنین با کمک وزارت آموزش و پرورش و وزارت کار و امور اجتماعی برنامه‌های تربیت کادر و بخصوص سطح کارگر متخصص و تکنیسین خیلی دارد وسعت پیدا می‌کند و برنامه‌های خیلی نوینی در این زمینه از امسال بمورد اجراء درمیآید با وسائل خیلی پیشرفته و با تکنیک‌های خیلی جدیدی ما بتوانی با سرعت کادر فنی را تربیت کنیم برای اجرای طرحها. در مورد مسائلی که جناب آقای مظهری اشاره فرمودند در مورد وزارت آموزش و پرورش اولا تشکر می‌کنم از اهمیت مسأله که در اینجا ذکر فرمودند و تشریح فرمودند واین اطمنیان را بنده می‌دهم که وزارت آموزش و پرورش در حدود ۲ ماه پیش خیلی جدی مشغول برنامه ریزی است برای اجرای فرمان ملوکانه در زمینه آموزش رایگان در سطح ابتدائی و راهنمائی و همچنین در مورد مسأله تغذیه این یک کاری است که با موفقیت انجام می‌دهند و انشاءالله این توفیق را حاصل کنیم که بتوانیم رضایت خاطر خطیر ملوکانه را فراهم کنیم واقعاً یک کار و یک جهش معجزه آسائی انجام شده یعنی ما از یک مرحله‌ای که حتی از آن حد که راضی کردن مردم باشد بیشتر جهش کردیم بوضعی که تصورش برای ما موقعی که برنامه پنجم را تنظیم می‌کردیم برای پایان برنامه پنجم هم امکانپذیر نبود ولی اکنون ما داریم از یک فاصله کوتاه و انقلابی با کمال شجاعت و جرئت بدنبال ارشاد و راهنمائیهای شاهنشاه آریامهر می‌رویم انجام می‌دهیم لذا بنده قبلا این را خدمتتان عرض کنم کار خیلی سنگین و پیچیده است و توجهات لازم خواهد شد الآن هم وزارت آموزش و پرورش و هم دستگاههائی که نقشی در این مورد دادند تلاش می‌کنند که این فرمان بنحو احسن بمرحله اجراء گذارده شود با یک برنامه وسیع مملکتی با یک پیچیدگی و پراکندگی خیلی زیادی با کمبود عواملی که واقعاًبایدتخصص داشته باشند وبتواننداین برنامه را پیاده کنند روبرو هستیم و یک کاری است بسیار سنگین و مسلماً در اجراء مواجه با اشکالاتی خواهیم شد وممکن است دربعضی جاهااشتباهاتی رخ دهدیک کمبودهائی ممکن است در عمل پیش بیایداینها نتیجه اینست که یک کارابتکاری را شروع کرده‌ایم ولی خواهش می‌کنم اگر کمبودها و نقایصی مشاهده فرمودید درجهت راهنمائی وارشادهم دستگاه وزارت آموزش وپرورش و هم دستگاه دولت را من حیث المجموع از کمک دریغ نفرمائید و راهنمائی بفرمائید زیرا این مسأله ایست که جنبه ملی دارد و همه در آن ذی نفع و ذی علاقه هستیم و از این جهت اطمینان دارم که نمایندگان محترم اقلیت هم در این زمینه تلاش و کوشش خواهند فرمود که این برنامه‌ها با موفقیت انجام بشود. بنده مجدداً از اینکه این دو لایحه باتفاق آراء مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار گرفت تشکرات خودم را تقدیم می‌دارم وامیدوارم همه ما در راه اجرای منویات شاهنشاه آریامهر موفق باشیم (احسنت – احسنت).
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده – ختم جلسه
۱۲- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده – ختم جلسه.
رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
- ۱- گزارش کمیسوینها راجع به تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی شماره چاپ ۱۲۶۷.
- ۲- گزارش شور دوم تشکیل وزارت امور اقتصادی و دارائی (با ورقه) شماره چاپ ۱۲۷۰.
- ۳- گزارش شور دوم تشکیل وزارت بازرگانی (با ورقه) شماره چاپ ۱۲۷۱.
- ۴- گزارش شور دوم تشکیل وزارت صنایع و معادن (با ورقه) شماره چاپ ۱۲۷۲.
- ۵- گزارش شور دوم دعاوی اشخاص علیه دولت راجع باملاک (باورقه) شماره چاپ ۱۲۶۵.
- ۶- گزارش شور دوم تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری شماره چاپ ۱۲۶۶.
- ۷- گزارش یک فوریتی سازمان انرژی اتمی ایران شماره چاپ ۱۲۷۳.
- ۸- گزارش شور دوم پروتکل همکاری فنی راجع به عکسبرداری هنائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه شماره چاپ ۱۲۶۳.
- ۹- گزارش شور دوم استخدام سربازان وظیفه بصورت پیمانی برای خدمت در مشاغل فنی و تخصصی مورد نیاز ارتش شاهنشاهی شماره چاپ ۱۲۶۹.
- ۱۰- گزارش شور دوم الحاق یک تبصره به قانون الحاق ماده واحده به قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی شماره چاپ ۱۲۶۸.
- ۱۱- گزارش شور اول اصلاح قانون امور گمرکی شماره چاپ ۱۲۶۴.
- ۱۲- گزارش شور دوم اصلاح ماده ۳ قانون مجازات استفاده از پلاکهای تقلبی وسائط نقلیه موتوری شماره چاپ ۱۲۷۴.
رئیس- با اجازه خانمها و آقایان این جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه هفته آینده خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی.