مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۵۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۱ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۵۹
صورت مذاکرات یوم چهار شنبه نوزدهم صفر المظفر ۱۳۲۸
مجلس دو ساعتو چهل دقیقه قبل از غروب در تحت ریاست آقای ممتاز الدوله منعقد کردید خلاصه مذاکرات جلسه گذشته را معاضد الملک قرائت نمودند.
نایب رئیس ـ ملاحظه هست؟بفرمائید.
دکتر علیخان ـ میخواستم عرض کنم روز گذشته مجلس سه ساعت و نیم تشکیل نشد سه ساعت قبل از غروب منعقد گردید.
نایب رئیس ـ دیروز سه ساعت و نیم قبل از غروب شروع شد ولی امروز گویا دو ساعت و نیم کمتر افتتاح شد به واسطه دیر آمدن خواهشی از آقایان وکلا دارم که سر وقت حاضر شوند اسباب تضییع وقت دیگران نشود مثل امروز که به واسطه عدم کفایت عده تأخیر در رسمیت دادن مجلس شد.
سید حسین اردبیلی ـ در اینجا یاد داشت شده است که برای فقره یازدهم تقاضای رأی مخفی شد و این میفهماند مه فقط برای آن جزء بود و حال اینکه از برای سایر مواد هم بوده است نه از برای آن تنها.
نایب رئیس ـ بنده عقیده ام این است که اسامی اشخاصیکه این تقاضا را کردند در صورت مجلس نوشته شده.(جمعی گفتند باید نوشته شود.)
ادیب التجار ـ بنده عرض دارم در آن مطلبی که فرمودید وکلا دیر حاضر میشوند و این نطق سر را در روزنامه مینویسند و این رأی آنهائی که حاضر میشوند خوب نیست بفرمائید معلوم شود کدام یک دیر حاضر میشوند.
نایب رئیس ـ دشتور امروز همان طور است که روز گذشته گفته شد اول بقیه مالیات نواقل ولی قبل از آن یک لایحه هست از وزارت امور خارجه راجع به خزج ژنرال قونسول چون از وزارت خارجه خواهشی کردند که این مسئله زود بگذرد برای اینکه رفتن ژنرال قونسول اهمیت دارد لهذا او را مقدم میداریم.
تقی زاده ـ این مسئله جزء دستور جلسه آتیه است.
نایب رئیس ـ جزء دستور امروز هم هست.(گفته شد راپورت کمیسیون بودجه در باب مخارج ژنرال قونسول اسالامبول خوانده شود.)(معزز الملک راپورت کمیسیو بودجه را قرائت نمودند.)
حاجی میرزا رضا خان ـ به طوریکه در کمیسیون بودجه هم عرض کردم برای مامورین خارجه اشلی معین یک مقیاسی لازم است چنانچه در سایر دول هم رسم است باید یک ترتیبی معلوم شود که به همان ترتیب مامورین فرستاده شود غرض علت اینکه از برای اسلامبول این قدر عجله میکنند و حال آنکه از برای بعضی از جاها خیلی لازم است فرستاده شود مثلاً به ادسا نفرستادند ولی به اسلامبول میرود.
نایب رئیس ـ این یک مطلبی است که شما میتوانید یک روز سئووال کنید یا استیضاح بخواهید یا در مجلس مذاکره کنید و این یک چیزی است که از وزارت خارجه آمده باید بگذرد.
تقی زاده ـ بنده خواهش میکنم که در این باب مباحثه نشود قیمت وقت را بدانند از برای صد و پنجاه تومان این قدر مذاکره نکنیم امیداورم برای بودجه سال آتیه ترتیبی داده شود که این جور چیرها به مجلس نیاید و در هیچ جا رسم نیست ک از برای صد تومان صد و پنجاه تومان صحبت کنند.
ادیب التجار ـ بنده موافقم.
متین السلطنه ـ بنده هم موافقم.
وکیل التجار ـ بنده اصلا آمدن این ار به مجلس تصویب نمیکنم این معلوم است که باید مامور
به خارجه فرستاده شود و مامور خرج لازم دارد.
ممتاز الدوله ـ حالا رأی میگیریم هرکس تصویب میکند که این صد و پنجاه تومان برای مخارج ژنرال قونسول اسلامبول داده شود ورقه سفید بیندازد.(در این موقع ورقه رأی توزیع و پس از استخراج معلوم شد که آقایان ذیل تصویب کردند:
سید ابراهیم ـ شیخ علی ـ هاشم میرزا ـ حاجی آقا ـ اسمعیل هشترودی ـ کاشف ـ ابوالقاسم میرزا ـ افتخار الواعظین ـ معتمد التجار ـ اسدالله خان ـ سید حسین ـ متین السلطنه ـ میرزا ابراهیم ـ ارباب کیخسرو ـ ادینه محمد خان ـ ادیب التجار ـ دکتر امیر خان ـ میرزا داوود خان ـ فهیم الملک ـ سلیمان میرزا ـ میرزا احمد ـ تقی زاده ـ وکیل الرعایا ـ فاتح الملک ـ مرتضی قلی خان ـ عز الملک ـ نجات ـ حاجی محمد کریم خان ـ مصدق الممالک ـ سید حسین کزازی ـ تربیت ـ وحید الملک ـ سید محمد رضا ـ شیخ ابراهیم ـ ممتاز الدوله ـ شیخ محمد ـ شیخ رضا ـ لسان الحکما ـ میرزا محمد صادق ـ شیخ علی ـ شیبانی ـ معاضد الملک ـ ذکاالملک ـ معززالملک.)
معاضد الملک ـ عده حضار چهل و نه ورقه سفید علامت قبول چهل و پنج امتناع چهار.
نایب رئیس ـ یک صد و پنجاه تومان مخارج ژنرال قونسول اسلامبول تصویب شد و یک مسئله دیگر هم هست که جزء دستور مجلس نیست و آن برقراری مستمری در حق ورثه حاجی میرزا ابراهیم آقا است اگر رأی میدهید مجلس مطرح شود.
فهیم الملک ـ یک مطلبی است که آنجا نوشته نشده و آن این است که از برای صبایا و عیال آن مرحوم هر نفری ده تومان تصویب شده.
آقا میرزا احمد ـ یک نفر امروز میگفت که انیها در صورتیکه چهل تومان را بگیرند باز در ماه هشت نه تومان کسر مخارج دارند خوب است همان پنجاه تومان که مساوی با مخارج آنها است به آنها داده شود و آن شخص از وضع اینها درست با اطلاع بود.
تقی زاده ـ بنده نمیخواهم بر پیشنهاد وزارت مالیه بیفزایم لکن در حق یک وکیلی که از حثوث سابقه اش هم چیزی نگرفته و تا آخرین ساعت زندگانیش در حفظ این اساس کوشیده و با اسلحه حفظ این اساس را کرده است خوب است همان صد تومان به آن داده شود و او را یکی از وکلا بشناسیم و چون مقتول شده است خوب است موافق قانون وظائف نصف آن که پنجاه تومان است در حق آنها معین شو و این همان یک قوت لایموت است برای آنها.
وکیل التجار ـ بنده هم لازم میدانم همان وطیفه وکالت آن مرحوم داده شود اگر چه در حق آن مرحوم بنده عرض کنم تضییع اوست لکن در حق اعقاب یک چنین وکیلی بیش از اینها باید مراعات و ملاحظه شود.
مرتضی قلیخان ـ بنده پیشنهاد میکنم که ماهی شصت تومان به آنها داده شود که لااقل در این شهر روزی دو تومان داشته باشند و یک چیز زیادی نیست.
افتخار الواعظین ـ بنده عرض میکنم درست است اینها سه چهار نفر هستند لکن یک خدمتگار و یک نوکر لازم دارند معلوم است چهل تومان کفایت نمیکند بنده هم به طوریکه آقای تقی زاده پیشنهاد کردند پنجاه تومان را تصویب میکنم.
رئیس ـ مراعات موافق و مخالف را بنمائید.
میرزا ابراهیم خان ـ در موقعیکه نمیشود مراعات مخالف و موافق را کرد در همین جا است برای اینکه اولاً مخالفی در بین نیست و در این مورد مخصوصاً تمام مناسبات جمع است اگر شهادت در راه مشروطیت است هست اگر ارتباط به مجلس هست اگر حیث علمیت است هست بنده پیشنهاد میکنم که هر قسم است حقوق وکالت را به بازماندگان آن مقتول بدهند.
حاجی شیخ علی ـ موافق نظامنامه باید برگردد به وزارت مالیه آن وقت آن زیادتی را خود وزیر مالیه پیشنهاد نماید و صد تومان بکند برگردد.
معزز الملک ـ خدمات آن مرحوم به اندازه ای است در این راه که محتاج به اظهار نیست و کسیکه جان خودش را در یک راهی فداکرده نمیشود تلافی کرده نمیشود تلافی کرد لکن این طلب هم مسلم است که حسیات قلبی ما نمیشود و نقض قوانین بنماید و قانون میگوید نمیشود بر پیشهاد وزیر افزود باید اگر هم لازم میدانند زیاد شد برگردد به وزارتخانه از طرف وزارت خانه اضافه شود.
فهیم الملک ـ معلوم مبشوداز مذاکرات آقایان که در کمیسیون کم تصویب کرده اند تقاضا میکنم که راپورت برگردد به کمیسیون قانونا باید بگردد.
رئیس ـ حالا که مخبر کمیسیون تقاضا میکند که راپورت برگردد به کمیسیون قانونا باید برگردد.
(در این موقع راپورت کمیسیون راجع به کمیسیون راجع به مالیات نواقل از ماده ۱۲ قرائت شد در ماده ۱۲ که از اسب کالسکه درشکه و سواری و باری و قاطر و شتر ماهی دو قران گرفته شود رأی گرفته شد به اینطور که رئیس اظهار کرد هر کس این جزء دوازدهم از ماده اول را به طوریکه قرائت شد تصویب مبنماید گلوله سفید بیاندازد و هر کس تصویب نمیکند گلوله سیاه بیندازد رأی گرفته شد معاضد الملک نتیجه رأی را به این شکل اعلان نمود عده حضار ۵۱ نفر گلوله سفید علامت قبول ۴۰ سیاه علامت رد ۸ امتناع ۳.
رئیس ـ جزو داوزدهم از ماده اول با اکثریت قبول شد.(جزو ۱۳ از ماده اول راجع به اینکه از الاغ سواری یک قران در ماه گرفته شود قرائت شد و مذاکرات لازمه به عمل آمد بالاخره موافق راپورت کمیسیون رأی گرفته شد و نتیجه آراء را معاضد الملک به این طور قرائت کرد عده حضار ۵۱ گلوله سفید ۴۰ آبی ۵ امتناع ۶.
رئیس ـ پس جزء اول از ماده ۱۳ با اکثریت قبول شد.
(جزو چهارم از ماده اول مطرح شد راجع به این ک از الاغ بارکش در ماه ده شاهی گرفته شود پاره ای مذاکرات لازمه به عمل آمد و چون بعضی عقیده شان این بود که از الاغ بارکش هم مثل الاغ سواری یک قران گرفته شود به این جهت وحید الملک پیشنهاد نمود که از الاغ بارکش هم ماهی یک قران شود.)
رئیس ـ رأی میگیریم در پیشنهاد آقا وحیدالملک هر کس این پیشنهاد را قابل توجه میداند قیام نماید.
(اکثریت حاصل نشد.)
رئیس ـ چون اکثریت حاصل نشد رأی میگیریم در پیشنهاد کمیسیون هر کس تصویب میکند گلوله سفید خواهد انداخت والّا گلوله آبی(رأی گرفته شد و معاضد الملک نتیجه رأی را اعلام نمود:
- عده حضار ۵۱
- گلوله سفید ۳۸
- گلوله آبی ۸
- امتناع ۵.)
رئیس ـ جزو ۱۴ از ماده اول با اکثریت قبول شد عرابه کش که در یک ماه یک قران گرفته شود قرائت شد و مذاکرات لازمه به عمل آمد آقا میرزا احمد پیشنهاد کرد که نوشته شود که او بارکش و عرابه کش معاضد السلطنه اظهار کرد که این وجه زیاد است باید کمتر شود رئیس اظار کرد پس رجوع به کمیسیون شود وکیل التجار اظهار نمود به واسطه مخالفت یکی دو نفر نمیشود به کمیسیون برگردد.رئیس اظهار کرد در قابل توجه بودن این اصلاح آقا میرزا احمد رأی میگیریم هر کس این پیشنهاد را تصویب میکند قیام نماید.
رئیس ـ چون اکثریت حاصل نشد پیشنهاد آقای معاضد السلطنه که از گاو عرابه کش ماهی ده شاهی گرفته شود رأی میگیریم هر کس تصویب میکند قیام نماید.
رئیس ـ اکثریت حاصل نشد حالا به راپورت کمیسیون رأی میکیریم که از گاو عرابه کش یک قران گرفته شود هر کس تصویب میکند گلوله سفید بیندازد والّا گلوله آبی معاضدالملک نتیجه آراء را اظهار کرد.
عده حضار ۵۴ گلوله سفید ۲۶ گلوله آبی ۲۱ امتناع ۷.
رئیس ـ جزو ۱۵ از ماده اول با اکثریت پذیرفته شد.
وزیر علوم ـ این یک قسمتی از قوانین راجعه به تشکیل محاکم عدلیه است که شامل یک مقدمه و چهل باب است به مجلس تقدیم میکنم.
اسدالله میرزا ـ بنده تقاضا میکنم که فقره ثانیه خوانده شود تا آخر آن در اجزا آن اگر در جائی مخالفتی دیده شد مذاکره شود در آن جزء بعد در تمام آن فقره یک رأی گرفته شود.
وحیدالملک ـ بنده هم تقاضای سابق خودم را که به جزء جزء رأی گرفته شود پس میگیرم و عرض میکنم به تمام فقرات یک رأی گرفته شود.
موتمن الملک ـ بنده تقاضا میکنم که
به جزء رأی گرفته شود.(قبول نموده شروع به قرائت فقره ثانیه شد.)
آقا شیخ محمد ـ در رأی سابق که رأی مثبت ۲۶ مخالف با اصل هفتم از قانون اساسی شد برای اینکه بیش از نصف رأی ندادند.
ذکاءالملک ـ اکثریت حاصل است برای اینکه در اصل هفتم مینویسد که نصف از حضار به علاوه یک نفر رأی دهندگان باشند و حالا هم اکثریت حاصل است برای اینکه گلوله سفید ۲۶ و گلوله آبی ۲۱ بود و این روی هم رفته بیش از نصف است.(در این خصوص مذاکرات زیاد شد بعضی اظهار کردند که غرض این است که نصف بیشتر رأی دهنده باشند یعنی رأی اثبات بدهند بالاخره رئیس اظهار کرد که در این خصوص امروز هر چه مذاکره کنیم بی نتیجه خواهد ماند این مطلب مهمی است راجع به یک اصل از قانون اساسی و اختلاف شدیدی هم دیده میشود یک روز مخصوص در این باب باید مذاکره کرد عجالتاً ده دقیقه تنفس است مجددا پس از بیست دقیقه منعقد شد.)
رئیس ـ چون جلسه خصوصی لازم است تشکیل شود مجلس را ختم میکنیم دستور جلسه آتیه از این قرار است شور ثانوی لایحه قانونی وزیر فوائد عامه راجع به معادن نمک و بقیه شور لایحه قانونی مالیات نواقل وشور بودجه وزارت داخله شور بودجه موقتی مجلس.(در این موقع مجلس علنی تبدیل به سری شد مقارن غروب.)