مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۱ آذر ۱۳۳۵ نشست ۳۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱۱ آذر ۱۳۳۵ نشست ۳۸
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۱ آذرماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت‌مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: علامه وحیدی - دکتر مشیر فاطمی
۳ - تقدیم دو فقره سؤال به وسیله آقای مهندس اردبیلی
۴ - اخذ رأی و تصویب لایحه اجازه پرداخت بیست میلیون ریال برای کمک به سیل‌زدگان
۵ - شور اول گزارش کمیسیون امور اجتماعی و کار راجع به اجازه الحاق به ۱۷ فقره مقاوله‌های بین‌المللی کار
۶ - شور اول گزارش کمیسیون کشور راجع به اجازه استخدام متخصص آمار
۷ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ۱۰ صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس ـ صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دکتر بینا. امید سالار. دکتر سید امامی. قراگزلو. دکتر عمید. مشار. عبدالحمید بختیار. محمودی. ذوالفقاری. برومند ثقه الاسلامی. دکتر وکیل. شادمان. سنندجی. شادلو. فرود. هدی. پردلی. اورنگ. امامی خوئی. مهران. نصیری. کاظم شیبانی
غائبین بی اجازه ـ آقایان: معین زاده. تیمور تاش. اریه. اسفندیاری. دشتی. دکتر هدایتی. دکتر. طاهری. اعظم زنگنه. کورس. مهندس ظفر.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: بزرگ نیا. دکتر آهی. اقبال. اکبر. محمودی. سلاار بهزادی. موسوی. دکتر نفیسی. دکتر راجی.
رئیس ـ نسبت بصورت مجلس نظری نیست ؟(اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه قبیل تصویب می‌شود
۲- بیانات قبل از دستور آقایان علامه وحیدی و دکتر مشیر فاطمی
رئیس ـ نطقهای قبل از دستور می‌شود. آقای علامه وحیدی بفرمائید
علامه وحیدی ـ تلگرافی از قصر شیرین رسید. و از من خواسته‌اند و از سایر نمایندگان محترم غرب هم تقاضا شده است که ذکر از یکی از علمای اعلام که در قصر شیرین فوت کرده است در مجلس شورای ملی بنامیم و حق هم اینستکه از آن عالم روحانی تجلیل بشود (صحیح است) زیرا از پیشقدمان آزادی و کار و انسالار مشروطه محروم حاج شیخ علی غروی از شاگردان مرحوم آیت الله ملامحمد کاظم خراسانی بود است عیناُ تلگرافی که مخابره شد شده است بعرض آقایان نمایندگان معظم می‌رسد (عده‌ای از نمایندگان بلند تر بفرمائید) و بعد هم در خلال آن چون بنام نطق قبل از دستور اسم نوشته‌اند بجا میدانم یک تذکرات تلویحی هم در عین موافقتی که با دولت دارم بدولت بدهم و خوشبختانه معاون محترم نخست وزیر هم در اینجا حضور دارند گاه انسان دچار محظور می‌شود همه آقایان میدانند که بنده از موافقین سر سخت دولت هستم و معتقد باین دولت هم هستم و نظر اصولی دارم یعنی معتقد هستم وزرائی که در سر کار هستند نباید اینها را تضعیف کرد و باصطلاح نباید چوب لای چرخ آنها گذاشت این عقیده بنده است و اصولی است ولی تصادف می‌کنم و مواجه با یک تذکرات و یا یک سؤالاتی می‌شود که البته حتی المقدور جوابی می‌دهم و سؤال کننده را اقناع می‌کنم ولی اخیراً مواجه با یک محظور شده‌ام که باید بروم در خدمت جناب آقای ذوالفقاری که شاید جواب سؤالات را ایشان برای بنده تهیه کنند بنده هیچگاه ممکن نیست تذکراتی که تهییج احساسات کند در پشت این تریبون عرض کنم تز من اینست زیرا معتقد هستم که باید مواجه با دولت شد و خصوصی با او صحبت کرد و رفع محظور نمود
البته سلیقه بعضی از آقایان محترم اینست که پشت تریبون متذکر بشوند ولی سلیقه من اینستکه شخصاً بروم نزد وزرای دولت وقت و بگویم چنین و چنان است و بهتر است که رفع اشکال بکنید یک عده‌ای آمدند اصرار کردند که آقا نمی‌شود شما که طرفدار دولت هستند باید جواب بما بدهی این است که آن است من باید چه بکم (قنات آبادی ـ یکی از آن است‌ها را بفرمائید) عرض می‌کنم حضور مبارکتان گفتم آقایان دیگر که طرفدار این دولت هستند موافق این دولت هستند منطبق هستند که فوق ناطق است باصطلاح بآنها مراجعه کنید گفتند نه ما تشخیص دادیم که از تو سؤال بکنیم و شما جواب را بدهید خلاصه بنده را تشخیص دادند و من قبل از اینکه بخواهم جوابی بآنها بدهم یک مثلی می‌زنم و یک حکایتی بنظر م آمد و آن اینست که معروف است که در اطراف یکی از شهرهای ایران برف زیادی آمد و نام شهرش را هم نمی‌گویم چون ممکن است جناب آقای پرفسور اعلم استناد بماده ۸۲ بکنند و بنده نظری ندارم خلاصه یک جائی بوده است و جائی پای حیوان عظیم الجثه‌ای در برف مشاهده شد (قنات آبادی ـ خرس بوده) (مهندس ادبیلی ـ شتر بود) مراجعه کردند بآن شخص که اعقل شهر بود بتشخیص آنها و گفتند که ما هر چه رفتیم دقت کردیم و هر چه تفحص کردیم ابعاد هندسیش را برداشتیم بالاخره حجمش را برداشتیم قسمتهای دیگرش را برداشتیم نتوانستیم تشخیص بدهیم که جای پای چه حیوانی است (قنات آبادی ـ به دخو مراجعه کردند) بله مراجعه کردند باین شخص این شخص رفت در اطراف مطالعات زیادی کرد و شروع کرد بگریه کردن گریه بسیار کرد و پس از گریه بسیار خندید گفتند آقا
+گریه تو چه بود خنده تو چه بود؟ گفتن کریه من برای آن بود که اگر من نبودم حل این مشکلات و معضلان را چه کسی حل می‌کرد و خنده‌ام گرفت که خودم هم نفهمیدم حال بعضی چیزها هست مانعی ندارد من که موافق دولت هستم و بعضی چیزها را نفهمیدم این را از نظر یک آژیر مختصری بدولت اعلام می‌کند و اعلام خطر مختصری که باید در حقیقت روشی اتخاذ بوشد که بما هم ایراد منطقی نگیرند و الا چه این دولت باشد چه دولت دیگری باشد من عقیده‌ام این است که باید دولت تضعیف نشود گفتم آقا این چه می‌خواهید گفتند جنابعالی چه سمتی در مجلس دارید؟ گفتم نماینده هستم گفتند روش خاص شما چیست ؟گفتم روش من تجلیل از مقام فرهنگ است گفتند که اگر یک وقتی پیدا شد و تصادفی کرد یک تجلیلی از فرهنگ بکنید ما ببینیم چگونه است ولی بشرط اینکه مربوط بدستور باشد که جناب آقای رئیس زنگ نزنند ولی این مربوط بنطق قبل از دستور است یعنی تذکر است اما مطلب این است که هر وقت می‌خواهند کاری برای کارمندان فرهنگ بکنند فوراً اشخاصی که علاقمند به صنف خودشان هستند می‌گویند بایستی نسبت بدیگران هم این رعایت بوشد تبعیض غلط است و از این حرفها من ناچار هستم با یک مقدمه فلسفی اثبات بکنم که فرهنگ و فرهنگیان در عرض هیچیک از ادارات نیستند و برهانش هم خیلی واضح است مولوی می‌گوید ‹‹ یدیه‌ای خواهم سبب سوراخ کن ـ تا سبب را بکند از بیخ و بن ›› آقا ما یک مسبب داریم و یک سبب داریم اسباب مثلا وسائط نقلیه اسباب است (همهمه نمایندگان)
رئیس ـ چرا آقایان به بیانات ناطق توجه نمی‌کنند و حرف می‌زنند؟ بفرمائید،
علامه وحیدی ـ وسائط نقلیه اسباب است اتومبیل اسباب است که اگر بخواهید در قبال کارخانه او را تقویت کنید اول باید مسبب را تقویت کرد نمی‌شود اول به اسباب پرداخت تمام وزارتخانه‌ها اسبابند هیچ تردیدی ندارد سازمان مملکت دارای یک اسبابی است و این اسبابها موجب این می‌شود که مملکت منظم بشود و یک پیشرفتهائی نصیب مملکت بوشد ولی آیا دکتر، ساز مهندس، ساز پرفسور. ، ساز عالم ساز کیست؟ بنده صاف و ساده می‌گویم این صرفاً فرهنگ است و بس اینستکه وقتی می‌خواهند بمقام الهیت خطاب کنند می‌گویند یه مسبب الاسباب که مقام الهیت را از نظر مسببیت مقدم بر وسیله میدانند و توجه کنید که این مقام تنزل می‌کند تا می‌رسد بمقام فرهنگ که می‌گویند فرهنگ مسبب تمام اسبابها است در تمام مملکت اینرا از نظر اصولی می‌گویم حالا اگر عده‌ای خدای نخواسته سوء استفاده کنند و بالاخره آن قسم که شاید و باید علم بکنند عموم فرهنگیان البته رعایت خواهند کرد اگر یکعده شان رعایت حیثیت خودشان را نکنند آن مورد علیحده ایست خداوند را باید ستایش کرد خداوند وجدانیتش مسلم است حالا فلان آدم مشرک باشد، باشد بمقام توحید که لطمه‌ای وارد نمی‌آید من می‌گویم که مقام توحید یک مقام منزهی است که باید نسبت باو تکریم کرد و ستایش کرد اینجا هم باید گفت بتمام معنی فرهنگ مقدم بر تمام دستگاههای دولت است و هیچ تردیدی نیست اخیراً در کمیسیون فرهنگ در نظر گرفتند که برای آموزگاران و دبیران و فرهنگیان خانه‌های ارزان قیمت بسازند از شهرستانهای درجه چهار و از قصبات شروع بشد تا به شهرستانهای درجه یک برسد آنوقت مشاهده شد که بعضی از آقایان کارمندان دولتی هم متأثر شدند گفتند که علت این تبعیض چیست ما هم باید دارای خانه باشیم زندگی باشیم آشیانه باشیم و یک قدرم هم جلوتر رفتند که باید خانه‌ها ساخته بشود و بما اهدا بشود آقایان عزیز فرهنگ مقامی است که در عرض هیچیک از ادارات نیست آموزگار دارای مقام است که پیغمبر اسلام آنرا مقامی می‌دهد که بدرجه سیادت رسانده و می‌گوید که شخص باید عبد آموزگار باشد‹‹ چون پیغمبرش خواجه خویش خواند ندانم دگر تو چه خواهیش خواند ›› حالا که مقام آموزگار مقام معلم تعلیم و تربیت این مقام شامخ را دارد مسلم است که آنوقت نباید محسود کسی واقع شود باید تمام کارمندان وزارتخانه‌ها که اینها می‌خواهند اسباب برای مملکت تهیه کنند در حقیقت جگر گوشه‌های خود را بفرهنگ می‌دهند که تربیت شوند و این مسبب سبب سازی کند در درجه اول باید خود آنها بگویند ه این افراد بر ما مقدم هستند (صحیح است) خواهش کردیم از برنامه که از این ۷۰ میلیون راجع به عمران خوب است که یک قسمت اختصاص بدهند باین کارخانه سبب سازی آقای مهندس هدایت هم کمال حسن نیت را بخرج دادند ولی می‌گفتند که مربوط بقسمت‌های تولید است با اینکه موشکافی کردیم در برنامه تفصیلی دیدیم می‌گوید در فسمتهای غیر وامی یعنی آن قستهائی که وامی نیست مثلا اسکان عشایر مثالهای دیگر هم دارد این مثلرا جزو اصلی قرار داده است آقایان اسکان عشایر وسائل لازم دارد فرهنگ بالاخره قسمتهای کلاس و دبستان و وسائل لازم دارد پس مثل را که می‌زند میخواهد بگوید آن سببهائی که مفید است برای مملکت و لازم است از نظر اسکان به آنها اهدا بشود مخصوصاُ در این برنامه تفصیلی گنجانیده شده است که از این ۷۰ میلیون مبلغی اختصاص باین کار داده شود زیرا اگر بنا بشود مبلغی اختصاص بخانه سازی داده نشود عده‌ای هستند که بشهرستانها نمی‌روند خیلی باعث تأسف است شنیده‌ام اخیراً در دبیرستان ادیب نزدیک لاله زار یک معلمی در اثر بی خونی در کلاس مرده است عجیب است ببینید این معلم چقدر عفیف بوده است که تا آن ساعتی که مرد مشغول تدریس بود ((سر بنه آنجا که باده خورده‌ای)) در پشت میز تدریس می‌میرد و مقام عفت معلم بحدی است که دست بطرف کس دراز نمی‌کند (صحیح است) آقایان مقام معلم مقامی است ارجمند آقایان مقام معلم مقامی است شامخ آقایان وظیفه دارید عموماً اگر بنا بشد پیشنهادی راجع بفرهنگ و فرهنگیان بشود نه فقط معلم و دستگاه فرهنگ مثال تبعیض حقوق که شده است فضات و یا دیگری
رئیس ـ آقای علامه وقت شما تمام شد
علامه وحیدی ـ ناچار وقت گذشته زیرا مقام ریاست بحدی شامخ است که باید فوراً امتثال امر نمود بنده هم بساعت نگاه ننمودم حالا خطاب بنمایندگان محترم غرب است من بنده که کوچکترین آنها هستم تلگرافی را می‌خوانم ‹‹ با کمال تأثر و تألم حضرت آقا حجت الاسلام حاج شیخ علی غروی مجتهد قصر شیرین که از اجله و اعاظم علماء و از شاگردان مبرز مرحوم آیت الله ملامحمد کاظم خراسانی است پس از ۵۲ سال سابقه خدمت بجامعه الاسلامی در این مرز و سامان بارشاد عموم مردم و عشایر دیانت مقدس اسلام و در پیشرفت مذهب و میهن و شاه دوستی ساعی و مشوق بوده چهارم آذر ماه بدرود زندگی و رحمت ایزدی پیوست با داشتن سوابق ممتد و روحانی که در عالم اجتماعی اسلامی مبذول داشته است اهالی قصر از وکلای خود انتظار دارند که از خدمات این مرحوم در مجلس یادی فرمایند (نمایندگان ـ خدا رحمت کند صحیح است، احسنت)
رئیس ـ آقایان یکقدری بیشتر متوجه نظم مجلس باشید یک نطقی کردند خوب یا بد اینجا مجلس است باید رعایت نظم را کرد. آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی ـ ولا بنده امروز قصد نداشتم که مصدع اوقات همکاران محترم بشود (صحبت و همهمه نمایندگان)
رئیس ـ آقایان شأن وکالت واقعی دانند چیست بفرمائید آقای دکتر
دکتر مشیر فاطمی ـ ولی مطالبی را لازم بود که تذکر بدهم اینستکه مصدع آقایان شدم در جلسه گذشته همکار محترم ما آقای دکتر رضائی بیاناتی فرمودند که واقعاً بسیار عالی بود و مورد تأیید تمام آقایان نمایندگان قرار گرفت بنده هم در موافقت با آن لایحه مختصر عرایضی کردم ولی وقتی نشد که در یک قسمتی که بی نهایت مورد توجه بنده است وقطعاَ مورد توجه تمام آقایان نمایندگان هم هست و آن موضوع بی کاری طبقه تحصیل کرده است عرایضی بکنم بده از جناب آقای ذوالفقاری تقاضا دارم که این موضوع را هم بعرض دولت برسانند بی کاری طبقه تحصیل کرده امروز هنوز خطراتش مشهود نیست ولی در چند سال دیگر خواهید دید که یکی از معضلات این مملکت است تمام جوانها که از مدرسه می‌آیند بیرون داوطلب رفتن بادارات و نشستن پشت میز هستند و هیچ کاری آزادی همین نیست که دنبال آن کار بروند (مهندس جفرودی ـ چیزی نمیدانند البته مدارس حرفه‌ای و غیر باید تأسیس بشود ولی الان باید بفکر این بی کاره‌ها که هستند بود در این قسمت ضرورت ایجاد می‌کند که بیش از این تذکری بدهم ولی امیدوارم که مورد توجه دولت قرار بگیرد و مطلب دیگری که می‌خواستم بعرض دولت برسانم که متأسفانه آقایان تشریف ندارند موضوع ساده کردن مقررات و قوانین و آئین نامه‌ها هیچ وقت بهیچ جائی نخواهیم رسید (مهندس اردبیلی ـ تارعنکبوتست) مثلا یک وام قنائی که مورد توجه تمام آقایان نمایندگان است مورد توجه شخص اعلیحضرت همایونی است مورد توجه دولت است باید مراحلی را طی کند وقتی که بدست صاحب کار می‌رسد فصلش ۶ ماه ۷ ماه گذشته و دیگر فصل کار نیست خدا نکند خرده مالک باشند آنوقت باید تمام مالک را جمع بکنند و اسناد را جمع کنند آنوقت بیاید بشورای عالی برنامه هیئت نظارت دوباره برگردد بهیئت مدیره آقای فکر بفرمائید در این کار کشاورزی اقلا مجبور نشویم دوباره روغن و گندم از خارج وارد کنیم این کمکهائی که می‌شود سهل و ساده باشد شما کمک می‌کنید بمردم ولی وقتی مدهید که کار از کار گذشته عرض کنم بده که سؤال کرده بودم و ناچار چون موضوع روز است در نطق قبل از دستور بدولت تذکراتی بدهم یکی موضوع برق و دیگری تلفن است واقعاُ برقش که افتضاح است (عده‌ای از نمایندگان ـ هر دو افتضاح است) اجازه بدهید عرایضم را بکنم میدانم آقایان دلتا خون است ضمناً باید عریض کنم با وجود وضع برق و تلفن خدمات مهندس اشرفی مورد توجه همه است مردی است فعال و پر کار ولایق زحمتکش وضعیت پست و تلگراف را هم درست کرده است تلگراف را زود می‌رسد و پست درست شده است ولی من نمیدانم
+این مرد فعال لایق چطور حریف شرکت تلفن نیست این اسباب تعجب بنده است اگر معایبی دارد گرفتاری دارد بیاید بعرض مجلس برسانند هر کمکی می‌خواهند بعرض مجلس برسانند هر کمکی می‌خواهند همیشه نمایندگان محترم حاضرند دو موضوع مد شده است در ایران که از بنگاه برق و شرکت تلفن شروع شده که دو چیز ضروری مملکت است و آن گرفتن وام است می‌گویند اگر تلفن می‌خواهید بیائید از دو هزار تومان تا ده هزار تومان بدهید خوب آقای فردا شرکت نان و گوشت درست می‌کنند و می‌گویند هر کس میخواهد نان بخورد باید هزار تومان بدهد هر کس می‌خواهند روزانه گوشت بخرد باید هزار تومان بدهد این را بر طرف کنید کجای دنیا برای مؤسسات انتفاعی مؤسساتی که عایدی دارند برای این مؤسسات وام می‌گیرند که بفلان آدم تلفن بدهند و یا برق بدهند موضوع برق واقعا افتضاح شده است دولت خیال می‌کند که یک مرد سر تیپ مهندس را که ظاهراً می‌گویند بسیار مردم شریفی است اما دولت یک ماشین قراضه داده است دست این بدبخت که بزور درجه و شمشیر و این چیزها برق بدهد اما از اینها که ماشین نمی‌ترسد یک مشت ماشین قراضه داده‌اند دست این که بروید برق یک پایتخت یک میلیون و نیم را بدهید و این باید بازور سر دوشیش اداره بکند و همچو چیزی ممکن نیست آقا این جناب آقای ابتهاج زحمت کشیدند و برای تهران برق خریدند خیلی هم بد گفتند آن موقع و ایشان همه این فحش‌ها را بخودش خرید دو سال و نیم است خریده‌اند چرا نمی‌آورند بنده چند شب قبل پیش دکتر سیاح بودم دندان خودم را رفته بودم درست کنم تا رفتم آنجا برق خاموش شد گفت آقا فقط امشب نیست هر شب اینطور است ما از کسب و کاسبیمان افتاده‌ایم در هرحال باید بدولت تذکر داد بنده بسهم خودم این را هر روز تعقیب خواهم کرد تا بیک جائی برسد حقیقتش این است که وظیفه یک نماینده مجلس این است که آنچه بد است می‌بیند بیاید اینجا بگوید و کار خوب را هم بیاید بگوید و کار خوب را هم بیاید بگوید آقایان میدانند که من تاجر نیستم کار تجارتی هم ندارم ولی بنده سال گذشته رفتم گمرک که دو کتاب برایم آمده بود بگیرم رفتم آنجا طوری مردم از کول هم بالا می‌رفتند که بنده نمی‌توانستم بروم رفتم توی اطاق یکنفر از رؤسا یکساعت و نیم بالاخره طول کشید تا بنده یک امانت کوچولو داشتم گرفتم تصادفاُ چند روز قبل هم رفتم گمرک دو سه کباب و دوا داشتم اول می‌ترسیدم در سالن بروم گفتم آنجا مراله می‌کنند رفتم آنجا دیدم مرتب و منظم و خیلی عجیب است ورقة ما را گرفتند ده دقیقه بیشتر طول نکشید من تعجب کردم اما بیرون یکی از تجار بود که با بنده آشنا بود پرسیدم چطور این وضع شده است گفت از روزی که سرتیپ ضرغام آمده کار اینجا مرتب شده است من وظیفه خود میدانم چون سرتیپ ضرغام را من جز یک مرتبه در کمیسیون بودجه پارسال بیشتر ندیدم و نمی‌شناسم ولی وظیفةخودم میدانم این تاجر می‌گفت که هر روز دور می‌چرخد در این اداره و سرکشی می‌کند و بنده وظیفةخودم میدانم بنام یک نمایندة مردم و مجلس از این مرد که کارش مرتب و منظم است تشکر کنم
۳- تقدیم دو فقره سوال بوسیله آقای مهندس اردبیلی
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی ـ دو فقره سؤال است از وزارت راه و وزارت کشاورزی که تقدیم می‌کنم
۴- اخذ رأی و تصویب لایحه اجازه پرداخت بیست میلیون ریال برای کمک بسیل زدگان
رئیس ـ لایحه‌ای که بسنا فرستاده شده بود راجع باعتبار بیست میلیون ریال برای کمک بسیل زدگان اعاده شده نسبت بآن رأی نهائی گرفته می‌شود قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۷۴۹۹ ـ ۳۵/۴/۲۶ دولت راجع باجازه پرداخت بیست میلیون ریال برای کمک بسیل زدگان و جبران خسارات وارده بآنها که طی مرقومه شماره ۱۲۰۳ – ۳۵/۸/۲۸ از مجلس شورای ملی بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه دهم آذر ماه ۱۳۳۵ شمسی عیناُ بتصویب مجلس سنا رسید.
نایب رئیس مجلس سنا ـ دکتر سعید مالک
رئیس ـ رأی مگیریم با ورقة آقایان موافقند ورقه سفید می‌دهند
(اسامی آقایان نمایندگان بترتیب زیر بوسیله آقای مسعودی (منشی) اعلام اخذ رأی در محل نطق بعمل آمد)
آقایان: قوام. مهندس شیبانی. دکتر عدل. دکتر سعیدی حکمت. صفاری. تجدد. خرازی. مهندس اردبیلی. موسوی. باقر بوشهری. دیبا. حشمتی. مهندس هدایت. مهندس جفرودی دکتر راجی. محمودی. غضنفری. دکتر وکیل. دکتر نفیسی. سنندجی. دکتر جهانشاهی. ساگینیان. هدی. دکتر امین. دکتر فریدون افشار. صارمی. حمید بختیار. بزرگ نیا. بیات ماکو. ابتهاج. فضائلی. رستم بختیار. مهندس فروهر. سراج حجازی. بور بور. دکتر رضائی. مهندس ظفر. دادگر. مهندس فروغی. حکیمی. دولتشاهی. فخر طباطبائی. کیکاوسی. ارباب. مهندس دهستانی. سلطانی. مهندس بهبودی. رامبد. دکتر امیر حکمت. اقبال. توماج. دکتر امیر نیرومند. مشایخی. شیبانی. دکتر مشیر فاطمی. مهدوی قبادیان. شادلو. کدیور. دکتر اسدی. قرشی. دکتر ضیائی. پردلی. احمد طباطبائی. بهبهانی. دکتر دادفر. علامه وحیدی دیهیم. عمیدی نوری. مجید ابراهیمی. عامری. دکتر آهی. دکتر پیرنیا. قنات آبادی. اکبر. عرب شیبانی. سلطانمراد بختیار. دهقان افخمی. استخر. پناهی. گیو. اخوان. آقایان. جلیلی. صراف زاده. کشکولی. ثقه الاسلامی. زنگنه. سعیدی. جلیلوند. مسعودی
(آراء مأخوذه شماره شده هشتاد و نه ورقه موافق و یک ورقه سفید بی اسم شمرده شده)
رئیس ـ لایحه اجازه پرداخت بیست میلیون ریال جهت کمک بسیل زدگان با ۸۹ رأی موافق تصویب شد
اسامی موافقین آقایان: مهندس ظفر. دکتر سعید حکمت. دکتر راجی پناهی. فیلیکس. آقایان. مهندس بهبودی. حکیمی. مسعودی. جلیلی. عزیز اعظم. صراف زاده. زنگنه. دکتر نفیسی. جلیلوند. افخمی. مشایخی. گیو. تجدد. دکتر دیبا. ثقه الاسلامی. بزرگ نیا. دکتر امین. دکتر پیر نیا. باقر بوشهری. دهقان. دکتر وکیل کیکاوسی. رامبد. مهدوی. قرش. دکتر امیر. حکمت. امیر بختیار. قوام. دکتر فریدون. افشار. سلطانمرار بختیار. عمیدی نوری عامری. عرب شیبانی. صفاری. موسوی. سعیدی. فخر. طباطبائی. دکتر امیر نیرومند. مهندس شیبانی. اکبر. حشمتی. مهندس اردبیلی. جفرودی. خرازی. غضنفری. مهندس هدایت .. کورس. ساگینیان. توماج. دکتر عدل هدی. استخر. اخوان. مهندس دهستانی. علامه وحیدی. دولتشاهی. قبادیان. دکتر ضیائی. دکتر اسدی. مجید ابراهیمی. دکتر مشیر فاطمی. دیهیم. کدیور. پردلی دکتر دادفر. دادگر. سید احمد طباطبائی. شادلو. بور بور. دکتر جهانشاهی. مهندس فروغی. ارباب. مهندس فروهر. سراج حجازی. فضائلی. شیبانی. بیات ماکو. ابتهاج. دکتر رضائی. سنندجی. عبدالحمید بختیار. محمودی. مهندس سلطانی. صارمی. دکتر آهی
۵- شور اول گزارش کمیسیون امور اجتماعی و کار راجع باجازه الحاق به ۱۷ فقره مقاوله‌های بین المللی کار
رئیس ـ شور اول لایحه مربوط بالحاق دولت ایران بمقاوله نامه‌ای بین المللی کار قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور اجتماعی و کار بمجلس شورای ملی کمیسیون مور اجتماعی و کار لایحه شماره ۱۵۰۶ / ۲۰۸۸ و لایحه شماره ۳۶۶۵ دولت راجع بالحاق دولت ایران بمقاوله نامه‌های بین المللی کار در جلسات متعدد با حضور آقایان دکتر نصر وزیر کار و دکتر بهرامی مدیر کل وزارت کار مورد رسیدگی قرار داده و مقاوله نامه‌های ذیل تصویب نمود:
۱- مقاوله نامه شماره ۱ راجع بمدت کار در صنایع
۲- مقاوله نامه شماره ۳ راجع بعدم اشتغال زنان قبل و بعد از وضع حمل
۳- مقاوله نامه شماره ۱۴ راجع باستراحت هفتگی در مؤسسات صنعتی
۴- مقاوله نامه شماره ۱۷ راجع به جبران خسارات ناشی از حوادث کار.
۵- مقاوله نامه شماره ۱۹ راجع بتساوی رفتار نسبت بکارگران خارجی و ملی از لحاظ جبران خسارات ناشی از کار
۶- مقاوله نامه شماره ۲۶ راجع بحداقل دستمزد
۷- مقاوله نامه شماره ۵۲ راجع بمرخصی سالیانه با استفاده از حقوق
۸- مقاوله نامه شماره ۸۱ راجع ببازرسی کار در صنعت و تجارت
۹- مقاوله نامه شماره ۸۷ راجع بآزادی و حفظ حقوق سندیکائی
۱۰- مقاوله نامه شماره ۸۸ راجع بتشکیل سازمان‌های کاریابی و توصیه نامه
۱۱- مقاوله نامه شماره ۸۹ راجع به عدم کار شبانه زنان در صنعت
۱۲- مقاوله نامه شماره ۹۰ راجع بعدم کار شبانه کودکان در صنعت
۱۳- مقاوله نامه شماره ۹۵ راجع به حمایت از دستمزد
۱۴- مقاوله نامه شماره ۹۸ راجع بحق ایجاد اتحادیه‌ها و مذاکرات دسته جمعی
۱۵- مقاوله نامه شماره۱۰۰ راجع بتساوی دستمزد کار گران زن و مرد در قبال کار مساوی
۱۶- مقاوله نامه شماره ۱۰۲ راجع بحداقل میزان تأمین اجتماعی
۱۷- مقاوله نامه شماره ۱۰۳ راجع بحمایت از مادران.
مقررات این میقاوله نامه‌ها اکثراً در قوانین کار ـ سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران حفاظت فنی دعایت گردید مع الوصف برای روشن شدن بعضی از آنها شرح مختصری ضمن تقدیم گزارش کمیسیون بعرض میرساند مقاوله نامه شماره ۱ سازمان بین المللی
+کار بمنظور تجدید مدت کار هشت ساعت در روز و ۴۸ ساعت در هفته می‌باشد در این مقاوله نامه میزان ساعت کار جز در موارد استثنائی بنحو مذکور فوق مقررات داشته و برای کار اضافه بر مدت مزبور نیز شرایط و حدود قائل گردیده و دستمزد با نرخ ۲۰ در صد بیشتر از دستمزد معمولی پیش بینی نموده است اصول مزبور ضمن ماده ۲ قانون کار صریحاُ پیش بینی گردیده تصویب مقاوله نامه هیچگونه تعهد جدیدی را در بر نخواهد داشت مقاوله نامه شماره ۳ در خصوص این است که زنانی که در کارگاههای مختلفه صنعتی بکار اشتغال دارند استحقاق استراحت در شش هفته قبل از وضع حمل و شش هفته بعد از وضع حمل را دارند در این مدت از کمک خرج و مراقبتهای مجانی طبی و داروئی استفاده می‌نمایند.
مقاوله نامه شماره ۱۴ سازمان بین المللی کار مقرر می‌دارد که کارکنانی بنگاههای صنعتی در هر هفت روز کار حق استراحت ۲۴ ساعت متوالی را داشته باشند و روز تعطیل هفتگی حتی المقدور مصادف با روزی هائی باشد که بر حسب عادت و رسوم و سنن محل و کشوری برای استراحت معمول است.
ماده ۳- قانون کار که حق تعطیل هفتگی را در روز جمعه جهت کارکنان بنگاههای صنعی مقرر داشته متضمن اصل مندرج در مقاوله نامه می‌باشد مقاوله نامه شماره ۱۷ سازمان بین المللی کار در باره این است که بکارگرانی که در نتیجه حوادث صنعتی صدمه می‌بینند پاداش و غرامتی با رعایت مراتبی که در مقاوله نامه پیش بینی گردیده داده شود اصول مندرج در این مقاوله نامه بنحو تفصیل در لایحه قانونی بیمه‌های اجتماعی پیش بینی و چند سال است که بمعرض اجرا گذارده شده و بالنتیجه تصویب آن متضمن هیچگونه تعهد جدیدی جهت دولت ایران نخواهد بود
مقاوله نامه شماره ۱۹ بموجب این میقاوله نامه دول امضاء کننده متعهد می‌شوند که بشرط معامله متقابل کارگران کشورهای خارجی هم خود از مزایای بیمه‌های اجتماعی و جبران حوادث ناشی از کار بهره مند شوند بهمین ترتیب وارث کارگران مزبور نیز از مزایای مستمری بعد از فوت آنها استفاده خواهند نمود تصویب این مقاوله نامه هیچ نوع تعهد جدید برای کشور ایجاد نمی‌نماید زیرا این مراتب در تبصره ۲ ماده ۳ قانون بیمه‌های اجتماعی پیش بینی شده و کلیه کارگران خارجی بشرط معامله متقابل از مزایای قانونی بیمه‌های اجتماعی برخوردار می‌گردند مقاوله نامه شماره ۲۶ سازمان بین المللی کار رد خصوص تأسیس و بر قراری اداره و حداقل دستمزد جهت کارکنان بنگاههای بازرگانی و صنعتی مبادرت نمود اصل مندرج در این مقاوله نامه وسیله ماده ۱۰ قانون کار نیز پیش بینی شده است.
مقاوله نامه شماره ۵۲ سازمان بین المللی کار در خصوص این است که کلیه کارکنانی مؤسسات صنعتی کارگاههای مختلفه پس از یکسال خدمت متوالی استحقاق مرخصی سالیانه‌ای معادل لااقل شش روز از روزهای غیر تعطیل با استفاده از حقوق دارد توضیحاً تذکر می‌دهد طبق ماده ۴ قانون کار مقرر شده که حق ده روز مرخصی با استفاده از حقوق برای چنان کارگرانی پیش بینی نموده است در اینصورت می‌توان گفت که اصل مندرج در مقاوله نامه در قانون پیش بینی شده است.
مقاوله نامه شماره ۸۱ در خصوص بازرسی کار در صنعت و تجارت بمنظور اجرای مقررات قانونی مربوط بشرائط کار از قبیل مدت کار، دستمزد و حفاظت فنی، بهداشت و رفاه کارگران و بالاخره تأمین اجتماعی آنها است اجرای امور فنی فوق الذکر ببازرسان کار که از میان کارمندان دولت با در نظر گرفتن اصول کلی استخدام کشوری و با توجه بشایستگی ایشان در انجام وظایف محوله انتخاب می‌شوند محول می‌گردد بازرسان مزبور باید مجاز باشند که در هر موقع برای رسیدگی بشرائط کار و اجرای قوانین بکارگاهها مراجعه و بازرسی نماینده این افراد نبایستی در کارگاه منافعی داشته باشند بعلاوه از نظر حفظ اسرار کارخانه و کلیه شکایات مرود رسیدگی و اقدامات آنها باید فاقد جنبه علنی باشد. بازرسان کار مشاهدات خود را پس از بازرسی در مورد رفع نواقص و اتخاذ تدابیر مفید تری با تعیین مهلت معین بمتصدیان امر متذکر شده و گزارش مربوطه را نیز بمقامات صلاحیت دار برای تعقیب امر تسلیم می‌نمایند.
در مقاوله نامه شماره ۸۱ نیز پیش بینی‌های لازم در مورد تعقیبت متخلفین از اجرای مقررات بازرسی کار پیش بینی شده است. مقررات فوق الذکر بموجب قانون حفاظت فنی هم اکنون در وزارت کار اجرا می‌شود بنابراین این مقاوله نامه نیز توسط وزارت کار در ایران اجرا می‌گردد و امید است با تصویب آن و تکمیل بودجه و اعتبارات وزارت کار در این قسمت مهم قدمهای بزرگتری برداشته شود و حفاظت و سلامت کارگران باین وسیله کاملا تأمین گردد مقاوله نامه شماره ۸۷ مربوط بآزادی سندیکاها مفاد این مقاوله نامه این است که دولت با رعایت قوانین و عرف و عادات خود کارگران و کارفرمایان را در تشکیل بگذارند و بدون هیچ فرق و امتیازی آنها را در قبول عضویت سازمان که از منافع قانونی آنها دفاع می‌نمایند مجاز نماید و به آنها حق تدوین اساسنامه و انتخاب نماینده و هر گونه فعالیتی در حدود حفظ منافع حرفه‌ای خود اعطا کند در عین حال دولت قبول می‌نماید که بسازمانهای سندیکائی شخصیت حقوق اعطا و بدون مداخله در امور آنها را مجاز بقبول عضویت در فدراسیون یا کنفدراسیون‌های بین المللی نموده از هر گونه عملی که موجب رکود فعالیت آنها می‌شود خودداری و جز از طریق قانون موجبات انحلال آنها فراهم نگردد
مقاوله نامه شماره ۸۸ مربوط بتشکیل سازمان کاریابی است که بموجب آن هر یک از دولی که الحاق خود را بآن اعلام می‌دارد موظف است یک سازمان عمومی و مجانی کاریابی در کشور تشکیل دهد نظر باین که این سازمان طبق ماده ۱۸ قانون کار پیش بینی شده و فعلا در تهران اداره کار یابی مجانی تأسیس گردیده است الحاق دولت ایران باین مقاوله نامه بلامانع خواهد بود مقاوله نامه شماره ۸۹ سازمان بین المللی کار مقرر می‌دارد که زنان را در هر سنی باشند در هیچ کار گاهی صنعتی دولتی یا غیردولتی نمی‌توان جز در موارد استثنائی مندرج در مقاوله نامه در ساعاتی از شب بکار گماشت ساعت مزبور عبارت از مدتی است که بین ساعت ۱۰ شب و ۷ صبح باشند ماده ۶ قانون کار که متضمن اصل مزبور در منع کار شب برای زنان می‌باشد در این صورت مقاوله نامه متضمن تعهد تازه این جهت دولت ایران نمی‌باشد.
مقاوله نامه شماره ۹۰ سازمان بین المللی کار ـ کار شب را در بنگاههای صنعتی برای اطفالی که کمتر از ۱۸ سال دارند جز در موردی که قبیل کار آموزی و تعلیمات حرفه‌ای ممنوع نموده است در قانون کار مواد ۵ و ۶ کار شب و کار سخت را برای اطفال کمتر از ۱۶ سال منع و مدت کار شب را فاصله بین ساعت ۱۰ شبت و ۶ صبح مقرر داشته است. مقاوله نامه شماره ۹۵ سازمان بین المللی کار مشعر باین است دستمزد کار اگر بهر نحو که بین کارگر و کارفرما بدان تراضی شود بایستی قابل تقویم و بوجه نقد بوده و اجرت هائی که بپول قابل پرداخت می‌باشد منحصراً با پول رایج کار سازی گردد. مگر در مورد یکه طبق قوانین داخلی از پرداخت جنسی قسمتی از اجرت کارگر بعلت نوع صنعت مجاز شناخته شود مقاوله نامه متضمن حمایت از دستمزد در موارد دیگری نیز می‌باشد از قبیل پرداخت استفاده از نوع اجرت بمیل خود ممنوعیت از کسر اجرت کارگر اصول مندرج در مقاوله نامه ضمن مواد ۱۰و۱ مقرر و پیش بینی شده و تصویب آن ایجاد تعهد جدید نخواهد نمود.
مقاوله نامه شماره ۹۸ مقررات مربوط بمقاوله نامه شماره ۸۷ را تکمیل و در امور مربوط بآزادی سندیکاها هر گونه محدودیتی را منتفی و ضمناً الزام کارگران بقبول عضویت سندیکا را منع می‌نماید باین ترتیب که دولت از اقدامات احتمالی کارفرمایان مبنی بر استخدام کارگر بشرط قبول یا فسخ عضویت سندیکا جلوگیری و ضمناُ از مداخلات غیر موجه کارفرمایان در امور اتحادیه‌های کارگری ممانعت می‌نماید مفاد این مقاوله نامه و مقاوله نامه شماره ۸۷ در ماده ۱۲ قانون کار و آئین نامه مربوط بماده مزبور که از تصویب هیئت وزیران گذشته و پیش بینی شده است مقاوله نامه شماره ۱۰۰ مربوط بتساوی دستمزد کارگران زن و مرد در شریط مساوی کار است
این مقاوله نامه دولتهائی عضو سازمان بین المللی کار را بر آن می‌دارد که چنان زن و مرد کاری یکسان انجام می‌دهند و شرائط کار آنها تیز از نظر کیفیت کمیست مساوی باشد مزد آنا یکسان پرداخت شود و از نظر جنسیت یعنی تفاوت زن و مرد مزدیکه از دیگران زیادتر یا کمتر نباشد طبعاً مقررات این مقاوله نامه شمال زنانی که شرائط کارشان غیر مساوی با مردان است نخواهد شد این اصل ضمن تبصره ماده ۱۰ قانون کار صریحاً پیش بینی شده است مقاوله نامه شماره ۱۰۲ متضمن حداقل میزان حمایتی است که در زمینه تأمین اجتماعی بایستی در باره کار گران و کارکنان کارگاههای مختلفه و خانواده آنها اعمال گردد حمایت‌های مزبور در باره کسالت و مرض شامل مواردی از قبیل معالجه عبادت بیمار در منزل معالجه بیمار در بیمارستان تهیه دارو ـ بستری نموده بیمار و درباره حاملگی و وضع حمل شامل مواردی از قبیل معالجه قبل از وضع حمل و هنگام وضع حمل و پس از آن بستری کردن در صورت ضرورت و بالاخره در کلیه موارد فوق تأمین کمک خرجی برای بیمار و افراد تحت تکفل بیمار می‌باشد کلیه اصول موضوع مقاوله نامه بتفاصیلی در لایحه قانونی بیمه‌های اجتماعی منظور و بمورد اجرای در آمده و تصویب آن تعهد جدیدی را برای دولت ایران ایجاد نخواهد نمود
+مقاوله نامه شماره ۱۰۳ سازمان بنی المللی که بمنظور حمایت مادران و رعایت اصول بهداشت آنان قبل و بعد از زایمان به تصویب رسیده و برای اطلاع و اجرا بدول عضو ابلاغ گردیده و مفاد آن بطور خلاصه بشرح زیر است. زنان باردار با ارائه گواهی پزشک معالج. ق دارند دروازه هفته از مرخصی استعلاجی استفاده نماینده که مقدار از این مرخصی را قبل و بقیه را که حداقل آن ۶ هفته خواهد بد بعد از وضع حمل استفاده نمایند چنانچه وضع حمل بعد از تاریخ احتمالی واقع شود مرخصی بعد از وضع حمل بهمان نسبت تمدیدی می‌شود.
بیماری‌های ناشی از وضع حمل قابل دریافت مرخصی با استفاده از حقوق است بدیهی است با ارائه گواهی پزشک و رعایت مقررات قانونی (موضوع اعطای مرخصی استعلاجی بزنان باردار قبل و بعد از زایمان در قانون بیمه‌های اجتماعی پیش بینی شد) با رعایت مقررات و قوانین محلی و داخلی بزنهای باردار پس از وضع حمل به تناسب سطح زندگی باید کمک شود که اقدام نمایند این کمک از طرف بیماهای اجتماعی و با از محل اعتبارات عمومی پرداخت می‌شود و زنان واجد شرائط استحقاق دریافت این کمک را دارند و زنان فاقد شرائط از محل وجوه خیریه کمک خواهند گرفت و میزان آن در هر حال از دو سوم میزان دستمزد تجاوز نخواهد شد. زنان کارگر شیرده برای شیر دادند طفل خود مجازند که یک یا چند نوبت محل کار را ترک نمایند تعیین مدت غیبت با قوانین داخلی است و مزد آن پرداخت می‌شود با توجه بمراتب بالاتقاضای تصویب ۱۷ فقره مقاوله نامه را دارد.
ماده واحده ـ الحاق دولت شاهنشاهی ایران بمقاوله نامه‌های بین المللی شماره ۱ راجع بمدت کار در صنایع شماره ۳ راجع بعدم اشتغال زنان قبل و بعد از حمل شماره ۱۴ راجع باستراحت هفتگی و مؤسسات صنعتی شماره ۱۷ راجع بجبران خسارتت ناشی از حوادث کار شماره ۱۹ راجع به تساوی رفتار نسبت بکار گران خارجی و ملی از لحاظ جبران خسارات ناشی از کار شماره ۲۶ راجع بحداقل دستمزد شماره ۵۲ راجع بمرخصی سالیانه با استفاده از حقوق شماره ۸۱ راجع ببازرسی کار در صنعت و تجارت شماره ۸۷ راجع بآزادی و حفظ حقوق سندیکائی شماره ۸۸ راجع بتشکیل سازمان‌های کاریابی و توصیه نامه‌های شماره ۸۹ راجع بعدم کار شبانه زنان در صنعت شماره ۹۰ راجع بعدم کار شبانه کودکان در صنعت شماره ۹۵ راجع بحمایت از دستمزد شماره ۹۸ راجع بحق ایجاد اتحادیه هاو مذاکرات دستجمعی شماره ۱۰۰ راجع بتساوی دستمزد کارگران زن و مرددر قبال کار مساوی شماره ۱۰۲ راجع بحداقل میزان تأمین اجتماعی شماره ۱۰۳ راجع به حمایت از مادران تصویب می‌شود مخبر کمیسیون امور اجتماعی و کار ‹‹ مشایخی›› شماره ۶ بتاریخ ۳۰ آبان ماه ۱۳۳۵ گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی کمیسیون امور خارجه لوایح مربوط بالحاق دولت ایران بمقاوله نامه‌های بین المللی کار را با حضور آقایان وزارء خارجه و کار مورد رسیدگی قرار داده و ۱۷ فقره مقاوله نامه‌ای شماره ذیل را تصویب و اینکه گزارش آن را تقدیم می‌دارد
۱- مقاوله نامه شماره ۱
۲- مقاوله نامه شماره ۳
۳- مقاوله نامه شماره ۱۴
۴- مقاوله نامه شماره ۱۷
۵- مقاوله نامه شماره ۱۹
۶- مقاوله نامه شماره ۲۶
۷- مقاوله نامه شماره ۵۲
۸- مقاوله نامه شماره ۸۱
۹- مقاوله نامه شماره ۸۷
۱۰- مقاوله نامه شمارة ۸۸
۱۱ـ مقاوله نامه شماره ۸۹
۱۲ –مقاوله نامه شماره ۹۰
۱۳- مقاوله نامه شمارة۹۵
۱۴ـ مقاوله نامه شماره ۹۸
۱۵- مقاوله نامه شماره ۱۰۰
۱۶- مقاوله نامه شماره ۱۰۲
۱۷- مقاوله نامه شماره ۱۰۳
بجای مخبر کمیسیون امور خارجه بور بور
رئیس ـ آقای مهندس هدایت
مهندس هدایت ـ بنده با اجازة آقایان محترم از موقع استفاده می‌کنم اکنون که این لایحه مطرح است یک تذکراتی راجع بامور کار و کارگری و قانون کار و سازمان بیمه‌های اجتماعی که تمام اینها مربوط باین مقاوله نامه هائی است که برای شور اول مطرح است بعرض آقایان میرسانم.
آقایان نمایندگان محترم استحضار کامل دارند که ما یک قانون کار داریم که این قانون کار بتصویب مجلس شورای ملی رسیده است (صحیح است) در این قانون کار در ماده واحده یک تبصره‌ای است که بنده این تبصره را باجازه قرائت می‌کنم.
تبصره ـ مدت آزمایش قانون یکسال است و بعد از انقضای این مدت دولت مکلف است لایحه جدیدی کار را با در نظر گرفتن مواردی که ضمن عمل پیش می‌آید تقدیم مجلس شورای ملی نماید و تا زمان تصویب لایحه جدید قانون فعلی موقتاً مجری خواهد بود آقایان توجه بفرمایند که در سال ۱۳۲۸ این قانون بتصویب مجلس شورای ملی رسیده یک سال که گذشته هیچ هشت سال گذشته و هنوز وزارت کار لایحه جدیدی پس از دوره آزمایش تقدیم مجلس نکرده (دکتر جهان ـ شاهی ـ ما قانونی داریم که چهل سال است آزمایش می‌شود) بدتر چه بدتر بده این تذکر را می‌دهم برای این که مسئولین وزارت کار بدانند که وزارت کردن فقط وزارت کردن نیست یک تکالیف قانونی دارد که باید آن تکالیف را انجام دهند (صحیح است) وزارت کار اینجا برایش تکلیف معین شده وزارت کار چه میکرده؟
اگر این قانون بی عیب است اگر عیب و کسری داشته است چرا بمجلس تقدیم نکرده است؟ همین قانونی که آقایان بآن اتکاء دارند و بآن عمل می‌کنند موادی در همین قانون کار هست که بهیچوجه عمل نشده است یک ماده از این قانون را اشاره می‌کنم آن ماده از این قانون را اشاره می‌کنم آن ماده ۱۵ قانون کار است ماده ۱۵ قانون کار در تشکیل شورای عالی کار است یک دفعه این شورای عالی کار در زمان مرحوم قوام السلطنه تشکیل شد و بعد از آن تشکیل نشد سال گذشته وزارت کار با خیلی سر و صدا شروع کرد باین که من می‌خواهم ماده ۱۵ قانون کار را اجرا بکنم و شورای عالی کار را تشکیل می‌دهم از تمام کارفرمایان کشور بطهران دعوت کردند و از تمام اتحادیه‌های کارگران کشور هم بطهران نماینده خواستند نمایندة کارگران معلوم شد نماینده کارفرمایان هم معلوم شد ولی معلوم نیست بچه علت تا بامروز که متجاز از یکسال از آن تاریخ می‌گذرد هنوز شورای عالی کار را وزرات کار تشکیل نداده (یک نفر از نمایندگان ـ چه عجله ایست ؟) میفرمائید چه عجله ایست ولی بنظر بنده وضع کارگر و کارگری ایران بقدری حساس است و باید مورد توجه قرار بگیرد که اگر ارکان اصلی قانون کار موجود نباشد بنده که کارفرما هستم عرض می‌کنند و این در مملکت اثر سوء‌دارد و نتیجه اش و ضررش هم عاید مملکت می‌شود (صحیح است) این از قانون کار برگردیم بقانون بیمه‌های اجتماعی (ارباب ـ همین جاست) از کمیسیون مشترک مجلسین قانونی گذشته است بنام قانونی بیمه‌ها اجتماعی آقایان توجه دارند که این قانون بیمه‌های اجتماعی آقایان توجه دارند که این قانون بیمه‌های اجتماعی در مملکت ما حقیقتاً مؤثر است متجاوز از سالی شاید یک صد میلیون تومان پول وصول می‌شود کارفرمایان کشور سیزده در صد مزد و کارگران کشور ۵ درصد مزد و جمعاً ۱۸ در صد مزد خود را باین سازمان می‌پردازند البته این قانون چون در کمیسیون مشترک مجلسین باعجله تصویب شده است موادی دارد که انشاءالله باید اصلاح شود ولی فعلا این قانونی معتبر است سازمان بیمه‌های اجتماعی را ارگانهای معینی اداره می‌کنند
یکی از آن ارگانها شورای عالی سازمان است دیگری هیئت مدیره سازمان بنده عرضی ندارم که آنچه که در این قانون گفته شده است اجرا شده است لیکن بنظر بده باید فکری اساسی کرد و شورای عالی سازمان بیمه‌های اجتماعی یک نماینده از دولت هست یعنی نمایندگان دولت یک نماینده از طرف اتحادیه کارفرمایان و یک نماینده از طرف اتحادیه کارگران ولیکن یک کلاه شرعی هم در این ماده گذاشته‌اند و آنوقت می‌گوید که نمایندگان دولت این اشخاص و مادام که اتحادیه کارفرمایان تشکیل نشده نماینده کارگر و کارفرما بطریق مخصوص از طرف دستگاههای معینی انتخاب می‌شوند (یکی از نمایندگان ـ یعنی از طرف دولت) احسنت همین طور هم برای هیئت مدیره‌ای که سازمان بیمه‌ای اجتماعی را اداره می‌کند که در حقیقت من غیر مستقیم نمایندگان دولت هستند در حالی که اگر توجه بفرمائید با این صد میلیون تومان کارهای بسیار می‌شود به نفع کارگر و بالنتیجه به نفع کارفرما عملی بشود هیچ کارفرمائی نمی‌خواهد که کارگر او در عسرت زندگی کند اگر کارفرمائی بخواهد خدای نکرده کارگرش در عسرت و بین چارگی زندگی کند صدمه اش بخودش بر می‌گردد (بزرگ ابراهیمی ـ اگر بفهمد) بلی اگر بفهمند این عرایض را بنده کردم برای این که آنهائیکه نمی‌فهمند بفهمند (احسنت) تا کی باید همه کارهای را دولت اداره کند اشخاصی که پول می‌دهند و این سرمایه‌ها جمع می‌شود چرا این اشخاص را در زندگی خودشان در سرنوشت خودشان دخیل قرار نمی‌دهند. آقای وزیر کار باید تشریف بیاورند بفرمایند تا کی این لغت مادام در قانون بیمه‌های اجتماعی ادامه دارد (بزرگ ابراهیمی ـ مادام) (ارباب ـ باز مادامش خوب است)(خنده نمایندگان) بنده روی اشخاص هیچ عرضی ندارم آقایانی که بیمه‌ای اجتماعی را اداره می‌کنند آدمهای شریفی هستند ولی هیچ مانعه الجمع نیست که نمایندگان دولت نباید بیمه‌های اجتماعی را اداره کنند بنده این تذکرات را دادم و توجه آقایان نمایندگان محترم را باین نکته جلب می‌کنم مزدیکه بکارگران این مملکت در سال پرداخت می‌شود چهار برابر بودجه کل کشور است بنابراین هر توجهی که نسبت بامر کار و قانون کار و اجرای قانون کار بشود ارزشش چهار برابر رسیدگی است که آقایان در بوجه کل کشور می‌کنند و بنابراین استدعای بنده از آقایان این است
+که توجهی بفرمائید نسبت بکار و امور کار و کارگری و وزارت کار هم یک قدری حرکت بکند چون فعلا مثل این است بی حرکت است و آقای وزیر کار تشریف بیاورند این جا که جواب عرایض بنده را بدهند بفرمایند که از لحاظ بین المللی که این مقاوله نامه‌ها را که امضا کرده‌اند و خواسته‌اند که ما هم مثل سایر کشورهای دنیا برویم و ملحق بشویم به این قوانین با این قوانین مترقی واقعاً تشریف بیاورند این جا بفرمایند که چه می‌خواهند بکنند که کارگر مملکت و کار فرمای این مملکت در امان باشند و راحت باشند (احسنت)
رئیس ـ آقای وزیر کار
وزیر کار (دکتر نصر)ـ در جواب بیانات آقای مهندس هدایت بنده باید از ایشان تشکر کنم که بیاناتی در مورد وزارت کار فرمودند و به بنده مجال داد که توضیحاتی بعرض مجلس شورای ملی برسانم اولا راجع بقانون کار فرمودند کاملا فرمایش صحیحی بود که در قانون ۱۳۲۸ بدولت اجازه داده شده که در ظرف یکسال آزمایش کند و بعد لایحه اش را بمجلس تقدیم کند این طرح را ما مدتی است تهیه کرده‌ایم جناب آقای مهندس هدایت ممکن است ندیده باشند شاید بعضی از آقایان نمایندگان محترم مجلس هم در جریان تهیه این لایحة مداخله داشته‌اند ولی ما می‌خواستیم یک کار بسیار دقیقی را کرده باشیم که هر روز مجبور نشویم یک لایحه جدیدی خدمتتان تقدیم کنیم و در خواست اصلاح بعضی از مقررات سابق را بکنیم باین جهت است لایحه را برای دستگاههای کارگری و کافرمائی خواهیم فرستاد که اظهار نظر بکنند که بعداُ در مجلس مطرح بشود و واقعاُ یک قانون درستی باشد (عمیدی نوری ـ خلاصه تقدیم نکردید این عذر صحیحی نیست) و چون این لایحه در شورای عالی کار مرکب از آقایانی است که از دستگاه دولتی و کارفرائی و متخصصین مختلف است باید مورد بحث قرار بگیرد علیهذا برای ماه آینده دعوت خواهند شد که در شورای عالی کار هم مطالعه و اظهار نظر بکنند ولی ایراد مهمی که ایشان داشتند
راجع به بیمه‌های اجتماعی بود گواین که هنوز سال تمام نشده که بنده عرض کنم امسال صد میلیون شده یا بیشتر شده است ولی باید عرض کنم که یکی از دستگاههای مرتب و منظم که بسیار کار خودش را دقیق انجام می‌دهد و بنده استدعا می‌کنم که هر کدام از آقایان که مایل هستند روزی را معین بفرمایند و تشریف فرما بشوند و از نزدیک ملاحظه کنند که در آمدش چقدر است و وظایف مختلفش را به بینند طرز تشکیلاتش را هم ملاحظه بفرمایند همین سازمان بیمه‌های اجتماعی است که در حال حاضر ۱۹۱ هزار نفر از کارگران در آن بیمه هستند و بنظر من خوشبخت ترین طبقات ایران همین ۱۹۱ هزار نفر هستند که با خانواده‌های آنها ۸۰۰ هزار نفر می‌شوند این اشخاص از موقع تولد اولادشان فوتشان، کفن دفنشان، از کار افتادگی بازنشستگی و مستمری‌های مختلف نقص اندام ببهترین وجه استفاده می‌کنند (مهدی ارباب ـ روی کاغذ است) بمجلس خلاف گفتند شایسته نیست بخصوص از طرف شخص بنده استدعا می‌کنم یک موردی را بفرمائید هر کدام از آقایان نمایندگان (مهدی ارباب ـ بکمیسیون تحقیق مراجعه بفرمایند) حاضر هستم بفرمائید جناب آقای ارباب ما رویهم رفته دو هزار و سیصد تختخواب در مملکت داریم که کارگران از آن استفاده می‌کنند بهترین درمانگاه ایران بنده عرض می‌کنم آسیا یا خاورمیانه استدعا می‌کنم تشریف ببرید آقای مهندس هدایت و آقای ارباب که اعتراض میفرمائید در خیابان شوش محله کار گر نشین ملاحظه بفرمائید در تمام ایران چنین درمانگاهی نیست، الساعه استدعا می‌کنم بانار داروئی مراجعه بفرمائید ببینید که دارو برای چه مدت ما فراهم کرده‌ایم و به بینید که چقدر غله و دارو موجود است چقدر برنج و خوراکی برای چه مدت تأمین است اغلب آقایان خوراک و دارو و برای آینده شان تأمین نیست بنده که مسئول وزارت کار هستم مراقب کار سال آینده هم هستم برای کارگر آذوقه و خوراک تهیه کرده‌ام عرض کنم اعلیحضرت همایونی سرخه حصار را مرحمت فرمودند که برای مسلولین بیمارستان ساخته شود آقایانی در این ساحت مقدس مستحضر هستند که نقشه اش در شرف تهیه است و چون عجله داشتیم بنا شد بناهای مخصوصی در آنجا بسازیم که بسرعت پانصد نفر در آنجا بیتوته کنند (مهندس جفرودی ـ در ولایات چه کردید ؟) در اصفهان بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی داریم چهار درمانگاه داریم (مهندس اردبیلی، در آذربایجان که چیزی ندارید) آقای سلطان مراد بختیار کجا تشریف دارند تصدیق خواهند فرمود و اخیراُ هم بنای جدیدی تهیه شده است که در آن بنا یک بیمارستان جدیدی خواهیم داشت و باسازمان برنامه هم که ۱۵ میلیون تومان اعتبار برای ما در نظر گرفته صحبت کرده‌ایم که یک بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی از آن اعتبار بسازیم و موافقت شده است که یک مقداری را امسال بما بدهند که صرف ساختمان درمانگاه در شهرستانها بکنیم (ارباب ـ بندر عباس را در نظر نگرفتید) و چون سازمان بیمه‌های اجتماعی وظیفه تربیت طبیب ندارد در جاهای دیگر که بیمه‌های اجتماعی درست شده است بفوریت بیمارستانهای دولتی را بآن دستگاه واگذار کرده‌اند اطباء و داروخانه‌ها را منتقل کرده‌اند ولی در این جا ما مجبوریم برای هر جا که تشکیلات بیمه‌ای اجتماعی داریم بیمارستان و داروخانه بسازیم ولی در بندرعبارس چون نداشتیم ما آمدیم با کارفرما قرار داد بستیم ۷ تا ۸ در صد از آن چند در صد که بما داده می‌شود خودش مسئول بهداری و غرامت و دستمزد و بعضی از امور جزئی کارگران بندر عباس باشد نظیر این قرار داد را در بعضی از جاها داریم (موسوی ـ باید وزارت کار نظارت بکند که بکنند)
نظارت قطعی است نظارت دستگاههای بیمه‌های اجتماعی قطعی است بنده اگر اطلاع داشتم که امروز این مسئله مطرح می‌شود یکی از آن قرار دادها را می‌آوردم که ملاحظه بفرمائید در تمام این قرار دادها نظارت رئیس بیمه‌های اجتماعی و رئیس کار بطور مستمر وجود دارد و اینها تأمین است بنابراین خواستم خدمت جناب آقای هدایت با کمال صراحت و قدرت عرض کنم که در بیمه‌های اجتماعی ما نه فقط سوء‌استفاده نیست بلکه به نحو احسن بوضوع کارگران توجه می‌شود و استدعا می‌کنم دو مرتبه مطالعه بفرمایئد در جائی که ایرادی دارید بفرمائید متأسفانه اگر نقصی هست در دستگاه کارفرمایان هست (مهندس هدایت ـ بنده طبق ماده ۸۲ اجازه می‌خواهم) کارفرمایان بهتان بر نخورد آنها آنطور که لازم است بما توجه نمی‌کنند همین پریشب بنده از مازندران آمدم استدعا می‌کنم تشریف ببرید در شاهی و بهشهر شیر خوار گاههائی که ساخته شده است و توجهی که بوضع کارگران آنجا می‌شود در هیچ کجا نمی‌شود استدعا می‌کنم از آقای فضائلی نماینده مجلس که تشریف داشتند سؤال بفرمائید آقای فضائلی اگر درست است تصدیق بفرمائید (فضائلی ـ صحیح است) بفرمایمند این جا آن شیر خوارگاه هائی که در شاهی و بهشهر دیدند آن درمانگاهی که دیدند نظیر آنرا کجا دیده‌اند (مهندس اربیلی ـ متأسفانه در آذربایجان کاری نکردید) برای آذربایجان جنابعالی و خودمان اعتبار تهیه شده است برای یک بیمارستان ۱۵۰ تختخوابی
علامه وحیدی ـ برای کرمانشاه چه کردید ؟(زنگ رئیس)
رئیس ـ بندر عباس و آذربایجان و کرمانشاه ندارد
حشمتی – همه اش تهران است
وزیر کار ـ بنده از مذاکرات آقایان نهایت تشکر رادارم استدعا می‌کنم هر ایراد و فرمایشی دارند تشریف فرمای بشوند در وزارت کار و یا در بیمه‌های اجتماعی ما مملکتی هستیم که در امور کارگر بسیار بی تجربه بنده خودم تصدیق می‌کنم بنابراین احتیاج براهنمائی و کمک داریم و نباید آقایان توقع داشته باشند که صد در صد این قانون بیمه‌های اجتماعی و قانون کار در این مملکت بسهولت اجرا شد در مملکت که صد در صد صنعتی هستند این کار بسهولت اجرا نمی‌شود.
رئیس ـ آقای دکتر پیر نیا
دکتر پیر نیا ـ البته صحبت کردن و موافقت با این مقاوله نامه ائی که پیشنهاد شده و این گزارش کمیسیون کار آسانی است برای اینکه آقایانی ملاحظه فرموده‌اند که تمام این مقاوله نامه‌ای مقاوله نامه هائی است که برای بهبود زندگی و وضع کار و کارگران تدوین شده و چون کلیه آقایان هم با این فکر موافقت دارند بنابراین بحثی اصولا راجع باین مقاوله نامه‌ها وجود ندارد و اگر موافق و مخالفی در این جا صحبت می‌کند راجع بامور کارگری بطور کلی است این مقاوله نامه‌ها خوشبختانه قسمت عمده اش مربوط است بحمایت از وضع زنان کارگر و از اطفالی که در کارگاههای کار می‌کنند و شاید غالب آقایان مراجعه کرده باشند به کارخانه نساجی و غیره تشریف برده باشند و در آنجا ملاحظه فرمود باشند که عده‌ای کارگران هستند که بچه‌های شیر خوار و بچه‌های نوزاد خوشان را آورده‌اند در کارگاهها پهلوی خوشان قرار داده‌اند و در یک محیط ناسالم و بسیار غیر مناسبی از اینها پرستاری می‌کنند و باعث تلف شدن این اطفال می‌شوند و اگر بوسیله این قانون بشود وزارت کار یک ترتیبی بدهد جناب آقای وزیر کار یک ترتیبی اتخاذ بفرمایند بعد از این میقاوله نامه‌ها که حقیقتاً این اشکالات برطرف شود و اکتفا نفرمایند که این مقاوله نامه‌ها را تصویب بفرمایند و با یک نامه تعارف بسازمان بنی المللی کار بفرستید و بعد در بایگانی وزارت کار آنها را بایگانی بفرمایند حقیقتاً یک فکری بفرمایئد که در این کارگاههائی که کارگران زن با الطفال شیر خوار را نگاهداری می‌کردند و در سایر کارگاههای ملاحظه فرمودید که وضع این مادران و این اطفال بچه نحو بوده ولی بنده باز این جا عرض می‌کنم که این بار هم بنده امیدوارم زیادی که این نظر عملی بشود حقیقتاً ندارم برای اینکه قوانین و مقررات مختلفی فعلا در اختیار وزارت کار هست که بوسیله آن قوانین مقررات می‌تواند یک بهبودی موثری در وضع کارگران ایجاد بکند و هیچکدام آنها اجرا نشده جناب آقای وزیر کشور خاطر جنابعالی هست که یک وقتی راجع بهزینه زندگی این جا صحبت کشد و راجع بگرانی قیمت‌ها و جنابعالی فرمودید گرانی
+قیمت‌ها در وضع کارگران دولت مؤثر است که حقوق ثابتی دارند و برعکس در وضع کسانی که حقوقشان در وضع اقتصادی تغییر می‌کند چنان تأثری ندارد حقوق بعضی از کارگران را ذکر فرمودید از قبیل کارگر بنائی و بناهای که حقوقشان ترقی کرده است و در سنوات اخیر، بنده وقتی که اینجا صحبت شد از جناب آقای وزیر کار تقاضا کردم یک فرصتی بدهند که یک مطالعات جامعی در این خصوص بشود و بنده متشکر هستم که خودشان این وسایل را در اختیار بنده قرار دادند که راجع باین دول موضوع مطالعاتی بکنم و مطالعات و آماری جمع آوری بشود که ببینیم از سال ۱۳۲۹ تا امروز که قیمت اضافه شده است در وضع دستمزد و حقوق کارگرها چه تفاوتی پیش آمده است و آیا آنچه که جنابعالی فرمویدید که بتناسب قیمت‌ها دستمزد هم افزایش پیدا کرده صحیح است و یا خیر یک اطلاعات و آماری نتیجه این مطالعات شد که بنظر بنده خیلی تعجب آور است و حتی این جا که باستحضار آقایاین میرسانم تصور می‌کنم باعث تأثر خاطر کلیه آقایانی بشوند در اثر آمار و اطلاعاتی که در وزارت کار موجود است و تصور می‌کنم جناب آقای وزیر کار که این جا تصدیق بفرمایند حتی دستمزد روزی یک ریال در ایران وجود دارد یعنی کارگرانی وجود دارند که روزی یک ریال مزد می‌گیرند مثلا در کار گاه شرکت فرش همدان حقوق روزی یک ریال بآنها پرداخت می‌شد یعنی آن روزی که بنده رفتم در وزارت کار مطالعه کردم دیدم که روی یک ریال پرداخت می‌کنند
البته پرداخت مزد روزی یک ریال خیلی استثنائی است اسباب تعجب و تأسف است که یک اداره دولتی یک دستگاه دولتی یعنی شرکت فرش این حقوق را می‌پردازد ولی علاوه بر این یک چیزی که خیلی شایع دارد و زاید دیده می‌شود حقوق‌های روزی پنج ریال و هفت ریال است که جناب آقای وزیر کار هم تشریف دارند و این را توجه بفرمائید در موضوع بیاناتی است که جنابعالی فرمودید عرض کردم که بطور استثنائی در همدان دستمزد روزی یکریال وجود دارد ولی این استثنائی است و یک مورد بخصوصی است و بنده دیدم که وزارت کر یک اقدامات سریعی کرده است که جبران کند ولی جیزی که باعث تعجب است این است که حقوق روزی پنجریال روزی هفت ریال خیلی زیاد در کارگاههای وجود دارد و علاوه بر آن چیزی که می‌خواستم عرض بکنم علت این که بنده سال ۱۳۲۹ را ملاک قرار دادم برای این بود که در همان سال در شورای عالی کار عضویت داشتم که جناب آقای علم آنوقت وزیر کار بودند از آنوقت تا حالا حداقل دستمزدی که برای کارگران تعیین شده است با وجودی که از آن تاریخ تا حالا پنجاه در صد بر قیمت ا اضافه شده مزدها هیچ تغییری پیدا نکرده بنده ا متخصصین وزارت کار یک محاسبه‌ای کردیم راجع بحداقل دستمزد که باید در یکجا یک شهری مانند شهر صنعتی اصفهان بپردازند و باین نتیجه رسیدیم که در شهر اصفهان حداقل دستمزد الان چهل و هشت ریال و نیم باید تعیین شود در صورتی که مزدی که پرداخت می‌شود بین ۳۵تا ۴۵ ریال است بنابراین از حداقل معیشت هم کمتر است ولی موضوع اساسی بنده از کسانی نیستم که طرفدار این فکر باشم که دولت باید و بدون توجه بمقتضیات اقتصادی و بدون امکان پرداخت که دستگاههای صنعتی و اقتصادی داشته باشند مزدها را بالا ببرد (صحیح است) چیزی که بنده می‌خواستم اینجا عرض کنم این است که این رقام و مطالعات نشان می‌دهد که تا چقدر داخله دستگاههای اقتصادی ما از سالهای ۲۸ و۲۹ ببعد چطور سیر تنزل و سیر انحطاط را پیموده است (صحیح است) والان همین حقوق ۳۵ ریال را که عرض کردم ۱۲ ریال هم از حداقل معیشت کمتر است معهذا کارخانه ا نمی‌توانند بپردازند و دائماً تعطیل می‌کنند پس این بهترین علائم و بهترین نشانه انحطاط زندگی اقتصادی و انحطاط وضع تولید است (صحیح است) آمار و اطلاعات دیگری بنده می‌توانم خدمت آقایان تقدیم کنم یکی موضوع صادرات و واردات است بنده تقاضا دارم صادرات و واردات سال ۱۳۲۹ را با سال ۱۳۳۴ مقایسه بفرمائید و به بینید که در عرض این مدت چه جور این دستگاه اقتصادی و دستگاه تولید مملکت طریق انحطاط و سقوط پیموده است در عریض این پنجسال و شش سال اخیر ملاحظه بفرمائید چه کار خانه صنعتی جدیدی ایجاد شده شما صورت واردات گمرک را ببینید تمام اجناس مصرفی است یک کاخانه‌ای که شخصی سفارش داده است یک کارخانه‌ای که شخصی داده باشد یک دستگاه تولیدی که سفارش داده باشد نیست جز دستگاههای دولت آنهم بندرت برای اینکه در عرض این سه سال یک چهار سال اخیر کدام کارخانه قند یا نساجی شروع ببهره برداری کرده است ؟(بور بور ـ اینها مربوط بمقاوله نامه نیست)
بهمین جهت است ک بنده این قسمت را تذکر دادم خدمت آقایان و بخصوص خدمت جناب آقای وزیر کار که قسمت حداقل دستمزد که بهترین نشانه و علامت وضع زندگی اقتصادی مملکت است و شما وقتی می‌خواهید ببینید که یک مملکتی از لحاظ اقتصادی ترقی یا تنزل می‌کند راهش این است که به بینید یکساعت کار چقدر مزد حقیقی دریافت می‌کند و شما با یک ساعت کار چقدر متوانید از کالای مورد احتیاج و خدمات در احتیاج را خریداری بکنید که اگر امسال دیدی که با یکساعت کار معادل پنجریال خریداری می‌کند و سال بعد دیدید که معادل ۶ ریالی می‌توانید خریداری بکند و ارزش یکساعت کار از ۵ ریال رفت به ۶ ریال آنوقت می‌توانید ادعا بکندی و همه ادعا شما را قبول می‌کنند که در بهبود زندگی اقتصادی موفق شده‌اید و اگر بعکس باین نتیجه رسیدید که سال پیش یکساعت کار معادل پنجریال کالاست و امسال معادل چهار ریال شده است این اعلام خطر بزرگی است که اگر باین ترتیب ادامه پیدا بکند مملکت روز بروز فقیرتر می‌شوند برای اینکه بیشتر نتیجه ـ ایکه عاید می‌شود نتیجه کار و کوشش است نتیجه ایکه عاید زحمت و کار کارگری می‌شود روزبروز تنزل می‌کند جناب آقای وزیر کار این نتیجه آن مطالعاتی کاست که با کمک خود جنابعالی و دستگاه جنابعالی بنده در وزارت کار انجام دادم که متأسفانه از سال ۱۳۲۹ ببعد مزد حقیقی کار یعنی آنچه که از لحاظ اقتصادی عاید یک ساعت کار یا عاید یک روز کار می‌شود در کشور ما تنزل پیدا کرده است و این نتیجه یک انحطاطی است در دستگاه اقتصادی از آنوقت ببعد
بنده سال ۱۳۲۹ را مبداُ گرفتن که یکی از سالهای طبیعی و عایدی مملکت بوده از لحاظ اقتصادی و سیاسی آقایان خاطرشان هست که سال ۱۳۲۹ یک سال بسیار عادی بود و مملکت هم البته در شروع یک جریان پیشرفتی در آن سال بوده و حالا بنده امیدوار هستم که با اقدامات وزارت کار و اقدامات سازمان برنامه و دستگاههای اقتصادی البته این موضوع یعنی بالا رفتن سطح زندگی و بهبود وضع اقتصادی یک موضوع بغرنج لاینحل غیر قابل حلی نیست تمام ممالک دنیا با این موضوع‌ها مواجه بوده‌اند و یک راه حلهائی پیدا کرده‌اند و این راه حلها امروز بصورت کلاسیک در آمده و همه کم و بیش اینر راه حلها را می‌شناسند اساسی این راه حلها این است که باید دولت یک اصولی و یک ترتیبات و یک اقداماتی را انجام بدهد که دستگاه اقتصادی یعنی خود مردم شائق و علاقمند بفعالیت اقتصادی بشوند که کارخانه ایجاد بکنند کارگاه صنعتی ایجاد بکنند بنگاه اقتصادی ایجاد بکنند بانک و یا تجارتخانه ایجاد بکنند بنده مهمترین موانعی را که فعلا در مقابل فعالیت خصوصی و فعالیت اقتصادی وجود دارد و این را در سه چیز خلاصه کرده‌ام و حالا تصور نمی‌کنم موقعی باشد که بیان بکنم آن سه چیز یکی مضیقه از لحاظ اعتبار و نبودن پول است که مهمترین مانعی اقتصادی است دوم نبودن راه و سوم نبودن امینت این سه مبنای اساسی است (پرفسور جمیشد اعلم ـاینها که همه هست) امنیت از لحاظ عدم مداخله دولت (دکتر جهانشاهی ـ امینت قضائی بتمام معنی) امنیت اقتصادی و امنیت قضائی که شما یک کاری را شروع بکنید و دولت هم فردا رقیب شما نشود (احسنت، احسنت) ما در کمیسیون بودجه نشسته بودیم دیدیم که دولت یکدفعه آمده است و می‌گوید که با صد کامیون اجازه بدهید که من برویم و باربری بکنم گفتیم که آقای چه الزامی دارد پس مردم چه فعالیت خصوصی بکنند؟ اگر بنا شد یک نفر شخصی که کامیون دارد فردا یک دولت به این بزرگی و عظمت را با این وسائل بزرگ رقیب خودش به بیند مجبور می‌شود که از کار باربری وارد کار کامیون داری هم صرف نظر بکند و ول بکند بهمین جهت مقاومت کردیم و نگذاشتیم اساسی این است که اشخاص باید امنیت داشته باشند دولت راه تهیه بکند که وسائل رفت و آمد داشته باشند و سوم این است که باید پول را فراهم کنید که انشاء الله عملی بشود ولی از موضوع را که می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم متأسفانه این وضع کار و مزد حقیقی کارگران یکی از بدترین علائمی است که در نتیجه این مطالعه‌ای که بنده در وزارت کار کردم بآن برخورد کردم و بایستی دولت جدا در این باب یک فکری اساسی بکند.
پرفسور جمشید اعلم ـ ولی آن یکقران را پس بگیرد آقای دکتر پیر نیا کی مطالعه فرمودید.
رئیس ـ اولا آقایان توجه کنند اینجا الحاق دولت ایران بمقاوله نامه‌های بین المللی کار مطرح است که تمام ملل قبول کرده‌اند چون شور اول لایحه است آقایان هر نظری دارند بدهند می‌رود بکمیسیون و رسیدگی می‌شود. آقای مشایخی مخبر کمیسیون بفرمائید
مشایخی (مخبر کمیسیون کار)ـ بنده نماینده یک حوزه کار گری هستم (احسنت) و در حوزه شهر ری قسمت مهم کارخانجات واقع شده است و در آنجا واقعاً از حیث کارگر باید بگوئیم منطقه بزرگی محسوب می‌شود و اجمالا عرض می‌کنم که کارگران از سازمان بیمه‌های اجتماعی راضی هستند
ارباب ـ محض ارادت بشما می‌توانند سکوت کنند
مشایخی ـ اما راجع بمقاوله نامه همانطوری که مقام محترم ریاست فرمودید بنده در این گزارش خلاصه‌ای از مفاد تمام مقاوله نامه‌های تنظیم و استخراج کرده‌ام که بعرض آقایان رسیده است این مقاوله نامه‌ها هم رؤس مسائلش در قانون کار پیش بینی شده است و چیز تازه‌ای نیست که بموجب تصویب این مقاوله نامه‌ها مطالب نوینی بتصویب مجلس شورای ملی رسیده باشد بنابراین چون احساس می‌کنم آقایان با تصویب این مقاوله نامه‌ها موافق هستند توضیح بیشتری را زائد میدانم (صحیح است؟ صحیح است) و سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران خوب کار می‌کند
+و رئیس بهداری آن بالاخص زحمت می‌شد
رئیس ـ آقای مهندس هدایت توضیحی دارید بفرمائید
مهندس هدایت ـ خدمت آقایان عرض کنم بنده از ماده ۸۲ استفاده می‌کنم برای اینکه عرایض بنده سوءتعبیر شده (یکی از نمایندگان ـ تحریف شد) تحریف شده بنده اینجا عرض کردم که شما یک وظائف قانونی دارید این وظائف قانونی را انجام بدهید یکی قانون کار است که سابق گذشته است (صحیح است) دوم باید شورای عالی کار را که الان بحثی داشت که آقای دکتر پیر نیا کردند موضوع مزید است و دستمزد که همه در این شورا باید بحث بشود آن را تشکیل ندادید مطابق ماده پانزدهم سوم در سازمان بیمه‌های اجتماعی عرض کردم که همه آقایان فرشته عالمند بنده نگفتم که کسی بد است بنده گفتن که آن کسانی که نماینده کارگر و نماینده کارفرما هستند باید از اتحادیه کارفرمایان و اتحادیه کارگران انتخاب بشوند (صحیح است) الان این یک امر موقتی است ولی بیائید اینجا قول بدهید تا کی این امر ادامه دارد آنروزی که شما نمایندگان کارفرمایان و کارگران را در شورای عالی کار و هیئت مدیره بیمه‌های اجتماعی خواهید گذاشت آنوقت کی است؟ من نگفتم سوء استفاده شده ولیکن اینجا رفقا بک تذکری داند چون دیدم دل همه خون است عرض می‌کنم که حسن استفاده‌ای هم نشده است.
رئیس ـ چون دیگر اجازه نخواسته است رأی گرفته می‌شود بورود نخواسته است در ماده واحده آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد در ماده واحده هم کسی اجازه صحبت نخواسته بنابراین فرستاده می‌شود بکمیسیون مربوطه
۶- شور اول گزارش کمیسیون کشور راجع باجازه استخدام متخصص آمار
رئیس ـ لایحه دیگریست که گزارش آن از کمیسیون کشور رسیده قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشور بمجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۳۵/۷/۲۸ با حضور آقایان وزیر کشور لایحه شماره ۸۰۳ – ل –۴۹۲۱۹ دولت راجع باجازه استخدام آقای ریچارد کلینتون بروئر متخصص آمار را مطرح و عیناُ تصویب نمود واینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی میناید
ماده واحده ـ دولت مجاز است آقای ریچارد کلینتون برئر تبعه دولت آمریکا را برای مدت دو سال بعنوان متخصص در امر آمار استخدام نمایند.
آغاز خدمت آقای بروئر از تاریخ ۲۵ شهریور ماه ۱۳۳۵ و شرائط استخدامی مشارالیه طبق قرار دادی خواهد بود که باستثناد ماده ۶ قانون آمار و سر شماری مصوب ۱۵ اسفند ماه ۱۳۳۴ در جلسه مورخ ۱۳۳۵/۳/۲۳ هیئت وزیران بتصوب رسیده است
مخبر کمیسیون کشور ـ سعید مهدوی
گزارش از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه با حضور آقایان معاونین وزارت امور خارجه و کشور لایحه شماره ۴۹۲۱۹ دولت راجع باستخدام آقای ریچارد کلینتون بروئر تبعه دولت امریکا را برای امور سر شماری و آمار مطرح و در نتیجه با استخدام مشار الیه موافقت و اینکه نظریه خود را تقدیم می‌دارد بجای مخبر کمیسیون امور خارجه بور بور گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی کمیسیون بودجه لایحه دولت راجع باجازه استخدام آقای ریچارد کلینتون برئر متخصص آمار و سر شماری را مطرح و با پیشنهاد دولت موافقت نمود اینکه گزارش کمیسیون کشور را تأیید می‌نماید
مخبر کمیسیون بودجه ـ محمد علی مسعودی
رئیس ـ آقای دولت آبادی موافقید (دولت آبادی بلی) آقای خرازی موافقید؟ خرازی خیر مخالفم
رئیس ـ بفرمائید.
خرازی ـ بنده اصولا با استخدام هر متخصصی خارجی برای کشور مخالف هستم (بعضی از نمایندگان ـ صحیح نیست آقا) اجازه بفرماید آقا زیرا که تصدیق خواهید فرمود که هیچوقت این عبارتی که در لوایح می‌نویسند و پیشنهاد می‌کنند متخصصین عالی مقام متخصصین عالی مقام بما نمی‌دهند متخصصین درجه یک نمی‌دهند درجه دو هم نمی‌دهند درجه سه هم نمی‌دهند متخصصین درجة چهار می‌دهند شما فرض بفرمائید یک دبیر ی که در دبیرستان تهران درس می‌دهد هیچوقت وزارت فرهنگ موفق نمی‌شود این را بقم و قزوین بفرستد چه رسد بشهرستانهای وردست آن کسی که لیاقت این را دارد که در دبیرستانهای تهران با تبریز یا اصفهان درسی بدهد این همچوقت بحومه و شهرستانها نمی‌رود بنابراین اشخاصی که می‌روند استخدام می‌کنند اشخاصی هستند که درجه چهارم در مملکت خودشان وامانده هستند ما چرا برای ایرانی منزلت و قدر قائل نیستیم عوض این کارها این همه ما اشخاص تحصیلکرده در رشته‌های مختلف داریم در آمار هم بفرستید یکنفر دو نفر بروند در همین امریکا در انگلستان در فرانسه در آلمان تحصیل بکنند اتود بکنند بیایند این جا در مملکت ما غیر از این که اینها می‌آیند این جا یک عده مترجم برای خودشان استخدام می‌کنند زبان مملکت ما را نمیدانند از اتومبیل استفاده می‌کنند از مترجم از دفتر و غیر ذلک بعد از مدتها هم خواهند گفتن که اینها بدرد نمی‌خورد بنابراین بنده عقیده‌ام این است که برای هر کاری که دولت احتیاج دارد که از پیشرفت هائی که ممالک راقیه کرده‌اند استفاده بکند از خود ایرانیها از چند نفر یک امتحانی بکند و اینها را برای شش ماه الی یک سال بفرستید بروند در خارجه آن پیشرفتها جدیدی را مطالعه بکنند مطمئن باشید برمیگردند بمملکت و برای ما مفید خواهد بود ولی متخصص درجه چهار ممالک خارجه بدرد ما نخواهند خورد.
رئیس ـ آقای دولت آبادی
دولت آبادی ـ بیانات جناب آقای خرازی همکار محترم و عزیز بنده تا این حد صحیح است که در مواردی که ما اشخاصی مطلع و بصیر داریم دست حاجت پیش بیگانه دراز نکنیم اما اگر این مورد آمار یک امر بسیار دقیق وقتی است و این نکته مورد توجه همه آقایان هست که ما دیگر نمی‌توانیم اطلاع داشته باشیم که موارد و مواد تولید ما از کجا است و مورد توزیع آن در کجاست و گاه گاه هزینه‌های هنگفتی تحمل می‌شود بر بودجه مملکت و ناچاریم گندم خودمان را از یک جائی ببریم جای دیگر و دوباره برگردانیم اینها فقط و فقط در اثر نقص آمار است و نداشتن استاتیستیک کامل و ما در تواریخ که مراجعه می‌کنیم میبینیم آمار گیری در زمان صفویه در این مملکت بوده است و اما در این تحولات چندین ساله باین امر اساسی توجهی که باید بشود نشده است و تعیین سر شماری و تعیین خانواده در ایران یکی از امور اساسی و مورد توجه بوده است که ده بده و شهر بشهر سرشماری میشده است و میتواسته‌اند حاجات اینها را پیش بینی کنند بنده فکر می‌کنم که وجود یکنفر متخصص ورزیده برای کار آمار مملکت از کارهای بسیار بسیار لازم است مخصوصاُ که آقایان در خاطر داشته باشند همکاران عزیز من که در دوره هیجدم تشریف داشتند قانونی گذراندیم که تلویحا این اختیار را در ماده ۶ آن قانون داده‌ایم بنابراین من خواهش می‌کنم که در وضع موجود که اهمیت آمار و برای همه آقایان روشن است و لزوم تأسیس و تکمیل آمار مملکت بدیهی است این جا آقای وزیر کشور هم تشریف دارند آمار کامل باید باشد که ما بتوانیم هر چه موجودی است علاوه بر افراد تولید و مصرف را هم مشخص بکنیم و در این آمار تعیین شود آقایان رأی بدهند که متخصص بیاید البته این وظیفه دولت است که دقت کند متخصص که برای این کار می‌آورد مرد مطلع و مفید برای مملکت باشد.
رئیس ـ چون دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود بورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد در ماده واحده هم کسی اجازه نخواسته‌اند ماده واحده به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود چون شور اول است پیشنهادی هم از آقای مهندس فروهر رسیده که قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
تبصره وزارت کشور مکلف است تحت نظر آقای بروئر یک کلاس تهیه متخصص آمار تشکیل بدهد تا در این مدت دو سال تعداد متخصص آمار ترتیب شود
وزیر کشور ـ تشکیل شده است قربان
رئیس ـ برای شور دولم بکمیسیون فرستاده می‌شود
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
رئیس ـ جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه خواهد بود اول سؤالات و بعد هم دنباله دستور
(مجلس ربع ساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت