مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ نشست ۲۱۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری ششم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ نشست ۲۱۷

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره‏۶

جلسه: ۲۱۷

صورت مشروح مجلس لیله پنجشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ مطابق ۸ رمضان‌المبارک ۱۳۴۶

فهرست مندرجات:

۱-تعقیب شور ثانی نسبت به خبر کمیسیون قوانین مالیه راجه به خالصه‌جات انتقالی

۲- قرائت لایحه دولت راجع به پراخت بودجه‌های مملکتی در اسفند ماه ۱۳۰۶ بر طبق تصویبی بودجه و تصویب فوریت و مذاکره در اطراف آن

صورت مشروح مجلس لیله پنجشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ مطابق ۸ رمضان‌المبارک ۱۳۴۶

فهرست مندرجات:

۱-تعقیب شور ثانی نسبت به خبر کمیسیون قوانین مالیه راجه به خالصه‌جات انتقالی

۲- قرائت لایحه دولت راجع به پراخت بودجه‌های مملکتی در اسفند ماه ۱۳۰۶ بر طبق تصویبی بودجه و تصویب فوریت و مذاکره در اطراف آن

(مجلس سه ساعت از شب گذشته بریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)

(صورت مجلس لیله سه شنبه ۸ اسفند ماه را آقای نگهبان قرائت نمودند)

غائین با اجازه جلسه قبل

آقایان؛ اعتبار یحیی خان زنگنه

غائبین بی اجازه جلسه قبل

آقایان؛ اسدی- سید کاظم بزدی-اعظمی-نظام

مافی- قوام شیرازی – مهدوی – جهانشاهی – جوانشیر – سلطان محمد خان عامری- میرزا حسن خان وثوق- محمود رضا- حاج غلامرضا ملک- میرزا محمد خان بدر

دیر آمدگان بی اجازه جلسه قبل آقایان؛ زوار – نوخت – حاج شیخ بیات-

رئیس- آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب – سلطان محمد خان عامری را غائب بدون اجازه نوشته بودند در صورتیکه ما میدانیم نا خوش می‌باشند و تصدیق دکتر را هم برای نا خوشی خودش تقدیم داشته است.

رئیس- کاغذ ایشان امشب رسیده است.

آقای آشتیانی

آشتیانی – در موضوع آقای آقا میرزا احمد خان بدر پریشب یک شرحی خدمتتان عرض کردم که ایشان کسالت دارندخواهش می‌کنم مقرر فرمائید اصلاح شود

رئیس- آقای بروجردی

بروجردی- آقای اعتار را غائب بدون اجازه نوشته‌اند.

یکنفر از نمایندگان – با اجازه نوشته‌اند

بروجردی – اکر بااجازه است پس عرض ندارم

رئیس- بلی. آقا بااجازه است. آقای حاج میرزا مرتضی.

حاج میرزا مرتضی- بنده هم راجع به آقای بدرخواستم عرض کنم که آقای آشتیانی فرمودند دیگر عرضی ندارم

رئیس- صورت مجلس ایرادی ندارد (گفته شد خیر)

رئیس- صورت مجلس تصویب شد ماده پنجم خالصجات انتقالی.(به شرح ذیل خوانده شد)

ماده پنجم – در خالصجات انتقالیکه مالکین عوائد آنرا قبل ازاین تاریخ برای مشاهده مشرفه و مساجد و دارالایتام و مریضخانه یا مدرسه و سایر امور خیریه و عام المنفعه وقف کرده‌اند اضافه مالیات خالصگی برای توسعه همان موسسه تخصیص و مجانا به موسسه مذبور واگذار می‌شود.

رئیس- آقای آقا سید یعقوب

آقای سید یعقوب – در تنظیم این ماده گمان می‌کنم حالا که عرض کنم آقای مخبر هم قبول کنند اولا یک کلمه را باید تغییر بدهند و ثانیا اصل مقصود اینجا حاصل نشده است. مثلا نظر اعضای کمیسیون این بوده است که راجع به امور عام المنفعه و راجع به مسائل مذهبی مجلس یک قدمی را در این باب برداشته باشدو بنده عقیده‌ام این بود که اینجا عوض اینکه نوشته شود اضافه مالیات خالصگی برای آن محل تخصیص خواهد شد معین کنند اضافه مالیات خالصگی چیست؟ و مقتضی این بود اعضاء کمیسیون این را برگردانند به مالیات املاک اربابی و زائد بر آن هر چه شد به این مصرف برسانند و الاضافه مالیات خالصگی معنی ندارد این است که بنده این را پیشنهاد می‌کنم و امیدوارم اعضاء محترم کمیسیون و آقای مخبر این را قبول کنند چرا؟ برای اینکه یک قدم اساسی که شاید محدود و معین برداشته باشید بنده در شیراز که بودم مدرسه آقا بالا خان دو تا ملک دارد یکی آباده و یکی رشیدی و بقدری مالیات خالصه در آنجا زیاد است که حقیقتا آن مدرسه خراب شده است برای آنکه آن مالیات خالصه زیاد بود و از بین رفته بود اینجا باید معیین کنند که این مالیات همان مالیات املاک اربابی است و زائد بر او هرچه هست باید به مصارف آن جاها برسد این عقیده بنده بود در این قسمت ثانیا همه توجه بفرمایند اینجا نوشته‌اند موسسه مسجد و مساهد مشرفه در صورتیکه کسی اینها را موسسه نمی‌گوید و لو اینکه بمعنای لغوی هم صحیح باشد

ولی مطابق اصطلاحاتی که در بین ما هست اینها را نمی‌شود موسسه گفت باید نوشته شود آن محل اینهم اصلاح عبارتی بود که من عرض کردم پیشنهادی هم راجع به تبدیل اضافه مالیات خالصگی به مالیات اربابی و تخصیص اضافات آن برای همان محل تقدیم می‌کنم

رئیس- آقای بامداد

بامداد – در این ماده آقای آقا سید یعقوب مخالفتی نفرمودندفقط نظرشان این بود که بیشتر برای این موسسات خیریه کمک و تسهیل بشود نده هم عقیده‌ام همین است که عبارت قدری مندمج است ولی اینجا مقصود این است که معامله‌ای که با سایر املاک خالصه می‌شود یعنی کسانیکه به ملکیت می‌خواهند خالصجات را ببرند این اضافه در مورد این موسسات واگذار به خود آنها خواهد شد و اینکه فرمودند لفظ موسسه به این‌ها اطلاق نمی‌شود این دیگر از بابت تقلیل است. مدرسه، مریضخانه، دارالایتام و این قبیل چیزها این‌ها موسسات می‌باشند و این کلمه خیلی استعمال می‌شود و برای تقلیل در عبارت است. در هر حال ممکن است برای توضیح که تمام مالیات و معامله شدن این املاک که مخصوص به این موسسات است مثل املاک اربابی بشود آن طور که در نظر دارند پیشنهاد بفرمایندکه عبارت بهتر و ساده تر بشود و گمان می‌کنم که مقصودشان همین باشد.

رئیس- آقای کازرونی

کازرونی- عرض کنم اعضای محترم کمیسیون این جا یک نظر خیری داشته اندنهایت مذاکراتی که اینجا می‌کنم برای این است که اگر عبازت نارسا است اصلاح شود بنده گمان می‌کنم مقصود اعضا، کمیسیون این بوده است که اگر خالصجات انتقالی یک اراضی و یک بساتینی وقف شده باشد برای این اموری که ذکر کرده‌اند بایستی از جهاتی معاف باشد از تادیه اضافاتی که تعلق میگیردبه خالصجات انتقالی. اگرمقصود همین است به عقیده بنده عبارت ناقص است مثلا می‌گوید{در خالصجات انتقالی که مالکین عوائد آنرا قبل از این تاریخ} بنده عرض می‌کنم با این کلمه مالکین یک تزاحم و تنافی بعدها پیدا خواهد شد که مقصود کیست؟ آنکه سابق مالک بوده است یا آنکه حالا میکوید من مالکم؟ در هر حال چون این اختلاف ممکن است فراهم شود بنده کلمه مالکین را زائد میدانم باید نوشته شود در خالصجات انتقالی که عوائد آنرا قبل از این تاریخ وقف کرده‌اند و همانطور که آقای آقا سید یعقوب تذکر داده‌اند بنده هم عقیده‌ام این است که باید تمام این قبیل ارضی و بساتین را ملک اربابی حساب کنیم و اضافه اش صرف امور خیریه و بریه بشود و در این باب یم پیشنهادی هم تقدیم خواهد کرد.

بعضی نمایندگان – مذاکرات کافی است

رئیس- آقای فیروزآبادی

فیروز آبادی- بنده بعضی عرایض در این ماده داشتم که آقایان دیگر فرمودند یک اصلاح عبارتی هم هست که پیشنهاد کرده‌ام دیگر عرضی ندارم.

جمعی نمایندگان – مذاکرات کافی است

رئیس- آقای روحی

روحی- بنده مخالف هر قانونی هستم که با عجله بگذرد. بگذارید آقایان مخالفین که خیلی هم محدود هستند مذاکرات خودشان را بکنند و در اطراف کمتر پیشنهاد می‌شود و قانون هم بهتر می‌گذرد. شاید بنده یک نظری داشته باشم و آقای مخبر هم قبول کنند. در هر حال با این ترتیب که هنوز دو نفر ناطق صحبت نکرده‌اند گفته شود مذاکرات کافی است بنده مخالفم.

رئیس- آقای دادگر

دادگر- این ماده بخصوص بری موارد خوب و کارهای بالنسبه شایسته تهیه شده است، ما بین این بدبختی‌ها و گرفتاریها که هر روز برای مردم هست بگذارید یکجا هر ارفاقی برای آنها بشود.

رئیس- آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.

(اغلب برخاستند)

رئیس- اکثریت است پیشنهادها قرائت می‌شود پیشنهاد آقای مدرس

(بمضمون ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم ماده پنجم بطریق ذیل نوشته شود، خالصجات انتقالی که مالکین قبل از این تاریخ برای مشاهد مشرفه و مساجد و دارالایتام و مریضخانه یا مدرسه و سایر امور خیر و عام المنفعه وقف کرده‌اند اربابی شناخته شده اضافه مالیات خالصگی مطالبه نخواهد شد فقط مالیات اربابی مطالبه می‌شود.

آقا سید یعقوب- صحیح است بنده پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم

رئیس- آقای مدرس

مدرس- گر چه این پیشنهاد محاتج به توضیح نیست ولی خوب است آقای مخبر هم توجه بفرمایند. در این ماده پیشنهادی یک عبارتی دارد که از ادب و آدمیت خارج است و آن این است که نوشته عوائد آن را وقف کند. عوائد قابل وقف نیست باید ملک را وقف کرد این یک مسئله. یک مسئله هم این است که نمی دانم آقایان متوجه بوده‌اند و خواسته‌اند دو واقف و دو ناظر برای این کار معین کنند؟ بواسطه اینکه خود ملک را که مالک وقف کرده است حالا اینجا آمده‌اند و گفته‌اند اضافه مالیات خالصگی صرف موسسه می‌شود یعنی این اضافه علیحده در حساب می‌آید آن وقت امنای مالیه می‌گویند خوب ما اضافه مالیات را در حساب می‌آوریم ولی واگذار به این موسسه می‌کنیم در آن صورت باید معرکه باز کرد برای این که باید اضافه مالیات خالصگی به حساب بیایدمنتهی می‌گویند ما واگذار به موسسه می‌کنیم عقیده بنده این است که این اکل از قضا است و موجب زحمت است اگر عبارت نوشته شود گه این ملک اربابی شناخته می‌شود و اضافه مالیات خالصگی دریافت نمی‌شود مقصود کمیسیون حاصل خواهد شدو با وجود اینها یک عیب دیگری هم دارد که شاید آقا (اشاره به آقای بهبهانی) پیشنهاد بفرمایند و آن عیب این است که انحصار داده شده است به وقف در صورتیکه بعضی عوائد هست که تخصیص داده شده است به امور خیریه لکن عنوان وقف را ندارد اگر آقای مخبر یک عبارتی را در اینجا بنویسند که آنچه که عوائد آن تخصیص داده شده است به امور خیریه دیگر کلیه نظرها اعم از نظر اعضاء محترم کمیسیون و نظریاتی که سایر آقایان دارند در این ماده جمع می‌شود.

مخبر- دو قسمت از فرمایشات آقا را بنده قبول می‌کنم صحیح است یکی حذف جمله عوائدآنرا که نوشته است؛(خالصجات انتقالی که مالکین قبل از این تاریخ برای مشاهد مشرفه و مساجد و دارالایتام و مریضخانه یا مدرسه وقف کرده‌اند یا برای سایر امور خیریه تخصیص داده‌اند) این دو جمله اصلاح می‌شود تا عبارت (اربابی شناخته شده و مالیات اربابی از آنها دریافت می‌شود) تا اینجا مطلب صحیح است ولیکن جمله (اضافه مالیات خالصگی برای توسعه همان موسسه تخصیص و مجانا به همان موسسه واگذار می‌شود) لازم هست برای اینکه این اضافه مالیات یک عایدی است متعلق به دولت مربوط به واقف نیست……

مدرس مجلس تصویب می‌کند.

مخبر- البته مجلس باید تصویب کند که این عایدی را بچه مصرف برسانند اگر ما اینجا تصریح نکنیم این خرج به کی داده شود؟ ما میگوئیم این اضافه مالیات از این ملک گرفته نشود ولیکن به کی داده شود ممکن است متولی بگوید این را به موسسه نداده‌اند مال خود من است پس معین کردن اینکه این عایدی بچه

مصرف برساند لازم است در اینجا تصریح شود که در آتیه اشتباه نشود البته بدون تصویب مجلس یکی از عوائد دولتی را کسی بخودی خود نمی‌تواند بر به مصرف برساند رئیس مالیه هم می‌تواندبگوید چون این را برای مصرف مخصوص تخصیص نداده‌اند من باید بگیرم پس بهتر این است آقا هم موافقت بفرمایند برای رفع اشتباه این جمله اخیر بماند.

رئیس- رای گرفته می‌شود

بهبهانی- پیشنهاد بنده هم خوانده شود آن هم در همین زمینه است

رئیس- قرائت می‌شود

(بشرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌نمایم ماده ۵ بنحو ذیل اصلاح شود:

ماده۵- در خالصجات انتقالی که مالکین از این تاریخ برای مشاهد مشرفه و مساجد و دارالایتام و مریضخانه یا مدرسه و سایر امور خیریه و عام المنفعه وقف یا عوائد آنرا به یکی از امور خیریه تخصیص داده‌اند اربابی شناخته و فقط مالیات اربابی اخذ می‌شود

رئیس- آقای بهبهانی

بهبهانی- توضیح در این باب را آقای مدرس کاملا دادند بطوریکه بنده پیشنهاد کرده‌ام جامع نظریه آقای مدرس و آقای مخبر است فقط ما به الاختلاف این است که آقای مخبر تصور می‌کنند اینجا باید تصریح شود که این جزء وقف یا مصارف خیریه خواهد شد در صورتیکه تصور می‌کنم این تصریح لازم نباشد همینقدر که این ملک برای این کار یا آن عوائد برای این کار اختصاص داده شده است هر چه از آن عاید بشود غیر از مالیات باید صرف او بشود و قهرا هم می‌شود مثل این است که یک ملکی مالیات داشته باشد و آن مالیات را تخفیف داده باشند وقتیکه تخفیف دادند دیگر آن مالیات متعلق به دیگری نمی‌شود و گمان می‌کنم دیگر محتاج به تصریح نباشد حالا بسته بنظر آقایان است.

مدرس- بنده هم پیشنهاد آقا را قبول می‌کنم

مخبر- یک قسمت از فرمایشات آقا را هم بنده قبول می‌کنم ولی اینکه می‌فرمایند معلوم است این عایدات برای همین مصرف است از کحا معلوم است؟ یک مبلغ معینی را برای این کار تخصیص می‌دهند یک مبلغ اضافی هم هست این را به چه سند می‌شود گفت تخصیص می‌دهند برایتوسعه این موسسه. عرض کردم این یک عایدی مملکتی است و مجلس باید بموجب یک قانونی تخصیص بدهد برای یک مصرفی و اگر قید نشود هر کس می‌تواند دخالت کند حالا دیگر آقایان مختارند.

رئیس- رای می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای بهبهانی آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند.

(اغلب برخاستند)

رئیس- قابل توجه شد. پیشنهاد آقای رفیع هم خوانده شود

حاج آقا رضا رفیع- خیر برود کمیسیون

رئیس- پیشنهاد آقای دکتر طاهری

(به شرح آتی خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم در ماده پنجم سطر اول عبارت عوائد آنرا حذف شود

رئیس- آقای دکتر طاهری

دکتر طاهری- این پیشنهاد را آقای مخبر قبول فرمودند بطوریکه آقای مدرس هم فرمودند وقف بر ملک تعلق می‌گیرد نه به عوائد به این جهت بنده پیشنهاد کردم عوائد آنرا حذف شود آقای مخبر هم این قسمت را قبول فرمود مخبر این اصطلاح را بنده قبول کردم. حالا که بنا است این ماده بر گردد به کمیسیون باقی پیشنهادات را هم به کمیسیون ارجاع فرمائید

روحی- بنده تقاضا می‌کنم پیشنهاد بنده قرائت شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

تبصره ذیل را به ماده پنجم پیشنهاد می‌کنم:

تبصره- اداره صحیه کل مملکتی و اداره اوقاف هر یک به سهم خود مکلفند که نسبت به خرج این عواید نظارت نمایند.

رئیس- آقای روحی

روحی- عرض کنم بنده با این ارفاقی که دارد نسبت به یک قسمت از مالکین خالصه می‌شود و اصولا با این لایحه مخالفم ولی این ماده پنجم ارزش دارد که ما به تمام این لایحه رای بدهیم زیاد این ماده کمکی است به موسسات خیریه از قبیل مدارس قدیمه و مساجد و مریض خانه و خیلی از موسسات دیگر که پس از وضع عوارض دیوانی زائد آن را علی ما قرر الواقف به مصرف برسانند، اینکه ما داریم اینجا تخصیص می‌دهیم مربوط به واقف نیست یک قسمت از عواید مملکتی را ما داریم اختصاص می‌دهیم برایتوسعه امور خیریه پس باید ما حق نظارت داشه باشیم مثلا فرض فرمائید یک متولی که سابقه نداشته باشد و شاید مطلع هم نبوده است همه ساله یک جزء را به دولت و وزارت مالیه می پرداخته است امسال هم تصور می‌کند باید بدهد و متذکر نیست که این را دولت یا مجلس شورای ملی تخفیف داده است وزارت مالیه هم ممکن است این پول را بگیرد آخر سال جزء صرفه جوئی و در یکجا جمع می‌شود ولی وقتیکه صحیه نظارت داشته باشد اینطور نمی‌شود و چون همانطور که عرض کردم این پول مربوط به واقف نیست و از عواید مملکت است که اختصاص به این کار پیدا می‌کند تمنی دارم آقای مخبر هم قبول کنند که محتاج به رای و ارجاع به کمیسیون نباشد

رئیس- آقای ملک مدنی

ملک مدنی- عرض کنم ما موقعیکه این ماده را تهیه می‌کردیم نظرمان این نبود که اداره اوقاف و صحیه در اینجا مداخله کند زیرا در نتیجه اداره اوقاف یک تکالیف قانونی در موقوفات دارد و به تکالیف و نظارت قانونی خودش عمل می‌کند. مجلس شورای ملی وقتی عوائد املاک خالصه را تخصیص به یک موسساتی می‌دهد آن اشخاصی که متصدی هستند صلاحیت این را دارند که آن عوائد را به مصرف برسانند اداره صحیه و اوقاف را ما نمی‌خواهیم این جا مداخله بدهیم و نظر ما این نیست. بعلاوه وقتی که یک کسی آمده و از روی یک حسن نظری ملک خودش را وقف کرده است دولت و مجلس شورای ملی هم باید یک اندازه کمک کند که نظر واقف تامین شود.

رئیس- رای می‌گیریم آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند

(معدودی برخاستند)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی.

(اینطور خوانده شد)

بنده در ماده پنجم پیشنهاد می‌کنم که لفظ عوائد حذف شود و نوشته شود در خالصجات انتقالی که مالکین آن را قبل از تا آخر ماده

رئیس- آقای فیروزآبادی

فیروزآبادی- نظر بنده تامین شد مسترد می‌کنم

مخبر- عرض کردم ماده را با پیشنهاداتبه کمیسیون ارجاع فرمائید

رئیس- ارجاع نیشود به کمیسیون ماده ششم

(به این نحو خوانده شد)

ماده۶- صاحبان خالصجات انتقالی می‌توانند در عوض وجهی که از بابت قیمت مالیات خالصگی باید بپردازند اسناد و مدارک برقراری مستمری دیوانی که به تصویب مجلس رسیده باشد واگذار نمایند و وزارت مالیه مکلف است که آن مستمری را چهار برابر نرخ پرداختی سنه ۱۳۰۶ در عوض قیمت مالیات خالصگی قبول نموده و از دفتر وظایف محو کند هر گاه مستمری واگذار شده

مربوط به اشخاص دیگران غیر از خریداران مالیات خالصگی باشد خریدار باید سند واگذاری و انتقال قطعی صاحب مستمری را به وزارت مالیه تسلیم نماید که در آتیه ایراد و اعتراضی باقی نماند

رئیس- آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب-نظر بنده در این ماده این است که یک چیز مرده را کمیسیون زنده کرده است اولا مستمری گمان نمی‌کنم حالا حالاها از وزارت مالیه فرار کند به هر ترتیب که باشد در وزارت مالیه خواهد ماند گرچه با یک ترتیب‌ها و با یک فرمان‌ها یک حکمهایی بعضی مستمری‌ها را از بین می‌برند ولی فورا باز یک چیز دیگری سر جایش را می‌گیرد ما هر چه از مستمری‌ها کم کردیم سه مقابل شهریه در مقابلش بر قرارشد شهریه را کم می‌کنیم شهریه می‌آید. این یک بلای مبرمی است در مملکت ما که خدا کند از بین برود حالا با اینکه دولت می‌خواهد با یک ترتیباتی مستمری را از بین ببرد کمیسیون در اینجا محکم و معتبرش کرده است و در واقع مثل اسکناسهای رایج قرار داده است که دولت بیاید آن را چهار برابر قراربدهد و در مقابل ملک خالصه به آن بدهد بنده عقیده‌ام اینست (چنانچه در خالصجات غیر انتقالی هم همین عقیده را داشتم) که پولهای آن گرفته شده و سرمایه بانک بشود چنانچه یک قانون هم گذراندیم حالا پس فردا بقدری فرمان کهنه در وزارت مالیه ریخته می‌شود که وزیر مالیه از زیر فرمان نمی‌تواند بیرون بیاید. بنده اساسا با این ماده مخالفم چرا؟ برای آنکه این صد هزار تومان که مال خالصجات انتقالی است و آن صدو بیست خروار جنس بکلی در تحت این ماده از بین خواهد رفت.

رئیس- آقای بامداد

بامداد- از قضا بنده با این ماده کاملا موافقم. عرض شود شهریه و مستمری خوب یا ید، مشروع یا نا مشروع الان دولت یک مبلغی را که در بودجه خرجش آورده و مکلف است و همه ماهه می‌پردازد قریب هشتصد هزار تومان تنها پول از این بابت می‌دهد و این یک قلم هنگفتی است که در بودجه است و به هر وسیله بشود از این مبلغ کاست البته برقلم عوائد بودجه اضافه خواهد شد و خود این یک دخلی است. هیچ تفاوت نمی‌کند اگر بخواهند قطع کنند آن مطلب دیگری است ولی اگر بخواهند بدهند یک خرجی است همه هم می‌گیرند اسناد خرج و برواتشان را صادر می‌کنند و از اداره مستمریات و وظایف که یک اداره زرگی است حواله می‌گیرند و می‌گیرند چه ضرر دارد که صاحبان خالصجات انتقالی بیایند همین قبوض و همین مستمریات را به پای دولت اضافه منال خالصگی حساب کنند؟ اینکه می‌فرمایند (فرمان پوسیده و حکم کهنه) آن یک مبحث دیگری است. مقصود از این ماده چنانچه تصریح هم کرده است در اینجا پرداختی سنه ۱۳۰۶ و آن چیزهای است که مجلس تصویب کرده و قبول کرده و حالا دیگر نمی‌شود یک فرمانی را بیاورید و بقبولانید. البته وزارت مالیه قبول نمی‌کند آنهایی را که مجلس قبول کرده و جزء بودجه تصویب نموده حالا هم همانها را تصویب می‌کند علاوه براین بنده عقیده‌ام این است که دیون مسلمه را هم اکر خواستند حساب کنند از بابت اضافه منال خالصگی دولت قبول کند. دیون مسلمه یعنی دیونی که مجلس شورای ملی تصویب کرده باشد نه اینکه تو در تو کنند زیرا هیچ عیبی ندارد که دولت از زیر بار این همه دیون حتی مستمری در برود و اینقدر آلودگی و زحمت ما بین دولت و ملت فراهم نشود این است که بنده با این ماده خیلی موافقم و تصور می‌کنم آقای آقا سید یعقوب هم اگر دقتی به عرایض بنده بفرمایند موافقت کند

بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است

رئیس- پیشنهاد آقای روحی

(به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنیم که ماده ششم بکلی حذف شود

رئیس- آقای روحی

روحی- عرض کنم موضوع مستمری به طوری که خود اعضاء محترم کمیسیون مبسوقند امروز در این مملکت دیگر موضوع ندارد غالب اشخاص مشاغل دولتی دارند و وقتی هم که مستخدم دولت شدند دیگر حق ندارند مستمری بگیرند و این یک قراری است که داد ه شده است و در وزارت مالیه هم همینطور معمول است و آنهایی که حق مستمری گرفتن دارند مستمریشان را تومانی چهار تومان چرا بخرند نده فقط یک طور می‌توانم موافقت کنم که قید شود اشخاصی که مشاغل دولتی دارند از این قانون مستثنی هستند و الا اگر فرضا بروند به اشخاص که پنجاه تومان مستمری دارند بگویند بیایید فلان خالصه دولتی را با این ترتیب به دویست تومان بخرید نمی‌شود و بنده مخالف هستم و عقیده‌ام این است که این موضوع تصریح شود که آنهایی که مشاغل دولتی دارند مستثنی هستند نه اینکه اموال خالصه را در مقابل یک مستمریات بی موضوعی به اشخاص بدهند.

مخبر- آقایان خوب است یک نسخه ازاین راپورت کمیسیون را بگیرند و قبلا مطالعه بفرمایند، آقای روحی اگر این ماده را خوانده بودندهیچ این ایراد را نمی‌کردند اینکه اینجا نوشته است؟ مستمری دیوانی که تصویب مجلس رسیده باشد یعنی چه؟ و پرداختی سنه ۱۳۰۶ یعنی چه؟ آیا قوانین بودجه این دو سه دوره را هیچ ملاحظه نفرموده‌اید؟ مستمریاتی را که اصلا قطع کرده و حذف کرده‌اند دیگر وجود خارجی ندارد مستخدمین ادارات که حقوق می‌گیرند دیگر مستمری ندارند! پس آنچه که اینجا نوشته شده است فقط مربوط به اشخاصی است که مستمری دارند و الان هم از قرار تومانی دو ریال یا تومانی پنج قران دریافت می‌دارند و به موجب این ماده فرامین کهنه و لاطائل را کس نمی‌تواند جمع کند یا مستمری‌های مقطوعی را کس نمی‌تواند بیاورد عوض طلب دولت بدهد. تصدیق میفرمائید این وجهی که عوض فروش خالصجات انتقالی به دست می‌آید یک وجهه معتنابهی است ولی متدرجا به دست می‌آید و در نتیجه یک مبلغی از مخارج سالیانه دولت کسر می‌شود به بهترین محلی که برای فروش خالصجات می‌شود در نظر گرفت همین است که هم از حیث مخارج اداری و هم از حیث خلاصی مردم از دوندگی مفید است. اینجا هم که نوشته شده است چهار برابر پرداختی ۱۳۰۶ برای این است که یک عده تومانی دو ریال می‌گیرند. به انها تومانی یک تومان داده می‌شود. یک عده تومانی پنج قران می‌گیرند که به آنها تومان دو تومان می‌شود آنهایی هم که تومانی یک تومان می‌گیرند به آنها تومانی چهار تومان داده می‌شود و در حقیقت حقوق چهار سال آنها را دولت از این بابت قبول

می‌کند. در هر حال مقصود مجلس از گذراندن این لایحه ارفاق بوده است و این هم یک ارفاق و رفاهیتی است نسبت به آن اشخاصی که برای چند شاهی مستمری همه ساله باید دوندگی کنند و تصور می‌کنم این بهترین رفاهیتی است برای آن اشخاصی که اضافه مالیات خالصگی را می‌خواهند خریداری نمایند و این یک راه بسیار سهل مفیدی است که کمیسیون نظر آورده است.

رئیس- پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو

(باین نهج خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به آخر ماده شش مزید شود:

تبصره- وزارت مالیه مکلف است هر مبلغی که از بابت فروش اضافه مالیات خالصگی دریافت می‌دارد در محل معتبری ذخیره نموده به نرخ مقرره در ماده ۶ برای خرید مستمریات اختصاص دهد.

رئیس- آقای ارباب کیخسرو

ارباب کیخسرو- به هر صورت جای تردید نیست که

یک قسمت از مستمریات به همان شرحی است که آقای مخبر توضیح دادند و حالا هم می‌گیرند و نظر به اینکه اینجا تصمیم گرفته شده است مالیات خالصجات انتقالی تبدیل شود به نرخ مالیات املاک اربابی باید کاری کرد که عایدات دولت که از این راه کم می‌شود و از طرف دیگر خرج دولت هم کم می‌شود. بنده هم راهی از این بهتر ندیدم که از محل فروش اضافه مالیات خالصجات انتقالی آنچه به دست می‌آید در یک جای معتبر مخصوصی ذخیره بکنند و اختصاص بدهند برای خرید مستمریات به شرحی که آقای مخبر اینجا توضیح دادند و این خودش یک کمک فوق العاده می‌شود نسبت به بودجه مملکت و در سال مبلغی از خرج مملکت کم می‌شود حالا ه آن قسمتی که آقای روحی فرمودند البته بنده هم شخصا این نظر را ندارم که کسانیکه حقوق هم دارند نست به آنها هم این کار بشود و همانطور در ماده هم تصریح شده است نسبت به کسانی که مقررا مستمری دریافت می‌دارند باید این معامله بشود.

مخبر- مقرر بفرمائید این پیشنهاد را یک مرتبه دیگر بخوانند:

(مجددا به شرح سابق خوانده شد)

مخبر- این تبصره دو قسمت دارد. قسمت اول تخصیص داده شده است برای کسانیکه مالیات می‌دهند و در قسمت دوم وزارت مالیه را مکلف می‌کند که این کارها را بکند. عیبی ندارد بنده قبول می‌کنم.

شیروانی- بنده مخالفم با این قسمت که آقای مخبر قبول کردند

رئیس- مخبر قبول کردند جزو ماده می‌شود آقای محمد ولی میرزا

محمد ولی میرزا- این تبصره می‌گوید وجهی که از فروش اضافه مالیات خالصگی پیدا می‌شود ذخیره شود برای خرید مستمریات. در صورتیکه ما همچو قانونی نداریم که اشخاصی که صاحبان مستمری هستند مکلف باشند که در یک موقع معین و محدودی مستمریات خودشان را به نرخی که دولت تعیین می‌کند. اگر همچو قانونی باشد ممکن است این مسئله موثر واقع شود ولی در صورتیکه چنین قانونی وجود ندارد این تبصره تاثیر ندارد.

رئیس- در موقع رای تکلیفش مشخص می‌شود. ممکن است پیشنهاد تجزیه کنید؟ پیشنهاد آقای مدرس

(به شرح آتی خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم بعد از لفظ مستمری نوشته شود و شهریه الی آخر.

رئیس- آقای مدرس

مدرس- گمان می‌کنم این قانون علاوه بر اینکه نافع است این ماده که ضمیمه به آن بشود انفع خواهد شد یعنی منفعت از سه طرف پیدا می‌شود اصولا مقصود ما از فروش خالصجات این بود که این املاک اربابی بشوند پولش هم یک نفعی باشد برای دولت و اگر بخواهد به یک مصرفی زند مثل بانک و اینها بزند. در این ماده نوشته شده است در مقابل پولش مستمری بدهد. یعنی مستمری‌هایی را که مجلس تصویب کرده است. شهریه‌هایی را هم که مجلس تصویب کرده است صاحبانش تا زنده‌اند خواهند گرفت (هر چند هم شما بگوئید بیجا می‌برند و بیجا می‌گیرند خواهند گرفت) حالا یک کسی که تا عمر دارد یک پولی می‌گیرد مثلا هزار تومان یا پانصد تومان شهریه دارد به عقیده بنده این را چهار ساله اش را حساب کنند و در عوض به او خالصه بدهند چه مستمری باشد چه شهریه گر چه گمان نمی‌کنم شهریه دار این کار را بکند ولکن خیلی موارد هست که ممکن است این کار را بکند به این جهت بنده عقیده‌ام این است که هم شهریه و هم مستمری در مقابل قبول شود که هم صلاح دولت و هم صلاح اشخاص است این است که بنده پیشنهاد کردم لفظ شهریه هم اضافه شود شهریه که به تصوی مجلس رسیده باشد.

رئیس- آقای حاج میرزا مرتضی

حاج میرزا مرتضی- فرمایش آقای مدرس خیلی خوب است ولی چیزیکه هست بین شهریه و مستمری خیلی فرق است مستمری را تومانی چهار تومان ممکن است صاحبان مستمری حاضر اشند بفروشند ولی فرضا کسی که ماهی سی تومان شهریه می‌گیرد این نمی‌آید به تومانی چهار تومان بفروشد این پیشنهاد آقای مدرس خیلی خوب است ولی بطوریکه مستمری را می‌فروشند شهریه را هم بفروشند گمان نمی‌کنم هیچکس حاضر بشود مگر اینکه نرخ دیگری برای آن معین کنند

رئیس- رای می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای مدرس آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای دهستانی

(به مضمون آتی قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم ماده ششم به قرار ذیل نوشته شود

ماده۶- دولت مکلف است کلیه وجوه حاصله از خالصجات انتقالی را که مطابق این قانون دریافت خواهد داشت برای تاسیس کارخانه قند سازی اختصاص دهد

رئیس- آقای دهستانی

دهستانی- عرض کنم که بنده می‌بینم این ماده شش بطوریکه در کمیسیون تنظیم شده هیچ عملی نخواخد بود و بطوریکه اغلب آقایان فرمودند کسی نمی‌آید آن پولی را که در خانه نشسته و ماه به ماه یا سال به سال بدون زحمت می‌گیرد آنرا چهار برابر بگیرد و برود خالصه بگیردقطعا هیچ کس این کار را نمی‌کند و عملی نخواهد شدماه به ماه سی تومان پول گرفتن هیچکس حاضر نمی‌شود صد و بیست تومان بگیرد و در عوضش بیاید ملک بخرد که اسباب زحمت او بشود. بنده عقیده‌ام این است که این پول را به مصرف یک کارخانه برسانند و آقایان تصدیق بفرمایند مادامیکه ما در این مملکت کارخانه نداشته باشیم بودجه در این مملکت نمی‌توانیم ترتیب بدهیم و آقایان تصدیق می‌فرمایند که این بیست و پنج میلیون بودجه فقط و فقط از زارع و مالک و کاسب گرفته می‌شود و آقایان باید سعی بفرمایند که این پول به مصرف کارخانجات برسد که ملت و دولت از آن استفاده کنند.

رئیس- آقای ملک مدنی

ملک مدنی- عرض کنم نظر آقای دهستانی که پیشنهاد کردند خود دولت در این خیال هست که از صرفه جوئیهای که در بودجه ۳۰۶ شده است کارخانه قند سازی وارد کند و این نظر برای دولت هست ولی اینجا ما مقصودمان این بوده است اگر از عایدات دولت یک مقداری به واسطه فروش خالصجات انتقالی کسر می‌شود از مخارجش هم همان اندازه کسر شود یعنی اگر یک اشخاصی بخواهند مستمری و شهریه شان را بفروشند دولت قبول کند مقصود این بود که از حیث خرج هم یک مراعات و صرفه جوئی شده باشد. تاسیس کارخانه قند سازی مربوط به اینجا نیست.

رئیس- آقایانیکه پیشنهاد آقای دهستانی را قابل توجه میدانند قیام فرمایند

(معدودی بر خواستند)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای عباس میرزا.

(بشرح ذیل خوانده شد)

اصلاح ماده ششم را به ترتیب ذیل پیشنهاد می‌نماید پس از مستمری دیوانی” شخصی” نوشته شود و از هر گاه به بعد حذف شود

رئیس- آقای عباس میرزا

عباس میرزا- این مسئلهمستمری خودش یک قضیه علیحده است که مربوط به خالصجات انتقالی نیست و تصور می‌کنم این قضایا را به هم مخلوط کردن اسباب تعویق قانون می‌شود. راجع به مستمریات دولت مدنی است در این

فکر بوده استو باید یک طرحی راجع به این موضوع پیشنهاد کند. بنده فقط یک اصلاحی کردم البته اگر شخصی مستمری داشت و خواست به دولت بفروشد دولت قبول کند ولی اینکه نوشته‌اند مال دیگران هم بخرد ممکن است اشکالاتی تولید کند که هم اساب زحمت مردم فراهم شود و هم آنطوریکه باید صرفه دولت منظور شود به این جهت بنده این پیشنهاد را کردم.

رئیس- آقای حاج میرزا مرتضی

حاج میرزا مرتضی- این مسئله مستمریات بهترین موادی است که در این لایحه ذکر شده است از طرفی صاحبان مستمریات یک پولی برای خرید خالصجات حاضر دارند به این طریق و محتاج به دویدن این طرف و آن طرف برای تهیه پول نیستند از طرفی هم گریبان دولت که در دست آنها است و همه ساله به طوریکه در مالیه می ینید به دولت فشار می‌آورند از دست آنها خلاص می‌شود و اینکه فرمودید شخصی باشد فرق نمی‌کند چه بنده مستمری شخصی داشته باشم چه از شما بخرم و به دولت بفروشم. مستمریاتی که به تصویب رسیده باشد و مطابق آنچه در ۳۰۶ پرداخته شده است دولت آن را می‌خرد حالا چه مال شخص من باشد چه من از سرکار خریده باشم. به این جهت بنده نفهمیدم که آقا چرا در گرفته‌اند که فرمودند مستمری شخصی باشد و نتواند از دیگری آن را بخرد

شیروانی- مجددا قرائت شود (به شرح سابق خوانده شد)

رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فر مایند (معدودی قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. آقای کازرونی (به شرح ذیل خوانده شد)

تبصره ذیل را به ماده ششم پیشنهاد می‌کنم:

تبصره- اگر از مبلغ مستمری بواسطه حقوقی که به عناوین دیگر از خزانه دولت به دارنده مستمری داده می‌شود کشر شود همان مبلغ باقی پذیرفته خواهد شد.

رئیس- آقای کازرونی

کازرونی- کسانیکه مستمری دارند گمان می‌کنم آقای مخبر هم در ضمن بیاناتشان توضیح دادند. اگر چنانچه کستخدم دولت باشند یا به عناوین دیگر حقوق بگیرند از آن مستمری کم می‌شود. مثلا اگر دوست تومان مستمری داشته باشند و صد تومان حقوق بگیرند صد تومان بیشتربه او داده نخواهد شد و اگر چنانچه به همین حالی که عبارت هست باقی بماند (اگر چه مقصودشان هم همین بوده است ولی اگر ماده به حال اجمال باقی بماند) ممکن است سوء استفاده شود وبنده برای اینکه این رفع ابهام بشود این تبصره را پیشنهاد کردم.

رئیس- آقای ملک مدنی

ملک مدنی- عرض کنم بنده تعجب می‌کنم از آقای کازرونی که چطور این تبصره را پیشنهاد کردنددر صورتی که در ماده کاملا تصریح شده است و بعلاوه دولت از دفتر وظایف اساسا مستمریات آنها را اخراج کرده و در دفتر وظایف دیگر آنها هیچ اسمشان نیست و شهریه نمی‌گیرند.

رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (چند نفری قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای ثقه الاسلامی (این طور خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم ماده ۶ حذف شود.

رئیس- آقای ثقه الاسلامی

ثقه الاسلامی- توضیحی ندارم.

رئیس- آقای حقنویس

حقنویس- مستمری و حقوق یک حق ثابتی شناخته نمی‌شود بلکه آن حق موقوف است به اینکه مجلس شورای ملی جزو بودکه مملکتی آن را تصویب کند و ممکن است یک قانون بودجه یک قسمتی از مستمریات و حقوقات را در این سنه یا سنه بعد تصویب نکند آن وقت این مستمری که حالا چهار برابر محسوب می‌شود وقتی که تصوی نشد موضوعی دیگر نخواهد شد بنابراین یک چیزی که هنوز مسلم نیست که این چهار برابری که محسوب می‌شود موضوع حقی است چطور در مقابل قیمت ملک ادا می‌شود؟ لهذا بنده پیشنهاد کردم حذف شود.

رئیس- پیشنهاد آقای بروجردی.(به مضمون آتی خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده ۶ عبارت چهار برابر نرخ پرداختی حذف و نوشته شود دو برابر اصل مستمری.

رئیس- آقای بروجردی

بروجردی- بنده چون ملتفت شدم که مجلس شورای ملی علاقه مند است که حقوقات و مستمریاتی که هست به دولت واگذار شود و معین است که اجباری نیست که هر کسی که مستمری دارد در مقابل قیمت ملک بدهد. پس یک کسی که عایدی مسلمی دارد نمی‌آید از آن صرف نظر کند و در مقابل چهار برابر قیمت یعنی تومانی یک تومان به دولت واگذار کند به این جهت بنده پیشنهاد کردم که چهار برابر حذف شود و پیشنهاد کردم دو برابر اصل مستمری را که تومانی دو تومان است قبول کنند

رئیس- آقای عدل

عدل- از پیشنهاد آقا همچون استنباط می‌شود که مقصود ایشان این است که تومانی پنج قران داده شود یعنی عبارت این یود که دو برابر بدهند و حالا که تومانی دو تومان داده می‌شود تومانی پنج قران حساب کنند ولی معلوم شد که مقصود ایشان این نبوده است که تومانی دو تومان را تومانی پنج قران بخرند مقصود این بوده که تومانی دو تومان قبول شود در صورتی که دولت خودش ملک را تومانی پنج تومان می‌فروشد چطور می‌تواند مستمریات را تومانی هشت تومان قبول کند؟ و این یک معامله است که اسباب ضرر است و هیچوقت این را کمیسیون نمی‌تواند قبول کند که یک چیزی را که دولت خودش پنج تومان می‌فروشد آنوقت برود تومانی هشت تومان بخرد و همان چهار مقابل تصور می‌کنم کافی باشد.

بروجردی- عرض من را معلوم می‌شود ملتفت نشدند دو مقابل اصل مقصود بود.

رئیس- رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای بروجردی آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (معدودی قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای شیروانی (به مضمون ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌شود کلمه چهار برابر حذف شود

رئیس- آقای شیروانی

شیروانی- عرض کنم تاریخ خالصجات انتقالی خلاصه اش این است در ضمن توضیح پیشنهاد بنده باید مختصرا عرض کنم. در دوره ناصری یک املاکی متعلق به دولت بوده است و اینها را واگذار به یک اشخاصی کرده‌اند در مقابل عوائدش و عایدات آن را هم که جنس بود آمدند تسعیر کردند به خرواری یک تومان، پنج قران، پانزده قران را هم مستمری کردند و فرمان مستمری در مقابلش صادر کردند، خلاصه اینکه خالصجات مملکت مفت به یک اشخاص واگذار شده حالا که می‌خواهیم برای یکنواخت کردن وضعیات مملکت، رای یکنواخت کردن مالکیت، برای یکنواخت کردن مالیات از مرور زمان استفاده کنیم و یک وضعیت خوبی در مملکت ایجاد کنیم یک

چیزهائی بدم این قانون بسته می‌شود که بالاخره می‌ترسم خودش هم از بین برود بنده نمی‌آیم اینجا تصدیق کنم که چهار سال دیگر در مملکت یک کسی حق دارد مستمری بگیرد، بنده تصدیق نمی‌کنم گه تا چهار سال دیگر این مستمری داده شود برای اینکه امسال را به زور از بنده رای می‌گیرند ولی من نمی‌توانم رای سال دیگر و دو سال بعد آن را هم بدهم شاید یک نفر دیگری که در سال دیگر وکیل است بخواهد این رای را بدهد شاید او بخواهد این اعتبار را ببرد ه اصلا مستمری را حذف کند. ما هر روز می‌خواهیم مستمری را حذف کنیم ولی با این حال می‌خواهیم باز بازار مستمری خری را راه بیندازیم؟ و بنده کاملا با این ماده مخالفم و این پیشنهاد را کردم و با یک برابری که حق من است رای بدهم موافقت می‌کنم و الا بنده هم با آقایانیکه حذف این ماده را پیشنهاد کرده‌اند موافقم.

مخبر- عرض کنم، خالصه یا مستمری به هر ترتیب که هست در هر حال مجلس شورای ملی و حکومت قانونی تصویب کرده است و امروز برای ما قانون است ویک وقت هم اگر حذف کرد البته آن هم قانون است و مطمئن باشید که بنده نه شهریه دارم نه خالصه انتقالی که بخواهم دفاع کنم. عرض کنم کسانی که امروز مستمری میکیرند اشخاصی هستند که باید از آنها دستگیری کنیم و خالصجات انتقالی ندارند و اعضاء اداری را گفتند که مستمری می‌گیرند آنها که دیگر مستمری ندارند و وقتی که در ادارات مشغول کار هستند دیگر مستمری نمی‌گیرند و مستمری بگیر آن کسانی هستند که الان به نان شب محتاجند و برای تومانی دو ریال هر روز در ادارات می‌روند و می‌آیند، در مملکت کار نیست، مردم کار ندارند البته مصادر امورباید از مردم نگاهداری کنند اهالی مملکت را نمی‌شود گفت بمیرند و باید نگاهداری کرد………

شیروانی- این نگاهداری نیست

مخبر- شما باید سعی کنید که وسائل راحتی مردم را فراهم کنید. یک خرجی را که مجلس تصویب کرده است رای اشخاص تا وقتی که مجلس تصویب نکرده است که داده نشود باید داد و این چهار رابری را که اینجا ذکر شده است تازه مساوی خود اصل مستمری است که برای آنها برقرار شده است حقوق آنها را یک ربع کرده‌ایم و حالا می‌گوییم چهار برابر یعنی مساوی همان مقداریکه رای آنها معین شده است در مقابل قیمت خالصجات و گمان می‌کنم زیاد نیست.

رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده کمی برخواستند)

رئیس- قابل توجه نشد پیشنهاد آقای شریعت زاده (به مضمون آتی خوانده شد)

تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم:

تبصره- کلیه مبالغی که از مستمریات در عوض قیمت مالیات املاک خالصه انتقالی قبول خواهد شد باید بر بودجه سالیانه معارف و صحیه مملکتی افزوده شود.

رئیس- آقای شریعت زاده

شریعت زاده- بنده پیشنهاد کردم مطابق تصویبی که خواهد شد مالکین خالصجات انتقالی حق دارند که اسناد مستمریاتشان را در مقابل قیمت خالصات انتقالی تقدیم کنند و وقتی این اسناد قبول شد مبالغی که از مستمریات در عوض قیمت اضافه مالیات املاک خالصه انتقالی تحصیل شود آن مبلغ بالمنافصه بر بودجه معارف و صحیه مملکتی اضافه شود. علت اصلی که مرا وادار کرده است که این پیشنهاد را تقدیم بکنم بیشتر توجه مجلس شورای ملی است به این دو موضوع و بخصوص اهمیت تاثیر این دو موضوع در آتیه مملکت که بالاخره اگر زمینه ترقی در یک مملکتی هست در نتیجه رعایت ه این دو موضوع است و بعد از این توضیح تصور می‌کنم آقای مخبر هم

تصدیق کنند که اگر یک همچو وجهی صرف یک عملی که خودشان و همه مجلس تاثیر مهم آنرا در مملکت تصدیق می‌کنند بشود خیلی بموقع است

رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. رای گرفته می‌شود به ماده ۶ با تجزیه، اول به اصل ماده رای می‌گیریم بعد به تبصره.

شیروانی- ماده را هم بنده تجزیه می‌کنم

رئیس- پیشنهاد جدیدی رسیده است (به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد آقای فیروز آبادی

بنده پیشنهاد می‌کنم که در آخر ماده پیشنهاد شود: و همچنین می‌توانند در عوض قیمت مالیات خالصگی غیر مستمری را که از دیون مسلم دولت شمرده می‌شود و به تصویب شورای ملی رسیده باشد رد نماید و دولت قبول نماید.

رئیس- آقای فیروز آبادی

فیروزآبادی- بنده امیدوارم که انشاءالله یک وقت کار برای مردم پیدا شود و تمام مستمریات موقوف شود، شهریه و مستمریات هر چه هست ولی حالا چون کار نیست نمی‌شود گفت کلیه مستمریات را باید قطع کرد و چون کار نیست و آقای وزیر مالیه هم می‌خواهند یک عده را بیرون کنند فعلا نمی‌شود گفت که همه مستمریات را باید قطع کرد و این طریقی را که در ماده ذکر شده است بد نیست، حالا اینجا بنده پیشنهاد کردم که دولت مکلف است هر بدهی را که دارد و مسلم باشد و به تصویب مجلس شورای ملی رسیده باشد در مقابل قیمت مالیات خالصجات انتقالی قبول کند و خالصجات را به آنها واگذار کند که خودشان بروند آباد کنند و از دولت چیزی نگیرند و به دولت هم چیزی ندهند به اصطلاح سی خودشان بگیرند و سی خودشان بخورند و هر روز اسباب زحمت را فراهم نکنند که از دولت بخواهند طلب خودشان را بگیرند و دولت هم زحمتی نداشته باشد که از اینها بگیرد به یک عده دیر بدهد و این قسمت را هم بنده پیشنهاد کردم اضافه شود که دیون مسلم را هم قبول کنند و در عوض این کار هر چه که به دولت می‌دهد اعم از مستمری و دیون قبول شود که رفع زحمت طرفین شود

رئیس- رای گرفته می‌شود به قابل توجهبودن پیشنهاد آقای فیروزآبادی آقایان موافقین قیام فرمایند (چند نفری برخاستند)

رئیس- قابل توجه نشد

شیروانی- بنده پیشنهاد کرده‌ام که جمله آخر ماده تجزیه شود، از هرگاهمستمری واگذار شده مربوط به اشخاص دیگری است این جمله با جمله اول تجزیه شود که رویهمرفته ماده دو قسمت شود.

روحی- پیشنهاد نده را هم قرائت فرمائید (این نوع خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم که مستمریاتی که در مقابل قیمت خالصجات انتقالی قبول می‌شود فقط تومانی یک قران محسوب شود.

رئیس- آقای روحی

روحی- عرض کنم که بالاخره باید یک روزی سعی و عمل و اتکاء به نفس تعمیم پیدا کند و باید اصول مفت خوری و بیکاری از بین برود و مستمری را مجلس بکلی حذف کند و وادار کند مردم را که بروند پی سعی و عمل و تومانی دو ریال از مالیه ضعیف مملکت نگیرند حالا ما می‌خواهیم خالصجات را بفروشیم در مقابل می‌خواهند مستمریات را زنده کنند، این اصل بد اصلی است و من شخصا خوش آیند نمی‌بینم که مجلس اینطور رای بدهد و من این پیشنهاد را کردم و از آقایان تمنا می

کنم که به حذف این ماده رای بدهند و انتظار داشتم که حضرت آقای وزیر مالیه هم که حاضر نیستند حاضر بودند و در این موضوع توضیح می‌دادند که این چه قسم مستمری است آیا اشخاصی که هم شاغل مقامی هستند مال آنها هم محسوب است یا نه؟

رئیس- آقای محمد ولی میرزا

محمد ولی میرزا- این مسئله مستمریات که در این ادوار تقنینیه در موقعی که بودجه کل مطرح است طرح می‌شود البته آقایانی که در دوره چهارم هم تشریف داشته‌اند در ذهنشان هست که در پشت این تریبون چه چیزهایی در اطراف این مستمریات شنیدیم و چه حماسه‌ها شده است، در اطراف این مستمری چه عنواناتی که نکرده‌اند بعضی می‌گفتند اکل میته است. مدتها بود که از برکت اینکه بودجه کل مملکتی در مجلس شورای ملی مطرح نشده بود از این قسمتها آسوده بودیم و این مسئله دیگر در اینجا طنین انداز نشده بود مجددا حالا در این ماده لایحه خالصجات انتقالی متاسفانه در کمیسیون گنجانیده شد و به این طریق این قانون به مجلس آمد، بنده د رکمیسیون با این ماده مخالف بودم ولی حالا می ینم در اطراف این مسئله مباحثات می‌شود و تقریبا دو ساعت میشودکه وقت مجلس صرف این پیشنهادها شده است.

یکنفر از نمایندگان- باید هم بشود

محمد ولی میرزا- باید هم بشود البته. این جا یک موضوعی است که بنده باید به همکار محترم خودم گوشزد کنم. اگر مراجعه کنند به صورت ریز بودجه که در دوره چهارم گذشت خواهند دید که این مستمریات ان وقت یک میلیون و سیصد هزار تومان بوده است و بعد آمدند در دوره پنچم مجلس آنچه را که از این اقلام قابل حذف بود حذف کردند و اینکه ذکر می‌شود مفت خورها و گردن کلفتها می‌گیرند این مسئله در این دو دوره کاملا حل شده است آن مستمریاتی که آن روز داده شده است اگر غلط بوده است امروز هم شما آمده‌اید و بوسیله قانون استخدام همین کار را دارید می‌کنید حساب کنید و ببینید که با قانون استخدام چه حقوقاتی را برا ی اشخاص وضع کرده‌اید؟

شیروانی- آن هم غلط است.

محمد ولی میرزا- این را شما امروز کرده‌اید.

شیروانی- شما در دوره چهارم این قانون را وضع کردید.

محمد ولی میرزا- شما مرور زمان را اگر برای آن چیزهایی که صد سال قبل واقع شده است قائل شویددیگر این حرفها نباید زده شود آن کاری را که شما از دیگران تنقید می‌کنید الان با چشم باز دارید آن عمل را انجام می‌دهید. قانون استخدام که دو سه سال بیشتر از عمرش نگذشته است.

محمد ولی میرزا- چهار سال است که دارد اجرا می‌شود بروید ببینید که حقوق منتظرین خدمت به کجا می‌رسد، اشخاصی که در سابق پنجاه شصت سال خدمت کرده‌اند هفتصد، هشتصد تومان در سال بیشتر مستمری ندارند در صورتیکه امروز مطابق قانون استخدام اشخاصی که ده سال پانزده سال خدمت کرده‌اند جمع حقوق هر ماهه آنها دویست سیصد تومان می‌شود و عنقریب خواهد دید که این ششصد هزار تومانی که چشم همه را فرا گرفته است سر خواهد زد به شش میلیون بنده عرض می‌کنم که این ششصد هزار تومان و اگر از قرار صد یک هم حساب کنید این یک سرمایه شصت میلیون تومانی را تشکیل می‌دهد پس امروز اکر مجلس شورای ملی، کمیسیون قوانین مالیه بتواند موفق شود و یک طرزی را ایجاد کند و این شهریه‌ها و این اقلام را از بین ببرد بزرگترین خدمت را شما به این مملکت کرده‌اید، اگر شما امروز بتوانید به هر وسیله که هست، بوسیله خالصجات انتقالی یا وسائل دیگر هر قدر از حجم این قدم بکاهید یک خدمتی به مملکت شده است شما اگر قیاس بفرمائید قلم امروز را با آن یک

میلیون و چند صد هزار تومانی که چند سال قبل قلم شهریه را تشکیل می‌داد البته تصدیق خواهید فرمود که در این دو سه دوره آقایان خیلی خوب کار کرده‌اند و این مقداری را که کار کرده‌اند خیلی بموقع بوده است و نباید این قدرها در اطراف این مسئله گفتگو شود و بنده عقیده‌ام این است (گر چه خودم از معتقدین این ماده نیستم) که بالاخره باید کاری کرد که این زخم از پهلوی بودجه مملکت حذف شود و باید یک کاری کرد که از این به بعد هم مثل ادوار سابقه کم کم این قضیه را حل کرد و باید یک فکر عادلانه کرد و ایجاد طریقی کرد که این قضیه خود به خود حل شود.

رئیس- رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای روحی آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند.

(چند نفری قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. آقایان اگر پیشنهاد دیگری دارند بدهند بیاورند (اظهاری نشد)

رئیس- رای گرفته می‌شود به ماده ۶

زوار- پیشنهاد بنده خوانده نشد

رئیس- پیشنهاد جنابعالی راجع به حذف است و توضیح حذف داده شد است.

رئیس- رای گرفته می‌شود به قسمت اول ماده تا (هرگاه) آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. رای گرفته می‌شود به قسمت دوم از (هر گاه) تا آخر، آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند.(عده کثیری برخاستند)

رئیس- تصویب شد. رای گرفته می‌شود به مجموع قسمت اول و دوم، آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اکثر برخاستند)

رئیس- تصویب شد. رای گرفته می‌شود به تبصره آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- تصویب نشد.

وزیر مالیه- بنده خیلی عذر می‌خواهم که تقاضا کردم قبل از ختم این لایحه اجازه به بنده داده شود. دو فقره لایحه مهم داشتم که فوریتش را می‌خواستم تقاضا کنم و حالا به عرض آقایان رسانده باشم یکی راجع به یک دوازدهم بهمن است یکی راجع به پرداخت اسفند است، پرداخت اسفند را اینطور در نظر گرفته شده است و تقاضا می‌شود از مجلس محترم که موافقت بفرمایند با ترتیبی که کمیسیون بودجه، بودجه‌های مملکتی را تصویب کرده است و به طبع رسیده است مطابق آن پرداخته شود عللی که برای این مطلب هست در مقدمه لایحه به عرض رسیده است و به طور خیلی مختصر هم حالا عرض می‌کنم و یقین دارم آقایان خودشان هم کاملا متوجه هستند. مدار زندگی مالی این مملکت دو سال است روی بودجه ۱۳۰۴ است بودجه تفضیلی که تصویب شده است فقط در ۳۰۴ بوده است و اگر آقایان محترم در خاطر داشته باشند آن بودجه هم به همین ترتیب تصویب شد یعنی در مجلس ماده‌ای گذشت که مصوبات کمیسیون را به جزء تصویب و تصدیق کرد. در این دو سال البته احتیاجات و مقتضیات فرق کرده است یک لوایح اضافی از مجلس گذشته است دوائر وزارتخانه‌ها و ادارات راجع به تشکیلاتشان احتیاجاتی پیدا کرده‌اند که آنها دیگر به هیچ وجهه با آن بودجه ۳۰۴ که با یک دوازدهم آن زندگی می‌کنیم تامین نمی‌شود. کمیسیون بودجه سعی خودش را کرد که بودجه‌های ۳۰۶ را زودتر تهیه کند و حاضر کند و از مجلس بگذرد و بودجه تفضیلی مملکت متاسفانه بواسطه بعضی گرفتاریها و یک تاخیری

که در تهیه بودجه شد به اینجا رسیده است که فعلا در برج اسفند، ماه اسفند هستیم و هنوز بودجه‌های تفصیلی به تصویب نرسیده است و مقطوع هم این است که در این چند روزه باقیمانده از این سال بودجه‌های تفضیلی تصویب نخواهد شد. به این ملاحظه زحماتی که کشیده شده است در کمیسیون بودجه مجلس و دولت هم شرکت کرده است که وضعیات را روی یک ترتیب بهتر گذارده باشد. از جهت تقلیل در یک قسمتهایی و از حیث توسعه در یک قسمتهای دیگر اگر بودجه به این ترتیب که پیشنهاد شده است تصویب شود روی یک مدار و اساس صحیحی خواهد بود. آن وقت اگر در ۳۰۷ بخواهیم بودجه تفصیلی ۳۰۷ را که بنده عنقریب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌کنم نگذرانیم و باز هم گرفتار دوازدهم باشیم لااقل دوازدهم‌های ۳۰۷ روی پرداخت اسفند ۳۰۶ خواهد بود که یک پایه صحیح تری باشد این است که این دو لایحه را تقدیم می‌دارم و استدعا می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند چون این مسئله ساده است که به یک فوریت در مجلس تصویب شود.

(به شرح ذیل قرائت شد)

ماده واحده- مجلس شورای ملی عایدات مملکتی را از بابت ۱۳۰۶ مطابق تشحیص به جزء کمیسیون بودجه که بالغ بر مبلغ ۲۵۸۰۲۵۸۰۰ قران است تصویب و به وزارت مالیه اجازه می‌دهد که حقوق و مصارف هذه السنه وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی و مستمریات و شهریه‌ها و حقوق منتظرین خدمت و سایر مخارج مملکتی را بر طبق بودجه‌های تفصیلی که در کمیسیون بودجه تصویب شده و جمع آن۲۳۵۹۵۰۸۱۵/۶ قران بالغ می‌گردد با تطبیق قانون محاسبات عمومی و قانون استخدام کشوری و قانون استخدام قضات و سایر قوانین مربوطه از اول اسفند کار سازی دارد.

تبصره- مبلغ یک میلیون صد و هشتاد هزار لیره از عایدات ۱۳۰۶ نفت جنوب از جزء عوائد سنه ۱۳۰۷ منظور شده و معادل جمع پیش بینی شده در بودجه ۱۳۰۶ از این بابت از محل اضافه وصولی سایر منابع عایدات ۱۳۰۶ برای مخارج مربوطه تخصیص داده می‌شود

وزیر مالیه مهدیقلی رئیس الوزرا

رئیس-آقای یاسائی

یاسائی- موافقم.

رئیس- آقای رفیع

رفیع- موافقم.

رئیس-آقای عراقی

عراقی- موافقم.

رئیس-آقای دادگر

دادگر- عرضی ندارم.

رئیس – آقای افشار

افشار- موافقم.

رئیس-آقای دکتر طاهری

دکتر طاهری- موافقم.

رئیس-آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب- مخالفم

رئیس- بفرمائید.

آقا سید یعقوب- این بحث را نمیدانم. حالا که مقام ریاست فرمودند مسئله مطرح است نمیدانم راجع به وارد شدن در ماده است یا فوریت؟

رئیس- البته راجع به به فوریت است.

آقا سید یعقوب- خوب بنده دیگر عرضی ندارم

رئیس- آقای دکتر سنگ

دگتر سنگ- موافقم.

رئیس- آقای زوار

زوار- موافقم.

رئیس- آقای کازرونی

کازونی – رای نمی‌دهم.

رئیس- آقای فیروزآبادی

فیروزآبادی- بنده در فوریت این لایحه مخالفم برای اینکه بارها عرض کرده‌ام که یک شور و دو شور که قرار شده و کمیسیون‌ها را قرار شده است تمام به جهت رسیدگی به این ترتیبات است به جهت اینکه اگر بنا باشد که هر روزی یک لایحه‌ای در مجلس بیاید و به یک فوریت بخواهید تصویب کنید و بگذرد کسی اصلا نمی‌تواند از مسائل اطلاع پیدا کند و وقتی که اطلاع پیدا نکرد کورکورانه که نمی‌شود رای داد. نده عقیده‌ام این است که بهمان ترتیب معمول این لایحه هم برود به کمیسیون و بهمان فلسفه و علتی که برای کمیسیون معین شده و بهمان علتی که یک شوری و دو شوری معین شده است باید برود به کمیسیون و مشورت بشود و برگردد و بیاید به مجلس و رای بدهد مثل آن جلسه‌ای که دیدیم ده هزار تومان رای داده شد بنده که نفهمیدم شاید اغلب آقایان هم ملتفت نشدند.

بعضی از نمایندگان- ما فهمیدیم.

فیروزآبادی- بهر جهت بنده که نفهمیدم خیلی خوب آمدند و رای هم داده شد تمام شد. بنده یک چیز عجیبی میدانم که به این ترتیب رای داده شود. بنده عقیده‌ام این است که ترتیب شور و ترتیب مجلس را هم نزنید و در این لایحه شور شود و بنده نمیدانم که در یک لایحه که شور درش نکرده‌اند مجلس چطور می‌تواند رای بدهدبنده با این ترتیب هیچوقت نمی‌توانم موافقت کنم و گمان نمی‌کنم آقایان هم با این ترتیب موافق باشند.

رئیس- آقای یاسائی

یاسائی- ایرادی که آقای فیروزآبادی فرمودند راجع به این بود که این ترتیب لایحه گذراندن از مجلس بر خلاف ترتیب و رویه پارلمانی است و بدون شور و کمیسیون رفتن یک لایحه به این سهلی از مجلس بگذرد خوب نیست عرض کنم که خوشبختانه ما داریم به تدریج اصول پارلمانی دنیا را در مجلس معمول می‌کنیم، دولت لوایحش را می‌آورد و قبلا پیش اکثریتش، شور می‌شود ما هم عقیده خودمان را با دولت اظهار می‌کنیم در مجلس هم به لوایحش رای می‌دهیم، حکومت هم با اکثریت است ما هم به لوایح دولت رای می‌دهیم و خیلی خوشوقتیم که این ترتیب در پارلمان ما جریان پیدا می‌کند که اینقدر مذاکرات و پیشنهاد نشود و هر وقت شما هم جزء اکثریت شدید راضی خواهید شد که این ترتیب معمول بشود و اگر در اقلیت هم هستید مخالفت کنید ما هم جواب می‌دهیم.

بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است

رئیس- رای گرفته می‌شود آقایانی که فوریت را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)

رئیس-اکثریت است آقای تقی زاده

تقی زاده- اگر چه آمدن این لایحه به مجلس نسبت به بنده به طور ناگهانی بود و لهذا وقت کافی برای اینکه تمام خیالات خود را در باب بودجه آنچه را که قبلا فکر کرده بودم نیست این ترتیب البته همان طوریکه یکی از آقایان اشاره فرمودند که دولت با یک جمعیتی که در مجلس اکثریت داشته باشند قبلا مشورت کند ترتیب خوبی است ولی با وجود این همان قدر هم خوب است که اشخاصی که بی خبر اند و برای آنها مسائل یکمرتبه می‌رسد به آنها هم وقت کافی داده شود که ملاحظات خودشان را در نظر بگیرند. در ممالک دیگر که دولت با اکثریت مشورت می‌کنند و به آنها خیالات خودش را می‌گوید آن خیالات قبلا در روزنامه‌ها منتشر می‌شود و فرصت کافی برای این است که تمام اهل مملکت و مخصوصا وکلا از آن مطلع شوند ….

یاسائی- اینجا هم در روزنامه‌ها نوشته شد.

تقی زاده – ولی یکی دو روز قبل: بودجه مملکتی یکی از مهمترین کارهای مملکتی است در اینجا مکرر گفته شده است (بنده نمی‌خواهم در این باب مفصلا عرض

کنم) بودجه ۱۳۰۶ باید به موجب قانون اساسی شش ماه به آخر سال مانده به این مجلس آمده باشد یعنی به مجلس علنی آمده باشد، در آن شش ماه که نیامده در شش ماه اول امسال که نیامده در شش ماه آخر سال هم نیامده است این یک عادتی شده است در این مملکت که در آخر اسفند با یک عجله و فوریتی چند ماده مختصری درست می‌کنند و می‌گویند آنچه را که در کمیسیون‌ها ترتیب داده شده است فورا رای بدهید این مسئله باعث می‌شود که مهمترین وظیفه مجلس شورای ملی از بین می‌رود در واقع بدون مبالغه از اول و ابتدای تاسیس مجلس تا وقتی که دوره مجلس منقضی می‌شود تمام تکالیف مجلس را بطور نسبت قسمت کنیم صدی نود از تمام وظایف مجلس همان مسئله بودجه است ما در امورات مملکتی هر رائی که داشته باشیم بیشتر می‌توانیم مباحثات خودمان را در بودجه آن بکنیم و رای بدهیم یا ندهیم و بواسطه آن معلوم کنیم که ما این قلم را قبول داریم یا نه، پس هر قلم بودجه و فصل بودجه نماینده یک سیاستی و یک مباحثاتی و یک موضوعاتی است که هر کدام از آن‌ها می‌توانند چندین جلسه در مجلس مورد مذاکره واقع شود همین لوایح اضافی و لوایحی که به مجلس می‌آید و خرج اضافی خواسته می‌شود یک روز یک لایحه‌ای می‌آید ده هزار تومان برای فلان کار روز دیگر دیگر سی هزار تومان برای فلان کارو روز دیگر صد هزار تومان برای فلان کار. اگر ما بودجه مرتبی داشتیم تمام اینها در بودجه قید می‌شد و دیگر محتاج به این نبودیم که هر روزه در اینطور لوایح بحث کنیم مگر بعضی چیزها و بعضی قسمتها بطور استثناء که مثلا رعایای ایران مهاجرت کرده‌اند یک خرجی لازم می‌شود باید آنها را داد چون این چیزها قبلا در بودجه پیش بینی نمی‌شود اما غیر از این چیزهای استثنائی تمام چیزها باید در بودجه پیش بینی شود ولی چون بودجه در یک سال قبل نمی‌آید مجبور هستیم که هر روزه گرفتار این لوایح باشیم. در سه ماه قبل تقریبا بالاخره بودجه مملکتی به مجلس آمد و مباحثات در کلیات او شروع شد یکی از اشخاصی هم که در کلیات وقت خواسته بود و اسمش را در آنجا نوشته بود بنده بودم و شاید سی چهل نفر هم اجازه خواسته بودند که بنده پنجم یا ششمی آن بودم، دو سه نفر در آن مذاکره کردند و آن بودجه از مجلس خارج شد و شاید هم برای همین بود که یک نمایشی باشد که بودجه به مجلس آمد و دوازدهم را ما تصویب کنیم و وقتی که به دوازدهم آخر می‌رسیم همین حرفی که اینجا گفته شد گفته شود که چند روز بیشتر (اینرا ما چندین دفعه شنیده‌ایم) به آخر سال نمانده است و دیگر نمی‌شود مذاکرات زیاد کرد لهذا همان چیزی را که کمیسیون درست کرده است مجلس رای بدهد در صورتی که غیر از اعضاء کمیسیون و غیر از اشخاصی که از مجلس از اعمال کمیسیون اطلاع دارند که با اعمال آنها موافقند بعضی اشخاص دیگری هم در مجلس پیدا می‌شوند که بعضی ملاحظات دارند و با بعضی از آنها موافقت می‌کنند اینها را کی باید بگویند اساسا باید چندین جلسه برای بودجه وقت داده شود که اصول و اساس سیاست مملکتی و کلیات امور مملگتی در اینجا بحث شود بنده شخصا دوست ندارم که در هر موردی و در هر مطلبی مذاکرات مفصلی بکنم و مباحثه بکنم، بنده شخصا در چند مورد با اوایحی که اعتبار برای مخارجی خواسته بودند ولی میل داشتم که اینها تمام جزء بودجه آمده باشد و یک مرتبه گفته شود که با بودجه که به این ترتیب آمده است مخالفم و فعلا هم با این بودجه‌ای که تقدیم شده است بنده مخالفم و مخالفتم مربوط به یک حالات ویک کلیاتی است که باید در همین مجلس گفته شود و نه به آقایانی که موافقند گفتن اینها زیان دارد و نه برای مخالفین البته بحث در امورات مملکتی در همین جا باید بشود و یک سیاست اساسی که برای مملکت باید اتخاذ کنیم در همین جا باید گفته شود و آن سیاست را هم در همین

جا باید اتخاذ کرد و از آن روی ترتیبات البته بر ما معلوم شود مکرر در هین مجلس مباحثات شده است و من به خوبی به خاطر دارم که اعضاء کمیسیون بودجه یا مخبر کمیسیون جواب گفتهاست این مسئله لازم است. بلی این مطالبی که گفته می‌شود تماما صحیح است، درست است ولی باید مجلس یک ترتیبی و یک سیاستی اتخاذ کند که امورات اهم را بر مهم مقدم دارد و یک درجه بندی کند همین مسئله درجه بندی و همین مسئله مهم و اهم به عقیده بنده برای بنده مهمترین تمام امورات و مباحثاتی است که می‌شود یعنی تمام این لوایحی که به مجلس می‌آید و از اول مجلس تا به حال آمده است با لوایحش را روز نامجات می‌بینیم بنده عرض می‌کنم و مکرر هم عرض کرده‌ام که تمام اینها خوب و نافع است یعنی به استثناء یک نوادری تمام آنها مفید است و اگر برای مملکت آن عملیات بشود در جای خودش فایده دارد و خیلی هم خوب است بشود اما به شرطی که پول داشته باشیم ولی وقتی که پول به اندازه کافی نباشد و امورات مفیده هم زیاد باشد باید در این موقع یک ترتیب اتخاذ کرد و یک نقشه اساسی طرح کرد و بگویند از تمام این چند صد قلم یا چند هزار قلم مخارج مفیده‌ای که مملکت محتاج به آنها است ما این اقلام را در درجه اول و این اقلام را در درجه دوم و اینها را در درجه سوم میدانیم ولی هنوز در این مملکت این نقشه اجرا نشده است که ما بفهمیم چه چیزهایی در درجه اول و کدام در درجه دوم و چه چیزهایی در درجه سوم است اینها را که انتخاب کردینم معلوم می‌شود که نقشه مملکت چه می‌شود ما عیب بزرگی که در مملکت داریم این است که مجلس و دولت و تمام مملکت سیر می‌کنند و در یک تاریکی بدون نقشه، ما نقشه نداریم البته مملکت ما از بعضی قیود آزاد شده است و در خیلی موارد نظامی و مالی دستمان باز شده است و مملکت در حال ترقی افتاده است و باید در این موقع نقشه درست کرد، وسایلش فراهم است و در این وقت است که ما باید مصمم بشویم نه اکثریت و اقلیتی ونه تنها مجلس بلکه مجلس دولت و عقلا و ترتیب شدگان مملکت باید مصمم شوند که یک نقشه اساسی برای آن وقتی که برای آنها باقی مانده است اتخاذ کنند خواهش دارم که این کار برای آقایان مشکل نیامده و آن نقشه را هر طوری هست در نظر بگیرند چون این مملکت فعلا در یک موقع تاریخی واقع شده است که کمتر اینطور موقع تاریخی برای این مملکت پیش آمده است، یک وقت تاریخی فوق العاده مثل معجزه آسمانی برای این مملکت پیش آمده است این مطلب به قدری مسلم است که اگر بنده هزار جلسه در این باب حرف بزنم و اساسا تصدیق می‌کنم که ده یک خیالات خودم را هم نمی‌توانم در این باب به عرض برسانم این مملکت از چند سال به این طرف در یک موقع فوق العاده واقع شده است درصورتیکه از صد سال به این طرف گرفتار یک ترتیباتی بود که سنگ اساسی اش در ترکمن چای گذاشته بود و در این مدت روز به روز گرفتار یک زنجیرهایی بودیم و ما در زحمت بودیم و نمی‌توانستیم خودمان را از آن زنجیرها آزاد کنیم فعلا یک چیزهایی پیش آمده است که ما می‌خواهیم خودمان را آزاد کنیم و به آن شاهراه ترقی که ملل دیگر هستند بیفتیم، بالاخره یک اوضاع خدائی برای این مملکت پیش آمد هم از خارجه هم از همت اولاد خودش روی هم رفته یک ترتیبی پیش آمده است کهبنده نمی‌خواهم دیگر ناامیدی اظهار کنم یا ابدا دیگر اظهار یاس کنم ولی هر آدم عاقلی باید مدت خوشبختی خودش را ابدی فرض نکند، این حدیث است که می‌گویند کار بکن برای دنیای خودت چنانچه پنداری که همیشه زنده خواهی ماند و کار بکن برای آخرتت به این امید که فردا خواهی مرد. آدم باید فرصتی که برایش اتفاق می‌افتد قدر بداند و بفهمد که چطور باید استفاده کند یک نظری به دول دیگر به ممالک دیگر هم که در حال ما بوده‌اند یا یک قدری بهتر بوده‌اند بیندازیم می‌بینیم که آنها هم به موجب یک نقشه‌ای رفتار کرده‌اند و البته بدون نقشه محال است این ترتیب حرج و مرج که

Page 21 – 32 missing

اضافه حقوق و ترفیع رتبه برای آنها منظور شده است و اینها اسباب سنگینی بودجه می‌شود و اسباب این می‌شود که بواسطه سنگینی بودجه یک عده دیگری را بیکار کنند. این است که بنده برای تذکر پیشنهاد کرده که در ماده قید شود که ارتقائ و انتظار خدمت و ترفیع رتبه در بودجه ۱۳۰۶ یعنی در بودجه جدید که از اسفند باین طرف است با رعایت قانون استخدام باشد البته وازرت خانه‌ها و مخصوصا وزارتمالیه از خیلی زحماتی که بانها وارد می‌آید راحت خواهند شد.

نائب رئیس – پیشنهادی از طرف آقای دکتر مصدق رسیده است قرائت می‌شود. چون راجع بختم جلسه مقدم است.

(این قسم قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که جلسه ختم شود.

نائب رئیس – آقای دکتر مصدق

دکتر مصدق – یکی از خصائص حکومت شوروی دادن مجال در فکر است که باید باعضائ حکومت شوروی مجال بدهند که با یک وقتی بتوانند در سائل تامل کنند فکر کنند و با یک نظریات کاملی اگر یک لایجه پیشنهاد می‌شود رای بدهند. بنده قبل از اینکه این لایحه را به بینم حقیقه مردد بوده که ورقه سفید بدهم یا آبی چون نمی‌دانستم که حقیقه این بودجه صحیح است که رای سفید بدهم یا صحیح نیست که رای آتی بدهیم و بکلی مردد بودم ولی بعد که این لایحه را بنده گرفتم و خواندم دیدم که این بودجه ۱۳۰۷ است.

مدرس – و ۱۳۰۸

دکتر مصدق – بنده می‌پرسم از یک مجلس شورای ملی و از یک دولتی که چظور می‌خواهند این بودجه را بگذرانند، زیرا که این جا می‌نویسد، مجلس شورای ملی عایدات مملکتی را از بابت ۱۳۰۶ مطابق تشخیص به جزئ کمیسیون بودجه که باغل بر مبلغ ۲۵ میلیون تومان است تصویب به وزارتمالیه اجازه می‌دهد که حقوق و مصارف وزاتر خانه‌ها و ادارات دولتی و مستمریات و شهریه‌ها و حقوق منتظرین خدمت و سایر مخارج مملکتی را بر طبق بودجه‌های تفصیلی که در کمیسیون بودجه تصویب شده است و جمع آن بملغ ۲۳ میلیون و کسری تومان بالغ می‌گردد با تطبق قانون محاسبات عمومی و قانون استخدام کشوری و قانون استخدام قضاه و سایر قوانین مشروطه از اول اسفند کار سازی دارد. ، عبارت از اول اسفند یعنی چه؟ یعنی ز اول اسفند تا آخر اسفند؟ یا از اول سال تا آخر سال دیگر؟

نائب رئیس _ آقا راجع مختم جلسه بفرمایید.

دکتر مصدق – بلی اگر واقعا مال اسفند است خوب است این را توضیح بدهند که ما ملتفت بشویم اگر هم مال تمام سال است خوب آنرا هم بگویند. این جهت بنده پیشنهاد ختم جلسه کرده که یا جلسه ختم شود یا تنفس داده شود تا ما یک مطالعاتی بکنیم و فکر کنیم که اگر باید بودجه یکسال یا دوسال بعد را ما امشب تصویب کنیم آنرا هم نفهمیم.

وزیر مالیه – البته ختم جلسه یا عدم ختم جلسه چیزی نیست که مربوط به بنده باشد و با آقایان نمایندگان محترم است بنده فقط می‌توانم از آقایان نمایندگان تقاضاکنم که موافقت فرمایند جلسه ختم نشود جون استدلال آقای دکتر مصدق راجع بختم جلسه نبود ویک وضوعی را راجع به لایحه فرمودند این بود که بنده جواب عرض می‌کنم و اگر ممکن بود که یک شوخی بکنم عرض می‌کردم اختیار حضرت قبل را دارید برای اینکه این بودجه’ ۱۳۰۶ و مال اسفند ۱۳۰۶ است از اول اسفند که نوشته شده از تاریخ تصویب امشب که دهم اسفند است نیست از اول اسفند یعنی از اول این ماه تا آخر این ماه

دکتر مصدق – پس اینرا بنویسد.

وزیر مالیه – بسیار خوب میل دارید می‌نویسم.

اصلاح عبارتی پیشنهاد کنید که از اول اسفند تا آخر اسفند. دوباره تکرار می‌کنم از اول اسفند ۱۳۰۶ تا آخر اسفند ۱۳۰۶ ایشان پیشنهاد می‌فرمایند بنده هم موافقت می‌کنم دیگر محتاج باین نیست که ایشان پیشنهاد ختم جلسه بکنند این واضح است.

دکتر مصدق – بسیار خوب پیشنهاد می‌کنم.

نائب رئیس – رای می‌گیریم بختم جلسه

دکتر مصدق – استرداد می‌کنم.

وزیر مالیه – خوب حالا اجازه میفرمایئد جواب آقای فهمیمی را عرض کنیم.

نائب رئیس – بفرمائید.

وزیر مالیه عرض می‌کنم که پیشنهاد آقای فهمیی ذکر یک دو سه فقره از مواد قانون استخدام بود و مکلف کردن وزارتمالیه رعایت آن ماد البته این پیشنهاد را که ایشان کردند ناچار ما یک مطالعه و مراجعه’ بقانون بوده ولی حقیقه بنده با شنیدن و خواندن این ماده باز نمی دانم مقصود واقعی و حقیقی چیست؟ زیرا که این مواد مواد قانون استخدام است و ما هم مکلف هستیم که تمام قانون استخدام را اجرا کنیم و تمام موادش راهم مکلف هستیم اجرا کنیم بنابراین ما نباید یک دو ماده را استثنا’ کنیم فلان ماده را باید اجرا کرد این صحیح نیست. حالا اگر آقای فهیمی مقصودشان این است که در اجرای مواد قانون سابقا یک تسامحی شده است و می‌خواهند تذکر بدهند که این تصامحات نشود این دیگر محتاج بذکر این پیشنهاد نیست ما خودمان در ماده نوشته‌ایم که با رعایت قانون استخدام کشوری و قانون استخدام قضات و هیچ استثنایی نکرده‌ایم حالا اگر نظر آقا نیست که یک مصاحمه‌هایی شئده و دیگر نباید بشود البته ما هم از نقطه نظر اجرای قانون ماموریم و خودمان را مقید می‌کنیم که این قبیل مصاحمه‌ها دیگر نشود و اگر نظر دیگری هم دارند باز ممکن است آن نظریات شان را در خارج بطور تذکر بفرمایند و قضیه حل کنیم و الا ذکر مواد قانون استخدام در این لایحه که خود آن مواد لازم الاجرا است لازم نیست.

فهیمی – مقصود بنده همین مطلبی بود که آقای وزیر مالیه فرمودن راجع رعایت نشدن مواد قانون استخدام بود در عمل حالا هم استدعا می‌کنم از ایشان که نمرده مواد را یادداشت بفرمایند و تذکر بدهند که رعایت کنند و پیشنهاد خود را استرداد می‌کنم.

نائب رئیس – پیشنهاد آقای بهبهانی

(این قسم قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم تنفس داده شود.

بهبهانی – بنده تصور می‌کنم که گذشته از این که اغلب آقاین خسته، شده‌اند و الان سه ساعت متجاوز است که جلسه تشکیل شده و هیج تنفس داده شده است یک قدری هم افکار خسته شده است علاوه بر این تصور می‌کنم که آقایان موافقین به این لایحه هم موافق با ختم جلسه ببیند و این لایجه را یک لایحه مهمی میدانند و میل دارند که امشب بگذرد ولی این مناقات ندارد با اینکه چند دقیقه تنفس داده شود و بعد از تنفس دو باره مذاکره شود و بگذرد و الا سخت گیری کردن که چهار پنج دقیقه تنفس هم داده نشود این فلسفه ندارد بنده از آقای وزیر مالیه هم تقاضا کردم موافقت بفرمایند و چند دقیقه تنفس داده شود. از آقایان هم خواهش می‌کنم که موافقت بفرمایند دوسه ساعت هم وقت داریم.

نائب رئیس – آقای عراقی

عراقی – بنده خیلی تعجب می‌کنم که بعضی از آقایان نمایندگان گاهی پیشنهاد تنفس می‌کنند و گاهی پیشنهاد ختم جلسه و خوب است بجای این سوال و جوابها و مذاکره در پیشنهادها باصل مطلب بپردازیم و بعد مجلس را ختم کنیم و این تنفس برای حل یک قضیه نیست که تفریحی باشد و بخواهیم در خارج صحبت کنیم یک قسمتش شاید برای این باشد که میل نداشته باشیم با این کار خاتمه بدهیم اگر بخواهیم رفع خستگی

بکنیم و اگر حالا تنفس داده شود آخر شب است یا دیگر برنمی گردند باعده کافی نیمشود و باز می‌ماند و مذاکرات این جلسه هم بی نتیجه می‌شود خوبست موافقت بفرمایند که بجای این پیشنهادها باصال مطلب بپردازیم و یک مرتبه جلسه را ختم کنیم.

نائب رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای بهبهانی آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.

(عده قلیلی برخاستند)

نایب رئیس – تصویب نشد. پیشنهاد آقای حاج شیخ بیات.

(این قسم قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم تبصره بقرار ذیل نوشته شود:

تبصره – مبلغ اضافی ۱۳۰۶ که در این لایحه ذکر شده اختصاص دارد بسرمایه بانک ملی

حاج شیخ بیات – بنده عقیده دارم که در دوره ششم پارلمان و مجلس شورای ملی یک افتخار بزرگی که این مجلس برد مسئله لایحه بانک ملی است و در أن قانون هم سرمایه که مجلس برای او قائل شده بود اضافات سنوات ۱۳۰۵ بود بعد یک لوایح اضافی دولت آورد و بکلی آن ماده را که راجع برنامه بانک قید شده بود از بین برد و در اینجا أقای وزیر مالیه فرمودند که ما یک اضافه مهمی در ۱۳۰۶ پیدا کرده‌ایم و آنرا در اینجا قید و ذکر کردیم که جز، بودجه مملکتی برای سنه، ۱۳۰۷ باشد. از أن طرف هم در موقعی بود بعضی از أقایان این جا مخالفت کردند که این اضافات برای سرمایه بانک ملی تخصیص داده شده این گذشت از طرف دولت گفته شد که شما لایحه، راجع بتخصص بانک را بگذرانید ما بانک را تاسیس می‌کنیم حالا بنده أمدم اینجا و تقاضا می‌کنم که أقای وزیر مالیه هم موافقت بفرمایند با یان نظریه رای تشکیل این بانک که هرچه زودتر ممکن است این بانک تاسیس شودمخصوصا هم چون لایحه متخصص از مجلس گذشته است و اگر یک سرمایه هم مطابق همین لایحه که سرمایه هنگفتیک است برای بانک تخصیص داده شود گمان می‌کنم ما دو سه ماه دیگر داریا یک بانک صحیحی باشم از این جهت بنده تقاضا می‌کنم از آقایان نمایندگان محترم که موافقت بفرمایند که این قدم مهم را ما برداریم و این خدمت مهم ملی را انجام بدهیم.

وزیر مالیه – بنده موقع را مغتم می شمارم که باطلاع نمایندگان محترم برسانم که رئیس بانک ملی مان هم تعیین شد و تعیین شد و معرفی شد و عنقریب حرکت خواهد کرد یعنی امروز یک تلگراف از أقای فرزین وزیر مختار ألمان داشتم راجع باخبار و اطلاع از این قضیه و اما راجع به قسمت پیشنهاد أقای حاج شیخ بیات گمان می‌کنم که شاید این جا تشریف نداشتند که در اینجا راجع باین قضیه بحث طولانی شد. بانک ملی بقدر کافی سرمایه خواهد داشت و این یک ملیون و ۱۸۰ هزار لیره هم که ملاحظه می‌فرمایید سنه ۱۳۰۷ انتقال داده شده است از بابت این نیست که تنها ما یک اضافه عایدات داریم بلکه برای این است که مایک عمل مملکتی را هم اصلاح کنم چون در مدت گذشته عواد لفظ جنوب یک مبلغی پیش بینی‌ها کم و زیاد بود و جمع و خرج متناسب نمی‌شد ولی حالا ما این عملی را که می‌کنم مبلغ أن در بودجه ۳۰۶ حساب و تفریغ شده و روشن شده و مال سال قیل را جمع می‌کنم و جز، بودجه سال ۱۳۰۷ معین می‌کنم و عوائد و مخارش را مرتب می‌کنیم وباین واسطه یک قدم بزرگی برای اصلاح طرز بودجه مملکتی برداشته می‌شود باین ملاحظه بنده خواهش می‌کنم که أقای حاج شیخ مساعدت بفرمایند و بگذارند بهمین ترتیبی که ذکر شده عمل شود و پیشنهاد خودشان را مسترد بفرمایند.

نایب رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای حاج شیخ بیات أقایان موافقین قیام فرمایند.

(عده، قلیلی قیام نمودند)

نائب رئیس – قابل توجه نشد، پیشنهاد آقای سید یعقوب

(این قسم خوانده شد)

ماده الحاقیه را پیشنهاد می‌کنم: وزارتمالیه مکالف است بودجه‌های وزارتخانه‌ها را مطابق مواد قانون استخدام و با در نظر گرفتن جز، اخیر ماده ۲۰ قانون استخدام بپردازد.

آقا سید یعقوب – بنده الان با زبان ملیت خودم از عملیات وزیر مالیه شکرگذاری می‌کنم چرا. ؟ اولا این را بگویم بعد جمله هم بشه می‌کنم چرا؟ برای اینکه می‌بینم که در دوره، ششم وزیر مالیه آمده است این جا عوائد ما را بسال دیگر قرار داده است ۱۴ کرور برای ما ذخیره کرده است حقیقه من بنام نمایندگی خودم از عملیات آقای وزیر مالیه شکرگذاری می‌کنم و این بهترین قدمی بوده است که بعد از بین برود بنده هم می‌گویم تاریخ هم می‌گوید که خقیقه وزارت عالیه فعالیتی بخرج داد و قدمهای بزرگی بر داشت برای ما ولی از یک مسئله ناچارم دفاع کنم و داشت برای ما ولی از یک مسئله ناچارم دفاع کنم و آن مسئله این است که گفتم این بودجه ۱۳۰۷ خواهد شد خود وزارت مالیه هم تصدیق می‌کند که این بودجه بودجه ۱۳۹۷ خواهد شد دلیلش چه چیز است؟ این است که خودشان فرمودند ما دوازده‌ها را مطابق این لایحه خواهیم آورد پس باید تصدیق بفرمایید که در واقع ما امشب رای می‌دهیم به بودجه، تفصیلی ۱۳۰۷ هم بعایدانش هم بمخارخش چرا؟ بعلت اینکه در اول گفتند که در فروردین و اردیبهشت و خرداد و تیرماه تماما دوازدهم می‌آید روی این لایحه نه روی قانون بودجه ۱۳۰۴ قانون بودجه ۱۳۰۴ هم بنظرم می‌آید که بتفصیل نگذشته است از نظر مجلس و شما می‌خواهید ۱۳۰۷ را مطابق ۱۳۰۶ بدهید پس بنظر بنده این چیزی که می‌گذرد این ماده واحده قاعده و اساس بودجه ۱۳۰۷ است همانطوری که آقای دکتر مصدق و دیگران هم فرمودند و ایرادی هم ایشان وارد نیست. بکمیسیون هم ایرادی نیست بلکه ایراد بر مجلس است که با کمتر فشار وارد آورده‌اند ما هم کمتر بوزار، فشار آوردیم که چرا بودجه را زودتر نمی‌آورند پس ایراد بر مجلس است. یکنفر از مجلس بما فشار وارد بیاورد که کمیسیون بودجه گو بودجه نان.

جمعی از نمایندگان (به همهمه) هزار مرتبه گفتیم فریاد زدیم.

(صدای زنگ نایب رئیس)

آقا سید یعقوب – بیخوده همهمه نکنید هیچکدامتان نگفتید این صورتهای مجلس حاضر است حالا همه بلبل شده‌اید عرض کنم راجع باین ماده صحبت می داشتن مقام ریاست هم تصدیق می‌فرمایند که اکثریت مجلس بقدری بی رحمی کردند که نگذاشتند لااقل در سه نفر صحبت ندارند و فورا رای دادند معلوم است حکومت هم با اکثریت است و حکمش قاطع است و بنده ناچارم در بعضی مسائل که نظری دارم در ماده واحده عرض کنم و ایرادی هم البته بر بنده وارد نیست و مطابق ماده ۶۳ هم چون شور اول است نمی‌شود بربنده ایراد کرد.

دکتر طاهری – چرا مشمول ماده ۶۳ هست.

آقا سید یعقوب – این را هم خودم خدمت نان عرض کردم خلاصه این مسئله برای خاطر اینکه آقایان نمایندگان و آقای وزیر مالیه مستحضر باشند که در جز، اخیر ماده’ ۲۰ قانون استخدام مصرح است که ترقی از تربه مادون بمرتبه مافوق شرطش این است که وزارت خانه آن رتبه را لازم داشته باشد این معنایش این است که اگر لازم ندارند ترقی ندهند ولی در این مدت هرکس آمده است و توی خانه اش نشتسه است و مواجب گرفته آمده‌اند او را بالا برده‌اند چرا؟ برای اینکه می‌گویند مرور زمان براو گذشته است با ما منتظر خدمت است دارد حقوق انتظار

خدمت می‌گیرد یک مرتبه می‌رود بالا چرا؟ چون می‌گویند مرور زمان براو گذشته است هرچه هم فریاد زدیم بجایی نرسید. شده همیشه فریاد زده‌ام که این قانون استخدام یک ادهای دمانی خواهد شد که مملکت ما را می‌بلعد با اینکه درهمین قانون جاهایی هم دارد که برای مملکت مفید است ولی میابند و فوری بالا می‌برند اشخاص را در صورتیکه با این اقدامات اخیر وزیر مالیه اگر بیایند و این ماده را هم در وزارت خانه ملاحظه کنند نه وزارت مالیه بلکه در تمام وزارتخانه‌ها خواهند دید که چقدر مالیه بلکه در تمام وزارتخانها خواهند دید که چقدر حملات بوزارت خانمها کمتر می‌شود و چقدر کارها سریع تر خواهد گذشت و عملیتر خواهد شد از آن طرف هم یک صرفه جویی کاملی در بودجه خواهد شد این است که بنده پیشنهاد کردم اینجا اضافه شود که آن قسمت را مکلف باشند در نظر بگیرند و تار تبه را احتیاج نداشته باشند بکسی ندهند و اشخاص را بیجهت ارفاع ندهند و بعنوان اینکه سال گذشته و مرور زمان گذشته بالا نبرند ببنی و بین الله اینها یک چیزهایی است که مطابقه با فلسه و یا روح اکثریت مقدس هم با این ترتیبات موافق باشد و خواست باین پیشنهاد رای بدهند.

وزیر مالیه – اولا راجع باینکه نماینده، محترم فرمودند این بودجه بودجه ۱۳۰۷ است اگر این طور عقیده داشته باشیم که مجلس شواری ملی اجازه خواهد داد یک سال دیگر و هم با اصول دوازدهم زندگی کنیم بلی و آنوقت هم تازه چه فرق می‌کند که آن دوازدهم‌ها روی بودجه کهنه ۱۳۰۴ و لوایح اضافی که بعدها تصویب شده باشد یا از روی بودجه جدید که تازه تر و متناسب تر با احتیاجات و مقتضیات است داده شود؟ ولی بنده عقیده‌ام این است که آقایان محترم این اجازه را نخواهند داد و امیدوارم که آقایان محترم هم سعی خواهند فرمود که در دو ماهه اول بودجه‌های ۰۷ ۳را بیاورند بمجلس و چون بودجه‌های جز’ سنه ۳۰۶ در کمیسیون بدقت و بجزه رسیدگی و تصویب شده این بودجه‌ها بیاید و ماخذ بودجه‌های ۱۳۰۷ می‌شود و دقتش هم شده چندان وقتی هم لازم نخواهد داشت پس دراین صورت بااظهار تشکری که از ملاطفتهای آقا می‌کنم عرض می‌کنم و تایید می‌کنم که تاثیر این ماده فقط برای پرداخت اسفند است و اما آن قسمت راجع ماده ۲۰ قانون استخدام اینجا هم باز مطلب برای بنده روشن نیست. اگر عقیده شان این است که در مواد قانون استخدام یا ابهامی است با آن مواد را قوه مجریه سوء تفسیر و سوء تعبیر کرده است و بد اجرا کرده است راه این این است که بموجب یک طرحی، یک ماده آقایان رای اصلاح آن ماده با مواد تهیه کنند و آنها اصلاح کنند. اگر هم خیر نظری که فرمودند نداشته است البته آنوقت ما مورد اعتراض نیستم و قانون را مکلف هستیم اجرا کنیم. در هر حال آنچه که بنده استنباط می‌کنم از قانون استخدام این نظریه آقای آقا سید یعقوب یک نظریه ایست که قابل دفاع است و نظر بنده هم صحیح است ولی جای این مذاکره اینجا نیست و این را یک طرحی برایش تهیه کنند و ما هم مطالعه می‌کنیم و موافقت می‌کنیم که با دقت و در موقع خودش اصلاح شود و بگذرد و حقیقه اگر یک اشتباهی است آن اشتباه رفع شود و خواست آقا پیشنهادشان را مسترد بفرمایند.

آقا سید یعقوب – بنده استرداد می‌کنم.

نائیب رئیس – پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا فرشی.

(این قسم خوانده شد)

در ماده، واحده، علاوه شود: تبصره – پیشنهاد می‌کنم مبلغ ده هزار تومان از محل اضافه عایدات راه سنهٔ ۱۳۰۶

Page 38 missing

بنده پیشنهاد می‌کنم بجای از اول اسفند نوشته شود و در ماه اسفند کارسازی شود.

وزیر مالیه – بنده موافقت می‌کنم با این پیشنهاد

نائب رئیس – آقای دکتر مصدق دیگر توضیح ندارید؟

دکتر مصدق خیر

نائب رئیس – پیشنهادی هم آقای فیروزآبادی در همین زمینه داده‌اند.

فیروزآبادی – نظر بنده هم تامین شد.

نائب رئیس – پیشنهاد آقای دشتی

(اینطور قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم جمله مستمریات و شهریه‌ها حذف شود و اگر دولت آنها را لازم بداند بودجه تفصیلی آن بمجلس شورای ملی آمده و لزوم و عدم لزوم آن به تصویب اکثبریت مجلس برسد.

دشتی – بنده همیشه با شهریه و مستمری مخالف بودم و در کمیسیون بودجه هم همیشه مخالف کرده‌ام و در دلیل وکوچک مختصر هم از برای مخالفت با شهریه و مستمری داردم:

یکی اینکه آنهایی که مالیات می‌دهند و از دادن پول آنها بودجه مملکت تشکیل می‌شود آنها بما اجازه می‌دهند که پول آنها را بدهیم باشخاصی داده می‌شود که فقیرند و آن کسانی که مستمری می‌گیرند و شهریه دلیل شان می‌گیرند بی بضاعت و فقیرند و واجب الترحم هستند. این دلیل شان است ما بالاخره رعایای کرمان و شیراز و تبریز اینها مسئول فقر و فلاکت مردم که نیستند آقا: اینها پول را برای حکومت مملکت و سعادت و عمومی و تامین آن می‌دهند نه برای چند نفر فقیر و بی بضاعت یا کسانی که در طهران نشسته‌اند که بانها شهریه و مستمری داده شود و بالاخره این منطق نحیف را نمی‌شود بهیچ کجای دنیا قبولاند که چون این اشخاص فقیرند باید بانها اعات کرد اگر شما خیلی دلتان می‌سوزد رای این اشخاص از جیب تان در بیاورند و بدهید این پول که مال ما نیست که ما بدهیم این پول را برای چیزهای دیگر داده‌اند برای معارف برای صحیخه برای تظیمات مملکت داده‌اند این را نداده‌اند که مامفتی بدهیم بدیگران بخورند بنا براین منطق نحیف است و در هیچ جای دنیا حتی در ممالکت و حتی هم این را نمی‌پسندند که یک پولی از مردم بگیرند و در صورتیکه بما اجازه هم ندادده باشند آنوقت بدهیم بیک مشت مردم دیگر اگر می‌خواهید بدهید از کیسه فتوت خوتان بدهید. و دلیل دیگر این است که اساسا مستمری و شهریه مفت خور می‌کند واین خیرات و میراث در صورتی صحیح است که انسان اولا از جیب خودش بدهد ثانیا بکسانی بدهد که متاصل باشند و نتوانند کار کنند خوب البته بمن هم ماهی صدتومان بدهند بنده دیگر هیج تدعی ندارم بیاریم کار کنم بالاخره اگر ما یک مردمان مذهبی هم باشیم باید ببزرگان دین خودمان نگاه کنیم آنها را اقتدا کنمی مشهور می‌کرد و ارزاق می‌کرد بالاخره اگر ما یک مردمان مذهبی هم باشیم باید ببزرگان دین خودمان نگاه کنیم و آنها اقتدا کنیم مشهور است که حضرت امیرالمومنین (ع) همیشه زحمت می‌کشد و کار می‌کرد و ارزاق می‌کرد بالاخره می‌گویند فلانکس ملا است فلانکس سید است فالنکس خدمت کرده است فلانکس چه کرده است این منطق‌ها که شاهزاده محمد ولی میرزا آمدند اینجا و گفتند اگر اینها مشمول قانون استخدام اند خوب آقاجان بالاخره باید حقوق تقاعد بگیرند اگر هم نیستند که دولت مسئدول نیست یکی شهریه و مستمری بدهد. حالا با وجود هه’ این‌ها دولت اگر لازم میداند که ببعضی از این اشخاص بگذرد بعد آن صئرت مستمریات و شهریه‌ها را تجلس بیاورند و تجدید نظری در آن بشود و کم و کسر بشود و بالاخره بلکه معلوم شود که یک یا دو نفر مستحق است و باید او چیزی داده شود اگر هم مستحق نیستند که قطع شود.

نائب رئیس – اقای حاج شیخ بیات

حاج شیخ بیات – آقای دشتی اینجا یک اندازه تایید فرمودند نظریه ما را و آن این بود که اصولا باید تمام بودجه‌های مملکت را باین قسم و جز، جز، تحت نظر در آورد و دید که آیا موکلین ما کدام قلم را اجازه می‌دهند تصویب کنیم و کدام یک را اجازه نمی‌دهند که رد کنیم ما همین عقیده را داشتیم و عرض کردم خدمت آقایان که بودجه مملکتی را در تحت ماده واحد نگذرانید و قلم بقلم بگذرانید و صورت بودجه‌ها بیاید مجلس و بتمام نمایندگان در اطرافش دقت کامل بکنند و حقیقه تشخیص بدهند و وظیفه و کالتشان را مطابق آن تشخیص شان عمل کنند و رای بدهند ولی حضرتعالی فرمودید که با چشم بسته و گوش نشنیده رای بدهید بدون اینکه بدانید بودجه مملکتی چه چیز است.

دشتی – بنده کی چنین عرضی کردم.

حاج شیخ بیات – خوب حالا که نباشد با چشم بسته و گوش نشنیده ما پول مفت بمردم بدهیم بنده نمی‌توانم فرقی بگذارم بین این ادارات عریض و طویلی که در این مملکت هست با این شهریه و مستمریات حضرت مستطاب عالی اگر دلتان برای موکل خودتان می‌سوزد می‌خواستید اضافه حقوق وکالا را در موقع خودش تصویب نکنید.

دشتی – بنده تصویب نکردم

حاج شیخ بیات – تمام این مستمری‌ها

جلالی – آقا شما می‌خواستید نگیرید الحمدالله همه چیز هم دارید مثل ما نیستید.

زوار – می‌خواستید با پول ملت بکربالا نروید.

معتقد استرابادی – (خطاب زوا) بتوچه که این فصولی‌ها را می‌کنی توهین می‌کنی

(همهمه نمایندگان)

(صدای زنگ نائب رئیس)

حاج شیخ بیات – بنده هم کاملا معتقدم که نباید پول مردم را داد بدیگران ملت هم معتقد است پولی را که می‌دهد بمصرف خودش برسد و چیزی که می‌دهد نفعش عاید خودش نشود از قبیل صحبه معارف امنیت مملکت، آقای دشتی همانطور که فرمودیدی گوش بدهید و عرایض بنده را هم بشنوید توجه بفرمایید.

افسر – مباحثه، شخصی ندارید که می فرمائید گوش بدهید.

نائب رئیس – آقای حاج شیخ حرف خودتان را بزنید.

حاج شیخ بیات – بلی ایشان دو دلیل ذکر کردند برای پیشنهاد خودشان. یکی اینکه موکلین شان فقرا هستند و اشخاص فقبر پلو کمی را باین زحمت تحصیل می‌کنند و می‌دهند که خرج خودشان بشود و بمفت خوری مصرف نشود بنده عرض می‌کنم که اگر بخواهید این نکته را بطور کامل مراعات فرمائید همان عرضی بود که نیمساعت قبل کنم که باید بودجه تفصیلی بجز’ بیاید در مجلس و مطرح شود تا بدانیم که مفت خور کیست و غیر مفت خور کیست و الا چشم بسته بنده نیمتوانم بگویم که همه مفت خور هستند.. مفت خور را تا بنده نشناسم نمی‌توانم بگویم که هرچه شهریه و مستمری است مال مفت خورها است. البته بعضی از مستمریات در غیر مورد مصرف می‌شود همانطور یکه هرچه در بودجه مملکتی است از برای احتیاچ کامل مملکت صرف نمی‌شود ما کار را برای اشخاص تهیه می‌کنیم نه اشخاص را برای کار عمل ما در این مملکت این است. بنابراین خوب بفرمایئد روی تمام این ۲۵ میلیون قلم نه بکشند برای اینکه بمفتخورها داده می‌شود.

نائب رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای دشتی آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

(دو سه نفر قیام نمودند)

نائب رئیس – تصویب نشد پیشنهاد آقای امامی

(این قسم قرائت شد)

بعد از جملهِِِ ی (از اول اسفند علاوه شود تا آخر اسفند ۱۳۰۶)

امامی – نظر بنده تامین شده است مسترد می‌کنم.

نائب رئیس – پیشنهاد آقای تقی زاده

(بشرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل بماده واحده اضافه شود.

تبصره ۲ – بودجه اجمالی مذکوره در ماده فوق مخصوص ماه اسفند جاری است و نمی‌تواند ماخذ پیشنهاد یک دوازدهم برای ماههای سال آتیه بشود و باید بودجه تفصیلی امسال بعنوان اساسی بودجه سال آینده ثانیا مطرح شود تفصیلی شود و تصویب برسد.

تقی زاده – یک نکته اش گویا اشتباه خوانده شد (ثانیا مطرح شور تفصیلی شود بتصویب برسد) درست است. وقتی که بنا شد بودجه‌های تفصیلی امسال آخر اسفند سال جاری مجلس بیاید و گفته می‌شود که یکی از اساس‌های مشروطیت مختل می‌شود و مجلس تکلیفش این است که مفصلا بداند مخارج و عایدات مملکتی را به نه تنها برای کسب اطلاع و تصویب بلکه چنانکه خود اقایان چه موافق و چه مخالف تصدیق کردند باید بواسطه دقت در اینها اصلا مجلس مصمم بشود که چه سیاسیتی را اتخاذ کند و مملکت چه نقشه باید داشته باشد.

هر سال هم می‌فرمایند حالا که این ترتیب گذشته است مردم هم این پولها را گرفته‌اند وقت هم برای ذکر توضیح باقی نیست پس حالا خوبست تصویب بفرمایند انشا’الله مال بعد بودجه تفصیلی را میاورند و با عنقریب بمجلس شواری ملی تقدیم خواهد شد برای سال ایته و در آنوقت صحبت خواد شد و قبل از وقت تصویب خواهد شد ولی باز هم در سنه آتیه در اسفند سال آتیه یک بودجه اجمالی در تحت ماده واحده می‌آورند و باز این بودجه اجمالی که الان تصویب می‌شود از اول اسفند امسال تا ۲۰ اسفند سال آیته است و باز شروع خواهد شد بیک دوازدهم حالا اگر باز یک دوازدهم از روی بودجه تفصیلی پیشنهاد شد عیبیی نداشت ولی از روی همین بودجه اجمالی می‌بیند و آنوقت هیچ نظر مجلس در بودجه تفصیلی نیفتاده که بداند چیست و در هر صورت نه وقت برای رسیدگی بودجه ۱۳۰۶ مانده و نه برای ۱۳۰۷۸ حالا اگر مقصود این است که همانطور که آقایان می‌گویند در بودجه ۱۳۰۷ یعنی برای بودجه ۱۳۰۶ وقت ضیق است و باید ماه اسفند را فورا تصویب کرد که این مااده واحده ماخذد یک دوازدهم ماه و سال ۱۳۰۷ که می‌فرمایند نشود و در این شرط در اینجا قید شود و اگر هر آینه می‌خواهند در ماه فروردین ۱۳۰۷ یک دوازدهم بگیرند همین بودجه تفصیلی که برای ۱۳۰۶ از طرف کمیسون تنظیم شده همین را بیاورند در مجلس و مورد بحث قرار بدهند و در مجلس تصویب شود وقت هم که داریم آنوقت اگر خواستند یک دوازدهم بگیرند از روی همین بودجهٔ تفصیلی که برای ۱۳۰۶ مرتب شده دریافت دارند و این اساس بودجهٔ سال آینده بشود والا گر حقیقه مردا این است که این ماده واحده بگذرد و باز بیایند و یکدوازدهم یک دوازدهم از روی همین بودجه اجمالی بخواهند این بسیار از طریق مشروطیت دور است. یکی از آقایان وقتی گفتیم مملکت یک نقشه می‌خواهد گفتند باید این صحبت‌ها را در کمیسیون بودجه’ جدید کرد بنده معتقدم که در مجلس وقتی صحبت می‌کنیم یا در کمیسیون وقتی صحیت بم کنیم مجلس باید اصرار کند که حکم کمسییون بودجه در حکم حلس نیست و بعقیده بنده در تاریخ یک مملکتی و ملتی مراحی پیش می‌آید که باید در تاریخ یک مملکتی و ملتی مراحلی پیش می‌آید که باید قدم بقدم پیش برود و جنگ کند و مبارزه کند و حقوق خودش را بدست بیاورد. ما در یک مرحلهٔ تاریخی هستیم. (جنگ مجلس با کمیسیون بودجه و این را هم بنده ابدا

بدون اینکه ذره نظر کم ارادتی باعضا’ محترم کمیسیون بودجه داشته باشیم عرض می‌کنم که أقایان همه شان علاقمند هستند و تقدیر می‌کنم عملیات شان را ولی برای بنده که خارج هستیم با یک وکیل دیگر که خارج است مجلس باید موافقت کند که او هم حق خود شار بگیرد یعنی یک بار باید بودجه تفصیلی توی مجلس بحث بشود. و مطرح شود. اگر حالا ضیق وقت است خیلی خوب پس بهتر این است بودجه’ تفصیلی بعد از گذشتن این ماده مطرح شور شود که دوازدهم‌های بعد روی همین زمینه باشد در هر حال باید اقلا اینقدر التفات داتشه باشند که فروردین را روی یک دوازدهم یک دوازدهم سال قبل تصویب بکنند و اقالا روی بودجه تفصیلی سال ۱۳۰۶ باشد که کمیسیون مرتب کرده است.

وزیر مالیه – بنده خیلی تقدیس می‌کنم نظر أقای تقی زاده را که دشمن دوازدهم هستند و بدترین چیزها هم دوازدهم است. و اولین چیزی که بنظر دولت بد است همین دوازدهم‌ها است و بنظر مجلس هم بد است بنده هم امیدوارم که انشا، الله خود أقای تقی زاده این تجربه را بکنند و اما می‌خواهم منطق پیشنهاد ایشان را اجازه بدهند عرض کنم که بنده نفهمیدم. این پیشنهاددی که فرمودند بنده نفهمیدم. می‌فرمایند که ما این ماده را تصویب کنیم اما بگوییم و قید کنیم که این ماخذ یک دوازدهم نشود این یعنی چه؟ یعنی أقا تصدیق می‌فرمایند که مجلس یک دوازدهم رای بدهد اما از روی این ماخدذ ندهد ا. ولا چرا و ثانیا از روی جه ماخذ بدهد پس شما می‌خواهید مجلس را مقید کنید باینکه دوازدهم را تصویب نکند این یک نوع تعهدی است اخلاقی و قولی که می‌خواهید اینجا از همکاران خودتان بگیرید که دیگر بدوازدهم رای ندهند اما این را نباید این جا فکر کرد أنهم بصورت تبصره این کار را خودتان می‌توانید بکنید شما که خودتان عضو کمیسیون بودجه ۱۳۰۷ هستید بودجه‌های تفصیلی ۱۳۰۷ را ما به شما تقیدم می‌کنیم و شما سعی کنید خیلی هم أسان است زحمتش را کمیسیون بودجه ۱۳۰۶ کشیده است سعی کنید زودتر از کمیسیون بگذراتنید و بیاورید بمجلس و تمام وقت مجلس را هم مصروف این کار بکنید که زودتر بگذرد أقایان همه این تصمیم را بگیرند ما هم موافقیم اما اینکه فرمودید ما در یک موقع تاریخی هستیم و جنگ مجلس است با کمیسیون بودجه بعقیده بنده این طور نیست ما در موقع، تاریخی هستیم و ولی از حهت دیگر و از حیث دیگر جنگ اصلاح با عاداتی که در این مملکت بمرور ایام ایجاد شده است و برطرف کردن آنها زحمت دارد و وضعیات مملکت‌ها یک وضعیاتی نبوده است که بتواند آنطور که باید و شاید بودجه اش را بموقع خودش بیاورد طرز کار کردن ما یک طوری نیست که وقتی یک بودجه بمجلس می‌آید بسرعت بگذرد خیر تشکیلات در مملکت‌ها ناقص است و ناتمام است و بودجه نویسی که دولت باشد و بودجه تصویب کی مجلس باشد همه و هر دو در زحمتند تصدی بفرمایند هر بودجه که در کمیسیون بودجه تصویب می‌شود چقدر زحمت برای آقایان دارد و چقدر زحمت و مرارت برای ما دارد. باید قلم بقلم جز’ معجزه از قلم شش تومانی هفت تومانی و هشت تومانی و شانزده تومانی با آن مدیر کل گرفته همه اینها مورد بخت و تدقیق و مذاکره و گفتگو واقع شود .. ولی تصدیق بفرمایید که هیچ وقت و در هیچ کجای دنیا در بودحه یان طور بحث نمی‌کنند شما که خودتان در ممالک خارجه بوده‌اید و دیده‌اید در بودجه روی تشکیلات است و روی آن قوانینی است که گذشته است و یک بودجه خیلی بزرگ همیشه خیلی وقت کمی را صرف می‌کند یا رد می‌شود یا تصویب می‌شود و این همه مباحثات در ممالک دیگر روی اقلام بودجه‌ها نمی‌کنند بلکه بیشتر این صحبت‌ها در بودجه در موضوع سیاست عمومی بودجه است و در موضع تشکیلات مملکتی است و در موقعی است که دولت در مجلس در مسائل اساسی و سیاست عمومی مملکت و تشکیلات بحث

(این قسم قرائت شد)

بعد از جملهٔ (از اول اسفند علاوه شود تا آخر اسفند ۱۳۰۶)

امامی- نظر بنده تامین شده است مسترد می‌کنم.

نائب رئیس- پیشنهاد آقای تقی‌زاده‏

(به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود.

تبصره ۲- بودجه اجمالی مذکوره در ماده فوق مخصوص ماه اسفند جاری است و نمی‌تواند ماخذ پیشنهاد یک دوازدهم برای ماه‌های سال آتیه بشود و باید بودجه تفصیلی امسال به عنوان اساسی بودجه سال آینده ثانیاً مطرح شود تفصیلی شود و تصویب برسد.

تقی‌زاده- یک نکته‌اش گویا اشتباه خوانده شد (ثانیاً مطرح شور تفصیلی شود به تصویب برسد) درست است. وقتی که بنا شد بودجه‌های تفصیلی امسال آخر اسفند سال جاری مجلس بیاید و گفته می‌شود که یکی از اساس‌های مشروطیت مختل می‌شود و مجلس تکلیفش این است که مفصلاً بداند مخارج و عایدات مملکتی را به نه تنها برای کسب اطلاع و تصویب بلکه چنان که خود آقایان چه موافق و چه مخالف تصدیق کردند باید به واسطه دقت در اینها اصلاً مجلس مصمم بشود که چه سیاسیتی را اتخاذ کند و مملکت چه نقشه باید داشته باشد. هر سال هم می‌فرمایند حالا که این ترتیب گذشته است مردم هم این پول‌ها را گرفته‌اند وقت هم برای ذکر توضیح باقی نیست پس حالا خوب است تصویب بفرمایند انشاء‌الله مال بعد بودجه تفصیلی را می‌آورند و با عنقریب به مجلس شواری ملی تقدیم خواهد شد برای سال آتیه و در آن وقت صحبت خواد شد و قبل از وقت تصویب خواهد شد ولی باز هم در سنه آتیه در اسفند سال آتیه یک بودجه اجمالی در تحت ماده واحده می‌آورند و باز این بودجه اجمالی که الان تصویب می‌شود از اول اسفند امسال تا ۲۰ اسفند سال آیته است و باز شروع خواهد شد به یک دوازدهم حالا اگر باز یک دوازدهم از روی بودجه تفصیلی پیشنهاد شد عیبیی نداشت ولی از روی همین بودجه اجمالی می‌بیند و آن وقت هیچ نظر مجلس در بودجه تفصیلی نیفتاده که بداند چیست و در هر صورت نه وقت برای رسیدگی بودجه ۱۳۰۶ مانده و نه برای ۱۳۰۷۸ حالا اگر مقصود این است که همان طور که آقایان می‌گویند در بودجه ۱۳۰۷ یعنی برای بودجه ۱۳۰۶ وقت ضیق است و باید ماه اسفند را فوراً تصویب کرد که این ماده واحده ماخذد یک دوازدهم ماه و سال ۱۳۰۷ که می‌فرمایند نشود و در این شرط در اینجا قید شود و اگر هر آینه می‌خواهند در ماه فروردین ۱۳۰۷ یک دوازدهم بگیرند همین بودجه تفصیلی که برای ۱۳۰۶ از طرف کمیسون تنظیم شده همین را بیاورند در مجلس و مورد بحث قرار بدهند و در مجلس تصویب شود وقت هم که داریم آن وقت اگر خواستند یک دوازدهم بگیرند از روی همین بودجهٔ تفصیلی که برای ۱۳۰۶ مرتب شده دریافت دارند و این اساس بودجهٔ سال آینده بشود و الّا گر حقیقت مراد این است که این ماده واحده بگذرد و باز بیایند و یک دوازدهم یک دوازدهم از روی همین بودجه اجمالی بخواهند این بسیار از طریق مشروطیت دور است. یکی از آقایان وقتی گفتیم مملکت یک نقشه می‌خواهد گفتند باید این صحبت‌ها را در کمیسیون بودجه خ جدید کرد بنده معتقدم که در مجلس وقتی صحبت می‌کنیم یا در کمیسیون وقتی صحبت می‌کنیم مجلس باید اصرار کند که حکم کمیسیون بودجه در حکم مجلس نیست و به عقیده بنده در تاریخ یک مملکتی و ملتی مراحی پیش می‌آید که باید در تاریخ یک مملکتی و ملتی مراحلی پیش می‌آید که باید قدم به قدم پیش برود و جنگ کند و مبارزه کند و حقوق خودش را به دست بیاورد. ما در یک مرحلهٔ تاریخی هستیم. (جنگ مجلس با کمیسیون بودجه و این را هم بنده ابداً

بدون این که ذره نظر کم ارادتی به اعضا محترم کمیسیون بودجه داشته باشیم عرض می‌کنم که آقایان همه‌شان علاقمند هستند و تقدیر می‌کنم عملیاتشان را ولی برای بنده که خارج هستیم با یک وکیل دیگر که خارج است مجلس باید موافقت کند که او هم حق خودش را بگیرد یعنی یک بار باید بودجه تفصیلی توی مجلس بحث بشود. و مطرح شود. اگر حالا ضیق وقت است خیلی خوب پس بهتر این است بودجه تفصیلی بعد از گذشتن این ماده مطرح شور شود که دوازدهم‌های بعد روی همین زمینه باشد در هر حال باید اقلاً این قدر التفات داشته باشند که فروردین را روی یک دوازدهم یک دوازدهم سال قبل تصویب بکنند و اقلاً روی بودجه تفصیلی سال ۱۳۰۶ باشد که کمیسیون مرتب کرده است.

وزیر مالیه- بنده خیلی تقدیس می‌کنم نظر آقای تقی‌زاده را که دشمن دوازدهم هستند و بدترین چیزها هم دوازدهم است. و اولین چیزی که بنظر دولت بد است همین دوازدهم‌ها است و به نظر مجلس هم بد است بنده هم امیدوارم که انشاءالله خود أقای تقی‌زاده این تجربه را بکنند و اما می‌خواهم منطق پیشنهاد ایشان را اجازه بدهند عرض کنم که بنده نفهمیدم. این پیشنهادی که فرمودند بنده نفهمیدم. می‌فرمایند که ما این ماده را تصویب کنیم اما بگوییم و قید کنیم که این ماخذ یک دوازدهم نشود این یعنی چه؟ یعنی آقا تصدیق می‌فرمایند که مجلس یک دوازدهم رای بدهد اما از روی این مأخذ ندهد اولاً چرا و ثانیاً از روی چه مأخذ بدهد پس شما می‌خواهید مجلس را مقید کنید به این که دوازدهم را تصویب نکند این یک نوع تعهدی است اخلاقی و قولی که می‌خواهید اینجا از همکاران خودتان بگیرید که دیگر به دوازدهم رأی ندهند اما این را نباید این جا فکر کرد آن هم به صورت تبصره این کار را خودتان می‌توانید بکنید شما که خودتان عضو کمیسیون بودجه ۱۳۰۷ هستید بودجه‌های تفصیلی ۱۳۰۷ را ما به شما تقیدم می‌کنیم و شما سعی کنید خیلی هم آسان است زحمتش را کمیسیون بودجه ۱۳۰۶ کشیده است سعی کنید زودتر از کمیسیون بگذرانید و بیاورید به مجلس و تمام وقت مجلس را هم مصروف این کار بکنید که زودتر بگذرد أقایان همه این تصمیم را بگیرند ما هم موافقیم اما این که فرمودید ما در یک موقع تاریخی هستیم و جنگ مجلس است با کمیسیون بودجه به عقیده بنده این طور نیست ما در موقع تاریخی هستیم و ولی از جهت دیگر و از حیث دیگر جنگ اصلاح با عاداتی که در این مملکت به مرور ایام ایجاد شده است و برطرف کردن آنها زحمت دارد و وضعیات مملکت‌ها یک وضعیاتی نبوده است که بتواند آن طور که باید و شاید بودجه‌اش را به موقع خودش بیاورد طرز کار کردن ما یک طوری نیست که وقتی یک بودجه به مجلس می‌آید بسرعت بگذرد خیر تشکیلات در مملکت‌ها ناقص است و ناتمام است و بودجه‌نویسی که دولت باشد و بودجه تصویب کنی مجلس باشد همه و هر دو در زحمتند تصدیق بفرمایند هر بودجه که در کمیسیون بودجه تصویب می‌شود چقدر زحمت برای آقایان دارد و چقدر زحمت و مرارت برای ما دارد. باید قلم به قلم جز معجزه از قلم شش تومانی هفت تومانی و هشت تومانی و شانزده تومانی با آن مدیر کل گرفته همه اینها مورد بحث و تدقیق و مذاکره و گفتگو واقع شود .. ولی تصدیق بفرمایید که هیچ وقت و در هیچ کجای دنیا در بودجه این طور بحث نمی‌کنند شما که خودتان در ممالک خارجه بوده‌اید و دیده‌اید در بودجه روی تشکیلات است و روی آن قوانینی است که گذشته است و یک بودجه خیلی بزرگ همیشه خیلی وقت کمی را صرف می‌کند یا رد می‌شود یا تصویب می‌شود و این همه مباحثات در ممالک دیگر روی اقلام بودجه‌ها نمی‌کنند بلکه بیشتر این صحبت‌ها در بودجه در موضوع سیاست عمومی بودجه است و در موضع تشکیلات مملکتی است و در موقعی است که دولت در مجلس در مسائل اساسی و سیاست عمومی مملکت و تشکیلات بحث

می‌کنند و الّا هیچ شما شنیده‌اید که در سر زیاد بودن حقوق یک ثبات یا کم بودن حقوق یک منشی حرف بزنند؟! البته نه ولی ما این گرفتاری‌ها را داریم و حقیقتاً این مبارزه را که می‌کنیم مبارزه اصلاح است با این عاداتی که ایجاد شده است و این مبارزه خوب مبارزه است و بهترین راهش هم همین است که الآن داریم می‌کنیم.

تقی‌زاده ـ مقصود از پیشنهاد بنده این است که بودجه ۱۳۰۶ دوباره مطرح بشود نه ۱۳۰۷

نائب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای تقی‌زاده آقایانی که موافق قیام فرمایند.

(عده قلیلی برخاستند)

نائب رئیس ـ تصویب نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی:

(این قسم قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم که جلسه را ختم فرمایید.

فیروزآبادی ـ تقریباً شب داخل در ساعت ۸ شده و تقریباً ماده هم یک طوری شده که شاید امشب نگذرد و دو ساعت دیگر هم طول خواهد کشید و وقت هم می‌گذرد این است که بنده پیشنهاد کردم جلسه ختم شود انشاالله در اول جلسه آتیه این مطلب مطرح شود که اشخاص هم حاضر باشند برای رأی دادن و گذراندن مطلب در هر حال خوب است که حالا جلسه را ختم کنیم.

نائب رئیس ـ با ختم جلسه مخالفی نیست؟

(گفتند خیر)

نائب رئیس ـ جلسه ختم می‌شود جلسه آتیه شب یکشنبه دستور هم بقیه دستور امشب

(مجلس هفت ساعت و ده دقیقه از شب گذشته ختم شد)