مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ آبان ۱۲۸۶ نشست ۱۸۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ آبان ۱۲۸۶ نشست ۱۸۳
مذاکرات روز شنبه ۲۵ رمضان ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز پنجشنبه ۲۳ را آقا میرزا طاهر قرائت کردند.
آقا میرزا فضلعلی آقا – این ژاندارمها که اینجا معطل شده‌اند تکلیفشان چیست؟
رئیس- لایحه نوشته‌اند قرائت می‌شود قرائت شد مشعر بر این که:
- در کمال عجز و افتخار عرض می‌کنیم بموجب اصل صد و هفتم قانون اساسی حقوق و شئون نظامی بدون قانون گرفته نمی‌شود از روی چه قانون لواءالسلطنه منفصل و سهراب خان خائن منصوب گردید یکی از خیانتهای او این که در خصوص حقوق ژاندارم که با آن افتضاح گرفته شد نپرداخته حقوق سیصد و شصت و شش نفر را گرفته در حالیکه ۱۷۴ نفر بودند.
رئیس- طرف مقابل ایشان هم همین طور.
آقا سید مهدی – سابقا در انجمن عرایض هر هفته ده پاکت از سیستان می‌آمد هر یک ضد یکدیگر بود مقصود این است که تحقیق شود حق باکدام است.
آقا میرزا علینقی – در اینکه سهراب خان از صاحب منصبان تربیت شده است و همه او را قبول دارند گفتند نصف از این هم صحیح نیست پس همانطور که آقا سید مهدی گفته باید رجوع شود و تحقیق شود.
آقا سید حسین – این عریضه کاری بکم و زیاد ندارد نوشته است که مواجب از برای سیصد وشصت و شش نفر گرفته است و نداده است این را باید تحقیق کرد اگر صحیح است که باید نگذاشت و مجازات داد دیگر اینکه علی محمد خان که سالها خدمت کرده چرا او را اخراج کرده‌اند.
حاجی معین التجار – ما کابینه صحیح داریم اینکارها راجع به مجلس نیست کار وزارت جنگ است چرا اوقات مجلس باید تضییع شود.
رئیس- صحیح است ولی کاری که بمن رجوع شد گمان می‌کنند که من مضایقه دارم در صورتیکه چنین نیست کار وزارتخانه‌ها را باید بخودشان رجوع نمود ولی حالا که رجوع شده بطور استثناء این کار را هم تمام کنید تا بعد هر چه برسد رجوع بوزارت خانه‌ها شود اگر اصلاح نشد به مجلس رجوع کند حالا این کار را باید رجوع کرد بوزارت جنگ یا وزارت داخله.
آقا میرزا سید علینقی – در حقیقت این ایراد کرده است بر ما که چرا شخصی بی جهت معزول شده است و چرا شخصی بی جهت منصوب شده است اگر اینطور باشد خیلی از این طور کارها را معمول داشته‌اند.
آقا سید حسین – مقصود این است شخصی را که با تقصیر معزول کرده‌اند دوباره چرا او را منصوب کردند.
رئیس- راجع می‌شود به وزارت داخله محاکمه شود معلوم گردد.
وکیل الرعایا- در آن کاغذ نوشته شده بود که بچه قانون لواءالسلطنه را معزول کردند که چرا این طور شده است پس حق مجلس است که رسیدگی کند.
آقا میرعماد – اغلب گفتگو می‌شود که نباید اینکارها رجوع به مجلس شود این صحیح است ولی در صورتی که شما ادارات صحیح داشته باشید در بدو تأسیس سایر پارلمانها ملاحظه نمایید که چه میکرده‌اند اگر مجلس هم رسیدگی ننماید پس کجا بروند.
رئیس- صحیح است باید باندازه مجلس مداخله نماید وحالا هم یک اندازه وزارتخانها ترتیبی حاصل کرده و نمی‌شود بجزئیات رسیدگی نمود.
وکیل التجار – این که امورات وزارت خانه‌ها مرتب نمی‌شود برای اینست که مجلس در کار آنها دخالت می‌کند واز اینجا دو ضرر وارد می‌شود یکی اینکه ولایات اغتشاش می‌شود و ادارات از کار می‌افتند و دیگر این که مجلس از کار خود باز می‌ماند من امروز مخصوصا هم خود را مصروف داشته‌ام باین که به مجلس اعلام نمایم مادامی که متظلمین از تمام وزارت خانه ها مایوس نشده‌اند به مجلس نیایند رجوع نمایند مجلس هم نباید اینگونه کارها را بپذیرد بعضی که دسترسی دارند می‌آیند و سفارش نامه می‌گیرند بعضی که دسترسی ندارند بیرون دادو فریاد می‌کنند باید طوری بشود که وزارتخانه‌ها مرتب بشود و مردم آسوده گردند.
آقا سید حسین – حالا که اطمینان بوزارتخانه‌ها دارید خوب است که معاون معین کنند همه روزه در مجلس باشد.
رئیس- شما میگویید معاون هر روز بیاید مگر می‌شود که معاون هر روزه اینجا باشد.
احسن الدوله – لابد هر صحبتی که در اینجا می‌شود راجع بیکی از وزارتخانه‌ها است.
رئیس- باید جمع کرد بین قول آقا میرعمادو وکیل التجار و باید این عرایض را کم کرد کم هم شده است.
اسدالله میرزا – ایران در گرداب هلاکت است از یک طرف ارومیه آنطور از یک طرف استرآباد قتل وغارت می‌شود همه حیرانند که ایران از این گرداب چطور نجات می‌یابد با این وضع ترتیب عوض این که فکری بکنیم اوقات مجلس را صرف می‌کنیم باین که چهار نفر این جا شکایت از یکی می‌کنند مجلس همین قدر باید رسیدگی نماید که این مسئله راجع بکجا است رجوع نماید والا به هر کس که بر سر فعلی باشد چهار نفر از او شکایت دارند و چهار نفر هم راضی هستند.
آقا شیخ حسین – مطلب همان است که خود حضرت عالی فرمودید که این راجع شود بوزیر مسئول باقی آن زیاد است.
احسن الدوله – بنده عرض می‌کنم کارهای جزئی که در این شهر اتفاق می‌افتد این قدر طول می‌کشد واصلاح نمی‌شود وای بجاهای دیگر که دور است بنده عقیده‌ام این است که این امر راجع شود بوزارت جنگ که نصف باین صاحب منصب نصف بآن صاحب منصب سپرده شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – بدیهی است که کارها باید تفکیک شود که کار مجلس کدام است این کار ژاندارمها مربوط به مجلس نیست باید کارهای عمومی راجع به مجلس شود مثل کار استرآباد و غیره و بر فرض هم راج نشود خود مجلس حق دارد رسیدگی نماید از قراری که شنیده شد وزیر امور خارجه جواب مراسله سفارت انگلیس را در باب مساعده روس وانگلیس داده است لهذا خواهش می‌شود که مقرر شود وزیر امور خارجه فردا در مجلس حاضر شوند و توضیحات از بابت جواب مراسله بدهد دیگر اینکه قبل از رفتن بنده یک نفر از طرف دولت علیه برای مأموریت در مجلس صلح لاهه معین شد و جناب صمدخان ممتازالسلطنه رفت واز قراری که در روزنامه‌ها دیده‌ام در باب حکمیت اجباری بعضی چیزها نوشته‌اند که دانستن آن لازم است لابد نماینده دولت علیه هم اطلاعات خود را بوزارت امور خارجه داده است تشریف بیاورندکه توضیحات دراین باب هم بدهند.
رئیس- اخطار و اطلاع بوزارت امورخارجه داده می‌شود که بیایند و توضیحات آن دو مطلب را بدهند.
رئیس- گویا پیش از این گفتگو شد که محض تهسیل امر از برای هر یک از وزارتخانه‌ها کمیسیونی معین شود که کار آن وزارتخانه در آن کمیسیون بگذرد نمیدانم تصویب کردند یا خیر.
خیاط باشی- تصویب شده است اگر عده وکلا کافی باشد معین شود.
رئیس – اگر تصویب شده است بدانید که در هر صورت غیر از وقت انعقاد مجلس است چند کمیسیون باید معین شود یک کمیسیون برای عدلیه که باید درست تحقیق و دقت شود که خیلی مشکل است یکی هم برای وزارت امور خارجه یکی هم برای وزارت داخله یکی هم برای وزارت مالیه این چهار کمیسیون باید معین شود کمیسیون مالیه هست.
آقا میرزا سید علینقی – شما معین می‌فرمایید یا باید به رأی مجلس باشد؟
رئیس- باید به رأی مجلس باشد هر کس که بنظرشان می‌رسد بنویسند تا انتخاب شود.
اسدالله میرزا – باید ملاحظه کرد که صلاحیت داشته باشند خوب است که از برای وزارت داخله از وکلاء ولایات هم باشند.
رئیس- هر کس از برای کاری است البته باید ملاحظه شود که از هر کسی چه کاری ساخته است نه این که وجود کسی معطل باشد این وکلا حالا یکسال است که در این مجلس هستند البته بصیرت در امور پیدا کردند و یکسال دیگر هم که بگذرد هر یک قابل از برای کمیسیون وزارت خانه‌ها می‌شوند.
اسدالله میرزا – از برای اجزای کمیسیون غرض بنده این است که آدمهای صحیح انتخاب شوند که موافق آنکار باشند.
وکیل التجار – این انتخاب کمیسیون بسیار خوبست و کار مجلس هم خیلی کم می‌شود حال خوبست قدری سیر شود تا باقی مانده وکلا انتخاب شوند این هیئت یعنی خودم را عرض می‌کنم آنطوری که باید در امور وزارتخانه‌ها خبیر باشم نیستم دیگر اینکه کمیسیونها هر چه تصویب و تصحیح می‌نمایند به مجلس اظهار دارند که مجلس کما ینبغی مستحضر باشد.
رئیس- این دو مطلب که شما گفتید بسیار خوبست و منافات با گفته آقایان هم ندارد البته هر یک از وکلا برای کاری مناسبت دارند وانگهی حالا اکثر از اکثر کارها اطلاع حاصل کرده‌اند راپورت کمیسیون هم صحیح است باید همه وقت راپورت اعمال خود را به مجلس بدهند که تمام امور از مجلس جریان پیدا نماید ولی اینکه کمیسیون عرایض راپورت خود را نمی‌دهد بواسطه زیادی و مکررات است.
آقا میرزا ابوالحسن خان – این ترتیب کمیسیون صحیح است ولی انتخاب این وکلا که حق خود مجلس است جهت تأخیرش چیست هر وکیلی که خودش استعفا داد بموجب نظامنامه مجلس حق تجدید انتخاب را دارد پس چرا تأخیر می‌شود.
رئیس- این مسئله صحیح است هیچ مانعی ندارد انشاءالله روز سه شنبه دیگر. یک کاغذی آن روز که من نبودم خوانده شده بود که وزیر نظام برای ریاست قشون نرود و نوشته شد باو که نرود او هم حاضر شد که نرود ولی یک چیزی نوشته دراین باب وگفتند که خوانده شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – بنده هم نبودم آیا مجلس حقدارد که بگوید وزیر نظام نرود مستقیماً حق ندارد که باو بنویسد باید بوزارت جنگ نوشته شود.
وکیل الرعایا- مجلس صحبتی نکرد از انجمن خراسان نوشته بودند که بچه قانون باذن وزارت جنگ می‌رود یا سرخود می‌رود معلوم شود مجلس هم چیزی نگفت که نرود.
رئیس- حالا چه باید کرد؟
گفته شد رجوع بوزارت جنگ شود.
حاج سیدعبدالحسین شهشهانی – انجمن خراسانیان نوشته که بدون اجازه می‌رود یا با اجازه.
آقا میرزا ابوالحسن خان – وکیل هر چه شنیده است باید بگوید حق دارد ولی باید رجوع به وزیر مسئول شود.
آقا میرزا سید عیلنقی – کرمانشاهیها از رفتن حاجی سیف الدوله خیلی شکایت کردند.
رئیس – بوزیر داخله رجوع شده است اصلاح خواهد شد.
آقا سید حسین – سئوالی شده بود در باب آن پولی که بقشون داده شده است که به افراد رسیده است یا خیر جواب چه شد؟
رئیس- هنوز پاکت را باز نکرده‌ام گویا افراد را فرستاده‌اند.
آقا سید حسین – یکی دیگر در باب آن اظهاری که دیروز وکیل التجار از بابت رقعه مؤیدالدوله کرده‌اند چه شد؟
وکیل التجار – عین آن رقعه را از راه برگردانده‌اند باز نمایید (رقعه حکومت را باز نمودند).
آقا میرزا ابوالحسن خان – این مسئله توضیحات می‌خواهد.
وکیل التجار – این شخص عارض بوده جواب پاکت خود را از حکومت گرفته خواست به آصف‌الدوله برساند چون در مجلس صحبت شده نرسانده من فرستادم آوردند.
رئیس – قرائت شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – عقیده بنده اینست که قرائت نشود این پاکت از مؤیدالدوله است بعنوان آصف‌الدوله و حالا بدست وکیل التجار افتاده است. باید اول آنشخص طرف را حاضر کرد با حضور وکلاء تحقیق شده بعد قرائت شود کاغذ قرائت شد قریب باین مضمون:
- اگرچه در این موارد که بلیه عامه است تکلیفی برای حکومت و غیره نمی‌شود معین کرد البته تفصیل را عرض کرده‌اند مطلعید در آن صورت ایرادی بر کسی نیست و حضوراً خواهم عرض کرد.
رئیس- چون این مطلب در مجلس خوانده شد باید خودش را خواست تا توضیح بدهد.
سیدالحکما- در خصوص آن یک ماده قانون وزارت داخله خوبست بخوانید تمام شود.
رئیس- خوبست تمام کنید.
آقا میرزا علینقی – مسئله تلگراف خانه چه شد؟
رئیس- امشب قرار است که تمام شود.
آقا میرزا فضلعلی آقا – حاج محتشم السلطنه رفته است یا خیر؟
رئیس- مشغول تهیه و تدارک بودند فردا می‌روند.
آقا سیدحسین – آن مسئله را که ژاندارمها نوشته‌اند که حقوق سیصد و شصت و پنج نفر را گرفته و بصد و هفتادو چهار نفر داده‌اند باید رسیدگی کرد که چه شده است چون مالیه است حق مجلس است گفته شد که باید رجوع بوزارت جنگ شود.
(آن ماده که از نظامنامه وزارت داخله مانده بود قرائت شد).
تلگرافی از طرف حجت الاسلام آقای آخوند ملامحمد کاظم خراسانی بعنوان حجت الاسلام آقا سید عبدالله مجتهد رسیده بود از بابت طلب معمارها از مرحوم امین حضرت و اینکه رجوع بشرع شود و توصیه در حق اولاد و وارث آن مرحوم قرائت شد.
آقا سید مهدی – این مسئله که معمارها بخانه ایشان رفته‌اند اصلیت ندارد خود معمارها در خانه ایشان جمع شده وبعد رجوع به عدلیه شد و الان در عدلیه مطرح شده است.
آقا سید عبدالله مجتهد – خوب است همین جواب را بحضرت حجت الاسلام بدهند.
رئیس- خود حضرت عالی همین نحو جواب بدهید.
مجلس ختم شد.