لژیون خدمتگزاران بشر

مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

درگاه محمدرضا شاه پهلوی آریامهر تصمیم قانونی دایر به نام‌گذاری روز ۲۳ خرداد به نام روز لژیون خدمتگزاران بشر

قوانین نامگذاری و روزهای ویژه مصوب مجلس شورای ملی

شاهنشاه آریامهر در سازمان ملل متحد، اوتانت دبیرکل سازمان ملل (راست) و وزیر خارجه رومانی

تمبر دهمین سالگرد لژیون خدمتگزاران بشر

لژیون خدمتگزاران بشر - مجلس شورای ملی روز ۲۳ خرداد ماه، روزی که سخنرانی خردمندانه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر در بنیاد لژیون خدمتگزاران بشر در دانشگاه هاروارد ایراد شد را روز لژیون خدمتگزاران بشر (داوطلبان ملل متحد برای عمران و توسعه) نامید. پیشنهاد ارزنده شاهنشاه آریامهر به بنیاد سازمان داوخواهان (داوطلبان) ملل متحد (United Nations Volunteers) انجامید. نخستین دبیرکل سازمان داوخواهان ملل متحد از کشور ایران بود. سازمان مرکزی سازمان داوخواهان ملل متحد در نیویورک جای گرفت و در سال ۱۹۷۷ به ژنو و در سال ۱۹۹۶ به شهر بُن کشور آلمان جا به جا شد.

نخستین پروژه لژیون خدمتگزارن بشر در فرخنده زادروز شاهنشاه آریامهر از سوی ۲۰ تن از هموندان این سازمان در دو گروه درمانی و بهداشتی و گروه بررسی در دهستان « جم و ریز » پیاده شد.

در روز ۲۳ خرداد ماه ۱۳۴۷ برابر با ۱۳ ژوئن ۱۹۶۸ اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سخنرانی تاریخی خود در دانشگاه هاروارد بنیاد لژیون خدمتگزاران بشر را پیشنهاد فرمودند که مورد توجه جهانیان قرارگرفت. دانشگاه هاروارد درجه دکترای حقوق این دانشگاه را در آیین باشکوهی به شاهنشاه آریامهر پیشکش کرد. آنگاه شاهنشاه در میان ابراز شور و هیجان باشندگان شنل و کلاه ویژه دانشگاه را بر تن کردند و پشت تریبون قرارگرفتند و سخنان خود را آغاز کردند و برگه‌ای زرین بر تاریخ سرافرازی‌های بشری افزودند. سخنان شاهنشاه شش بار به سبب کف زدن‌های پیوسته باشندگان قطع شد. شاهنشاه آریامهر در سخنان تاریخی خود در دانشگاه هاروارد فرمودند:

... ستمگری‌ها، محرومیت‌ها، تبعیض‌ها، فقر، گرسنگی، و نادانی و بیسوادی، ریشه‌های بیماری جامعه امروز دنیا است.... امروزه صدها میلیون مرد و زن، کودک و سالخورده در شمال و جنوب و شرق و غرب جهان دیده به راه دارند تا مگر کسانی از راه محبت در از میان برداشتن دردهای آنها بکوشند، با توجه بدین واقعیت، من امروز پیشنهاد می‌کنم که سپاهی به نام "لژیون خدمتگزاران بشر" بوجود آید که در آن افرادی از هر کشور، هر طبقه، هر نژاد، هر مذهب، هر جنس، هر سن، در هر وضع اجتماعی و اقتصادی، فقط با این وجه اشتراک که قسمتی از عمر خود را وقف خدمتگزاری به نوع انسان کنند شرکت داشته باشند، و چون خواه ناخواه وجود مرکزی برای اداره کلی چنین نیرویی لازم است از این لحاظ فقط به سازمان ملل متحد یعنی سازمانی که به صورت بین المللی و بشری به وجود آمده است وابسته باشند. ...

کمیسیون اقتصادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه دولت شاهنشاهی ایران درباره بنیاد لژیون خدمتگزاران بشر که پیشنهاد آن از سوی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران داده شده بود را به رای کشورهای هموند سازمان ملل متحد گذاشت و با اکثریت رای کشورهای هموند آن را تصویب کرد. این اندیشه بزرگ شاهنشاه ایران در دسامبر ۱۹۶۸ برابر آذر ماه ۱۳۴۷ مورد بررسی سازمان ملل متحد قرارگرفت و در کوتاه زمانی پس از بررسی‌های مالی و اداری، اساسنامه بنیاد چنین سازمانی در بیست و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد. در ایران این پیشنهاد بزرگ و خردمندانه شاهنشاه آریامهر با شور بی همانندی روبرو شد و در اندک زمانی بیش از ۴۰٫۰۰۰ تن داوخواه خدمت در لژیون خدمتگزاران بشر شدند. مجلس شورای ملی روز ۲۳ خرداد ماه را روز لژیون خدمتگزاران بشر نام نهاد.

نمایندگان شوروی و امریکا و دیگر نمایندگان کشورهایی که به قطعنامه رای " آری " داده بودند در سخنانی که ایراد کردند، پیشنهاد شاهنشاه ایران را ستایش نمودند. برای نخستین بار چنین قطعنامه‌ای در سازمان ملل متحد به تصویب رسید که به عقیده همه محافل سیاسی تنها شخصیت شاهنشاه و حسن نیت ژرف معظم‌له در دادن این پیشنهاد بود که آن را به انجام رساند، نماینده امریکا پس از پایان نشست کمیسیون اقتصادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: " این پیروزی از آن شاهنشاه ایران است و جای خوشوقتی است که در تاریخ سازمان ملل متحد این خدمت بزرگ بشری به نام اعلیحضرت همایونی محمدرضا شاه پهلوی ثبت شد."

در نشست سنای آمریکا سناتور بیکر، سناتور ایالت تنسی در سخنان بلند بالای خود از شخصیت جهانی شاهنشاه، یکی از بزرگترین رهبران جهان آزاد را ستود و پیشرفت‌های کشور ایران را به رهبری شاهنشاه آریامهر ستایش کرد. سناتور بیکر به سخنرانی تاریخی شاهنشاه آریامهر در دانشگاه هاروارد اشاره نمود و گفت باید بخش‌های گوناگون بیانات شاهنشاه که از هر سو ازرنده و مهم است در کمیسیون‌ها گوناگون دولتی و ملی بررسی شود و برنامه‌هایی برای اجرای آنها ریخته شود، زیرا که سخنان شاهنشاه ایران در دانشگاه هاروارد تنها یک سخنرانی نیست بلکه این بیانات کتاب فشرده‌ای است که در راهبرد ملت‌ها به سوی خوشبختی بسیار کارآست. به باور بسیاری از آگاهان آنچه اهمیت فراوان دارد آن است که این دگرگونی شگفت انگیز و پایه‌ای، در چارچوب یک جامعه آزاد و دموکراتیک انجام یافته است. کارهای انقلابی در جامعه ایران و دستاوردهای درخشان آن، بدون از میان رفتن همبستگی‌های اجتماعی و یا ارزش‌های تاریخی و سنت‌های ملی فرجام یافته است. اکنون در ایران رشد اقتصادی افزایش شتابان داشته است و درآمد سرانه مردم کشور سه برابر شده است در برنامه پنج ساله پسین ایران پیش بینی شده است که درآمد سرانه نزدیک به یک سوم افزایش یابد و رشد تولید ناخالص حتی بیش از پنجاه درسد افزایش یافت. در پایان سناتور بیکر کپی از سخنان شاهنشاه ایران را در دانشگاه هاروارد به سنای آمریکا داد و درخواست کرد که سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در صورت جلسه مذاکرات سنای آمریکا نگاهداری شود.

سازمان ملل متحد قطعنامه ۱۳۵۳ به تاریخ ۲ اوت ۱۹۶۸

پیشنهاد شاهنشاه آریامهر به فرم قطعنامه از سوی دولت شاهنشاهی ایران به کمیسیون اقتصادی مجمع عمومی داده شد که از سوی مهدی وکیل نماینده ایران در سازمان ملل خوانده شد:

مجمع عمومی سازمان ملل متحد ضمن یادآوری قطعنامه شماره ۱۳۵۳ مورخ دوم اوت ۱۹۶۸ شورای اقتصادی و اجتماعی که در آن تایید شده است شور و هیجان جوانان همه کشورها در علاقه ایشان به صلح و عدالت می‌تواند در تحقق ایده‌آل‌ها و آرمان‌های سازمان ملل متحد به ویژه از دیدگاه گسترش اقتصادی و اجتماعی و حقوق بشر نقش مهمی ایفا کند و نیز ضمن یادآوری قطعنامه کمیسیون توسعه اجتماعی که در مقیاس جهانی توصیه می‌کند که به پیشنهادهای مربوط به توسعه و ترویج راه‌های شرکت عمومی در فعالیت‌های عمرانی و مشارکت فعال گروه‌های همه جوامع حق تقدم داده شود معتقد شده است که سازمان ملل متحد می‌تواند به طور جدی به آرزوی اشخاص و به ویژه جوانان بدون توجه به کشور، طبقه، نژاد، مذهب، مرد یا زن بودن، سطح اقتصادی و وضع اجتماعی در مورد اختصاص دوره معینی از زندگی خود برای هدف‌های توسعه و عمران پاسخ دهد و وسایل مثبتی برای دگرگون ساختن علاقمندی ایشان به سرنوشت هم نوعان به یک قدرت کارآی اقتصادی و پیشرفت اجتماعی در سراسر دنیا فراهم آورده.

بدین وسیله مجمع عمومی سازمان ملل متحد از شورای اقتصادی و اجتماعی درخواست می‌کند امکان تاسیس گروه خدمتگزاران بشر را مورد بررسی قراردهد و دست‌آوردهای این بررسی‌ها را در گزارش سالانه کمیسیون به مجمع سازمان ملل و احتمالا به بیست و چهارمین اجلاسیه مجمع عمومی بدهد.

مهدی وکیل پس از خواندن قطعنامه در سخنان خود دیدگاه‌های بلند شاهنشاه را درباره بنیان لژیون خدمتگزاران بشر را در چارچوب گفتگوهای سازمان ملل متحد روشن ساخت و گفت:

کشور من در زمره سایر ممالک راه‌هایی یافته است که با بهره‌برداری از آنها از خود گذشتگی و روح پر از کشش جوانان خود را در خدمت پیشرفت و عمران ملی قرار می‌دهد. شاهنشاه ایران در سخنان خود در دانشگاه هاروارد برای نخستین بار دیدگاه‌هایی را که اینک من بازمی‌نمایم (توضیح می‌دهم) پیشنهاد فرمودند.

شاهنشاه ایران از بینان سه سازمان مهم در ایران سخن راندند که می‌توان آنها را با نام گروهی « سپاهیان انقلاب سپید ایران » شناخت. این سپاه‌ها از آن دسته از مشمولین خدمت زیر پرچم هستند که خدمات ملی خود را در سپاه دانش و سپاه بهداشت و سپاه ترویج و آبادانی انجام می‌دهند. جوانان ایران اینک در روستاهای کشور خدمت می‌کنند و به باسواد کردن بیسوادان و به بهبود خدمات بهداشتی یاری می‌نمایند و در کار بازسازی بنای کشور شرکت می‌جویند. دست‌آورد کوشش‌های ایشان سود چشمگیری است که از آنِ مردم ایران شده است، یکی از این سازمان‌ها سپاه دانش است که سرفرازی شناسایی بین‌المللی را به دست آورده است.

شاهنشاه ایران خواستار گسترش این گونه خدمات بر اساس اصل داوطلبی در شعاعی گسترده‌تر و فراتر از افق‌های ملی گشتند. شاهنشاه پیشنهاد کردند که این سازمان در مقیاس جهانی و برابر با آرمان‌های بشری و زیر سرپرستی یک سازمان بین‌المللی باشد.

سپاه داوطلبان زیر رهبری سازمان ملل متحد گذاشته خواهد شد. این سپاه می‌تواند به دست دبیرکل سازمان ملل متحد و زیر دیدوری و بازرسی مستقیم مجمع عمومی و یا غیرمستقیم از سوی شورای اقتصادی و اجتماعی اداره شود.

برخی از کشورها دارای منابع انسانی مازاد بر نیاز خود هستند که می‌توان در کاری که در پیش ماست از آنها بهره‌برداری کرد، در جایی که کشورهای دیگری هستند که هنوز ار دیدگاه نیروی انسانی مورد نیاز خود در تنگی می‌باشند. در بررسی‌های کمیسیون باید این نکته مورد توجه باشد که لازم است فرصت‌های کافی برای استفاده از افراد آموزش دیده در رشته مربوطه بوجود آید، کمبود فرصت تا میزان زیادی در فرار مغزها و افراد شایسته که کمیسیون نگرانی خود را از آن ابراز داشته تاثیر دارد.وجود یک سپاه بین المللی از داوطلبان زیر رهبری سازمان ملل متحد ممکن است بتواند به جریان منظم تر منابع انسانی بر پایه تقدم نیازمندی‌ها یاری رساند و سرانجام یکی از عناصر مهم این پژوهش‌ها و بررسی‌ها مسلما مسله هزینه‌ها و چگونگی فراهم ساختن این هزینه‌های است. یکی از امکاناتی که من آرزو دارم مورد توجه قرارگیرد امکان مالیات بندی داوطلبانه بر خود می‌باشد و پیشنهادی است که معمولا در گفتگوهای مربوط به مسایل مالی سازمان ملل متحد به آن اشاره شده است. این سرچشمه نهفته (منبع بالقوه) پول برای هدف‌های بین المللی به عقیده من در گذشته خیلی سرسری گرفته شده است در حالی که در مسایل عمرانی ما نباید سختگیری کنیم - رشته‌های حساس جوانمردی بشری وقتی پای مصالح و نیازهای فوری انسانی درپیش باشد خیلی خوب برانگیخته می‌شود و سود بسیار ببار می‌آورد.

آغاز خدمت لژیون خدمتگزاران بشر

روز چهارم آبان ماه ۱۳۴۹ همزمان با بیست و پنجمین سالگرد بنیان سازمان ملل متحد و به فرخندگی زادروز شاهنشاه آریامهر نخستین گروه آزمایشی داوخواهان (داوطلب) ایرانی برای خدمت در لژیون بشر در جنوب کشور در آیینی برای گرفتن پروانه از شاهنشاه آریامهر برای آغاز اجرای نخستین پروژه لژیون گرد آمدند. اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی در این آیین فرمان شاهنشاه برای آغاز خدمات لژیون را به آگاهی سرپرست دفتر مرکزی لژیون رساند. بر پایه این پروژه ۲۰ تن از هموندان داوخواه لژیون خدمتگزاران بشر برای برآورده ساختن آرمان‌های عالی لژیون رهسپار دهستان « جم - و - ریز » خواهند شد. وزیر دربار شاهنشاهی در دیدار با نخستین گروه داوخواهان گفت:

بیست و پنجمین سالروز تاسیس سازمان ملل متحد در حقیقت بیست و پنجمین سالروز حمایت شاهنشاه و ملت ایران از این سازمان بزرگ بین المللی است. اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر همواره از توانایی بالقوه سازمان ملل متحد در تامین صلح، عدالت و پیشرفت که امسال شعار اصلی جشن‌های یادبود سازمان ملل متحد است واقف بوده‌اند و اتکا به این سازمان و تقویت آن را مطمئن‌ترین راه نیل به آرمان‌های بشری دانسته‌اند. از این رو بود که برای ترویج آرمان‌های ملل متحد در ایران و جلب حمایت آگاهانه ملت ایران از اصول و مقاصد سازمان ملل بیست و دو سال پیش امر به تاسیس جمعیت ایرانی طرفداران ملل متحد فرمودند و خود شخصا ریاست عالیه آن را پذیرفتند و بدینسان با حمایت و توجه شخصی این جمعیت را یکی از قدیمی‌ترین و صائب‌ترین جمعیت‌های ملی طرفدار ملل متحد ساختند. شاهنشاه آریامهر منشور ملل متحد را منشور آزادی و سعادت ملت‌ها دانسته‌اند و بارها ایمان و وفاداری کشور خویش را که به نفع افکار و جهان بینی یک پارچگی جوامع انسانی بوده است نسبت به این اعلامیه بیان فرموده‌اند. تاثیر کامل ملت ایران در مفاد اعلامیه جهانی حقوقی بشر نیز سابقه تاریخی و طولانی دارد چنانکه شاهنشاه فرموده‌اند:

قرن‌ها پیش از این که چنین اعلامیه‌ای به صورت کنونی آن صادر شود، ایران عملا در رعایت روح و مفاد آن اقدام کرده بود و شاید برای نخستین بار در تاریخ جهان اصل احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را به جای اصل زور و قدرت اساس حکومت قرارداد و بدین ترتیب تحولی عمیق در اصل حکومت پدیدآورد که بهترین تحلیل از آن را در کتب آسانی می‌توان یافت.

شاهنشاه ما به اصل همکاری جهانی برای حل مسایل اقتصادی، اجتماعی، انسانی و فرهنگی بین المللی که در منشور ملل متحد آمده است همواره بذل توجه فرموده‌اند و آن را موثرترین راه حل مسایل کلی جهان دانسته‌اند. اعتقاد معظم له بر این است که دموکراسی سیاسی بدون دموکراسی اقتصادی برای تامین حقوق واقعی افراد و اجتماع کافی نیست. به اتکای این توجهات و عنایات همکاری فنی سازمان ملل متحد با ایران سابقه‌ای طولانی و افتخارآمیز دارد. ایران در طی بیست و پنج سالی که از عمر سازمان ملل متحد می‌گذرد از همکاری سازمان‌هایی که در واقع اعضای خانواده بزرگ این سازمان هستند در زمینه‌های بهداشتی، کشاورزی، صنعتی، علمی، آموزشی، فرهنگی، مالی و بازرگانی به بهترین وجهی استفاده کرده است. طبیعی است عمران آبادی هر کشور اصولا وظیفه افراد ملت همان کشور است فقط به ابتکار و همت افراد یک ملت رفاه و آسایشی بیشتر از طریق توسعه اقتصادی میسر خواهد بود. ملت ایران در سایه انقلاب شاه و ملت که از ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ راه را برای رشد سریع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران هموار کرد گام‌های بلندی برداشته است. سپاه‌های انقلاب بوجود آمد تا نیروی پرشور و پرآرزوی جوانان به سازنده‌ترین وجهی علیه فقر، جهل و بیماری به پیکار پردازد. این ابتکار بزرگ ایران مورد توجه جهانیان واقع شد.

امروز به میمنت تقارن بیست و پنجمین سالگرد تشکیل سازمان ملل متحد و به میمنت مولود مسعود همایونی با آغاز این خدمت ارزنده انسانی که داوطلبان ایرانی با الهام از شاهنشاه ایران آغاز می‌کنند اینجا دور هم جمع شده‌ایم تا به اقتضای موقع به سپاس خدمات و همکاری‌های صمیمانه سازمان ملل متحد یک قطعه نشان مرحمتی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر را به آقای نسیم شالون نماینده مقیم برنامه عمران ملل متحد به نمایندگی خانواده ملل متحد در ایران تسلیم داریم و به اغتنام این فرصت اجازه مبارک ملوکانه را که برای اجرای نخستین طرح لژیون شرفصدور یافته است به آقای رسول پرویزی سرپرست دفتر مرکزی لژیون ابلاغ کنم.

پس از آن دبیر لژیون خدمتگزاران بشر درباره کارهای این سازمان چنین گفت:

نخستین طرح لژیون خدمتگزاران بشر به وسیله بیست تن از اعضای این سازمان در دو گروه درمانی و بهداشتی و مطالعاتی در دهستان جم و ریز پیاده خواهد شد. اعضای گروه درمانی و بهداشتی عبارتند از: دکتر نصرت اله فیض پور، دکتر فرج اله رازی، مهر انگیز صدیقی ، دکتر ابوالفضل سرکشیک، خانم عظمی معزی، خانم پوراندخت پزشک، دکتر محمدعلی هاشم زاده، محمدعلی هاشم زاده، مهندس خدایاربخش، مصعود زرکش، غلامعلی ملکوتی، غلامرضا مهدوی، احمد حاجیعلی عسگری، یداله عسگری، منوچهر منصوری، دکتر زرعلایی، عباداله قدیمی

نام اعضای گروه مطالعاتی به این شرح است: توفیق غفوری، دکتر علی امینی، انور ایزدی، مهندس رحمانی، دکتر فروهر نورماه، مهدی سهروردی، هما بیهقی، خسرو برهانیان.

نامبردگان که از باشندگان در این آیین بودندابلاغ‌های خود را از وزیر دربار دریافت داشتند.

بن‌مایه‌ها

‎