قانون پروتکل الحاقی در تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و شوروی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
قانون پروتکل الحاقی به موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ دوم‌دسامبر ۱۹۴۵ برابر یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی‌سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان - مصوب ۱۳۴۹٫۹.۱۵
ماده واحده - پروتکل الحاقی به موافقتنامه راجع به حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ دوم دسامبر۱۹۵۴ برابر با یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی‌ارس و سد انحرافی میل و مغان مشتمل بر یک مقدمه و ده ماده و دو نقشه ضمیمه که در تاریخ هفده اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ برابر با هفتم مه ۱۹۷۰ بین‌نمایندگان مختار ایران و شوروی در مسکو به امضاء رسیده است تصویب و اجازه مبادله اسناد تصویب آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن پروتکل ضمیمه پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه ۱۳۴۹٫۸.۲۵ در جلسه روز یکشنبه پانزدهم آذر‌ماه یک هزار و سیصد و چهل و نه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
نایب رییس مجلس شورای ملی - دکتر جواد سعید
[z]پروتکل الحاقی به موافقتنامه راجع به حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ دوم دسامبر ۱۹۵۴ برابر‌یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد‌انحرافی میل و مغان.
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران و هیأت‌رییسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی.
با تمایل به تحکیم و توسعه روابط دوستانه و حسن همجواری موجود بین دو دولت و نظر به اینکه با احداث سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و‌مغان بر اساس موافقتنامه اقتصادی و فنی مورخ ۵ مرداد ماه ۱۳۴۲ برابر ۲۷ ژوئیه ۱۹۶۳ قسمتی از مرز دولتین در طول دریاچه‌های متشکل در پشت‌سدهای ارس در زیر آب قرار می‌گیرد - به منظور تسهیل در امر بهره‌برداری از تأسیسات و منابع دریاچه‌های فوق و سهولت تشخیص خط مرز با رعایت‌کامل حقوق و منافع طرفین تصمیم به انعقاد این پروتکل گرفتند و نمایندگان مختار خود را به قرار زیر تعیین نمودند:
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
تیمسار سپهبد امان‌الله جهانبانی سناتور
هیأت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
آقای ویکتور سیمیونویچ کازلوف وزیر مختار
نامبردگان پس از مبادله اختیارنامه‌های خود که در کمال صحت و اعتبار بود نسبت به مراتب زیر موافقت نمودند:
ماده اول - طرفین متعاهدین با در نظر گرفتن تساوی حقوق یکدیگر در امر بهره‌برداری از منابع دریاچه سد مخزنی ارس و دریاچه سد انحرافی میل و‌مغان و سهولت استفاده از آب و رعایت کامل تساوی مساحت اراضی که در نتیجه تعیین خط مرز جدید از سرزمین یک طرف به سرزمین طرف دیگر‌انتقال می‌یابد خط مرز جدید را در دریاچه‌های فوق به شرح مذکور در مواد ۲ و ۳ این پروتکل تعیین نمودند.
ماده دوم - ترتیب عبور خط جدید مرز بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ناحیه دریاچه سد مخزنی ارس واقع بین علائم مرزی شماره۷٫۲ و شماره ۱۸ که موقعیت این نقاط در اسناد علامتگذاری سالهای ۱۳۳۴ ۱۳۳۵ شمسی برابر با سالهای (۱۹۵۵ - ۱۹۵۶) تعیین شده است به شرح‌زیر می‌باشد:
خط مرز از علامت مرزی شماره ۷٫۲ تا نقطه موقت تغییر جهت شماره ۱ که در هشتصد و شصت متری جنوب علامت مرزی طرف ایران به شماره۱۲٫۳ واقع گردیده است با مرز تعیین و تثبیت شده سالهای ۱۳۳۴ - ۱۳۳۵ شمسی برابر با سالهای ۱۹۵۵ - ۱۹۵۶ میلادی منطبق بوده و از نقطه شماره۱ موقت تا سد ارس خط مرز به صورت خطوط مستقیم با نقاط تغییر جهت خواهد بود.
۱ - از نقطه موقت شماره ۱ - مرز به صورت خط مستقیم به طرف شمال عبور نموده و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۲ که در دویست و هشتاد‌متری شمال علامت مرزی طرف ایران به شماره ۱۲٫۳ واقع است ادامه می‌یابد. فاصله بین نقاط موقت ۱ و ۲ تقریباً یک هزار و یکصد و بیست متر‌است.
۲ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۲ به صورت خط مستقیم به طرف شرق تا نقطه تغییر جهت موقت شماره ۳ که در هشتصد و سی متری شمال شرقی‌علامت مرزی طرف ایران به شماره ۱۲٫۳ واقع شده است کشیده می‌شود. فاصله بین نقاط موقت ۲ و ۳ تقریباً هفتصد و هشتاد متر است.
۳ - از نقطه موقت شماره ۳ خط مرز به طرف جنوب شرقی به صورت خط مستقیم عبور نموده و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۴ واقع در نهصد و‌پنجاه متری شمال علامت مرزی طرف شوروی به شماره ۱۲٫۴ منتهی می‌گردد. فاصله بین نقاط موقت ۳ و ۴ تقریباً هفتصد و هشتاد متر است.
۴ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۴ به صورت خط مستقیم به طرف جنوب متمایل و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۵ واقع در یک هزار و سیصد و‌هفتاد متری غرب علامت مرزی طرف شوروی به شماره ۱۳ می‌رسد. فاصله بین نقاط موقت ۴ و ۵ تقریباً یک هزار و سیصد و پنجاه متر است.
۵ - از نقطه موقت شماره ۵ خط مرز به صورت خط مستقیم به طرف شرق منحرف و تا نقطه تغییر جهت موقت شماره ۶ که در یک هزار متری جنوب‌غربی علامت مرزی شماره ۱۳٫۱ طرف شوروی واقع گردیده است منتهی می‌شود. فاصله بین نقاط موقت ۵ و ۶ تقریباً دو هزار و سیصد و سی متر‌است.
۶ - از نقطه موقت شماره ۶ خط مرز به صورت خط مستقیم به طرف شمال شرقی متمایل و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۷ واقع در سی و پنج‌متری جنوب علامت مرزی طرف شوروی به شماره ۱۳٫۱ منتهی می‌گردد.
فاصله بین نقاط موقت ۶ و ۷ تقریباً نهصد و هشتاد متر است.
۷ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۷ به طرف جنوب شرقی به صورت خط مستقیم ادامه یافته و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۸ که در ششصد و‌پنجاه متری غرب علامت مرزی شماره ۱۳٫۲ طرف شوروی واقع شده است منتهی می‌شود.
فاصله بین نقاط موقت ۷ و ۸ تقریباً یک هزار و پانصد متر است.
۸ - از نقطه موقت شماره ۸ خط مرز به طرف جنوب شرقی به صورت مستقیم عبور و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۹ واقع در چهار صد متری‌شرق علامت مرزی شماره ۱۴٫۱ طرف ایران منتهی می‌شود. فاصله بین نقاط موقت ۸ و ۹ تقریباً پنج هزار و چهار صد و سی و پنج متر است.
۹ - از نقطه موقت شماره ۹ خط مرز به طور مستقیم به طرف شمال شرقی منحرف و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۱۰ واقع در نهصد و نود متری‌جنوب شرقی علامت مرزی شماره ۱۵ طرف ایران منتهی می‌گردد.
فاصله بین نقاط موقت ۹ و ۱۰ تقریباً دو هزار و پانصد و هشتاد متر است.
۱۰ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۱۰ به صورت خط مستقیم به طرف جنوب شرقی متمایل و تا نقطه تغییر جهت موقت شماره ۱۱ واقع در دویست‌متری جنوب علامت مرزی شماره ۱۶ طرف ایران منتهی می‌گردد. فاصله بین نقاط موقت ۱۰ و ۱۱ تقریباً سه هزار و سیصد و هفتاد متر است.
۱۱ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۱۱ به صورت خط مستقیم به طرف مشرق تا نقطه تغییر جهت موقت شماره ۱۲ واقع در ششصد و هفتاد متری‌جنوب شرقی علامت مرزی شماره ۱۶ طرف شوروی منتهی می‌شود. فاصله بین نقاط موقت ۱۱ و ۱۲ تقریباً پانصد و پنجاه متر است.
۱۲ - از نقطه موقت شماره ۱۲ مرز به صورت خط مستقیم به طرف جنوب شرقی منحرف و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۱۳ واقع در یکصد و‌پنجاه متری جنوب علامت مرزی طرف شوروی به شماره ۱۸ منتهی می‌گردد. فاصله بین نقاط موقت ۱۲ و ۱۳ تقریباً نه هزار و نهصد و بیست و پنج متر‌است.
۱۳ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۱۳ به صورت خط مستقیم به طرف جنوب متمایل و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۱۴ که در محل تقاطع محور‌سد با مرز تعیین و تثبیت شده سالهای ۱۳۳۴ - ۱۳۳۵ شمسی برابر سالهای ۱۹۵۵ - ۱۹۵۶ میلادی واقع شده است ختم می‌شود. فاصله بین نقاط‌موقت ۱۳ و ۱۴ تقریباً دویست و پنجاه متر است.
۱۴ - طول خط مرز جدید در این قسمت از میله مرزی شماره ۷٫۲ تا سد مخزنی ارس بر اساس محاسبات روی نقشه به مقیاس ۲۵۰۰۰ : ۱ - تقریباً‌شصت و شش کیلومتر می‌باشد.
ماده سوم - ترتیب عبور خط جدید مرز بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ناحیه دریاچه سد انحرافی میل و مغان واقع در حوالی‌علامت مرزی شماره ۵۱ که موقعیت این نقطه در اسناد علامتگذاری سالهای ۱۳۳۴ - ۱۳۳۵ (۱۹۵۵ - ۱۹۵۶) تعیین شده است به صورت خطوط‌مستقیم بدین شرح می‌باشد:
۱ - خط مرز از نقطه تغییر جهت موقت شماره ۱ واقع در روی خطوط مرز تعیین و تثبیت شده سالهای ۱۳۳۴ - ۱۳۳۵ شمسی برابر با سالهای ۱۹۵۵ -۱۹۵۶ میلادی و در یک هزار و سیصد و سی متری جنوب علامت مرزی طرف شوروی به شماره ۵۱ شروع و تا نقطه تغییر جهت موقت شماره ۲ واقع‌در سیصد و هفتاد و پنج متری شرق علامت مرزی طرف شوروی به شماره ۵۱ در جهت شمال شرقی به صورت خط مستقیم منتهی می‌گردد. فاصله بین‌نقاط موقت ۱ و ۲ تقریباً یک هزار و چهار صد متر است.
۲ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۲ به صورت خط مستقیم به طرف شرق ادامه یافته و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۳ که در وسط ابتدای دو‌بازوی مسیر آب قرار گرفته است منتهی می‌شود. فاصله بین نقاط موقت ۲ و ۳ تقریباً یک هزار و سی متر است.
۳ - خط مرز از نقطه موقت شماره ۳ به صورت خط مستقیم در جهت شمال شرقی ادامه یافته و به نقطه تغییر جهت موقت شماره ۴ واقع در تقاطع‌محور سد با خط مرز تعیین و تثبیت شده در سالهای ۱۳۳۴ - ۱۳۳۵ شمسی برابر با سالهای ۱۹۵۵ - ۱۹۵۶ میلادی که در وسط سد خواهد بود - ختم‌می‌گردد. فاصله بین نقاط موقت ۳ و ۴ تقریباً هفتصد متر است.
۴ - طول خط جدید مرز در این قسمت از نقطه موقت شماره ۱ تا نقطه موقت شماره ۴ بر اساس محاسبات روی نقشه به مقیاس ۲۵۰۰۰ : ۱ - تقریباً ۳کیلومتر و یکصد و سی متر می‌باشد.
ماده چهارم - خط جدید مرز در دریاچه سد مخزنی ارس و دریاچه سد انحرافی میل و مغان و نقاط تغییر جهت طبق نقشه به مقیاس ۲۵۰۰۰ : ۱ - که‌ضمیمه لاینفک این پروتکل می‌باشد - روی زمین پیاده خواهد شد.
>نقشه: دوره ۲۲ - جلد ۱۰ - صفحه ۵۳۶۳ الی ۵۳۶۴< خط جدید مرز و نقاط تغییر جهت آن به وسیله علائم مرزی مشخص می‌گردد.
ماده پنجم - ۱ - طرفین متعاهدین موافقت دارند کمیسیون مشترک ایران و شوروی به منظور پیاده نمودن خط جدید مرز بین ایران و اتحاد جماهیر‌شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان به روی زمین و تهیه پروتکل شرح عبور خط مرز و ضمائم‌مربوطه و آماده ساختن اشکال و مشخصات علائم مرزی و مبادرت به نصب آن تشکیل یابد.
۲ - هر گاه هنگام پیاده نمودن نقاط علائم مرزی توسط کمیسیون مشترک مذکور و نصب آن وضع سطح‌الارضی و علل فنی و مقتضیات محلی ایجاب‌نماید که بعضی اصلاحات مختصر در محل نصب علائم و خط مرز به عمل آید - این اصلاحات بر اساس تساوی مساحت اراضی مورد تعویض و‌رعایت کامل منافع طرفین صورت خواهد گرفت و در پروتکل شرح عبور خط جدید مرز قید خواهد شد.
۳ - پروتکل شرح عبور خط جدید مرز بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و‌مغان و ضمائم آن پس از تصویب طرفین متعاهدین به مرحله اجراء در خواهد آمد.
ماده ششم - طرفین متعاهدین تفاهم دارند که تعیین خط جدید مرز در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان مانع استفاده‌متساوی طرفین از منابع رود ارس و دسترسی به تأسیسات هیدروتکنیکی سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان که در مواد ۴ و ۵ موافقتنامه‌اقتصادی و فنی مورخ ۵ مرداد ماه ۱۳۴۲ برابر ۲۷ ژوئیه ۱۹۶۳ منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی‌پیش‌بینی شده است نخواهد بود.
ماده هفتم - در صورتی که سطح دریاچه‌های احداثی پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان به تدریج در اثر رسوبات تقلیل یابد و یا در‌صورتی که دریاچه‌های مزبور به نحوی از انحاء از بین برود یا غیر قابل استفاده شود - مرز دولتین در قسمتهای مزبور اصولاً منصف‌المیاه شعبه اصلی‌رودخانه ارس در مسیر طبیعی جدید آن خواهد بود و در این صورت طرفین نسبت به عبور خط مرز در حداقل مدت با توجه به اصل دسترسی مساوی‌به رودخانه ارس و با رعایت علامتگذاری سالهای ۱۳۳۴ - ۱۳۳۵ شمسی برابر سالهای ۱۹۵۵ - ۱۹۵۶ میلادی و حفظ موازنه سطح ارضی که احتمالاً‌مورد معاوضه قرار گیرد و همچنین ملاحظات اقتصادی مربوطه با یکدیگر مشاوره و توافق خواهند نمود.
ماده هشتم - پروتکل حاضر جزء لاینفک موافقتنامه بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی راجع به حل مسائل مرزی و مالی مورخ ۱۱ آذر۱۳۳۳ برابر دوم دسامبر ۱۹۵۴ می‌باشد.
ماده نهم - پروتکل حاضر به تصویب خواهد رسید و از روز مبادله اسناد تصویب که حتی‌المقدور در اسرع وقت در تهران انجام خواهد گرفت به موقع‌اجراء گذاشته می‌شود.
ماده دهم - این پروتکل در دو نسخه و هر نسخه به زبانهای فارسی و روسی تنظیم شده و هر دو متن دارای اعتبار متساوی می‌باشد.
بنا به مراتب - نمایندگان مختار طرفین پروتکل حاضر را امضاء و به مهر خود ممهور نمودند.
مسکو - به تاریخ هفدهم اردیبهشت ۱۳۴۹ مطابق هفتم مه ۱۹۷۰
از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران سپهبد امان‌الله جهانبانی
از طرف هیأت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی وزیر مختار و. س. کازلف
پروتکل فوق مشتمل بر یک مقدمه و ده ماده و دو نقشه ضمیمه منضم به قانون پروتکل الحاقی به موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین ایران و اتحاد‌جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ دوم دسامبر ۱۹۵۴ برابر یازدهم آذر ماه ۱۳۳۳ در مورد تعیین و تثبیت مرز جدید بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی‌سوسیالیستی در دریاچه‌های پشت سد مخزنی ارس و سد انحرافی میل و مغان می‌باشد.
نایب رییس مجلس شورای ملی - دکتر جواد سعید