قانون واگذاری حق انحصاری هواپیمایی به موسسه هواپیمایی یونکرس
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
قانون واگذاری حق انحصاری هواپیمایی به موسسه هواپیمایی یونکرس - مصوب ۲۰ بهمن ماه ۱۳۰۴ شمسی
ماده اول - مجلس شورای ملی حق انحصاری هواپیمایی را در سه خط ذیل برای مدت پنج سال از تاریخ تصویب و امضاء و مبادله این قرارداد به‌مؤسسه هواپیمایی (یونکرس) واگذار می‌کند که بلافاصله خطوط ذیل را برقرار نماید:
- تهران بندر پهلوی - تهران بندر بوشهر - تهران قره‌تو.
تبصره - کمپانی یونکرس متعهد می‌شود که خطوط مذکوره را تا یک ماه بعد از امضای قرارداد دائر کند و اگر تا موعد مزبور دائر ننماید سه هزارتومان بلاعوض به دولت ایران بپردازد و دولت ایران در آن صورت حق خواهد داشت این قرارداد را فسخ نماید.
ماده دوم - مؤسسه هواپیمایی یونکرس متعهد می‌شود که خطوط پستی هوایی در ماده اول را به خطوط پستی هوایی اروپا متصل نماید و مکلف‌است که لااقل در ظرف سه ماه اول یکی از خطوط فوق را به خط پستی هوایی اروپا مرتبط سازد.
ماده سوم - دولت ایران از ماه بهمن ۱۳۰۵ تا مدت ۱۸ ماه برای پرواز در سه خط فوق از قرار هر میل (کیلومتر) سه قران به عنوان کمک خرج به‌مؤسسه یونکرس خواهد پرداخت و بعد از انقضای هیجده ماه دولت ایران کمک خرج مزبور را قطع می‌نماید.
ماده چهارم - مؤسسه یونکرس متعهد می‌شود در هر هفته در هر یک از خطوط معینه در ماده اول پست دولتی را که کمتر از هفتاد و پنج سنگ (۷۵کیلوگرم) نخواهد بود ایاباً و ذهاباً حمل نماید.
ماده پنجم - در تمام مدت کنترات کلیه اضافه نرخ پستی که از محمولات پستی هوایی اخذ خواهد شد پس از وضع مخارج اداری آن به مؤسسه‌یونکرس واگذار می‌شود ولی در صورتی که عایدات مزبوره از ماهی دو هزار تومان تجاوز کند مازاد آن پرداخت نخواهد گردید و هر گاه از دو هزار تومان‌کمتر باشد مؤسسه یونکرس حق مطالبه زیادتر از آن نخواهد داشت.
ماده ششم - تعیین تعرفه کرایه و شرایط مسافرت و محمولات و همچنین تعیین نرخ اضافی پستی منوط به نظریات وزارت پست و تلگراف وتصویب دولت خواهد بود و طیارات پستی یونکرس در شهرهایی که سر راه است و وزارت پست و تلگراف معین می‌نماید فرود آمده و صعود خواهدنمود.
ماده هفتم - طیارات یونکرس و سایر لوازم آن که برای حمل پست ضرورت دارد به استثنای بنزین و مواد دهنی از پرداخت حقوق گمرکی معاف‌خواهد بود.
ماده هشتم - مؤسسه هواپیمایی یونکرس علاوه بر تعهدات فوق مراتب ذیل را نیز متعهد می‌گردد:
- الف - واگذاری وسائل فنی و مستخدمین خود در عوض نقدی عادلانه به وزارت جنگ در مواقع جنگ یا انقلابات داخلی.
- ب - در هر ماه یک محل خالی - در هر یک از خطوط - مجاناً به اختیار وزارت پست و تلگراف خواهد گذاشت.
- ج - تأسیس یک باب مدرسه فنی هواپیمایی و آوردن طیارات تعلیمی برای تعلیم و تربیت طیاره‌چی و مکانیکچی ایرانی.
- د - پذیرفتن لااقل دو نفر شاگرد ایرانی به خرج مؤسسه یونکرس متناوباً از طرف دولت
برای تحصیل اطلاعات و معلومات لازمه در کلیه شعب‌هوانوردی خود.
- ه - تأسیس یک کارخانه هواپیمایی بزرگ برای تعمیرات لازمه طیارات در تهران و کارخانه‌های کوچکتری در سایر نقاط مهمه هواپیمایی ایران.
- و - تأسیس یک شرکت هواپیمایی ایرانی مطابق قوانین ایران.
- ز - در صورتی که دولت بخواهد مؤسسه یونکرس متقبل می‌گردد که با شرایطی که از حدود شرایط این قرارداد تجاوز نکند موافق دستور دولت‌خطوط ذیل را دائر و برای اداره این امر طیاره‌چی و مکانیکچی ایرانی به قدر کفایت تعلیم و تربیت نماید:
- تهران مازندران - تهران تبریز - تهران مشهد - بوشهر محمره - دزفول اصفهان - یزد کرمان - کرمان دزداب - کرمانشاه سلطان‌آباد - اصفهان پهلوی -بندرجز گنبد قابوس - بجنورد مشهد - دزداب تهران - سلطان‌آباد بروجرد - تبریز جلفا - تبریز به سرحد ترکیه - مشهد به سر حد ترکستان - مشهد به‌سر حد افغانستان تهران همدان کردستان.
- ح - به کار انداختن چندین دستگاه از طیارات بزرگ سه‌موتوره در تمام مدت امتیاز و لااقل در صورت لزوم یکی از آنها را بلافاصله پس از تصویب‌و مبادله این قرارداد.
- ط - در صورتی که دولت ایران مایل باشد که نقشه‌برداری مملکت به وسیله طیارات صورت گیرد مؤسسه یونکرس متعهد است که بر طبق قراردادمخصوص وسایل فنی و متخصصین و طیارات مخصوص خود را که جهت این کار خواهد خواست به اختیار دولت واگذار نماید و فقط مخارج خالص‌آن را از روی صورت و قبوض دریافت دارد.
- ی - و نیز مؤسسه یونکرس متعهد است که خط پستی هوایی چین را که در نظر گرفته‌است از طریق ایران (یعنی از مشهد تهران و تبریز) قرار دهد.
ماده نهم - انتقال این امتیاز به هر نحوی از انحاء بدون تصویب مجلس شورای ملی به شخص یا به شرکت دیگری یا دولتی ممنوع و موجب الغاءاین امتیاز خواهد بود.
ماده دهم - وزارتخانه‌های جنگ و مالیه و پست و تلگراف هر یک در حدود وظایف خود مأمور اجرای این قانون خواهند بود.
ماده یازدهم - دولت موظف است در قرارداد با کمپانی یونکرس تفتیش طیارات را در موقع ورود به ایران و خروج از آن منظور دارد.
ماده دوازدهم - در موقع بروز اختلاف در مواد این قانون مسئله به حکمیت سه نفر که دو نفر آن یکی از طرف دولت و یکی از طرف کمپانی معین وحکم ثالث مرضی‌الطرفین یا به قرعه معین خواهد شد رجوع می‌شود.
این قانون که مشتمل بر دوازده ماده‌است در جلسه بیستم بهمن ماه یک هزار و سیصد و چهار شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - سید محمد تدین