قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه
| تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره آموزش و آموزش عالی | تصمیم‌های مجلس | مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم |
قانون مربوط به محصلین ایرانی در خارجه - مصوب ۲۳ تیر ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و ۱۵ تیر ۱۳۳۶ مجلس سنا
ماده ۱ - از تاریخ تصویب این قانون اعزام محصل به خارجه با کمک مالی دولت از طریق مسابقه خواهد بود مخارج تحصیل و اعاشه این محصلین‌از اعتبار مصوب بودجه وزارت فرهنگ پرداخت می‌شود این محصلین باید حداقل دارای گواهینامه دوره کامل متوسطه (اعم از دبیرستان یا مدارس‌متوسطه حرفه‌ای و فنی و کشاورزی) بوده زبان کشوری را که در آن تحصیل خواهند نمود به قدر کافی بدانند و بعلاوه نباید سن آنان از ۲۳ سال متجاوزباشد. در تعیین عده و رشته‌های تحصیلی به احتیاجات کشور باید توجه گردد و تحصیلات پزشکی و رشته‌های مختلف فنی و کشاورزی و علوم وتعلیم و تربیت مقدم قرار داده شود.
تبصره ۱ - در هر سال دانشجوی رتبه اول هر دانشکده در مرکز شهرستانها و دانشجوی رتبه اول دانشسرای عالی و هنرسرای عالی بدون مسابقه و رعایت شرایط سنی به هزینه دولت به خارجه اعزام می‌شوند عده این دانشجویان از هر دانشکده یک نفر از هریک از دانشسرای عالی و هنر سرای عالی یک نفر خواهدبود در دانشسرای عالی و دانشکده‌هایی که رشته‌های تحصیلی متعدد دارند انتخاب یک نفر از مابین فارغ‌التحصیلان رتبه اول رشته‌های مختلف با تصویب شورای دانشکده یا دانشسرای عالی و به معرفی رئیس دانشگاه خواهد بود.
تبصره ۲ - محصلینی که طبق این ماده و تبصره فوق و همچنین مواد دیگر این قانون از کمک دولت استفاده می‌کنند باید متعهد شوند که پس ازتکمیل تحصیلات لااقل به اندازه مدتی که از کمک دولت استفاده کرده‌اند در کشور ایران به کار بپردازند.
ماده ۲ - به محصلینی که در تاریخ تصویب این قانون در خارجه به تحصیل اشتغال داشته و به آنان کمکی به عنوان تفاوت قیمت ارز تحصیلی‌می‌شود از این پس خاتمه تحصیلات کمک هزینه تحصیلی پرداخت خواهد شد و مقدار ارزی که به قیمت فروش بانک ملی از طرف اولیاء آنان حواله‌می‌شود و همچنین شرایط مدت و چگونگی استفاده از کمک هزینه طبق مقررات مصوب هیأت وزیران تعیین می‌شود به نحوی که میزان کمک هزینه وارز مجموعاً برای اعاشه و حق تعلیم و همچنین جبران هزینه کتب و لوازم تحصیلی در کشوری که محصل مشغول تحصیل خواهد بود کافی باشد ولی‌به تدریج که این محصلین مراجعت و یا ترک تحصیل می‌نمایند اعتبارات مربوط به کمک هزینه آنها به مصرف اعزام محصلین طبق ماده یک خواهدرسید کمک مذکور در این ماده به همان میزانی است که قبل از تصویب این قانون پرداخته می‌شده.
ماده ۳ - به محصلینی که بخواهند به هزینه شخصی خود و بدون کمک مالی دولت برای تحصیل به خارجه بروند از طرف وزارت فرهنگ گذرنامه‌تحصیلی داده می‌شود این قبیل محصلین در تمام مدتی که منظماً به تحصیل اشتغال دارند با اجازه وزارت فرهنگ از ارز به نرخ فروش بانک ملی به‌میزانی که هیأت وزیران تعیین می‌نماید به مقداری که اعاشه و خرج تحصیل محصل در کشور مربوطه تأمین گردد استفاده خواهند نمود.
تبصره - صدور گذرنامه تحصیلی و همچنین رسیدگی به وضع محصلین از لحاظ نظام وظیفه در وزارت فرهنگ انجام خواهد شد. گذرنامه‌تحصیلی و گواهی سرپرستی برای مراجعت محصلینی که برای ایام تعطیل به ایران می‌آیند کافی می‌باشد.
ماده ۴ - به محصلینی که در تاریخ تصویب این قانون در خارجه مشغول تحصیل هستند در صورتی که دارای گذرنامه تحصیلی نباشند گذرنامه‌تحصیلی داده می‌شود و به آن عده که در یکی از رشته‌های مندرجه در ماده یک به تحصیلات عالیه مشغول باشند به شرط وجود اعتبار و در صورت‌احراز صلاحیت اخلاقی و تحصیلی و احتیاج اولیای محصل به میزان مقرره در ماده ۲ کمک هزینه تحصیلی ممکن است پرداخت شود.
ماده ۵ - وزارت فرهنگ مجاز است همه‌ساله تا میزان بیست درصد از عده‌ای را که طبق ماده ۱ اعزام می‌دارد از محصلین مشمول مواد ۲ و ۳ و ۴انتخاب نماید این محصلین بر طبق مقررات خاصی که به تصویب هیأت وزیران می‌رسد از میان بهترین محصلین ایرانی مقیم خارجه که از حیث اخلاق‌و تحصیلات صاحب امتیازات برجسته‌ای باشند انتخاب خواهند شد و در صورت تساوی شرایط کسانی که سابقه تحصیلات منظم بیشتر در خارجه‌دارند و بضاعت اولیای آنها کمتر است مقدم می‌باشند.
ماده ۶ - تمدید گذرنامه محصلین مقیم خارجه موکول به داشتن حسن اخلاق و تحصیل منظم می‌باشد وزارت فرهنگ می‌تواند از اولیاء محصلین‌در موقع اعزام آنان تعهدی در حدود هزینه وسائل مراجعت اخذ کند تا اگر از جهات اخلاقی و تحصیلی موجبات رضامندی فراهم نکنند با استفاده ازاین تعهد آنها را به ایران عودت دهد.
ماده ۷ - دولت موظف است از این تاریخ تا ده سال نقائص دانشکده‌های ایران را رفع کند و از آن تاریخ اعزام دانشجو را به خرج دولت به کسانی که‌تحصیلات عالیه خود را در ایران به اتمام رسانیده باشند محدود کند.
ماده ۸ - آیین‌نامه و مقررات اجرای این قانون به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۹ - قانون اعزام فارغ‌التحصیلان رتبه اول دانشکده‌ها و هنرسرای عالی به خارجه مصوب دی ماه ۱۳۳۳ و تبصره ۱۳ قانون متمم حقوق‌فرهنگیان مصوب آذر ماه ۱۳۳۳ و کلیه قوانینی که با مفاد این قانون مغایرت دارد در قسمتی که مغایر است از تاریخ تصویب این قانون لغو می‌گردد.
قانون فوق که مشتمل بر نه ماده و سه تبصره‌است در جلسه یکشنبه بیست و سوم تیر ماه یک هزار و سیصد و سی و شش به تصویب مجلس شورای‌ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
قانون بالا در جلسه ۱۳۳۶٫۴.۱۵ به تصویب مجلس سنا رسیده‌است.