قانون طرز اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور
| تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز | تصمیم‌های مجلس | مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری شانزدهم |
قانون طرز اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور - مصوب شب ۸ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰ مجلس شورای ملی و ۹ اردیبهشت ۱۳۳۰ مجلس سنا [۱]
ماده ۱
به منظور ترتیب اجرای قانون مورخ ۲۴ و ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ راجع به ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور هیأت مختلطی مرکب از پنج نفر از نمایندگان مجلس سنا و پنج نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی به انتخاب هر یک از مجلسین و وزیر دارایی وقت یا قائم‌مقام او تشکیل‌می‌شود.
ماده ۲
دولت مکلف است با نظارت هیات مختلط بلافاصله از شرکت سابق نفت انگلیس و ایران خلع ید کند و چنانچه شرکت برای تحویل فوری به عذر وجود ادعایی بر دولت متعذر شود دولت می‌تواند تا میزان بیست و پنج درصد از عایدات جاری نفت را پس از وضع مخارج بهره‌برداری برای‌تأمین مدعابه احتمالی شرکت در بانک ملی ایران یا بانک مرضی‌الطرفین دیگر ودیعه گذارد.
ماده ۳
دولت مکلف است با نظارت هیأت مختلط به مطالبات و دعاوی حقه دولت و همچنین به دعاوی حقه شرکت رسیدگی نموده نظریات‌خود را به مجلسین گزارش دهد که پس از تصویب مجلسین به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده ۴
چون از تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ که ملی شدن صنعت نفت به تصویب مجلس سنا نیز رسیده است کلیه درآمد نفت و محصولات نفتی حق مسلم ملت ایران است دولت مکلف است با نظارت هیأت مختلط به حساب شرکت رسیدگی کند و نیز هیأت مختلط باید از تاریخ اجرای این قانون‌تا تعیین هیأت عامله در امور بهره‌برداری دقیقاً نظارت نماید.
ماده ۵
هیأت مختلط باید هر چه زودتر اساسنامه شرکت ملی نفت را که در آن هیأت عامله و هیأت نظارتی از متخصصین پیش‌بینی شده باشد تهیه‌و برای تصویب به مجلسین پیشنهاد کند.
ماده ۶
برای تبدیل تدریجی متخصصین خارجی به متخصصین ایرانی هیأت مختلط مکلف است آیین‌نامه فرستادن عده‌ای محصل بطریق مسابقه‌در هر سال برای فراگرفتن رشته‌های مختلف معلومات و تجربیات مربوط به صنایع نفت به کشورهای خارج را تدوین و پس از تصویب هیأت وزیران به‌وسیله وزارت فرهنگ به موقع اجرا گذارد - مخارج تحصیل این محصلین از عواید نفت پرداخته خواهد شد.
ماده ۷
کلیه خریداران محصولات معادن انتزاعی از شرکت سابق نفت انگلیس و ایران هر مقدار نفتی را که از اول سال مسیحی ۱۹۴۸ تا تاریخ ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ (۲۰ مارس ۱۹۵۱) از آن شرکت سالیانه خریداری کرده‌اند می‌توانند از این به بعد به نرخ عادله بین‌المللی همان مقدار را سالیانه‌خریداری نمایند و برای مازاد آن مقادیر در صورت تساوی شرایط در خرید حق تقدم خواهند داشت.
ماده ۸
کلیه پیشنهادهای هیأت مختلط که برای تصویب مجلس شورای ملی تهیه و تقدیم مجلس خواهد شد به کمیسیون نفت ارجاع می‌گردد.
ماده ۹
هیأت مختلط باید در ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون به کار خود خاتمه دهد و گزارش عملیات خود را طبق ماده ۸ به مجلس‌تقدیم کند و در صورتی که احتیاج به تمدید مدت باشد با ذکر دلائل موجه درخواست تمدید نماید و تا زمانی که تمدید مدت به هر جهتی از جهات از‌تصویب مجلسین نگذشته است هیأت مختلط می‌تواند به کار خود ادامه دهد.
طرح قانونی بالا که مشتمل بر نه ماده است در جلسه شب یکشنبه هشتم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و سی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
طرح قانونی بالا در جلسه ۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰ به تصویب مجلس سنا رسیده است
نگاه کنید به
- مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ تیر ۱۳۳۰ نشست ۱۶۴ - دربرگیرنده: ۱- تصویب صورت‌مجلس ۲- قرائت دو فقره تلگراف واصله از شبستر و شیراز ۳- بیانات آقای نایب رئیس دایر به ابراز خرسندی از حسن جریان عمل جراحی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ۴- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر جلالی - گیو - صدر میر حسینی ۵- گزارش آقای اردلان راجع به اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت ۶- تقاضای تعقیب و طرح دو فقره لایحه قبلی به وسیله آقای معاون وزارت دارایی ۷- بقیه مداکره در طرح قانونی راجع به اسناد مکشوفه شرکت سابق نفت ۸- طرح گزارش راجع به اجازه استخدام افراد شهربانی ۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
- مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۰ امرداد ۱۳۳۰ نشست ۱۷۶ - دربرگیرنده: دربرگیرنده: ۱- تصویب صورت‌مجلس جلسات ۴ و ۸ امرداد ۱۳۳۰ ۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر بقائی - کشاورز صدر - حائری‌زاده ۳- قرائت و تقدیم گزارش هیات مختلط نظارت اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت به وسیله آقای دکتر معظمی ۴- ختم جلسه به عنوان تنفس
- مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ امرداد ۱۳۳۰ نشست ۱۷۷ - دربرگیرنده: ۱- تصویب صورت‌مجلس ۲- بقیه مذاکره و تصویب گزارش راجع به اجازه دو میلیارد ریال قرضه ملی ۳- بیانات آقای نخست‌وزیر دایر به تقاضای عدم تعطیل جلسات و گزارش امور نفت ۴- معرفی آقای امیرعلائی به سمت وزارت کشور به وسیله آقای نخست‌وزیر ۵- بیانات آقای محمدعلی مسعودی به عنوان ماده ۱۶۹ آیین‌نامه ۶- مذاکره راجع به تعطیل جلسات مجلس و عدم تصویب تعطیل تا آخر امرداد ۷- طرح گزارش هشت میلیون ریال اعتبار جهت مخارج ساختمان آرامگاه و جشن هزاره ابوعلی سینا ۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
منبع
- ↑ مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم، ۲۰ بهمن ماه ۱۳۲۸ - ۲۹ بهمن ماه ۱۳۳۰ ، چاپخانه مجلس، ص. ۱۵ - ۱۶