قانون راجع به اطاق‌های تجارت
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
قانون راجع به اتاقهای تجارت - مصوب ۱۰ مهر ماه ۱۳۰۹
ماده ۱ - تأسیس اتاقهای تجارت در مراکز تجارتی مهم مملکت بر حسب تقاضای تجار محل و پیشنهاد وزارت اقتصاد ملی به تصویب دولت واقع‌می‌شود.
ماده ۲ - عده اعضای اتاق تجارت به تعیین وزارت اقتصاد ملی بر حسب اهمیت هر محل از شش تا پانزده نفر است.
ماده ۳ - عضویت اتاق تجارت افتخاری است.
ماده ۴ - مدت عضویت اعضاء اتاق تجارت سه سال است و هر سال یک ثلث اعضاء تجدید می‌شود - در بدو تأسیس اتاق تجارت اعضایی که درآخر سال اول و سال دوم باید خارج شوند به حکم قرعه تعیین خواهند شد.
ماده ۵ - انتخابات اعضاء اتاق تجارت اعم از اینکه کلاً واقع شود یا بعضاً دو درجه‌است به ترتیبی که در مواد آتیه مقرر می‌گردد.
ماده ۶ - تجاری که بر حسب مقررات ماده ۹ حق انتخاب دارند معادل سه برابر عده لازمه از بین تجاری که موافق ماده ۱۰ واجد شرایط انتخاب‌شدن‌می‌باشند به رأی مخفی جمعی به اکثریت نسبی انتخاب می‌نمایند دولت از بین منتخبین اعضاء اتاق تجارت را تعیین خواهد نمود.
ماده ۷ - وزیر اقتصاد ملی یا نماینده او حق حضور در جلسات و شرکت در مذاکرات و تصمیمات اتاقهای تجارت را دارد در هر جلسه که وزیرحضور داشته باشد ریاست افتخاری را دارا خواهد بود.
ماده ۸ - هر اتاق تجارت می‌تواند به اندازه لزوم مستخدمین موظف از منشی و غیره داشته باشد مستخدمین مزبور ممکن است بر حسب تقاضای‌اتاق تجارت با موافقت نظر وزارت اقتصاد ملی از بین مستخدمین دولت در صورت موافقت نظر وزارتخانه‌های مربوطه آنها انتخاب شوند.
در حق انتخاب عضویت
ماده ۹ - تجار و شرکتها و مؤسسات تجارتی که حائز شرایط ذیل باشند می‌توانند در انتخاب اعضاء اتاق تجارت شرکت نمایند:
الف - اسم آنها در دفتر مالیات بر شرکتها و تجارت حوزه انتخابیه ثبت باشد.
ب - محکوم به ارتکاب جنحه و جنایت نباشند.
ج - متوقف و ورشکست به تقصیر نباشند و یا اگر سابقاً ورشکست شده‌اند مطابق قانون اعاده اعتبار نموده باشند.
د - تحت قیمومت نباشند.
ه - در حوزه اتاق تجارت مقیم باشند.
تبصره - هر شرکتی دارای یک رأی است که از طرف نماینده رسمی آن شرکت در هر حوزه انتخابیه اتاق تجارت که شعبه دارد داده خواهد شد وهیچ تاجری هم نمی‌تواند در تحت هیچ عنوانی بیش از یک رأی داشته باشد شرکتهای سهامی قانونی دارای دو رأی خواهند بود.
ماده ۱۰ - کسانی می‌توانند به عضویت اتاقهای تجارت انتخاب و تعیین شوند که دارای شرایط ذیل باشند:
الف - سن کمتر از سی سال نباشد.
ب - تبعه ایران باشد.
ج - در حوزه اتاق تجارت اقامت داشته باشد.
د - اسم آنها در دفتر مذکور در ماده ۱۳ ثبت باشد.
ه - محکوم به جنحه و جنایت نباشد.
و - ورشکست نباشند یا اگر هم سابقاً ورشکست شده‌اند مطابق قانون اعاده اعتبار کرده باشند.
ز - مدت پنج سال به نام خود تجارت کرده در موقع انتخاب نیز مشغول باشند.
ح - دارای جواز تجارت باشند.
ط - سواد خواندن و نوشتن فارسی را داشته باشند.
تبصره - نماینده رسمی هر تجارتخانه مشمول قید به نام خود نبوده و حق دارد انتخاب گردد.
ماده ۱۱ - تجار متوقف در مدت توقف از حق عضویت اتاقهای تجارت محروم می‌باشند. در ترتیب انتخابات
ماده ۱۲ - قبل از شروع به انتخابات اعضاء اتاق تجارت در هر محل کمیسیونی تحت ریاست حاکم مرکب از نمایندگان وزارت اقتصاد ملی و عدلیه‌و مالیه محل هر کدام یک نفر و پنج نفر از معاریف تجار محل تشکیل می‌شود و این کمیسیون با رعایت مفاد مقررات ماده ۹ اسامی تمامی تجار وشرکتهای محل را که حق انتخاب دارند تنظیم خواهد کرد.
ماده ۱۳ - اسامی تجار و شرکتها که به ترتیب فوق معین شده در دفتر مخصوص ثبت و قبل از شروع به انتخابات برای مدت پنج روز در چندین مرکزتجارتی به معرض مراجعه تجار گذارده می‌شود که اگر اسم کسی از قلم افتاده باشد یا اسم کسی که استحقاق رأی دادن ندارد در آن ثبت باشد بتوانند برآن اعتراض نمایند اعتراض باید کتبی و با امضاء باشد در صورتی که اعتراض‌کننده به تصمیم کمیسیون قانع نشود حق خواهد داشت به وزارت اقتصادملی مراجعه و شکایت کند و نظر وزارت اقتصاد ملی قاطع خواهد بود.
ماده ۱۴ - همین که دفتر مذکور در ماده ۱۳ تنظیم شد اعلانی از طرف حکومت محل منتشر می‌شود که حاوی مطالب ذیل خواهد بود:
۱ - محل و اوقاتی که تجار می‌توانند به مدلول ماده ۱۳ به دفتر سابق‌الذکر مراجعه نمایند.
۲ - ایام و محلی که برای گرفتن شکایات و رسیدگی به آنها بر طبق ماده ۱۵ مقرر می‌شود.
۳ - روز و محل و اوقات رأی دادن.
۴ - عده اشخاصی که باید انتخاب شوند.
ماده ۱۵ - پس از انقضای مدت مذکوره در ماده ۱۳ کمیسیون انتخابات به اعتراضات وارده رسیدگی کرده در ظرف پنج روز نظر خود را اتخاذ و برطبق آن دفتر اسامی را تصحیح خواهد کرد.
ماده ۱۶ - مدت اخذ آراء از پنج روز بیشتر نخواهد بود در این مدت تجاری که اسامی آنها در دفتر مذکوره در ماده ۱۵ ثبت است در اوقات و محل‌معین در اعلان مذکور در ماده ۱۴ حاضر شده پس از امضاء یا مهر دفتر در مقابل اسم خود رأی خود را در صندوق انتخابات خواهند انداخت.
ماده ۱۷ - پس از انقضای مدت اخذ آراء کمیسیون انتخابات در ظرف مدتی که زاید از ده روز نخواهد بود استخراج آراء نموده نتیجه انتخابات واسامی منتخبین را به وزارت اقتصاد ملی ارسال خواهد داشت.
ماده ۱۸ - مدت عملیات انتخابات از تاریخ اعلان انتخابات تا تاریخ اعلان اسامی اعضاء اتاق تجارت از دو ماه نباید تجاوز نماید.
ماده ۱۹ - از میان منتخبین درجه اول که به ترتیب مقررات فوق معین شده‌اند هیأت دولت اعضاء اتاق تجارت را در درجه دوم انتخاب و اسامی آنهارا اعلان خواهد کرد.
ماده ۲۰ - اعضایی که سه ماه بدون عذر موجه در جلسات رسمی اتاق تجارت حاضر نشوند با موافقت اتاق تجارت از طرف وزیر اقتصاد ملی‌مستعفی محسوب می‌شوند.
ماده ۲۱ - هر یک از اعضاء اتاق تجارت که به عنوان جنحه یا جنایت مورد تعقیب جزایی واقع شود تا ختم محاکمه موقتاً از حضور در جلسات‌اتاق تجارت محروم خواهد بود.
ماده ۲۲ - هر گاه عضوی به واسطه عملیات تجارتی یا اقدامات دیگری مورد عدم اعتماد واقع شود اتاق تجارت می‌تواند انفصال او را از عضویت ازوزارت اقتصاد ملی تقاضا نماید، لکن تقاضای اتاق تجارت و تصمیم وزارت اقتصاد ملی باید موجه و مدلل باشد.
ماده ۲۳ - در طی هر سال هر گاه به واسطه استعفاء یا فوت یا به مقتضای مواد ۲۱ و ۲۲ در اعضاء اتاق تجارت کسر پیدا شود هیأت دولت عوض اورا از منتخبین درجه اول همان سال تعیین خواهد نمود و مدت عضویت این اعضاء همان بقیه مدت عضویت اعضاء خارج شده خواهد بود.
ماده ۲۴ - کسانی که به واسطه انقضای مدت یا استعفا از عضویت اتاق تجارت خارج می‌شوند مجدداً قابل انتخاب خواهند بود.
وظایف اتاقهای تجارت
ماده ۲۵ - وظایف اتاقهای تجارت به قرار ذیل است:
۱ - تهیه و ارسال هر گونه نظریات و اطلاعات راجع به امور تجارتی و صنعتی که دولت تقاضا نماید.
۲ - اظهار نظر راجع به اوضاع تجارتی و صنعتی حوزه خود با ذکر وسائل اصلاح و توسعه آن و تقدیم راپورتهای جامع سالیانه راجع به جریان امورتجارتی حوزه و عملیات و محاسبات سالیانه خود به وزارت اقتصاد ملی.
۳ - اظهار نظر راجع به اصلاحاتی که باید در کلیه قوانین تجارتی به عمل آید مخصوصاً نسبت به تعرفه‌های گمرکی.
۴ - تأسیس دفتر اطلاعات و نشر مجلات و احصاییه‌های تجارتی.
۵ - تنظیم تعرفه اسامی تجار و مختصات تجارتی آنها.
۶ - مساعدت با دولت در پیشرفت اقدامات اقتصادی.
۷ - انجام وظایفی که به موجب نظامات یا قوانین علیحده از طرف دولت به عهده آنها واگذار می‌شود.
ماده ۲۶ - نظریات اتاقهای تجارت مخصوصاً راجع به مسائل ذیل لدی‌الاقتضاء از طرف وزارت اقتصاد ملی خواسته می‌شود:
۱ - در باب وضع یا تغییر و اصلاح قوانین مربوطه به تجارت و اقتصاد.
۲ - راجع به مسائل مربوطه به بورس و بانک و صرافی و دلالی و عمل بیمه و ترتیب دفاتر تجار و دلالها.
۳ - راجع به نمایشگاه‌های تجارتی.
۴ - قدغن موقتی از حمل و نقل امتعه به خارجه و از خارجه به داخله و اظهار نظر در تزیید و اصلاح صادرات.
۵ - اصلاح و ترقی وسائل حمل و نقل.
۶ - تهیه وسائل توسعه و اصلاح امور صنعتی.
۷ - امتیازات تجارتی.
ماده ۲۷ - رأی اتاقهای تجارت مشورتی و از لحاظ صلاح‌اندیشی است و دولت در اجرای تصمیمات اتاقهای تجارت همیشه مخیر می‌باشد مطالبی‌که دولت به آنها رجوع می‌کند اگر مربوط به منافع محلی است فقط به اتاق تجارت آن محل و اگر عام‌المنفعه‌است از تمام اتاقهای تجارت استشاره‌می‌شود.
ماده ۲۸ - بودجه اتاقهای تجارت از محل‌های ذیل تأمین می‌شود:
۱ - عوارضی که به نام اتاق تجارت از تجار گرفته خواهد شد و آن معادل است با صدی نیم مالیاتی که هر تاجر به عنوان جواز به دولت می‌دهد.
۲ - حق‌الزحمه‌ای که اتاقهای تجارت در مقابل انجام خدمات معینه با تصویب دولت اخذ می‌نمایند.
۳ - منافع مؤسساتی از قبیل مجله و امثال آن که اتاق تجارت تأسیس نماید.
۴ - وجوهی که اعضاء اتاق تجارت یا سایر تجار به طور دلخواه به اتاق تجارت می‌پردازند.
ماده ۲۹ - هر اتاق تجارت بودجه عایدات و مخارج خود را از حقوق اعضاء و اجزاء و کرایه محل و مخارج مؤسسات تابعه و غیره تنظیم نموده وپس از تصویب وزارت اقتصاد ملی اعلام و به موقع اجرا می‌گذارد.
ماده ۳۰ - اتاقهای تجارت می‌توانند پس از وضع مخارج مصوبه مازاد عایدات مختلفه خود را برای مخارج فوق‌العاده و پیش‌بینی نشده ذخیره‌نمایند. مواد مختلفه
ماده ۳۱ - اتاقهای تجارت به وسیله جراید یا لوایح و مجلات مخصوص به خود صورت کامل مذاکرات جلسات خویش و یا خلاصه از آن را برای‌اطلاع عامه منتشر می‌نمایند به علاوه در آخر هر سال و منتهی تا دو ماه از سال بعد گذشته راپورت عملیات و وضعیت بازار و صورت خلاصه عایدات ومخارج خود را نیز باید به اطلاع عموم برساند فقط مطالبی که از طرف دولت و یا خود اتاق تجارت مکتوم بودن آنها لازم دانسته شود انتشار نمی‌یابد.
ماده ۳۲ - ترتیب انتخاب هیأت‌رییسه و وظائف آنها، حضور و غیاب اعضاء و عده جلسات و غیره در ضمن نظامنامه مخصوص از طرف وزارت‌اقتصاد ملی تعیین خواهد شد.
ماده ۳۳ - اتاقهای تجارت می‌توانند در مسائلی که مربوط به وظایف آنها می‌شود برای کسب اطلاع مستقیماً با وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی رسماً‌مکاتبه نمایند لکن راپورتهای سالیانه اتاقهای تجارت و پیشنهاد و نظریات آنها نسبت به مسائل مختلفه اقتصادی و همچنین صورت جمع خرج آنهامنحصراً باید به وزارت اقتصاد ملی ارسال شود.
ماده ۳۴ - دولت می‌تواند بر حسب پیشنهاد وزارت اقتصاد ملی هر یک از اتاقهای تجارت را منحل نماید مشروط بر اینکه بلافاصله اعلان تجدیدانتخابات را منتشر و منتهی در ظرف سه ماه از تاریخ اعلان انحلال اتاق تجارت جدید را مفتوح سازد. در مدت انحلال هر یک از اتاقهای تجارت‌نگاهداری دفاتر و اثاثیه و دارایی اتاق مزبور به عهده وزارت اقتصاد ملی است.
ماده ۳۵ - وزارت اقتصاد ملی مأمور اجرای این قانون است. این قانون که مشتمل بر سی و پنج ماده‌است در جلسه دهم مهر ماه یک هزار و سیصد و نه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - دادگر
- پاورقی: مواد ۱ - ۴ - ۵ - ۶ و همچنین قسمت الف از ماده ۹ و تبصره ماده ۱۰ و قسمت
اول از ماده ۲۸ این قانون به موجب قانون ۱۵ اسفندماه ۱۳۱۰ نسخ و اصلاح شده‌است.