قانون خدمت نظام وظیفه عمومی
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری یازدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری یازدهم |
قانون خدمت نظام وظیفه - مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷
فهرست
فصل نخست - کلیات فصل دوم - مناطق سربازگیری
فصل سوم - احضار مشمولین فصل چهارم - تأمین احتیاجات
فصل پنجم - رسیدگی و اسم‌نویسی فصل ششم - تشکیل مجالس سربازگیری
فصل هفتم - معافیت مزاجی فصل هشتم - معافیت محدود
فصل نهم - متکفلین فصل دهم - دانش‌آموزان
فصل یازدهم - کادر افسری احتیاط فصل دوازدهم - پزشکان - دامپزشکان و ذخیره حذف دواسازان - دندانسازان
فصل سیزدهم - اجرای مراسم فصل چهاردهم - مشمولین مقیم خارجه سربازگیری
فصل پانزدهم - طرز اجرای مراسم سوگند فصل شانزدهم - احضار تعلیماتی و بسیج
فصل هفدهم - تغییر سن فصل هیجدهم - وظایف حوزه‌های سربازگیری
فصل نوزدهم - تنبیهات
قانون خدمت نظام وظیفه عمومی
فصل نخست
کلیات
ماده ۱ - کلیه اتباع ذکور دولت شاهنشاهی ایران طبق قانون حاضر مکلف به انجام خدمت سربازی وظیفه می‌باشند.
ماده ۲ - ابتدای خدمت وظیفه اول فروردین ماه سالی است که در طی آن ۲۱ سالگی شروع می‌شود.
ماده ۳ - مدت خدمت سربازی ۲۵ سال است و خاتمه آن اول فروردین ماه سالی است که در طی آن ۴۶ سالگی شروع می‌گردد.
ماده ۴ - مدت خدمت سربازی مقرره در ماده ۳ دارای تقسیمات ذیل است:
الف - دوره زیر پرچم جز در مواردی که به موجب همین قانون مستثنی گردیده ۲ سال ب - دوره احتیاط ۴ سال
ج - دوره ذخیره اول ۱۴ سال
د - دوره ذخیره دوم ۵ سال
تبصره - دوره خدمت زیر پرچم افراد نیروی دریایی ۲۸ ماه می‌باشد.
ماده ۵ - موالید ذکور از ۱۲۸۴ به بعد که مطابق قانون خدمت نظام وظیفه مصوب خرداد ماه ۱۳۰۴ و ۳۰ شهریور ماه ۱۳۱۰ خدمت زیر پرچم خود راتمام نکرده‌اند مشمول مقررات این قانون خواهند بود. و آنهایی که مطابق قوانین نامبرده تا تاریخ اجرای این قانون خدمت زیر پرچم خود را تمام کرده‌اند نسبت به بقیه مدت خدمت سربازی تابع این قانون‌می‌باشند.
تبصره ۱ - کسانی که تا تاریخ اجراء این قانون مطابق مقررات قانون خدمت نظام وظیفه عمومی مصوب خرداد ۱۳۰۴ و ۳۰ شهریور ماه ۱۳۱۰ به‌اخذ برگ معافیت دائم نائل شده‌اند معافیت آنان معتبر شناخته می‌شود.
تبصره ۲ - مدتی را که خدمتگزاران رسمی و خدمتگزاران جزء قبل از تاریخ اجرای این قانون انجام خدمت زیر پرچم نموده‌اند و یا بعداً بنمایندجزو مدت خدمت آنها محسوب شده و وزارتخانه‌ها و ادارات مربوطه مکلفند آنها را پس از دوره خدمت زیر پرچم به خدمت خود بپذیرند و همین طورخدمتگزاران دیگر ادارات که بر اثر این قانون به خدمت نظام وظیفه دعوت می‌شوند پس از خاتمه خدمت زیر پرچم برای اشتغال به خدمت سابق خودبا خدمات دیگر دولتی بر سایرین مقدم خواهند بود.
ماده ۶ - در مقابل مدت خدمتی که متجاوز از مدت مقرره در ماده چهار بنا بر مقتضیات و اوامر مخصوص انجام شود دو برابر از ادوار مدت خدمت‌کسر می‌گردد بدین ترتیب که مطابق همان مدتی که اضافه خدمت نموده دوره احتیاط و به همان مدت نیز انتهای مدت خدمت (ذخیره دوم) تقلیل‌می‌یابد.
تبصره - چهار ماه تفاوت دوره خدمت زیر پرچم افراد نیروی دریایی نیز مشمول مقررات این ماده خواهد بود.
ماده ۷ - افرادی که در زمان جنگ و بسیج عمومی خدمت آنها منقضی می‌گردد و تا پایان جنگ خدمت آنها تمدید می‌شود مشمول مقررات ماده‌فوق خواهند بود.
ماده ۸ - موقع گرفتن و مرخص کردن نفر بنا بر تصمیمات ستاد ارتش در مواقع مختلف (روی مقررات پایه خدمتی) انجام می‌گردد.
ماده ۹ - سربازانی که پس از رفع احتیاجات قسمتها باقی می‌مانند آماده به خدمت نامیده می‌شوند.
ماده ۱۰ - سربازان آماده به خدمت در نخستین وهله احتیاج بایستی به قسمتهای مناطق مربوطه تحویل و مادامی که نفر آماده به خدمت سنوات ماه‌قبل وجود دارد نبایستی از مشمولین آن استفاده شود.
ماده ۱۱ - مشمولین و نفرات آماده به خدمت در هر موقع که خدمت خود را انجام دهند پس از خاتمه دوره زیر پرچم داخل طبقه نفرات هم سن‌خود می‌گردند.
ماده ۱۲ - افراد قبل از رسیدن به سنین مشمولیت می‌توانند دو سال خدمت زیر پرچم خود را با حقوق وظیفه انجام دهند مشروط بر آنکه حداقل‌هیجده سال تمام دارا بوده وضعیت جسمانی آنها متناسب با انجام خدمت باشد.
تبصره ۱ - اشخاصی که تا این تاریخ داوطلبانه دو سال در صف خدمت نبوده‌اند خدمت آنها زیر پرچم محسوب و جزو هم طبقه‌های خود منظورمی‌شوند.
تبصره ۲ - هیجده سال تمام از اول فروردین ماه سالی محسوب می‌شود که نوزده سالگی در طی آن شروع می‌شود.
ماده ۱۳ - مدت تحصیلی در آموزشگاه‌ها و دانشکده‌های افسری (اعم از داخله یا خارجه جزو خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود.
ماده ۱۴ - داوطلبان واجد شرایط آموزشگاه گروهبانی امنیه با تعهد شش سال خدمت در امنیه از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.
ماده ۱۵ - داوطلبان هنرستان رانندگی ارتش چنانچه در سنین مشمولیت باشند یک سال از تحصیل در هنرستان و سال نخست خدمت رانندگی آنهاجزو دوره زیر پرچم محسوب خواهد شد.
ماده ۱۶ - دانش‌آموزانی که از طرف ارتش جهت تحصیل به خارجه اعزام و پس از مراجعت به ایران به درجات گروهبانی و استواری نایل می‌گردندچنانچه در سنین مشمولیت باشند و برای خدمت دائمی در ارتش متعهد گردند از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.
ماده ۱۷ - دوره تحصیلی آموزشگاه گروهبانی نیروی دریایی جزو دوره زیر پرچم محسوب و داوطلبان واجد شرایط دخولی آموزشگاه از خدمت‌زیر پرچم معاف خواهند بود.
ماده ۱۸ - اشخاص فنی آموزشگاه دیده که برای خدمت دائمی در ارتش تعهد بسپارند از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.
ماده ۱۹ - به طور کلی اشخاصی که با درجات افسری (به استثناء اداری) در ارتش مشغول خدمت هستند در صورت مشمولیت با سپردن تعهد دائم‌از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.
ماده ۲۰ - کلیه کارکنانی که در ارتش بدون پایه نظامی (همردیف - کنتراتی - روز مزد) خدمت می‌نمایند (به غیر از متعهدین موارد فوق) از لحاظ‌مقررات مربوطه به خدمت وظیفه تابع مقررات عمومی کشور خواهند بود.
ماده ۲۱ - مشمولینی که در اثر تعهد خدمت دائم و یا طی آموزشگاه نظامی و فنی از انجام خدمت زیر پرچم معاف می‌گردند مادام که در خدمت‌ارتش هستند از احضار تعلیماتی و بسیج معاف بوده ولی چنانچه قبل از انقضاء ۲۵ سال ادوار قانونی از خدمت خارج شوند اگر بنا بر علل خدمتی بوده‌باشد با رعایت مقام هر یک در ردیف افسران یا افراد هم طبقه خود منظور و اگر به علل محاکماتی خلع درجه یا اخراج شده باشند در صورتی که مدت‌خدمت آنها کمتر از دو سال دوره زیر پرچم باشد کسر مدت را باید با درجه تابینی خدمت نموده و جزو افراد هم‌طبقه خود منظور شوند و در هر دوصورت در بقیه ادوار قانونی تابع مقررات مربوطه به هم‌طبقه‌های خود خواهند بود.
ماده ۲۲ - درباره مشمولینی که قبل از احضار به خدمت سربازی مورد محکومیت واقع شده‌اند به طریق ذیل عمل خواهد شد:
الف - محکومین به جنایت و محکومینی که به واسطه تکرار جرم به مجازات بیشتر از حداکثر مجازات تأدیبی محکوم شده باشند بعد از اتمام‌مجازات مقرره خدمت زیر پرچم را در واحدهای مخصوص مطابق دستور ستاد ارتش در کارهای مورد احتیاج ارتش انجام خواهند داد.
ب - سایر محکومین به جنحه هر چند در حال اجراء مجازات باشند در موقع مشمولیت بدواً باید خدمت زیر پرچم خود را انجام داده سپس درباره‌آنها اجرای مجازات بشود.
تبصره - محکومین به جنحه چنانچه در حین انجام خدمت سربازی حسن اخلاق و رفتار آنها مورد گواهی فرمانده مربوطه واقع شود بایستی مراتب‌در کتابچه نظامی آنها ذکر و گواهی شده تا بعد از انجام خدمت نظامی پیشنهاد وزیر عدلیه و تصویب رییس‌الوزراء مطابق ماده ۵۵ قانون مجازات عمومی‌از پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی استدعای تخفیف بشود.
فصل دوم - مناطق سربازگیری
ماده ۲۳ - در هر یک از استانهای کشور شاهنشاهی یک منطقه سربازگیری تحت امر فرمانده نظامی آن استان تشکیل می‌یابد.
ماده ۲۴ - هر یک از مناطق مرکب از چندین حوزه سربازگیری خواهد بود که حوزه اصلی نامیده می‌شود.
ماده ۲۵ - در محل‌هایی که مراکز حوزه‌های سربازگیری تشکیل گردیده یک دفتر ثبت احوال و آمار نیز تأسیس می‌گردد.
فصل سوم - احضار مشمولین
ماده ۲۶ - احضار افراد در ادوار مختلفه خدمتی بنا بر فرمان همایونی انجام می‌گردد.
ماده ۲۷ - از تاریخ مشمولیت که اسامی مشمولین به وسیله آگهی منتشر و وضعیت آنها تحت رسیدگی واقع می‌گردد تا موقع تحویل به سربازخانه‌مرحله احضار نامیده می‌شود.
ماده ۲۸ - بنا بر ضرورت و مصالح نظامی موقع احضار و سربازگیری که در این قانون تصریح شده بر حسب فرمان همایونی تغییرپذیر خواهد بود.
ماده ۲۹ - بر حسب فرمان همایونی ممکن است در موقع احتیاج طبقات مختلفه که هنوز به سن سربازی نرسیده‌اند به خدمت احضار گردند که دراین صورت مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
ماده ۳۰ - افرادی که بر طبق ماده فوق به خدمت احضار می‌گردند به محض رفع احتیاج از خدمت مرخص و مدتی را که خدمت نموده‌اند جزء دوره‌زیر پرچم قانونی آنان محسوب و با افراد هم‌طبقه خود داخل ادوار مختلفه خدمتی می‌گردند.
تبصره - چنانچه خدمت آنها از مدت دو سال کمتر باشد به همان نسبت از مدت خدمت زیر پرچم قانونی آنها کاسته می‌شود و به هر صورت ادوارخدمتی این قبیل احضارشدگان از تاریخ احضار به خدمت از ۲۵ سال تجاوز نمی‌کند.
ماده ۳۱ - هرساله مشمولینی که مراسم سربازگیری آنها خاتمه می‌یابد بر حسب احتیاج جهت انجام خدمت احضار می‌گردند.
ماده ۳۲ - اسامی احضارشدگان بایستی سه ماه قبل از موعد حضور به وسیله آگهی در محل منتشر گردد.
ماده ۳۳ - نسبت به اشخاصی که به سن سربازی رسیده‌اند و در دوره احضار واقع شده‌اند دو عمل می‌شود یکی رسیدگی و اسم‌نویسی و دیگری‌سربازگیری.
ماده ۳۴ - رسیدگی و اسم‌نویسی تحت نظر فرمانده قسمت و رییس حوزه سربازگیری و رییس دفتر آمار (یا نماینده آنها) انجام می‌شود.
ماده ۳۵ - اجرای مراسم سربازگیری با عضویت اعضاء مقرره در ماده ۳۴ و دو نفر پزشک نظامی در حضور عالیترین مأمور وزارت داخله یا نماینده‌او به عمل می‌آید
تبصره ۱ - در نقاطی که امنیه و شهربانی و شهرداری موجود است نمایندگان امنیه و شهرداری و یک نفر نماینده انجمن شهرداری نیز در اجرای‌مراسم سربازگیری شرکت خواهند داشت.
تبصره ۲ - در صورت اقتضاء ممکن است سه نفر افسر از طرف فرمانده نظامی منطقه در اجرای مراسم سربازگیری شرکت داده شود.
ماده ۳۶ - انتخاب افسران نامبرده در تبصره دوم ماده قبل به عهده فرمانده پادگان و انتخاب پزشکان به عهده اداره بهداری ارتش است که با نظربهداری پادگان تعیین و کلیه بایستی پس از تصویب ستاد ارتش به انجام امور محوله مشغول گردند.
فصل چهارم - تأمین احتیاجات
ماده ۳۷ - مشمولین حوزه‌های تابعه هر یک از مناطق به واحدهای لشگر یا تیپ متبوعه همان منطقه اختصاص خواهند داشت.
ماده ۳۸ - حوزه‌های سربازگیری همه‌ساله در مدت یک‌ماهه آبان صورت نفراتی که به موجب ماده یک این قانون در فروردین سال بعد داخل سن ۲۱سالگی خواهند شد از دفتر ثبت احوال و آمار همان محل دریافت خواهند نمود.
ماده ۳۹ - دفاتر آمار و ثبت احوال هر محل مکلفند با مراجعه به سوابق و مدارک قانونی مربوطه صورتهای منظور را دقیقاً استخراج نموده و به‌حوزه‌های سربازگیری همان محل تسلیم نمایند.
ماده ۴۰ - حوزه‌های سربازگیری هر محل بایستی صورتهای مزبور را در آذر ماه با مدارک موجوده در دفاتر ثبت احوال همان محل که اسامی‌مشمولین از آن دفاتر استخراج شده دقیقاً تطبیق نموده و پس از رفع کلیه اختلافات تعداد آنها را تا اول دی ماه هر سال (در دو نسخه) به مناطق مربوطه‌صورت دهند که یک نسخه آن در منطقه بایگانی و نسخه دیگر قبل از بهمن ماه هر سال به مرکز فرستاده شود. تبصره - صورتهای نامبرده بایستی اسامی ازقلم‌افتادگان سال گذشته و همچنین اسامی مشمولینی را که جدیداً شناسنامه اخذ نموده و یا از طریق‌اعتراض به سن مشمول شناخته شده‌اند در بر داشته باشند.
ماده ۴۱ - اداره نظام وظیفه عمومی مکلف است آمار جامعی از کلیه مشمولین فروردین ماه هر سال تنظیم نموده و قبل از اسفند ماه سال قبل به‌ستاد ارتش تسلیم نماید.
ماده ۴۲ - آمار منظور بایستی صورت احتیاجات سال بعد کلیه قسمتهای ارتش را نیز (به افراد عادی، باسواد، فنی) پس از وضع افراد داوطلب بامنظور داشتن صدی ده کسور احتمالی در بر داشته باشد.
ماده ۴۳ - قسمتها همواره موظف می‌باشند از احتیاجات سال بعد خود با در نظر گرفتن تغییرات سازمانی مناطق را مطلع ساخته و مناطق نیزبایستی از تغییرات حاصله بلافاصله اداره نظام وظیفه عمومی را مطلع سازند.
ماده ۴۴ - تأمین احتیاجات و تحویل نفر به قسمتها از روی شماره ترتیب دفتر اسامی (که از شماره ردیف صورتهای موالید واصله از دفتر آمارتشکیل داده می‌شود) به عمل می‌آید چنانچه احتیاجات کمتر از افراد احضار شده باشد مازاد از روی شماره موالید جزو افراد آماده به خدمت منظورمی‌شوند.
ماده ۴۵ - در صورت اقتضاء ممکن است از مشمولین هر منطقه به مناطق مجاور آن اختصاص داده شود.
فصل پنجم - رسیدگی و اسم‌نویسی
ماده ۴۶ - همه‌ساله در اول دی ماه اسامی مشمولینی که در طی سال بعد ۲۱ سالگی آنها شروع می‌شود به وسیله آگهی از طرف حوزه‌های‌سربازگیری در کلیه کشور منتشر می‌گردد.
ماده ۴۷ - اسامی مشمولین شهرها و بخشها و دهستانها در محل خود انتشار داده می‌شود.
ماده ۴۸ - مردم مجاز هستند چنانچه اشتباه و یا اغلاط و یا سهوی در آگهی مشاهده نمایند (چه راجع به خود و چه راجع به دیگران) به مأمورین‌مربوطه کتباً یا شفاهاً یادآوری نمایند.
ماده ۴۹ - کدخدایان مکلفند چنانچه اشتباه یا اغلاط یا سهوی در آگهی مشاهده نمایند به مأمورین مربوطه کتباً یا شفاهاً یادآوری نمایند.
ماده ۵۰ - اشخاصی که به سن مشمولیت رسیده‌اند و اسم آنها در آگهی ثبت نشده بایستی شخصاً و یا به وسیله دیگری شفاهاً یا کتباً مأمورین را ازوضعیت خود مطلع دارند.
ماده ۵۱ - مشمولینی که اسامی آنها در آگهی ثبت شده بایستی از تاریخ انتشار آگهی تا قبل از انقضاء نیمه اول اسفند ماه حضوراً و یا کتباً و یا به‌وسیله وکیل و نماینده وضعیت خود را با ارائه عین برگ شناسنامه به شرح زیر به مأمورین اطلاع دهند.
الف - میزان سواد و معلومات.
ب - اطلاعات فنی.
ج - وضعیت مزاجی.
د - شغل و محل سکنی.
ه - وضعیت خانوادگی.
ماده ۵۲ - اطلاعات مذکوره در ماده فوق در صفحه مخصوص برگهای شناسنامه (ستون اظهارات) ذکر و همچنین در همین ستون مقابل اسامی هریک در دفاتر سربازگیری نیز قید و از طرف مأمورین امضاء می‌شود و موقعی را که بایستی برای معرفی با عین برگ شناسنامه در مجلس سربازگیری‌حاضر شوند به آنها تذکر داده می‌شود.
تبصره ۱ - به کسانی که فاقد برگ شناسنامه و یا صفحه مخصوص آن باشند از طرف مأمورین اسم‌نویسی یک گواهینامه موقت داده می‌شود.
تبصره ۲ - چنانچه برگهای شناسنامه حاضرشدگان با دفاتر اسامی و صورتهای مستخرجه از دفاتر آمار و ثبت احوال اختلاف داشته باشد علل آن‌بازرسی شده و برای رفع اختلاف بایستی از طرف نماینده آمار اقدام شود.
ماده ۵۳ - همه‌ساله در کلیه مناطق و حوزه‌های سربازگیری تا آخر اسفند ماه همان سال به عمل مقرره در ماده فوق باید خاتمه داده شود.
ماده ۵۴ - انجام مقررات این فصل به عهده مأمورین مقرر ضمن ماده ۳۴ خواهد بود که بایستی برای رسیدگی به وضعیت مشمولین هر محل قبل ازانقضای موعد قانونی در مراکز مربوطه حاضر شده و وظایف محوله را خاتمه دهند.
فصل ششم - تشکیل مجالس سربازگیری
ماده ۵۵ - در ۱۵ اسفند ماه هر سال از طرف وزارت جنگ پیشنهاد لازم به منظور صدور فرمان همایونی راجع به احضار مشمولین سال بعد به هیأت‌وزراء تقدیم می‌شود. عین فرمان همایونی در اول فروردین ماه هر سال به وسیله مأمورین وزارت داخله در کلیه نقاط کشور منتشر می‌گردد.
ماده ۵۶ - پس از انتشار فرمان همایونی همه‌ساله از پانزدهم فروردین تا پانزدهم خرداد وضعیت مشمولین تحت نظر مجلس سربازگیری رسیدگی‌خواهد شد و مشمولین به افتخار عنوان سربازی نایل خواهند شد.
تبصره - چنانچه بعد از تاریخ انقضای مدت تشکیل مجلس سربازگیری نیز مشمولینی باقی باشند که وضعیت آنها روشن نشده باشد دادگاه‌های‌اداری متشکله در مراکز حوزه‌های وظایف مجلس سربازگیری را انجام خواهند داد.
ماده ۵۷ - مجلس سربازگیری تحت ریاست عالیترین مأمور وزارت داخله هر محل و به معاونت و نظارت رییس حوزه سربازگیری و عضویت سایراشخاص نامبرده در ماده ۳۵ تشکیل می‌گردد.
ماده ۵۸ - مجالس سربازگیری رسماً افتتاح می‌شود و جلسات آن علنی خواهد بود و مردم می‌توانند به عنوان تماشاچی (بدون حق شرکت درمذاکرات) حضور به هم رسانند. فصل هفتم - معافیت مزاجی
ماده ۵۹ - وضعیت مزاجی مشمولین بایستی به وسیله پزشکان نظامی روشن شده و علت مزاجی آنها در نقاطی که تشکیل شورای پزشکی نظامی‌مقدور نباشد لااقل به وسیله دو نفر پزشک نظامی مشخص گردد.
ماده ۶۰ - معلولین ذیل از خدمات صف و خارج صف محروم و جهت خدمات پرستاری پزشکی و دامپزشکی و امثال آن تعیین و چنانچه فنی و باسواد باشند در امور مربوطه مورد استفاده واقع و از تعلیمات نظامی معاف هستند.
۱ - نابینایان از یک چشم.
۲ - شل و چلاق (در صورتی که بدون اتکاء قادر به حرکت باشند.)
۳ - فاقدین شست یا سبابه دست راست.
۴ - اشخاص قصیرالقامه که قد آنها از ۱۵۰ سانتیمتر کمتر است.
۵ - دارندگان قوز (به شرط آنکه از راه رفتن بدون اتکاء عاجز باشند)
ماده ۶۱ - مشمولین معلول ذیل از کلیه خدمات نظامی برای همیشه معاف خواهند بود:
۱ - نابینایان
۲ - کر
۳ - لال
۴ - فاقدین دست یا پا
۵ - مبتلایان به امراض غیر قابل علاج.
۶ - شل و چلاق یا دارندگان قوز که بدون اتکاء قادر به حرکت نباشند.
تبصره ۱ - چنانچه پزشکان نظامی در محل نباشند ممکن است از وجود پزشکان غیر نظامی یا بنگاه‌های بهداری کشور با اجازه ستاد ارتش استفاده‌شود.
تبصره ۲ - مشمولین بیمار و ضعیف‌البنیه به وسیله بنگاه‌های بهداری کشور قبلاً تحت معالجه واقع و پس از بهبودی به خدمت اعزام می‌گردند ومدت تعویق خدمت آنها از یک سال تجاوز نخواهد کرد مگر آنکه ادامه معالجات آنها مورد تأیید و گواهی شورای پزشکی نظامی واقع گردد.
تبصره ۳ - بنگاه‌های بهداری کشوری موظف به معالجه و مداوای مجانی مشمولین تبصره بالا خواهند بود.
فصل هشتم - معافیت محدود
ماده ۶۲ - اشخاص ذیل به واسطه موقعیت خود پس از انجام خدمت زیر پرچم از خدمات و تعلیمات ادوار بعدی (به جز در موقع بسیج عمومی)معاف خواهند بود:
۱ - حکام شرع مجاز به اجتهاد یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی.
۲ - علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی.
تبصره ۱ - اعتبار مدارک مربوطه آنها منوط به گواهی وزارت معارف خواهد بود.
تبصره ۲ - طلاب علوم دینیه و دانشجویان علوم معقول و منقول مشمول مقررات فصل دهم این قانون خواهند بود.
فصل نهم - متکفلین
ماده ۶۳ - به طور کلی مشمولینی که عنوان سرپرستی و اداره امور عائله دارند مثل سایر افراد به خدمت حاضر خواهند شد.
ماده ۶۴ - مشمولین ذیل که عهده‌دار هزینه و نفقه‌دهنده خانواده می‌باشند به خدمت احضار و پس از هشت ماه خدمت در واحدهای ارتش بقیه‌دوره زیر پرچم را با دریافت مدد معاش و جیره (مطابق حقوق افراد امنیه) در اداره امنیه خدمت خواهند کرد.
۱ - مشمولینی که دارای عیال و اولاد بوده ولی دارای پدر یا پدر زن یا برادر زن باشند که در این صورت اگر هر سه نفر وجود داشته باشند مشترکاً والا هر کدام در قید حیات هستند موظف به نگاهداری عائله او خواهند بود.
۲ - مشمولینی که تحت‌الکفاله آنها برادر و خواهر کوچک یا طفل بی‌مادر باشد که در این صورت بنگاه‌های شهرداریها بایستی برای قبول آنان حق‌تقدم منظور دارند و در غیر آن سایر اقوام ذکور نسبی درجات ۲ و ۳ ملزم به نگاهداری آنها خواهند بود.
۳ - مشمولینی که تحت‌الکفاله آنها (پدر یا مادر یا جد یا جده) از کار افتاده بوده و خود آنها دارای برادر یا پدر و یا اقوام ذکور نسبی درجات ۲ و ۳باشند که در این صورت اقوام هر یک ملزم به نگاهداری بسته خود خواهند.
۴ - مشمولینی که دارای یک یا دو نفر تحت‌الکفاله باشند بدون هیچ گونه رعایتی به خدمت احضار و بایستی با آنچه که ماهیانه در حین خدمت زیرپرچم دریافت می‌دارند معاش آنان را تأمین نماید.
تبصره - به طور کلی در مورد کلیه مشمولین نامبرده در این ماده هر گاه تحت‌الکفاله‌های آنها مطابق گواهینامه مجلس سربازگیری متمکن و قادر به‌کار نبوده و بسته نزدیکی که از آنها نگاهداری نماید نداشته باشند بنگاه‌های شهرداری باید در مدت هشت ماه اول خدمت زیر پرچم برای قبول آنان حق‌تقدم منظور دارند.
ماده ۶۵ - چنانچه مشمول دارای عیال (بدون اولاد) باشد ولو اینکه پدر یا پدر زن و برادر زن هم نداشته باشد به خدمت احضار خواهد شد.
ماده ۶۶ - مشمولی که دارای عیال و اولاد بوده و عیالش از نظر مزاجی مانعی برای تأمین معاش نداشته باشد به خدمت احضار خواهد شد.
ماده ۶۷ - چنانچه مشمولی علاوه بر عیال و اولاد پدر یا مادر یا جد و جده ازکارافتاده در تحت کفالت خود دارا باشد ولی بتوانند با تمول و یا درآمدخدمتی عیال او مخارج خود را تأمین کنند به خدمت احضار خواهد شد.
ماده ۶۸ - مشمولینی که عائله تحت‌الکفاله آنان از دو نفر تجاوز کرده و مشمول مقررات هیچ یک از مواد نباشند مادام که حال بدین منوال است ازخدمت زیر پرچم موقتاً معاف خواهند بود و به محض اینکه عائله تحت‌الکفاله آنها تقلیل پیدا کرد مشمول مقررات ماده ۶۴ می‌گردند به شرط آنکه سن‌متکفل از سی سال تجاوز نکرده باشد و در صورت تجاوز از اول ۳۱ سالگی پس از هشت ماه خدمت معاف و جزو ذخیره منظور خواهند بود.
ماده ۶۹ - به طور کلی یک نفر از دو و سه پسر و دو نفر از چهار و پنج پسر مادامی که سایرین در خدمت زیر پرچم هستند معاف خواهند بود.
تبصره ۱ - به منظور اجرای این قانون سن بلوغ برای دختر و پسر هیجده سال تمام محسوب می‌شود.
تبصره ۲ - مشمولین متکفل بایستی عین یا رونوشت مصدق از برگهای شناسنامه عائله تحت‌الکفاله خود را پیوست به استشهاد مصدق محلی به‌حوزه‌های سربازگیری تسلیم نمایند.
تبصره ۳ - صحت هویت امضاکنندگان استشهاد در شهرها از طرف شهربانی و در دهستانها به وسیله امنیه یا کدخدایان باید مورد گواهی واقع شود.
تبصره ۴ - وضعیت مشمولین این ماده بایستی از طرف حوزه‌های سربازگیری به وسیله مأمورین مربوطه یا مأمورین شهربانی و امنیه محل تحت‌تحقیق واقع و نتیجه بازرسی با برگهای شناسنامه و استشهاد دقیقاً تطبیق شود.
تبصره ۵ - متکفلینی که مطابق قانون مصوب ۳۰ شهریور ماه ۱۳۱۰ از خدمت سربازی معاف بوده‌اند چنانچه در تاریخ اجرای این قانون پنج سال‌دوره تکفل آنها منقضی شده باشد مشمول تبصره ماده ۱۶ قانون نامبرده بوده و بایستی چهار ماه خدمت نمایند.
تبصره ۶ - هیچ یک از مقررات این فصل شامل حال مشمولینی که دارای گواهینامه تحصیلی دوره متوسطه و بالاتر می‌باشند نخواهد بود.
فصل دهم - دانش‌آموزان
ماده ۷۰ - اشخاصی دانش‌آموز نامیده می‌شوند که در یکی از آموزشگاه‌های ملی یا دولتی (داخله یا خارجه) رسماً اشتغال به تحصیل داشته باشند.
ماده ۷۱ - رسمیت جریان تحصیل منوط به تصدیق و گواهینامه‌است که از طرف وزارت معارف به دانش‌آموزان داده خواهد شد.
ماده ۷۲ - دانش‌آموزان دوره دوم دبیرستانها و دانشجویان آموزشگاه‌های عالی چنانچه در حین تحصیل به سن مشمولیت برسند تا موقعی که‌تحصیلات خود را در دبیرستان و دانشکده‌ها ادامه می‌دهند از احضار به خدمت معاف هستند.
ماده ۷۳ - کلیه دانش‌آموزان و دانشجویان مشمول به محض ترک یا فراغت از تحصیل به خدمت احضار و بدون رعایت مدارج تحصیلی دو سال‌خدمت زیر پرچم را انجام خواهند داد. کسانی که دوره تحصیلات آنها کمتر از دوره کامل متوسطه باشد مشمول مقررات مربوط به سایر افراد خواهند بود. کسانی که دوره تحصیلات آنها مطابق دوره کامل متوسطه یا بیشتر باشد جهت تشکیل کادر افسری احتیاط اختصاص خواهند داشت در حق این‌مشمولین مطابق ماده ۸۶ عمل و انتخاب‌شدگان یک سال در دانشکده افسری احتیاط و یک سال در صف خدمت خواهند نمود.
ماده ۷۴ - از تاریخ اجرای این قانون مشمولینی که در دانشکده افسری احتیاط و بنگاه‌های بهداری و دامپزشکی ارتش مشغول طی تعلیمات مقرره‌می‌باشند و افسران وظیفه‌ای که خدمت زیر پرچم خود را انجام می‌دهند از حیث مدت خدمت تابع مقررات ماده بالا خواهند بود.
فصل یازدهم - کادر افسری احتیاط و ذخیره
ماده ۷۵ - کادر افسری احتیاط از روی صورتهای اسامی ارسالی وزارت معارف تشکیل می‌گردد.
ماده ۷۶ - دارندگان گواهینامه تحصیلات متوسطه و عالیه که جهت کادر افسری احتیاط و ذخیره اختصاص یافته در اول مهر ماه هر سال به‌دانشکده افسری احتیاط اعزام و معرفی می‌گردند.
تبصره - پزشکان و دامپزشکان و دواسازان و دندانسازان مشمول مقررات این ماده نبوده و تابع مقررات فصل دوازدهم این قانون خواهند بود.
ماده ۷۷ - اعزام و معرفی مشمولین ماده فوق به دانشکده افسری احتیاط از روی تقدم تاریخ ولادت به عمل آمده و آنهایی که از خارجه و یا سایرنقاط کشور به مرکز آمده‌اند بر سایرین نیز حق تقدم خواهند داشت.
ماده ۷۸ - دانشکده افسری احتیاط هرساله در اول مهر ماه در تهران تشکیل می‌شود و دوره آن یک سال است.
ماده ۷۹ - افراد نامبرده در ماده ۷۶ از تاریخ معرفی به دانشکده افسری تا خاتمه دوره دانشکده تابع مقررات عمومی دانشکده افسری احتیاط بوده وطبق برنامه مخصوص تعلیمات لازمه را طی خواهند نمود.
ماده ۸۰ - حقوق دانش‌آموزان دانشکده افسری احتیاط در مدت دوازده ماه اولیه مطابق حقوق سایر افراد وظیفه می‌باشد و پس از خاتمه دوره‌دانشکده حقوق پایه مصوبه را دریافت خواهند داشت.
ماده ۸۱ - دانش‌آموزان دانشکده افسری احتیاط پس از خاتمه دوره دانشکده چنانچه از عهده امتحانات خروجی برآیند طبق فصل پنجم قانون‌ترفیعات به درجه افسری نایل می‌گردند.
ماده ۸۲ - چنانچه افسران وظیفه در خدمت بی‌علاقگی نشان داده و یا بی‌انضباطی و سستی از آنان مشهود گردد برای هر دفعه ارتکاب با نظر ستادارتش از سه ماه تا یک سال خدمت آنها تمدید می‌گردد.
ماده ۸۳ - افسران وظیفه پس از خروج از دانشکده با نظر ستاد ارتش به نسبت احتیاجات به قسمتهای ارتش تقسیم می‌گردند.
ماده ۸۴ - افراد وظیفه که خدمت زیر پرچم خود را مانند افراد عادی خاتمه داده و بعداً به خاتمه تحصیلات و اخذ گواهینامه متوسطه و عالیه نایل‌آیند و بخواهند جزء کادر افسری احتیاط محسوب گردند مشمول مقررات این فصل خواهند بود.
ماده ۸۵ - افسران وظیفه و احتیاط در صورت تمایل به ادامه خدمت داوطلب در ارتش پس از طی سال دوم دوره دانشکده افسری افسر داوطلب‌شناخته شده و تابع مقررات عمومی ارتشی خواهند بود.
تبصره - مدت تحصیل در سال دوم دانشکده با استفاده از حقوق درجه بوده ولی هزینه آنها در دانشکده از حقوق آنها محسوب خواهد شد.
ماده ۸۶ - دارندگان گواهینامه که به خاتمه ادوار تحصیلی متوسطه و عالیه موفق شده‌اند در موقع انجام خدمت زیر پرچم برای دخول به دانشکده‌افسری احتیاط بایستی شرایط زیر را دارا باشند.
الف - در موقع معرفی از طرف وزارت معارف راجع به استعداد و قابلیت نظامی و همچنین وضعیت اخلاقی دارای گواهینامه مخصوص باشند.
ب - از نظر جسمانی و تناسب اندام (که با معاینه متخصصین پزشکی منتخب از طرف ستاد ارتش تشخیص داده می‌شود) نقیصه بدنی نداشته وکاملاً سالم باشند.
ج - پس از معرفی جهت انجام خدمت وظیفه به وسیله یک هیأت نظامی تحت آزمایش واقع و مطابق برنامه تعلیمات نظامی وزارت معارف ازعهده امتحانات لازمه برآیند.
تبصره - مشمولینی که در هر یک از مراحل سه‌گانه بالا مردود شوند جهت دو سال خدمت عادی معرفی و آنهایی که دارای شرایط مقرره باشند روزاول مهر ماه هر سال به دانشکده افسری احتیاط اعزام و معرفی می‌گردند.
ماده ۸۷ - تجدید ادوار تحصیلی دانشجویان دانشکده افسری احتیاط جزء مدت خدمت آنها محسوب نشده و فقط یک دوره آن جزء مدت خدمت‌زیر پرچم محسوب و برای طی یک سال بقیه مدت زیر پرچم بدون درجه به صف اعزام می‌گردند.
تبصره - تجدید ادوار تحصیلی دانشکده افسری احتیاط از دو دوره تجاوز نخواهد کرد. ماده ۸۸ - افسر وظیفه و احتیاط و ذخیره چنانچه در هر یک از مراحل خدمتی شئون و خصایص افسری را از دست داده و فاقد صلاحیت گردند بقیه‌مدت خدمت را در کلیه مراحل با درجه سربازی ادامه داده و از کادر افسری خارج خواهند بود.
فصل دوازدهم - پزشکان - دامپزشکان
دواسازان - دندانسازان
ماده ۸۹ - مشمولین نامبرده در این فصل در امور تخصصی خود مورد استفاده واقع و جزو کادر مربوطه منظور خواهند شد.
ماده ۹۰ - مشمولین نامبرده در این فصل به محض اینکه از طرف وزارت معارف معرفی شدند پزشکان و دواسازان و دندانسازان به وسیله اداره‌بهداری ارتش و دامپزشکان به وسیله اداره دامپزشکی ارتش به خدمت اعزام و در محلهای معینه از طرف ستاد ارتش گمارده می‌شوند.
ماده ۹۱ - افراد نامبرده در ماده فوق در ضمن انجام دوازده ماه خدمت اولیه تعلیمات لازمه را فرا گرفته و پس از انقضاء مدت مزبور چنانچه از عهده‌امتحانات مقرره برآیند به درجه افسری نائل و الا دوازده ماه خدمت اولیه آنها تجدید خواهد شد.
ماده ۹۲ - افراد نامبرده در این فصل در دوازده ماه خدمت اولیه مثل سایر سربازان وظیفه بوده ولی چنانچه به مأمورین خارج از منطقه مربوطه (جزمرکز) اعزام شوند هر ماه مطابق حقوق یک نفر ستوان سوم مدد معاش در حق آنها پرداخت خواهد شد.
تبصره - برای تعیین منطقه مربوطه محل اقامتگاه قانونی مشمولین معتبر خواهد بود.
ماده ۹۳ - افراد نامبرده در این فصل مشمول مقررات مواد ۸۲ و ۸۶ و ۸۷ و ۸۸ این قانون خواهند بود.
فصل سیزدهم - مراسم انجام سربازگیری
ماده ۹۴ - مجالس سربازگیری در پانزدهم فروردین ماه هر سال در مراکز حوزه‌ها تشکیل و افتتاح می‌گردد.
تبصره ۱ - در صورتی که تشکیل مجلس سربازگیری در مدت مقرره ضمن ماده ۵۶ در کلیه کشور مقدور نباشد مناطق و حوزه‌های سربازگیری‌مکلف می‌باشند به محض تهیه مقدمات در طول سال تشکیل داده و وضعیت مشمولین را طوری رسیدگی نمایند که به سال بعد موکول نشود.
تبصره ۲ - در سال ۱۳۱۷ استثنائاً مجالس سربازگیری در ۱۵ مهر ماه تشکیل و افتتاح می‌گردد.
ماده ۹۵ - در اولین ساعت افتتاح مجلس سربازگیری فرمان همایونی از طرف رییس مجلس قرائت و با ایراد نطق مختصری دایر به منویات خاطرخطیر شاهانه و فواید خدمت سربازی مجلس را افتتاح می‌نمایند.
ماده ۹۶ - رییس مجلس مقررات مربوط به کسانی را که مطابق این قانون ممکن است از خدمت نظامی دائماً یا موقتاً معاف گردند شرح می‌دهد.
ماده ۹۷ - اسامی اشخاصی که در آن سال به خدمت سربازی دعوت شده‌اند مطابق دفاتری که حوزه‌های سربازگیری از روی مدارک و دفاتر آماراستخراج نموده‌اند باید یک یک به صدای بلند خوانده شود و مطابق مقررات این قانون در حق حاضرین و غائبین عمل شود.
ماده ۹۸ - به اطلاعاتی که طبق اظهار مشمولین یا نمایندگان آنها در موقع رسیدگی و اسم‌نویسی اظهار شده ضمن دفاتر شناسنامه خود آنها و دفتراسامی حوزه‌ها ثبت شده دقیقاً رسیدگی و نتیجه تشخیص (صحت و سقم) و نظریه مجلس سربازگیری در ستون مربوطه (برگهای شناسنامه - دفاترحوزه‌ها - صورت‌مجلس سربازگیری) قید و امضاء می‌شود.
تبصره ۱ - کسانی که مطابق ماده ۲ این قانون در سنین مشمولیت بوده و در صفحه مخصوص برگهای شناسنامه آنها از طرف مأمورین رسیدگی ومجالس سربازگیری نتیجه بررسی و رأی مجلس سربازگیری ذکر نشده باشد هیچ یک از ادارات و بنگاه‌های دولتی و شهرداریها و ملی (اعم از رسمی وغیر رسمی) مجاز به استخدام و قبول عضویت آنها در هیچ کاری نخواهند بود و گماردن این قبیل اشخاص به هر گونه خدمتی به کلی ممنوع است و به‌آنان نبایستی اجازه مسافرت داده شود.
تبصره ۲ - کسانی که برگهای شناسنامه آنها حاکی از احراز عنوان سربازی می‌باشد بایستی دارای دفترچه خدمت نظامی و یا برگ آماده به خدمت‌باشند و الا مشمول مقررات تبصره بالا خواهند بود.
ماده ۹۹ - مشمولینی که در موقع رسیدگی و اسم‌نویسی اساساً خود را سرباز بلامانع معرفی نموده‌اند محتاج رسیدگی نبوده بایستی فوراً رأی‌سربازی آنها از طرف مجلس صادر و جهت انجام خدمت معرفی شوند.
ماده ۱۰۰ - مجالس سربازگیری بایستی با مراجعه به سوابق و بررسی در وضعیت هر یک از مشمولین که قبلاً رسیدگی شده بدون تأخیر رأی خود رابه پرونده‌های مربوطه ضمیمه نمایند.
ماده ۱۰۱ - مشمولینی که به واسطه مسافرت و با کسالت و علل دیگر حاضر نشده و نماینده فرستاده باشند از نماینده آنها تحقیقات لازمه به عمل‌آمده علل عدم حضور و وضعیت آنها در مقابل اسامی مربوطه ذکر و مطابق این قانون درباره آنها رفتار می‌شود.
ماده ۱۰۲ - در صورت بروز اختلاف آراء بین اعضاء مجلس سربازگیری رأی اکثریت قاطع خواهد بود و در صورت تساوی تعداد رأی‌دهندگان رأی‌قسمتی که رییس با آن موافقت نموده قابل اجرا می‌باشد.
ماده ۱۰۳ - پس از خاتمه رسیدگی به وضعیت کلیه مشمولین حاضر و موضوع کردن معافها سربازشدگان به نسبت احتیاج از روی شماره ترتیب‌اسامی به سربازخانه اعزام و به مازاد برگ آماده به خدمت داده می‌شود تا در اولین موقع احتیاج به سربازخانه فرستاده شوند.
ماده ۱۰۴ - پس از ختم عملیات مجالس سربازگیری صورت‌مجلس در چهار نسخه نوشته شده و کلیه اعضاء امضاء می‌نمایند یک نسخه ازصورت‌مجلس به وزارت داخله و یک نسخه به اداره نظام وظیفه عمومی ارسال و یک نسخه در دفتر حوزه سربازگیری و یک نسخه در دفتر رییس‌مجلس سربازگیری بایگانی می‌شود.
ماده ۱۰۵ - بلافاصله بعد از خاتمه مجلس سربازگیری حوزه‌های سربازگیری موظفند توضیحات لازمه راجع به مشمولین متوفی را در دفاتر مربوطه‌ذکر نموده و راجع به جلب غائبین و فراریان مطابق مقررات این قانون اقدام و عمل نمایند.
فصل چهاردهم - مشمولین مقیم خارجه
ماده ۱۰۶ - نمایندگان سیاسی و کنسولی دولت شاهنشاهی ایران مقیم خارجه بایستی دفتری جهت ثبت اسامی کلیه اتباع مقیم حوزه مأموریت خودتهیه نموده و از روی مدارک صحیحه تنظیم نمایند.
تبصره - در دفتر مزبور بایستی به طور خلاصه تاریخچه انفرادی هر یک از اتباع ذکور دولت شاهنشاهی از حیث (هویت کامل - تاریخ تولد -مشاغل - مدت توقف - تاریخ عزیمت از ایران - تعداد عائله و میزان درآمد و سرمایه در خارجه و در ایران درج شود.
ماده ۱۰۷ - به مشمولینی که فاقد برگ شناسنامه بوده و یا آنهایی که جدیداً متولد می‌شوند بایستی از طرف مأمورین مذکور در ماده ۱۰۶ مطابق‌مقررات قانون آمار و ثبت احوال برگ شناسنامه داده شود.
ماده ۱۰۸ - نمایندگان دولت شاهنشاهی مقیم خارجه انجام وظایف مجلس سربازگیری را در حوزه مأموریت خود نسبت به اتباع ایران عهده‌دارخواهند بود.
ماده ۱۰۹ - در اول فروردین ماه هر سال به محض اینکه فرمان همایونی دائر به احضار مشمولین شرف صدور یافت به وسیله وزارت امور خارجه‌تلگرافاً به نمایندگان مقیم خارجه ابلاغ می‌گردد.
ماده ۱۱۰ - نمایندگان دولت شاهنشاهی به محض استحضار از فرمان همایونی با مراجعه به دفاتر خود که می‌بایستی اسامی مشمولین هر سال دقیقاً‌طبقه‌بندی شده باشد مشمولینی را که در آن سال فرمان همایونی دائر به احضار آنان شرف صدور یافته به سفارتخانه یا کنسولگری دعوت می‌نمایند.
ماده ۱۱۱ - رسیدگی به وضعیت هر یک از مشمولین بایستی مطابق مقررات این قانون در مجلسی که تحت ریاست نماینده دولت با حضور نماینده‌نظامی و پزشک و یک یا دو نفر دیگر از اعضاء سفارتخانه یا کنسولگری و دو نفر از اتباع مطلع با انتخاب نماینده دولت تشکیل می‌گردد به عمل آید.
تبصره - عضویت هر یک از اشخاص نامبرده در این ماده منوط به بودن آنها در محل است.
ماده ۱۱۲ - مشمولینی که سرباز بلامانع تشخیص داده شوند بایستی به طرف ایران حرکت داده شوند و اسامی و سوابق و مدارج تحصیلی آنها نیزمشروحاً به مرکز گزارش شود.
ماده ۱۱۳ - مشمولینی که از خارجه به ایران عازم می‌شوند چنانچه از ایران برگ شناسنامه گرفته باشند (به استثناء آنهایی که دارای گواهینامه‌متوسطه و عالیه هستند) بایستی در محل اخذ برگ شناسنامه به خدمت معرفی شوند و چنانچه از نمایندگان ایران در خارجه برگ شناسنامه اخذ کرده‌باشند باید خدمت خود را در قسمتهای مرکزی انجام دهند.
تبصره ۱ - انجام خدمت مشمولینی که دارای گواهینامه می‌باشند تابع مقررات فصل ۱۱ و ۱۲ این قانون خواهند بود.
تبصره ۲ - چنانچه مشمولین نامبرده در این ماده به واسطه محظورات و موانعی مایل به انجام خدمت در منطقه مربوطه نباشند می‌توانند انجام‌خدمت زیر پرچم خود را در یکی از قسمتهای پادگان مرکز استدعا نمایند.
ماده ۱۱۴ - اسامی مشمولین بی‌بضاعتی که به تصدیق نمایندگان دولت شاهنشاهی قادر به تهیه هزینه مسافرت خود به ایران نباشند بایستی‌مشروحاً به مرکز گزارش شود.
ماده ۱۱۵ - مشمولینی که به ایران عزیمت می‌نمایند بایستی از نمایندگان دولت شاهنشاهی مطابق مندرجات ماده ۱۰۶ معرفی‌نامه رسمی در دست‌داشته باشند.
ماده ۱۱۶ - مشمولینی که در حین عبور از مرز دارای معرفی‌نامه رسمی نباشند بایستی خود را به نزدیکترین حوزه سربازگیری معرفی نموده ووضعیت آنها مطابق مقررات قانون در همان حوزه تحت رسیدگی قرار داده شود.
ماده ۱۱۷ - مشمولین مقیم خارجه چنانچه در موقع مقرره جهت انجام خدمت خود را معرفی ننموده باشند تا اول فروردین چهل و شش سالگی درهر موقع و در هر سنی که به ایران مراجعت نمایند بایستی خدمت مقرره را انجام داده و مطابق مقررات فصل نوزدهم این قانون در حق آنها رفتار شود.
فصل پانزدهم - طرز اجرای مراسم سوگند
ماده ۱۱۸ - کلیه مشمولینی که به افتخار انجام خدمت سربازی نایل می‌شوند بایستی نسبت به شاهنشاه و میهن سوگند وفاداری یاد نمایند.
ماده ۱۱۹ - انجام مراسم سوگند بایستی پس از دوره تعلیمات اولیه در مقابل پرچم هنگی به عمل آید.
ماده ۱۲۰ - طرز اجرای مراسم سوگند بدین ترتیب خواهد بود که بایستی سربازان هر واحد جملات زیر را کلمه به کلمه با فرمانده خود تکرار کنند.
سوگندنامه
"من در پیشگاه خداوند قسم یاد می‌کنم که در انجام وظایف مقدس سربازی و فداکاری نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و میهن خود قصور وکوتاهی نکرده و آماده‌ام در هر موقع با نثار جان خود وفاداری به این سوگند و پیمان را عملاً نشان دهم.
ماده ۱۲۱ - پس از خاتمه مراسم سوگند سرود ملی خوانده شده و سلام شاهنشاهی نواخته می‌شود.
فصل شانزدهم - احضار تعلیماتی و بسیج
ماده ۱۲۲ - احضار طبقات صنوف و قسمتهای مختلفه مشمول مقررات ماده ۲۶ این قانون خواهد بود.
ماده ۱۲۳ - کلیه سربازانی که دوره خدمت زیر پرچم خود را به پایان رسانیده‌اند در چهار سال دوره احتیاط پس از سه سال اول در سال چهارم‌احتیاط یک مرتبه و در شش سال اول ذخیره هر دو سال یک مرتبه در سالهای دوم و چهارم و ششم و در بقیه سالها هر سه سال یک مرتبه در سالهای‌نهم و دوازدهم و پانزدهم بایستی برای مدت یک ماه تجدید تعلیماتی نظامی حاضر گردند.
ماده ۱۲۴ - احضار هر یک از طبقات شامل افسران و گروهبانان آن طبقه نیز خواهد بود.
ماده ۱۲۵ - جز در مواقع بسیج عمومی حکم احضار سه ماه قبل از تاریخ حضور به وسیله آگهی منتشر می‌گردد.
ماده ۱۲۶ - حکم و آگهی احضارشدگان از طریق حوزه‌های نظام وظیفه به وسیله فرمانداران و کدخدایان و مأمورین امنیه و شهربانی ابلاغ و منتشرمی‌گردد و به احضارشدگان مقیم خارجه توسط نمایندگان شاهنشاهی ابلاغ می‌گردد.
ماده ۱۲۷ - کدخدایان موظف می‌باشند آنهایی را که اسمشان در فهرست‌های واصله درج شده احضار نموده وادار نمایند تا روز مقرر وسائل حرکت‌ورود خود را به محل تجمع آماده نمایند و راجع به سایر احضارشدگانی که در محل نباشند ملزم می‌باشند از کسان و آشنایان آنها تحقیقات وافیه به عمل‌آورده تاریخ فوت و یا تاریخ غیبت و محل توقف و اشتغالات فعلی آنان را در مقابل اسامی مربوطه به طور صریح ذکر نموده به نزدیکترین رییس‌شهربانی و یا فرمانده امنیه تسلیم نمایند که بلافاصله جهت حوزه مربوطه ارسال شود.
تبصره - در خارجه اجرای مقررات بالا به عهده نمایندگان دولت شاهنشاهی خواهد بود.
ماده ۱۲۸ - طبقاتی که در موقع بسیج عمومی احضار می‌گردند موظفند پس از اینکه اعلامیه احضار به محل آنها رسید در ظرف بیست و چهارساعت حرکت نموده به مرکز حوزه سربازگیری و یا سفارتخانه و کنسولخانه خود حاضر شوند.
ماده ۱۲۹ - طبقاتی که موقع احضار در خارجه متوقف هستند باید به وسایل مقتضی از قبیل آگهی در روزنامه یا ابلاغ انفرادی از طرف سفارت یاکنسولخانه از جریان احضار خود آگاهی یافته جهت دریافت گذرنامه در سفارتخانه یا کنسولخانه مربوطه حاضر شوند.
ماده ۱۳۰ - اشخاصی که در موقع بسیج عمومی احضار می‌گردند چنانچه برای انجام امورات شخصی در غیاب خود محتاج نماینده - وکیل وشخص ثالث باشند هر گونه وکالت‌نامه که در حضور رییس دفتر سربازگیری و یا افسر امنیه و شهربانی نوشته باشند و از طرف مأمورین نامبرده نیزگواهی شده باشد از هر گونه هزینه معاف بوده و در نزد مراجع و مقامات مادامی که نویسنده آن تحت تجهیز است اعتبار وکالت‌نامه رسمی را خواهدداشت.
ماده ۱۳۱ - برای بیمارانی که قادر به حرکت نباشند بایستی گواهینامه و استشهاد معتبر با گواهی شهربانی یا امنیه به مرکز حوزه مربوطه با تعیین‌نوع مرض فرستاده شود که بلافاصله از طرف حوزه پزشک بازرس جهت رسیدگی به وضعیت فرد فرد بیماران اعزام گردد.
ماده ۱۳۲ - به نفراتی که موقع احضار در خارج از حوزه مربوطه سکنی دارند (اعم از خارجه یا داخله) بایستی به محض انتشار آگهی از طرف کسان‌و خویشان آنها جریان احضار به اسرع وسائل اطلاع داده شود که در رأس موعد مقرره به محل معینه حاضر شوند.
ماده ۱۳۳ - کلیه افراد احتیاط و ذخیره بایستی به دفعاتی که در این قانون تصریح شده در تجدید تعلیمات شرکت نمایند و چنانچه در هر یک ازدفعات احضار به علل موجهی در حضور و شرکت آنها تعویق حاصل شود بایستی در سنوات آتی با طبقات بعدی به منظور طی تعلیمات مقرره احضارو شرکت نمایند.
ماده ۱۳۴ - به طور کلی در مواقع احضار و بسیج محل تجمع افراد هر حوزه مراکز حوزه‌های مربوطه بوده و بایستی احضارشدگان خود را به دفترسربازگیری همان محل معرفی نمایند.
ماده ۱۳۵ - افراد احتیاط و ذخیره زیر از احضار برای تجدید تعلیمات و وهله اول بسیج معاف می‌باشند:
الف - بیمارانی که قادر به حرکت و انجام تعلیمات نباشند.
ب - زندانیان.
ج - رؤسای دادگاه‌ها - مأمورین سیاسی و کنسولی و سایر نمایندگان دولت شاهنشاهی در خارجه.
د - شهردارها و کدخدایان رسمی.
ه - مدیران و آموزگاران دبستانها و آموزشگاه‌های فلاحتی که به گواهی وزارت معارف تعیین جانشین جهت آنها مقدور نباشد و لااقل دارای یک‌سال سابقه خدمت در معارف باشند.
و - کارگران فنی راه‌آهن به شرط آنکه لااقل سه ماه قبل از صدور حکم داخل در خدمت نامبرده شده باشند.
ز - نفراتی که در خدمات ارتش هستند.
تبصره ۱ - مواقعی که حضور هر یک از معاف‌شدگان مندرجه در بالا ضرورت حاصل کند تصریحاً در احکام صادره قید می‌شود.
تبصره ۲ - کسانی که در موقع احضار تعلیماتی در خارجه بوده و بنا به گواهی سفارت یا کنسولخانه حضور آنها در موعد مقرر غیر میسر و قابل‌تعویق باشند در سال بعد بدون هیچگونه عذری باید در تعلیمات طبقه بعدی شرکت نمایند.
ماده ۱۳۶ - به جای نفرات احتیاط و ذخیره مستخدمی که در احضار تعلیماتی و وهله اول بسیج مطابق مقررات ماده بالا معاف می‌گردند بایستی‌فوراً از طرف وزارتخانه‌های مربوطه جانشین تعیین و در نظر گرفته شود تا در موقع احضار بعدی مانعی برای حضور و شرکت آنها در بین نباشد مگر درمواردی که فرمان مخصوص صادر شده باشد.
ماده ۱۳۷ - اشخاصی که به خدمت احضار نمی‌گردند موظفند که نسبت به اسلاف و اولاد و زنان و برادران و خواهران سربازانی که متکفل عائله‌بوده از ده یا محل آنها برای مدت بیش از یک ماه و نیم احضار شده‌اند از تاریخ دخول احضارشدگان به خدمت الی روز خاتمه خدمت مساعدت وهمراهی نمایند و اولیای امور شهرداریهای محلی و کدخدایان بایستی اجرای منصفانه این مقررات را عهده‌دار شده و در انجام آن مراقبت کامل معمول‌دارند.
تبصره ۱ - به خانواده فراریان و متخلفین هیچ گونه کمک و همراهی نباید معمول شود.
تبصره ۲ - در موقع بسیج بنگاه‌های ملی و شهرداریها نیز بایستی در همراهی و کمک مادی به عائله احضارشدگان لازمه مساعدت و معاضدت رابه عمل آورند.
ماده ۱۳۸ - نفراتی که در خدمت ادارات دولتی یا عمومی و غیره بوده و مشمول موارد معافیت نیستند بایستی سه روز قبل از تاریخ احضار وحرکت از خدمت مربوطه موقتاً معاف گردند.
ماده ۱۳۹ - طبقات احضار شده با ارائه کتابچه نظامی و دفتر خدمت وظیفه برای حضور در محل تجمع از پرداخت هزینه راه‌آهن و کشتی در داخله‌کشور معاف خواهند بود.
ماده ۱۴۰ - طبقات احضار شده جهت تجدید تعلیمات آنان که جزو ادارات و بنگاه‌ها هستند در مدت احضار موقت حقوق خود را از ادارات وبنگاه‌های مربوطه دریافت خواهند نمود و آنهایی که دارای مشاغل آزاد هستند بر طبق مقررات مالی ارتش از قسمتهای مربوطه مأخوذ خواهند داشت.
ماده ۱۴۱ - در مواقع بسیج به طور کلی حقوق و هزینه احضارشدگان به عهده ارتش خواهد بود.
فصل هفدهم - تغییر سن
ماده ۱۴۲ - به طور کلی سن اشخاص تابع مصرحات برگهای شناسنامه آنها خواهد بود.
ماده ۱۴۳ - چنانچه در موقع رسیدگی و اسم‌نویسی مندرجات برگهای شناسنامه با سن حقیقی مشمولین مطابق به نظر نرسیده و یا اختلاف فاحش‌کوچکتر یا بزرگتر از سنین مشمولیت تشخیص داده شوند بایستی موضوع در مجلس سربازگیری مطرح شده و چنانچه مورد تأیید واقع گردد پرونده‌امریه هیأت تجدید نظر مراجعه و رأی قاطع هیأت مذکور در محل مخصوص برگ شناسنامه و در ستون دفاتر مربوطه قید شود این رأی قابل اعتراض‌نبوده ولی فقط از نقطه نظر مقررات راجع به نظام وظیفه مؤثر خواهد بود.
تبصره - پرونده‌های موجوده که روی جریان فوق عمل شده و هنوز مطابق مقررات اولیه جریان آن خاتمه نیافته مشمول مقررات این ماده خواهدبود.
ماده ۱۴۴ - هیأت تجدید نظر تحت ریاست یک نفر افسر ارشد به عضویت نمایندگان اداره آمار و ثبت احوال و نظام وظیفه و بهداری ارتش و دو نفرعضو نظامی با نظر ستاد ارتش تعیین و تشکیل می‌گردد.
ماده ۱۴۵ - قانون اصلاح ماده ۹ قانون ثبت احوال مصوب اول بهمن ماه ۱۳۱۲ نسخ می‌شود.
چنانچه سن اشخاص از لحاظ مشمولیت نظام وظیفه نظر به اختلاف فاحش قیافه مورد اعتراض کمیسیونی مرکب از نمایندگان نظام وظیفه و آمار و ثبت‌احوال و امنیه و شهربانی در هر حوزه اعم از مرکز و ولایات واقع شود رسیدگی به اعتراض مزبور در محل با حضور هیأتی مرکب از عالیترین مأموروزارت داخله یا نماینده او و نمایندگان عدلیه و ادارات نامبرده بالا و یک نفر پزشک به انتخاب نظام وظیفه و دو نفر از معتمدین محل به انتخاب هیأت‌مزبور به عمل خواهد آمد - تشکیل هیأت مزبور و تسلیم اعتراض به هیأت در صورت عدم تصادف با ایام تعطیل باید در ظرف ۴۸ ساعت به عمل آید. هیأت مذکور با حضور معترض‌علیه به اعتراض مذکور رسیدگی کرده و نظریه خود را به معترض‌علیه ابلاغ و گزارش امر را پیوست پرونده رسیدگی به‌مرکز ارسال خواهد داشت و در مرکز پس از رسیدگی هیأت تجدید نظر نامبرده در ماده ۱۴۴ رأی صادره از هیأت مذکور قطعی و غیر قابل اعتراض است.
تبصره ۱ - محل اعتراض نسبت به برگهای شناسنامه سکنه دهات و قصبات مراکز حوزه‌های اصلی می‌باشد.
تبصره ۲ - حضور هر یک از نمایندگان معینه منوط به وجود ادارات مربوطه در محل خواهد بود.
تبصره ۳ - معترض‌علیه چنانچه مدارک و اسنادی برای تأیید مندرجات برگ شناسنامه خود داشته و در دسترس نباشد می‌تواند به مدت متناسبی‌کتباً از هیأت محلی و تجدید نظر استمهال نماید.
تبصره ۴ - پرونده‌های موجوده که روی جریان بالا عمل شده و هنوز جریان آن ناتمام است مشمول مقررات این ماده خواهد بود.
ماده ۱۴۶ - نسبت به برگهای شناسنامه که قبل از تاریخ تصویب ماده ۹ اصلاح قانون اصلاحی ثبت احوال مصوب اول بهمن ۱۳۱۲ به موجب حکم‌قطعی عدلیه یا به موجب تجدید نظر مطابق ماده ۸ قانون ثبت احوال مصوب بیستم مرداد ۱۳۰۷ تصحیح شده. چنانچه جریان امر از لحاظ مشمولیت بر طبق مدارک متقنه مورد اعتراض کمیسیون مقرره در ماده ۱۴۵ واقع شود از تاریخ تصویب این قانون الی مدت‌شش ماه ممکن است نسبت به احکام عدلیه به توسط دادستان دادگاهی که حکم داده به آن دادگاه و نسبت به برگهایی که مطابق ماده ۸ قانون ثبت‌احوال مصوب بیستم مرداد ۱۳۰۷ تصحیح شده به هیأت تجدید نظر مقرره در ماده ۱۴۴ اعتراضات کتباً ارسال شود و هیأت تجدید نظر و دادگاه‌هابایستی در ظرف مدتی که از تاریخ اجرای این قانون از یک سال و نیم تجاوز ننماید به کلیه اعتراضات واصله مطابق مقررات مربوطه رسیدگی نماید و درصورتی که اعتراضات وارد باشد حکم مجدد صادر خواهد شد حکم مجدد صادره قابل استیناف و تمیز نبوده و اداره آمار و ثبت احوال مکلف است‌برگهای شناسنامه معترض‌علیه را مطابق رأی قطعی هیأت تجدید نظر و حکم مجدد دادگاه‌ها تصحیح نماید آراء مذکور قطعی ولی فقط از حیث مقررات‌راجعه به نظام وظیفه مؤثر خواهد بود. اعتراضاتی که به موجب قانون اصلاح ماده ۹ ثبت احوال مصوب اول بهمن ۱۳۱۲ توسط دادستانها به احکام‌دادگاه‌های عدلیه شده و تا تاریخ تصویب این قانون تکلیف آنها در دادگاه معلوم نشده‌است کان‌لم‌یکن خواهد بود و تعقیب آن موقوف به این است که‌مطابق این ماده اعتراض جدید بشود.
فصل هیجدهم - وظایف حوزه‌های سربازگیری
ماده ۱۴۷ - به طور کلی تهیه وسایل اجرای مقررات این قانون در هر حوزه سربازگیری به عهده رییس آن حوزه خواهد بود.
ماده ۱۴۸ - رؤسای حوزه‌های نظام وظیفه وظیفه‌دار هستند که با اقدامات قانونی تمام قلمرو حوزه مربوطه را در هر سال حتماً از نظر سربازگیری‌عمل نمایند.
تبصره - رسیدگی به وضعیت مشمولین و نفرات حوزه‌های دیگر نیز چنانچه محل اقامت خود را تغییر داده باشند به عهده حوزه محل اقامت‌خواهد بود منتها بایستی فوراً مراتب به حوزه مربوطه نیز سابقه داده شود.
ماده ۱۴۹ - در مرکز هر یک از حوزه‌ها و مناطق سربازگیری طبق تبصره ماده ۵۶ یک دادگاه اداری وجود خواهد داشت که تحت ریاست رؤسای‌مناطق و حوزه‌های سربازگیری به عضویت نمایندگان عالیترین مأمور وزارت داخله و ثبت احوال محل و یک نفر پزشک نظامی تشکیل و به وضعیت‌باقی‌مانده امور سربازگیری رسیدگی خواهد شد.
تبصره ۱ - در نقاطی که امنیه و شهربانی موجود است نمایندگان مربوطه نیز در دادگاه اداری عضویت خواهند داشت.
تبصره ۲ - آراء دادگاه اداری باید کتبی و روی مدارک پرونده بوده و اعتبار آن به منزله آراء مجلس سربازگیری خواهد بود.
تبصره ۳ - آراء مجالس سربازگیری و دادگاه‌های اداری قطعی بوده مگر اینکه در نتیجه شکایات معترضین و یا وصول گزارشات مأمورین‌صلاحیت‌دار و یا اطلاعات موثق بر حسب دستور ستاد ارتش تجدید نظر آن ضرورت حاصل کند که در این صورت پرونده‌های مربوطه به هر منطقه دردادگاه اداری متشکله در مرکز آن منطقه با حضور رییس منطقه و فرمانده پادگان یا نماینده او فقط برای یک مرتبه تجدید نظر خواهد شد و چنانچه قضیه‌قابل تعقیب جزایی تشخیص داده شود به دادگاه صلاحیتدار احاله می‌گردد.
ماده ۱۵۰ - کلیه تنبیهات و مجازاتهای مقرره در فصل نوزدهم این قانون پس از بررسی پرونده‌های مربوطه از طرف دادگاه‌های اداری مرکز مناطق وحوزه‌ها رسیدگی و آنچه که به موجب مصرحات فصل مذکور مربوطه به دادگاه‌های نظامی و یا عمومی باشد پرونده‌های مربوطه عیناً احاله و تصمیماتی‌که دادگاه اداری باید رأساً اتخاذ نماید به منظور صدور تصویب‌نامه و دستور اجرا جهت فرمانده نظامی منطقه ارسال می‌گردد.
ماده ۱۵۱ - حوزه‌های سربازگیری موظفند جریان عمل را طوری تنظیم نمایند که نفرات معینه در رأس مواعد مقرره به خدمت احضار و وسائل‌ترخیص و برگها و مدارک آنها طوری پیش‌بینی و تنظیم شود که موجبات تأخیر جریان امور فراهم نگردد.
ماده ۱۵۲ - در حوزه‌های سربازگیری دفاتر مربوطه باید به نحوی ترتیب داده شود که تاریخچه ادوار خدمتی کلیه نفرات حوزه مربوطه را به طورروشن نشان داده و کلیه تغییرات به طور واضح و دقیق در آن مصرح باشد و باید همیشه مندرجات دفاتر با واقعیت و وضعیت نفرات آن حوزه در هرموقع مطابق و بدون اختلاف باشد.
ماده ۱۵۳ - مأمورین آمار و کدخدایان هر حوزه مکلفند هر یک در موارد مربوطه هر موقع تغییراتی راجع به افراد حوزه مربوطه از لحاظ شهادت وفوت و فرار و مسافرت به خارجه و تغییر محل حاصل می‌گردد بلافاصله حوزه‌های سربازگیری را مطلع سازند که در دفاتر و پرونده‌های مربوطه عمل‌نموده و اقدامات لازمه معمول دارند.
ماده ۱۵۴ - وضعیت و طرز عمل مناطق و حوزه‌های سربازگیری لااقل در هر سال یک مرتبه با اعزام بازرس از مرکز و یا از طرف فرمانده مربوطه‌تحت بازرسی دقیق واقع و در صورت اقتضاء نیز در مواقع مختلفه بازرس اعزام می‌گردد.
فصل نوزدهم - تنبیهات
ماده ۱۵۵ - سربازانی که در موقع صلح مدت غیبت آنها در خدمت از پانزده روز متوالی تجاوز نماید فراری محسوب و پس از دستگیری جهت‌تعیین مجازاتهای زیر به دادگاه‌های نظامی تسلیم می‌گردند:
الف - برای دفعه اول فرار از تاریخ دستگیری تجدید خدمت زیر پرچم با شش ماه خدمت اضافی.
ب - برای دفعه دوم فرار تجدید خدمت زیر پرچم با یک سال خدمت اضافی.
ج - برای دفعه سوم فرار به چهار سال خدمت زیر پرچم محکوم خواهند شد.
د - در صورتی که ارتکاب به فرار از سه مرتبه تجاوز نمود مرتکبین آن مشمول مقررات تبصره ۲ ماده ۱۵۶ خواهند بود.
تبصره - در موقع جنگ پنج روز غیبت فرار محسوب و چنانچه فرار از سربازخانه باشد مرتکبین به شش الی پانزده سال زندانی با اعمال شاقه وچنانچه در جبهه و خط آتش باشد به اعدام محکوم و محاکمه مرتکبین در دادگاه نظامی زمان جنگ به عمل خواهد آمد.
ماده ۱۵۶ - غائبین زیر چنانچه دارای عذر موجه نباشند علاوه بر مدت خدمت زیر پرچم مطابق دو برابر ایام خدمت محکوم به اضافه خدمت‌خواهند بود:
الف - مشمولینی که در موقع رسیدگی و اسم‌نویسی حاضر نشده و یا تأخیر کرده باشند.
ب - مشمولینی که در موقع اجرای مراسم سربازگیری حاضر نشده و یا تأخیر کرده باشند.
ج - کسانی که در موقع احضار تعلیماتی تأخیر نموده باشند.
د - اشخاصی که روی علت مزاج معالجات آنها برای مدت معینی به بنگاه‌های بهداری کشوری محول و در اجرای دستورات پزشکی تعلل نموده ویا اساساً مراجعه ننموده‌اند که در این صورت برای تعیین مدت اضافه خدمت آنها تمام مدت معینه جهت معالجه مأخذ قرار داده می‌شود.
ه - اشخاصی که روی علت مزاج احضار آنها به تعویق افتاده و در خاتمه مدت مقرره جهت معالجه خود را معرفی نکرده باشند.
تبصره ۱ - چنانچه لزوم ادامه معالجه مشمولین فقره (د - ه) از طرف شورای پزشکی تجویز شود پس از خاتمه معالجه و بهبودی تنبیه معینه بایددر حق آنان اعمال شود.
تبصره ۲ - مشمولینی که به موجب این ماده اضافه خدمت آنها بیش از چهار سال الزام گردد بایستی پس از انجام خدمت زیر پرچم شش سال به‌خدمات ساختمانی و جاده‌سازی و امثال آن گمارده شده و پس از آن جزو افراد هم‌طبقه خود منظور گردند که در این صورت در تمام مدت شش سالی که‌مشغول انجام خدمات نامبرده هستند هزینه خوراک و پوشاک و منزل آنها با حقوقی که از حقوق معینه جهت افراد وظیفه تجاوز نکند به عهده وزارتخانه‌یا اداره خواهد بود که جهت خدمات آن اختصاص داده شده‌اند.
ماده ۱۵۷ - مشمولین نظام وظیفه که تا کنون غائب بوده و به خدمت حاضر نشده‌اند و همچنین سربازانی که از خدمت فرار اختیار و تا حال‌مراجعت نکرده‌اند چنانچه تا شش ماه بعد از تصویب این قانون شخصاً خود را معرفی نموده و خدمت مقرره را انجام دهند از هر گونه مجازات معاف‌خواهند بود.
ماده ۱۵۸ - در مورد اشخاص زیر طبق مقررات مربوط به محاکمات اداری وزارتخانه‌ها مجازات انتظامی اعمال می‌گردد:
۱ - اعضاء مجلس سربازگیری و مأمورین رسیدگی که در انجام وظائف محوله قصور ورزیده و یا در جلسات متشکله بدون عذر موجه حاضرنشوند.
۲ - مأمورین آمار و کدخدایانی که در انجام وظایف مقرره در ماده ۱۵۳ این قانون تأخیر و یا قصور کرده باشند.
ماده ۱۵۹ - پرونده مشمولین مقررات ماده ۱۵۶ و ۱۵۷ در دادگاه‌های اداری حوزه‌ها و مشمولین مقررات ماده ۱۵۸ در دادگاه‌های اداری مربوطه‌رسیدگی و رأی داده خواهد شد. ماده ۱۶۰ - اشخاص زیر به ده الی سی روز زندانی قابل ابتیاع محکوم خواهند شد:
الف - اشخاصی که مشمولین احضار شده جهت رسیدگی و اسم‌نویسی را عالماً عامداً استخدام نمایند قبل از آنکه برگهای شناسنامه آنها از طرف‌مأمورین مربوطه نوشته شده باشد.
ب - اشخاصی که مشمولین دعوت شده جهت اجرای مراسم سربازگیری را عالماً عامداً استخدام نمایند قبل از آنکه نظریه مجلس در برگهای شناسنامه آنها ذکر شده باشد و چنانچه از طرف مجلس سربازگیری نیزرأی مربوطه قید شده باشد فقط در حال آماده به خدمت ارجاع شغل به آنان بلامانع خواهد بود و الا چنانچه برگهای شناسنامه حاکی از رأی سربازی و یاانقضاء مدت آماده به خدمت باشد مرتکبین مشمول مقررات همین ماده خواهند بود.
ماده ۱۶۱ - اشخاص زیر به یک الی دو ماه زندانی قابل ابتیاع محکوم خواهند شد.
الف - اشخاصی که در موقع جنگ و بسیج نفرات آماده به خدمت و یا نفرات احتیاط و ذخیره احضار شده را عالماً عامداً به خدمت بپذیرند.
ب - پزشکان موظف بهداری کشور که در معالجه و مداوای مشمولین معلول قصور نمایند.
ج - کسانی که مطابق قانون موظف به نگاهداری و تأمین اعاشه عائله متکفلین بوده و بدون عذر موجه خودداری نمایند.
د - کسانی که برای تثبیت تکفل اشخاص شهادت کذب داده باشند.
ه - اشخاصی که نفرات فراری از خدمت را عالماً عامداً استخدام کرده باشند.
و - اشخاصی که در موقع جنگ و بسیج مطابق این قانون موظف به کمک و همراهی با عائله سربازان بوده و بدون عذر موجه خودداری نموده‌باشند.
ماده ۱۶۲ - چنانچه استخدام اشخاص نامبرده در دو ماده بالا از طرف مقامات رسمی به عمل آمده باشد مجازات مقرره در حق رؤسای کارگزینی وآمر استخدام آنها معمول خواهد شد و انواع استخدام اعم از روزمزد و کنتراتی خدمات خصوصی یا عمومی یا اداری به طور کلی مشمول مقررات‌نامبرده خواهد بود.
ماده ۱۶۳ - فراریان و یا کسانی که به خارجه مسافرت نموده‌اند چنانچه مدت فرار و عدم حضور آنها به محل خدمت بیش از یک سال به طول‌انجامید به ضبط کلیه اموال محکوم خواهند بود.
تبصره - اشخاص مشمول مقررات این ماده هر موقع حاضر شوند اموال آنها توسط دادگاه‌های عمومی مسترد شده و در زمان صلح به وسیله‌دادگاه‌های اداری حوزه‌ها به مجازات مقرره در ماده ۱۵۶ محکوم خواهند شد.
ماده ۱۶۴ - رسیدگی و اجرای مواد ۱۶۰ - ۱۶۱ - و ۱۶۲ و ۱۶۳ مربوط به دادگاه‌های عمومی بوده و پرونده‌های مربوط به موارد منظور ازدادگاه‌های اداری مناطق و حوزه‌های سربازگیری نیز باید به دادگاه‌های عمومی احاله گردد.
ماده ۱۶۵ - در موقع جنگ و بسیج احضارشدگانی که بدون عذر موجه تأخیر حضور آنها در داخله به مراکز حوزه‌های سربازگیری و در خارجه به‌مراکز سفارتخانه‌ها و کنسولگریها از ده روز تجاوز کند مشمول مقررات ماده ۱۶۳ گردیده و پس از حضور و دستگیری به دادگاه نظامی زمان جنگ تسلیم‌می‌گردند.
ماده ۱۶۶ - این قانون که مشتمل بر نوزده فصل و متضمن ۱۶۶ ماده و ۵۶ تبصره می‌باشد جانشین قانون خدمت نظام وظیفه عمومی مصوب ۱۶خرداد ماه ۱۳۰۴ و ۳۰ شهریور ماه ۱۳۱۰ شمسی خواهد بود.
این قانون که مشتمل بر یک صد و شصت و شش ماده‌است در جلسه بیست و نهم خرداد ماه یک هزار و سیصد و هفده به تصویب مجلس شورای ملی‌رسید.
رییس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری