قانون تذکره
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
قانون تذکره - مصوب ۲۰ دی ماه ۱۳۱۱ شمسی
فصل اول - اطلاعات عمومی
ماده ۱ - تذکره سندی است که از طرف مأمورین صلاحیتدار برای تعیین تابعیت و اجازه مسافرت اتباع ایران به ممالک خارجه و اقامت در ممالک‌مزبوره یا مسافرت از خارجه به ایران داده می‌شود.
ماده ۲ - مأمورین سرحدی ایران به هیچ یک از اتباع ایران بدون ارائه تذکره قانونی اجازه خروج نخواهند داد.
ماده ۳ - به هیچ کس غیر از تبعه مسلم ایران نباید تذکره ایرانی داده شود و صدور تذکره منوط به وجود اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی‌تقاضاکننده را ثابت کند.
ماده ۴ - هر یک از اتباع ایران برای مسافرت به ممالک خارجه و یا اقامت در خارجه باید تحصیل تذکره نماید.
ماده ۵ - تذکره بر دو قسم است: تذکره عادی و تذکره غیر عادی.
فصل دوم - تذکره عادی
ماده ۶ - اقسام تذکره عادی که به طور مطلق تذکره نامیده می‌شود و نمونه آنها بر طبق نظامنامه معین خواهد شد به قرار ذیل است:
۱ - تذکره که برای مسافرت از ایران به ممالک خارجه یا از خارجه به ایران داده می‌شود مدت اعتبار آن از تاریخ صدور تذکره یک سال و تا چهارسال دیگر سال به سال قابل تمدید است و دارنده آن می‌تواند در مدت اعتبار تذکره بیش از یک بار مسافرت نماید.
۲ - تذکره سرحدی که به سرحدنشینان ایرانی برای عبور و مرور بین نقاط سرحدی ایران و نقاط سرحدی ممالک مجاور اعم از سرحدات خاکی یاآبی مطابق قراردادهای عبور و مرور سرحدی بین ایران و دول مجاور یا بر حسب تصویب دولت داده می‌شود.
۳ - تذکره ایرانیان بی‌بضاعت مقیمین خارجه که مدت اعتبار آن با رعایت مقررات فقره اول این ماده پنج سال است.
۴ - تذکره محصلی که به محصلین داده می‌شود و اعتبار آن تا اختتام دوره تحصیلی دارنده آن خواهد بود مشروط بر اینکه در انقضای هر سال به‌امضاء مأمور ایران مقیم محل تحصیل یا نزدیکترین محل برسد.
فصل سوم - ترتیب صدور تذکره عادی
ماده ۷ - صدور تذکره عادی در داخله با نظمیه و در خارجه با مأمورین کنسولی ایران و یا مأمورین سیاسی عهده‌دار امور کنسولی می‌باشد و درمحل‌هایی که نظمیه نباشد صدور تذکره با مأمورینی خواهد بود که دولت به آنها اجازه مخصوص بدهد.
ماده ۸ - گیرنده تذکره برای مسافرت به ممالک خارجه باید معادل میزان متوسط مخارج معاودت خود و همراهانش را از مقصد مسافرت تا محل‌صدور تذکره وجه نقد یا تعهدنامه بانک یا یک تجارتخانه یا ضامن معتبر دائر به تأدیه مخارج مزبور به دفتر صدور تذکره به طور ودیعه سپرده قبض‌دریافت نماید که موقع ضرورت به وسیله مأمورین دولت ایران به مصرف مخارج معاودت او برسد چنانچه صاحب ودیعه برای مراجعت محتاج به اخذوجه مزبور نشود یا مسلم گردد که اقامت دائمی در خارجه اختیار کرده یا فوت شده ودیعه در مقابل قبض به او یا به ورثه‌اش مسترد می‌شود - مأمورین‌دولتی و ایرانیانی که اقامتگاه دائمی آنها ممالک خارجه باشد و محصلینی که ترتیب مسافرت آنها تابع مقررات مخصوص می‌باشد از سپردن ودیعه‌معاف خواهند بود. زائرین بیت‌الله علاوه بر ودیعه مذکور در فوق مبلغ پنجاه ریال برای تأمین مخارج مراقبت‌های لازمه صحی و غیره که از طرف دولت به عمل می‌آید به‌دفتر صدور تذکره باید بپردازند و قبض رسید دریافت دارند.
ماده ۹ - به اشخاص ذیل تذکره برای مسافرت از ایران داده نمی‌شود:
الف - اشخاصی که کمتر از هیجده سال تمام دارند یا تحت ولایت یا قیمومت می‌باشند مگر با اجازه کتبی ولی یا قیم.
ب - کسانی که به موجب امر کتبی مقامات قضایی حق خروج از مملکت ندارند.
ج - مشمولین نظام وظیفه مگر اینکه از طرف اداره نظام وظیفه مجاز در مسافرت باشند.
ماده ۱۰ - ترتیب صدور تذکره جمعی اعضاء و اجزاء کشتی‌ها بر طبق نظامنامه معین می‌شود.
ماده ۱۱ - برای یک خانواده (زن و شوهر و یا هر یک از آنها) با اولاد کمتر از هیجده سال می‌توان یک تذکره صادر نمود و معادل قیمت یک تذکره‌دریافت داشت. صدور تذکره علیحده برای زوجه به تنهایی یا با اولاد کمتر از هیجده سال منوط به اجازه زوج خواهد بود.
ماده ۱۲(- به ایرانیانی که در خارجه مقیم و مشمول نظام وظیفه می‌باشند برای توقف یا مسافرت در خارجه تذکره و ویزا داده نخواهد شد ومأمورین ایران باید به آنها شهادتنامه مجانی فقط برای مراجعت به ایران بدهند مگر اینکه ورقه معافیت از خدمت نظام داشته باشند همچنین مأمورین‌ایران در خارجه در مواردی که وزارت امور خارجه اجازه بدهد برای معاودت اتباع دولت شاهنشاهی به ایران شهادتنامه مجانی صادر خواهند نمود. (((پاورقی: ماده ۱۲ بالا به موجب قانون مصوب ۵ اسفند ۱۳۱۴ (دوره دهم) نسخ شده‌است.((فصل چهارم - ویزای تذکره
ماده ۱۳ - ایرانیانی که به ممالک خارجه مسافرت یا به ایران مراجعت می‌کنند به استثنای اشخاصی که در نقاط سرحدی اقامت دارند و در نقاط‌مزبور عبور و مرور می‌کنند باید بر طبق نظامنامه تذکره خود را لدی‌الورود یا در موقع مراجعت به ویزای نماینده ایران برسانند.
ماده ۱۴ - ویزای تذکره‌ها و اوراق اتباع خارجه که قصد مسافرت به ایران را دارند تابع مقررات قانون ورود و اقامت اتباع خارجه مصوب ۱۹اردیبهشت ۱۳۱۰ می‌باشد و قیمت ویزای هر یک بر طبق معامله متقابله دریافت می‌شود.
ماده ۱۵ - هر گاه مأمورین ایران در خارجه تذکره و شهادتنامه را که در دست بعضی از تقاضاکنندگان ویزا می‌باشد به رسمیت نشناسند در صورتی که‌برای ورود آنها به ایران ممنوعیتی نباشد شهادتنامه مخصوص برای مدت معین مطابق نمونه که در نظامنامه تعیین خواهد شد به آنها خواهند داد.
فصل پنجم - تذکره غیر عادی (تذکره سیاسی - تذکره مخصوص)
تذکره سیاسی
ماده ۱۶ - مدت اعتبار تذکره سیاسی تا خاتمه مأموریت دارنده آن خواهد بود و برای مأموریت جدید قابل تمدید است صدور تذکره سیاسی فقط باوزارت امور خارجه و مأمورین سیاسی ایران مقیمین خارجه می‌باشد.
ماده ۱۷ - به طبقات ذیل تذکره سیاسی داده می‌شود: ۱ - اعضاء بلافصل خانواده سلطنت اعم از ذکور و اناث.
۲ -(وزیر دربار پهلوی و خانواده او.
- پاورقی: به موجب شق ۲ ماده اول (قانون اصلاح قانون تذکره) مصوب ۱۵ شهریور ۱۳۱۲
(دوره نهم) شق ۲ ماده ۱۷ بالا بدین طریق تغییر یافته‌است: (اعضاء رییسه دربار سلطنت).
۳ - مأمورین سیاسی و ژنرال‌کنسولها و کنسولها و ویس‌کنسولهای رسمی و خانواده آنها.
۴ - وزراء رؤسای مجلسین و خانواده آنها.
۵ - وزراء و سفرا و وزرای مختار سابق و رؤسای سابق مجلسین و همچنین معاونین وزارتخانه‌ها و وکلای مجلسین و رؤسای ادارات وزارت امورخارجه در دوره تصدی و خانواده آنها با تصویب هیأت وزراء.
۶ - اشخاصی که از طرف دولت نزد دولت دیگر یا مؤسسه رسمی بین‌المللی به مأموریت مخصوص اعزام می‌شوند.
ماده ۱۸ - صدور ویزای سیاسی با مقامات ذیل است:
۱ - در پایتخت با وزارت امور خارجه.
۲ - در ایالات و ولایات با ولات و حکام.
۳ - در ممالک خارجه با نمایندگیهای سیاسی دولت شاهنشاهی یا ژنرال‌کنسولگریها و کنسولگریهایی که از طرف وزارت امور خارجه اجازه‌مخصوص داشته باشند. تذکره مخصوص
ماده ۱۹ - به طبقات ذیل تذکره مخصوص داده می‌شود:
۱ -(اعضاء رییسه دربار سلطنت و خانواده آنها.
- پاورقی: به موجب شق یک ماده اول (قانون اصلاح قانون تذکره) مصوب ۱۵ شهریور ۱۳۱۲
(دوره نهم) عبارت (تذکره مخصوص) مبدل به(تذکره خدمت) می‌شود و به موجب شق ۳ همین قانون شق یک ماده ۱۹ بالا نسخ شده‌است.
۲ - اعضاء رسمی ژنرال‌کنسولگریها و کنسولگریها و ویس‌کنسولگریها و خانواده آنها.
۳ - مأمورین دولت غیر از طبقات مذکور در ماده ۱۷ که برای انجام مأموریتی به خارجه اعزام می‌شوند و خانواده آنها.
۴ - اشخاصی که به موجب تصویبنامه هیأت وزراء اجازه داده می‌شود.
ماده ۲۰ - مدت اعتبار تذکره مخصوص تا خاتمه مأموریت یا مسافرت دارنده آن خواهد بود.
ماده ۲۱ - تذکره مخصوص در ایران از طرف وزارت امور خارجه به معرفی و تقاضای مقامات مربوطه صادر می‌شود و در خارجه صدور آن با اجازه‌وزارت امور خارجه به عهده مأمورین سیاسی یا کنسولی ایران خواهد بود.
فصل ششم - تفتیش تذکره
ماده ۲۲ - تفتیش و رسیدگی تذکره اتباع داخله و خارجه با رعایت مقررات این قانون و قانون ورود و خروج و اقامت اتباع خارجه مورخ ۱۹اردیبهشت ۱۳۱۰ به عهده مأمورین گمرک سرحدات است.
فصل هفتم - قیمت تذکره
ماده ۲۳ - قیمت تذکره به قرار ذیل است:
۱ - قیمت تذکره عادی یک پهلوی است و اعتبار آن بعد از سال اول تا چهار سال دیگر در داخله هرساله در ازاء نیم پهلوی و در خارجه مجاناً‌تمدید می‌شود.
۲ - قیمت تذکره قراء سرحدی: یک‌ساله بیست و پنج ریال - شش‌ماهه پانزده ریال - سه‌ماهه ده ریال.
۳ - تذکره ایرانیان بی‌بضاعت مقیمین خارجه مجانی خواهد بود.
۴ - تذکره سیاسی و تذکره مخصوص مجانی.
۵ - تذکره محصلین مجانی.
ماده ۲۴(- قیمت ویزای تذکره‌ها به قرار ذیل است:
۱ - ویزای تذکره عادی ایرانیان برای مراجعت به ایران ۱۵ ریال.
۲ - ویزای تذکره‌های سیاسی و مخصوص و تذکره محصلین و تذکره ایرانیان بی‌بضاعت مقیمین خارجه کلیتاً و ویزای تذکره عادی در موقع ورودبه مقصد یا در موقع مسافرت بین ممالک خارجه مجانی است.
- پاورقی: به موجب شق چهارم از ماده اول (قانون اصلاح قانون تذکره) مصوب ۱۵
شهریور ۱۳۱۲ (دوره نهم) جمله زیر به ماده ۲۴ بالا اضافه‌شده‌است: مأمورین وزارت امور خارجه می‌توانند به تذاکر طیاره‌چی و معاون او و شوفر و شاگرد او و مکاری و همچنین به تذکره عادی انفرادی و جمعی ملاحین‌در ازاء مبالغ ذیل:
برای مدت ۳ ماه ۲۰ ریال
برای مدت ۶ ماه ۳۰ ریال
برای مدت یک سال ۴۰ ریال
ویزای کثیرالمسافره صادر نمایند.
ماده ۲۵ - دولت مجاز است در هر یک از نقاط ممالک خارجه که مقتضی بداند نسبت به قیمت تذکره و ویزای تذکره ایرانیان تخفیف بدهد.
فصل هشتم - جرائم
ماده ۲۶ - هر ایرانی که بدون تذکره وارد ایران یا خارج شود به تأدیه قیمت تذکره که باید دارا باشد به اضافه یک برابر آن به عنوان جریمه ملزم‌خواهد بود و در صورت تکرار جرم علاوه بر جزای نقدی از یک ماه تا شش ماه نیز محکوم به حبس تأدیبی خواهد شد.
ماده ۲۷(- هر ایرانی که در خارجه تذکره خود را مطابق قانون تمدید یا تجدید نکند باید در صورت عدم تمدید علاوه بر قیمت یک تذکره برای هرسال ده ریال و در صورت عدم تجدید در آخر سال پنجم از تاریخ صدور تذکره علاوه بر قیمت تذکره معادل یک برابر آن نیز به عنوان جریمه تأدیه نماید. (((پاورقی: ماده ۲۷ بالا به موجب (قانون اصلاح ماده ۲۷ قانون گذرنامه) مصوب ۲۰ خرداد ماه ۱۳۱۶ (دوره دهم) که ذیلاً درج می‌گردد لغو شده‌است: ماده واحده - ماده ۲۷ قانون گذرنامه مصوب بیستم دی ماه ۱۳۱۱ لغو و ماده ذیل به جای آن تصویب می‌گردد: مدلول ماده ذیل از اول آذر ماه ۱۳۱۴ نسبت به کسانی که جریمه مقرر را تا کنون نپرداخته‌اند قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۲۷ - هر ایرانی که در خارجه گذرنامه خود را مطابق قانون تمدید یا تجدید نکند باید در صورت عدم تمدید برای هر سال ده ریال و در صورت عدم‌تجدید در آخر سال پنجم از تاریخ صدور گذرنامه علاوه بر قیمت گذرنامه معادل یک برابر آن نیز به عنوان جریمه تأدیه نماید.((ماده ۲۸ - اتباع ایران مقیمین خارجه که تا تاریخ اجرای این قانون تذکره خود را تجدید نکرده‌اند در صورتی که از تاریخ مزبور الی دو سال تقاضای‌تجدید تذکره نمایند از پرداخت جرائم گذشته معاف می‌شوند و الا نسبت به مدت گذشته نیز جرائم مقرره به آنها تعلق خواهد گرفت.
تبصره - وزارت امور خارجه در موقع لزوم مجاز است با شرایط مقرره در نظامنامه مشمولین این جرائم را از پرداخت تمام یا قسمتی از وجه جریمه‌و یا از تعقیب جزایی معاف نماید.
ماده ۲۹ - هر ایرانی که تذکره خود را به ویزاهایی که در ماده ۱۳ این قانون مقرر شده نرسانده باید نسبت به هر ویزای مجانی پنج ریال و نسبت به هرویزای غیر مجانی علاوه بر قیمت ویزا یک برابر آن را به عنوان جریمه بپردازد.
ماده ۳۰(- ایرانیانی که از مناطق سرحدی سابقاً به خارجه مهاجرت کرده‌اند تا دو سال دیگر در موقع مراجعت به ایران از جرائم و مجازاتهای مقرره‌برای دارا نبودن تذکره و ویزا معاف می‌باشند. (((پاورقی: به موجب قانون مصوب ۲۰ شهریور ۱۳۱۴ (دوره دهم) مدت معینه در ماده (۳۰) تا دی ماه ۱۳۱۵ تمدید شده‌است.((ماده ۳۱ - به مأمورین دفتری گمرکات سرحدی که متصدی تفتیش تذکره می‌باشند معادل صدی ده از عایدات جرائمی که وصول می‌نمایند به طورانعام پرداخته می‌شود. تبصره - صدی ده مزبور که تا کنون به موجب تصویبنامه دولت برای حق‌الکشف تأدیه شده‌است اجازه داده می‌شود که به خرج منظور دارند. ماده ۳۲((- نظامنامه‌های مربوطه به این قانون به تصویب هیأت وزراء رسیده و از اول خرداد ماه ۱۳۱۲ به موقع اجرا گذاشته می‌شود.
- پاورقی: به موجب ماده دوم (قانون اصلاح قانون تذکره) مصوب ۱۵ شهریور ۱۳۱۲
(دوره نهم) ماده ۳۲ بالا اصلاح شده‌است: ماده دوم - قانون تذکره مصوب ۲۰ دی ماه ۱۳۱۱ نسبت به اتباع ایران مقیمین خارجه از اول آذر ۱۳۱۲ به موقع اجرا گذارده خواهد شد. این قانون که مشتمل بر سی و دو ماده‌است در جلسه بیستم دی ماه یک هزار و سیصد و یازده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - دادگر