قانون تاسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران و مقررات بهره‌برداری هوایی کشور
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین رفاه اجتماعی مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری بیست و یکم |
قانون تاسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران و مقررات بهره‌برداری هوایی کشور - مصوب تیر ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی و ۲۳ خرداد ۱۳۴۵ مجلس سنا. این قانون در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۴۵ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید
ماده ۱ - به منظور حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی در داخل و خارج کشور و انجام امور مربوط به هواپیمایی بازرگانی شرکتی سهامی به‌نام (شرکت هواپیمایی ملی ایران) تشکیل می‌گردد.
ماده ۲ - سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران پانصد میلیون ریال است تمام سرمایه شرکت توسط دولت تعهد و پنجاه درصد آن به شرح زیر‌پرداخت شده است:
الف - پنجاه میلیون ریال نقداً پرداخت شده است.
ب - سه فروند هواپیمای وایکانت به ارزش یکصد میلیون ریال.
ج - بیست میلیون ریال از محل بهای یک فروند هواپیمای وایکانت اختصاصی (که ارزش آن معادل مبلغ هفتاد میلیون ریال تعیین گردیده) تأمین و‌پنجاه میلیون ریال تتمه بهای هواپیمای مزبور که متعلق به شرکت هواپیمایی ملی ایران می‌باشد دین شرکت مزبور است که باید تا آخر سال ۱۳۴۶ به‌دولت مسترد نماید.
د - یازده میلیون و پانصد هزار ریال طبق قانون بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور تصویب و پرداخت شده است.
ه - شصت و هشت میلیون و پانصد هزار ریال طبق قانون بودجه سال ۱۳۴۳ کل کشور تصویب و پرداخت شده است.
ماده ۳ - سهام شرکت هواپیمایی ملی ایران متعلق به دولت و با نام و غیر قابل انتقال می‌باشد.
تبصره - اداره کل هواپیمایی کشوری مکلف است وجوهی را که اشخاص و مؤسسات برای خرید سهام شرکت هواپیمایی ملی ایران تودیع نموده‌اند از حساب مربوط و بهره آن را به میزان ۶۰٪ در سال از تاریخ تودیع تا تاریخ رد وجه تودیع شده از محل درآمد شرکت هواپیمایی ملی ایران‌پرداخت کند.
ماده ۴ - شرکت هواپیمایی ایران با تمام تشکیلات و دارایی و اعتبارات و دیون و اختیارات و امتیازات و تعهدات و حقوق مکتسبه داخلی و‌بین‌المللی ضمیمه شرکت هواپیمایی ملی ایران گردیده و شرکت هواپیمایی ملی ایران از هر حیث قائم مقام قانونی شرکت هواپیمایی ایران شناخته‌می‌شود.
تبصره - شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است آن عده از کارمندان و کارگران شرکت سابق هواپیمایی ایران را که مورد نیاز باشند در خدمت ابقاء و‌با آنان طبق مقررات استخدامی مخصوص شرکت هواپیمایی ملی ایران رفتار نماید.
ماده ۵ - از تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران حق بهره‌برداری هوایی به منظور حمل و نقل اشخاص و اشیاء به وسیله هواپیماهای سنگین‌وزن منحصراً به شرکت هواپیمایی ملی ایران واگذار می‌گردد و شرکت مذکور به عنوان تنها شرکت هواپیمایی ایرانی برای استفاده از حقوق مندرج در‌قراردادها و موافقت‌نامه‌ها و اجازه‌نامه‌های مربوط به برقراری سرویس‌های منعقد بین دولت‌های شاهنشاهی و سایر کشورها شناخته می‌شود.
تبصره ۱ - منظور از هواپیماهای سنگین وزن مذکور در این ماده هواپیماهایی هستند که وزن کل آنها اعم از هواپیما - تجهیزات - سوخت روغن‌سرنشین - بار و مسافر از یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلوگرم بیشتر باشد.
تبصره ۲ - مؤسسات هواپیمایی ایرانی به استثناء شرکت هواپیمایی ملی ایران که طبق مقررات مربوط مشغول فعالیت بوده و عملیات پروازی‌انجام می‌دهند و همچنین مؤسسات هواپیمایی ایرانی دیگر که در آینده با رعایت قانون پروانه یا اجازه‌نامه لازم تحصیل نمایند فقط می‌توانند با‌هواپیماهایی که وزن کل آنها یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلوگرم یا کمتر باشد به حمل و نقل هوایی مسافر و بار یا هر نوع پرواز بازرگانی‌مبادرت نمایند.
تبصره ۳ - صدور پروانه یا اجازه‌نامه بهره‌برداری هوایی برای مؤسسات مذکور در تبصره ۲ این ماده به منظور حمل و نقل هوایی مسافر و بار به طور‌منظم مشروط بر آن است که شرکت هواپیمایی ملی ایران ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ کتبی اداره کل هواپیمایی کشوری سرویس منظم مورد درخواست‌را دائر ننماید یا پس از دائر شدن سرویس منظم مزبور را برای مدتی بیش از سه ماه تعطیل کند.
ماده ۶ - کلیه مسافرین و بارهایی که به استثناء پست از طریق هوایی به هزینه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت خارج از کشور و‌بالعکس فرستاده می‌شود باید به مباشرت یا به توسط شرکت هواپیمایی ملی ایران انجام شود.
تبصره - مؤسسات دولتی و وابسته به دولت مذکور در این ماده عبارتند از هر سازمان - بنگاه - شرکت - بانک و هر نوع مؤسسه دیگری که تمام یا‌قسمتی از سرمایه آن متعلق به دولت بوده و یا اداره امور آن زیر نظر دستگاه‌های دولتی باشد.
ماده ۷ - از تاریخ تصویب این قانون نمایندگی کل (آژانس ژنرال) شرکت‌ها و مؤسسات هواپیمایی خارجی در ایران و انجام خدمات فنی هواپیما(هندلینگ) منحصر به شرکت هواپیمایی ملی ایران است.
تبصره ۱ - شرکت مزبور مجاز است نمایندگی کل شرکت‌ها و مؤسسات هواپیمایی خارجی را اداره نماید و یا به مسئولیت خود با حفظ اختیار‌نظارت به مؤسسات و اشخاص ذیصلاحیت واگذار کند.
تبصره ۲ - نمایندگی‌های کل که تاریخ تصویب این قانون تأسیس شده‌اند مشمول مقررات این ماده نیستند و می‌توانند با رعایت مقررات مربوط به‌کار خود ادامه دهند.
ماده ۸ - شرکت هواپیمایی ملی ایران دارای استقلال مالی و سازمانی است و طبق اصول بازرگانی اداره می‌شود و مشمول قانون محاسبات عمومی‌و قوانین و مقررات معاملاتی و استخدامی و مالی مربوط به مؤسسات دولتی و وابسته به دولت نیست و تابع اساسنامه و آیین‌نامه‌های پیش‌بینی شده‌در تبصره یک خواهد بود مگر در مواردی که در قانون خلاف آن تصریح و از شرکت هواپیمایی ملی ایران نام برده شود.
تبصره ۱ - دولت مکلف است اساسنامه و آیین‌نامه‌های مذکور در این ماده را ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و برای تصویب به‌کمیسیون‌های مشترک راه و دارایی مجلسین تقدیم کند مقررات فعلی تا تصویب اساسنامه و آیین‌نامه‌ها اجراء می‌شود.
تبصره ۲ - شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است متخصصین و مشاورین خارجی را با تحصیل پروانه کار برای استفاده در انجام امور مربوط‌استخدام نماید در صورت وجود متخصصین و مشاورین هم طراز ایرانی حق تقدم با ایرانی خواهد بود.
ماده ۹ - شرکت هواپیمایی ملی ایران به مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از پرداخت مالیات بر درآمد و هر گونه مالیات و عوارض و‌حق‌الثبت مربوط به هواپیما و وسائل فنی و مسافرتی آن معاف هستند.
ماده ۱۰ - شرکت هواپیمایی ملی ایران و مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از پرداخت حقوق و هزینه گمرکی (به استثناء باربری و‌انبارداری) و سود بازرگانی که به اشیاء مندرج در مواد ۱۱ و ۱۲ این قانون تعلق می‌گیرد معاف هستند.
ماده ۱۱ - به شرکت هواپیمایی ملی ایران اجازه داده می‌شود اشیاء مشروحه زیر را ولو مصرف مشابه داشته و یا در تعرفه گمرکی غیر مجاز یا‌ممنوع‌الورود باشد با رعایت ماده ۱۰ این قانون و سایر مقررات مربوط برای مصرف خود از خارج کشور وارد کند:
اول - هواپیما و موتور و قطعات منفصله هر یک.
دوم - وسائل آلات و ادوات و تجهیزات و دستگاه‌های مربوط به هواپیما و موتور هواپیما.
سوم - وسائل مخابراتی و رادیویی (اعم از فرستنده و گیرنده) و رادار و قطعات منفصله آنها که در هواپیما و یا امور مربوط به هواپیمایی به کار‌می‌رود.
چهارم - دستگاه‌ها و وسائلی که برای آماده کردن هواپیما به کار رود و همچنین وسائلی که برای تعمیر و یا تعویض قطعات هواپیما و موتور‌هواپیما بکار می‌رود.
پنجم - مواد نفتی و روغن و گریس و متانول که برای سوخت و روغن کاری و تمیز کردن موتور و سایر مصارف هواپیمایی به کار می‌رود به استثناء‌موادی که با مشخصات لازم در داخل کشور تهیه می‌شود.
ششم - دستگاه‌ها و وسایلی که برای ساختن قطعات هواپیما و موتور هواپیما به کار می‌رود.
هفتم - وسائط نقلیه موتوری و غیر موتوری (به استثناء اتومبیل سواری و جیپ و جیپ استیشن و کامیون و اتوبوس معمولی) و تجهیزات و‌وسائل و متفرعات مربوط و قطعات منفصله آنها که انحصاراً برای حمل یا پیاده و سوار کردن مسافر و یا حمل بار و تخلیه و بارگیری هواپیما به کار رود‌اعم از این که در داخل و یا خارج هواپیما مورد استفاده قرار گیرد مشروط بر این که وسائط نقلیه مزبور در داخل کشور ساخته نشود.
هشتم - وسائلی که در داخل هواپیما برای خدمات و پذیرایی و یا استفاده مسافرین و سرنشینان هواپیما به کار می‌رود و با علامت ثابت هواپیمایی‌ملی ایران مشخص باشد.
تبصره ۱ - مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از اجازه و معافیت‌های مصرحه در پنج بند اول این ماده در حدود احتیاجات خود‌برخوردار می‌گردند.
تبصره ۲ - باشگاه خلبانی هواپیمایی کشوری علاوه بر استفاده از مفاد تبصره ۱ فوق از اجازه و معافیت بند ششم این ماده نیز برخوردار می‌گردد و‌همچنین مجاز است هواپیمای بی‌موتور و دستگاه کشنده و هواپیمای مدل و وسائل و قطعات یدکی آنها را با رعایت ماده ۱۰ این قانون از خارج کشور‌وارد نماید.
ماده ۱۲ - شرکت ملی نفت ایران مکلف است از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۴۴ هر نوع مواد سوختنی و متانول مورد نیاز هواپیماهای شرکت‌هواپیمایی ملی ایران را به نرخ فروش داخلی قبل از تاریخ ۲۶ آذر ماه ۱۳۳۶ و در صورت معلوم نبودن نرخ و یا پیدایش فرآورده‌های جدید به نرخ‌متناسب با نرخ‌های قبل از تاریخ مذکور با رعایت مفاد ماده ۱۰ این قانون و معافیت از هر گونه اضافه بها با شرکت مزبور محاسبه نماید.
تبصره ۱ - شرکت ملی نفت ایران مکلف است از دریافت تفاوت گذشته مصارف شرکت هواپیمایی ایران و شرکت سرویس فرودگاه مهرآباد به نفع‌شرکت هواپیمایی ملی ایران صرف نظر نماید.
تبصره ۲ - مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ از تاریخ تصویب این قانون از نرخ هر نوع مواد سوختنی و متانول مذکور در این ماده استفاده‌خواهند نمود مشروط بر این که عملیات آنها به تشخیص اداره کل هواپیمایی کشوری عام‌المنفعه یا تجاری باشد.
قانون بالا مشتمل بر دوازده ماده و چهارده تبصره که لوایح آن به استناد ماده واحده مصوبه بیستم آذر ماه ۱۳۴۲ تقدیم شده بود و در تاریخ روز دوشنبه۲۳ خرداد ماه ۱۳۴۵ به تصویب مجلس سنا رسیده در جلسه روز سه‌شنبه چهاردهم تیر ماه یک هزار و سیصد و چهل و پنج شمسی مورد تصویب‌مجلس شورای ملی قرار گرفت.
رییس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی