قانون اجازه تصویب اسناد مصوبه کنگره پستی جهانی توکیو منعقده در سال ۱۹۶۹
| قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی | تصمیم‌های مجلس | اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی |
قانون اجازه تصویب اسناد مصوبه کنگره پستی جهانی توکیو منعقده در سال ۱۹۶۹ - مصوب ۱۶ آبان ۱۳۵۱ مجلس شورای ملی و ۱۳ آذر ۱۳۵۱ مجلس سنا - این قانون در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۵۱ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.[۱]
قانون اجازه تصویب اسناد مصوبه کنگره پستی جهانی توکیو منعقده در سال ۱۹۶۹
ماده واحده - اسناد مصوبه شانزدهمین کنگره پستی جهانی منعقده در توکیو در سال ۱۹۶۹ (۱۳۴۸) که از طرف نماینده ایران نیز امضاء شده و از‌تاریخ اول ژوییه ۱۹۷۱ (۱۳۵۰٫۴.۱۰) جانشین اسناد مصوبه کنگره وین ۱۹۶۴ (۱۳۴۳) گردیده به شرح زیر:
۱ - پروتکل الحاقی به اساسنامه مصوبه کنگره وین سال ۱۹۶۴ در ۸ ماده.
۲ - آیین‌نامه اجرایی اساسنامه اتحادیه پستی جهانی در ۲۸ ماده و پروتکل نهایی آن در دو ماده.
۳ - کنوانسیون پستی جهانی در چهار قسمت و ۷۱ ماده و پروتکل نهایی آن در ۲۲ ماده.
۴ - آیین‌نامه اجرایی مربوط به کنوانسیون پستی جهانی در چهار قسمت و ۱۰۲ ماده.
۵ - ترتیبات مربوط به مرسولات و جعبه‌های با قیمت اظهار شده در ۱۸ ماده.
۶ - آیین‌نامه اجرایی مربوط به مرسولات و جعبه‌های با قیمت اظهار شده در ۱۳ ماده.
۷ - ترتیبات مربوط به امانات پستی در ۶۰ ماده و پروتکل نهایی آن در ده ماده.
۸ - آیین‌نامه اجرایی مربوط به امانات پستی در ۵۳ ماده. تصویب و اجازه تسلیم اسناد تصویب آن داده می‌شود.
قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متون اسناد ضمیمه پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز سه‌شنبه ۱۳۵۱٫۸.۱۶ در جلسه روز دوشنبه‌سیزدهم آذر ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک به تصویب مجلس سنا رسید.
رییس مجلس سنا - جعفر شریف امامی
پروتکل الحاقی به اساسنامه اتحاد پستی جهانی (خلاصه)
نمایندگان مختار دولتهای کشورهای عضو اتحاد پستی جهانی مجتمع در کنگره توکیو با توجه به ماده ۳۰ بند ۲ اساسنامه اتحادیه پستی جهانی منعقده‌در وین در تاریخ ۱۰ ژوییه ۱۹۶۴ اصلاحات زیرین را برای اساسنامه مذکور به شرط تصویب پذیرفته‌اند.
ماده ۱ - (ماده ۸ اصلاح شده)
ماده ۲ - (ماده ۱۱ اصلاح شده)
ماده ۳ - (ماده ۱۳ اصلاح شده)
ماده ۴ - (ماده ۱۸ اصلاح شده)
ماده ۵ - (ماده ۲۱ اصلاح شده)
ماده ۶ - (ماده ۲۶ اصلاح شده)
ماده ۷ - الحاق به مقاوله‌نامه ملحق به اساسنامه و سایر اسناد اتحاد.
۱ - کشورهای عضو که مقاوله‌نامه حاضر را امضاء نکرده‌اند در هر موقع می‌توانند به آن ملحق شوند.
۲ - کشورهای عضو که در اسناد تجدید شده شرکت نموده ولی آنها را امضاء نکرده‌اند موظف می‌باشند که در کوتاه‌ترین مدت ممکنه به آن ملحق شوند.
۳ - اسناد پذیرش مربوط به حالات ذکر شده در پاراگرافهای ۱ و ۲ از طریق دیپلماتیک به دولت کشور مقر اتحاد که آنها را به کشورهای عضو ابلاغ‌می‌کند فرستاده شده‌اند.
ماده ۸ - به موقع اجراء قرار گرفتن و مدت مقاوله‌نامه الحاقی به اساسنامه اتحاد پستی جهانی مقاوله‌نامه الحاقی حاضر از اول ژوییه ۱۹۷۱ به موقع‌اجراء گذارده خواهد شد به استثنای ماده ۵ که از اول ژانویه ۱۹۷۱ معتبر خواهد بود و تا مدت نامعینی معتبر باقی خواهد ماند نمایندگان مختار‌دولت‌های کشورهای عضو مقاوله‌نامه الحاقی حاضر را که دارای همان اعتبار و ارزش مقرراتش را که در متن اساسنامه گنجانده شده‌اند خواهد بود‌تدوین و آن را در یک نسخه امضاء کرده‌اند که در بایگانی دولت کشور مقر اتحاد باقی خواهد ماند یک نسخه از آن توسط دولت کشور مقر کنگره در‌اختیار هر قسمت قرار خواهد گرفت انجام شده در توکیو به تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹.
تبصره - توافقهای تدوین شده زیر ضمیمه اساسنامه اتحاد پستی جهانی بر طبق مقررات ماده ۱۹ اساسنامه مذکور می‌باشند.
موافقت بین سازمان ملل متحد و اتحاد پستی جهانی.
متن این موافقتنامه همان است که در قرارداد کنگره وین به تصویب رسیده است.
آیین‌نامه کلی اتحاد پستی جهانی توکیو 1969
فهرست مواد.
فصل اول - طرز عمل سازمانهای اتحاد
ماده ۱۰۱ - سازمان و جلسه کنگره‌ها - کنگره فوق‌العاده - کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی.
ماده ۱۰۲ - ترکیب، طرز کار و جلسات شورای اجرایی.
ماده ۱۰۳ - گزارش در مورد فعالیتهای شورای اجرایی.
ماده ۱۰۴ - ترکیب طرز کار و جلسات شورای مشورتی مطالعات پستی.
ماده ۱۰۵ - گزارش روی فعالیتهای شورای مشورتی مطالعات پستی.
ماده ۱۰۶ - آیین‌نامه داخلی کنگره‌ها - کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی.
ماده ۱۰۷ - زبانهای مورد استفاده برای انتشار مدارک - مذاکرات و مکاتبات اداری.
فصل دوم - دفتر بین‌المللی
ماده ۱۰۸ - لیست کشورهای عضو.
ماده ۱۰۹ - وظایف و اختیارات مدیر کل دفتر بین‌المللی.
ماده ۱۱۰ - تهیه کارهای کنگره - کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی.
ماده ۱۱۱ - اطلاعات، اعلامیه‌ها، درخواستهای تفسیر و تغییر احکام دخالت در امر تصفیه حسابها.
ماده ۱۱۲ - همکاری فنی.
ماده ۱۱۳ - نمونه‌های تهیه شده توسط دفتر بین‌المللی.
ماده ۱۱۴ - اسناد اتحادیه‌های محدود و مقاوله‌نامه‌های اختصاصی.
ماده ۱۱۵ - مجله اتحاد.
ماده ۱۱۶ - گزارش سالیانه در مورد فعالیتهای اتحاد.
فصل سوم - طرز ادخال و بررسی و پیشنهادات
ماده ۱۱۷ - طرز تسلیم پیشنهادات به کنگره.
ماده ۱۱۸ - طرز تسلیم پیشنهادات بین دو کنگره.
ماده ۱۱۹ - بررسی پیشنهادات بین دو کنگره.
ماده ۱۲۰ - ابلاغ تصمیمات مصوبه بین دو کنگره.
ماده ۱۲۱ - اجرای تصمیمات مصوبه بین دو کنگره.
فصل چهارم - امور مالی
ماده ۱۲۲ - تعیین و تنظیم مخارج اتحاد.
ماده ۱۲۳ - طبقه‌بندی سهمیه‌ها.
ماده ۱۲۴ - پرداخت صورت حسابهای دفتر بین‌المللی.
فصل پنجم - داوری
ماده ۱۲۵ - طریقه داوری.
فصل ششم - مقررات نهایی
ماده ۱۲۶ - شرایط تصویب پیشنهادات مربوط به آیین‌نامه کلی.
ماده ۱۲۷ - پیشنهادات مربوط به موافقتنامه‌های سازمان ملل متحد.
ماده ۱۲۸ - به موقع اجراء گذاردن و مدت آیین‌نامه.
پروتکل نهایی آیین‌نامه کلی اتحاد پستی جهانی
ماده ۱ - شورای اجرایی و شورای مشورتی مطالعات پستی.
ماده ۲ - هزینه‌های اتحاد.
آیین‌نامه کلی اتحاد پستی جهانی
امضاء‌کنندگان زیر نمایندگان مختار دولتهای کشورهای عضو اتحاد نظر به ماده ۲۲ بند ۲ اساسنامه اتحاد پستی جهانی منعقده در وین به تاریخ ۱۰ ژوییه۱۹۶۴ با توجه به ماده ۲۵ بند ۳ اساسنامه مذکور که در آیین‌نامه کلی حاضر مشخص گردیده با مقررات زیر که ضامن اجرای اساسنامه و طرز کار اتحاد‌می‌باشد موافقت می‌نمایند.
فصل اول - طرز کار سازمانهای اتحاد
ماده ۱۰۱ - سازمان و جلسه کنگره‌ها: کنگره فوق‌العاده: کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی.
۱ - نمایندگان کشورهای عضو حداکثر پنج سال پس از به موقع اجراء گذاردن احکام کنگره قبل در کنگره جدید مجتمع میشوند.
۲ - هر کشور عضو توسط یک یا چند نماینده مختار به وسیله دولت خود به کنگره معرفی می‌شود و در صورت لزوم ممکن است خودش را توسط‌نمایندگی یک کشور عضو دیگری معرفی نماید معهذا یک نمایندگی نمی‌تواند نمایندگی بیش از یک عضو دیگر را غیر از خودش به عهده بگیرد.
۳ - در مذاکرات هر کشوری فقط دارای یک رأی می‌باشد.
۴ - به طور کلی هر کنگره کشوری را که کنگره بعدی بایستی در آن منعقد گردد تعیین می‌نماید اگر این تعیین قطعیت پیدا نکرده شورای اجرایی کشوری‌را که کنگره جلسات خود را در آن بایستی تشکیل دهد پس از موافقت قبلی با این کشور معین می‌کند.
۵ - پس از موافقت با دفتر بین‌المللی دولت دعوت‌کننده تاریخ و محل قطعی کنگره را معین می‌کند معمولاً یک سال قبل از این تاریخ دولت دعوت‌کننده برای دولت هر کشور عضو دعوتنامه می‌فرستد این دعوتنامه ممکن است مستقیماً با توسط دولت دیگر و یا وسیله مدیر کل دفتر بین‌المللی ارسال گردد‌دولت دعوت‌کننده همچنین موظف است که کلیه تصمیمات متخذه کنگره را به کشورهای عضو اطلاع دهد.
۶ - وقتی که یک کنگره بایستی تشکیل شود و از طرف هیچ دولتی دعوت به عمل نیامده باشد دفتر بین‌المللی با موافقت شورای اجرایی و بعد از توافق‌با دولت سویس تصمیم به انعقاد و تشکیل کنگره در کشور مقر اتحاد می‌گیرد در این صورت دفتر بین‌المللی وظایف یک دولت دعوت‌کننده را به عهده‌می‌گیرد.
۷ - محل جلسه یک کنگره فوق‌العاده بعد از توافق با دفتر بین‌المللی به وسیله کشورهای پیشنهادکننده کنگره معین می‌شود.
۸ - بندهای ۲ الی ۶ عیناً برای کنگره‌های فوق‌العاده قابل اجراء می‌باشد.
۹ - محل جلسه یک کنفرانس اداری پس از توافق با دفتر بین‌المللی توسط کشورهایی که ابتکار کنفرانس را در دست دارند تعیین می‌گردد.
دعوتنامه توسط اداره پست کشور مقر کنفرانس فرستاده می‌شود.
۱۰ - کمیسیونهای اختصاصی وسیله دفتر بین‌المللی و در صورت لزوم پس از موافقت با اداره پست کشور عضوی که این کمیسیون بایستی در آن‌تشکیل شود منعقد می‌گردد.
ماده ۱۰۲ - ترکیب و طرز عمل و تشکیل جلسات شورای اجرایی.
۱ - شورای اجرایی از ۳۱ عضو تشکیل می‌گردد که در مدت بین دو کنگره انجام وظیفه می‌نمایند.
۲ - اعضای شورای اجرایی توسط کنگره بر اساس تقسیمات جغرافیایی و به طور منصفانه انتخاب میشوند و حداقل نیمی از اعضاء آن به مناسبت‌تشکیل هر کنگره جدید دوباره انتخاب می‌گردند هیچیک از کشورهای عضو نمی‌توانند متوالیاً در سه کنگره انتخاب شوند.
۳ - نماینده هر یک از اعضای شورای اجرایی وسیله اداره پست کشورش انتخاب می‌شود این نماینده بایستی از کارمندان شایسته و لایق اداره پست‌باشد.
۴ - خدمات اعضای شورای اجرایی مجانی است - هزینه کار این شورا به عهده اتحاد می‌باشد.
۵ - شورای اجرایی کلیه فعالیتهای اتحاد را با وظایف زیرین تنظیم و نظارت می‌نماید:
الف - حفظ تماس نزدیک با اداره پست کشورهای عضو به منظور بهبود سرویس پستی بین‌المللی.
ب - کمک کردن نظم و ترتیب دادن و مد نظر داشتن همه نوع همکاری فنی پست در کادر همکاری فنی بین‌المللی.
ج - بررسی مسائل از جنبه اداری - قانونگذاری و قضایی که مورد استفاده سرویس پستی بین‌المللی می‌باشد و ابلاغ نتیجه این بررسی به ادارات پست.
د - تعیین کشور مقر کنگره بعدی در حالت پیش‌بینی شده در ماده ۱۰۱.
ه - قرار دادن موضوع مطالعات را برای بررسی شورای مشورتی مطالعات پستی طبق ماده ۱۰۴ بند ۸ حرف و.
و - بررسی گزارش سالیانه که وسیله شورای مشورتی مطالعات پستی تدوین شده و در صورت اقتضاء بررسی پیشنهادات تسلیم شده به این شورا.
ز - اخذ تماس لازم با سازمان ملل متحد و کمیسیونها و شوراهای این سازمان همچنین با مؤسسات اختصاصی و سایر تشکیلات بین‌المللی به منظور‌مطالعات و تهیه گزارشات برای تصویب ادارات پستی کشورهای عضو.
در صورت اقتضاء اعزام نمایندگان اتحاد برای شرکت در جلسات این تشکیلات بین‌المللی و انتخاب کردن سازمانهای بین‌المللی بین دول که برای‌شرکت در یک کنگره و در موقع مقتضی بایستی دعوت بشوند و وادار کردن مدیر کل بین‌المللی در ارسال دعوتنامه لازم.
ح - در صورت اقتضاء تدوین پیشنهاداتی که بایستی مورد تصویب قرار گیرد خواه از ادارات پست کشورهای عضو طبق ماده ۳۱ بند ۱ اساسنامه و ۱۱۹آیین‌نامه حاضر و خواه از کنگره در صورتی که این پیشنهادات مربوط به مطالعات واگذار شده توسط کنگره به شورای اجرایی و یا این که پیشنهادات‌مذکور نتیجه فعالیتهای خود شورای اجرایی باشد که در این ماده شرح داده شده است.
ط - بررسی هر پیشنهادی که بنا به درخواست اداره پست یک کشور عضو طبق ماده ۱۱۸ در اختیار دفتر بین‌المللی قرار می‌گیرد و فراهم کردن‌توضیحات و موظف کردن دفتر را به ضمیمه کردن این توضیحات پیشنهادات مذکور قبل از تصویب آنها توسط ادارات کشورهای عضو.
ی - در کادر آیین‌نامه عمومی:
اول - تأمین کنترل فعالیت دفتر بین‌المللی که در صورت لزوم و بنا به پیشنهاد دولت سویس مدیر کل را منصوب می‌نماید.
دوم - بررسی بودجه سالیانه اتحاد.
سوم - تصویب انتصابات اعضاء عالیرتبه و حقوق کارمندان درجه ۱ و ۲ و ۳ بنا به پیشنهاد مدیر کل دفتر بین‌المللی پس از آزمایش صلاحیت شغلی‌نامزدهای توصیه شده توسط ادارات پست.
کشورهای عضوی که ملیت نامزدها وابسته به آن کشور است ضمن رعایت انصاف در تقسیمات جغرافیایی قاره‌ای و زبان و سایر ملاحظات مربوط به آن‌و ضمن رعایت قانون داخلی ترفیعات دفتر بین‌المللی.
چهارم - تصویب گزارش سالیانه تنظیم شده توسط دفتر بین‌المللی مربوط به فعالیتهای اتحاد پستی و در صورت لزوم اظهار نظر درباره آن.
پنجم - در صورت اقتضاء توصیه به هیأت نظار برای اجازه دادن به بالا بردن مخارج اتحاد.
ششم - برای انتصاب مدیر کل و تصویب انتصابات کارمندان عالیرتبه شورای اجرایی به طور معمول این موضوع را رعایت می‌کند که افراد صاحب این‌مشاغل بایستی از برگزیدگان کشورهای مختلف عضو اتحاد باشند.
هفتم - در اولین جلسه شورای اجرایی که به دعوت رییس آخرین کنگره منعقد می‌شود شورای اجرایی از بین اعضای خود یک رییس و چهار نایب‌رییس انتخاب کرده و آیین‌نامه داخلی خود را تنظیم می‌کند.
مدیر کل دفتر بین‌المللی کارهای دبیر کل شورای اجرایی را به عهده گرفته و در بحث و مذاکرات بدون داشتن حق رأی شرکت می‌نماید.
هشتم - شورای اجرایی معمولاً سالی یک بار بنا به دعوت رییس شورا جلسه خود را در مقر اتحاد تشکیل می‌دهد دبیری شورای اجرایی به عهده دفتر‌بین‌المللی است این دفتر کارهای شورای اجرایی را آماده کرده و مدارک هر جلسه را به ادارات پست عضو شورا و اتحادیه‌های محدود و همچنین سایر‌ادارات پست کشورهای عضو که درخواست آن را می‌کنند ارسال می‌دارد.
نهم - نماینده هر کشور عضو شورای اجرایی که در جلسات این سازمان شرکت می‌کنند (به استثنای جلساتی که در موقع کنگره منعقد می‌گردد) حق‌دریافت قیمت یک بلیط مسافرت رفت و برگشت درجه یک هوایی - زمینی یا دریایی را دارد.
دهم - در صورتی که کشوری که شورای اجرایی در آن تشکیل جلسه می‌دهد عضو شورا نباشد از او دعوت به عمل می‌آید تا در جلسات شورا به عنوان‌ناظر شرکت نماید.
یازدهم - شورای اجرایی می‌تواند هر سازمان بین‌المللی یا هر شخص صلاحیتدار دیگری را که مایل باشد در کارهایش شرکت نماید بدون حق رأی‌دعوت نماید همچنین شورا می‌تواند تحت همان شرایط نمایندگان یک یا چند اداره پست کشورهای عضو ذیعلاقه به مسائلی که در دستور جلسه‌اش‌قرار گرفته دعوت نماید.
ماده ۱۰۳ - مدارک فعالیتهای شورای اجرایی.
۱ - شورای اجرایی بعد از هر جلسه مدارک زیر را جهت اطلاع ادارات پستی عضو اتحاد و اتحادیه‌های محدود ارسال می‌دارد:
الف - یک گزارش تحلیلی.
ب - مدارک شورای اجرایی حاوی گزارشات، مذاکرات، گزارش تحلیلی همچنین قطعنامه تصمیمات شورا:
۲ - شورای اجرایی یک گزارش از مجموع فعالیتهای خود برای کنگره تهیه نموده و حداقل دو ماه قبل از افتتاح کنگره آن را جهت ادارات پست‌می‌فرستد.
ماده ۱۰۴ - ترکیب، طرز کار و جلسات شورای مشورتی مطالعات پستی.
۱ - شورای مشورتی مطالعات پستی تشکیل می‌شود از ۳۰ عضو منتخبه توسط کنگره مدت اعتبار نمایندگی شورای مشورتی فاصله زمان بین دو‌کنگره می‌باشد.
۲ - نماینده هر عضو شورای مشورتی وسیله اداره پست کشورش انتخاب می‌شود این نماینده بایستی یک کارمند منصف به اداره پست باشد.
۳ - هزینه امور شورای مشورتی به عهده اتحاد می‌باشد اعضاء شورا هیچگونه دستمزدی دریافت نمی‌کند هزینه‌های مسافرت اقامت نمایندگان شرکت‌کننده در شورا به عهده اداراتشان می‌باشد.
۴ - شورای مشورتی در اولین جلسه خود که توسط رییس کنگره منعقد و افتتاح می‌گردد از بین اعضاء خود یک رییس و معاونین را انتخاب می‌نماید‌مدیر کل دفتر بین‌المللی امور دبیر کلی شورای مشورتی را انجام داده و بدون حق رأی در مذاکرات شرکت می‌نماید همچنین او می‌تواند جانشین‌شخص دیگری هم بشود.
۵ - شورای مشورتی آیین‌نامه داخلی خود را تنظیم می‌نماید.
۶ - به طور کلی شورای مشورتی همه‌ساله در مقر اتحاد تشکیل جلسه می‌دهد تاریخ و محل جلسه توسط رییس شورا پس از توافق با رییس شورای‌اجرایی و مدیر کل دفتر بین‌المللی تعیین می‌گردد.
۷ - رییس و معاونین شورای مشورتی کمیته مدیریت را تشکیل می‌دهند این کمیته کارهای هر جلسه شورای مشورتی را تهیه و آن را رهبری می‌نماید و‌کلیه وظایفی را که شورا به او واگذار می‌نماید به عهده می‌گیرد.
۸ - اختیارات شورای مشورتی به شرح زیر است:
الف - ترتیب دادن مطالعه مسائل فنی و بهره‌برداری اقتصادی و همکاری فنی قابل توجه در مورد مسائل مورد علاقه ادارات پستی کلیه کشورهای عضو‌اتحاد و فراهم کردن اطلاعات و اعلامیه‌هایی برای موضوع آنها.
ب - مبادرت به مطالعه و بررسی مسائل آموزشی و تشکیلات حرفهای مورد علاقه کشورهای تازه در حال توسعه.
ج - اقدام لازم از نظر مطالعه کردن و منتشر کردن آزمایشات و پیشرفتهای انجام شده وسیله بعضی کشورهای صنعتی در قسمتهای فنی - بهره‌برداری -اقتصادی و تشکیلات حرفهای نافع برای سرویسهای پستی.
د - مطالعه موقعیت فعلی و احتیاجات سرویسهای پستی در کشورهای جدید استقلال و در حال توسعه و فراهم کردن توصیه‌های مناسب برای طرق‌و وسائل اصلاح کردن سرویسهای پستی در این کشورها.
ه - اقدامات لازم در زمینه همکاری فنی با کلیه کشورهای عضو اتحاد مخصوصاً کشورهای جدیدالاستقلال و در حال توسعه پس از توافق با شورای‌اجرایی.
و - بررسی سایر مسائلی که توسط یک کشور عضو شورای مشورتی یا توسط شورای اجرایی و یا توسط اداره یک کشور عضو دیگر در اختیار او قرار‌گرفته باشند.
۹ - اعضای شورای مشورتی در حقیقت در فعالیتهای خود شرکت می‌نمایند کشورهای عضو که در شورای مشورتی تعلقی ندارند می‌توانند بنا به میل‌خود در مطالعات شورا شرکت کنند.
۱۰ - شورای مشورتی در صورت اقتضاء بنا به اراده کنگره پیشنهاداتی که مستقیماً از نتیجه فعالیتهایش به دست آمده فراهم می‌نماید این پیشنهادات‌توسط خود شورای مشورتی تسلیم میشوند و در صورتی که پیشنهادات مربوط به مسائل وابسته به صلاحیت شورای اجرایی باشد بعد از توافق با‌شورای مذکور تسلیم می‌گردند.
۱۱ - شورای مشورتی طرح برنامه کار آینده شورا را با در نظر گرفتن درخواستهای کشورهای عضو اتحاد و شورای اجرایی برای جلسه کنگره که در پیش‌است تنظیم می‌نماید تا در اختیار آن قرار دهد.
۱۲ - شورای مشورتی می‌تواند سازمانهای زیر را در جلساتش و بدون حق رأی دعوت نماید:
الف - هر سازمان بین‌المللی و یا هر شخص معتبر و معروفی را که مایل باشد در کارهایش شرکت نماید.
ب - ادارات پستی کشورهای عضوی که تعلقی به شورای مشورتی ندارند.
۱۳ - دبیرخانه شورای مشورتی به عهده دفتر بین‌المللی است این دفتر بر طبق دستورات کلی هیأت‌رییسه کارهای شورای مشورتی را آماده نموده و کلیه مدارک‌چاپ شده را قبل از هر جلسه به ادارات عضو شورای مشورتی و ادارات پستی کشورهایی که عضو شورا نبوده ولی در مطالعات آنها همکاری می‌کنند‌همچنین به اتحادیه‌های محدود و ادارات سایر کشورهای عضو که درخواست آن را کرده باشند ارسال می‌دارد.
ماده ۱۰۵ - گزارشات مربوط به فعالیتهای شورای مشورتی مطالعات پستی.
۱ - شورای مشورتی مطالعات پستی بعد از هر جلسه مدارک زیر را جهت اطلاع ادارات پستی کشورهای عضو اتحادیه‌های محدود ارسال می‌دارد.
الف - یک گزارش تفصیلی.
ب - مدارک شورای مشورتی مطالعات پستی حاوی گزارشات مذاکرات و گزارش تفصیلی.
۲ - شورای مشورتی بنا به اراده شورای اجرایی یک گزارش از فعالیت سالیانه‌اش تنظیم می‌نماید.
۳ - شورای مشورتی بنا به اراده کنگره یک گزارش از مجموع فعالیتهایش تنظیم نموده و حداقل دو ماه قبل از افتتاح کنگره آن را به ادارات پست‌کشورهای عضو ارسال می‌دارد.
ماده ۱۰۶ - آیین‌نامه داخلی کنگره‌ها - کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی.
۱ - کنگره برای ترکیب کارهایش و ادامه مذاکراتش آیین‌نامه داخلی کنگره‌ها را که ضمیمه آیین‌نامه کلی حاضر می‌باشد اجراء می‌نماید.
۲ - هر کنگره می‌تواند این آیین‌نامه را تحت شرایط معینه در آیین‌نامه داخلی خودش تکمیل و یا اصلاح نماید.
۳ - هر کنفرانس اداری و هر کمیسیون اختصاصی آیین‌نامه داخلی خود را تدوین می‌کنند تا هنگام تصویب این آیین‌نامه مقررات آیین‌نامه داخلی‌کنگره‌ها که ضمیمه آیین‌نامه کلی حاضر می‌باشد از لحاظ مذاکرات قابل اجراء است.
ماده ۱۰۷ - زبان مورد استفاده برای انتشارات مدارک، مذاکرات و مکاتبه اداری.
۱ - مدارک اتحاد به هر زبان توسط دفتر بین‌المللی یا توسط مراکز ناحیه‌ای ضمن همکاری با دفتر بین‌المللی و بنا به درخواست یک یا تعداد از‌کشورهای عضو تهیه می‌شود.
۲ - مدارک منتشره به توسط دفتر بین‌المللی عیناً به زبان مورد تقاضا توزیع میشوند.
۳ - هزینه‌های مربوط به چاپ مدارک وسیله دفتر بین‌المللی یا با واسطه آن و احتمالاً هزینه‌های ترجمه به عهده کشورهای عضوی است که درخواست‌دریافت مدارک را به این زبان کرده‌اند.
۴ - هزینه‌هایی که به عهده یک دسته از کشورهای عضو می‌باشد به نسبت سهمیه آنها در مخارج اتحاد بین آنها تقسیم می‌شود این هزینه‌ها ممکن است‌بین اعضاء گروه زبان‌شناسی طبق یک تقسیم‌بندی دیگری تقسیم شوند به شرطی که ذیعلاقه‌ها روی این موضوع توافق نموده و تصمیم خود را به توسط‌سخنگوی گروه به دفتر بین‌المللی اعلام نمایند.
۵ - گروه‌های زبان‌شناسی متشکله خودشان تقسیم نشریات و مدارک ترجمه کرده را معین می‌کنند.
۶ - دفتر بین‌المللی برن بعد از مدتی که نباید از دو سال تجاوز کند به تغییر زبان مورد تقاضای یک کشور عضو ترتیب اثر می‌دهد.
۷ - برای مذاکرات جلسات سازمانهای اتحاد زبانهای فرانسه - انگلیسی - اسپانیولی و روسی مجاز هستند ترجمه و تفسیر این مذاکرات با وسایل‌الکترونیکی یا بدون آن که انتخاب آن منوط به رأی تشکیل‌دهندگان جلسه می‌باشد پس از مشورت با مدیر کل دفتر بین‌المللی و کشورهای ذینفع انجام‌می‌گیرد.
۸ - سایر زبانها نیز برای مذاکرات و جلسات مذکوره در بند ۷ مجاز می‌باشد.
۹ - نمایندگی‌هایی که زبان دیگری را به کار می‌برند ترجمه آن را به یکی از زبانهای مذکوره در بند ۷ خواه با سیستم ذکر شده در همان بند و خواه به‌وسیله مترجمین خصوصی تأمین می‌نمایند.
۱۰ - هزینه‌های سرویس ترجمه بین کشورهای عضو استفاده‌کننده از همان زبان به نسبت سهمیه آنها در مخارج اتحاد تقسیم می‌شود ولی هزینه‌برقراری و نگهداری وسایل فنی به عهده اتحاد است.
۱۱ - ادارات پست می‌توانند بین خود در مورد زبان برای استفاده در مکاتبات اداری توافق نمایند در صورت عدم توافق زبانی که مورد استفاده قرار‌می‌گیرد زبان فرانسه خواهد بود.
فصل دوم - دفتر بین‌المللی
ماده ۱۰۸ - فهرست کشورهای عضو
دفتر بین‌المللی فهرست اسامی کشورهای عضو اتحاد را تدوین کرده و در آن ردیف سهمیه هرکدام را معین می‌نماید همچنین فهرست موافقتنامه‌ها و‌کشورهایی که در آن موافقتنامه شرکت دارند تدوین و به طور مرتب نگهداری می‌نماید.
ماده ۱۰۹ - وظایف و اختیارات مدیر کل دفتر بین‌المللی.
۱ - وظایف و اختیارات مدیر کل دفتر بین‌المللی همانهایی هستند که اسناد اتحاد بالصراحه تعیین نموده و آنچه را که از وظایف تعیین شده برای دفتر‌بین‌المللی منتج می‌گردد.
۲ - مدیر کل طرح و بودجه سالیانه اتحاد را به میزان حداقل ممکنه مناسب با احتیاجات اتحاد تهیه و در موقع مناسب آن را برای بررسی در اختیار‌شورای اجرایی می‌گذارد او بودجه را پس از تصویب مقامات ناظر به اطلاع کشورهای عضو می‌رساند.
۳ - مدیر کل دفتر بین‌المللی را رهبری می‌نماید.
۴ - مدیر کل یا نماینده او در جلسات کنگره‌ها - کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی و همچنین در مذاکرات بدون داشتن حق رأی شرکت‌می‌نماید.
ماده ۱۱۰ - تهیه کارهای کنگره‌ها - کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای اختصاصی دفتر بین‌المللی کارهای کنگره و کنفرانسهای اداری و کمیسیونهای‌اختصاصی را تهیه کرده و آنچه را که برای چاپ و توزیع مدارک لازم است تهیه می‌نماید. همچنین جزوات لازم را برای کلاسمان پیشنهاداتی که در‌اختیار کنگره قرار گرفته جهت ادارات کشورهای عضو تهیه می‌کنند.
ماده ۱۱۱ - اطلاعات - اعلامیه‌ها - تقاضای تفسیر و تغییر اسناد - بازرسی - دخالت در تصفیه حسابها.
۱ - دفتر بین‌المللی در تمام مواقع به منظور تهیه اطلاعات لازم در مورد مسائل اداری در اختیار شورای اجرایی و شورای مشورتی مطالعات پستی و‌ادارات پست می‌باشد.
۲ - دفتر بین‌المللی مخصوصاً موظف به جمع‌آوری نظم و ترتیب دادن و چاپ و نشر توزیع هر نوع اطلاعات مورد استفاده سرویس پست بین‌المللی و‌منتشر کردن یک اعلامیه روی مسائل مورد اختلاف بنا به تقاضای قسمتهای مربوطه و اقدام به تفسیر و اصلاح اسناد اتحاد و به طور کلی مبادرت به‌بررسی امور نگارش یا اسنادی که احکام مذکور برای او تعیین می‌کند یا آنها که به نفع اتحاد تشخیص داده شده می‌باشد.
۳ - اقدام به بررسیهایی می‌کنند که مورد درخواست ادارات پست به منظور دانستن عقیده سایر ادارات روی یک مسئله معین می‌باشد نتیجه یک بررسی‌جنبه قانونی نداشته و اثر یک رأی‌گیری را از بین نمی‌برد.
۴ - دفتر بین‌المللی به منظور اخذ نتایج سودمند مربوط به مسائل پست را که در صلاحیت شورای مشورتی مطالعات پستی است به رییس کمیته مدیریت‌شورای مذکور ارجاع می‌نماید.
۵ - دفتر بین‌المللی بنا به وظیفه در تسویه و تهاتر حسابهایی که از هر جهت مربوط به سرویس پست بین‌الملل است بین ادارات پستی که دخالت او را‌تقاضا می‌کند وساطت می‌نماید.
ماده ۱۱۲ - همکاری فنی
دفتر بین‌المللی موظف به گسترش کمک فنی پست به هر شکل و در کادر همکاری فنی بین‌المللی می‌باشد.
ماده ۱۱۳ - نمونه‌های تهیه شده وسیله دفتر بین‌المللی
دفتر بین‌المللی موظف به تهیه کارت شناسایی - کوپن رپنس بین‌المللی - چکهای پستی مسافرتی و تجلید دفترچه‌های حاوی قبوض و ارسال آنها به‌قیمت تمام شده به ادارات پستی که تقاضای آن را می‌نمایند می‌باشد.
ماده ۱۱۴ - اسناد اتحادیه‌های محدود و موافقتنامه‌های اختصاصی.
۱ - دو نسخه از اسناد اتحادیه‌های محدود و موافقتنامه‌های اختصاصی منتج از اجرای ماده ۸ اساسنامه بایستی به وسیله دفتر این اتحادیه‌ها یا در‌صورت عدم وجود دفتر وسیله یکی از اعضاء تعهدکننده در اختیار دفتر بین‌المللی گذارده شود.
۲ - دفتر بین‌المللی مراقبت می‌نماید که احکام اتحادیه‌های محدود و مقاوله‌نامه‌های مخصوص آنها برای مردم دارای شرایطی نامساعدتر از آنهایی که‌در احکام اتحاد پیش‌بینی شده نباشد و ادارات پستی را از موجودیت اتحادها و مقاوله‌نامه‌های مذکور مطلع می‌کند ضمناً هر نوع بی‌ترتیبی که از نتیجه‌مقررات حاضر به تحقق برسد به شورای مشورتی اعلام می‌نماید.
ماده ۱۱۵ - مجله اتحاد.
دفتر بین‌المللی به کمک مدارکی که در اختیار او قرار می‌گیرد یک مجله به زبانهای آلمانی - انگلیسی - عربی - چینی - اسپانیایی - فرانسه و روسی‌منتشر می‌کند.
ماده ۱۱۶ - گزارش سالیانه درباره فعالیتهای اتحاد.
دفتر بین‌المللی یک گزارش سالیانه در مورد فعالیتهای اتحاد تنظیم و پس از تصویب شورای مشورتی برای ادارات پست کشورهای عضو اتحاد و‌اتحادیه‌های محدود و سازمان ملل متحد ارسال می‌دارد.
فصل سوم - طرز اقدام به بررسی پیشنهادات
ماده ۱۱۷ - طریق اقدام به تسلیم پیشنهادات به کنگره.
۱ - با توجه به شرایط مخصوص پیش‌بینی شده در بند ۳ روشهای زیر دخول هر نوع پیشنهادات را به وسیله ادارات پست کشورهای عضو به اختیار‌کنگره آماده می‌نماید:
الف - پیشنهاداتی که حداقل شش ماه قبل از تاریخ معینه برای کنگره به دفتر بین‌المللی می‌رسد پذیرفته می‌شود.
۲ - هیچ پیشنهاد مربوط به قاعده انشایی در مدت کمتر از شش ماه قبل از تاریخ معینه برای کنگره پذیرفته نمی‌شود.
ج - پیشنهادات اساسی که در فاصله چهار تا شش ماه قبل از تاریخ تعیین شده برای کنگره به دفتر بین‌المللی برسد پذیرفته نمی‌شود مگر آن که توسط‌حداقل دو اداره تأیید شده باشد.
د - پیشنهادات اساسی که چهار ماه قبل از تاریخ معینه برای کنگره به دفتر بین‌المللی می‌رسد در صورتی قبول می‌شود که حداقل توسط هشت کشور‌تأیید شده باشد.
ه - اعلام تأیید بایستی در همان زمانی که برای پیشنهادات تعیین شده به دفتر بین‌المللی برسد.
۳ - پیشنهادات انشایی دارای عنوان (پیشنهاد انشایی) در بالای آنها توسط اداراتی که آنها را تسلیم می‌کند تهیه و توسط دفتر بین‌المللی تحت شماره‌ای‌که بعد از حرف R قرار می‌گیرد منتشر می‌شود پیشنهاداتی که دارای چنین عنوانی نباشد ولی به نظر دفتر بین‌المللی مربوط به انشاء باشد با یک یادداشت‌اختصاصی منتشر می‌گردند.
دفتر بین‌المللی برای توجه کنگره لیست این پیشنهادات را تنظیم می‌نماید.
۴ - روش تجویز شده در بندهای ۱ و ۲ نه برای پیشنهادات مربوط به آیین‌نامه داخلی کنگره‌ها اجراء می‌گردد و نه برای اصلاح پیشنهادات انجام شده.
ماده ۱۱۸ - ترتیب ارائه پیشنهاد بین دو کنگره.
۱ - برای این که هر پیشنهاد مربوط به قرارداد و مصالحه‌نامه که توسط یک اداره پستی در بین دو کنگره انجام گرفته مورد توجه قرار گیرد بایستی حداقل‌توسط دو اداره پستی دیگر نیز تأیید گردد در صورتی که دفتر بین‌المللی به موقع تأیید لازم را دریافت ننماید به این پیشنهادات ترتیب اثر داده نخواهد شد‌این پیشنهادات توسط دفتر بین‌المللی به سایر ادارات پستی فرستاده میشوند.
ماده ۱۱۹ - بررسی پیشنهادات بین دو کنگره.
۱ - هر پیشنهادی تابع اقدامات زیر می‌باشد:
دفتر بین‌المللی برن طی بخشنامه‌ای پیشنهاد واصله را برای رسیدگی و در صورت اقتضاء اعلام نظر ادارات پست کشورهای عضو به مدت دو ماه جهت‌آنها ارسال می‌دارد اصلاحیه‌ها قبول نمی‌شوند. پاسخهای رسیده تحت نظارت دفتر بین‌المللی جمع‌آوری و به ادارات پست ابلاغ می‌نماید که موافقت یا‌مخالفت خود را اعلام نمایند اداراتی که در مدت دو ماه مبادرت به ارسال رأی خود ننمایند ممتنع محسوب می‌شود مدت معینه از تاریخ صدور‌بخشنامه دفتر بین‌المللی محاسبه می‌گردد.
۲ - اگر پیشنهاد مربوط به یک مقاوله‌نامه و آیین‌نامه کلی آن یا پروتکل نهایی آنها باشد فقط اداراتی می‌توانند در اقدامات مذکور در بند ۱ سهیم باشند که‌در آن مقاوله‌نامه شرکت کرده باشند.
ماده ۱۲۰ - ابلاغ تصمیمات مصوبه بین دو کنگره.
۱ - تغییراتی که در قرارداد و موافقتنامه‌ها و مقاوله‌نامه‌های نهایی این اسناد به کار رفته با اطلاعیه سیاسی که دولت سویس موظف به تنظیم و ابلاغ آن‌بنا به تقاضای دفتر بین‌المللی به دولتهای کشورهای عضو می‌باشد انجام می‌گیرد.
۲ - تغییرات مربوط به آیین‌نامه‌ها و مقاوله‌نامه‌های نهایی آنها توسط دفتر بین‌المللی به ادارات پستی ابلاغ میشوند در مورد تفسیرهای ذکر شده در ماده۷۰ بند ۲ حرف ج شماره ۲ قرارداد و مقررات مربوط به آن نیز به همین طریق عمل می‌شود.
ماده ۱۲۱ - به موقع اجراء گذاردن تصمیمات مصوبه بین دو کنگره.
هر تصمیم تصویب شده حداقل پس از سه ماه از تاریخ ابلاغ قابل اجراء است.
فصل چهارم - امور مالی
ماده ۱۲۲ - تعیین و تنظیم مخارج اتحاد.
۱ - تحت شرایط بند ۲ الی ۴ مخارج سالیانه مربوط به فعالیتهای سازمانهای اتحاد نبایستی از مبالغ مشروحه زیر برای سالهای ۱۹۷۱ به بعد تجاوز‌نماید.
۵۵۱۴۶۰۰ فرانک طلا برای سال ۱۹۷۱
۵۷۷۲۹۰۰ فرانک طلا برای سال ۱۹۷۲
۶۰۴۴۵۰۰ فرانک طلا برای سال ۱۹۷۳
۶۳۲۹۴۰۰ فرانک طلا برای سال ۱۹۷۴
۶۶۲۹۰۰۰ فرانک طلا برای سال ۱۹۷۵
برای سالهای بعد از ۱۹۷۵ (در صورتی که کنگره پیش‌بینی شده برای سال ۱۹۷۴ به وقت
دیگری موکول گردد) بودجه سالیانه هر سال نباید از ۵% بودجه‌تعیین شده برای سال قبل
تجاوز نماید.
۲ - هزینه‌های مربوط به جلسات آینده کنگره (تغییر محل دبیرخانه هزینه حمل و نقل، هزینه برقراری تکنیک ترجمه در آن واحد و هزینه تألیف مدارک‌دوران کنگره و غیره) نباید از حدود مبلغ ۵۳۹۰۰۰ فرانک طلا تجاوز نماید.
۳ - طبق توصیه شورای اجرایی مقامات ناظر می‌توانند اجازه بدهند که حدود معینه در بند ۱ و ۲ برای در نظر گرفتن افزایش ردیف حقوقی -سهمیه‌های مربوط به حقوق بازنشستگی با فوق‌العاده که فوق‌العاده مقام قبول شده توسط سازمان ملل برای افراد مأمورش در ژنو مشمول آن می‌باشد‌افزایش یابد.
۴ - در صورتی که اعتبار پیش‌بینی شده توسط بندهای ۱ و ۲ برای بهتر کارکردن اتحاد غیر مکفی به نظر می‌رسد این حدود ممکن است با تصویب‌اکثریت کشورهای عضو اتحاد تجاوز نماید هر نوع مشاوره بایستی شامل یک گزارش کامل از عملیات توصیه شده و مدلل یک چنین درخواستی باشد.
۵ - کشورهایی که به اتحاد می‌پیوندند یا آنهایی که عنوان عضویت اتحاد را پذیرفته‌اند همچنین آنها که از اتحاد خارج میشوند بایستی سهم خود را‌برای تمام سالی که پذیرش یا خروج آنها انجام می‌گیرد به طور کامل بپردازند.
۶ - دولت سویس مبالغ لازم را به طور مساعده در اختیار دفتر بین‌المللی گذارده و وضع حسابهای مالی و حسابداری دفتر بین‌المللی را در حدود اعتبار‌تعیین شده توسط کنگره نظارت می‌نماید.
۷ - مبالغی که به عنوان مساعده به موجب بند ۶ از طرف دولت سویس داده شده بایستی توسط ادارات بدهکار حتی‌الامکان در مدت کوتاهی و حداکثر‌تا ۳۱ دسامبر سالی که صورتحساب فرستاده می‌شود مسترد گردد پس از انقضای این مدت سالیانه ۵ درصد سود به نفع دولت مذکور از تاریخ انقضای‌مدت تعلق می‌گیرد.
ماده ۱۲۳ - طبقه‌بندی سهمیه‌ها
کشورهای عضو بر طبق ماده ۲۱ بند ۴ اساسنامه به هفت طبقه تقسیم و در مخارج اتحاد به نسبتهای زیر سهم میشوند.
طبقه اول ۲۵ واحد
طبقه دوم ۲۰ واحد
طبقه سوم ۱۵ واحد
طبقه چهارم ۱۰ واحد
طبقه پنجم ۵ واحد
طبقه ششم ۳ واحد
طبقه هفتم ۱ واحد
ماده ۱۲۴ - پرداخت صورتحساب دفتر بین‌المللی
صورتحسابهایی که دفتر بین‌المللی الزاماً برای ادارات پستی ارسال می‌نماید بایستی حتی‌الامکان در مدت کوتاهی و حداکثر شش ماه از روزی که این‌حساب فرستاده شده تأدیه گردند در صورت تجاوز از این مدت سالیانه ۵% سود به نفع دولت سویس که برای این مخارج مساعده داده است از تاریخ‌انقضای مدت مذکور تعلق می‌گیرد.
فصل پنجم - داوری
ماده ۱۲۵ - روش داوری
۱ - در صورتی که قرار شود حل اختلافی از طریق داوری صورت گیرد هر یک از اداری طرف دعوی یک اداره پست از یک کشور عضو که مستقیماً در‌موضوع دعوی ذینفع نیست انتخاب می‌کنند. در صورتی که چند اداره پستی طرف یک دعوای مشترک باشند از نظر اجرای این مقررات در حکم یک‌اداره واحد محسوب میشوند.
۲ - در صورتی که یکی از ادارات طرف دعوا در مدت شش ماه به پیشنهاد داوری ترتیب اثر ندهد دفتر بین‌المللی در صورتی که از او درخواست بشود از‌یک اداره بیطرف یک داور تقاضا نموده و یا آن که حسب‌الوظیفه خود یک داور معین می‌کند.
۳ - طرفین دعوی می‌توانند در مورد انتخاب یک داور مشترک توافق نمایند و ممکن است این داور مشترک دفتر بین‌المللی باشد.
۴ - تصمیم داوران با اکثریت آراء اتخاذ می‌گیرد.
۵ - در صورت تساوی آراء داورها اداره دیگری را که در دعوی ذینفع نباشد انتخاب می‌کنند در صورت عدم توافق در مورد این انتخاب دفتر بین‌المللی‌از بین اداراتی که طرفین دعوی آنها را به عنوان داور پیشنهاد نکرده‌اند داور مزبور را انتخاب می‌نماید.
۶ - در صورتی که مورد اختلاف مربوط به یکی از مقاوله‌نامه‌ها باشد اداره انتخاب شده بایستی از اداراتی باشد که در این مقاوله‌نامه شرکت داشته باشد.
فصل ششم - مقررات نهایی
ماده ۱۲۶ - شرایط تصویب پیشنهادات مربوط به آیین‌نامه عمومی
پیشنهاداتی که به کنگره تسلیم میشوند و مربوط به آیین‌نامه عمومی حاضر می‌باشند برای این که به مورد اجرا گذارده شوند بایستی توسط اکثریت‌کشورهای عضو حاضر در کنگره تصویب شوند. در موقع اخذ رأی بایستی دو سوم کشورهای عضو اتحاد حاضر باشند.
ماده ۱۲۷ - پیشنهادات مربوط به موافقت با سازمان ملل متحد.
شرایط تصویب مذکوره در ماده ۱۲۷ برای پیشنهادات مربوط به تغییر دادن موافقتنامه‌های منعقده بین اتحاد پستی جهانی و سازمان ملل متحد نیز قابل‌اجراء است تا آنجا که این موافقتها شرایط تغییر مقرراتی را که شامل میشوند تحت تأثیر قرار ندهد.
ماده ۱۲۸ - به موقع اجراء گذاردن و مدت آیین‌نامه کلی
آیین‌نامه کلی حاضر از اول ژوییه ۱۹۷۱ به موقع اجراء گذارده خواهد شد و تا به موقع اجراء گذاردن احکام کنگره آینده به قوت خود باقی است.
باین مناسبت نمایندگان مختار دولتهای کشورهای عضو آیین‌نامه کلی حاضر را در یک نسخه که در آرشیو دولت کشور مقر اتحاد باقی می‌ماند امضاء‌نمودند و یک کپی از آن توسط دولت کشور مقر کنگره برای هر کشور عضو فرستاده خواهد شد.
توکیو ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹
مقاوله‌نامه نهایی آیین‌نامه کلی اتحاد پستی جهانی
در موقع امضاء آیین‌نامه کلی اتحاد پستی جهانی منعقده در همین روز، نمایندگان مختار امضاء‌کننده مراتب ذیل را تصدیق می‌نمایند.
ماده اول - شورای اجرایی و شورای مشورتی مطالعات پستی
مقررات آیین‌نامه کلی مربوط به سازمان و وظایف شورای اجرایی و شورای مشورتی مطالعات پستی قبل از به موقع اجراء گذاردن این آیین‌نامه قابل‌اجراء می‌باشد.
ماده دوم - مخارج اتحاد
۱ - صرفنظر از ماده ۱۲۸ مخارج سالیانه (معمولی و فوق‌العاده) مربوط به فعالیتهای سازمانهای اتحاد برای سال ۱۹۷۰ نباید از مبلغ ۵۴۶۰۰۰۰ فرانک‌طلا تجاوز نماید این مبلغ شامل مبلغ حداکثر ۵۶۰۰۰۰ فرانک طلا برای مخارج لازم ساختمان جدید دفتر بین‌المللی می‌باشد.
۲ - صرفنظر از ماده ۱۲۸ مخارج سالیانه مربوط به فعالیتهای سازمانهای اتحاد پیش‌بینی شده در ماده ۱۲۲ برای سال ۱۹۷۱ از اول ژانویه ۱۹۷۱ قابل‌اجراء می‌باشد.
به این مناسبت نمایندگان مختار زیر پروتکل حاضر را که همان اعتبار و قوت مقررات ذکر شده آیین‌نامه کلی را دارا می‌باشد تدوین و آن را در یک نسخه‌که در آرشیو دولت کشور مقر اتحاد باقی می‌ماند امضاء کرده‌اند یک کپی از آن توسط دولت کشور مقر کنگره برای هر یک از کشورهای شرکت‌کننده‌فرستاده می‌شود.
قرارداد پستی جهانی
بخش اول - قواعد مشترک قابل اجراء در سرویس پست بین‌المللی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده یک - آزادی ترانزیت
ماده دو - عدم رعایت آزادی ترانزیت
ماده سه - تعطیل موقت سرویسها
ماده چهار - مالکیت مرسولات پستی
ماده پنج - نرخها
ماده شش - هم ارزی
ماده هفت - تمبرهای پستی
ماده هشت - نمونه‌ها
ماده نه - کارتهای شناسایی پستی
ماده ده - مفاصاحسابها
ماده یازده - تعهدات مربوط به پیشبینیهای کیفری
فصل دوم - معافیتهای پرداخت کرایه پستی
ماده دوازده - معافیت از پرداخت کرایه پستی
ماده سیزده - معافیت مراسلات سرویسهای پستی از پرداخت کرایه
ماده چهارده - معافیت مرسولات پستی مربوط به اسرای جنگی و افراد غیر نظامی بازداشت شده از پرداخت کرایه پستی.
ماده پانزده - معافیت مطبوعات مخصوص نابینایان از پرداخت کرایه پستی.
بخش دوم - مقررات مربوط به مراسلات پستی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده شانزده - مرسولات از نوع مراسلات پستی
ماده هفده - نرخها و شرایط عمومی
ماده هیجده - نرخهای مخصوص
ماده نوزده - نرخ مرسولاتی که در آخرین ساعت به پست تسلیم میشوند. نرخ پست رستانت نرخ قبول بسته‌های کوچک.
ماده بیست - نرخ انبارداری
ماده بیست و دوم - پرداخت کرایه پست
ماده بیست و سه - تأدیه کرایه پستی در عرشه کشتیها
ماده بیست و چهار - نرخ متعلقه به مراسلات بدون تمبر یا با کسر تمبر.
ماده بیست و پنج - کوپن رپنس بین‌المللی
ماده بیست و شش - مرسولات با توزیع خصوصی
ماده بیست و هفت - استرداد - تغییر یا اصلاح آدرس
ماده بیست و هشت - ارسال مجدد مرسولات غیر قابل توزیع
ماده بیست و نه - ممنوعات
ماده سی - اشیاء مشمول حقوق گمرکی
ماده سی و یک - بازرسی گمرکی
ماده سی و دو - نرخ ترخیص گمرکی
ماده سی و سه - حقوق گمرکی و سایر حقوق
ماده سی و چهار - مرسولات معاف از حقوق و عوارض
ماده سی و پنج - الغای حقوق گمرکی و سایر حقوق
ماده سی و شش - مطالبه‌نامه‌ها و تقاضای اطلاعات
فصل دوم - مرسولات سفارشی
ماده سی و هفت - نرخها
ماده سی و هشت - قبض رسید
ماده سی و نه - تسلیم به دست شخص گیرنده
فصل سوم - مسئولیت
ماده چهل - میزان و حدود مسئولیت ادارات پستی
ماده چهل و یک - عدم مسئولیت ادارات پستی
ماده چهل و دو - مسئولیت فرستنده
ماده چهل و سه - تشخیص مسئولیت بین ادارات پستی
ماده چهل و چهار - پرداخت غرامت
ماده چهل و پنج - استرداد غرامت به اداره پرداخت‌کننده
ماده چهل و شش - پس گرفتن احتمالی غرامت از فرستنده یا گیرنده
فصل چهارم - تقسیم‌بندی نرخها - هزینه‌های ترانزیت
ماده چهل و هفت - سهم‌بندی نرخها
ماده چهل و هشت - هزینه‌های ترانزیت
ماده چهل و نه - پرداخت مخارج داخلی ناشی از مرسولات پستی بین‌المللی وارده
ماده پنجاه - معافیت از هزینه ترانزیت
ماده پنجاه و یک - سرویسهای فوق‌العاده
ماده پنجاه و دو - صورتحساب هزینه‌های ترانزیت
ماده پنجاه و سه - مبادله دپشهای سر به مهر با واحدهای نظامی وابسته به سازمان ملل متحد و کشتیها و هواپیماهای جنگی
بخش سوم - حمل و نقل هوایی مرسولات از نوع مراسلات پستی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده پنجاه و چهار - مرسولات هوایی
ماده پنجاه و پنج - نامه‌های هوایی (آئروگرام)
ماده پنجاه و شش - مراسلات هوایی یا اضافه نرخ یا بدون اضافه نرخ
ماده پنجاه و هفت - اضافه نرخ یا نرخهای ترکیبی
ماده پنجاه و هشت - طرز پرداخت کرایه پستی
ماده پنجاه و نه - مراسلات هوایی مشمول اضافه نرخ بدون تمبر یا با کسر تمبر.
ماده شصت - رهسپاری.
ماده شصت و یک - اجراء عملیات پستی در فرودگاه‌ها.
ماده شصت و دو - بازرسی گمرکی مراسلات هوایی.
ماده شصت و سه - ارسال مراسلات هوایی به مقصد جدید یا برگشت آنها به مبدأ.
فصل دوم - دستمزدهای حمل و نقل هوایی
ماده شصت و چهار - اصول کلی.
ماده شصت و پنج - نرخهای اصلی و محاسبه کرایه‌های حمل و نقل هوایی دپشهای سر به مهر.
ماده شصت و شش - محاسبه و پرداخت صورتحساب کرایه حمل و نقل هوایی مراسلات هوایی ترانزیتی به صورت مکشوفه.
ماده شصت و هفت - پرداخت کرایه‌های حمل و نقل هوایی.
ماده شصت و هشت - پرداخت کرایه حمل و نقل هوایی دپشهایی که مسیر غیرمستقیمی را طی می‌نمایند.
ماده شصت و نه - پرداخت کرایه حمل و نقل هوایی مراسلات مفقود شده یا از بین رفته.
بخش چهارم - مقررات نهایی
ماده هفتاد - شرایط تصویب پیشنهادات مربوط به قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن.
ماده هفتاد و یک - به موقع اجراء گذاردن و مدت قرارداد.
پروتکل نهایی قرارداد پستی جهانی
ماده ۱ - تعلق مرسولات پستی.
ماده ۲ - استثناء در مورد معافیت از پرداخت حقوق پستی مطبوعات مخصوص نابینایان.
ماده ۳ - هم‌ارزیها - حداکثر و حداقلها.
ماده ۴ - نرخهای اضافی.
ماده ۵ - استثنائات در مورد اجرای تعرفه مطبوعات.
ماده ۶ - اونس و لیور از نظر تعیین اوزان.
ماده ۷ - اندازه‌های مرسولات به صورت پاکت.
ماده ۸ - مرسولات استاندارد شده از نظر ابعاد.
ماده ۹ - استثناء در مورد ابعاد مرسولات پستی به صورت پاکت.
ماده ۱۰ - حداقل ابعاد نامه‌های هوایی (آئروگرام)
ماده ۱۱ - بسته‌های کوچک.
ماده ۱۲ - استثناء در مورد مقررات مربوط به مطبوعات.
ماده ۱۳ - استثناء در مورد گذاشتن اشیاء بهادار در داخل نامه‌های سفارشی.
ماده ۱۴ - پست کردن مراسلات پستی در خارجه.
ماده ۱۵ - کوپن رپنس بین‌المللی.
ماده ۱۶ - استرداد، تغییر یا اصلاح آدرس.
ماده ۱۷ - سایر نرخهای غیر از کرایه پست.
ماده ۱۸ - هزینه‌های مخصوص ترانزیت وسیله شرکت‌های حمل و نقل ترانس سیرین و ترانس آندین و دریاچه ناصر.
ماده ۱۹ - شرایط مخصوص ترانزیت برای افغانستان.
ماده ۲۰ - هزینه مخصوص انبارداری در عدن.
ماده ۲۱ - اضافه نرخ هوایی استثنایی.
ماده ۲۲ - رعایت اجباری خط سیر رهسپاری که توسط کشور مبدأ تعیین شده است.
قرارداد پستی جهانی
امضاء‌کنندگان زیر نمایندگان تام‌الاختیار دولتهای ممالک عضو اتحادیه پستی با توجه به بند سوم ماده ۲۲ اساسنامه اتحادیه پستی جهانی مصوبه دهم‌ژوییه ۱۹۶۴ وین و با توجه به بند سوم ماده ۲۵ اساسنامه مزبور اجراء قواعد مشترک قابل اجراء در سرویس پست بین‌المللی و مقررات مربوط به سرویسهای مراسلات پستی را ضمن یک موافقت مشترک متفقاً تأیید و تصدیق نمودند.
بخش اول - مقررات مشترک قابل اجرا در سرویس پست بین‌الملل
فصل اول - مقررات عمومی
ماده اول - آزادی ترانزیت
۱ - آزادی ترانزیت که اصول آن در ماده اول اساسنامه ذکر شده است هر اداره پست را موظف می‌کند که دپشهای سربسته و مرسولات از نوع مراسلات‌پستی مکشوفه را که توسط اداره دیگری به او تحویل شده با سریعترین وسیله‌ای که در حمل و نقل مرسولات خود به کار می‌برد حمل نماید این وظیفه‌در مورد حمل مراسلات هوایی نیز وجود دارد اعم از این که ادارات پستی واسطه در ارسال آنها شرکت داشته یا نداشته باشند.
۲ - کشورهای عضو که در امر مبادله مراسلات حاوی مواد زنده (بیولوژیک) نابود شدنی و مواد رادیواکتیو اقدام نمی‌کنند حق دارند که مرسولات مزبور‌را که به طور مکشوفه فرستاده شده است قبول ننموده و از عبور دادن آنها در قلمرو خاک خود جلوگیری نمایند.
این ممانعت شامل مرسولات پیش‌بینی شده در بند ۵ ماده ۲۹ نیز می‌باشد.
۳ - کشورهای عضو که ارسال نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده را تقبل ننموده و مسئولیت ارزش آنها را در موقع حمل از راه دریایی و هوایی‌کشور خود تعهد نکرده‌اند نمی‌توانند در مورد ترانزیت دپشهای حاوی چنین مرسولاتی که به طور سربسته از طریق دریایی، هوایی، یا زمینی آنهابایستی عبور کند مخالفت نمایند لکن مسئولیت این کشورها در این مورد به آنچه که برای مرسولات سفارشی پیش‌بینی شده است محدود می‌گردد.
۴ - آزادی ترانزیت امانات پستی برای رهسپاری از طریق زمینی و دریایی محدود است به قلمرو کشورهایی که در این سرویس شرکت کرده‌اند.
۵ - آزادی ترانزیت امانات هوایی در تمامی قلمرو اتحادیه پستی تضمین گردیده است با وجود این کشورهای عضو که در مقاوله‌نامه امانات پستی‌شرکت نکرده‌اند اجباری ندارند که امانات هوایی مورد بحث را از طریق راه‌های زمینی خود حمل نمایند.
۶ - کشورهای عضو که در موافقتنامه مربوط به امانات پستی شرکت کرده‌اند ولی سرویس امانات پستی با قیمت اظهار شده را تضمین نمی‌کنند و یا اینکه مسئولیت ارزش آنها را هنگام حمل و نقل به وسیله سرویسهای هوایی و دریایی خود به عهده نمی‌گیرند نمی‌توانند با عبور امانات پستی با قیمت‌اظهار شده که جوف دپشهای سربسته فرستاده میشوند از داخل خاکشان و یا از حمل و نقل امانات مزبور در راه‌های هوایی و دریایی خود جلوگیری‌نمایند اما در این صورت مسئولیت کشورهای مزبور برابر مسئولیت پیش‌بینی شده برای امانات بدون قیمت اظهار شده به همان وزن خواهد بود.
ماده دوم - عدم رعایت آزادی ترانزیت
وقتی که یک کشور عضو مقررات ماده اول اساسنامه و ماده اول قرارداد را در مورد آزادی ترانزیت رعایت ننماید ادارات پست سایر کشورهای عضو حق‌دارند سرویس پستی خود را با آن کشور قطع نمایند در این صورت بایستی موضوع را قبلاً به ادارات ذینفع به وسیله تلگراف اعلام نمایند و همچنین‌دفتر بین‌المللی را از اقدام خود مطلع سازند.
ماده سوم - تعطیل موقت سرویسها
هرگاه در نتیجه وضع فوق‌العاده اداره پست کشوری مجبور به تعطیل تمامی یا قسمتی از سرویسهای اجرایی خود بشود وظیفه دارد اداره یا ادارات ذینفع‌را فوراً و در صورت لزوم به وسیله تلگراف از چگونگی امر مطلع نماید.
ماده چهارم - مالکیت مرسولات پستی
هر مرسوله پستی تا زمانی که به گیرنده تسلیم نشده به فرستنده تعلق دارد مگر وقتی که مرسوله مذکور طبق قوانین کشور مقصد ضبط شده باشد.
ماده پنجم - نرخها
۱) نرخهای مربوط به سرویسهای مختلف پست بین‌الملل در قرارداد و موافقتنامه‌ها تثبیت شده‌اند.
۲) دریافت هر نوع نرخ پستی غیر از آنچه در قرارداد و موافقتنامه‌ها پیش‌بینی شده ممنوع است.
ماده ششم - هم ارزی
نرخهای پستی در هر کشور عضو دقیقاً و تا آنجا که ممکن است به واحد پول داخلی آن کشور معادل ارزش فرانک طلا تعیین می‌گردد.
ماده هفتم - تمبرهای پستی
فقط ادارات پستی تمبرهای پست را جهت دریافت کرایه پستی منتشر می‌کنند.
ماده هشتم - نمونه‌ها
۱) نمونه‌هایی که ادارات در روابط فیمابین خود به کار می‌برند بایستی به زبان فرانسه با ترجمه بین سطور یا بدون ترجمه انشاء شود مگر آن که ادارات‌ذینفع برای تنظیم آن بین خودشان به نحو دیگری توافق کرده باشند.
۲) نمونه‌های مخصوص مصرف مراجعین پست که به زبان فرانسه تهیه نشده است بایستی دارای ترجمه فرانسه در بین سطور باشد.
۳) متن و رنگ و ابعاد نمونه‌های اشاره شده در بند یک و دو بایستی با آنچه که در مقررات قرارداد و موافقتنامه‌های پیش‌بینی شده است مطابقت داشته‌باشد.
ماده نهم - کارتهای شناسایی پستی ۱) هر اداره پست می‌تواند کارتهای شناسایی پستی را که برای عملیات پستی دارای ارزش می‌باشند برای ارائه در کشورهایی که امتناع خود را از قبول‌این کارتها اعلام نکرده‌اند مانند اسناد گواهی شده (مصدق) به متقاضیان تسلیم نماید.
۲) اداره‌ای که کارت شناسایی پستی را صادر می‌کند اجازه دارد برای آن نرخی که نباید از دو فرانک تجاوز کند دریافت نماید.
۳) وقتی که معلوم شود تسلیم یک مرسوله با پرداخت یک برات در مقابل ارائه کارت رسمی شناسایی واقع شده ادارات از هر گونه مسئولیتی مبرا‌هستند همچنین ادارات مسئول نتایج سوئی که ممکن است از فقدان یا سرقت و یا سوء استفاده از یک کارت شناسایی رسمی ناشی شود نیستند.
۴) کارت شناسایی برای مدت پنج سال از روز صدور معتبر می‌باشد معهذا وقتی که مشخصات صاحب کارت از نظر عدم تطابق عکس یا علامت‌شناسایی تغییر یابد کارت شناسایی از درجه اعتبار ساقط است.
ماده دهم - مفاصاحسابها
مفاصاحسابهای مربوط به حسابهای بین‌المللی ناشی از داد و ستد پستی ممکن است مانند معاملات جاری تلقی و طبق امور الزامی بین‌المللی جاری‌کشورهای عضو ذینفع انجام گردد (در صورتی که در این مورد موافقتهایی وجود داشته باشد) در صورت عدم توافق بدین طریق تصفیه این حسابها طبق‌مقررات آیین‌نامه انجام میشوند.
ماده یازدهم - تعهدات مربوط به پیشبینیهای کیفری
دولتهای کشورهای عضو متعهد میشوند که اقدامات لازم زیر را قبول یا به قوه مقننه کشورشان پیشنهاد نمایند.
الف - برای به کیفر رسانیدن متقلبین تمبرهای پستی حتی تمبرهای از جریان خارج شده و کوپن رپنس بین‌المللی و کارت شناسایی پستی.
ب - برای مجازات استعمال یا به جریان گذاردن.
اولاً: تمبر پستی تقلبی (حتی تمبرهای از جریان خارج شده) یا تمبرهایی که قبلاً به کار برده شده و همچنین نقش تمبر تقلبی یا نقش تمبرهای استفاده‌شده که به وسیله ماشینهای نقش تمبر و ماشینهای چاپ روی مراسلات زده می‌شود.
ثانیاً: کوپن رپنس بین‌المللی تقلبی.
ثالثاً: کارت شناسایی پستی تقلبی
ج - کیفر برای استفاده تقلبی از کارتهای شناسایی پستی که طبق مقررات صادر شده‌اند.
د - برای ممانعت و جلوگیری از کلیه عملیات تقلبی ساختن و به جریان انداختن برچسبها و تمبرهای مورد استعمال سرویس پست که به نحوی تقلب‌و تقلید شده‌اند و یا برچسبها و تمبرهای یکی از ادارات پست اشتباه میشوند.
ه - ممانعت و در صورت اقتضاء مجازات برای قرار دادن تریاک و مرفین و کوکایین یا سایر مواد مخدره و همچنین مواد منفجره و سهل‌الاشتعال در‌مرسولات پستی که قرار دادن اشیاء مذکور در آنها صریحاً در قرارداد و موافقتنامه‌ها ممنوع شده است.
فصل دوم - معافیت از پرداخت کرایه پستی
ماده دوازدهم - معافیت از پرداخت کرایه پستی
موارد معافیت از پرداخت کرایه پستی صریحاً در قرارداد و موافقتنامه‌ها پیش‌بینی شده‌اند.
ماده سیزدهم - معافیت مراسلات سرویسهای پستی از پرداخت کرایه
با توجه به آنچه که در بند ۴ ماده ۵۶ پیش‌بینی شده کلیه مرسولات از نوع مراسلات پستی که به وسیله ادارات پستی مشروحه زیر ارسال یا مبادله‌می‌شوند از هر گونه کرایه پستی معاف می‌باشند:
الف - بین ادارات پستی و ارگانهای اتحادیه جهانی پست.
ب - بین ادارات پستی و اتحادیه‌های پستی محدود.
ج - بین ارگانهای اتحادیه جهانی پست و اتحادیه‌های پستی محدود.
د - بین ارگانهای اتحادیه پست جهانی.
ه - بین اتحادیه‌های پستی محدود.
و - بین دفاتر پست کشورهای عضو اتحاد.
ز - بین دفاتر و ادارات پستی.
ماده چهاردهم - معافیت مرسولات اسرای جنگی و افراد غیرنظامی بازداشت شده از پرداخت کرایه پستی
۱ - با توجه به آنچه که در بند ۲ از ماده ۵۶ پیش‌بینی شده است مرسولات از نوع مراسلات پستی نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده - امانات‌پستی و حوالجات نقدی که به عنوان اسرای جنگی فرستاده می‌شود و یا این که فرستندگان آنها خود از اسرای جنگی می‌باشند اعم از این که این‌مرسولات مستقیماً یا توسط دفاتر اطلاعات (پیش‌بینی شده در ماده ۱۲۲ قرارداد ژنو مربوط به طرز رفتار با اسرای جنگی مصوبه ۱۲ اوت ۱۹۴۹ و‌آژانس مرکزی اطلاعات مربوط به زندانیان جنگ پیش‌بینی شده در ماده ۱۲۳ همان قرارداد) فرستاده شوند از کلیه نرخهای پستی معاف می‌باشند‌متخاصمین دستگیر شده و بازداشت شده در یک کشور بیطرف نیز هم‌ردیف زندانیان جنگی بوده و با آنها طبق مقررات مذکور در فوق رفتار می‌شود.
۲ - مقررات بند ۱ همچنین برای مراسلات پستی نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده و امانات و حوالجات نقدی که مبدأ آنها کشور دیگری است و‌برای اشخاص غیرنظامی تبعید شده (مذکوره در قرارداد ژنو مربوط به حمایت از اشخاص غیرنظامی در زمان جنگ مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹) ارسال‌می‌گردد و یا از طرف آنها خواه توسط دفاتر اطلاعات (پیش‌بینی شده در ماده ۱۳۶) و آژانس مرکزی اطلاعات (پیش‌بینی شده در ماده ۱۴۰ همان‌قرارداد) فرستاده میشوند اجراء می‌گردد.
۳ - دفاتر ملی اطلاعات و آژانس‌های مرکزی اطلاعات که در فوق به آنها اشاره شد از معافیت کرایه پستی برای مراسلات پستی نامه‌ها و جعبه‌های با‌قیمت اظهار شده و امانات و وجوه نقدی که برای افراد ذکر شده در بند ۲ و ۱ خواه به طور مستقیم و خواه با واسطه می‌فرستند یا از آنها دریافت می‌کنند‌استفاده کرده و مشمول آن می‌باشند.
۴ - امانات تا پنج کیلوگرم مشمول معافیت از حقوق پستی می‌باشند. ولی وزن مرسولاتی که محتوی آنها غیر قابل تقسیم بوده و یا به آدرس یک اردوگاه‌یا افراد مورد اعتماد این اردوگاه به منظور توزیع بین زندانیان ارسال می‌شود می‌تواند تا ده کیلوگرم باشد.
ماده پانزدهم - معافیت مطبوعات مخصوص نابینایان از پرداخت کرایه پستی.
با توجه به آنچه که در بند ۲ ماده ۵۶ پیش‌بینی شده مطبوعات مخصوص نابینایان از حقوق پستی و نرخهای اختصاصی مربوط به سفارشی و اعلام‌وصول و حق توزیع خصوصی و حق مطالبه‌نامه و حق استرداد معاف می‌باشند.
بخش دوم - مقررات مربوط به مراسلات پستی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده شانزدهم - مراسلات پستی
مرسولات از نوع مراسلات پستی عبارتند از: نامه‌ها - کارتهای پستی - مطبوعات مخصوص نابینایان و بسته‌های کوچک.
ماده هفدهم - نرخها و شرایط عمومی.
۱ - نرخهای کرایه پستی برای حمل و نقل مراسلات پستی همچنین حدود اوزان و ابعاد آنها در تمام قلمرو اتحاد طبق تابلوی زیر تثبیت شده است این‌نرخها غیر از استثنائات پیش‌بینی شده در بند ۳ ماده ۱۹ شامل تسلیم مراسلات به محل سکونت گیرنده در حدود امکانات سرویس توزیع کشورهای‌مقصد نمی‌باشد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۲۲۳ الی ۲۲۲۵
۲ - با توجه به مفاد بند ۱ و طبق ماده ۱۲۲ آیین‌نامه قرارداد مرسولات مستطیل شکلی که طول آنها کمتر از عرض ضرب در رادیکال دو نبوده (تقریباً به‌نسبت ۱ و ۱٫۴) و واجد شرایط مشروحه زیر باشند به عنوان مرسولات استاندارد شده شناخته میشوند:
الف - مرسولات پاکت شده (به شکل پاکت):
حداقل ابعاد مذکوره در بند ۱
حداکثر ابعاد - 235 X120 میلیمتر یا دو میلیمتر چشم‌پوشی
حداکثر ضخامت - پنج میلیمتر
علاوه بر این نام و نشانی گیرنده باید روی قسمتی که معمولاً برای چسبانیدن پاکت از آن استفاده می‌شود نوشته نشده باشد.
ب - مرسولات به شکل کارت: همان ابعاد و استقامت کارتهای پستی
ج - تمام مرسولات.
در طرفی که عنوان مرسولات نوشته می‌شود یک قسمت مستطیل شکل به ارتفاع ۴۰ میلیمتر (منهای دو میلیمتر) از لبه بالایی پاکت و به طول ۷۴میلیمتر از قسمت راست باید برای الصاق تمبر و مهر ابطال اختصاص داده شود در داخل این قسمت نیز تمبر پست باید در قسمت فوقانی الصاق گردد.
مرسولات زیر مرسولات استاندارد شده تلقی نخواهد شد.
- مرسولاتی که فاقد شرایط مشروحه بالا باشند حتی اگر به آنها یک اتیکت آدرس طبق مفاد سومین قسمت ستون سوم جدول صفحه قبل اضافه شده‌باشد.
- کارتهای تا شده.
۳ - اداره مبدأ این اختیار را دارد که از سنگ اول وزن نامه‌ها و مطبوعات لفاف شده خارج از استاندارد بالا همچنین از نامه‌های به شکل کارت که فاقد‌شرایط مندرج در اولین سطر بند ۲ و حرف ب می‌باشد نرخی که نباید از نرخ مرسولات دومین سنگ وزنی همان مرسوله تجاوز کند دریافت نماید.
۴ - حدود اوزان و ابعاد تثبیت شده در بند ۱ برای مراسلات مربوط به سرویس پست موضوع ماده ۱۳ اجراء نمی‌گردد مطبوعات به آدرس یک گیرنده و‌برای یک مقصد که در یک یا چند کیسه مخصوص گنجانیده شده باشد تابع حدود اوزان مذکوره در بند ۱ برای مطبوعات نمی‌باشد.
۵ - نرخهای قابل اجراء برای مطبوعات به آدرس یک گیرنده و به یک مقصد که در یک کیسه مخصوص گنجانیده شده باشند از سنگ یک کیلوگرم تا‌وزن کلیه کیسه محاسبه میشوند هر اداره اختیار دارد برای مطبوعات ارسالی در کیسه‌های مخصوص یک تخفیف نرخ تا ده درصد قائل شود.
۶ - مواد بیولوژیکی (زیست‌شناسی) نابود شدنی که تحت شرایط مندرج در آیین‌نامه بسته‌بندی شده باشد تابع تعرفه مراسلات می‌باشند این مواد که‌فقط بین آزمایشگاه‌های صلاحیتدار رسماً شناخته شده مبادله می‌گردند بایستی از سریعترین راه معمولاً از طریق هوایی به شرط پرداخت اضافه نرخ‌هوایی مربوطه ارسال شوند علاوه بر این مبادله این مرسولات محدود است به کشورهای عضوی که ادارات پست آنها در روابط فیمابین خود خواه‌متقابلاً و خواه فقط از یک طرف درباره قبول آن موافقت کرده باشند.
۷ - مواد رادیواکتیو که تحت شرایط مندرج در آیین‌نامه بسته‌بندی شده و فقط بین مقامات کاملاً صلاحیتدار مبادله میشوند تابع تعرفه مراسلات بوده و‌بایستی از سریعترین راه معمولاً از طریق هوایی به شرط پرداخت اضافه نرخ هوایی مربوطه ارسال شوند علاوه بر این مبادله این مرسولات محدود‌است به کشورهای عضوی که ادارات پست آنها موافقت خود را برای قبول این مراسلات خواه به طور دو جانبه و یا به طور یک جانبه اعلام نموده‌باشند.
۸ - هر اداره پست اختیار دارد برای روزنامه‌ها و مطبوعات چاپ شده در کشورش تخفیفی به میزان حداکثر پنجاه درصد تعرفه مطبوعات قائل شود ولی‌حق دارد که تخفیف مزبور را فقط به روزنامه‌ها و نشریات متناوبی بدهد که طبق مقررات داخلی حائز شرایط استفاده از نرخ تخفیفی مطبوعات باشند.
نشریات تجارتی، کاتالوگ‌ها و لیست قیمتها و غیره و همچنین اوراق تبلیغاتی چاپی که داخل روزنامه‌ها و نشریات متناوب گذارده میشوند تحت هر‌شرایطی منتشر شده باشند نمی‌توانند از این تخفیف استفاده کنند.
۹ - ادارات می‌توانند این تخفیف را برای کتابها و جزوه‌های موسیقی و نقشه‌های جغرافیایی که حاوی هیچگونه تبلیغات دیگری غیر از آنچه که روی‌جلد و یا صفحات داخلی جلد چاپ شده نباشند نیز قائل شوند.
۱۰ - مرسولات غیر از نامه‌های سفارشی با پاکت سربسته نمی‌توانند حاوی سکه‌های پول و اوراق در حکم پول و اسکناس و یا سایر اوراق بهادار و‌پلاتین و طلا یا نقره ساخته شده یا ساخته نشده و جواهرات و سنگهای قیمتی و سایر اشیاء گرانبها باشند.
۱۱ - ادارات کشورهای مبدأ و مقصد اختیار دارند با نامه‌هایی که حاوی مدارکی که در حکم مکاتبات روزانه و شخصی خطاب به اشخاص دیگری غیر‌از فرستنده یا گیرنده‌ها یا اشخاصی که با آنها هم منزل هستند باشند طبق مقررات داخلی خود رفتار نمایند.
۱۲ - غیر از موارد استثنایی که در آیین‌نامه پیش‌بینی شده مطبوعات و مطبوعات مخصوص نابینایان و بسته‌های کوچک بایستی دارای شرایط زیر‌باشند:
الف - به آسانی بتوان آنها را بازرسی نمود.
ب - حاوی هیچ یادداشت و یا مکاتبات روزانه و شخصی نباشند.
ج - حاوی هیچ نوع تمبر پست یا نمونه پرداخت کرایه پست باطل شده یا باطل نشده و هیچ نوع برگ بهادار نباشند.
۱۳ - قرار دادن اشیاء مختلف تابع نرخهای گوناگون در یک بسته مجاز می‌باشد ولی در این صورت نرخ متعلقه به مجموع وزن مرسوله از روی نرخ‌بالاترین شیء موجود در بسته محاسبه و دریافت خواهد شد.
۱۴ - غیر از موارد استثنایی ذکر شده در قرارداد و آیین‌نامه آن مرسولاتی که حائز شرایط مندرج در این ماده و آیین‌نامه مربوطه آن نیستند قبول نمی‌شوند‌مرسولاتی که اشتباهاً قبول شده‌اند بایستی به مبدأ برگشت داده شوند معهذا اداره مقصد مجاز است که آنها را به گیرنده تسلیم نماید در این صورت باین‌نوع مرسولات پستی نرخ مربوط به محتویات و وزن و ابعاد آن از هر نوع که باشد تعلق می‌گیرد.
در مورد مرسولاتی که حدود وزن آنها از حداکثر تعیین شده در بند یک تجاوز می‌کند نرخ پستی طبق وزن واقعی آن دریافت می‌شود.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۲۳۰ الی ۲۲۳۴
ماده هجدهم - نرخهای مخصوص
نرخهای پیش‌بینی شده در قرارداد که اضافه بر نرخهای کرایه پستی مذکور در ماده ۱۷ دریافت میشوند ( نرخهای مخصوص) نامیده می‌شود و نمیزان این نرخها در جداول نامبرده شده است.
ماده نوزدهم - نرخ تسلیم یک مرسوله به پست در آخرین ساعت نرخ پست رستانت - نرخ تسلیم بسته‌های کوچک
۱ - ادارات مجاز هستند از مرسولاتی که در آخرین ساعت معین برای قبول مرسولات به پست تسلیم میشوند طبق مقررات داخلی خود یک نرخ‌اضافه از فرستنده دریافت نمایند.
۲ - ادارات کشورهای مقصد می‌توانند از مرسولاتی که به نشانی پست رستانت می‌رسد یک نرخ مخصوص طبق آنچه که احتمالاً در مقررات‌داخلی‌شان برای این نوع مرسولات تعیین شده است دریافت نمایند.
3 - ادارات کشورهای مقصد مجاز هستند از هر بسته کوچک Petit Paquet که به گیرنده تسلیم می‌شود و وزن آن از ۵۰۰ گرم تجاوز می‌نماید یک‌نرخ مخصوص طبق آنچه که در حرف ج ماده ۱۸ پیش‌بینی شده دریافت نمایند.
ماده بیستم - نرخ انبارداری
اداره مقصد مجاز است طبق مقررات قانونی خود از مطبوعات و بسته‌های کوچک که وزن آنها از ۵۰۰ گرم تجاوز می‌کند و گیرنده در موعد مقرر آنها را‌از پست تحویل نگرفته است نرخ انبارداری دریافت نماید.
ماده بیست و یکم - پرداخت کرایه پستی
۱ - به طور کلی کرایه پستی مرسولات مذکور در ماده ۱۶ به استثنای آنهایی که در مواد ۱۳ تا ۱۵ اشاره شده باید از طرف فرستنده به طور کامل پرداخت‌گردد.
۲ - به جز نامه‌ها و کارتهای پستی چنانچه مرسوله‌ای کسر تمبر داشته و یا این که اصلاً تمبر نداشته باشد از ارسال آن خودداری می‌شود.
۳ - وقتی که نامه‌ها و کارتهای پستی بدون تمبر یا با کسر تمبر به تعداد زیادی به پست داده شده باشد اداره پست کشور مبدأ حق دارد آنها را برای‌فرستنده بازگشت دهد.
ماده بیست و دوم - نحوه پرداخت کرایه پستی
۱ - پرداخت کرایه پستی یا با تمبرهای پستی چاپی و یا چسبیده شده در روی مرسولات که در کشور مبدأ معتبر است صورت می‌گیرد و یا به وسیله‌ماشین نقش تمبر که رسماً از طرف اداره مبدأ و تحت کنترل مستقیم اداره مذکور کار می‌کند و همچنین به توسط نقش ماشینهای چاپ و یا طریقه‌دیگری در صورتی که چنین سیستمی در مقررات داخلی کشور مبدأ مجاز باشد صورت می‌گیرد.
۲ - پرداخت کرایه پستی مطبوعاتی که به یک آدرس و برای یک گیرنده و به یک مقصد و در یک کیسه مخصوص گذاشته شده باشند با استفاده از یکی‌از طرق ذکر شده در بند ۱ برای جمع مبلغ کرایه در روی یک اتیکت خارج از کیسه انجام می‌گیرد.
۳ - مرسولاتی که کرایه پستی اولین مسیر آنها به طور کامل پرداخت شده و کرایه پستی تکمیلی آنها قبل از ارسال به نشانی جدید تأدیه شده باشد.
همچنین روزنامه‌ها یا بسته‌های روزنامه با نوشتجاتی که منظماً و در فواصل مشخص تهیه میشوند در صورتی که روی قسمت عنوان آنها جمله آبونمان‌پست "یا" آبونمان مستقیم، ذکر شده و طبق مقررات موافقتنامه مربوط به این قبیل روزنامه‌ها و نوشتجات ارسال شده باشد روی این بسته‌ها به دنبال‌عبارت اشتراک پستی "یا اشتراک مستقیم" جمله نرخ دریافت شده Taxe Peycue T-P یا (کرایه پرداخت شده) "P.P.Port Paye'" بایستی ذکر‌گردد.
ماده بیست و سوم - تأدیه کرایه پستی در عرشه کشتیها
۱ - مرسولاتی که به یک کشتی در موقع توقف در ابتداء و انتهای خط سیر یا در یک ایستگاه وسط خط سیر تسلیم شده باشند بایستی کرایه پستی آنها‌به وسیله تمبر پستی و طبق تعرفه کشوری که کشتی در آبهای آن لنگر انداخته است پرداخت گردد.
۲ - مرسولاتی که در وسط دریا به کشتی تحویل می‌شود جز در مورد توافقهای مخصوص بین ادارات ذینفع ممکن است کرایه آنها به وسیله تمبر پستی‌و به موجب تعرفه کشوری که کشتی متعلق یا وابسته به آن است پرداخت گردد.
ماده بیست و چهارم - نرخ متعلقه به مراسلات فاقد تمبر یا با کسر تمبر
۱ - به استثنای موارد پیش‌بینی شده در بند ۵ ماده ۳۷ در مورد مرسولات سفارشی و بندهای ۳ و ۴ و ۵ ماده ۱۳۸ آیین‌نامه مربوط به بعضی از انواع‌مرسولات دوباره فرستاده شده نامه‌ها و کارتهای پستی فاقد تمبر و یا با کسر تمبر در عمل مشمول نرخ مخصوصی معادل آنچه که در حرف (ه) ماده ۱۸پیش‌بینی شده است می‌باشد که از گیرنده و در صورت عدم امکان تسلیم مرسوله از فرستنده دریافت خواهد شد.
۲ - برای سایر مراسلات پستی که اشتباهاً به کشور مقصد فرستاده شده نیز ممکن است به همین نحو رفتار شود.
ماده بیست و پنجم - کوپن رپنسهای بین‌المللی
۱ - کوپن رپنسهای بین‌المللی در کشورهای عضو اتحاد به معرض فروش گذارده میشوند.
۲ - بهای فروش توسط ادارات ذینفع تعیین می‌گردد ولی این قیمت نبایستی از ۶۰ سانتیم کمتر باشد.
۳ - کوپن رپنسها در هر کشور عضو اتحاد در مقابل یک یا چند تمبر پستی جهت تأدیه کرایه سنگ اول وزنی یک نامه معمولی از مبدأ این کشور به قصد‌خارجه قابل مبادله است.
اگر مقررات کشور مبادله‌کننده اجازه بدهد کوپن رپنسها را می‌توان در مقابل پاکتهای تمبردار و کارتهای پستی تمبردار نیز مبادله نمود.
با ارائه تعداد کافی کوپن رپنس ادارات بایستی تمبرهای پستی لازم برای تأدیه کرایه پستی یک نامه معمولی هوایی را که وزن آن از ۳۰ گرم تجاوز ننماید‌مثل یک مرسوله با اضافه نرخ تحویل نمایند.
۴ - اداره پست یک کشور عضو اختیار دارد تقاضا کند کوپن رپنسها و مرسولاتی که با مبادله کوپن رپنس کرایه پستی آنها پرداخت می‌گردد یک جا و‌همزمان به پست تحویل داده شوند.
ماده بیست و ششم - مرسولات با توزیع خصوصی
۱ - مرسولاتی هستند که بنا به تقاضای فرستنده آنها بلافاصله پس از رسیدن به کشورهایی که دارای چنین سرویسی باشند توسط موزع مخصوص در‌محل سکونت گیرندگان تسلیم میشوند.
۲ - این مرسولات که مرسولات با توزیع خصوصی نامیده میشوند علاوه بر نرخ کامل معمولی مشمول یک اضافه نرخ طبق آنچه که در حرف (و) ماده۱۸ پیش‌بینی شده است می‌گردد اضافه نرخ مزبور باید به طور کامل قبلاً پرداخت شده باشد.
۳ - وقتی که تسلیم یک مرسوله با توزیع خصوصی چه از نظر موقعیت محل سکونت گیرنده و چه از نظر تاریخ و ساعت ورود مرسوله به دفتر مقصد‌الزامات و پیشبینیهای مخصوصی را ایجاب نماید برای تسلیم مرسوله و احتمالاً دریافت اضافه نرخ تکمیلی طبق مقررات داخلی مربوط به مراسلات‌از همین نوع رفتار خواهد شد.
۴ - مرسولات با توزیع مخصوصی که قبلاً به میزان لازم تمبر نخورده باشند به طور عادی توزیع میشوند مگر این که از طرف دفتر مبدأ تصریح شده‌باشد که مرسوله باید با موزع مخصوص توزیع شود و در این صورت نرخ مرسوله طبق ماده ۲۴ دریافت می‌گردد.
۵ - ادارات مجازند که برای تسلیم مرسوله با موزع مخصوص فقط یک بار اقدام کنند ولی چنانچه اقدام مزبور به نتیجه نرسد با مرسوله می‌توان مانند‌مرسولات عادی رفتار کرد.
۶ - چنانچه مقررات داخلی اداره مقصد اجازه دهد گیرندگان می‌توانند از دفتر پست توزیع‌کننده درخواست نمایند که مرسولات سفارشی یا غیر‌سفارشی که به نشانی آنها می‌رسد به محض وصول با موزع مخصوص به آنها تسلیم گردد در این صورت اداره مقصد مجاز است که در موقع توزیع‌نرخی را که در سرویس داخلی خود از مرسولات با توزیع خصوصی دریافت می‌نماید از گیرندگان دریافت کنند.
ماده بیست و هفتم - استرداد، تغییر یا اصلاح آدرس
۱ - فرستنده یک مراسله پستی می‌تواند مرسوله خود را پس بگیرد و یا درخواست تغییر عنوان گیرنده آن را بنماید به شرطی که این مرسوله:
الف - به گیرنده آن تسلیم نشده باشد.
ب - توسط مراجع صلاحیتدار به علت تخلف از ماده ۲۹ ضبط و از بین برده نشده باشد.
ج - طبق مقررات داخلی کشور مقصد توقیف نشده باشد.
۲ - درخواست تنظیم شده برای این موضوع توسط پست و یا به وسیله تلگراف به هزینه فرستنده فرستاده می‌شود و فرستنده باید برای هر درخواست‌نرخ مخصوص پیش‌بینی شده در حرف (ز) ماده ۱۸ را بپردازد اگر تقاضا با پست هوایی و یا به وسیله تلگراف ارسال گردد اضافه نرخ هوایی و هزینه‌تلگراف نیز باید به وسیله فرستنده مرسوله پرداخت شود.
۳ - هر اداره موظف است درخواستهای استرداد یا تغییر آدرس مربوط به کلیه مراسلات پستی را که در ادارات دیگر به پست تسلیم شده‌اند در‌صورتی که مقررات داخلی آن اجازه بدهد قبول نماید.
۴ - در صورتی که فرستنده مایل باشد در دنبال تقاضای استرداد و تغییر آدرس از تصمیم اتخاذ شده توسط دفتر گیرنده مرسوله با پست هوایی یا به‌وسیله تلگراف مطلع شود اضافه نرخ هوایی یا هزینه تلگراف مربوطه را بایستی پرداخت نماید.
۵ - برای هر تقاضای استرداد یا تغییر آدرس مربوط به چند مرسوله که یک جا توسط یک فرستنده به یک دفتر پست و برای یک گیرنده تسلیم شده‌اند‌فقط یک مرتبه نرخ یا اضافه نرخ پیش‌بینی شده در بند (۲) دریافت می‌گردد.
۶ - برای یک اصلاح مختصر (بدون تغییر نام یا عنوان گیرنده) فرستنده می‌تواند بدون انجام تشریفات و بدون پرداخت هزینه‌های پیش‌بینی شده در بند(۲) مستقیماً تقاضای خود را به دفتر مقصد ارسال نماید.
۷ - برگشت یک مرسوله به مبدأ یا ارسال مجدد آن به مقصد جدید بعد از یک درخواست استرداد یا تغییر آدرس از طریق هوایی انجام می‌گیرد در‌صورتی که فرستنده اضافه نرخ هوایی آن را پرداخت نموده باشد.
ماده بیست و هفتم - ارسال مجدد مرسولات غیر قابل توزیع
۱ - اگر گیرنده محل اقامت خود را تغییر داده باشد مراسلات پستی او طبق همان شرایط مورد عمل در سرویسهای داخله بلافاصله به مقصد جدید‌فرستاده خواهد شد مگر این که فرستنده مراسله با ذکر یادداشتی به یک زبان معروف در کشور مقصد روی مرسوله ارسال مجدد آن را منع کرده باشد.
معهذا ارسال مجدد از یک کشور به کشور دیگر در صورتی انجام می‌گیرد که مرسوله حائز شرایط لازم برای حمل و نقل جدید باشد در مواردی که ارسال‌مجدد یا برگشت به مبدأ به وسیله پست هوایی صورت می‌گیرد بندهای ۲ الی ۴ ماده ۶۳ قرارداد و ماده ۱۷۸ آیین‌نامه عیناً اجراء می‌گردند.
۲ - هر اداره اختیار دارد مدتی برای ارسال مجدد مرسولات طبق آنچه که در سرویس داخلی او معمول است تعیین نماید.
۳ - اداراتی که در سرویس داخلی خود برای درخواست ارسال مجدد نرخی دریافت می‌کند اجازه دارند همان نرخ را در مورد سرویس بین‌المللی نیز‌دریافت نمایند.
۴ - مرسولات غیر قابل توزیع بایستی بلادرنگ به مبدأ برگشت شوند.
۵ - مدت نگاهداری مرسولات به منظور تسلیم به گیرندگان آنها یا مرسولات به نشانی پست رستانت طبق مقررات جاری اداره پست مقصد می‌باشد‌معهذا این مهلت به طور کلی نباید از یک ماه تجاوز کند مگر در موارد خاصی که اداره مقصد ادامه مدت را تا حداکثر دو ماه لازم بداند در صورتی که‌فرستنده طی یادداشتی در روی مرسوله به زبانی شناخته شده در کشور مقصد درخواست برگشت مرسوله را نموده باشد مرسوله بایستی در مدتی بسیار‌کوتاه به مبدأ آن برگشت داده شود.
۶ - کارتهای پستی که دارای آدرس فرستنده نیستند برگشت داده نمی‌شوند به علاوه برگشت مطبوعات غیر قابل توزیع به مبدأ اجباری نیست مگر اینکه فرستنده طی یادداشتی روی مرسوله به زبانی که در کشور مقصد به آن آشنا باشند درخواست برگشت آن را نموده باشد.
مطبوعات سفارشی و کتابها همیشه بایستی به مبدأ برگشت داده شوند.
۷ - برگشت دادن مراسلات پستی به مبدأ یا ارسال مجدد آنها از کشوری به کشور دیگر مشمول هیچگونه هزینه اضافی نمی‌شود مگر در موارد استثنایی‌پیش‌بینی شده در آیین‌نامه.
۸ - مراسلات پستی که مجدداً به مقصد جدید ارسال شده یا به مبدأ برگشت شده‌اند مانند مرسولات غیر قابل توزیع در مقابل پرداخت هزینه‌ای که از‌موقع حرکت تا وصول و یا در مسیر راه از نخستین خط سیر به آنها تعلق گرفته است به وسیله فرستنده یا گیرنده به آنان تسلیم می‌شود بدون آن که به‌پرداخت حقوق گمرکی و سایر هزینه‌های اختصاصی که کشور مقصد با ابطال آن موافقت نکرده است نقصانی وارد گردد.
۹ - در صورت ارسال مجدد بسته‌های کوچک به کشور دیگری و یا عدم تسلیم آنها نرخ پست رستانت نرخ گمرکی - نرخ انبارداری - نرخ حق‌العمل‌کاری - نرخ توزیع خصوصی و نرخ اختصاصی تسلیم بسته به دست گیرنده باطل می‌گردند.
ماده بیست و نهم - ممنوعات
۱ - گنجانیدن اشیاء زیر در مرسولات تحت عنوان مراسلات پستی ممنوع است:
الف - اشیایی که نوع آنها و لفافشان برای کارکنان پست ایجاد خطر نموده یا مراسلات و تجهیزات پستی را کثیف و ضایع نماید. بسته‌های فلزی که برای‌بستن مرسولات به کار برده میشوند نباید دارای لبه تیز بوده و مانع انجام عملیات پستی بشوند.
ب - اشیاء مشمول حقوق گمرکی (غیر از استثنائات پیش‌بینی شده در ماده ۳۰).
ج - تریاک - مرفین - کوکایین و سایر مواد مخدره.
ه - حیوانات زنده به استثنای:
اول - زنبورهای عسل - زالو و کرمهای ابریشم.
دوم - انگلها و موجودات دافع حشرات موذی که به منظور جلوگیری از نشو و نمای این حشرات به وسیله مؤسسات صلاحیتدار مبادله می‌شود.
ه - مواد منفجره و قابل اشتعال با سایر مواد خطرناک ولی مواد بیولوژیکی نابود شدنی و مواد رادیواکتیو مذکوره در بند (۶) و (۷) ماده ۱۷ مشمول این‌قسمت از ممنوعات نیستند.
و - اشیاء منافی عفت یا اخلاق.
ز - اشیایی که حمل و یا ورود آنها در کشور مقصد ممنوع است.
۲ - با مرسولاتی که محتوی اشیاء مذکوره در بند (۱) بوده و اشتباهاً برای ارسال قبول شده‌اند طبق قوانین کشور اداره‌ای که به وجود آنها پی برده است‌رفتار می‌شود.
۳ - در هر حال مرسولاتی که محتوی اشیاء مذکوره در حروف ج - ه و بند (۱) هستند نه به مقصد فرستاده میشوند و نه به گیرندگان تحویل می‌گردند و‌نه به مبدأ برگشت داده میشوند ولی اداره مقصد می‌تواند قسمتی از محتویات مرسوله را که مشمول ممنوعیت نمی‌باشد به گیرنده تسلیم نماید.
۴ - در صورتی که مرسولاتی که به اشتباه قبول و فرستاده شده‌اند نه به مبدأ برگشت شوند و نه به گیرندگان تسلیم گردند اداره مبدأ بایستی به طور‌صریح از رفتاری که با مرسولات مزبور به عمل آمده اطلاع حاصل نماید.
5 - هر کشور عضو حق دارد از حمل و نقل مرسولات مکشوفه a' de'couvertبه طور ترانزیت همچنین نامه‌ها و کارتهای پستی که در مورد آنها‌مقررات قانونی مربوط به شرایط انتشار و به کار بردن آنها مراعات نشده خودداری نماید. این مرسولات بایستی به اداره مبدأ برگشت داده شوند.
ماده سی‌ام - اشیاء مشمول حقوق گمرکی
۱ - مطبوعات و بسته‌های کوچک مشمول حقوق گمرکی قبول میشوند.
۲ - همچنین نامه‌های محتوی اشیاء مشمول حقوق گمرکی در صورتی که کشور مقصد موافقت خود را در مورد قبول آنها اعلام کرده باشد قبول‌می‌شوند. معهذا هر اداره پست حق دارد سرویس نامه‌های محتوی اشیاء مشمول حقوق گمرکی را به نامه‌های سفارشی محدود نماید.
۳ - مرسولات حاوی سرم و واکسن و همچنین بسته‌های دارویی فوری و ضروری که فراهم شدن آنها مشکل است به هر صورت پذیرفته میشوند.
ماده سی و یکم - بازرسی گمرکی اداره پست کشور مقصد مجاز است که طبق مقررات داخلی خود مرسولات مذکوره در ماده ۳۰ را تحت بازرسی گمرکی قرار داده و در صورت لزوم بر‌حسب وظیفه آنها را بازنماید.
ماده سی و دوم - نرخ ترخیص گمرکی
از مرسولاتی که در کشور مبدأ یا مقصد بایستی تحت بازرسی گمرکی قرار بگیرند بر حسب مورد می‌توان به عنوان پست خواه برای تسلیم به گمرک‌جهت ترخیص گمرکی خواه فقط برای تسلیم به گمرک نرخ مخصوص پیش‌بینی شده در حرف ط ماده ۱۸ را دریافت نمود.
ماده سی و سوم - حقوق گمرکی و سایر حقوق
ادارات پست مجاز هستند از فرستنده یا گیرنده مرسولات بر حسب مورد حقوق گمرکی و سایر حقوق احتمالی را دریافت نمایند.
ماده سی و چهارم - مرسولات معاف از حقوق و عوارض
۱ - در روابط بین کشورهای عضوی که ادارات پستی آنها رعایت این موضوع را قبول کرده باشند فرستندگان می‌توانند با یک اعلام قبلی به دفتر مبدأ‌مجموع حقوق و عوارضی که هنگام تسلیم به مرسولات به گیرنده به هر مرسوله تعلق می‌گیرد خود تقبل نایند.
تا موقعی که یک مرسوله به گیرنده تسلیم نشده باشد فرستنده می‌تواند بعد از تسلیم آن به باجه پست در مقابل پرداخت نرخ مخصوص پیش‌بینی شده در‌بند (دوم) حرف (ی) ماده ۱۸ تقاضای تسلیم مرسوله را به طور معاف از حقوق و عوارض بنماید در صورتی که این تقاضا باید از طریق هوایی یا به‌وسیله تلگراف فرستاده شود فرستنده بایستی علاوه بر نرخ مذکور اضافه نرخ هوایی یا هزینه تلگراف را نیز بپردازد.
۲ - در حالات پیش‌بینی شده در بند ۱ فرستندگان مرسولات بایستی تعهد نمایند مبالغی را که از طرف دفتر مقصد ممکن است مطالبه شود بپردازند و‌در صورت لزوم از این بابت مبلغ کافی علی‌الحساب پرداخت نمایند.
۳ - اداره مقصد مجاز است یک نرخ به عنوان حق‌العمل طبق آنچه که در بند اول حرف (ی) ماده ۱۸ پیش‌بینی شده است از هر مرسوله دریافت نماید‌این نرخ غیر از نرخی است که در ماده ۳۲ پیش‌بینی شده است.
۴ - هر اداره حق دارد سرویس مرسولات معاف از حقوق و عوارض را به مرسولات سفارشی محدود نماید.
ماده سی و پنجم - الغای حقوق گمرکی و سایر حقوق
ادارات پست متعهد میشوند که برای ابطال حقوق گمرکی و سایر حقوق متعلق به مرسولاتی که به مبدأ برگشت داده میشوند یا به علت آسیب‌دیدگی‌کامل محتویات آن معدوم می‌گردند و یا مجدداً به کشور ثالثی ارسال میشوند مداخله نمایند.
ماده سی و ششم - مطالبه نامه و درخواست اطلاعات
۱ - مطالبه نامه‌ها به مدت یک سالی از روز بعد از تسلیم مرسوله به پست قبول میشوند.
۲ - درخواستهای اطلاعات که در مدت ۱۵ ماه از روز بعد از تسلیم مرسولات به پست به ادارات ذینفع تسلیم می‌گردند اجباراً بایستی قبول و به آنها‌ترتیب اثر داده شود. هر اداره موظف است که به درخواستهای اطلاعات سریعاً ترتیب اثر بدهد.
۳ - هر اداره موظف است مطالبه نامه‌ها و درخواستهای اطلاعات مربوط به مرسوله‌ای که به سایر ادارات تسلیم شده است قبول نماید.
۴ - به غیر از مواقعی که فرستنده مرسوله قبلاً نرخ معموله برای برگ اعلام وصول (قبض رسید) را پرداخته است برای هر مطالبه نامه یا هر درخواست‌اطلاعات می‌توان نرخ پیش‌بینی شده در حرف ک ماده ۱۸ را دریافت نمود. در صورتی که فرستنده درخواست نموده باشد که مطالبه نامه به وسیله‌تلگراف ارسال گردد بهای تلگراف و در صورت اقتضاء قیمت پاسخ تلگراف نیز اضافه بر نرخ مطالبه‌نامه از او دریافت می‌گردد.
۵ - در صورتی که مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات مربوط به چند مرسوله باشد که با هم به یک دفتر توسط یک فرستنده و به آدرس یک گیرنده تسلیم‌شده باشند بیش از یک نرخ دریافت نمی‌شود و اگر مربوط به مرسولات سفارشی باشد که بنا به تقاضای فرستنده از راه‌های مختلف فرستاده شده‌اند‌برای هر یک از راه‌های استفاده شده یک نرخ دریافت می‌گردد.
۶ - اگر به علت یک اشتباه اداری تقاضای صدور مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات شده باشد نرخ دریافتی مسترد می‌گردد.
فصل دوم - مرسولات سفارشی
ماده سی و هفتم - نرخها
۱ - مراسلات پستی ذکر شده در ماده ۱۶ را می‌توان به طور سفارشی ارسال نمود.
۲ - نرخ هر مرسوله سفارشی بایستی قبلاً پرداخت گردد این نرخ عبارت است از:
الف - کرایه معمولی مرسوله بر حسب نوع آن.
ب - نرخ ثابت سفارشی به میزان پیش‌بینی شده در حرف (ل) ماده ۱۸.
۳ - در موقع تحویل مرسوله سفارشی به پست یک قبض رسید بایستی به طور رایگان فرستنده مرسوله داده شود.
۴ - ادارات پستی که پرداخت غرامت خسارات ناشی از حالات اضطراری (فورس‌ماژور) را به عهده گرفته‌اند مجاز می‌باشند یک نرخ اختصاصی به‌میزان آنچه که در حرف (م) ماده ۱۸ پیش‌بینی شده است دریافت نمایند.
۵ - مرسولات سفارشی فاقد تمبر یا با کسر تمبر که اشتباهاً به کشور مقصد فرستاده شده‌اند مشمول نرخ پیش‌بینی شده در حرف (ه) ماده ۱۸ بند اول‌ماده ۲۴ برای مقدار کسر تمبر میشوند این نرخ از گیرنده و در صورتی که نتوان مرسوله را به گیرنده تسلیم نمود از فرستنده دریافت می‌گردد.
ماده سی و هشتم - قبض رسید
۱ - فرستنده یک مرسوله سفارشی می‌تواند در موقع تسلیم مرسوله به پست با پرداخت یک نرخ ثابت طبق آنچه که در قسمت اول حرف (ن) ماده ۱۸پیش‌بینی شده است تقاضای اخذ قبض رسید از گیرنده را بنماید در صورتی که فرستنده علاوه بر نرخ مذکور اضافه نرخ هوایی متناسب با وزن برگ قبض‌رسید را نیز بپردازد قبض از طریق هوایی برای او ارسال می‌گردد.
۲ - درخواست اخذ قبض رسید ممکن است بعد از تسلیم مرسوله به پست در مقابل پرداخت نرخ کامل پیش‌بینی شده در دومین قسمت (حرف ن) ماده۱۸ با رعایت شرایط مذکوره در ماده ۳۶ به عمل آید در هر حال در صورتی که فرستنده مایل باشد ارسال برگ قبض رسید و برگشت آن برای او از طریق‌هوایی انجام گیرد اضافه نرخ هوایی را می‌توان از او دریافت نمود.
۳ - در صورتی که فرستنده قبض رسید گیرنده را که در مدت معمولی به او نرسیده مطالبه نماید نه برای این مطالبه نرخ مجدد می‌باید به پردازد و نه‌نرخی را که در ماده ۳۶ برای مطالبه نامه و درخواست اطلاعات پیش‌بینی گردیده است.
ماده سی و نهم - تسلیم به شخص گیرنده
۱ - در روابط بین اداراتی که رضایت خود را اعلام کرده‌اند مرسولات سفارشی بنا به تقاضای فرستنده فقط به شخص گیرنده تسلیم می‌گردند. ادارات‌می‌توانند با یکدیگر موافقت کنند که این سرویس را فقط در مورد مرسولات سفارشی همراه با یک قبض رسید اجراء نمایند در هر دو مورد فرستنده باید‌نرخ پیش‌بینی شده در حرف "س" ماده ۱۸ را بپردازد.
۲ - ادارات موظفند برای تسلیم اینگونه مرسولات دو مرتبه به گیرنده مراجعه نمایند.
فصل سوم - مسئولیت
ماده چهلم - میزان و حدود مسئولیت ادارات پست
۱ - ادارات فقط مسئول فقدان مرسولات سفارشی بوده و مسئولیت آنها در مورد مرسولات حمل شده به طور مکشوفه Adecouvert به همان میزان‌مسئولیت در قبال مرسولات حمل شده در دپشهای سر به مهر می‌باشد.
۲ - فرستنده حق دارد در این مورد غرامتی به میزان ۴۰ فرانک برای هر مرسوله دریافت نماید.
این مبلغ ممکن است برای کیسه‌های مخصوص مطبوعات مذکوره در دومین جمله بند ۴ ماده ۱۷ تا ۲۰۰ فرانک افزایش یابد.
۳ - فرستنده حق دارد از حق خود به نفع گیرنده مرسوله صرفنظر کند.
ماده چهل و یکم - عدم مسئولیت ادارات پست
۱ - ادارات پست در مقابل مرسولات سفارشی تسلیم شده از مسئولیت مبرا هستند اعم از این که این مرسولات تحت شرایط جاریه در مقررات داخلی‌آنها برای مراسلات از این نوع تسلیم شده باشد یا طبق شرایط پیش‌بینی شده در بند ۳ ماده ۹.
۲ - ادارات در موارد زیر مسئولیتی خواهند داشت.
اول در مورد فقدان مرسولات سفارشی در شرایط زیر:
الف - در حالت حوادث اضطراری (فورس‌ماژور) اداره‌ای که فقدان در سرویس او رخ داده بایستی طبق مقررات داخلی کشور خود تصمیم بگیرد اگر‌این فقدان بر اثر یک حالت ناشی از حوادث اضطراری "فورس‌ماژور" باشد بایستی موضوع را به اطلاع اداره مبدأ برساند معهذا برای اداره کشور‌فرستنده‌ای که جبران خسارت ناشی از حالات اضطراری "فورس‌ماژور" را قبول نموده است مسئولیت باقی خواهد ماند. (بند ۴ ماده ۳۷) ب - وقتی که مدارک و اسناد مرسولات در یک حالت ناشی از حوادث اضطراری (فورس‌ماژور) از بین رفته باشد و ادارات نتوانند در مورد مرسوله گزارش‌بدهند و دلیل دیگری نیز برای مسئولیت آنها ارائه نشود.
ج - وقتی که محتوی مرسولات جزو ممنوعات پیش‌بینی شده در حرف ج بندهای ۱۰ و ۱۲ ماده ۱۷ و بند ۱ ماده ۲۹ باشد و به همان علت این‌مرسولات توسط مقام صلاحیتدار توقیف یا معلوم شده باشند.
د - وقتی که فرستنده در مدت یک سال مهلت پیش‌بینی شده در ماده ۳۶ درخواست صدور مطالبه‌نامه نکرده باشد.
دوم - وقتی که مرسولات سفارشی طبق مقررات داخلی کشور مقصد ضبط شود.
۳) ادارات هیچگونه مسئولیت را در مورد اظهارنامه‌های گمرکی و تصمیمات متخذه از طرف ادارات گمرک در موقع بررسی مراسلات پستی تحت‌بازبینی گمرک به عهده نمی‌گیرند.
ماده چهل و دوم - مسئولیت فرستنده
فرستنده در همان حدود اداره پست برای تمام خسارات وارده به مرسولات پستی که از ارسال مرسوله غیر مجاز در حمل و نقل پست و عدم رعایت‌شرایط قبول مرسوله ناشی شده باشد مسئولیت دارد ولی این مسئولیت در صورتی است که ادارات پست و حمل و نقل‌کنندگان مرسولات در این مورد‌تقصیری نداشته باشند.
۲) قبول چنین مرسوله‌ای به وسیله دفتر پست فرستنده را از مسئولیت مبرا نمی‌نماید.
۳) در صورت اقتضاء اقامه دعوی علیه فرستنده برای تعقیب به عهده اداره مبدأ می‌باشد.
ماده چهل و سوم - تشخیص مسئولیت بین ادارات پست
۱) تا وقتی که دلیل اخلاقی ابراز نشده باشد مسئولیت فقدان یک مرسوله سفارشی به عهده اداره‌ای است که مرسوله را بدون امعان نظر و بررسی‌دریافت داشته و با وجود دارا بودن امکانات قانونی بررسی و تحقیق نتواند نه تسلیم آن را به گیرنده و نه انتقال آن را به اداره دیگری ثابت نماید.
۲ - یک اداره واسطه یا اداره مقصد با توجه به بند ۳ و تا موقعی که دلیل خلافی ابراز نشود در موارد زیر فاقد هر گونه مسئولیت می‌باشد:
الف - وقتی که مقررات ماده ۳ قرارداد و بند ۵ ماده ۱۵۱ و بند ۴ ماده ۱۵۲ آیین‌نامه را به کار برده باشد.
ب - وقتی که بتواند ثابت کند که مطالبه نامه را پس از انقضای مدت نگهداری مرسوله پیش‌بینی شده در ماده ۱۰۸ آیین‌نامه و بعد از معدوم کردن مدارک‌اداری مربوط به مرسوله مورد جستجو و تحقیق دریافت کرده است این موضوع لطمه‌ای به حقوق مطالبه‌کننده وارد نمی‌سازد.
ج - وقتی که موقع ثبت اختصاصی مرسولات سفارشی به علت عدم توجه اداره مبدأ به مفاد بند ۳ ماده ۱۴۷ مربوط به ثبت مشروح مرسولات‌سفارشی روی برگ اعلامیه (فوری داوی) C12 و لیست مخصوص C13 تحویل قانونی مرسوله مورد جستجو به او صورت نگرفته باشد.
۳) معهذا در صورتی که فقدان مرسوله در مسیر حمل و نقل صورت گرفته و امکان تعیین کشور یا اداره‌ای که فقدان در آنجا صورت گرفته مقدور نباشد‌ادارات طرف دعوی خسارت وارده را به طور تساوی به عهده خواهند گرفت.
۴) وقتی یک مرسوله سفارشی در شرایط اضطراری (فورس‌ماژور) مفقود شده باشد اداره کشوری که فقدان در سرویس یا در قلمرو او صورت گرفته در‌مقابل اداره فرستنده مسئول نمی‌باشد مگر این که هر دو کشور جبران خسارات ناشی از حالات اضطراری (فورس‌ماژور) را به عهده گرفته باشند.
۵) حقوق گمرکی و سایر حقوق لغو نشده به عهده ادارات مسئول فقدان می‌باشد.
۶ - اداره‌ای که غرامت را پرداخت نموده تا میزان مبلغ غرامت قائم‌مقام حقوق شخصی که غرامت را دریافت کرده است برای هر گونه اقدام احتمالی‌علیه گیرنده یا فرستنده یا شخص ثالث می‌باشد.
ماده چهل و چهارم - پرداخت غرامت
۱ - با توجه به حق استیناف علیه اداره مسئول اجبار در پرداخت غرامت به عهده اداره مبدأ یا اداره مقصد بنا به حالت پیش‌بینی شده در بند ۳ ماده ۴۰می‌باشد.
۲ - این پرداخت بایستی در اسرع وقت و حداکثر به مدت شش ماه از روز صدور مطالبه‌نامه صورت گیرد.
۳ - وقتی که اداره‌ای که پرداخت غرامت به عهده او است جبران خسارات ناشی از حالات اضطراری (فورس‌ماژور) را تعهد نکرده باشد و در صورتی که‌در مدت پیش‌بینی شده در بند ۳ این مسئله که فقدان مرسوله مربوط به حالت اضطراری (فورس‌ماژور) بوده یا خیر تعیین نگردد پرداخت‌کننده غرامت‌می‌تواند استثنائاً مدت مربوط به پرداخت غرامت را افزایش دهد.
۴ - اداره مبدأ یا مقصد بر حسب مورد مجاز است غرامت را به حساب ادارات شرکت‌کننده در حمل مرسوله که در مدت پنج ماه نتیجه اقدام خود را در‌مورد مرسولات اعلام ننموده و یا فقدان آن را که در نتیجه یک حالت اضطراری (فورس‌ماژور) بوده به اطلاع اداره مبدأ یا مقصد نرسانیده باشند به ذیحق‌پرداخت نماید.
ماده چهل و پنجم - استرداد غرامت به اداره پرداخت‌کننده
۱ - اداره مسئول که طبق ماده ۴۴ غرامت به حساب او پرداخت شده است موظف است مبلغ غرامت را به حساب اداره‌ای که آن را به ذیحق پرداخت‌نموده و اداره پرداخت‌کننده نامیده می‌شود مسترد نماید این استرداد بایستی در مدت چهار ماه از تاریخ اعلام پرداخت صورت گیرد.
۲ - در صورتی که غرامت بایستی طبق ماده ۴۳ به وسیله چند اداره پرداخت گردد اولین اداره‌ای که مرسوله را دریافت نموده و انتقال قانونی آن را نتواند‌ثابت نماید مبلغ غرامت را باید در مدت مذکوره در بند ۱ بدون کم و کاست به اداره پرداخت‌کننده تأدیه نماید. گرفتن سهم احتمالی سایر ادارات مسئول‌برای جبران خسارت ذیحق به عهده این اداره می‌باشد.
۳ - تأدیه غرامت به اداره بستانکار طبق مقررات پرداخت پیش‌بینی شده در ماده ۱۰ صورت می‌گیرد.
۴ - وقتی که اداره مسئول مشخص شده باشد مبلغ غرامت همانطوری که در بند ۴ ماده ۴۴ پیش‌بینی شده ممکن است از اداره مسئول ضمن یک‌صورتحساب مستقیماً و یا توسط اداره‌ای که با اداره مسئول در پرداخت غرامت طرف حساب می‌باشد دریافت گردد.
۵ - اداره پرداخت‌کننده فقط می‌تواند تا یک سال از تاریخ ارسال اعلامیه پرداخت به ذیحق استرداد غرامت را از اداره مسئول مطالبه نماید.
۶ - اداره‌ای که مسئولیت او کامل مشخص شده و در ابتداء از پرداخت غرامت امتناع ورزد باید کلیه مخارج فرعی ناشی از تأخیر بدون علت در پرداخت‌غرامت را بپردازد.
۷ - ادارات می‌توانند توافق کنند غرامتهایی را که صحیحاً پرداخته‌اند متناوباً بین خود تسویه نمایند.
ماده چهل و ششم - پس گرفتن احتمالی غرامت از فرستنده یا گیرنده
۱ - در صورتی که پس از پرداخت غرامت یک مرسوله سفارشی یا قسمتی از آن مرسوله که قبلاً تصور گم شدن آن می‌رفته مرسوله مزبور پیدا شود‌مراتب به فرستنده و گیرنده اطلاع داده می‌شود. بعلاوه به فرستنده و در صورت اجرای بند ۳ ماده ۴۰ به گیرنده ابلاغ می‌گردد که می‌توانند در مدت سه‌ماه مرسوله را به شرط استرداد غرامت دریافتی تحویل بگیرند. اگر در مهلت فرستنده و یا گیرنده مرسوله را مطالبه ننمایند بر حسب مورد همان اقدام‌قبلی درباره آنها اجراء می‌گردد.
۲ - در صورتی که فرستنده یا گیرنده مرسوله را در مقابل استرداد غرامت دریافتی تحویل بگیرند مبلغ غرامت به اداره یا اداراتی که آن را پرداخت‌نموده‌اند مسترد می‌گردد.
۳ - اگر فرستنده یا گیرنده از دریافت مرسوله صرفنظر کنند مرسوله مزبور به مالکیت اداره یا اداراتی که خسارت را پرداخت نموده‌اند در می‌یابد.
۴ - وقتی که مدرک تسلیم مرسوله پس از مدت پنج ماه پیش‌بینی شده در بند ۴ ماده ۴۴ ارائه شود و مبلغ پرداختی را به عللی نتوان از فرستنده پس‌گرفت غرامت بر عهده اداره واسطه یا اداره مقصد باقی خواهد ماند.
فصل چهارم - تخصیص نرخها - هزینه ترانزیت
ماده چهل و هفتم - تخصیص نرخها
غیر از موارد پیش‌بینی شده در قرارداد پستی و موافقتنامه‌های مربوطه هر اداره پست نرخهایی را که دریافت نموده است به نفع خود محسوب می‌نماید.
ماده چهل و هشتم - هزینه ترانزیت
۱ - با توجه به مفاد ماده ۵۰ دپشهای سر به مهر مبادله شده بین دو اداره یا بین دو دفتر در یک کشور وسیله سرویسهای یک یا چند اداره دیگر(سرویسهای ثالث) تابع هزینه‌های ترانزیت مذکوره در جدول زیر بوده و ریز هزینه‌ها به نفع هر یک از کشورهای واقع در مسیر یا سرویسهایی که در‌حمل و نقل آن شرکت کرده‌اند منظور می‌گردد که اداره مبدأ دپش باید آن را پرداخت نماید ولی هزینه‌های حمل و نقل دپشها، بین دو دفتر کشور مقصد به‌عهده کشور مزبور است.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۲۵۷ الی ۲۲۵۹
۲ - حمل و نقلهای دریایی که مستقیماً بین دو کشور به وسیله کشتیهای یکی از آنها انجام گیرد مانند سرویس ثالث تلقی می‌شود مگر این که توافق‌مخصوص دیگری در این مورد شده باشد.
۳ - مسافات مورد استفاده برای تعیین هزینه ترانزیت طبق تابلوی بند ۱ از روی (لیست مسافات به کیلومتر مربوط به مسافات زمینی در دپشهای‌ترانزیت) پیش‌بینی شده در حرف ج بند ۲ ماده ۱۱۱ آیین‌نامه که مربوط به مسافات دریایی است تنظیم می‌شود.
۴ - ترانزیت دریایی از موقع تسلیم دپشهای در بارانداز بندری که کشتی از آنجا عزیمت می‌کند شروع شده و موقعی که در ساحل دریایی بندر مقصد‌تسلیم می‌شود خاتمه می‌یابد.
۵ - دپشهایی که اشتباهاً می‌رسند از لحاظ پرداخت مخارج ترانزیت مانند دپشهایی که راه معمولی خود را طی نموده‌اند تلقی می‌شود بنابر این ادارات‌شرکت‌کننده در حمل و نقل دپشهای مذکور حق دریافت هیچگونه سهمیه‌ای از ادارات فرستنده ندارند ولی ادارات فرستنده هزینه‌های ترانزیت مربوط به‌کشورهایی را که از آنها مرتباً استفاده نموده‌اند به عنوان واسطه به آن کشورها بدهکار میشوند.
ماده چهل و نهم - پرداخت هزینه‌های داخلی ناشی از مراسلات بین‌المللی وارده
۱ - هر اداره‌ای که ضمن مبادلات خود به اداره دیگر مقدار نسبتاً زیادی مراسلات پستی دریافت می‌کند که خود متقابلاً از آن نوع مرسولات نمی‌فرستند‌حق دارد از اداره فرستنده به عنوان جبران هزینه‌های ناشی از حمل و نقل و تجزیه توزیع مرسولات بین‌المللی رسیده به مقدار زیاد دستمزدی دریافت‌نماید.
۲ - دستمزد پیش‌بینی شده در بند ۱ برای هر کیلوگرم مرسوله که به مقدار زیاد ارسال شده است ۵۰ سانتیم می‌باشد.
۳ - اگر حساب سالیانه مربوط به این دستمزدها از دو هزار فرانک در سال تجاوز نکند اداره فرستنده از پرداخت دستمزد مزبور معاف می‌باشد.
۴ - هر اداره می‌تواند از دریافت مجموع یا قسمتی از دستمزد پیش‌بینی شده در بند ۱ صرفنظر نماید.
ماده پنجاهم - معافیت از هزینه ترانزیت
مرسولات معاف از حقوق پستی که در ماده ۱۳ تا ۱۵ نام برده شده است و همچنین مرسولات حاوی کیسه‌های پستی خالی از کلیه هزینه‌های ترانزیت‌زمینی یا دریایی معاف می‌باشند.
ماده پنجاه و یکم - سرویسهای فوق‌العاده
هزینه‌های ترانزیت مذکوره در ماده ۴۸ برای حمل و نقل توسط سرویسهای فوق‌العاده که به طور اختصاصی به توسط یک اداره و بنا به درخواست یک‌یا چند اداره دیگر به وجود آمده اجرا نمی‌شود.
شرایط این قبیل حمل و نقل‌ها دوستانه بین ادارات ذینفع تعیین می‌گردد.
ماده پنجاه و دوم - صورت حساب هزینه‌های ترانزیت
۱ - صورت حساب کلی هزینه‌های ترانزیت طبق مندرجات نمونه‌های آماری که هر سه سال یک مرتبه در یک مدت ۱۴ روزه تنظیم می‌شود انجام‌می‌گیرد این مدت برای دپشهایی که در هفته از پنج مرتبه کمتر با سرویسهای یک کشور واسطه مبادله میشوند به ۲۸ روز افزایش می‌یابد. آیین‌نامه‌مربوطه دوره و مدت اجرای آمارها را تعیین می‌کند.
۲ - در صورتی که بدهی سالیانه بین دو اداره از ۲۵ فرانک تجاوز نکند اداره بدهکار از پرداخت معاف خواهد بود.
۳ - هر اداره‌ای مجاز است آماری را که به نظر او اختلاف زیادی با آمار واقعی دارد به قضاوت یک کمیسیون حکمیت واگذار کند این حکمیت همانطور‌که در ماده ۱۲۵ آیین‌نامه کلی پیش‌بینی شده است صورت می‌گیرد.
۴ - داورها حق دارند مبلغ هزینه ترانزیت را که بایستی پرداخت گردد به طور عادلانه تعیین نمایند.
ماده پنجاه و سوم - مبادله دپشهای سر به مهر با واحدهای نظامی وابسته به سازمان ملل متحد و کشتیها و هواپیماهای جنگی
۱ - دپشهای سربمهر را ممکن است بین دفاتر پست یک کشور عضو اتحاد و فرماندهان واحدهای نظامی در اختیار سازمان ملل متحد و بین فرماندهان‌هر یک از این واحدهای نظامی در اختیار سازمان ملل متحد وسیله سرویسهای زمینی یا دریایی کشور دیگر مبادله نمود.
-۲ همچنین بین دفاتر پستی یک کشور عضو فرمانده قسمتهای دریایی یا هوایی یا کشتیها و هواپیماهای جنگی همان کشور مقیم خارج یا بین فرمانده‌یکی از این قسمتهای دریایی یا هوایی یا یکی از این کشتیها و هواپیماهای جنگی یا فرمانده یک قیمت یا کشتی یا هواپیمای جنگی همان کشور مقیم‌خارج یا بین فرمانده یکی از این قسمتهای دریایی یا هوایی یا یکی از این کشتیها و هواپیماهای جنگی یا فرمانده یک قسمت یا کشتی یا هواپیمای‌جنگی دیگر از همین کشور توسط سرویسهای زمینی دریایی یا هوایی سایر کشورها می‌تواند مبادله دپشهای سر بسته صورت گیرد.
۳ - مراسلات جوف دپشهای مذکوره در بند ۱ و ۲ بایستی منحصراً به آدرس یا از طرف اعضاء واحدهای نظامی یا ستاد و کارکنان کشتیها یا هواپیماهای‌مقصد یا فرستندگان دپشها باشد تعرفه‌ها و شرایط ارسال قابل اجراء برای این نوع مرسولات توسط اداره پست کشوری که واحد نظامی را در اختیار قرارداده است یا کشتیها و هواپیماها متعلق به او است تعیین می‌گردد.
۴ - غیر از موارد موافقتهای اختصاصی اداره کشوری که واحدهای نظامی را در اختیار قرار داده با کشتیها یا هواپیماهای جنگی متعلق به او است مخارج‌ترانزیت دپشها را طبق ماده ۴۸ و مخارج حمل و نقل هوایی را طبق ماده ۶۵ باید به ادارات واسطه به پردازد.
بخش سوم - حمل و نقل هوایی مرسولات مربوط به مراسلات پستی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده پنجاه و چهارم - مراسلات هوایی
مرسولات مربوط به مراسلات پستی که از طریق هوایی حمل و نقل می‌شود (مراسلات هوایی) نامیده میشوند.
ماده پنجاه و پنجم - نامه‌های هوایی (آئروگرام)
۱ - هر اداره اختیار دارد نامه‌های هوایی (آئروگرام) را که جزء مراسلات هوایی است قبول نماید.
۲ - آئروگرام عبارت از یک برگ کاغذ تا شده به طور مناسب است که می‌تواند روی تمام گوشه‌های خود چسبانیده شود بعد از چسبیده شدن گوشه‌ها‌ابعاد آن بایستی به اندازه‌های زیر باشد.
الف - حداقل ابعاد همان ابعادی است که برای نامه‌ها در نظر گرفته شده.
ب - حداکثر ابعاد 220 x 110 میلیمتر.
طول آئروگرام چه مساوی یا بیشتر از عرض ضرب در رادیکال دو (به نسبت ۱ و ۱٫۴) روی برگ کاغذی که به این صورت تا شده مخصوص نوشتن‌آدرس بوده و کلمه آئروگرام.
به طور اجبار و معادل آن به زبان کشور مبدأ به طور اختیار بایستی روی آن چاپ شده باشد در داخل نامه‌های هوایی (آئروگرام) هیچگونه شیء دیگری‌نباید گذاشته شود و در صورتی که مقررات داخلی کشور مبدأ اجازه بدهد آئروگرام را می‌توان به طور سفارشی نیز ارسال نمود.
۳ - هر اداره در حدود مشروحه در بند ۲ شرایط انتشار تهیه و همچنین فروش آئروگرام را معین می‌کند.
۴ - با مراسلات هوایی به صورت آئروگرام که دارای شرایط پیش‌بینی شده فوق نباشد طبق ماده ۵۹ رفتار می‌شود معهذا ادارات اختیار دارند اینگونه‌آئروگرام‌ها را در کلیه موارد از طریق زمینی ارسال نمایند.
ماده پنجاه و ششم - مراسلات هوایی با اضافه نرخ یا بدون اضافه نرخ
۱ - مراسلات هوایی از لحاظ نرخ به دو قسمت میشوند مراسلات هوایی با اضافه نرخ و مراسلات هوایی بدون اضافه نرخ.
۲ - به طور کلی مراسلات هوایی علاوه بر نرخهای مجاز مصرحه در قرارداد و توافقهای مختلف مشمول اضافه نرخهای حمل و نقل هوایی می‌شوند‌مرسولات پستی مذکور در ماده ۱۴ و ۱۵ نیز مشمول همین اضافه نرخ می‌گردد کلیه این مرسولات (مراسلات هوایی به اضافه نرخ) نامیده می‌شود.
۳ - ادارات اختیار دارند هیچگونه اضافه نرخی برای حمل و نقل هوایی دریافت نکنند به شرطی که این موضوع را به ادارات کشورهای مقصد اطلاع‌دهند مرسولاتی که تحت این شرایط قبول میشوند مراسلات هوایی بدون اضافه نرخ نامیده میشوند.
۴ - مرسولات مربوط به سرویس پست که در ماده ۱۳ ذکر شده‌اند به استثنای آنها که مربوط به ارگانهای اتحادیه پستی جهانی و اتحادیه‌های پستی‌محدود است مشمول اضافه نرخ هوایی نمی‌شوند.
۵ - آئروگرامهای مشروحه در ماده ۵۵ مشمول نرخی میشوند که حداقل مساوی است با آنچه که در کشور مبدأ برای سنگ اول یک نامه بدون اضافه‌نرخ دریافت می‌گردد.
ماده پنجاه و هفتم - اضافه نرخ یا نرخهای ترکیبی
۱ - ادارات اضافه نرخهای هوایی برای رهسپاری را تعیین می‌کند و اختیار دارند که برای تثبیت اضافه نرخها و زنهای کمتری از واحد اوزان پیش‌بینی‌شده در ماده ۱۷ را قبول نمایند.
۲ - ادارات می‌توانند نرخهای ترکیبی برای تأدیه کرایه پستی مراسلات پستی هوایی با اضافه نرخ را تعیین نمایند.
۳ - اضافه نرخها متناسب با مخارج حمل و نقل بوده و به طور کلی نبایستی در جمع از مخارج پرداختی برای حمل و نقل تجاوز نماید.
۴ - اضافه نرخها بایستی برای تمام قلمرو کشور مقصد از هر طریق که فرستاده شده باشد یکنواخت باشد.
۵ - اضافه نرخها بایستی موقع فرستادن مرسوله پرداخت گردد.
۶ - هر اداره مجاز است برای حساب اضافه نرخ قابل اجراء درباره یک مراسله هوایی اوزان مورد استفاده عمومی را رعایت نماید.
ماده پنجاه و هشتم - طرز پرداخت کرایه پستی
۱ - علاوه بر طرز پیش‌بینی شده در ماده ۲۲ پرداخت کرایه پستی مراسلات هوایی با اضافه نرخ را می‌توان با نوشتن عبارتی به رقم که مبلغ وصول شده را‌به پول کشور مبدأ نشان دهد در روی مرسوله ذکر نمود مثلاً کرایه وصول شده ۰۰۰ ریال ۰۰۰۰ دینار ...Dollars ...Cents Taxe Percue این‌عبارت را می‌توان به صورت مهر خاصی یا توسط یک برچسب یا نقش مخصوص ذکر و یا آنکه به طور ساده می‌توان آن را طوری در کنار آدرس مرسوله‌نوشت ولی در هر حال این عبارت باید با مهر تاریخدار دفتر مبدأ تأیید شده باشد.
ماده پنجاه و نهم - مراسلات هوایی با اضافه نرخ دارای کسر تمبر یا بدون تمبر
۱ - با مراسلات هوایی فاقد تمبر یا با کسر تمبر که تکمیل تمبر آن وسیله فرستندگان امکان‌پذیر نباشد به طریق زیر رفتار می‌شود:
الف - در صورت فقدان تمبر با مراسلات هوایی با اضافه نرخ طبق ماده ۲۱ و ۲۴ رفتار می‌شود مرسولاتی که پرداخت کرایه آنها هنگام ارسال اجباری‌نیست با وسایل معمولی فرستاده میشوند.
ب - در صورت کسر بودن تمبر پستی مراسلات هوایی با اضافه نرخ اگر نرخهای پرداختی برای آن حداقل به میزان اضافه نرخ هوایی باشد از طریق‌هوایی فرستاده میشوند با این حال اداره مبدأ اختیار دارد این مرسولات را در صورتی که نرخ پرداختی برای آنها به میزان ۷۵ درصد نرخ اضافه باشد از‌طریق هوایی ارسال نماید ولی اگر کمتر از این حد باشد طبق ماده ۲۱ و در مورد مذکوره در بند الف طبق ماده ۲۴ با آن رفتار می‌شود.
۲ - اگر میزان نرخ دریافتی توسط دفتر مبدأ تعیین نشده باشد اداره مقصد حق دارد مراسله هوایی را بدون دریافت نرخ توزیع نماید اما نرخهای دریافتی‌از فرستنده برای این مراسلات باید لااقل به میزان کرایه یک مرسوله بدون اضافه نرخ از همین وزن و همین نوع باشد.
ماده شصتم - رهسپاری
۱ - اداراتی که برای حمل و نقل مراسلات پستی خود از ارتباط هوایی استفاده می‌کنند موظفند مراسلات هوایی که از سایر ادارات دریافت می‌کنند نیز‌با همین وسیله حمل و نقل نمایند.
۲ - ادارات کشورهایی که سرویس هوایی در اختیار ندارند مراسلات هوایی را با سریعترین وسیله مورد استفاده در سرویس پست ارسال می‌کنند‌همچنین اگر به عللی ارسال این مرسولات از طریق زمینی سریعتر از ارسال با خطوط هوایی صورت گیرد از این طریق برای ارسال مراسلات مزبور‌استفاده می‌کنند.
۳ - دپشهای هوایی سر بمهر بایستی از طریقی که اداره کشور مبدأ تقاضا می‌کند ارسال گردند مشروط بر اینکه اداره کشور ترانزیت‌کننده نیز از این طریق‌برای ارسال دپشهای خود استفاده نماید اگر انجام این تقاضا امکان‌پذیر نبوده و با دقت کافی برای انتقال دپشها از نقطه به نقطه دیگر وجود نداشته باشد‌اداره کشور مبدأ باید از جریان امر مطلع گردد.
ماده شصت و یکم - انجام عملیات پستی در فرودگاه‌ها
ادارات برای تأمین بهترین شرایط دریافت و رهسپاری مجدد دپشهای هوایی رسیده در فرودگاه‌های خود کوشش لازم را به عمل خواهند آورد.
ماده شصت و دوم - کنترل گمرکی مراسلات هوایی
ادارات پست برای تسریع عملیات مربوط به کنترل گمرکی مراسلات هوایی به مقصد کشورشان اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
ماده شصت و سوم - ارسال مجدد مراسلات هوایی به مقصد جدید یا برگشت آنها به مبدأ
۱ - به طور کلی هر مراسله هوایی که گیرنده آن محل سکونت خود را تغییر داده باشد با وسایل حمل و نقل معمولی مورد استفاده برای مراسلات بدون‌اضافه نرخ به آدرس جدید گیرنده فرستاده می‌شود و به مناسبت موضوع مفاد بندهای ۱ تا ۳ ماده ۱۳ درباره آن اجراء می‌گردد.
برای برگشت مراسلات هوایی به مبدأ نیز همین وسایل حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲ - بنا به تقاضای خاص گیرنده (در صورت ارسال مجدد) یا فرستنده (در صورت برگشت به مبدأ) و در صورتی که ذینفع پرداخت اضافه نرخ متناسب با‌مسیر جدید هوایی را به عهده بگیرد و یا این اضافه نرخ در دفتری که مرسوله را مجدداً ارسال یا برگشت می‌دهد وسیله شخص ثالثی پرداخت گردد‌مرسوله مورد بحث را می‌توان از طریق هوایی ارسال نمود.
در دو حالت اول اضافه نرخ در موقع تسلیم مرسوله توسط اداره توزیع‌کننده دریافت می‌شود.
۳ - مراسلاتی که مسیر اولیه آنها طریق معمولی بوده در شرایط پیش‌بینی شده در بند ۲ می‌توان آنها را از طریق هوایی مجدداً به خارجه ارسال کرد یا به‌مبدأ برگشت داد برای ارسال مجدد این مرسولات از طریق هوایی در داخل کشور مقصد طبق مقررات داخلی کشور مزبور عمل خواهد شد.
4 - پاکتهای مخصوص C6 و کیسه‌های مصرفی برای ارسال مجدد مشترک مرسولات (طبق شرایط ماده ۱۳۹ آیین‌نامه) با وسایل حمل و نقل عادی‌مورد استفاده برای مراسلات بدون اضافه نرخ به مقصد جدید ارسال میشوند مشروط بر اینکه اضافه نرخها قبلاً به دفتر فرستنده پرداخت نشده و یا‌اینکه گیرنده و در صورت اقتضاء فرستنده طبق مفاد بند ۲ پرداخت اضافه نرخ مربوط به مسیر هوایی جدید را قبول ننموده باشند.
فصل دوم - هزینه‌های حمل و نقل هوایی ماده شصت و چهارم - اصول کلی
ماده شصت و چهارم
۱ - هزینه‌های حمل و نقل برای هر مسیر هوایی:
الف - وقتی که مربوط به دپشهای سربمهر باشد به عهده اداره کشور مبدأ است.
ب - وقتی که مربوط به مراسلات هوایی ترانزیتی مکشوفه یا مراسلات هوایی یا مسیر اشتباه باشد به عهده اداره‌ای است که این مراسلات را به یک‌اداره دیگر می‌فرستد.
۲ - همین مقررات درباره دپشهای هوایی و مراسلات هوایی ترانزیتی مکشوفه معاف از هزینه‌های ترانزیتی نیز اجراء می‌گردد.
۳ - هزینه‌های حمل و نقل در یک مسیر معین برای تمام اداراتی که بدون شرکت در هزینه‌های ایجاد سرویس یا سرویسهای هوایی از آنها استفاده‌می‌کنند باید یکنواخت باشد.
۴ - به استثنای مواردی که برای مجانی بودن آن قبلاً توافق شده است هزینه‌های حمل و نقل هوایی در داخل کشور مقصد بایستی برای تمام دپشهای‌هوایی از مبدأ کشورهای خارجه یکنواخت باشد اعم از اینکه این دپشها از طریق هوایی فرستاده شده باشد یا از طریق دیگر.
۵ - غیر از موارد خاص بین ادارات ذینفع برای مراسلات هوایی و برای مسیرهای زمینی یا دریایی احتمالی آنها مفاد ماده ۴۸ اجراء می‌گردد با وجود این‌در موارد زیر هزینه ترانزیت تعلق نمی‌گیرد:
الف - انتقال دپشهای هوایی بین دو فرودگاه در یک شهر.
ب - حمل و نقل این دپشها بین یک فرودگاه و یک انبار واقع در یک شهر و حمل همین دپشها به فرودگاه به منظور رهسپاری مجدد.
ماده شصت و پنجم - نرخهای اصلی و محاسبه هزینه‌های مربوط به دپشهای سر به مهر
۱ - نرخهای پایه برای اجرای مقررات حساب بین ادارات برای حمل و نقلهای هوایی به کیلوگرم وزن با ظرف و کیلومتر تعیین شده‌اند این نرخها که در‌زیر ذکر شده‌اند نسبت به کسر کیلوگرم نیز اجراء می‌گردد.
الف - برای Lc (نامه‌ها - نامه‌های هوایی (آئروگرام) کارتهای پستی بروات پستی (مانداپست) بروات استرداد وجه مرسولات به شرط پرداخت قیمتValeur ? Reco uver پاکات و جعبه‌های با قیمت اظهار شده - اعلامیه پرداخت - اعلامیه ثبت و قبض رسید) حداکثر سه هزارم فرانک
ب - مراسلات مرسولات AO (مرسولات غیر از Lc) حداکثر یک هزارم فرانک.
۲ - هزینه‌های حمل و نقل هوایی مربوط به دپشهای هوایی طبق نرخهای پایه (نرخهای پایه مذکوره در بند ۱) و مسافات کیلومتری مذکوره در لیست‌مسافات پستی هوایی پیش‌بینی شده در حرف (ب) بند ۱ ماده ۲۰۱ آیین‌نامه از یک طرف و از طرف دیگر طبق وزن با ظرف این دپشها حساب شده‌است در صورت اقتضاء وزن کیسه‌ها به حساب نمی‌آید.
۳ - هزینه‌های حمل و نقل هوایی برای داخل کشور مقصد به صورت قیمت واحد برای هر یک از دو نوع مرسولات AOو Lc تعیین می‌گردد این‌قیمتها بر اساس نرخهای پیش‌بینی شده در بند ۱ و طبق حد متوسط مسافت متعادل مسیرهای طی شده توسط پست بین‌الملل روی خطوط داخلی‌محاسبه می‌شود.
مسافات متوسط متعادل در عمل بر حسب وزن با ظرف کلیه دپشهای هوایی رسیده به کشور مقصد تعیین می‌گردد.
این قسمت پستهایی را هم که در داخل کشور از طریق هوایی فرستاده نشده‌اند شامل می‌گردد.
۴ - جمع هزینه‌های ذکر شده در بند ۳ نباید از آنچه که بایستی واقعاً برای حمل و نقل پرداخت گردد تجاوز نماید.
۵ - نرخهای حمل و نقل هوایی داخلی و بین‌المللی که از حاصل ضرب پایه نرخها و مسیر بدست آمده و برای محاسبه هزینه‌های مذکور در بندهای ۲ و۳ به کار برده می‌شود بر حسب اینکه رقم بدست آمده بر حسب یک صدم یا یک هزارم کمتر یا بیشتر از پنجاه باشد به بالاتر یا پایین‌تر از یک دهم تغییر‌داده میشوند.
ماده شصت و ششم - حساب و صورتحساب هزینه‌های حمل و نقل هوایی مراسلات مکشوفه هوایی ترانزیتی
۱ - اصولاً هزینه‌های حمل و نقل هوایی مربوط به مرسولات مکشوفه هوایی ترانزیتی همانطور که در بند ۲ ماده ۶۵ ذکر شده بر حسب وزن خالص‌مرسولات محاسبه میشوند معهذا وقتی که در قلمرو کشور مقصد این مراسلات از چند خط هوایی و چندین توقفگاه استفاده می‌کنند هزینه‌های حمل‌و نقل بر اساس یک نرخ متعادل بر حسب وزن پست تخلیه شده (به واحد تن) در هر توقفگاه محاسبه می‌گردد به جمع مبلغ این هزینه‌ها پنج درصد نیز‌اضافه می‌شود.
۲ - اداره واسطه در هر حال حق دارد که هزینه‌های حمل و نقل برای مراسلات مکشوفه را بر اساس یک مقدار متوسط از تعرفه‌ها که نباید از ۲۰ تعرفه‌تجاوز نماید و هر کدام مربوط به یک گروه از کشور مقصد بوده و بر حسب وزن پست تخلیه شده به تن در مقصدهای مختلف این گروه تعیین شده است‌محاسبه نماید مبلغ این هزینه‌ها نباید در مجموع از آنچه که بایستی برای حمل و نقل پرداخت شود تجاوز کند.
۳ - صورتحساب هزینه‌ها برای حمل و نقل هوایی مراسلات مکشوفه هوایی ترانزیتی به طور کلی طبق اطلاعات آماری که هر سال یک مرتبه و به‌مدت ۱۴ روز تهیه می‌شود تنظیم می‌گردند.
۴ - وقتی که موضوع مراسلاتی باشد که از طریق اشتباه رسیده یا در لنگرگاه کشتیها یا به طور غیر منظم و یا به مقدار خیلی متغیر تحویل گردیده صورتحساب بر اساس وزن حقیقی مراسلات تنظیم می‌گردد با وجود این صورتحساب در صورتی تنظیم می‌شود که اداره واسطه برای حمل و نقل این‌مراسلات تقاضای دستمزد نموده باشد.
ماده شصت و هفتم - پرداخت هزینه‌های حمل و نقل هوایی
۱ - هزینه‌های مربوط به حمل و نقل هوایی دپشهای هوایی به غیر از موارد استثنایی پیش‌بینی شده در بند ۲ به اداره پست کشوری که سرویس هوایی‌مورد استفاده به او تعلق دارد پرداخت می‌شود.
۲ - به طور استثناء از بند (۱):
الف - هزینه‌های حمل و نقل ممکن است به اداره پست کشوری که فرودگاه آن دپشهای هوایی را توسط مؤسسات حمل و نقل هوایی دریافت می‌کند‌پرداخت گردد.
به شرط اینکه بین این کشور و کشوری که سرویس هوایی به او تعلق دارد توافقی صورت گرفته باشد.
ب - اداره‌ای که دپشهای هوایی را به یک مؤسسه حمل و نقل هوایی تسلیم کرده است.
می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل یک قسمت از مسیر یا کلیه آن‌را با موافقت اداره کشورهایی که سرویسهای هوایی مورد استفاده به آنها تعلق دارد به پردازد.
۳ - هزینه‌های مربوط به حمل و نقل هوایی مرسولات هوایی ترانزیتی مکشوفه به اداره‌ای که رهسپاری مجدد این مرسولات را تأمین می‌کند پرداخت‌می‌گردد.
ماده شصت و هشتم - هزینه حمل و نقل هوایی دپشهایی که مسیر غیر مستقیمی را طی می‌نمایند
۱ - اداره مبدأ یک دپش که در طور راه مسیر غیر مستقیمی را طی می‌نماید بایستی هزینه حمل و نقل این دپش را تا فرودگاهی که بایستی تخلیه شود‌قبلاً در برگ AV7 پیش‌بینی شده است بپردازد.
۲ - همچنین اداره مبدأ هزینه‌های رهسپاری مجدد مربوط به مسافات بعدی دپش را تا محل مقصد واقعی می‌پردازد.
۳ - هزینه‌های اضافه ناشی از مسیرهای غیر مستقیم دپش تحت شرایط زیر تأدیه می‌شود:
الف - توسط اداره‌ای که سرویسهای او در طریق رهسپاری دپشها اشتباه نموده‌اند.
ب - توسط اداره‌ای که هزینه‌های پرداختی به شرکت هواپیمایی که دپشها را در جای دیگری غیر از محلی که در روی برگ AV7 ذکر شده تحویل داده‌دریافت نموده است.
ماده شصت و نهم - هزینه حمل و نقل هوایی پستهای مفقود شده یا از بین رفته در صورت فقدان یا از بین رفتن مرسولات پستی بر اثر یک سانحه هوایی یا هر حالت دیگری که برای شرکت هواپیمایی تولید مسئولیت می‌نماید اداره‌مبدأ از پرداخت هر گونه وجهی بابت کرایه حمل و نقل مرسولات مفقود شده و از بین رفته در آن قسمت از مسیر معاف می‌باشد.
قسمت چهارم - مقررات نهایی
ماده هفتادم - شرایط تصویب پیشنهادات مربوط به قرارداد و آیین‌نامه اجرایی آن
۱ - برای لازم‌الاجراء شدن پیشنهادات تسلیمی به کنگره مربوط به قرارداد حاضر و آیین‌نامه اجرایی آن بایستی توسط اکثریت کشورهای عضو حاضر و‌رأی‌دهنده در کنگره تصویب شود. نصف کشورهای شرکت کننده در کنگره بایستی در موقع رأی حاضر باشند.
۲ - برای لازم‌الاجراء شدن پیشنهادات مربوط به قرارداد حاضر و آیین‌نامه اجرایی آن که بین دو کنگره تهیه شده است بایستی شرایط زیر در نظر گرفته‌شود:
الف - اتفاق آراء در صورتی که پیشنهاد مربوط باشد به تغییر مواد الی ۱۵ (قسمت اول) ۱۶ - ۱۷ - ۱۸ حرفهای ه - ل - م - ۲۱ - ۲۴ - ۳۷ - ۳۸ -۴۰ الی ۵۳ (قسمت دوم ۷۰ و ۷۱) قسمت چهارم قرارداد و تمام مواد پروتکل نهایی آن و مواد ۱۰۲ الی ۱۰۴ و بند الف ماده ۱۰۵ و مواد ۱۲۵ - ۱۵۵ -۱۵۹ - ۱۷۰ - ۱۷۱ و ۲۰۲ آیین‌نامه آن.
ب - اکثریت دو سوم آراء در صورتی که پیشنهاد مربوط باشد به تغییر کامل سایر مقررات غیر از آن چه که در حرف (الف) ذکر شده است.
ج - اکثریت آراء در صورتی که پیشنهاد مربوط باشد به:
۱ - تغییرات انشایی مقررات قرارداد و آیین‌نامه آن غیر از آن چه که در حرف الف ذکر شده است.
۲ - تفسیر مقررات قرارداد و پروتکل نهایی و آیین‌نامه آن به جز در مورد اختلاف ارجاعی به حکمیت پیش‌بینی شده در ماده ۱۳۲ اساسنامه.
ماده هفتم و یکم - به موقع اجراء گذاردن و مدت قرارداد
قرارداد حاضر از اول ژوییه ۱۹۷۱ به موقع اجراء گذارده خواهد شد و تا به موقع اجراء گذارده شدن احکام کنگره آینده به قوت خود باقی است.
نمایندگان مختار دول کشورهای عضو قرارداد حاضر را در یک نسخه که در بایگانی دولت کشور مقر اتحاد باقی می‌ماند امضاء نموده‌اند.
یک رونوشت از آن برای هر کشور عضو وسیله دولت کشور مقر کنگره فرستاده می‌شود.
توکیو ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹
پروتکل نهایی قرارداد پستی جهانی
همزمان با امضاء قرارداد پستی جهانی نمایندگان مختار امضاء‌کننده قرارداد با مواد زیر نیز موافقت نمودند:
ماده اول - تعلق مرسولات پستی
۱ - مفاد ماده چهارم درباره کشورهای جمهوری آفریقای جنوبی - کشور مشترک‌المنافع استرالیا - بارباد - بهوتان - جمهوری بوتساوانا - کانادا -جمهوری قبرس - غنا - کشور پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی - سرزمینهای ماوراء دریا که روابط بین‌المللی آنها توسط دولت پادشاهی‌بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی تأمین می‌گردد گویان - ایرلند - کنیا - جاماییکا - کویت - مالزی - مالاوی - مالت - موریس - جمهوری نورو -جمهوری فدرال نیجریه - زلاند جدید - اوگاندا - قطر - جمهوری متحده عرب - سیرالئون - سنگاپور - جمهوری متحد تانزانیا - ترینیته و توباگو -جمهوری عربی یمن - جمهوری ملی یمن جنوبی و جمهوری زامبیا اجراء نمی‌گردد ۲ - کشور دانمارک نیز که مقررات داخلی آن پس گرفتن یا تغییر آدرس مراسلات پستی را طبق تقاضای فرستنده از زمانی که گیرنده از وصول مرسوله به‌آدرس خود اطلاع حاصل نموده اجازه نمی‌دهد این ماده را اجراء نمی‌نمایند.
ماده دوم - استثناء در مورد معافیت از حقوق پستی مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان
به طور استثناء از مفاد ماده ۱۵ کشورهای عضوی که برای مطبوعات مخصوص نابینایان در سرویس داخلی خود معافیت از پرداخت حقوق پستی قائل‌نیستند اختیار دارند از مطبوعات مزبور نرخهای پستی و نرخهای مخصوص ذکر شده در ماده ۱۵ را که در هر حال نباید از میزانی که در سرویس داخله‌آنها معمول است تجاوز کند دریافت نمایند.
ماده سوم - هم ارزی - حداکثر و حداقلها
۱ - هر کشور عضو اختیار دارد نرخهای پیش‌بینی شده در بند ۱ ماده ۱۷ را طبق جدول زیر به میزان شصت درصد اضافه نموده و یا تا سی درصد کاهش‌دهد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۲۷۸
۲ - بین نرخهای انتخاب شده تا آن جا که ممکن است بایستی همان نسبتی که بین نرخهای پایه برقرار است برقرار بماند هر اداره پست اختیار دارد‌نرخهای پستی خود را با اضافه یا تقلیل به سیستم پولی کشور خود تبدیل کند.
۳ - به طور استثناء از مفاد بندهای یک و دو کشورهای عضو اختیار دارند حداکثر نخها برای نامه‌های تا ۱۰۰ گرم برای کارتهای پستی - برای مطبوعات‌تا ۱۰۰ گرم و برای بسته‌های کوچک تا ۱۰۰ گرم از شصت درصد تا صد درصد دریافت نمایند و در نتیجه حداکثر نرخها طبق جدول زیر خواهد بود:
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۲۷۹
۴ - به طور استثناء از مفاد بند ۲ کشورهای عضو اختیار دارند به طور موقت تا اول اکتبر ۱۹۷۲ برای اولین سنگ وزنی و احتمالاً از سنگ اختیاری ۵۰گرم مطبوعات یک تخفیف نرخ غیر از تخفیفهایی که درباره سایر مرسولات از نوع مرسولات پستی اجراء می‌گردد قائل شوند.
ماده چهارم - نرخهای اضافی
صرف نظر از مفاد ۱۷ کشورهای عضو استثنائاً اختیار دارند برای جبران مخارج ناشی از پرداخت هزینه‌های داخلی پستهای زمینی بین‌المللی وارده(پیش‌بینی شده در ماده ۴۹) با رعایت حدود اکثر مذکوره در بندهای ۱ و۳ ماده ۳ پروتکل نهایی از مرسولات غیر از نامه‌ها و کارتهای پستی به طور‌یکنواخت نرخ اضافی دریافت نمایند.
ماده پنجم - استثناء در مورد اجرای تعرفه مطبوعات
استثنائاً کشورهای عضو اختیار دارند نرخ مطبوعات را به میزان نرخهای تعیین شده برای مطبوعات در سرویس داخلی افزایش دهند.
ماده ششم - اونس و لیور از نظر تعیین اوزان
به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۱۷ و جدول مربوطه آن کشورهایی که به علت سیستم داخلی خود نمی‌توانند اوزان متری اعشاری را اجراء کنند‌مجازند به جای سنگ وزنهای پیش‌بینی شده در بند ۱ ماده ۱۷ از معادل آنها به شرح زیر استفاده نمایند:
تا ۲۰ گرم ۱ اونس تا ۵۰ گرم ۲ اونس
تا ۱۰۰ گرم ۴ اونس تا ۲۵۰ گرم ۸ اونس
تا ۵۰۰ گرم ۱ لیور تا ۱۰۰۰ گرم ۲ لیور
برای هر ۱۰۰۰ گرم اضافه ۲ لیور
ماده هفتم - اندازه‌های مرسولات به شکل پاکت
به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۱۷ مرسولات به شکل پاکت که ابعاد آنها حداقل ۱۰۰ × ۷۰ میلیمتر باشد تا اول اکتبر ۱۹۷۳ پذیرفته میشوند.
ماده هشتم - مرسولات استاندارد شده
مفاد بند ۲ ماده ۱۷ مربوط به مرسولات استاندارد شده از اول اکتبر ۱۹۷۳ قابل اجراء خواهد بود.
ماده نهم - استثناء از اندازه‌های مرسولات به شکل پاکت
چون پاکتهای با ابعاد بزرگ به مقدار زیادتر در کشورهای کانادا - ممالک متحده آمریکا - کنیا - اوگاندا و تانزانیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ادارات کشورهای مزبور عدم مصرف پاکتهای بزرگتر از حداکثر اندازه پیش‌بینی شده را منع نمی‌کنند.
ماده دهم - حداقل اندازه‌های نامه‌های هوایی (آئروگرام)
به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۱۷ جدول مربوطه آن و ماده ۵۵ ادارات پستی بارباد - بهوتان - گویان - هند - نیجریه و پاکستان مجازند تا اول اکتبر۱۹۷۳ نامه‌های هوایی (آئروگرام) را که حداقل اندازه آن از ۱۰۰ × ۷۰ میلیمتر کمتر نباشد قبول نمایند.
ماده یازدهم - بسته‌های کوچک
مبادله بسته‌های کوچک بیش از ۵۰۰ گرم برای کشورهای عضوی که نمی‌توانند مبادله این بسته‌ها را تضمین نمایند اجباری نمی‌باشد.
ماده دوازدهم - استثناء در مورد مقررات مربوط به مطبوعات
به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۱۷ ادارات پستی مجازند سنگ اول وزن مطبوعات را از ۵۰ گرم اجراء نمایند.
ماده سیزدهم - استثناء در مورد قرار دادن اشیاء بهادار داخل نامه سفارشی
۱ - به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۱۷ ادارات پست کشورهای: عربستان سعودی - جمهوری آرژانتین - بهوتان - جمهوری متحده برزیل - شیلی -السالوادور - ایران - مکزیک - نپال - پاکستان - پرو - جمهوری متحده عرب - جمهوری ونزوئلا اختیار دارند اشیاء بهادار نامبرده در بند ۱ ماده ۱۷ را‌که در داخل نامه‌های سفارشی گذاشته شده باشد قبول ننمایند.
۲ - به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۱۷ اداره پست کشور هند مجاز است نامه‌های عادی و سفارشی حاوی اشیاء بهادار را قبول ننمایند.
ماده چهاردهم - پست کردن مرسولات تحت عنوان مراسلات پستی در خارجه
هیچ یک از کشورهای عضو ارسال و توزیع مراسلات پستی را که فرستندگان آنها در قلمرو کشورشان ساکن بوده و بخواهند به منظور استفاده از نرخ‌کمتر مراسلات خود را در یک کشور خارجی شخصاً و یا توسط دیگران پست نمایند تعهد نمی‌کنند.
در صورتی که این مرسولات به مقدار زیاد هم باشد و فرستنده بخواهد برای استفاده از نرخ پستی ارزانتر آنها را غیر از کشور محل سکونت خود به پست‌تحویل دهد به همین نحو رفتار خواهد شد همین مقررات بدون استثناء درباره مراسلاتی که فرستنده شخصاً آنها را در کشور مبداء آماده نموده ولی برای‌ارسال به آن طرف مرز می‌برد و یا در کشور آن طرف مرز بسته‌بندی و برای تسلیم به پست آماده شود نیز اجراء خواهد شد.
اداره ذینفع حق دارد این مرسولات را به مبداء برگشت داده یا آنها را مشمول نرخهای داخلی خود بداند چگونگی دریافت نرخها به نظر اداره ذینفع‌بستگی دارد.
ماده پانزدهم - کوپن رپنس بین‌المللی
به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۲۵ ادارات پست حق دارند فروش کوپن رپنس بین‌المللی را به عهده نگیرند و یا فروش آن را محدود کنند.
ماده شانزدهم - استرداد - تغییر یا اصلاح آدرس
مفاد ماده ۲۷ درباره کشورهای: جمهوری آفریقای جنوبی - مشترک‌المنافع استرالیا - بهوتان - بیرمانی - جمهوری بوتسوانا - کانادا - جمهوری قبرس- کشور پادشاهی متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی - کشورهای ماوراء دریاها که روابط بین‌المللی آنها توسط کشور پادشاهی متحده بریتانیای کبیر و‌ایرلند شمالی تأمین می‌گردد - گویان - ایرلند - جامائیکا - کنیا - کویت - مالزی - کشور پادشاهی لسوتو - مالاوی - مالت - موریس - جمهوری‌نورو - جمهوری فدرال نیجریه - زلاند جدید - اوگاندا - قطر - سیرالئون - سنگاپور - کشور پادشاهی سوازیلند - جمهوری متحده تانزانیا - ترینیته و‌توباگو - جمهوری ملی یمن جنوبی - جمهوری زامبیا - که مقررات داخلی آنها اجازه برگشت یا تغییر آدرس مراسلات پستی را به تقاضای فرستنده‌نمی‌دهد اجراء نمی‌گردد به علاوه کشور جمهوری آرژانتین به درخواست استرداد یا تغییر آدرس واصله از کشورهایی که ماده ۲۷ را با استثنایی‌پذیرفته‌اند ترتیب اثر نمی‌دهد.
ماده هفدهم - نرخهای مخصوص غیر از نرخهای کرایه پست
۱ - کشورهای عضوی که نرخهای مخصوص غیر از نرخهای داخلی آنها بیش از نرخهای پیش‌بینی شده در ماده ۱۸ قرارداد می‌باشد اجازه دارند که‌نرخهای مزبور را در سرویس بین‌المللی نیز اجراء کنند.
۲ - به طور استثناء از مفاد حرف (ل) ماده ۱۸ ادارات پست: جمهوری آرژانتین - جمهوری کوبا - پرو و فیلیپین اجازه دارند مطبوعات ارسالی در‌کیسه‌های اختصاصی سفارشی را قبول نکنند بنابراین غرامت مخصوصی که طبق مفاد بند ۲ ماده ۴۰ برای این نوع مرسولات پیش‌بینی شده از ادارات‌مذکور قابل مطالبه نیست.
ماده هیجدهم - هزینه‌های مخصوص ترانزیت وسیله شرکت حمل و نقل سیبریا شرکت حمل و نقل آندو دریاچه ناصر
۱ - اداره پست اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مجاز است که از اولین مسیر هر کیلوگرم مراسلات پستی ترانزیتی زمینی که وسیله شرکت حمل و‌نقل سیبریا حمل می‌گردد مبلغ ۱٫۵۰ فرانک اضافه بر هزینه‌های ترانزیت ذکر شده در بند ۱ ماده ۴۸ دریافت نماید.
۲ - اداره پست جمهوری آرژانتین مجاز است که از اولین مسیر زمینی هر کیلوگرم مراسلات پستی ترانزیتی حمل شده وسیله قسمت آرژانتین شرکت‌حمل و نقل آند مبلغ ۳۰ سانتیم اضافه بر هزینه‌های ترانزیتی مذکور در بند ۱ ماده ۴۸ دریافت نماید.
۳ - ادارات پستی جمهوری متحده عرب و جمهوری دموکراتیک سودان مجازند از هر یک از کیسه‌های محتوی مراسلات پستی ترانزیتی که از دریاچه‌ناصر بین شلال (جمهوری متحده عرب) و وادی صفا (سودان) حمل می‌شود مبلغ ۵۰ سانتیم اضافه بر هزینه‌های ترانزیتی مذکور در بند ۱ ماده ۴۸دریافت نمایند.
ماده نوزدهم - شرایط مخصوص ترانزیت در افغانستان
به طور استثناء از مفاد بند ۱ ماده ۴۸ اداره پست افغانستان موقتاً مجاز است به علت مواجه بودن با مشکلات مخصوص حمل و نقل و ارتباط ترانزیتی‌دپشهای سر به مهر و مرسولات در کیسه‌های مکشوفه را در کشور افغانستان طبق شرایط مخصوص و توافق شده بین آن کشور و ادارات پستی ذینفع‌انجام دهد.
ماده بیستم - هزینه مخصوص انبارداری در عدن
به طور استثناء اداره پست جمهوری ملی یمن جنوبی مجاز است نرخی معادل ۴۰ سانتیم برای هر کیسه از کلیه دپشهای انبار شده در عدن دریافت نماید‌به شرط این که این اداره هیچگونه دستمزد دیگری به عنوان ترانزیت زمینی یا دریایی از این دپشها دریافت نکرده باشد.
ماده بیست و یکم - اضافه نرخ هوایی استثنایی
به علت موقعیت خاص جغرافیایی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اداره پست این کشور حق دارد یک اضافه نرخ یکنواخت برای کلیه قلمرو‌روسیه دریافت این اضافه نرخ از هزینه واقعی حمل و نقل هوایی مرسولات از نوع مراسلات پستی نباید تجاوز کند.
ماده بیست و دوم - رهسپاری اجباری از طریقی که کشور مبدأ تعیین نموده است
۱ - جمهوری سوسیالیستی فدرال یوگسلاوی فقط هزینه‌های حمل و نقل انجام شده‌ای را که با مقررات مربوط به مسیر تعیین شده در روی اتیکت‌کیسه‌های AV8 دپشهای هوایی مطابق باشد قبول می‌کند.
۲ - ادارات پست جمهوری شوروی سوسیالیستی بلوروسی - جمهوری سوسیالیستی رومانی - جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکرانی و اتحاد‌جماهیر شوروی سوسیالیستی فقط هزینه‌های انجام شده‌ای را که با مقررات مربوط به مسیر تعیین شده روی اتیکت کیسه‌های AV8 دپشهای هوایی و‌ورقه تحویل AV7 مطابق باشد قبول می‌کنند.
نمایندگان تام‌الاختیار نامبرده زیر پروتکل حاضر را که همان ارزش مقررات مذکوره در قرارداد را دارا می‌باشد تصویب و آن را در یک نسخه امضاء‌نمودند که در بایگانی دولت مقر اتحاد ضبط می‌شود و رونوشتی از آن به وسیله کشور مقر کنگره برای هر یک از دولتهای شرکت‌کننده در کنگره‌فرستاده خواهد شد.
توکیو به تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹
آیین‌نامه اجرایی قرارداد پستی جهانی
امضاء‌کنندگان زیر به نام ادارات متبوعه خود نظر به بند ۵ ماده ۲۲ اساسنامه اتحاد پستی جهانی که در دهم ژوییه ۱۹۶۴ در وین منعقد گردیده تدابیر ذیل‌را به منظور ضمانت اجرای قرارداد پستی جهانی در یک توافق مشترک بین خود پذیرفته‌اند.
قسمت اول - مقررات کلی
فصل اول - اصول مشترک قابل اجرا در سرویس پست بین‌المللی
ماده صد و یک - تنظیم تسویه حسابها
۱ - هر اداره حسابهای خود را تنظیم و در دو نسخه جهت اداره طرف خود ارسال می‌دارد یکی از دو نسخه تأیید شده یا احتمالاً اصلاح شده و یا همراه‌یک فهرست از اختلافات جهت اداره طلبکار برگشت می‌شود این حساب در صورت لزوم مأخذ مفاصا حساب نهایی بین دو اداره خواهد بود.
۲ - در مبلغ هر حساب تنظیم شده به فرانک طلا در روی فرمهای 12C - 24 C- 18 Cp - 75 A در جمع حساب یا در باقیمانده آن از سانتیم و‌فرانک طلا صرف نظر می‌شود.
۳ - به موجب بند ۵ ماده ۱۱۱ آیین‌نامه کلی دفتر بین‌المللی تسویه حسابهای مربوط به پست بین‌المللی را تضمین می‌نماید ادارات ذینفع برای این کار‌بین خود و با دفتر بین‌المللی برن برای طرز تسویه حسابهای خود سازش و طریقه تسویه حساب را تعیین می‌کنند حسابهای مربوط به سرویس‌تله‌کمونیکاسیون نیز ممکن است درون این مفاصاحسابهای اختصاصی گنجانیده شود.
ماده صد و دو - پرداخت مطالبات به فرانک طلا - مقررات کلی
۱ - به شرط رعایت ماده ۱۰ قرارداد مقررات مربوط به پرداختها که ذیلاً پیش‌بینی می‌شود شامل کلیه مطالباتی است که اساس ایجاد آنها مبادلات پستی‌بوده و به فرانک طلا محاسبه شده باشد و این مطالبات اعم از آن که نتیجه تنظیم حسابهای کلی یا مربوط به صورتحسابهای پذیرفته شده توسط دفتر‌بین‌المللی یا مربوط به مفاصاحساب یا صورتحسابها تهیه شده بدون دخالت دفتر مزبور باشد مشمول این مقررات می‌گردد مقررات مزبور همچنین‌شامل موارد اختلاف حسابها - بهره‌ها و پرداخت‌های اقساطی می‌شود.
۲ - هر اداره آزاد است در مورد مبالغی که مربوط به بدهی او می‌شود پس از آن که آن مبلغ به حساب بدهی او واریز گردید و مورد قبول واقع شده‌نسبت به پرداخت آنها به صورت اقساطی که قبلاً می‌پردازد اقدام کنند.
ماده صد و سه - طریقه پرداخت
۱ - مطالبات توسط اداره بدهکار به اداره طلبکار ضمن تسعیر مبلغ به ارز خودشان بر طبق اصولی که بعداً ذکر می‌شود پرداخت می‌گردد.
۲ - ادارات ذینفع می‌توانند بدهی خود را به فلز طلا یا به یک طریق اختصاصی دیگر تأدیه نمایند همچنین آنها می‌توانند این مطالبات را به توسط‌بانکهایی که از مقررات بین‌المللی بانکی (BAL) بال سویس تبعیت می‌کنند منتقل نموده یا بالاخره از توافقهای مخصوص که بین کشورهای متبوعه‌آنها منعقد شده استفاده نمایند.
۳ - در صورتی که این طرق پرداخت امکان نداشته باشد اداره بدهکار انتقال وجه را توسط چک یا برات و یا با انتقال وجه از حساب خود به حساب‌دیگر در یکی از نقاط تابع اداره کشور طلبکار انجام می‌دهد از انتقال حساب پستی Le visementpostal نیز به طور رایگان ممکن است برای این‌امر استفاده نمود و در صورتی که مبلغ بدهی از یکصد فرانک تجاوز نکند می‌توان از مانداپست (برات پستی) نیز استفاده کرد و در حالی که واریز بدهی‌پستی از طریق انتقال وجه صورت می‌گیرد اداره بدهکار از نرخ متعلقه معاف خواهد بود.
انتقال وجه مذکوره در بند ۳ به طریق زیر انجام می‌شود.
الف - به طور کلی به مأخذ پول طلا یعنی پول کشوری که بانک ناشر اسکناس و یا یک مؤسسه ناشر اسکناس رسمی دیگر طلا را در مقابل پول ملی به‌نرخ ثابتی که بر طبق قانون یا بر طبق یک توافق با دولت تعیین شده خرید و فروش می‌نماید اگر پول چندین کشور مناسب با این شرایط باشد کشور‌طلبکار پولی را که برای او مناسب‌تر است انتخاب می‌کند.
ب - در صورتی که طلبکار قبول کند اداره بدهکار می‌تواند به پول خودش یا به هر پول دیگری بدهی خود را پرداخت نماید.
۵ - وقتی که پول پرداختی یا تعریفی که از پول طلا شده تطبیق ننماید باید در صورت امکان آن را به طلا برگردانده خواه مستقیماً طبق قرارداد‌اختصاصی بین کشورهای ذینفع بر حسب تسعیر تثبیت شده توسط صندوق بین‌المللی پول یا قانون داخلی (توافق بین دولت و یک مؤسسه رسمی‌ناشر اسکناس) و خواه توسط پول طلای دیگری که ارتباط ثابتی با هم دارند تسعیر بر طبق هم ارزی طلا که در این شرایط تعیین گردیده و توسط هر دو‌کشور شناخته شده انجام می‌گیرد.
۶ - وقتی که پولی را که باید پرداخت شود نتوان به پول طلا برگرداند تبدیل بدهی به طلا طبق نرخ رسمی یا بانکی کشور بدهکار در همان روز یا روز‌قبل آن انجام می‌گیرد با این عمل بدهی به مأخذ قیمت ثابت پول طلا تسعیر و بعداً به پول کشور بدهکار حساب شده و بالاخره به پول مورد انتخاب‌تبدیل می‌شود.
۷ - با این حال اگر به علت تفاوت جزئی موجود بین ارزش پول در نقاط مختلف مبلغ تعیین شده بر طبق بند ۵ یا ۶ بیشتر یا کمتر از۵% نرخ روز کشور‌طلبکار باشد این تسویه حساب نسبت به همان قیمت ۵% با یک عمل تکمیلی تصحیح می‌شود.
۸ - سود و زیانهای بیش از ۵ درصد حاصله از یک کاهش یا افزایش مقایسه پول طلا یا تسعیر یک پول که ممکن است به طلا برگردانده شود و تا روز‌دریافت سند پرداخت ایجاد شده باشد بین دو اداره به طور تساوی تقسیم میشوند با این حال در صورت تأخیر غیرموجه بیش از چهار روز (بدون‌تعطیل و بدون محاسبه روز حواله پرداخت یا انتقال حساب در ابلاغ این حواله به بانک) فقط اداره بدهکار مسئول زیان خواهد بود اگر براثر تأخیر‌افزایشی حاصل شود نصب این افزایش بایستی به حساب اداره بدهکار منظور گردد مدت تسویه اختلافات از روز وصول مبلغ با اعلام اعتبار یا قبض‌صندوق حساب می‌شود.
۹ - چنانچه تساوی یا هم ارزی مورد استفاده اداره بدهکار در موقع واریز به صندوق مورد قبول اداره طلبکار واقع نشود و با این شرط که پرداخت با‌پولی که قابل تسعیر به پول طلا باشد انجام شده باشد مقررات بند هشت قابل اجراء است البته در صورتی که نوع پول از نوع پول اداره طلبکار باشد و‌هرگاه پرداخت با پول دیگری غیر از پول کشور طلبکار انجام پذیرد و در صورتی که در فاصله مدت پرداخت تفاوت قابل توجه متجاوز از ۵% بوده باشد‌و این تفاوت ناشی از مبادله پول یا تبدیل ارزش آن با پول کشور طلبکار باشد و ناشی از ترقی و تنزل خود پول در بازار نباشد مقررات فوق با هم اجراء‌می‌گردد.
۱۰ - هرگاه مبلغ مورد مطالبه از ۵۰۰۰ فرانک تجاوز کند تاریخ خرید و تاریخ حواله و مبلغ اصلی پرداخت یا به تاریخ ترتیب پرداخت و مبلغ انتقالی به‌حساب پرداخت بایستی به وسیله تلگراف و به هزینه اداره طلبکار به اداره اخیرالذکر در صورتی که خود درخواست کرده باشد مخابره شود.
۱۱ - هزینه‌های پرداخت (حقوق - مخارج بانکی هزینه نگهداری پول - حق‌العمل و غیره) دریافتی که در کشور بدهکار دریافت می‌شود به عهده اداره‌بدهکار است ولی هزینه‌های دریافتی در کشور طلبکار که هزینه حواله پول وسیله بانکهای واسطه در کشورهای ثالث نیز شامل آن می‌گردد به عهده اداره‌طلبکار می‌باشد البته در صورتی که حذف این مخارج با گرفتن تخفیف امکان‌پذیر باشد به نفع اداره طلبکار خواهد بود به شرط این که اداره اخیرالذکر‌خود این مورد را درخواست کرده باشد.
۱۲ - پرداخت بایستی تا آنجا که ممکن است به طور سریع و حداکثر قبل از انقضای مدت چهار ماه از تاریخ دریافت صورتحسابهای کلی یا‌اختصاصی صورت گیرد این حسابها یا صورتحسابهایی که رقم کامل مبلغ پرداختی را نشان می‌دهد به شرط یک توافق مشترک قابل تقسیط خواهد بود‌در صورت گذشتن این مدت به مبالغ بدهی سالیانه ۵ درصد سود قانونی در سال تعلق می‌گیرد برای پرداخت ممکن است وسیله چک و برات و غیره یا‌انعقاد رسمی انتقال یا پرداخت به سازمان مسئول نقل و انتقال پول در کشور بدهکار بین ادارات توافق انجام گیرد.
۱۳ - وقتی که اداره طلبکار مدت پرداخت مورد نظر خود را به موقع به اطلاع اداره بدهکار نرسانده باشد و حداکثر سه هفته قبل از انقضای این مدت‌مایل باشد شرایط تصفیه حسابها را با یک توافق مشترک (طبق بند ۴ حرف ب) که مورد قبول قرار داده است تغییر دهد اداره بدهکار مجاز است از همان‌پولی که برای پرداخت آخرین بدهی خود استفاده نموده است مجدداً استفاده نماید.
ماده صد و چهار - تثبیت هم‌ارزیها
۱ - ادارات پست هم‌ارزیهای هزینه‌های پستی پیش‌بینی شده در قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها و همچنین قیمت فروش کوپن رپنس بین‌المللی را پس از توافق‌با دفتر بین‌المللی که مسئول اعلام قیمت فروش آن کوپن رپنسها می‌باشد تعیین می‌کند به این مناسبت هر اداره بایستی دفتر بین‌المللی را از ضریب‌تبدیل فرانک طلا به پول کشور خود مطلع نمایند. همین عمل در موقع تغییر هم‌ارزیها نیز انجام می‌گیرد.
۲ - هم‌ارزیها با تغییر هم‌ارزیها را یک ماه و حداقل ۱۵ روز بعد از اعلام دفتر بین‌المللی بایستی اجراء کرد.
۳ - دفتر بین‌المللی یک نشریه شاخص از هم ارزی نرخها و ضریب تبدیل پول و قیمت فروش کوپن رپنس بین‌المللی مذکوره در بند یک و در صورت‌اقتضاء اطلاعاتی در مورد پورسانتاژ افزایش یا کسر هزینه‌های اجراء شده بر طبق ماده سوم پروتکل نهایی قرارداد برای هر کشور منتشر می‌نماید.
۴ - کسور پولی که از تکمیل نرخ متعلقه به مراسلات پستی دارای کسر تمبر ایجاد می‌شود ممکن است به یک واحد صحیح پولی توسط اداره‌ای که این نرخ را‌دریافت می‌نماید تبدیل شود مبلغی که به این عنوان اضافه می‌شود از ۵ سانتیم نباید تجاوز کند.
۵ - هر اداره هم ارزی نرخ معینه برای غرامات پیش‌بینی شده در ماده ۴۰ قرارداد را مستقیماً به دفتر بین‌المللی اعلام می‌نماید.
ماده صد و پنج - تمبرهای پستی - اعلام انتشار و مبادله آنها بین ادارات
۱ - هر تمبر جدیدی که انتشار می‌یابد به وسیله اداره منتشرکننده توسط دفتر بین‌المللی ضمن یادداشت لازم و ذکر مناسبت انتشار تمبر و مشخصات و‌موضوع تمبر مزبور به اطلاع سایر کشورها می‌رسد.
۲ - ادارات پست از تمبرهای پستی خود توسط دفتر بین‌المللی یک مجموعه که حاوی سه سری تمبر است با یکدیگر مبادله می‌کنند.
ماده صد و شش - کارت شناسایی پستی
۱ - هر اداره دفاتر یا سرویسهایی را که کارتهای شناسایی پستی را صادر می‌کنند مشخص می‌نماید.
2 - این کارتها روی نمونه‌هایی که طبق مدل C25 توسط دفتر بین‌المللی تهیه شده است تنظیم می‌گردد.
۳ - در موقع درخواست کارت شناسایی متقاضی باید عکس خود را تسلیم و مشخصاتش را اعلام نماید ادارات دستورات لازم را برای تهیه کارتها پس‌از بررسی دقیق مشخصات متقاضی صادر می‌کنند.
۴ - این تقاضا توسط نماینده پست در دفتر مربوطه ثبت می‌شود سپس نامبرده با مرکب و به حروف لاتین به وسیله دست یا ماشین تحریر و بدون قلم‌خوردگی یا اضافه کردن مطلبی کلیه نکاتی را که روی نمونه درج شده است پر کرده و عکس را در محل تعیین شده الصاق می‌نماید بعد به میزان نرخ‌دریافتی تمبر پست به طوری که نصف در روی عکس و نصف در روی کارت قرار گیرد چسبانده و با مهر تاریخدار که تاریخ آن مشخص باشد آن را باطل‌می‌کند بعداً کارت را با همین مهر یا مهر رسمی به طوری که نصف آن در قسمت فوقانی عکس و نصف آن روی کارت قرار گیرد ممهور نموده و بالاخره‌پس از ممهور کردن صفحه سوم کارت آن را امضاء کرده سپس در مقابل اخذ رسید به ذینفع تسلیم می‌نماید.
۵ - هر اداره اختیار دارد کارتهای سرویس بین‌المللی را بدون آن که تمبر پستی روی آن الصاق یا به طریق دیگری نرخ مربوطه را وصول کند آنها را صادر‌و منتشر کند.
۶ - هر اداره اختیار دارد که کارتهای شناسایی بین‌المللی را طبق مقررات و بر مبنای کارت پستی داخلی خود چاپ و تحویل نماید.
۷ - ادارات می‌توانند کارتهای پستی خود را پس از تنظیم و انتشار به میل خود در جلد پلاستیکی قرار دهند.
ماده صد و هفت - کشورهای دور یا دور تلقی شده
۱ - کشورهایی که برای حمل و نقل زمینی سریع بین آنها بیش از ۱۰ روز وقت لازم باشد و همچنین کشورهایی که حد متوسط پستهای متبادله بین آنها‌از دو بار در ماه کمتر باشد کشورهای دور تلقی می‌گردند.
۲ - کشورهایی که مقررات مهلت‌های پیش‌بینی شده در قرارداد پستی و مقاوله‌نامه‌ها به علت دوری راه در آنجا رعایت نمی‌گردد و همچنین کشورهایی‌که به علت وسعت زیاد راه‌های مواصلاتی داخلی آنها به اندازه کافی توسعه نیافته است کشورهای دور تلقی میشوند.
ماده صد و هشت - مهلت نگهداری مدارک
۱ - مدارک سرویس بین‌المللی بایستی حداقل ۱۸ ماه از تاریخ مربوط به این مدارک نگهداری شوند.
۲ - مدارک مربوط به یک دعوی و یا یک مطالبه نامه بایستی تا ختم و تصفیه موضوع نگهداری شوند اگر اداره ادعاکننده به طور منظم نتیجه تحقیقات را‌اطلاع بدهد و بعد از طی شش ماه از تاریخ مکاتبه هیچ نوع ایراد و اعتراض از طرف اداره مقابل دریافت ننماید موضوع خاتمه یافته تلقی می‌شود.
ماده صد و نه - آدرسهای تلگرافی
۱ - برای مکاتبات تلگرافی بین ادارات از آدرسهای تلگرافی زیر استفاده می‌شود:
الف - Postgen برای تلگرافات به مقصد ادارات مرکزی پست.
ب - Postbour برای تلگرافات به مقصد دفاتر پستی.
ج - برای تلگرافات به مقصد دفاتر مبادله.
۲ - این آدرسهای تلگرافی بعد از تعیین محل و مقصد تلگراف و در صورت لزوم ضمن سایر مشخصات لازم ذکر می‌گردند.
3 - آدرس تلگرافی دفتر بین‌المللی U.P.U. (Berne) می‌باشد.
۴ - آدرسهای تلگرافی مذکوره در بند ۱ و ۲ که توسط دفتر فرستنده تکمیل شده برای امضاء ارتباطات تلگرافی نیز به کار برده میشوند.
فصل دوم - دفتر بین‌المللی - تهیه اطلاعات - انتشارات
ماده صد و ده - اعلام و ارسال اطلاعات به دفتر بین‌المللی ۱ - ادارات بایستی موضوعهای زیر را به دفتر بین‌المللی اطلاع داده یا در اختیار او بگذارند:
الف - تصمیمات خودشان را در مورد اجراء یا عدم اجرای بعضی از مقررات کلی قرارداد و آیین‌نامه آن.
ب - ذکر این مطلب که به موجب ماده ۱۷۳ بند ۳ از دو اصطلاح Taxe Rercuو Part-raye یکی را به معنای نرخ پرداخت شده پذیرفته‌اند.
ج - نرخهای تخفیفی که طبق ماده ۸ قرارداد پذیرفته شده مقررات مربوطه که این نرخها به موجب آنها قابل عمل است.
د - هزینه حمل و نقل فوق‌العاده که طبق ماده ۵۱ قرارداد دریافت می‌شود و صورت اسامی کشورهایی که این هزینه در مورد آنها اجراء می‌گردد و در‌صورت لزوم تعیین سرویسهایی که موجب دریافت این هزینه میشوند.
ه - راهنماییهای مفید در مورد احکام گمرکی و ممنوعات و شرایط صدور و ورود و ترانزیت مرسولات پستی در سرویس خودشان.
و - تعداد اعلامیه‌های گمرکی مورد لزوم برای بسته‌هایی که به مقصد آن کشور ارسال گردیده و تحت کنترل گمرکی قرار می‌گیرند و زبانی که این‌اعلامیه‌ها یا اتیکتهای گمرک بایستی به آن نوشته شوند.
ز - ذکر اشیای مشمول حقوق گمرکی که در بسته‌هایی که به نرخ پاکت قبول میشوند قرار می‌گیرند و ادارات این نوع بسته‌ها را قبول نموده یا از قبول آن‌خودداری می‌نمایند.
ح - لیست مسافات کیلومتری برای خط‌سیرهای زمینی که دپشهای ترانزیت در کشور آنها طی می‌کند.
ط - لیست خطوط کشتیرانی که از بنادر آنها عزیمت و برای حمل دپشهایی که دارای خط سیر معین هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد با تعیین مسافت و‌مدت خط سیر بین بندر بارگیری و هر یک از بنادر و توقفگاه‌های بعدی فواصل زمانی سرویس و کشورهایی که هزینه ترانزیت دریایی (در صورت‌استفاده از راه دریایی) بایستی به آنها پرداخت گردد.
ی - لیست کشورهای دور افتاده و مشابه.
ک - اطلاعات لازم در مورد تشکیلات و ادارات داخلیشان.
ل - نرخهای پستی داخلیشان.
۲ - کلیه تغییرات در مورد اطلاعات ذکر شده در بند ۱ بایستی بدون تأخیر اطلاع داده شود.
۳ - ادارات بایستی برای دفتر بین‌المللی برن دو نسخه از مدارک منتشره جهت سرویس داخلی و بین‌المللیشان ارسال نمایند همچنین در صورت امکان‌از سایر تألیفات منتشره مربوط به سرویسهای پستی نیز برای دفتر بین‌المللی بفرستند.
ماده صد و یازده - انتشارات
۱ - دفتر بین‌المللی برن با استفاده از اطلاعاتی که طبق ماده ۱۱۰ از ادارات پستی دریافت نموده است یک مجله رسمی حاوی اطلاعات مورد استفاده‌عمومی مربوط به اجرای قرارداد و آیین‌نامه قابل اجراء در هر کشور عضو منتشر می‌کند همچنین مجلات متشابهی مربوط به اجرای مقاوله‌نامه‌ها و‌آیین‌نامه‌های مربوطه بر طبق اطلاعاتی که کشورهای ذینفع در اختیار او واگذار کنند منتشر می‌نماید که این مقررات مربوط می‌شود به آیین‌نامه اجرایی‌هر یک از مقاوله‌نامه‌ها.
۲ - به علاوه دفتر بین‌المللی وسیله اطلاعاتی که توسط ادارات و احتمالاً وسیله سازمان ملل متحد در مورد آنچه مربوط به حرف (ز) می‌باشد در اختیار‌او قرار می‌گیرد نشریات زیر را منتشر می‌سازد:
الف - یک لیست حاوی آدرسها و نام رؤسا و اعضای عالیرتبه ادارات پست.
ب - یک مجموعه از دفاتر پست.
ج - یک لیست مسافات کیلومتری مربوط به مسیرهای زمینی دپشهای ترانزیتی.
د - یک لیست از خطوط دریایی (کشتیرانی).
ه - یک لیست از کشورهای دور و دور تلقی شده.
و - یک نشریه حاوی هم‌ارزیها.
ز - یک لیست از اشیاء ممنوعه و مواد مخدره که مشتقات آن نیز در آن گنجانیده شده است.
ح - یک مجموعه از اطلاعات مربوط به تشکیلات و سرویسهای داخله ادارات پست.
ط - یک مجموعه از نرخهای داخلی ادارات پست.
ی - اطلاعات آماری سرویسهای پستی اعم از داخلی و بین‌المللی.
ک - مطالعات و نظریات - گزارشها - سایر توضیحات مربوط به سرویسهای پست.
ل - یک فهرست عمومی از هر نوع اطلاعات مربوط به سرویس پستی مدارک و کتابهایی که به عنوان امانت در اختیار ادارات قرار می‌گیرد. (فهرستU.P.U)
۳ - بالاخره یک مجموعه از اصطلاحات و واژه‌های پستی بین‌المللی که به چند زبان تدوین شده است.
۴ - تغییراتی که در اوراق مختلف مذکوره در بند ۱ الی ۳ داده شود به وسیله بخشنامه یا بولتن یا به وسیله نشریه متمم و یا به طریق مناسب دیگر به‌ادارات اعلام می‌گردد.
ماده صد و دوازده - توزیع نشریات
۱ - اوراق منتشره توسط دفتر بین‌المللی مطابق مقررات زیر بین ادارات توزیع می‌شود:
الف - کلیه اوراق به استثنای مجله اتحاد پستی و فرهنگ دفاتر پستی بر حسب مفتاح زیر:
درجه‌بندی سهمیه ۷۶۵۴۳۲۱ تقسیم میشوند.
تعداد نسخه ۱۲۳۵۶۷۸
ب - مجله اتحاد پستی و فرهنگ دفاتر پستی به شرح زیر توزیع می‌شود. به نسبت تعداد سهمیه تعیین شده برای هر اداره ضمن اجرای ماده ۱۲۳آیین‌نامه عمومی معهذا به اداراتی که تقاضا نمایند فرهنگ دفاتر پستی ممکن است با توجه به درجه‌بندی سهمیه حداکثر تا ۱۰ نسخه ارسال شود.
۲ - طبق تقاضای مخصوصه - ادارات می‌توانند از کلیه نشریات اتحاد پستی جهانی یا قسمتی از آنها تا تعدادی که طبق درجه‌بندی سهمیه به آنها تعلق‌می‌گیرد نسخ اضافی و مجانی دریافت نمایند به طور استثناء اداراتی که از لحاظ درجه‌بندی در ردیف ۷ قرار گرفته‌اند می‌توانند یک نسخه بیشتر به طور‌مجانی دریافت نمایند.
۳ - ادارات می‌توانند اوراق دفتر بین‌المللی را بیش از تعداد نسخ توزیع شده طبق مقررات بند ۱ حرف ب و بند ۲ به قیمت تمام شده آن تحصیل نمایند.
۴ - اوراق منتشره وسیله دفتر بین‌المللی برای اتحادیه‌های محدود پستی نیز فرستاده می‌شود.
قسمت دوم - مقررات مربوط به مراسلات پستی
باب اول - شرایط قبول مرسولات مربوط به مراسلات پستی
فصل اول - مقررات قابل اجراء جهت انواع مرسولات
ماده صد و سیزده - آدرس - شرایط.
۱ - ادارات بایستی موارد زیر را به مردم توصیه نمایند:
الف - عناوین را در روی پاکت در طرفی که تمبر چسب پاکت به آن الصاق نشده است ذکر نمایند.
ب - به طور کلی نصف سمت راست قسمت عنوان را برای آدرس گیرنده و تمبر پست یا نقش تمبر کرایه پست و نوشتجات لازم با اتیکتهای اداری‌اختصاص دهند.
ج - آدرس را به لاتین و به ارقام عددی به طور واضح در قسمت سمت راست در جهت طول مرقوم نمایند و در صورتی که حروف و ارقام دیگری در‌کشور مقصد به کار می‌رود توصیه می‌شود که آنها را نیز ذکر کنند.
د - نام محل و کشور مقصد را به حروف درشت بنویسند در صورت اقتضاء شماره ارسال پستی یا شماره منطقه پستی مربوطه و همچنین نام کشور‌مقصد ذکر شود.
ه - آدرس را به طور کامل و صحیح بنویسند تا این که ارسال مرسوله و تسلیم آن به گیرنده بدون جستجو و با اطمینان انجام گیرد.
و - نام و محل سکونت فرستنده یا در روی صفحه سمت چپ به طوری که به آدرس یا به نوشتجات یا اتیکتهای اداری زیان وارد نشود نوشته شود یا‌در پشت صفحه پاکت.
ز - روی مراسلاتی که به واسطه حجم یا شرایط آن ممکن است با مرسولات دارای نرخ مخففه اشتباه شوند کلمه (نامه) (Lettre) را پهلوی آدرس آن‌اضافه نمایند.
ح - مرسولاتی که با نرخ مخففه فرستاده میشوند کلمات مطبوعات (Imprimes) مطبوعات به نرخ مخففه Imprimesataxereduiteنمونه‌های‌تجارتی Echantillonsdemarch`andises یا مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان Cecogrammes را بر حسب نوع محتوی روی آن ذکر‌نمایند.
ط - آدرس فرستنده و گیرنده را در داخل مرسوله و در صورت امکان روی شیئی که در داخل مرسوله گذارده شده ذکر نمایند یا روی یک اتیکت که به‌طور آزاد الصاق می‌شود بنویسند و به طور محکم به شیء الصاق کنند مخصوصاً در مورد مرسولاتی که به طور سرباز فرستاده میشوند این عمل به طور‌محکم‌تری صورت می‌گیرد.
۲ - هر نوع مرسوله‌ای که تماماً یا قسمتی از گوشه محل آدرس آن به چندین آدرس متوالی تخصیص داده شده باشد قبول نمی‌شود.
۳ - اگر روی لفاف یا شیء نتوان آدرس یا علامات اداری را نوشت و یا نقش تمبر روی آن زد فرستنده باید یک اتیکت آدرس به ابعاد پیش‌بینی شده در‌ماده ۱۷ بند ۱ قرارداد به طور محکم به آن الصاق نماید همچنین در مورد مرسولاتی که الصاق تمبر در روی آن موجب خرابی مرسوله می‌گردد به همین‌نحو رفتار می‌شود.
۴ - تمبرهای پستی یا نقش تمبرها جهت تأدیه کرایه بایستی معمولاً و تا آنجا که ممکن است در گوشه فوقانی سمت راست زده شوند معهذا اداره مبدأ‌می‌تواند در مورد مرسولاتی که کرایه پست آنها با این شرط تطبیق ننماید طبق مقررات داخلی خود عمل نماید.
۵ - تمبرهای غیر پستی و علامات و نقشهای مربوطه به امور خیریه یا سایر علاماتی که قابل اشتباه با علامات پستی است همچنین علاماتی که ممکن‌است با نقش تمبر اشتباه شوند نباید پهلوی عنوان زده شوند.
ماده صد و چهارده - مرسولات پست رستانت.
آدرسهای مرسولات ارسالی به پست رستانت بایستی دارای نام کامل گیرنده باشد استفاده از حروف اول اسم - رقم - اسم کوچک تنها نامهای جعلی با‌علائم قراردادی برای این نوع مرسولات پذیرفته نمی‌شوند.
ماده صد و پانزده - مرسولات ارسالی به طور معاف از کرایه پستی.
مرسولاتی که از معافیت حقوق پستی استفاده می‌نمایند بایستی در گوشه چپ روی اینگونه مرسولات مطالب زیر با ترجمه آن ذکر شود:
الف - سرویس پست یا یک عبارت مشابه آن در مورد مرسولات ذکر شده در ماده ۱۳ قرارداد.
ب - سرویس زندانیان جنگ یا سرویس تحت نظر گرفته‌شدگان در مورد مرسولات ذکر شده در بند ۱ تا ۳ ماده ۱۴ قرارداد در روی فرمولهای مربوط به‌اینگونه مرسولات نیز عبارت اخیر بایستی ذکر شود.
ج - Geegrammes مرسولات مخصوص نابینایان در مورد مرسولات مربوط به ماده 15 قرارداد.
ماده صد و شانزده - مرسولاتی که تحت کنترل گمرکی قرار می‌گیرند.
۱ - مرسولاتی که تحت کنترل گمرکی قرار می‌گیرند بایستی دارای یک اتیکت سبز طبق نمونه C1 (ضمیمه باشند که روی مرسوله چسبیده و با یک‌اتیکت از همان نوع به آن الصاق گردد.
اگر قیمت اظهار شده توسط فرستنده بیش از ۳۰۰ فرانک باشد یا فرستنده ترجیح بدهد به تعدادی که لازم باشد همراه مرسوله اظهارنامه گمرکی مجزایی‌طبق نمونه‌های CP3 و C2 فرستاده خواهد شد در این حالت فقط قسمت فوقانی اتیکت روی مرسوله چسبیده می‌شود.
۲ - اظهارنامه‌های گمرکی نمونه‌های C2 و CP3 به قسمت خارجی مرسوله و به طریق محکمی وصل می‌شود و یا در صورتی که اداره مقصد‌درخواست نماید داخل خود مرسوله قرار خواهد گرفت و استثنائاً این اظهارنامه‌ها می‌توانند در صورتی که فرستنده ترجیح دهد در مرسولات پیش‌بینی‌شده در بند ۱۰ ماده ۱۷ قرارداد به صورت نامه سفارشی فرستاده شوند.
۳ - در مورد بسته‌های کوچک انجام تشریفات پیش‌بینی شده در بند ۱ در هر مورد اجباری است.
۴ - فقدان اتیکت Cr به هیچ عنوان نمی‌توانند موجب برگشت مرسولات از نوع مطبوعات و سرمها و واکسن‌ها و مواد مربوط به علم زیست‌شناسی که‌نابود شدنی هستند و مواد رادیواکتیویته و همچنین بسته‌های دارویی فوری و لازم که تهیه آن مشکل است بشود.
۵ - محتوی مرسوله بایستی در اعلامیه گمرکی به طور مشروح ذکر شود. ذکر محتوی به طور اختصار و نوع پذیرفته نمی‌شود.
۶ - هر چند که ادارات هیچ نوع مسئولیتی در مورد اینگونه اعلامیه‌های گمرکی به عهده نمی‌گیرند ولی تا آنجا که مقدور است فرستندگان را برای پر‌کردن اتیکت یا اعلامیه گمرکی به طور صحیح راهنمایی می‌کند.
ماده صد و هفدهم - مرسولات معاف از حقوق و عوارض.
۱ - مرسولاتی که معاف از حقوق و عوارض به گیرنده تسلیم میشوند بایستی شامل جمله Franzede Taxes etdedrzoits(معاف از حقوق و‌عوارض) به طور کاملاً واضح در روی مرسوله و یا یک جمله شبیه به آن در کشور مبدأ باشند و روی این مرسولات پهلوی عنوان یک اتیکت به رنگ‌زرد که شامل کلمه (معاف از حقوق و عوارض) است چسبانده شود.
۲ - هر مرسوله ارسالی به طور معاف از حقوق و عوارض بایستی با یک بولتن پرداخت کرایه پست طبق نمونه C3 (ضمیمه) که از کاغذ زرد ساخته‌شده همراه باشند شخص فرستنده مرسوله یا وقتی که موضوع مربوط به مندرجات به سرویس پست است دفتر فرستنده متن بولتن پرداخت کرایه پست‌پهلوی راست) قسمت A و B را تکمیل می‌کنند نوشته‌های فرستنده ممکن است با کمک کاغذ کپیه انجام گیرد متن بایستی شامل تعهد پیش‌بینی شده در‌ماده ۲۴ بند ۲ قرارداد باشد بولتن پرداخت کرایه پست کاملاً تکمیل شده به مرسوله به طور محکم الصاق می‌گردد.
۳ - وقتی که فرستنده پس از تسلیم مرسوله به پست تقاضای تسلیم آن را به طور معاف از حقوق و عوارض بنماید طبق روش زیر با آن رفتار می‌شود:
الف - اگر معین شد که درخواست بایستی از طریق پست ابلاغ شود دفتر مبدأ وسیله یک یادداشت مشروح موضوع را به دفتر مقصد اطلاع می‌دهد این‌یادداشت همراه یک بولتن پرداخت کرایه پست تکمیل شده به صورت سفارشی به دفتر مقصد ارسال می‌گردد اگر ابلاغ از طریق هوایی انجام گیرد اضافه‌نرخ هوایی نیز روی یادداشت مشروحاً ذکر می‌شود دفتر مقصد روی مرسوله اتیکت پیش‌بینی شده در بند ۱ را می‌چسباند.
ب - اگر معلوم شد که درخواست بایستی به وسیله تلگراف ابلاغ شود دفتر مبدأ موضوع را به دفتر مقصد تلگرافی اعلام نموده و در همان موقع برای او‌اطلاعات مربوط به پست کردن مرسوله را می‌نویسد. دفتر مقصد بر حسب وظیفه یک بولتن پرداخت کرایه پست تنظیم می‌نماید.
فصل دوم - قواعد مربوط به بسته‌بندی مرسولات ماده صد و هیجدهم - شرایط بسته‌بندی مرسولات ۱ - ادارات بایستی به مردم توصیه و آنها را مقید نمایند که بسته‌بندی مرسولات را به طور محکم انجام دهند خصوصاً وقتی که مرسوله باید به‌کشورهای دور فرستاده شود در تمام حالات مرسولات بایستی در وضعی باشند که خطر اشتباه شدن آن با سایر مرسولات پیش نیاید.
۲ - بسته‌های حاوی اشیاء شیشه‌ای یا سایر اجسام شکستنی - مایعات - انواع روغنها - اجسام چرب پودر خشک رنگی یا غیر رنگی - زنبور زنده -زالو - تخم کرم ابریشم یا انگلهای مذکوره در بند ۱ ماده ۲۹ قرارداد بایستی تحت شرایط زیر بسته‌بندی شده باشند:
الف - اشیاء شیشه‌ای با سایر اشیاء شکستنی بایستی در جعبه‌های فلزی یا چوبی و یا مقوایی محکم مملو از خرده کاغذ یا پوشال تجاری و یا سایر‌محافظ مانند اینها که مانع تکان و بهم خوردن اشیاء با هم یا با دیواره‌های جعبه در مسیر حمل و نقل گردد بسته‌بندی شوند.
ب - مایعات - روغنها و موادی که به سهولت مایع میشوند بایستی در ظروفی که به طور محکم بسته شده گذارده شوند. هر ظرف بایستی در یک‌جعبه مخصوص فلزی یا چوبی مقاوم یا مقوایی موجدار محکم مجهز به خاک اره پنبه یا یک جسم اسفنجی به مقدار کافی (برای جذب مایع در صورت‌شکستن ظرف) قرار داده شود روپوش جعبه بایستی طوری باشد که به آسانی از هم جدا نشود.
ج - اجسام چربی که به سختی مایع میشوند مانند پماد (مرهم) صابون نرم صمغ همچنین تخم کرم ابریشم که حمل و نقل آن اشکال کمتری دارد‌ممکن است با همان بسته‌بندی اول (جعبه - کیسه پارچه‌ای - پوست و غیره) در یک جعبه فلزی یا جسم مقاوم و ضخیم دیگری قرار داده شوند.
د - پودر خشک رنگی مانند لاجورد و غیره قبول نمی‌شود مگر این که ابتداء در جعبه‌های آهنی سفید و مقاوم و بعد در جعبه چوبی یا خاک اره بین دو‌بسته‌بندی قرار گرفته باشد پودرهای خشک غیر رنگی بایستی در جعبه‌های فلزی و چوبی و مقوایی گذارده شوند و این بسته‌ها بایستی در کیسه‌های‌پارچه‌ای یا تیماجی قرار گیرند.
ه - زنبور عسل زنده - زالو و انگلها بایستی در جعبه‌هایی قرار داده شوند که از هر گونه خطری مصون باشند.
۳ - برای اشیاء یک تکه مانند قطعات چوب یا قطعات فلزی و غیره که معمولاً در تجارت بسته‌بندی نمی‌شوند لفاف لزومی ندارد در این حال آدرس‌گیرنده بایستی حتی‌الامکان روی خود شیء نوشته شود در غیر این صورت آدرس روی یک اتیکت به ابعاد پیش‌بینی شده در بند ۱ ماده ۱۷ قرارداد‌نوشته شده و محکم به بسته الصاق می‌گردد.
ماده صد و نوزدهم - شرایط قبول مواد زیست‌شناسی نابود شدنی نامه‌های محتوی مواد زیست‌شناسی نابود شدنی تابع مقررات مخصوص زیر می‌باشد:
الف - مواد زیست‌شناسی نابود شدنی (موجودات میکروسکوپی زنده مولد بیماری) یا ویروس زنده مولد بیماری بایستی در یک شیشه بلوری یا یک‌لوله شیشه‌ای با جدار کلفت و یا در لوله پلاستیکی که خوب مسدود شده باشد یا در یک آمپول کاملاً مسدود شده گذارده شوند ظرف این بسته‌ها‌بایستی از جنس رطوبت‌ناپذیر (آمپرمابل) بوده و محکم بسته شده باشد این ظرف بایستی از پارچه ضخیم و جاذب‌الرطوبه و جذب‌کننده (آستری‌جاذب آب پارچه پشمی یا فلانل پنبه‌ای) چندین مرتبه پیچیده شده به طوری که از بالا به پایین مانند یک نوع دوک متصل شده باشد ظرف دوباره لفاف‌شده بایستی در یک جلد فلزی محکم قرار گرفته و خوب بسته شود ماده جاذب‌الرطوبه که بین ظرف داخلی و جلد فلزی قرار گرفته بایستی به مقدار‌کافی باشد برای آن که در صورت شکستن ظرف مایع محتوی جذب شود روپوش فلزی باید طوری ساخته و بسته شود که هر نوع آلودگی آن از خارج‌غیر ممکن باشد این روپوش بایستی با پنبه یا ماده اسفنجی لفاف به نوبه خود در یک جعبه طوری گذارده شود که از هر گونه تغییر محل و جابجا شدن‌آن جلوگیری به عمل آید این ظرف خارجی بایستی عبارت باشد از یک تکه چوبی یا فلزی توخالی یا ساخته شده از یک جنس محکم و دارای یک‌پوشش کاملاً جفت شده به طوری که در جریان راه بازنشود در مورد حمل و نقل هوایی برای این که بسته‌ها در مقابل تغییرات جوی مقاوم باشند‌بسته‌بندی آن باید تا اندازه‌ای محکم باشد از طرف دیگر به جعبه‌های خارجی همچنین لفاف بیرونی در صورت لزوم بایستی پهلوی آدرس لابراتوار‌گیرنده کیسه به رسمیت شناخته شده یک اتیکت به رنگ بنفش که روی آن جمله Dangereux خطرناک با علامت مشخص باشد الصاق گردد.
ب - مواد زیست‌شناسی نابود شدنی که شامل موجودات میکروسکوپی زنده مولد بیماری و ویروس‌های زنده مولد بیماری نباشد بایستی در یک ظرف‌رطوبت‌ناپذیری (آمپرمابل) داخلی و یک ظرف خارجی حافظ ظرف داخلی بسته‌بندی شود به طوری که در ظرف داخلی یا بین ظرف داخلی و خارجی‌ماده جاذب‌الرطوبه گذارده شده باشد مقدار این ماده جاذب‌الرطوبه بایستی آنقدر باشد که در صورت شکستن ظرف مایع محتوی جذب شود به علاوه‌محتوی ظروف داخلی مانند ظروف خارجی باید طوری بسته‌بندی شود که از هر گونه جابجا شدن آن جلوگیری به عمل آید در حمل و نقل هوایی برای‌این که بسته‌ها در مقابل تغییرات جوی مقاوم باشند بایستی که لفاف ظروف مانند یک آمپول سربسته یا بطری دربسته طوری محکم باشد تا بتواند در‌مقابل تغییرات فشار جو مقاومت نماید روی ظرف خارجی همچنین لفاف بیرونی بایستی یک اتیکت به رنگ بنفش که روی آن جمله ( مواد‌زیست‌شناسی نابود شدنی با علامت مشخص زیر نقش شده باشد در پهلوی آدرس لابراتوار فرستنده یا گیرنده نصب گردد.
محل علامت ماده صد و بیست - شرایط قبول مواد رادیواکتیویته ۱ - بسته‌های حاوی مواد رادیواکتیویته که محتوی و شرایط آن بر طبق دستورات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که پیشبینیهای مخصوص برای بعضی‌از انواع این مرسولات نموده است می‌باشند بر طبق اجازه قبلی از طرف سازمانهای صلاحیتدار کشور مبدأ برای حمل و نقل وسیله پست قبول‌می‌شوند.
۲ - بسته‌های محتوی مواد رادیواکتیویته بایستی توسط فرستنده به یک اتیکت مخصوص به رنگ سفید مجهز شوند که روی آن جمله (مواد‌رادیواکتیویته) ذکر شده باشد در صورت برگشت لفاف به مبدأ اتیکت باطل می‌گردد به علاوه اسم و آدرس فرستنده بایستی در روی آن به طور واضح‌کاملاً مشخص باشد و ضمناً درخواست برگشت بسته در صورت عدم تسلیم به طور واضح روی آن نوشته شده باشد.
۳ - فرستنده بایستی روی لفاف داخلی اسم و آدرس خود و همچنین نوع محتوی بسته را ذکر نماید.
۴ - ادارات پست می‌توانند دفاتر پستی مخصوص را برای قبول بسته‌های محتوی رادیواکتیویته انتخاب نمایند.
ماده صد و بیست و یک - شرایط و بررسی محتویات ۱ - مرسولات غیر از نامه‌ها و کارتهای پستی باید محتویاتش طوری بسته‌بندی و حفظ گردند که مانعی برای بازرس محتویات آن ایجاد نشود.
۲ - این نوع مرسولات باید تحت یک نخ‌بندیهای استوانه شکل بین چند لا مقوا و یا در کیسه - جعبه - لفاف یا پارچه‌ها بازو یا در کیسه - جعبه - لفاف‌یا پارچه‌های مهر و موم شده طوری بسته شوند که بدون اجازه خطری بتوان آن را باز کرد و یا طوری نخ‌پیچی شوند که باز کردن گره آن به آسانی انجام‌گیرد.
۳ - اشیاء فاسد شدنی در صورتی که طبق مقررات عمومی لفاف‌بندی شده باشد و همچنین نمونه‌های تجارتی را که در یک لفاف شفاف قرار گرفته‌باشند و بتوان محتویات آن را بررسی نمود به طور استثناء می‌توان تحت یک بسته‌بندی محکم قبول نموده همینطور نمونه‌های محصولات صنعتی و‌گیاهی که با لفاف‌بندی کارخانه و یا وسیله یک مقام بازرسی کشور مبدأ لفاف شده باشد قبول می‌شود در این حالات ادارات ذینفع می‌توانند درخواست‌کنند که فرستنده یا گیرنده برای بررسی محتوی آنها خواه با باز کردن چند عدد از بسته‌های انتخاب شده و خواه به طریق قانع‌کننده دیگری تسهیلاتی‌فراهم نماید.
۴ - وقتی که مقررات کشورهای مبدأ و مقصد اجازه دهد روزنامه و نوشته‌های ادواری که به تعداد زیاد به پست تسلیم شوند برخلاف بند ۱۲ از ماده ۱۷قرارداد می‌توانند تحت لفاف پلاستیکی سربسته حمل شوند.
نشانی گیرنده در روی اتیکتی در روی لفاف یا در زیر آن در قسمتی که بعد آن زیاد باشد نصب خواهد شد یک نوار سفید رنگ که ضمیمه قسمت دست‌نخورده لفاف است در همان جهتی که آدرس قرار داده شده است گذارده می‌شود و این نوار حاوی نام و نشانی فرستنده خواهد بود طرز نقش تمبر که در‌بند ۳ ماده ۱۷۴ ذکر شده و همچنین مطالب چاپ شده در روی لفاف علت عدم تسلیم یا تحویل به آدرس جدید را مشخص می‌کنند.
ماده صد و بیست و دو - مرسولات تحت لفاف شفاف ۱ - مرسولات تحت لفاف شفاف به شرط رعایت موارد زیر قابل قبول است:
الف - قسمت شفاف بایستی در روی پاکت یعنی قسمتی که خمیر چسب پاکت در آن وجود ندارد قرار داده شود.
ب - قسمت شفاف بایستی از ماده آلی ساخته شده باشد که آدرس به آسانی از پشت آن خوانده شود.
ج - قسمت شفاف بایستی به شکل مربع مستطیل باشد و طول آن به موازات طول پاکت قرار گرفته باشد به نحوی که نشانی گیرنده در همان جهت‌ظاهر و قابل تشخیص باشد و حتماً الصاق تمبر و مهر تاریخدار آن را محو نکند.
د - تمام دور قسمت شفاف بایستی به نحو مطمئن از داخل پاکت و در اطراف برش مربوطه چسبانیده شده باشد.
ه - فقط نشانی گیرنده بایستی از پشت قسمت شفاف تشخیص داده شود و یا حداقل نشانی به طرزی قرار گیرد که از سایر مطالب درون نامه که احتمالاً‌خوانا می‌باشند مجزی تشخیص داده شود.
و - محتوی مرسوله بایستی به طرزی تا خورده باشد که هرگاه درون پاکت بلغزد و جابجا شود نشانی گیرنده از پشت قسمت شفاف باز هم قابل‌تشخیص باشد.
۲ - مرسولاتی که درون پاکتهای تمام شفاف قرار داده شده باشد پذیرفته نخواهند بود حتی اگر برچسب حاوی نشانی روی آن الصاق شده باشد و‌همچنین مرسولات قرارداده شده در لفافهای شفاف درباز پذیرفته نخواهد شد و همچنین است مرسولاتی که جوف دو پاکت شفاف قرار داده شده باشد.
۳ - مرسولاتی که طبق شرایط ذکر شده در بند ۲ ماده ۱۷ قرارداد پستی بوده و درون پاکتهای شفاف گذارده شوند به شرط آن که جوابگوی نکات زیر‌باشند پذیرفته میشوند:
الف - قسمت شفاف بایستی حداقل در فاصله ۴۰ میلیمتری لبه فوقانی پاکت قرار گرفته باشد.
ب - دورادور قسمت شفاف نبایستی با یک باند یا دوره رنگی پوشیده شده باشد.
فصل سوم - مقررات مخصوص قابل اجراء برای هر نوع مرسوله ماده صد و بیست و سه - نامه‌ها با توجه و رعایت مقررات مربوط بسته‌بندی مرسولات پستی بستن نامه‌ها و شکل آن مستلزم هیچ شرطی که در مورد مرسولات عادی تحت لفاف‌پیش‌بینی شده است نمی‌باشد ولی محل کافی برای آدرس - تمبر پست - علامت با اتیکتهای اداری بایستی در روی پاکت وجود داشته باشد.
ماده صد و بیست و چهار - کارتهای پستی ساده ۱ - کارتهای پستی بایستی از مقوا یا کاغذ محکم ساخته شود به طوری که دست به دست شدن آنها موجب از بین رفتن آنها نگردد.
2 - روی کارتهای پستی بایستی در قسمت بالا عنوان (کارت پستی) Carte Postal به زبان فرانسه یا مشابه آن به یک زبان دیگر نوشته شده باشد این‌عنوان برای کارتهای مصور مربوط به حرفه صنعتی و شخص اجباری نیست.
۳ - کارتهای پستی بایستی بدون پاکت یا لفاف فرستاده شوند.
۴ - نصف قسمت راست کارت پستی مخصوص آدرس گیرنده و تمبر پست و علامات یا اتیکتهای اداری می‌باشد با توجه به مفاد بند ۵ قسمت چپ‌روی کارت و همچنین تمام پشت کارت برای استفاده به فرستنده اختصاص دارد.
۵ - ضمیمه کردن یا الصاق نمونه‌های تجارتی یا اشیاء مشابه به کارتهای پستی ممنوع است معهذا نقشهای کاغذی - عکس - تمبر از هر نوع اتیکت و‌قطعات بریده روزنامه از هر نوع کاغذی یا از جسم خیلی نازک - مانند نوار آدرس را ممکن است به کارت چسباند به شرط آن که این اشیاء نوعی نباشد‌که موجب از بین رفتن حالت کارت به شود و به خوبی روی آن الصاق شده باشد این اشیاء را فقط بایستی در پشت کارت و یا در قسمت چپ روی آن‌الصاق کرد مگر نوار یا اتیکت آدرسی که ممکن است در تمام قسمت روی کارت چسبانده شود. الصاق تمبرهای مختلف از هر نوع که با تمبرهای پستی‌ممکن است اشتباه شوند به هیچ وجه قبول نمی‌شوند مگر آن که در قسمت پشت کارت چسبانیده شده باشند.
۶ - با کارتهای پستی که در آنها شرایط مقرره مربوط به کارتهای پستی در نظر گرفته نشده باشد مانند نامه رفتار می‌شود مگر وقتی که بی ترتیبی فقط‌مربوط به چسباندن تمبر پستی به پشت کارت باشد (در اثر تخطی بند ۴ ماده ۱۱۳) در ین حالت اخیر کارت پستی مانند کارت بدون تمبر تلقی و با آن‌مطابق مقررات رفتار می‌شود.
ماده صد و بیست و پنج - مطبوعات مطالب منتشر شده روی کاغذ یا روی مقوا یا روی سایر مواد که در چاپخانه و به تعداد نسخ زیاد و مشابه توسط وسائل مکانیکی یا عکس که برای‌استفاده کلیشه یا نمونه یا نگاتیف تهیه می‌شود ممکن است مانند مطبوعات فرستاده شوند اداره پست مبدأ در مورد این که مطبوعات ارائه شده با شرایط‌لازم تطبیق دارد یا خیر تصمیم می‌گیرد.
۲ - ادارات مبدأ حق دارند اشیاء زیر را به نرخ مطبوعات قبول نمایند.
الف - مراسلات متبادله بین شاگردان مدارس به شرطی که این مراسلات توسط مدیران مدارس ذینفع فرستاده شود.
ب - تکالیف اصلی و تصحیح شده شاگردان به استثنای هر چیزی که مستقیماً مربوط به اجراء کار آنها نباشد.
ج - نسخ خطی تألیفات یا روزنامه‌ها.
د - نت یا برگهای خطی موزیک.
۳ - مراسلات نامبرده در بند ۱ و ۲ تابع فرم و شرایط مقررات ماده ۱۲۱ می‌باشند.
۴ - اشیاء زیر را نمی‌توان مانند مطبوعات قبول و ارسال نمود.
الف - هر نوع اوراق تهیه شده توسط ماشین تحریر.
ب - کپیه‌های تهیه شده توسط ماشینهای فتوکپی یا توسط دست یا توسط ماشین تحریر و یا توسط نور آفتاب و هر چه از آن نوع باشد.
ج - نشریات تهیه شده توسط مهر قابل تغییر یا غیر قابل تغییر.
ه - مصنوعات کاغذی به معنی اخص که قسمت چاپ شده آن به منظور معرفی کارخانه سازنده باشد نه به عنوان چاپ موضوعی روی کاغذ.
د - فیلمهای عکاسی و نوارهای ضبط صوت.
۵ - چندین نوع از مرسولات مجاز به عنوان مطبوعات ممکن است در یک بسته جا داده شوند ولی نباید دارای اسامی و آدرسهای فرستندگان یا‌گیرندگان مختلف باشند.
6 - کارتهایی که دارای عنوان کارت پستی Cartepostale یا عنوان مشابه آن به زبان دیگری باشند به نرخ مطبوعات پذیرفته میشوند به شرط آن که‌شرایط قابل اجراء برای مطبوعات در آنها جمع باشد در غیر این صورت طبق مفاد بند ۶ ماده ۱۲۴ در مورد آنها مانند کارتهای پستی و یا احتمالاً مانند‌نامه‌ها رفتار می‌شود.
ماده صد و بیست و شش - مطبوعات، یادداشتها و ضمائم مجاز ۱ - در روی بسته‌های مطبوعات می‌توان با روشهای مختلف موضوع زیر را مشخص نمود:
الف - نام و آدرس فرستنده و گیرنده بدون ذکر یا با ذکر عنوان و شغل و عنوان اجتماعی.
ب - محل و تاریخ ارسال مرسوله.
ج - شماره ردیف یا ثبت مربوط به مرسوله.
۲ - علاوه بر مطالب مذکوره بالا عملیات زیر نیز مجاز است.
الف - خط زدن، علامت گذاردن یا خط کشیدن زیر بعضی کلمات یا بعضی از قسمتهای نتهای چاپی.
ب - اصلاح غلطهای چاپی.
۳ - افزایش و تصحیح پیش‌بینی شده در بند ۱ و ۲ بایستی متناسب با مضمون نشریه باشد نه از نوع یک زبان قراردادی.
۴ - همچنین اضافه کردن یا علامت‌گذاریهای زیر نیز مجاز است.
الف - روی برگهای سفارشی و برگهای اشتراک یا پیشنهاد مربوط به تألیفات کتابخانه‌ای کتابها - روزنامه‌ها گراور و قطعات موزیک - تصنیفات - تعداد‌نسخ سفارش داده شده یا پیشنهاد شده - قیمت این تصنیفات همچنین یادداشتهای مربوط به قیمت تمام شده طرز پرداخت چاپ - مصنف و ناشر‌شماره فهرست و کلمات (ته‌دوزی شده) Broche' یا صحافی شده Relie' (جلد شده) Cartonne' ب - روی نمونه‌های مورد استفاده کتابخانه‌ها (که کتاب به امانت می‌دهند) نام تألیفات تعداد نسخ درخواست یا فرستاده شده - نام مؤلفین و ناشرین -شماره‌های فهرست - تعداد روزهای توافق شده برای قرائت - نام شخصی که علاقمند به مشاوره کتاب مورد بحث می‌باشد.
ج - روی کارتهای مصور چاپی روی کارتهای ویزیت چاپی و همچنین روی کارتهای تبریک یا تسلیت چاپی حداکثر ۵ کلمه از جملات مؤدبانه و‌متعارف.
د - روی تألیفات ادبی و هنری چاپ شده کوتاه محترمانه در خصوص اهداء آن به دیگری.
ه - روی برگهای بریده شده از روزنامه‌جات و نشریات متناوب موضوع تاریخ، شماره و آدرس نشریه‌ای که قسمت بریده از آن جدا شده است.
و - روی اعلامیه‌های مربوط به خروج و ورود کشتیها و هواپیماها - ساعت و تاریخ خروج و ورود و همچنین نام کشتی و یا هواپیما - بندر خروجی و‌توقفگاه ورودی.
ز - روی برگهای عبوری، نام مسافر - تاریخ و ساعت و نام محلی که او از آنجا عبور می‌کند و همچنین محلی که در آنجا پیاده می‌شود.
ح - روی نمونه‌های چاپخانه‌ها - تغییرات و افزایش که مربوط به تصحیح و فرم چاپ می‌باشند همچنین ذکر جملاتی مانند صحیح است چاپ شود(Vu-Bon a'tirer Bon a'tirer) و جملاتی مشابه آن و از این قبیل.
ط - روی فهرست قیمتهای جاری مظنه‌های بورس و بازار و خرید و فروش و روی بخشنامه‌های تجارتی و اوراق تبلیغاتی ارقام و هر نوع یادداشت‌که معرف عناصر اصلی قیمتها باشد.
ی - روی آگهی‌های تغییر آدرس - نشانی قدیم و جدید همچنین تاریخ تغییر آنها.
۵ - بالاخره ضمیمه کردن اوراق زیر مجاز است.
الف - به کلیه مطبوعات یک کارت یک پاکت یا یک نوار یا آدرس چاپی فرستنده مرسوله اینها ممکن است برای الصاق تمبر کشور مقصد برای برگشت‌مرسوله به کار رود.
ب - با انتشار ادبی یا هنری چاپ شده صورت حسابی سرباز مربوط به شیء فرستاده شده و تخفیف مربوطه آن و همچنین یک نمونه پرداخت یا علائم‌مربوط به حساب جاری پستی با یک نمونه برات پستی سرویس بین‌المللی کشور مقصد مرسوله در صورت توافق بین کشورهای ذینفع ذکر مبلغ‌پرداختی و آدرس استفاده‌کننده از برات نیز مجاز می‌باشد.
ج - به ژورنال‌های مد الگوهای جداگانه که نوشتجات روی آنها معلوم شود که با مجله ژورنال تشکیل یک مجموعه کاملی را می‌دهند.
ماده صد و بیست و هفت - مطبوعات به شکل کارت ۱ - مطبوعات به شکل و به ابعاد و استحکام کارت‌پستال را می‌توان به طور باز و بدون پاکت و لفاف ارسال نمود همین روش ارسال برای سایر‌مطبوعات تا شده به طوری که در مدت حمل و نقل بازنشوند مجاز است.
۲ - حداقل نصف سمت راست مطبوعاتی که به شکل کارت فرستاده میشوند و کارتهای مصور که از نرخ مخففه استفاده می‌نمایند برای آدرس گیرنده و‌علامات یا اتیکتهای اداری اختصاص دارد.
۳ - مطبوعاتی که به صورت کارت فرستاده میشوند و مقررات مربوط به بندهای ۱ و ۲ در مورد آنها رعایت نشده مانند نامه تلقی میشوند و چنانچه‌برخلاف قاعده فقط در پشت آنها تمبر الصاق شده باشد و مغایر با بند ۴ ماده ۱۱۳ باشد مانند آن خواهد بود که اصلاً تمبر نخورده‌اند.
ماده صد و بیست و هشت - مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان نامه‌ها یا نوشته‌های برجسته به طور بازو کلیشه‌های دارای نشانه‌های برجسته مخصوص نابینایان را می‌توان به عنوان مطبوعات برجسته ارسال نمود‌صفحات ضبط شده صدادار و کاغذهای مخصوصی که برای استفاده نابینایان فرستاده می‌شود به شرطی که توسط یک مؤسسه نابینایان که به رسمیت‌شناخته شده و برای مؤسسه مشابه فرستاده شود مانند مطبوعات ارسال می‌گردد.
ماده ۱۲۹ - بسته‌های کوچک ۱ - جمله "بسته کوچک" بایستی در روی اینگونه مرسولات یا حروف واضح نوشته شود و یا آن که معادل این جمله به زبان کشور مقصد روی آن ذکر‌گردد.
۲ - اجازه داده شده است که یک صورت حساب سرباز که حاوی ریز اشیاء محتوی بسته باشد درون بسته گذارده شود یا در خارج روی یک برگ‌مخصوص نوشته و الصاق شود. نشانی گیرنده و فرستنده یا مشخصات مخصوص ترافیک تجارتی می‌تواند همراه بسته باشد مارک مخصوص ساخت‌کالا یا مکاتبات انجام شده بین گیرنده و فرستنده یا یک مشخصات مختصر در مورد ساختن یا تولید کالا یا شخصی که باین موضوع بستگی دارد و‌همچنین شماره ترتیب و بها یا هر گونه اطلاعیه که معرف اصول قیمت یا در خصوص وزن یا طول و ابعاد که ذکر آنها لازم باشد می‌تواند همراه بسته‌ارسال گردد.
۳ - همچنین اجازه داده شده است که هر گونه سندی که حالت مکاتبه شخصی نداشته و دلیل بر آن باشد که مربوط به گیرنده یا فرستنده دیگری غیر از‌صاحب بسته کوچک نمی‌باشد می‌تواند درون بسته کوچک قرار داده شود و نیز درون بسته‌های کوچک می‌توان صفحات موسیقی و صدا و باندهای‌صدادار - سیمهای مربوط به ضبط صدا و غیره را قرارداد و گذاردن کارتهای مکانوگرافی و باندهای مغناطیسی و سایر لوازم و اشیاء شیشه‌ای در درون‌بسته‌های کوچک بلامانع است.
باب دوم - مرسولات سفارشی
فصل واحد
ماده صد و سی - مرسولات سفارشی
1 - روی قسمت فوقانی مرسولات سفارشی به طور واضح بایستی کلمه سفارشی Recummande و در صورت لزوم کلمه‌ای مشابه آن به زبان‌کشور مبدأ نوشته شود.
۲ - به غیر از موارد استثنایی که در ذیل به آن اشاره شده هیچ شرایط خاصی برای شکل نوع و بسته‌بندی و انشاء آدرس برای این مرسولات تعیین نشده‌است.
۳ - مرسولاتی که دارای آدرس نوشته شده با مداد یا با حروف اول باشند به طور سفارشی قبول نمی‌شوند معذالک نشانی مرسولات غیر از آنچه که‌تحت لفاف با کادر شفاف فرستاده میشوند می‌تواند با مداد خودکار نوشته شود.
4 - مرسولات سفارشی بایستی در گوشه سمت چپ دارای یک اتیکت طبق نمونه C4 ضمیمه باشند معهذا اداراتی که مقررات داخلی آنها در حال‌حاضر استفاده از این اتیکت را اجازه نمی‌دهند می‌توانند برای تشخیص مرسولات سفارشی از مهرهای ساخته شده که به طور وضوح دارای کلمه ذکر‌شده در روی اتیکت C4 می‌باشند استفاده نمایند.
۵ - اداراتی که در سرویس داخلیشان سیستم خودکار مکانیکی قبول مرسولات سفارشی را پذیرفته‌اند می‌توانند به جای استفاده از اتیکت C4پیش‌بینی شده در بند ۴ مستقیماً روی مرسولات مورد بحث و پهلوی عنوان از علامات سرویس استفاده نموده و یا نوارهایی را که دارای همان‌مشخصات باشند به کار برند.
۶ - هیچ نوع شماره‌ای نباید از طرف ادارات واسطه در روی مرسولات سفارشی نوشته شود.
ماده صد و سی و یک - قبض رسید
۱ - در روی مرسولاتی که فرستنده برای آنها درخواست قبض رسید می‌نماید بایستی جمله Reseption Ais de یا مهر (A.R) به طور خوانا و‌واضح ذکر شود در صورتی که فرستنده درخواست ارسال قبض رسید را از راه هوایی نموده باشد کلمه (Par - Avion) نیز باید ذکر گردد همچنین‌فرستنده بایستی اسم و آدرس خود را به طور خوانا و روشن در قسمت خارجی بسته به حروف لاتین بنویسد.
۲ - مرسولات مذکوره در بند یک همراه یک نمونه به ضخامت کارت‌پستال و به رنگ قرمز روشن طبق نمونه C5 ضمیمه خواهد بود پس از آن که نام و‌آدرس خود را روی این نمونه نوشت دفتر مبدأ آن را تکمیل نموده و سپس به مرسوله به طور محکم الصاق می‌نماید در صورتی که قبض رسید به دفتر‌مقصد دفتر مقصد برگ رسید جدیدی صادر می‌نماید.
۳ - اگر فرستنده تقاضای برگشت قبض رسید را از طریق هوایی بنماید روی این برگ به طور واضح بایستی جمله برگشت به وسیله هواپیما (RenvoiPar Avion) ذکر شده و یک مهر و یا یک اتیکت Par - Avion به رنگ آبی نیز روی آن چسبانده شود اضافه نرخ هوایی پرداخت شده برای برگشت‌قبض و سایر نرخهای روی مرسوله ذکر می‌گردد.
۴ - وزن قبض رسید برای حساب کرایه پستی مرسوله محسوب نمی‌گردد.
5 - دفتر مقصد قبض رسید 5C را که طبق مقررات تکمیل نموده و به طور سرباز Tion Adecouvert به آدرس تعیین شده در روی قبض برگشت‌می‌دهند در صورتی که قبض مذکوره طبق درخواست فرستنده بایستی از طریق هوایی برگشت شود دفتر مقصد با پست هوایی بعدی قبض رسید را‌چنانچه کرایه پستی آن پرداخت شده باشد برگشت می‌دهند.
۶ - در صورتی که فرستنده اظهار نماید که قبض رسید در مدت معمولی برای او برگشت نشده است طبق ماده ۱۳۲ عمل می‌شود و دفتر مبدأ روی‌فرمول C5جمله Dup Licatade Iavis de Reception (المثنی قبض رسید) را ذکر می‌نماید.
ماده صد و سی و دو - قبض رسید درخواست شده پس از تسلیم مرسوله به پست ۱ - وقتی که فرستنده پس از تسلیم کردن مرسوله به پست درخواست قبض رسید بنماید دفتر مبدأ یک نمونه C5 که قبلاً فرستنده نام و آدرس خود را به‌حروف لاتین روی آن نوشته تنظیم می‌نماید.
۲ - مقررات مخصوصی که به وسیله ادارات بر طبق ماده ۱۴۴ مربوط به ارسال مطالبه‌نامه مرسولات سفارشی در مورد تقاضاهای قبض رسید تصویب‌شده پس از تسلیم امانت به پست نیز اجراء می‌شود.
۳ - نمونه C9 به یک مطالبه‌نامه نمونه C9 مذکوره در ماده ۱۴۴ الصاق می‌گردد این مطالبه‌نامه بایستی دارای تمبر پست با علامت پرداخت کرایه پست‌باشد و طبق همان ماده ۱۴۴ نیز با آن رفتار می‌شود فرمول C9 ملحق به مطالبه‌نامه باقی می‌ماند مگر این که مرسوله بر طبق قاعده تحویل نشده باشد در‌این حالت دفتر مقصد این فرمول را برای برگشت بر طبق روش مذکوره در بند ۵ ماده ۱۳۱ جدا می‌کند در صورتی که برگشت قبض رسید از طریق هوایی‌درخواست شده با این فرمول طبق بند ۳ و ۵ ماده ۱۳۱ رفتار می‌شود هزینه پرداختی توسط فرستنده جهت برگشت قبض رسید از طریق هوایی بایستی‌در روی نمونه C9 ذکر شده باشد.
۴ - دفتر مقصدی که درخواست قبض رسید را تلگرافی دریافت می‌کند خود یک برگ رسید تهیه و تنظیم می‌نماید.
ماده صد و سی و سه - تسلیم به دست شخص گیرنده مرسولات سفارشی که بایستی به شخص گیرنده تسلیم شوند بایستی جمله (به شخص گیرنده تسلیم شود) (Are mettre en maln Propre) یا‌جمله‌ای مشابه آن به زبان شناخته شده در کشور مقصد به طور وضوح روی آن نوشته شود.
باب سوم - عملیات صادره و وارده
فصل واحد
ماده صد و سی و چهار - اجرای مهر تاریخدار
۱ - روی مراسلات پستی یک مهر تاریخدار که به حروف لاتین نام مبدأ و تاریخ تسلیم به پست در آن ذکر شده باشد زده می‌شود نام مبدأ و تاریخ به زبان‌کشور مبدأ نیز ممکن است اضافه شود.
۲ - اجرای مهر تاریخدار پیش‌بینی شده در بند ۱ در موارد زیر اجباری نیست.
الف - برای مراسلاتی که با نقش تمبر منقوش شده‌اند در صورتی که محل مبدأ در تاریخ تسلیم به پست روی آن نقش شده باشد.
ب - برای مرسولاتی که جهت نشان دادن هزینه پستی آن از نقش ماشین چاپ استفاده شده باشد.
ج - برای مرسولات با نرخ مخففه غیر سفارشی به شرطی که محل مبدأ روی آن ذکر شده باشد.
۳ - کلیه تمبرهای پستی که به منظور پرداخت کرایه پستی روی پاکت الصاق شده‌اند بایستی باطل شوند.
۴ - در صورتی که ادارات دستور ابطال تمبر را وسیله مهر مخصوص نداده باشند تمبرهای پستی که بر اثر اشتباه یا اهمال باطل نشده‌اند بایستی با مداد‌یا جوهر محو نشدنی توسط دفتری که این بی ترتیبی را مشاهده نموده خط کشیده شوند این تمبرها به هیچ عنوان نباید با مهر تاریخدار ممهور شوند.
۵ - مرسولاتی که اشتباهاً به مقصدی رسیده باشد غیر از آنها که دارای نرخ مخففه و غیر سفارشی هستند بایستی با مهر تاریخدار دفتری که مرسوله‌اشتباهاً برای او رسیده ممهور گردد این اجبار نه فقط مربوط به این دفتر می‌باشد بلکه در صورت امکان دفاتر سیار Bureaux Ambulants نیز آن را‌اجرا می‌کنند مهر مزبور بایستی در پشت پاکت و روی کارت‌پستال زده شود.
۶ - الصاق تمبر مرسولات تحویلی دفتر پست به کشتیها به عهده کارمند پست یا مأمور مسئول این کار در کشتی و یا در صورت نبودن آنها به عهده دفتر‌پست بندر توقفگاهی است که مرسولات برای ارسال به آن تحویل می‌شود در این صورت دفتر پست بندر توقفگاه مهر تاریخدار خود را روی مرسولات‌زده و کلمات کشتی Paquebot (Navire) و یا کلمات مشابه آن را ذکر می‌نماید. جز در مورد توافق خاص تمام مرسولاتی که به یک کشتی تحویل‌داده شده و به موجب ماده ۵۳ قرارداد در یک کیسه بسته شده‌اند می‌بایستی توسط متصدی کشتی مستقیماً و به طور مکشوفه به دفتر پست توقفگاه‌تحویل گردند.
ماده صد و سی و پنج - توزیع مرسولات با موزع مخصوص (اکسپرس)
روی مرسولاتی که باید توسط نامه‌رسان مخصوص تسلیم شوند بایستی یک اتیکت قرمز کلمه با (موزع) مخصوص Exqres روی آن چاپ شده باشد‌پهلوی نام محل مبدأ چسبانیده شود در صورت فقدان اتیکت جمله یا ( توزیع خصوصی) یا (موزع مخصوص) را بایستی با مداد قرمز یا جوهر به طور‌واضح با حروف بزرگ روی آن نوشت.
ماده صد و سی و شش - مرسولات بدون تمبر یا با کسر تمبر
۱ - مرسولاتی که بعد از تسلیم به پست برای آن باید هزینه‌ای از گیرنده و یا فرستنده (در صورتی که مربوط به مرسولات غیر قابل توزیع باشد) دریافت‌نمود بایستی یک مهر با حرف (ت) (پ) Taxe a Payee' (T.P) در وسط قسمت فوقانی روی مرسوله و پهلوی تمبر پست زده شود اداره مبدأ به‌طور واضح مبلغ مزبور یا دو برابر کسر تمبر را به پول کشورش نوشته و در زیر یک خط کسر نرخ سنگ اول برای یک پاکت را ذکر می‌نماید.
۲ - در صورت ارسال مجدد یا برگشت ممهور کردن یا مهر T (ت) و ذکر مبلغ کسر تمبر طبق بند ۱ به عهده اداره‌ای است که مرسوله را مجدداً ارسال‌می‌دارد معهذا در مورد مرسولات مربوط به کشوری که در روابط خود با کشور ارسال‌کننده مجدد نرخ مخففه به کار می‌برد تعیین کسر تمبر با اداره توزیع‌کننده مرسوله می‌باشد.
۳ - اداره توزیع‌کننده نرخی را که بایستی از مرسوله دریافت شود تعیین می‌کند این اداره کسر تمبر را با ضرب حاصل کسر (مذکوره در بند ۱) در نرخ(سنگ اول) به پول ملی خود برای یک نامه زمینی به مقصد خارجه مشخص و تعیین می‌کند.
۴ - هر مرسوله که فاقد علامت کسر تمبر T باشد دارای تمبر کامل تلقی می‌شود مگر این که اشتباه کاملاً مسلم و قطعی باشد.
۵ - اگر مبلغ کسری پیش‌بینی شده طبق بند یک را اداره مبدأ و یا اداره ارسال‌کننده مجدد ذکر نکرده باشند اداره مقصد حق دارد مرسوله را بدون دریافت‌نرخ کسر تمبر توزیع نماید.
۶ - پاکاتی که تمبرهای پستی و نقش تمبرهای بدون ارزش برای کرایه پست روی آنها زده شده است بدون تمبر تلقی میشوند در این صورت عدد صفر‌پهلوی این تمبر یا نقش تمبر بدون اعتبار نوشته شده و اطراف آن به شکل مربع خط‌کشی خواهد شد.
ماده صد و سی و هفت - برگشت قسمت بولتنهای مربوط به تأدیه کرایه پستی پس دادن نرخها و حقوق
۱ - بعد از تسلیم یک مرسوله معاف از هزینه و حقوق به گیرنده دفتری که حقوق گمرکی یا سایر هزینه‌ها را قبلاً به حساب فرستنده پرداخت نموده‌تذکراتی که پست بولتن تأدیه کرایه پست در قسمت A و B داده شده با استفاده از کاغذ کپیه تکمیل می‌نماید سپس قسمت A را همراه مدارک بررسی‌شده آن جهت دفتر مبدأ ارسال می‌دارد، این اوراق در یک پاکت بسته شده و بدون ذکر محتوی به دفتر مبدأ فرستاده می‌شود قسمت B به منظور گذاشته‌شده به حساب اداره بدهکار در اداره مقصد مرسوله نگهداری می‌شود.
۲ - معهذا هر اداره حق دارد برگشت قسمت A بولتن تأدیه کرایه پستی را توسط دفاتر مخصوصی که قبلاً تعیین شده‌اند انجام دهد و همچنین‌درخواست نماید که این قسمت برای دفتری که تعیین نموده‌اند ارسال گردد.
۳ - نام دفتری که قسمت A بولتن تأدیه کرایه پستی بایستی برای آن برگشت شود توسط دفتر برگشت دهنده در روی این قسمت نوشته می‌شود.
۴ - وقتی که یک مرسوله با ذکر جمله (معاف از حقوق و عوارض) بدون بولتن تأدیه کرایه پستی به دفتر مقصد می‌رسد دفتر موظف به ترخیص مرسوله‌از گمرک یک المثنی از بولتن مذکور تنظیم می‌نماید روی قسمت A و B این بولتن نام کشور مبدأ و در صورت امکان تاریخ تسلیم مرسوله به پست ذکر‌می‌شود.
۵ - وقتی که بولتن تأدیه کرایه پست بعد از تسلیم مرسوله مفقود شود یک المثنی از بولتن تحت همان شرایط تنظیم می‌گردد.
۶ - قسمت A و B بولتنهای تأدیه کرایه پست مرسولاتی که به عللی به مبدأ برگشت میشوند توسط اداره مقصد باطل می‌گردد.
۷ - با وصول قسمت A بولتنهای تأدیه کرایه پست که مبلغ پرداخت شده وسیله اداره مقصد روی آن ذکر شده است اداره مبدأ بایستی مبلغ این هزینه‌ها‌را به پول مخصوص خودش به نرخی که نباید از نرخ پیش‌بینی شده برای صدور یک برات پستی به مقصد کشور مزبور تجاوز کند تبدیل نماید نتیجه‌تسعیر پول بایستی در قسمت جانبی قسمت مربوطه ذکر شود بعد از آن که مخارج مربوطه وصول شد اداره‌ای که این عمل به عهده او است کوپن‌بولتن‌و در صورت لزوم اوراق دیگر را به فرستنده تسلیم می‌نماید.
ماده صد و سی و هشت - مرسولات مجدداً ارسال شده
۱ - مرسولات ارسالی برای گیرنده‌ای که محل سکونت خود را تغییر داده است مانند مرسولات ارسالی مستقیم از مبدأ به محل و آدرس مقصد جدید‌تلقی می‌شود.
۲ - مرسولات بدون تمبر یا با کسر تمبر برای اولین مسیر مشمول نرخی است که (در صورتی که این مرسوله مستقیماً از نقطه مبدأ به محل جدید مقصد‌فرستاده شده باشد) برای آن اجراء خواهد شد.
۳ - مرسولاتی که برای مسیر اول تمبر کافی دارند و تفاوت نرخ مربوط به مسیر بعدی آن قبل از ارسال مجدد پرداخت نشده باشد شامل نرخ پیش‌بینی‌شده در بند ۱ ماده ۲۴ قرارداد میشوند در صورتی که مرسولات از بدو امر به مقصد جدید فرستاده شده باشند این نرخ به نسبت اختلاف بین نرخ پستی‌پرداخت شده و نرخی که بایستی پرداخت شود تعیین می‌گردد همین عمل در مورد مرسولاتی که باید مجدداً از طریق هوایی ارسال شوند و تابع اضافه‌نرخ هوایی برای مسیر بعدی می‌باشند نیز اجراء می‌گردد.
۴ - مرسولاتی که از ابتداء به داخل یک کشوری ارسال میشوند و طبق رژیم داخلی کرایه پست آن کاملاً پرداخت شده مانند مرسولاتی که برای اولین‌مسیر دارای تمبر کافی هستند تلقی میشوند.
۵ - مرسولاتی که از ابتداء به طور معاف از هزینه پستی در داخله یک کشور فرستاده شده‌اند مشمول نرخ پیش‌بینی شده در حرف ذ ماده ۱۸ بند ۱ ماده۲۴ قرارداد می‌گردند اگر این مرسولات مستقیماً از نقطه مبدأ به محل جدید مقصد ارسال شده باشد همین نرخ به نسبت نرخ واقعی که بایستی پرداخت‌می‌شد تعیین می‌گردد.
۶ - در موقع ارسال مجدد دفتر ارسال‌کننده مجدداً مهر تاریخدار خود را روی کارت پستی و پشت سایر مرسولات می‌زند.
۷ - مرسولات معمولی یا سفارشی که به منظور تکمیل یا اصلاح آدرس برای فرستنده برگشت میشوند مانند مرسولات مجدداً ارسال شده تلقی‌نمی‌شوند با این مرسولات مانند مرسولات جدید رفتار شده و شامل نرخ تازه میشوند.
۸ - حقوق گمرکی و سایر حقوقی که برای ارسال مجدد یا برگشت به مبدأ ملغی نشده‌اند طبق ماده ۱۴۰ از اداره مقصد جدید دریافت می‌شود در این‌حال اداره مقصد اولی به مرسوله یک یادداشت و یک برات استرداد مدل R,3مقاوله‌نامه مربوط به مرسولات تسلیمی در مقابل پرداخت بدهی ضمیمه‌می‌نماید در صورتی که سرویس مرسولات تسلیمی در مقابل استرداد بدهی در روابط بین دو اداره ذینفع وجود نداشته باشد استرداد وجه وسیله مکاتبه‌صورت می‌گیرد.
۹ - در صورتی که ارسال و تسلیم یک مرسوله با موزع مخصوص Expre'وسیله (حامل مخصوص) بی نتیجه بماند دفتر ارسال‌کننده مجدد بایستی‌روی اتیکت یا علامت Expres را با دو خط محکم افقی باطل نماید.
ماده صد و سی و نه - ارسال مجدد دسته‌جمعی مراسلات پستی
۱ - مراسلات عادی پستی که برای شخصی که محل اقامتش را تغییر داده بایستی ارسال شود ممکن است در یک پاکت مخصوص طبق مدل C6(ضمیمه) قرار گیرد روی این پاکت فقط اسم و آدرس جدید گیرنده نوشته شود به علاوه در صورتی که مقدار مرسوله برای ارسال مجدد به طور یک جا‌مناسب باشد ممکن است از یک کیسه برای این منظور استفاده شود در این حالت روی یک اتیکت مخصوص چاپی که طبق همان نمونه پاکت C6 تهیه‌شده باشد بایستی توضیحات لازم ذکر شود.
۲ - در داخل اینگونه پاکات یا کیسه‌ها نمی‌توان مرسولاتی را که بایستی تحت کنترل گمرکی قرار گیرند و همچنین مرسولاتی که شکل و حجم و وزن‌آنها موجب پاره شدن پاکت یا کیسه میشوند قرار داد.
۳ - برای آن که دفتر ارسال‌کننده مجدد بتواند تتمه نرخ مرسولات قرار گرفته در کیسه یا پاکت را وصول کند بایستی آنها را به طور باز به او تسلیم شود‌پس از انجام بررسی، دفتر پست ارسال‌کننده مجدد کیسه یا پاکت را بسته و روی پاکت یا اتیکت مهر T را می‌زند برای آن که معلوم شود که بایستی تتمه‌نرخ پستی از تمام یا قسمتی از مرسولات داخل کیسه یا پاکت دریافت گردد.
۴ - در موقع رسیدن به مقصد پاکت یا کیسه توسط دفتر توزیع‌کننده باز شده و محتویات آن برای دریافت تتمه نرخ پستی پرداخت نشده مورد بررسی‌قرار می‌گیرد.
۵ - در مورد مرسولات عادی به آدرس ملوانان یا مسافرین کشتی و یا افرادی که در یک گردش دسته‌جمعی شرکت می‌کنند می‌توان مانند مقررات بند ۱تا ۴ نیز رفتار نمود در این حالت روی پاکت یا اتیکت کیسه بایستی آدرس کشتی (آژانس کشتیرانی یا مسافرتی و غیره) که کیسه‌ها یا پاکات بایستی به آنها‌تحویل شود ذکر گردد.
ماده صد و چهل - مرسولات توزیع نشده
۱ - قبل از برگشت دادن مرسولات توزیع نشده به اداره مبدأ دفتر مقصد بایستی علت عدم تسلیم آنها را به طور واضح و جامع و کوتاه در روی‌مرسولات و به زبان فرانسه مانند نمونه‌های زیر ذکر نماید (شناخته نشده) Iheohnu از قبول خودداری کرد Refuse' (گیرنده در مسافرت است)Ehvovage (گیرنده عزیمت کرده) Parti گیرنده مطالبه نکرده است Noh reclame' (گیرنده فوت نموده است) De'cede و غیره ...
در مورد کارت‌پستال و مطبوعات به شکل کارت پستی علت عدم تسلیم در قسمت راست روی آن ذکر می‌شود.
۲ - این تذکر با زدن یک مهر یا با چسباندن یک اتیکت انجام می‌شود هر اداره اختیار دارد ترجمه علت عدم تسلیم را به زبان خودش در روی مرسوله‌اضافه نماید در روابط بین اداراتی که موافقت خود را اعلام کرده باشند این تذکرات ممکن است به یک زبان مناسب مورد موافقت آنها انجام گیرد‌نوشته‌های خطی مربوط به عدم تسلیم وسیله کارمندان با دفاتر پستی نیز کافی است.
۳ - دفتر مقصد باید روی محل مقصد را خط کشیده و پهلوی تذکر دفتر مبدأ کلمه Retour (عودت) را ذکر نماید همچنین بایستی مهر تاریخدار خود را‌در پشت پاکات روی کارت پستی بزند.
۴ - برگشت مرسولات غیر قابل توزیع به طور مجزا یا در یک بسته‌بندی مخصوصی که روی آن اتیکت Envois nondrstribuables(مرسولات‌توزیع نشده) زده شده باشد انجام می‌گیرد.
۵ - با مرسولات توزیع نشده داخلی که برای مسترد شدن به فرستنده بایستی به خارج فرستاده شود طبق ماده ۱۳۸ رفتار می‌شود همچنین مرسولات به‌مقصد خارجه که فرستنده آن محل سکونت خود را به کشور دیگری منتقل نموده است.
۶ - مرسولات ارسالی به آدرس شخص ثالث که توسط یک نفر واسطه ارسال می‌گردد و وسیله شخص اخیرالذکر به عنوان نامه توزیع نشده (به علت‌عدم مطالبه گیرنده) به دفتر پست مسترد می‌شود و همچنین مرسولاتی که به نشانی اشخاص ساکن هتلها و مهمانخانه‌ها بوده و به علت عدم امکان‌توزیع وسیله امکنه مزبور به پست برگشت میشوند مانند مرسولات توزیع نشده تلقی میشوند و اینگونه مرسولات به هیچ وجه نبایستی جزء‌مرسولات جدید که بایستی از نو ارسال مقصد گردند به حساب آورده شود.
ماده صد و چهل و یک - استرداد - تغییر آدرس
۱ - برای هر درخواست برگشت یا تغییر آدرس فرستنده بایستی یک نمونه C7(ضمیمه) تنظیم نماید یک نمونه تنها ممکن است برای چندین مرسوله‌مربوط به یک فرستنده و به یک مقصد و به آدرس گیرنده تنظیم گردد فرستنده بایستی ضمن اثبات هویت خود قبض رسید پستی خود را نیز ارائه نماید‌بعد از اثبات هویت او به وسیله اداره مبدأ که در این مورد مسئولیت دارد تشریفات زیر انجام می‌شود:
الف - اگر معلوم گردد که درخواست بایستی از طریق پست فرستاده شود نمونه همراه یک نسخه بدل از پاکت یا عنوان مرسوله مستقیماً به طور‌سفارشی برای مقصد فرستاده می‌شود.
ب - چنانچه درخواست تغییر آدرس باید تلگرافی انجام گیرد درخواست به سرویس تلگراف که بایستی آن را به دفتر پست مقصد مخابره نماید تسلیم‌می‌شود که این وظیفه را انجام دهد.
۲ - به محض دریافت فرمول C7 یا تلگراف درخواست دفتر گیرنده مرسوله را جستجو نموده و در مورد انجام درخواست اقدام می‌نماید.
۳ - نتیجه اقدام دفتر مقصد به هر درخواست برگشت با تغییر آدرس در قسمت جواب فرمول C7 نوشته شده و به دفتر مطالبه‌کننده فرستاده می‌شود در‌موارد زیر نیز به همین طریق عمل می‌شود:
- - تجسس بدون نتیجه
- - تسلیم مرسوله به گیرنده عدم وضوح درخواست تلگرافی برای پیدا کردن مرسوله ضبط
- - از بین رفتن یا توقیف مرسوله.
۴ - هر اداره می‌تواند توسط یادداشت از دفتر بین‌المللی درخواست نماید که مبادله تقاضاهای استرداد مربوط به او توسط اداره مرکزی یا یک دفتر‌مخصوص معینه انجام گیرد در این یادداشت باید نام دفتر انتخاب شده ذکر شود.
۵ - چنانچه مبادله تقاضای استرداد و تغییر آدرس بایستی به وسیله ادارات مرکزی صورت گیرد باید به تقاضاهایی که به طور مستقیم بین دفتر مبدأ و‌مقصد مبادله شده‌اند نیز توجه شود در این صورت تا وصول تقاضای استرداد یا تغییر آدرس از اداره مرکزی از توزیع مرسوله خودداری می‌شود.
۶ - اداراتی که از اختیار بند ۴ استفاده می‌کنند هزینه‌های ابلاغ درخواست استرداد یا تغییر آدرس را از طریق پست یا از طریق تلگراف و هزینه مکاتباتی‌که با دفتر مقصد انجام می‌شود به عهده می‌گیرند وقتی که فرستنده برای ابلاغ درخواستش از طریق تلگرافی استفاده نموده باشد و دفتر مقصد را نیز‌نتوان از طریق پست به موقع مطلع نمود استفاده از تلگراف برای این منظور اجباری است.
ماده صد و چهل و دو - استرداد - تغییر یا اصلاح آدرس مرسولات پست شده
در کشور دیگری غیر از کشوری که درخواست استرداد را دریافت نموده است.
۱ - هر دفتری که طبق بند ۳ ماده ۲۷ قرارداد یک درخواست برگشت یا تغییر آدرس را دریافت می‌کند ابتدا هویت فرستنده مرسوله را بررسی نموده و‌سپس فرمول C7 را در صورت لزوم همراه قبض پستی به دفتر مبدأ یا مقصد مرسوله (بر حسب این که مرسوله سفارشی یا معمولی است) ارسال‌می‌دارد و مخصوصاً آدرس فرستنده را در محل مربوطه که برای این منظور در روی فرم C7 تعیین شده دقیقاً ثبت می‌نماید تا در صورتی که مکاتبه‌ای در‌تعقیب درخواست او رسید و یا مرسوله برای او برگشت شد به آسانی بتوان با او مکاتبه کرد.
۳ - هر درخواست تلگرافی که طبق بند ۱ انجام شده باشد مستقیماً به دفتر مقصد مرسوله فرستاده می‌شود و در صورتی که تقاضا مربوط به یک مرسوله‌سفارشی باشد دفتر مبدأ مرسوله بایستی روی فرمول C7 زیر جمله (تأیید به تقاضای تلگرافی از Comfirmation de la demandete'le'graphique de را با مداد رنگی خط کشیده و به این وسیله آن را تأیید می‌نماید دفتر مقصد مرسوله سفارشی را تا وصول این تاییدیه نزد خود‌نگهداری می‌کند.
۴ - برای اطلاع دادن به فرستنده، دفتر مقصد مرسوله دفتری را که درخواست تغییر یا استرداد را دریافت کرده مطلع می‌نماید معهذا چنانچه موضوع‌مربوط به یک مرسوله سفارشی باشد این موضوع بایستی وسیله دفتر مبدأ فرستاده شود در صورت استرداد عین مرسوله ضمیمه این اطلاع می‌گردد.
۵ - ماده ۱۴۱ عیناً برای دفتری که درخواست را دریافت می‌نماید و نیز برای اداره مربوطه او قابل اجراء است.
ماده صد و چهل و سه - مطالبه نامه‌ها - مرسولات عادی
۱ - برای هر مطالبه‌نامه مربوط به یک مرسوله عادی بایستی یک نمونه C8(ضمیمه) تنظیم و در صورت امکان همراه یک نسخه رونوشت از عنوان‌مرسوله که روی یک برگ کاغذ نازک انشاء شده باشد فرستاده شود.
۲ - دفتری که مطالبه‌نامه را دریافت می‌کند مستقیماً آن را در پاکت سربسته و با سریعترین وسیله اعم از هوایی یا زمینی به دفتر طرف مکاتبه می‌فرستد‌و این دفتر پس از کسب اطلاعات لازم از فرستنده یا گیرنده (بر حسب مورد) نمونه مذکور را در پاکت سربسته و یا وسیله سریع هوایی یا زمینی به‌دفتری که آن را تنظیم نموده برگشت می‌دهند.
۳ - اگر تشخیص داد که ادعای مطالبه‌کننده واقعیت دارد دفتر اخیرالذکر مطالبه‌نامه را به اداره مرکزی خودش از نظر بازجویی‌های بعدی ارسال می‌دارد.
۴ - برای چندین مرسوله که با هم توسط یک فرستنده و به یک مقصد و عنوان یک گیرنده و به یک دفتر تسلیم شده باشد تنها یک مطالبه‌نامه کافی‌است.
۵ - هر اداره می‌تواند ضمن یادداشتی از دفتر بین‌المللی درخواست نماید که مطالبه نامه‌های مربوط به او به اداره مرکزی و یا به یک دفتر مخصوص‌تعیین شده ارسال گردد.
۶ - نمونه C8 بایستی به دفتر مبدأ مرسوله طبق شرایط پیش‌بینی شده در بند ۱۲ ماده ۱۴۴ برگشت شود.
ماده صد و چهل و چهار - مطالبه‌نامه‌ها - مرسولات سفارشی
1 - هر مطالبه‌نامه مربوط به مرسولات سفارشی بایستی روی یک نمونه C9(ضمیمه) تنظیم شده و در صورت امکان یک رونوشت از عنوان مرسوله‌که روی یک برگ کاغذ نازک نگاشته شده باشد به آن ضمیمه شود فرمول مطالبه‌نامه بایستی با توجه به جزئیات و به طور خوانا تکمیل شده باشد و‌ارجح آن است که به حرف بزرگ لاتین نوشته شود و به ارقام عددی ذکر گردد و حتی‌المقدور ماشین شود.
۲ - اگر مطالبه‌نامه مربوط به مرسولاتی باشد که در مقابل استرداد بدهی تسلیم می‌شود بایستی اضافه بر آن یک المثنی از برات R3مقاوله‌نامه مربوط‌به مرسولات در مقابل پرداخت بدهی یا یک بولتن پرداخت نیز به آن اضافه شود.
۳ - برای چندین مرسوله سفارشی که در یک دفتر و توسط یک فرستنده و به آدرس یک گیرنده در یک مقصد به پست تحویل شده یک مطالبه‌نامه کافی‌است.
۴ - مطالبه‌نامه‌ای که در آن مدرک ارسال به طور صریح و صحیح قید شده در جهت همان راهی که مرسوله طی نموده از دفتری به دفتر دیگر تسلیم‌می‌شود این ارسال رسماً بدون نامه و در پاکت سربسته یا سریعترین وسیله هوایی یا زمینی انجام می‌گیرد.
۵ - هر اداره می‌تواند ضمن یادداشتی از دفتر بین‌المللی درخواست نماید که مطالبه‌نامه‌های مربوط به سرویس او ضمن تعیین مدرک ارسال صحیح به‌اداره مرکزی کشور او یا به یک دفتر مخصوص تعیین شده ارسال شود.
۶ - اگر اداره مبدأ یا اداره مقصد درخواست نماید مطالبه‌نامه مستقیماً از دفتر مبدأ به دفتر مقصد فرستاده می‌شود.
۷ - هرگاه هنگام دریافت مطالبه‌نامه اداره مقصد یا عنداللزوم اداره مرکزی کشور مقصد یا دفتر تعیین شده لازم بداند که اطلاعاتی در مورد سرنوشت‌مرسوله روی مطالبه‌نامه ذکر نماید بایستی بخش سوم فرمول مورد بحث را تکمیل کند و در حالت تأخیر در تسلیم علت تأخیر نیز بایستی روی فرم ذکر‌شود.
۸ - هر اداره که بتواند تسلیم مرسوله به گیرنده را صریحاً اعلام کند و نیز بتواند ارسال منظم مرسوله را به اداره دیگری تعیین کند بایستی بلافاصله اقدام‌لازم معمول داشته و اجباراً تصمیم خود را در خصوص مسئولیت موضوع در بخش ۴ فرمول مزبور ذکر کند.
۹ - فرمول مورد بحث که طبق شرایط پیش‌بینی شده در بندهای ۷ و ۸ کامل میشوند در اسرع وقت از طریق هوایی یا زمینی به آدرس معین شده که در‌قسمت آخر فرمول ذکر شده پس فرستاده می‌شود و هرگاه مطلبی اشتباهاً از طرف دفتری ذکر شده باشد به آن دفتر ارجاع می‌گردد.
۱۰ - هر اداره واسطه که فرم C9 را به اداره بعدی می‌فرستند متعهد است که در آن اداره مبدأ را وسیله تکمیل فرمول C9 مکرر مطلع نماید.
۱۱ - هرگاه مطالبه‌نامه در مدت معینه برگشت نشود یک المثنی از فرم C9 که در آن شرایط ارسال ذکر شده باشد به اداره مرکزی کشور مقصد فرستاده‌خواهد شد و این کار یک ماه بعد از تاریخ تکمیل فرم اولیه خواهد بود المثنی بایستی به طور خوانا حاوی جمله المثنی باشد و تاریخ ارسال مطالبه‌نامه‌اولیه روی آن ذکر شود.
۱۲ - فرم C9 و سایر اسناد منظم آن بایستی در هر حال به اداره مطالبه‌کننده برگشت شوند و حداکثر ارجاع آن از نظر مدت بایستی ۵ ماه بعد از تاریخ‌تنظیم باشد.
۱۳ - مقررات ذکر شده در مورد فرم C9 در صورتی که دپش مفقود شده باشد جاری نبوده و فقدان دپش شامل مقررات مبادله دپشها بین ادارات است.
ماده صد و چهل و پنج - درخواست اطلاعات
در مورد درخواست اطلاعات مربوط به مرسولات معمولی و سفارشی طبق مقررات مذکوره در مواد ۱۴۳ و ۱۴۴ رفتار می‌شود.
ماده صد و چهل و شش - مطالبه‌نامه‌ها و درخواستهای اطلاعات مربوط به مرسولاتی که در کشور دیگری به پست تسلیم شده‌اند
۱ - در موارد پیش‌بینی شده در بند ۳ ماده ۳۶ قرارداد پستی فرمهای C8 و C9که مربوط به مطالبه‌نامه‌ها می‌باشند و یا درخواست اطلاعات توسط‌دفتر مبدأ مرسوله فرستاده میشوند و حداقل اداره ذینفع این فرمها یا اطلاعات را فقط از اداره مرکزی یا دفتر معین شده مطالبه خواهد نمود فرمهای C9بایستی همراه قبض انبار باشند و هرگاه به علل خاصی این قبض نتواند همراه فرم فرستاده شود بایستی روی فرم مربوطه عبارت (به موجب قبض انبار‌شماره... تسلیم شده در تاریخ... توسط دفتر...) ذکر شود.
۲ - اداره مبدأ بایستی درخواست اطلاعات یا مطالبه‌نامه را در مدت پیش‌بینی شده در ماده ۳۶ قرارداد دریافت کند.
باب چهارم - مبادله مرسولات - دپشها
ماده صد و چهل و هفت
برگ اعلام (فویداوی) در اصطلاح پستی بارنامه هم ترجمه می‌شود.
۱ - یک برگ اعلام فویداوی طبق نمونه C12 (ضمیمه) یا هر دپش همراه می‌باشد این برگ در پاکتی به رنگ آبی که روی آن کلمه (فویداوی) ذکر شده‌قرار می‌گیرد ادارات می‌توانند طبق مقاوله‌نامه‌های اختصاصی بین خود توافق کنند که دپشهای حاوی مرسولات عادی همراه فویداوی نباشند.
۲ - دفتر فرستنده ورقه اعلام (فویداوی) را به طور کامل و مشروح و ضمن رعایت مقررات زیر پر می‌کنند.
الف - در درجه اول غیر از موارد توافق مخصوص دفاتر فرستنده برگهای اعلام (فویداوی) را در صورتی که هر روز فقط یک دپش تنظیم شود‌شماره‌گذاری نمی‌کنند در سایر حالات برگهای اعلام (فویداوی) بر طبق یک سری شماره سالیانه برای هر دفتر مقصد شماره‌گذاری میشوند.
هر دپش نیز بایستی دارای شماره مشخص باشد (حتی اگر یک دپش اضافی باشد که از همان طریق و وسیله همان کشتی که دپشهای معمولی فرستاده‌می‌شود فرستاده شود در هر حال در اولین ارسال علاوه بر شماره ردیف دپش بایستی شماره آخرین دپش پستی سال گذشته نیز ذکر شود در صورتی که‌یک دپش حذف شده باشد دفتر فرستنده روی تابلوی دوم برگ اعلام (فویداوی) پهلوی شماره دپش جمله آخرین دپش bepeche Dernie're را‌می‌نویسد نام کشتی حامل دپش و با حروف اختصاری رسمی مربوط به خطوط هوایی که برای حمل دپش مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز ذکر میشوند.
ب - تابلوی ۱ مرسولات عادی که به طور اکسپرس فرستاده شده و یا نامه‌های هوایی در صورتی که وجود داشته باشند در برگ فویداوی با علامت X-(صلیب) در خانه مخصوص خود نشانه گذاری خواهد شد.
ج - تابلوی دوم - ادارات می‌توانند توافق نمایند که فقط کیسه‌های مجهز به اتیکت قرمز که از طریق زمینی فرستاده می‌شود حاوی برگ فوی باشند.
د - تابلوی سوم - ممکن است از یک یا چند لیست مخصوص مطابق نمونه C13 (ضمیمه) به جای تابلوی پنجم و یا برگ اعلام (فویداوی) اضافی‌استفاده شود در صورت درخواست اداره مقصد استفاده از لیست مخصوص اجباری است این لیستها بایستی دارای همان شماره ردیف ذکر شده روی‌برگ اعلام (فویداوی) دپش مربوطه باشد وقتی که چند لیست مخصوص مورد استفاده قرار گرفت بایستی آنها را طی یک سری خاص برای هر دپش‌شماره‌گذاری نمود.
تعداد مرسولات سفارشی که می‌توان آنها را روی یک لیست مخصوص ثبت کرد به همان شماره ردیف ذکر شده روی لیست محدود می‌شود (لیست‌مخصوص در اصطلاح پستی به فهرست ثبت سفارشی تغییر می‌گردد) مترجم.
ه - تابلوی چهارم - این تابلو مخصوص ثبت دپشهای ترانزیتی است که اهمیت زیادی ندارند و کیسه‌هایی است که دفتر مبادله اقدام به ارسال مجدد آنها‌کرده است (دپش در اصطلاح پستی به کیسه کاغذ اطلاق می‌شود).
و - تابلوی پنجم - در صورت لزوم تعداد کیسه‌های خالی متعلق به اداره دیگری غیر از اداره‌ای که دپش برای او فرستاده می‌شود بایستی به طور‌جداگانه ضمن اشاره به نام آن اداره ذکر شود.
به علاوه در تابلوی پنجم نامه‌های اداری به طور مکشوفه و مکاتبات یا توصیه‌های مختلف دفتر فرستنده که مربوط به مبادله باشد نیز ذکر می‌شود.وقتی که بین دو اداره مقررات بند ۲ حرف د را اجراء می‌کنند تعداد کیسه‌های مورد استفاده برای تشکیل دپش و تعداد کیسه‌های خالی متعلق به اداره‌مقصد نباید در تابلوی پنجم نوشته شود.
ز - تابلوی ششم - این تابلو برای ثبت مرسولات سفارشی تعیین شده است (وقتی که از لیست مخصوص استفاده نشده باشد) اگر ادارات متقابلاً موافق‌باشند که مرسولات سفارشی به طور یک جا روی برگ اعلام ( فویداوی) ثبت شود جمع این مرسولات بایستی به رقم و به تمام حروف نوشته شود‌وقتی که دپشی محتوی مرسولات سفارشی نباشد کلمه Neant در تابلوی ششم نوشته می‌شود که معنای آن به فارسی پوچ یا هیچ می‌باشد.
۳ - ادارات می‌توانند موافقت کنند که روی برگ اعلام فویداوی) در صورت لزوم تابلوی دیگری با ستونهای دیگری نیز ایجاد کنند و می‌توانند‌مخصوصاً تابلوهای چهارم و ششم را بنا بر احتیاجاتشان تهیه نمایند.
۴ - وقتی که یک دفتر مبادله هیچ مرسوله‌ای جهت مبادله با دفتر مقابل ندارد و ضمناً در روابط بین ادارات ذینفع برگهای اعلام (فویداویها) طبق‌مقررات حرف بند ۲ شماره‌گذاری نمی‌شوند این دفتر یک برگ اعلام (فویداوی) منفی در دپش بعدی می‌فرستند.
۵ - وقتی که دپش سر به مهر بایستی وسیله کشتیهای متعلق به اداره واسطه فرستاده شود ولی این اداره به طور منظم برای حمل و نقل خودش از کشتی‌استفاده نمی‌کند در صورت درخواست اداره‌ای که تأمین بارگیری را عهده‌دار است و زن مراسلات و سایر مرسولات بایستی روی اتیکت این دپشها‌نوشته شود.
ماده صد و چهل و هشت - انتقال مرسولات سفارشی
۱ - مرسولات سفارشی و در صورت لزوم لیستهای مخصوص پیش‌بینی شده در بند ۲ ماده ۱۴۷ را با هم در یک یا چند بسته یا کیسه مجزا که بایستی‌خوب بسته و لاک و مهر یا پلمپ شده باشد قرار می‌دهند به طوری که محتوی آن به خوبی حفظ شود - مهر و موم ممکن است از فلز سبک و یا جنس‌پلاستیک تهیه شود. علامت مهر و پلمپ و لاک و مهر بایستی دارای نام دفتر مبدأ به حروف لاتین یا علامت کاملی که بتواند نام این دفتر را مشخص‌نماید باشد مرسولات سفارشی در هر بسته طبق ردیف ثبت گذارده می‌شود وقتی که یک یا چند لیست مخصوص مورد استفاده قرار می‌گیرد هر کدام از‌آنها با سفارشی‌های مربوطه بسته‌بندی شده و این لیست را بعداً از اولین مرسوله سفارشی می‌گذارند در صورت استفاده از چند کیسه هرکدام از آنهابایستی حاوی یک لیست مخصوص باشد که روی آن مرسولات بسته شده در کیسه ذکر شده باشد.
۲ - ادارات می‌توانند بین یکدیگر توافق کنند که مرسولات سفارشی یک جا ثبت شوند به طوری که در بند ۲ حرف د ماده ۱۴۷ پیش‌بینی شده جمع‌تعداد سفارشی روی فویداوی ثبت می‌شود و هرگاه دپش حاوی تعداد زیادی کیسه سفارشی باشد هر یک از آن کیسه‌ها بایستی واجد یک ثبت‌سفارشی باشد و هم به عدد و هم به حروف تعداد سفارشیها ذکر گردد.
۳ - به شرط توافق بین ادارات ذینفع و موقعی که حجم سفارشی اجازه بدهد این مرسولات ممکن است در پاکت مخصوص برگ اعلام (فویداوی) قرارداده شود این پاکت بایستی لاک و مهر باشد.
۴ - در هیچ حالتی مرسولات سفارشی را نباید در بسته‌های معمولی گذارد.
۵ - به شرط توافق بین ادارات مرسولات سفارشی که در بسته‌های شخصی و جداگانه فرستاده شده‌اند می‌توانند همراه یک لیست مخصوص که‌سفارشی‌ها به طور یک جا روی آن ثبت شده باشد فرستاده شود.
۶ - تا آنجا که ممکن است در یک کیسه نباید بیش از ۶۰۰ مرسوله سفارشی قرار داد.
۷ - پاکت مخصوص حاوی برگ اعلام (فویداوی) از داخل به بسته مرسولات سفارشی یا کیسه سفارشی بسته می‌شود.
۸ - اگر بیش از یک بسته یا کیسه برای مرسولات سفارشی باشد به هر کدام از بسته‌ها یا کیسه‌های اضافی یک اتیکت که روی آن نوع محتوی نوشته‌شده باشد نصب می‌گردد.
ماده صد و چهل و نه - انتقال مرسولات توسط موزع مخصوص (اکسپرس)
۱ - مرسولات معمولی با موزع مخصوص در یک بسته‌بندی مخصوص دارای اتیکت موزع مخصوص بسته شده و توسط دفتر مبادله در پاکت محتوی‌برگ اعلام (فویداوی) همراه دپش گذارده می‌شود.
۲ - در صورتی که این پاکت به گلوی کیسه بسته شده باشد (ماده ۱۴۸ بند ۷) بسته مرسولات با موزع مخصوص در داخل کیسه قرار داده می‌شود وجود‌مرسولات با موزع مخصوص در مرسولات گوناگون با یک فیش که در داخل پاکت محتوی برگ اعلام (فویداوی) گذارده می‌شود اعلام می‌گردد‌همچنین اگر شکل و تعداد و یا ابعاد مرسولات طوری باشند که نتوان آن را در داخل پاکت محتوی (فویداوی) قرار داد وجود آن را در کیسه وسیله فیش‌مذکوره معین می‌کنند.
۳ - مرسولات با موزع مخصوص سفارشی را به ترتیب شماره در میان سایر سفارشیها قرار داده و جمله یا موزع مخصوص را در ستون ملاحظات‌تابلوی پنجم برگ اعلام (فویداوی) با لیستهای مخصوص و در جلوی شماره سفارشی مربوطه می‌نویسند در صورتی که سفارشیها به طور یک جا‌ثبت شوند وجود مرسوله سفارشی با موزع مخصوص را در تابلوی ششم برگ اعلام فویداوی ذکر می‌نمایند.
ماده صد و پنجاه - ترتیب بستن دپشها (تشکیل کیسه کاغذها):
(تعداد چندین کیسه کاغذ پستی را یک دپش می‌نامند مترجم)
۱ - به طور کلی مرسولات بر حسب نوع بسته‌بندی میشوند نامه‌ها و کارتهای پستی در یک بسته و مطبوعات و نشریات متناوب در بسته‌بندی مجزا و‌مربوط به مطبوعات معمولی قرار می‌گیرند بسته‌بندی‌ها اتیکت مخصوصی طبق نمونه C30 (ضمیمه) که روی آن نام دفتر مقصد یا دفتر ارسال‌کننده‌مجدد ذکر شده الصاق می‌گردد. مرسولات قابل نخ‌بندی باید در جهت آدرس قرار گیرد مرسولاتی که تمبر آن کامل است از آن دسته که دارای کسر تمبر و‌یا بدون تمبر می‌باشند مجزا بسته‌بندی شده و روی اتیکت دسته دوم مهر T زده می‌شود.
۲ - نامه‌هایی که دارای آثار دستخوردگی بوده و یا آثار بازشدن و یا معیوب شدن آن به نظر برسد بایستی با ذکر موارد مذکور یا مهر دفتری که بی ترتیبی‌را مشاهده کرده ممهور گردد.
۳ - براتهای پستی ارسالی به طور مکشوفه در یک بسته‌بندی مجزا جمع و بایستی در پاکت یا کیسه محتوی مرسولات سفارشی و یا احتمالاً داخل‌پاکت یا کیسه مرسولات با قیمت اظهار شده گذارده شود در صورتی که یک دپش محتوی مرسولات سفارشی و مرسولات با قیمت اظهار شده نباشد‌براتهای پستی در داخل پاکت محتوی برگ اعلام (فویداوی) قرار گرفته و یا با آنها بسته میشوند معهذا در روابط بین اداراتی که در این مورد توافق‌کرده‌اند کیسه‌های محتوی سایر اشیاء AO غیر سفارشی و کیسه خالی ممکن است بدون لاک و مهر و پلمپ باشند وقتی که از نخ برای بستن کیسه‌استفاده می‌شود این نخ قبل از گره خوردن بایستی دو مرتبه دور گردن کیسه پیچیده شود به طوری که یک اودونوک آن در زیر پیچیدگی کشیده شود (به‌شکل آخر نمونه‌های آیین‌نامه مراجعه شود) علامت مهر و موم یا پلمپ بایستی به حروف لاتین و به طور واضح دارای نام دفتر مبدأ یا دارای علامتی‌باشد که بتوان دفتر مبدأ را شناخت.
۴ - دپشهای شامل کیسه‌های خالی بایستی به حداقل تعداد کیسه‌ها بسته شود اینگونه کیسه‌ها باید دارای وضع ظاهری خوبی بوده و بتواند محتویات‌خود را محفوظ نگاه دارد و نیز بایستی به نحو شایسته‌ای سر آنها بسته شود و مهر و سرب گردد و به آنها سر کیسه (اتیکت) هم الصاق شود. پلمپ و مهر‌سر کیسه بایستی از فلز سبک یا از نوع پلاستیک باشد.
۵ - اتیکتهای دپشها بایستی از پارچه یا مقوای محکم دارای سوراخ یا تیماج و یا از کاغذ چسبیده روی یک تخته باشد شرایط متن آنها باید طبق نمونه C28(ضمیمه) تهیه شود در روابط بین دفاتر هم مرز ممکن است از اتیکتهای کاغذی محکم استفاده نمود معهذا این نوع اتیکتها باید دارای استقامت‌کافی برای مقاومت در مقابل دست به دست شدن‌های دپش در جریان ارسال باشند اتیکتها بایستی به رنگهای زیر ساخته شوند:
الف - قرمز شنجرفی - برای کیسه‌های محتوی مرسولات سفارشی و برگ اعلام (فویداوی) و حتی برگ اعلام‌های منفی.
ب - سفید برای کیسه‌های محتوی مرسولات عادی از انواع زیر:
نامه‌ها و کارت‌پستالهای ارسالی از طریق زمینی و هوایی و مرسولات مختلط (نامه‌ها و کارتهای پستی، روزنامه‌ها و نوشته‌هایی که متناوب چاپ شوند‌و سایر اشیاء).
روزنامه‌ها و انتشارات متناوب ارسالی از طریق زمینی (به استثنای آنها که برای فرستنده برگشت میشوند) کلمه روزنامه یا انتشارات‌متناوب با علامت X بایستی روی سر کیسه سفید کیسه حاوی اینگونه مرسولات نقش شود.
ج - آبی روشن - برای کیسه‌های حاوی مطبوعات و مراسلات مخصوص نابینایان و بسته‌های کوچک پستی معمولی که در کیسه‌های اداری اتیکت‌سفید جا نمی‌گیرند.
د - سبز برای کیسه‌های محتوی کیسه خالی برگشتی به مبدأ.
۶ - ممکن است از یک اتیکت سفید و یک فیش 3 x 5 سانتیمتر از رنگهای مذکوره در بند 5 با هم نیز استفاده نمود.
۷ - اتیکتهای شامل کلمه مطبوع که به حروف لاتین کوچک نام دفتر مبدأ و یا به حروف لاتین بزرگ نام دفتر مقصد روی آن ذکر شده باشد و به ترتیب‌کلمه از De... و برای Pour... جلوی هر یک از آنها ذکر شده باشد و همچنین طریق ارسال دپش نیز در روی آن ذکر می‌شود و اگر دپشی از طریق دریا‌فرستاده می‌شود نام کشتی باید روی اتیکت قید گردد نام دفتر گیرنده با حروف کوچک چاپی نیز در دو طرف سوراخ اتیکت به طریق عمودی ذکر‌می‌گردد در مبادله بین کشورهای دور که از یک سرویس مستقیم دریایی استفاده نمی‌شود و در روابط با سایر کشورهایی که صریحاً درخواست کرده‌باشند این تذکرات با تاریخ ارسال و شماره مرسوله و بندر تخلیه دپش تکمیل میشوند.
۸ - به هر دپشی که در آن یک یا چندین مراسله محتوی مواد بیولوژی نابود شدنی خطرناک طبق تعریف در ماده ۱۹ حرف الف وجود داشته باشد‌بایستی یک فیش که مانند اتیکت پیش‌بینی شده در ماده ۱۱۹ و به قطع بزرگتر به طوری که جای کافی برای سوراخ داشته باشد و همان علائم و‌مشخصات را نیز دارا باشد نیز اضافه شود. علاوه بر علامت اختصاصی مواد بیولوژی نابود شدنی در روی این فیش جمله (مواد بیولوژی نابود شدنی (Matiers Biologques perissables) و یا جمله در صورت آسیب دیدن مرسوله خطرناک است (Dangereux encarD'Endommagezmemt) ذکر می‌گردد.
۹ - کیسه‌ها بایستی با حروف لاتین و کاملاً واضح نام دفتر یا کشور مبدأ را نشان بدهد و ضمناً دارای کلمه Postes و یا هر علامت دیگری که نشان‌دهنده دپشهای پستی است باشد.
۱۰ - دفاتر واسطه حق ندارند هیچگونه شماره‌ای روی اتیکت کیسه‌ها و یا دپشهای سر به مهر عبوری بزنند.
۱۱ - غیر از موارد توافق مخصوص دپشهای کم حجم و یا منفی به طور ساده در کاغذ محکم بسته‌بندی شده و نخ‌بندی و سپس لاک و مهر یا پلمپ‌شوند و به جای پلمپ سربی ممکن است از پلمپهای ساخته شده از فلز سبک و یا از جنس پلاستیک استفاده شود در صورتی که دپشها یا پلمپ بسته‌شده یا با فلز سبک یا پلاستیک پلمپ شده باشد بسته‌بندی آن بایستی طوری باشد که نخ آن جدا نشود وقتی که دپشها فقط دارای مرسولات عادی است‌می‌توان آنها را با لاک و مهری که دارای نام دفتر یا اداره فرستنده است ممهور نمود. ادارات می‌توانند به منظور استفاده از همین نوع بسته‌بندی برای‌دپشهای محتوی مرسولات سفارشی که به علت تعداد کم به طور بسته و یا در پاکت حمل میشوند بین خود توافق نمایند علائم چاپی و رنگهای‌عناوین بسته‌ها و پاکات بایستی با مقررات پیش‌بینی شده در بندهای ۴ تا ۱۰ مربوط به اتیکتهای کیسه‌های دپش مطابقت داشته باشد.
۱۲ - وقتی که تعداد با حجم کیسه‌ها ایجاب می‌نماید که بیش از یک کیسه مورد استفاده قرار گیرد از کیسه‌های متفاوت بایستی تا آنجا که ممکن است به‌شرح زیر استفاده نمود:
الف - برای نامه‌ها و کارتهای پستی و همچنین در موقع مناسب برای روزنامه‌ها و انتشارات متناوب که در حرف ب بند ۵ ذکر شده است.
ب - برای سایر مرسولات - در صورت لزوم برای بسته‌های کوچک از کیسه‌های مجزا استفاده می‌شود. اتیکت این کیسه‌ها بایستی دارای جمله‌بسته‌های کوچک (Petits paquets) باشد.
۱۳ - بسته یا کیسه حاوی مرسولات سفارشی همراه با برگ اعلام (فویداوی) به همان طریق پیش‌بینی شده در بند ۷ ماده ۱۴۸ در کیسه مراسلات یا در‌کیسه مخصوص قرار داده می‌شود در هر حال کیسه رویی بایستی دارای اتیکت قرمز باشد وقتی که مرسولات سفارشی بیش از یک کیسه باشد‌کیسه‌های اضافی را ممکن است بدون گذاردن در کیسه‌های دیگر و با اتیکت قرمز ارسال نمود.
۱۴ - روی اتیکت کیسه یا بسته محتوی برگ اعلام (فویداوی) حتی اگر منفی باشد همیشه بایستی حرف F به طور واضح ذکر شده باشد و همچنین‌می‌توان روی آن تعداد کیسه‌های مربوط به دپش را ذکر کرد.
۱۵ - وزن هیچ کیسه‌ای نباید از ۳۰ کیلوگرم تجاوز نماید.
۱۶ - از نظر حمل و نقل دپشها ادارات ذیمدخل می‌توانند با موافقت یکدیگر آنها را در محفظه‌ای قرار دهند و طرز و طریقه استفاده از این محفظه نیز با‌موافقت آنها خواهد بود.
۱۷ - دفاتر مبادله تا آنجا که ممکن است می‌توانند دپشهای با ابعاد کوچک (بسته یا کیسه) به مقصد یک دفتر معین را که برای آنها می‌رسد در دپشهای‌خودشان بگنجانند.
۱۸ - تمام مطبوعاتی که به آدرس گیرنده واحدی فرستاده شود و مقصد آنها یکی باشد می‌توان در یک یا چند کیسه مخصوص قرار داد و علاوه بر سر‌کیسه (اتیکت) قانونی که در مورد اخیر با کلمه M روی آن نقش زده می‌شود اینگونه کیسه‌ها بایستی همراه سر کیسه مخصوص باشند که از طرف‌فرستنده تعبیه شده و کلیه اطلاعات مربوط به گیرنده روی آن ذکر شده باشد این سر کیسه‌های مخصوص مستطیلی شکل که توسط فرستنده تکمیل‌می‌شود بایستی پارچه‌ای بوده یا از مقوای محکم ساخته شده باشد و دارای سوراخ باشد و یا آن که از جنس پلاستیکی مقاوم ضخیم و یا از کاغذ‌چسبیده روی یک لوحه باشد و ابعاد آن نبایستی حداقل از 60 x 125 میلیمتر کمتر باشد و در صورتی که نظر مخالف داده نشده باشد اینگونه کیسه‌های‌مخصوص می‌توانند به طور سفارشی فرستاده شوند و در این حالت اخیر بایستی در تابلوی ششم فویداوی نمونه ۲۱۲ مانند یک مرسوله سفارشی ثبت‌شود و حروف M در جلوی ستون ۴ (ستون ملاحظات) ذکر شود اتیکت کیسه‌های مخصوص حاوی مرسولات تابع حقوق گمرکی گذارده شود و اجباراً‌همراه اتیکت سبز رنگ پیش‌بینی شده در بند ۱ ماده ۱۱۶ باشد.
ماده صد و پنجاه و یک - تحویل دپشها
۱ - غیر از موارد توافق مخصوص بین ادارات ذینفع تحویل دپشها بین دو دفتر متقابل وسیله برگ تحویل Boardereau de livraison طبق نمونه C18(ضمیمه) انجام می‌گیرد.
این برگ در دو نسخه تدوین می‌گردد نسخه اول به دفتر دریافت‌کننده و نسخه دوم به دفتر تسلیم‌کننده اختصاص دارد دفتر دریافت‌کننده روی نسخه دوم‌برگ تحویل رسید می‌دهد.
۲ - برگ تحویل دپش ممکن است در موارد زیر در سه نسخه تنظیم شود:
الف - وقتی که تحویل دپش بین دو اداره توسط یک سرویس حمل و نقل انجام شده باشد و در این حالت نسخه اول مخصوص دفتر دریافت‌کننده بوده‌و همراه دپش فرستاده خواهد شد و نسخه دوم به مأمور سرویس حمل و نقل تحویل می‌گردد و به دفتر واگذارکننده تحویل می‌شود و نسخه سوم پس‌از آن که توسط دفتر دریافت‌کننده امضاء گردید نزد سرویس مسئول حمل و نقل دپش ضبط می‌گردد.
ب - وقتی که ارسال دپش توسط وسیله حمل و نقل انجام شود بدون آن که کارمندی همراه آن وسیله اعزام شود و در نسخه اول در این حالت با دپش‌فرستاده خواهد شد و سومین نسخه توسط دفتر واگذارکننده دپش ضبط خواهد شد و نسخه اولی مخصوص دفتر دریافت‌کننده خواهد بود و نسخه دوم‌پس از امضاء مسئول دفتر دریافت‌کننده برای دفتر فرستنده مرجوع خواهد شد.
۳ - بعضی از ادارات به علت تشکیلات داخلی خود می‌توانند درخواست کنند که برگهای C18 برای مراسلات و امانات پستی به طور مجزا تدوین‌شوند.
۴ - وقتی که تحویل دپشها بین دو دفتر متقابل به توسط یک سرویس دریایی انجام گیرد دفتر مبادله مبدأ می‌تواند نسخه چهارمی هم از برگ مذکور‌تنظیم نماید تا دفتر مقصد پس از تصویب برای او برگشت دهد در این حالت نسخه سوم و چهارم همراه دپش فرستاده میشوند. در روابط بین کشورها‌اداراتی که با هم موافقت کرده‌اند به این نحو عمل شود یک رونوشت از برگ C18 وسیله هواپیما به دفتر دریافت‌کننده و یا به اداره مرکزی آن فرستاده‌خواهد شد.
۵ - فقط کیسه‌ها و بسته‌های دارای اتیکت قرمز که بایستی در موقع تحویل تحت بررسی کامل از لحاظ بسته‌بندی و دیگر شرایط قرار گیرند به طور‌صریح و واضح روی برگ تسلیم C18 ثبت میشوند در مورد سایر کیسه‌ها و بسته‌هایی که بررسی آنها اختیاری است نوع آن به طور یک جا روی برگ‌نامبرده ثبت و یک جا نیز تحویل می‌گردد معهذا ادارات ذینفع می‌توانند توافق نمایند که فقط کیسه‌ها و بسته‌های دارای اتیکت قرمز در روی برگ تسلیم‌ثبت شوند.
۶ - دپشها بایستی با وضع کاملاً سالم تحویل شوند معهذا نمی‌توان به عذر دستخوردگی و دستبرد از قبول یک دپش خودداری کرد در صورتی که یک‌دپش با وضع بدی به یک دفتر واسطه تحویل گردد این دفتر بایستی به همان وضع بسته‌بندی مجددی از دپش بنماید بی‌ترتیبیهای دپش بایستی ضمن‌برگ رسیدگی به دفاتر مبدأ و مقصد دپش و در صورت لزوم به آخرین دفتر واسطه‌ای که دپش را به طور نامنظم ارسال نموده اعلام گردد دفتری که دپش‌را مجدداً بسته‌بندی می‌کند باید کلیه علائم و نشانه‌های اتیکت مبدأ را روی اتیکت جدید ثبت و روی آن مهر تاریخدار خود را زده و جمله (مجدداً‌لفاف‌بندی شده در...) Remballe a'.... را نیز روی آن ذکر نماید.
ماده صد و پنجاه و دو - بازرسی دپشها
۱ - وقتی که یک دفتر واسطه مبادلات به تجدید بسته‌بندی یک دپش (لفاف‌بندی مجدد) می‌نماید در صورتی که حدس بزند که محتویاتش سالم نیست‌آن را مورد بازرسی قرار می‌دهد و در این حالت دفتر مذکور یک برگ رسیدگی طبق نمونه C14 (ضمیمه) طبق نمونه مذکوره در بندهای ۴ الی ۶ تنظیم‌نموده و این برگ را به دفتر مبادله‌ای که دپش را از او دریافت نموده ارسال می‌دارد.
یک نسخه از این برگ به دفتر مبدأ ارسال و برگ دیگر در داخل دپش مجدداً لفاف شده قرار داده می‌شود.
۲ - دفتر مقصد رسیدگی می‌نماید که دپش و نوشته‌های برگ اعلام (فویداوی) و لیست مخصوص ثبت مرسولات سفارشی کامل باشد در صورت کسر‌یک دپش یا یک و یا چندین کیسه که مرسولات سفارشی جزو آن است از یک برگ اعلام (فویداوی) و یک لیست مخصوص ثبت سفارشی یا در مورد‌هر بی ترتیبی دیگر بلافاصله موضوع توسط دو نفر کارمند تحقیق می‌شود این دو نفر اصلاح لازم را روی برگها یا لیستها به عمل آورده و با دقت روی‌نوشته اشتباه را خط می‌کشند ولی به طوری که نوشته‌های اولی خوانا باقی بماند و حداقل یک اشتباه بارز در اظهارنامه اولی ذکر خواهد شد.
۳ - اگر دفتری برگ اعلام (فویداوی) یا لیستهای ثبت سفارشی را که مربوط به او نیست دریافت نماید این مدارک را دفتر مقصد ارسال می‌دارد و یا در‌صورتی که مقررات داخلی او اجازه داده باشد نسخه‌های تصدیق شده‌ای از آنها تهیه می‌کند.
۴ - عملیات مذکوره توسط یک برگ رسیدگی که در دو نسخه تدوین می‌گردد به دفتر مبدأ دپش و در صورت فقدان واقعی آن بعد از بررسی کامل با‌اولین پست مورد استفاده به آخرین دفتر مبادله دپش اطلاع داده می‌شود نوشته‌های این برگ بایستی تا آنجا که ممکن است جز به جز مشخص و معین‌گردد که به کدام کیسه یا بسته یا مرسوله مربوط است.
۵ - وقتی که بی ترتیبی قابل توجه بوده و حدس فقدان یا دستخوردگی و سرقت محتوی بر دو پاکت یا کیسه و همچنین نخ و لاک و مهر یا پلمپ کیسه‌یا بسته و یا کیسه مرسولات سفارشی به برگ رسیدگی که جهت دفتر مبدأ اختصاص داده شده ضمیمه می‌گردد همینطور پاکت یا کیسه رویی یا نخ و‌اتیکت و لاک و مهر یا پملپ بسته‌بندی نیز به برگ مذکور ضمیمه می‌گردد.
۶ - در موارد پیش‌بینی شده در بند ۱ الی ۳ دفتر مبدأ و در صورت لزوم آخرین دفتر مبادله واسطه را ممکن است به وسیله تلگراف از جریان مطلع نمود(هزینه تلگراف به عهده دفتر تلگراف‌کننده است) هر مرتبه که دپش دارای علامات واضح دستخوردگی و سرقت محتوی باشد جریان امر به وسیله‌تلگراف اطلاع داده می‌شود تا این که دفتر فرستنده دپش یا واسطه بدون تأخیر در این مورد اقدام کرده و در صورت اقتضاء به آخرین دفتر مبادله تلگرافی‌اطلاع می‌دهد که به بازرسی ادامه بدهند.
۷ - وقتی که عدم وصول یک دپش در نتیجه اشتباه در تلاقی پستها باشد و با این که علت روی برگ تحویل کاملاً شرح داده شده باشد تنظیم برگ‌رسیدگی ضروری نمی‌باشد مگر این که این دپش با پست بعدی هم به دفتر مقصد نرسد.
۸ - به محض ورود دپشی که قبلاً نرسیده و عدم وصول آن به دفتر مبدأ یا آخرین دفتر واسطه اعلام شده است لازم است که یک برگ رسیدگی برای بار‌دوم صادر و وصول دپش را به این دفاتر اعلام نمود.
۹ - دفاتری که برگهای رسیدگی برای آنها فرستاده شده است آنها را پس از بررسی و در صورت لزوم نوشتن تذکرات لازم برگشت می‌دهند. اگر این‌برگهای رسیدگی در مدت دو ماه از تاریخ ارسال برگشت نشوند کاملاً قبول شده تلقی میشوند مگر دلیلی برای آن ذکر شود.
۱۰ - در صورتی که دفتر تحویل گیرنده که بررسی دپش را بر عهده دارد با اولین پست مورد استفاده بعدی برگ رسیدگی در مورد بی ترتیبی دپش را به‌دفتر مبدأ یا آخرین دفتر واسطه نفرستد دپش و محتوی آن صحیحاً دریافت شده تلقی می‌شود مگر دلیل خلافی برای آن ابراز شود. برای بی‌نظمی‌هایی‌که تذکر آن از قلم افتاده و یا به طور غیر کامل در برگ رسیدگی ذکر شده نیز به همین ترتیب رفتار خواهد شد همچنین است اگر مقررات ماده حاضر‌مربوط به تشریفات پر کردن برگ رسیدگی رعایت نشده باشد.
۱۱ - برگهای رسیدگی و اوراق ضمیمه شده به آن به طور سفارشی و یا سریعترین طریق ممکنه (هوایی یا زمینی فرستاده می‌شود) اشیاء نامبرده در بند۱٫۵ همراه یک نسخه از برگ رسیدگی ممکن است به طور سفارشی و از طریق زمینی جداگانه فرستاده شود.
۱۲ - برگهای رسیدگی در پاکت‌هایی که روی آن به طور واضح جمله (برگ رسیدگی) ذکر شده گذارده میشوند و ممکن است جمله مزبور چاپی باشد یا‌وسیله مهر روی پاکت زده شود.
ماده صد و پنجاه و سه - ارسال دپشها - برگ کنترل (BULLETIND'ESSAI)
به منظور تعیین مسیر کاملاً مناسب و مدت نقل و انتقال دپش دفتر مبادله مبدأ می‌تواند یک برگ کنترل بهترین مسیر طبق نمونه (ضمیمه) به دفتر مقصد‌دپش ارسال نماید این برگ بایستی به برگ اعلام (فویداوی) ضمیمه شده و داخل دپش قرار داده شود برگ کنترل مزبور پس از این که توسط دفتر مقصد‌کاملاً تکمیل شد از طریق معمولی هوایی یا زمینی (با توجه به این که دپش هوایی باشد یا زمینی) به دفتر مبدأ برگشت می‌شود.
ماده صد و پنجاه و چهار - مبادله دپشها به طور سر به مهر (Close)
۱ - مبادله مرسولات در دپشهای به طور سر به مهر ضمن یک توافق بین ادارات ذینفع انجام می‌شود.
۲ - وقتی که ادارات واسطه اعلام کنند که تعداد مرسولات به طور مکشوفه De'couvert به اندازه‌ای است که مانع کار آنها می‌شود و درخواست‌نمایند که دپشها به طور سربسته فرستاده شود بستن و ارسال دپش به طور سربسته اجباری است.
۳ - ادارات واسطه‌ای که دپشهای سر به مهر برایشان فرستاده می‌شود بایستی به موقع از موضوع مطلع شوند.
۴ - در صورت تغییراتی در یک سرویس مبادله دپشهای سربسته (سر به مهر) که بین دو اداره با واسطه یک یا چند کشور ثالث انجام می‌گیرد، اداره مبدأ‌دپش موضوع را به اداره این کشورها اطلاع می‌دهد.
۵ - اگر تغییری در طریق ارسال دپشها داده شود مسیر جدید بایستی به اداراتی که قبلاً عمل ترانزیت را انجام می‌داده‌اند اعلام شود در حالی که مسیر‌قبلی به عنوان تذکر به اداراتی که بعداً ترانزیت را انجام می‌دهند اطلاع داده می‌شود.
ماده صد و پنجاه و پنج - ترانزیت دپشها به طور سربسته (سر به مهر) و ترانزیت به طور مکشوفه (سرباز)
۱ - ادارات می‌توانند متقابلاً بین خودشان و به توسط یک یا چند اداره واسطه دیگر به میزان مرسولات به طور مکشوفه و دپشهای سر به مهر را به‌نسبت تناسب سرویس و لزوم ترافیک مبادله نمایند.
۲ - ارسال مرسولات به طور مکشوفه برای یک اداره واسطه بایستی به مواقعی که تشکیل دپشهای سر به مهر خواه برای کشور مقصد و خواه برای‌نزدیکترین کشور به کشور مقصد میسر نباشد محدود گردد.
۳ - وقتی که تعداد مرسولات فرستاده شده به طور مکشوفه ایجاب نماید که برای هر کشور جداگانه دسته پاکت چهار نخ شده (لباس) تشکیل شود‌بایستی این لباسها به نام هر کشور مقصد با اتیکت جداگانه فرستاده شود.
ماده صد و پنجاه و شش - ارسال مرسولات
۱ - وقتی که دپشی از چند کیسه تشکیل شده است تا آنجا که ممکن است این کیسه‌ها بایستی با هم باقی مانده و با یک پست ارسال گردند.
۲ - مرسولات پستی که به مقصد اشتباه فرستاده شده‌اند (از هر نوع که باشند) فوراً از طریق راه‌های بسیار سریع مجدداً به مقصدشان ارسال میشوند.
۳ - اداره پست کشور مبدأ مختار است راهی را که دپشهای سر به مهر او باید طی کنند معین نماید برای آن که استفاده از این راه موجب صرف مخارج‌مخصوص برای اداره پست واسطه نگردد.
ماده صد و پنجاه و هفت - دپشهای مبادله شده با واحدهای نظامی که در اختیار سازمان ملل متحد می‌باشند و یا کشتیها و هواپیماهای جنگی
۱ - ایجاد سرویس مبادله دپشهای سر به مهر بین یک اداره پستی با نیروهای دریایی یا کشتیهای جنگی از همان ملیت، یا بین نیروی دریایی یا یک‌کشتی جنگی با یک نیروی دریایی دیگر و یا کشتی جنگی از همان ملیت بایستی حتی‌الامکان قبلاً به ادارات واسطه اطلاع داده شود.
۲ - عنوان این دپشها بایستی به ترتیب زیر نوشته شود.
از دفتر
واحد دریایی (ملیت) از (مشخصات واحد دریایی مربوطه) به...
برای ....... کشور
کشتی (ملیت) نام کشتی ......
یا
از واحد دریایی (ملیت) مشخصات واحد دریایی مربوط به ......
کشتی (ملیت نام کشتی) به ...... کشور
یا
از واحد دریایی (ملیت) ذکر مشخصات واحد دریایی مربوطه ......
کشتی (ملیت) نام کشتی ...... نام کشور ...... کشور
از واحد دریایی (ملیت) از (مشخصات واحد دریایی مربوطه) به ......
برای ...... کشور
از کشتی (ملیت نام کشتی)
۳ - دپشهای به مقصد یا از مبدأ یک واحد دریایی با کشتی جنگی با سریعترین وسیله و طبق شرایط دپشهای متبادله بین دو دفتر پست ارسال می‌گردند‌از طریق هوایی یا زمینی.
۴ - کاپیتان یک کشتی پستی که دپشهای به مقصد یک نیروی دریایی و با یک کشتی جنگی را حمل می‌کند و در صورتی که قبلاً از او تقاضا شده باشد‌آنها را در مسیر مربوطه در اختیار فرمانده نیروی دریایی کشتی مقصد قرار می‌دهند.
۵ - در صورتی که در موقع ورود دپش به آدرس تعیین شده کشتیها در مقصد نباشد این دپشها تا موقع تقاضای برگشت آنها یا درخواست ارسال مجدد‌آنها به مقصد دیگر، توسط گیرنده در دفتر پست نگهداری میشوند. ارسال مجدد ممکن است طبق درخواست اداره مبدأ یا وسیله فرمانده نیروی دریایی‌یا کشتی مقصد و یا توسط یک کنسول از همان ملیت انجام گیرد.
۶ - دپشهایی که جمله (با مراقبت‌های کنسول Aux soins du consule) در روی آنها ذکر شده باشد در کنسولگری تعیین شده به طور امانت‌گذارده می‌شود دپشهای مذکوره ممکن است بعداً طبق درخواست کنسول دوباره به اداره پست منتقل و به مبدأ برگشت شود و یا به مقصد دیگری‌مجدداً ارسال گردد.
۷ - دپشهای به مقصد یک کشتی جنگی تا موقع تسلیم به فرمانده این کشتی مانند دپشهای ترانزیت تلقی می‌شود حتی اگر قبلاً تحت مراقبت یک دفتر‌پست یا برای یک کنسول مأمور و یا نماینده حمل و نقل واسطه فرستاده شده باشند بنابراین تا موقعی که این دپشها به کشتی جنگی مقصد تسلیم نشده‌است نمی‌توان آنها را رسیده به مقصد تلقی کرد.
۸ - پس از توافق بین ادارات ذینفع مقررات فوق برای دپشهای متبادله واحدهای نظامی که در اختیار سازمان ملل متحد می‌باشد و همچنین با‌هواپیماهای جنگی قابل اجراء می‌باشد.
ماده صد و پنجاه و هشت - برگشت کیسه‌های خالی
۱ - غیر از موارد توافق مخصوص بین ادارات - کیسه‌ها بایستی فوراً با پست بعدی در یک دپش مستقیم برای کشوری که کیسه‌ها متعلق به او است‌برگشت شوند تعداد کیسه‌های برگشتی در هر دپش بایستی در روی برگ اعلام فویداوی ثبت شود مگر وقتی که مفاد حرف ج بند ۲ ماده ۱۴۷ (غیر از‌آنچه که مربوط به ثبت کیسه‌ها در تابلوی دوم برگشت اعلام (فویداوی است) اجراء شده باشد.
۲ - اعاده کیسه‌ها بین دفاتری که برای این امر تعیین شده‌اند انجام می‌گیرد ادارات ذینفع می‌توانند در مورد چگونگی اعاده کیسه‌ها قبلاً با یکدیگر توافق‌نمایند در روابط مسافات دور به طور کلی نباید ادارات غیر از یک دفتر را برای دریافت کیسه‌های خالی تعیین نمایند.
۳ - کیسه‌های خالی بایستی در بسته‌های مناسب پیچیده شوند در صورت لزوم تخته اتیکتها و همچنین اتیکتهای پارچه‌ای و تیماجی یا سایر مواد‌محکم بایستی در داخل کیسه‌ها قرار داده شود هر مرتبه که این کیسه‌ها توسط دفتر مبادله دیگری برگشت میشوند باید دارای اتیکت باشند که روی آن‌نام دفتر مبادله‌ای که کیسه‌ها از آنجا دریافت شده است ذکر شده باشد.
۴ - در صورتی که تعداد کیسه‌های خالی برگشتی زیاد نباشد ممکن است آنها را در کیسه‌های محتوی مراسلات قرار داد در غیر این صورت آنها را‌بایستی جداگانه در کیسه‌های لاک و مهر شده و یا لاک و مهر نشده (در صورتی که بین ادارات ذینفع در این مورد توافق شده باشد) که دارای اتیکتی به‌نام دفاتر مبادله باشد قرار داد اتیکت بایستی شامل کلمه (کیسه‌های خالی Sacs vides) باشد.
۵ - اگر اداره‌ای پس از کنترل کیسه‌ها متوجه شد که کیسه‌های متعلق به او که بایستی در یک مدت معین برگشت شوند اعاده نشده‌اند می‌تواند مطالبه‌پرداخت قیمت کیسه را همانطور که در بند ۶ پیش‌بینی شده بنماید اداره‌ای که ثابت شده است مسئول فقدان کیسه‌ها می‌باشد نمی‌تواند از پرداخت‌غرامت خودداری کند.
۶ - هر اداره قیمت انواع کیسه‌هایی که در دفاتر مبادله خود مورد استفاده قرار می‌دهد به فرانک طلا تعیین نموده و توسط دفتر بین‌المللی به ادارات‌ذینفع ابلاغ می‌نماید.
باب پنجم - مقررات مربوط به هزینه‌های ترانزیتی
فصل اول - عملیات آماری
ماده صد و پنجاه و نه - دوره و مدت آمار
۱ - هزینه‌های ترانزیتی پیش‌بینی شده در ماده ۱۴۸ بنا به مفاد قرارداد هر سه سال یک مرتبه مطابق روش آماری تدوین شده و متناوباً در مدت ۱۴ یا ۲۸روز از روز دوم مه و یا در مدت ۱۴ یا ۲۸ روز از روز ۱۵ اکتبر انجام می‌گیرد.
۲ - در دومین سال هر دوره سه‌ساله آمار تنظیم می‌شود.
۳ - دپشهایی که در کشتیها بسته میشوند و در دوره آماری تخلیه می‌گردند جزو آمار محسوب میشوند.
۴ - غیر از موارد مخصوص توافق بین ادارات ذینفع دپشهای هوایی نیز که از طریق زمینی حمل میشوند جزو آمار محسوب می‌گردند.
۵ - آمار اکتبر - نوامبر ۱۹۷۰ طبق مقررات قرارداد دپش ۱۹۶۴ برای سالهای ۱۹۶۹ - ۱۹۷۰ - ۱۹۷۱ و آمار ماه مه ۱۹۷۳ برای سالهای ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳و ۱۹۷۴ اجراء می‌گردد.
۶ - پرداخت سالانه هزینه‌های ترانزیت بایستی موقتاً تا موقعی که حسابهای تدوین شده طبق آمار بعدی تصویب و یا (طبق ماده ۱۶۸) قبول شده‌تلقی گردد ادامه پیدا کند در این صورت این پرداخت به عنوان مساعده و پیش پرداخت انجام می‌گردد.
(ماده صد و شصت) - تشکیل و تعیین دپشهای سر به مهر دوره آماری
۱ - در دوره آماری کلیه دپشهای متبادله به طور ترانزیت بایستی غیر از اتیکتهای معمولی دارای یک اتیکت مخصوص باشد که روی آن به طور واضح و‌روشن نکات زیر ذکر شده باشد.
- شماره و تاریخ تشکیل دپش.
- ذکر کلمه آمار Statistique بعد از ذکر کلمه (۵ کیلوگرم) یا (۱۵ کیلوگرم) یا (30 کیلوگرم) بر حسب نوع وزن (ماده ۱۶۱ بند ۱). با توجه به این‌خصوصیات دپشهای متبادله به طور ترانزیت بایستی طبق شرایط معمولی پیش‌بینی شده در بند ۴ ماده ۱۵۰ تشکیل شود.
۲ - در مورد کیسه‌هایی که غیر از کیسه‌های خالی با مرسولات معاف از کلیه هزینه‌های ترانزیت (ماده ۵۰ قرارداد حاوی چیز دیگری هستند کلمهStatistique بعد از کلمه معاف Exempt نوشته می‌شود.
۳ - برگ اعلام (فویداوی) آخرین دپش ارسالی در دوره آماری بایستی دارای عبارت آخرین مرسوله در دوره آماری Dernier envoi de laperiode statistique باشد وقتی که دفتر فرستنده این جمله را ذکر نکرده باشد به فوریت دفتر مقصد را با سریعترین طریق (هوایی یا زمینی) از‌تاریخ و شماره آخرین دپش دوره آماری مطلع می‌کند.
(ماده صد و شصت و یک) تعیین تعداد کیسه‌ها و وزن دپشهای سر به مهر
۱ - در مورد کیسه‌هایی که هزینه ترانزیت به آنها تعلق می‌گیرد دفتر مبادله فرستنده یک برگ اعلام (فویداوی) به خصوص طبق نمونه C15 (ضمیمه) به‌کار می‌برد دفتر مذکور روی این برگ تعداد کیسه‌ها را ثبت می‌نماید در صورت لزوم نوع آنها نیز ذکر می‌شود.
۲ - مجموع تعداد کیسه‌های معاف از هزینه ترانزیت بایستی از کیسه‌هایی که دارای عبارت (آمار - معاف) Statistique Exemptطبق بند ۲ ماده۱۶۰ می‌باشد به دست آید.
۳ - نوشته‌های برگ اعلام (فویداوی) توسط دفتر مبادله مقصد بررسی می‌شود اگر این دفتر اشتباهی در تعداد ثبت شده روی برگ اعلام (فویداوی)مشاهده نمود برگ اعلام را اصلاح نموده و موضوع را فوراً توسط یک برگ رسیدگی نمونه C16 (ضمیمه) به اطلاع دفتر مبادله فرستنده می‌رساند با این‌حال در مورد یک کیسه نوشته دفتر مبادله معتبر می‌باشد به شرطی که وزن حقیقی کیسه بیش از ۲۵۰ گرم از حداکثر وزنی که برای کیسه معین شده‌تجاوز ننماید.
ماده صد و شصت و دو - تنظیم فهرستهای دپشهای سر به مهر
۱ - پس از دریافت آخرین دپش که در دوره آماری تشکیل شده دفاتر مقصد تا آنجا که ممکن است فوراً به تعداد ادارات ترانزیت‌کننده و به اضافه یک‌نسخه (برای کشور مبدأ) فهرست‌هایی طبق نمونه C17 (ضمیمه) به طوری که در آن جزییات راه‌های طی شده - سرویسهای مورد استفاده قرار گرفته -و همچنین دفاتر ارسال‌کننده را نشان می‌دهد برای تأیید و قبولی آنها جهت دفاتر مبادله اداره پست ارسال‌کننده تدوین می‌نماید وقتی مزیتی در بین باشد‌برای ارسال این فهرستها از راه هوایی استفاده می‌شود پس از تأیید و قبولی فهرستها دفاتر مبادله آنها را برای ادارات مرکزی جهت پخش به ادارات‌واسطه ارسال می‌نمایند.
۲ - اگر در مدت سه ماه (چهار ماه برای کشورهای دور) با احتساب روز و سال آخرین دپش دوره آماری دفاتر مبادله ادارات فرستنده فهرست‌های‌نامبرده در بند ۱ را دریافت نکرده باشند این دفاتر طبق اطلاعات خودشان رأساً فهرستهای C17 را تنظیم و روی هرکدام از آنها جمله (فهرستهای C17دفتر مقصد در مدت قانونی نرسیده است) را می‌نویسد و سپس آنها را برای اداره مرکزی خود جهت تقسیم بین ادارات مورد بحث می‌فرستند.
۳ - اگر شش ماه پس از انقضای دوره آماری اداره فرستنده فهرستهای C17 را بین کشورهای واسطه (ترانزیت) تقسیم ننماید این کشورها خودشان رأساً‌فهرستهای مذکور را تنظیم و ضمن اینکه روی آنها جمله رسماً تنظیم شده (Etabli d'pffoce) را ذکر می‌کند اجباراً همراه با صورت حساب C20مطابق با بند ۷ از ماده ۱۶۸ به ادارات فرستنده ارسال می‌دارند.
ماده صد و شصت و سه - دپشهای سر به مهر مبادله شده با واحدهای نظامی که در اختیار سازمان ملل متحد می‌باشد و یا کشتیها و هواپیماهای جنگی
۱ - تنظیم کردن فهرستهای C17 مربوط به دپشهای فرستاده یا دریافت شده وسیله کشتیها یا طیارات جنگی به عهده ادارات پستی کشورهایی است که‌این سرویسها را برقرار کرده‌اند. دپشهایی که در دوران آماری به آدرس کشتیها یا طیارات جنگی فرستاده میشوند بایستی اتیکتهای آنها دارای تاریخ‌ارسال باشد.
۲ - اگر این دپشها برگشت شوند اداره برگشت دهنده موضوع را به اداره کشور صاحب کشتی یا طیاره اطلاع می‌دهد.
ماده صد و شصت و چهار - برگ ترانزیت
۱ - به منظور به دست آوردن کلیه اطلاعات لازم جهت تنظیم فهرست C17 اداره مقصد می‌تواند درخواست نماید که اداره مبدأ به هر دپش یک برگ‌ترانزیت سبز رنگ C19 طبق نمونه (ضمیمه) نیز اضافه نماید این درخواست بایستی سه ماه قبل از آغاز عملیات آماری به اداره مبدأ برسد.
۲ - تنظیم برگ ترانزیت فقط موقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مدت دوران آماری مسیری که دپشها بایستی طی نماید مشکوک بوده و یا سرویس‌حمل و نقل مورد استفاده برای اداره مقصد ناشناس باشد قبل از درخواست تنظیم و ارسال این برگ اداره مقصد باید مطمئن شود که هیچ وسیله دیگری‌برای اطلاع پیدا کردن از طریق ارسال دپشهایی که دریافت می‌کند ندارد.
۳ - در صورتی که اداره مبدأ هم نتواند قبلاً از طریق ارسال دپشها مطلع شود می‌تواند بدون درخواست صریح اداره مقصد استثنائاً یک برگ ترانزیت به‌دپشهای خود اضافه نماید.
۴ - وجود یک برگ ترانزیت همراه یک دپش بایستی با ذکر کلمه C19 به طور خوانا و روشن در روی اوراق زیر اعلام شود:
الف - بالای برگ اعلام (فویداوی) این دپش.
ب - روی اتیکت مخصوص آمار Statistique که روی کیسه حاوی برگ اعلام (فویداوی) نصب شده.
ج - در ستون (ملاحظات) برگ تحویل مطابق نمونه C18
۵ - برگ ترانزیت ضمیمه برگ تحویل C18 بایستی به طور مکشوفه با دپشهای مربوط به سرویسهای مختلفی که در ترانزیت شرکت دارند تسلیم شود.در هر کشور ترانزیتی دفاتر مبادله ورودی و خروجی غیر از تمام دفاتر واسطه بین راه روی برگ ترانزیت اطلاعات مربوط به ترانزیت را که وسیله آنها‌انجام گرفته ذکر می‌نمایند آخرین دفتر مبادله واسطه برگ C19 را به دفتر مقصد ارسال می‌نمایند این دفتر تاریخ صحیح وصول دپش را در آن ذکر می‌کند‌و برگ C19 را به انضمام برگ C17 به دفتر مبدأ برگشت می‌نماید.
۶ - وقتی که یک برگ ترانزیت که ارسال آن روی برگ تحویل یا روی اتیکت مخصوص (آماری) اعلام شده است وجود نداشته باشد دفتر مبادله واسطه‌با دفتر مبادله مقصد که عدم وجود آن را مشاهده نموده است موضوع را بلافاصله به دفتر مبادله قبلی اطلاع می‌دهد معذالک دفتر مبادله واسطه بدون آنکه زیاد انتظار بکشد بر حسب وظیفه یک نسخه جدید تنظیم و روی آن جمله رسماً تنظیم شده توسط دفتر Etablidoffice Parle bureau de را‌ذکر نموده و آن را همراه دپش ارسال می‌کند وقتی که برگ که توسط دفتر مبدأ تنظیم شده به دفتری که آن را مطالبه کرده برسند این دفتر بعد از اخذ نتیجه‌لازم برگ مذکور را به طور سربسته مستقیماً به دفتر مقصد ارسال می‌نماید.
(ماده صد و شصت و پنج) ارسال نمونه‌های C18-C17-C16 استثنائات
۱ - هر اداره اختیار دارد به سایر ادارات توسط دفتر بین‌المللی اطلاع دهد که برگهای رسیدگی C16 صورتحسابهای C17 و برگهای رسیدگی C19بایستی به اداره مرکزی فرستاده شود.
۲ - اداره مرکزی در این صورت برای تنظیم صورتحسابهای C17 بر طبق بند ۲ ماده 162 قائم مقام دفاتر مبادله می‌باشد.
(ماده صد و شصت و شش) - سرویسهای فوق‌العاده
فقط سرویسهای اتومبیل‌رانی سوریه - عراق برای دریافت هزینه‌های اختصاصی ترانزیت مانند سرویسهای فوق‌العاده تلقی میشوند.
ماده صد و شصت و هفت - آمار توسعه داده شده - پرداخت دستمزد برای مخارج داخلی اتفاقی مخصوص مرسولات پستی بین‌المللی وارده
۱ - جز در مورد توافق اختصاصی ادارات عملیات آماری سه‌ساله خود را توسعه داده و دپشهای سر به مهر زمینی را نیز مشمول آن قرار خواهند داد.
۲ - دستمزد پیش‌بینی شده در بند ۲ ماده ۴۹ قرارداد پستی جهانی به هر کیلوگرم مرسوله مبادله شده بین دو اداره تعلق خواهد گرفت و نتیجه به دست‌آمده از آمار سه‌ساله تهیه شده مأخذ این محاسبه خواهد بود.
۳ - تشکیل دپشها و همچنین پرداختها و تجدیدنظر در محاسبات بر حسب طریقه تنظیم مخارج ترانزیتی طبق مواد ۱۶۸ تا ۱۷۱ عمل خواهد شد.
فصل دوم - تنظیم - پرداخت و تجدیدنظر در حسابها
ماده صد و شصت و هشت تنظیم و ارسال و تأیید حسابهای هزینه ترانزیت
۱ - برای تنظیم صورتحسابهای ترانزیتی کیسه‌های سبک و متوسط یا سنگین یا همان طوری که در ماده ۱۶۱ تعریف شده است به ترتیب شامل حساب‌برای اوزان متوسط ۳ - ۱۲ یا ۲۶ کیلوگرم میشوند.
۲ - جمع مبالغ بدست آمده از دپشهای سر به مهر در ۲۶ یا ۱۳ (بر حسب اقتضا) ضرب میشوند و حاصل آن اساس محاسبات اختصاصی تنظیم شده‌به فرانک می‌باشد و مبالغ سالانه متعلق به هر اداره را تعیین می‌نماید.
۳ - اگر نتیجه استفاده از مضروب‌فیه ۲۶ یا ۱۳ با نتیجه ترافیک معمولی مطابق نباشد هر اداره ذینفع می‌تواند درخواست کند که مضروب‌فیه جدید‌دیگری مورد تصویب قرار گیرد این مضروب‌فیه جدید در سالهایی که آمار اجراء می‌شود اعتبار دارد.
۴ - در صورت عدم موافقت روی مضروب‌فیه جدید اداره‌ای که معتقد است زیان کرده می‌تواند با فراهم کردن دلائل لازم موضوع را به دفتر بین‌المللی یا‌یک کمیسیون داوری (پیش‌بینی شده در ماده ۵۲ بند ۳ قرار داد) ارجاع نماید.
۵ - معهذا غیر از قرار و توافق خاص بین ادارات ذینفع یک مضروب‌فیه جدید قبول نمی‌شود مگر وقتی که اختلاف بین ترافیک بدست آمده توسط آمار‌و ترافیک واقعی موجب اختلاف حساب هزینه ترانزیت بیش از ۵۰۰۰ فرانک در سال شده باشد در این مورد شرایط دیگری پذیرفته نمی‌شود.
۶ - مراقبت در تنظیم حسابها به عهده اداره طلبکار است که آنها را برای اداره بدهکار می‌فرستد.
۷ - صورت حسابهای مخصوص در دو نسخه روی نمونه C20 (ضمیمه) طبق صورت حسابها C17 تنظیم میشوند این صورت حسابها هرچه زودتر‌حداکثر در مدت ۱۰ ماه پس از انقضای دوره آماری برای اداره فرستنده ارسال می‌گردد.
صورتحسابهای C17 از روی صورتحساب C20 تهیه نمی‌شوند مگر وقتی که اداره واسطه آنها را رسماً تنظیم کرده باشد (ماده ۱۶۲ بند ۳) و یا بر‌حسب تقاضای اداره فرستنده صورت گرفته باشد.
۸ - اگر اداره‌ای که صورت حساب مخصوص را می‌فرستد در فاصله سه ماه از تاریخ ارسال هیچگونه یادداشت اصلاحیه‌ای دریافت ننماید این حساب‌به طور قطعی و کامل پذیرفته شده تلقی می‌گردد.
ماده صد و شصت و نه - مفاصاحسابهای کلی سالیانه - مداخله دفتر بین‌المللی
۱ - مدارک اساسی مورد استفاده برای تسویه هزینه‌های ترانزیت بین ادارات مفاصاحساب کلی سالیانه می‌باشد که به وسیله دفتر بین‌المللی تنظیم‌می‌شود.
۲ - به محض این که حسابهای مخصوص بین دو اداره مورد تصویب قرار گرفت و یا طبق ماده ۱۶۸ بند ۸ قبول شده تلقی گردید هرکدام از این ادارات‌بدون تأخیر یک صورتحساب طبق نمونه C21 (ضمیمه) که در آن مبالغ این حسابها ذکر شده به دفتر بین‌الملل ارسال می‌دارند یک رونوشت از فهرست‌مذکور نیز در همان موقع به اداره ذینفع فرستاده می‌شود.
۳ - برای هر سه سال دوره آماری یک صورتحساب C21 تنظیم می‌گردد.
۴ - در صورت اختلاف بین نوشته‌های صورتحساب دو اداره متقابل دفتر بین‌المللی آنها را برای توافق و اعلام مبالغ قطعی توافق شده به (دفتر‌بین‌المللی) دعوت می‌نمایند.
۵ - وقتی که تنها یک اداره صورت حسابهای C21 را تهیه کرد دفتر بین‌المللی مفاد آن را به اداره ذینفع دیگر اطلاع داده و مبالغ صورت حسابهای C21رسیده را به او اعلام می‌کند.
اگر در انقضای مدت یک ماه با احتساب روز ارسال صورت حسابها هیچگونه یادداشتی به دفتر بین‌المللی نرسید مبالغ این صورتحسابها به طور کامل‌قبول شده تلقی میشوند.
۶ - در مورد پیش‌بینی شده در ماده ۱۶۸ بند ۸ صورت حسابها بایستی شامل جمله (هیچ ایرادی از اداره بدهکار در مدت قانونی نرسیده است) Aucune Observation de L' Administration debitrice n'est Parvenue dans le delai reglementaire باشد.
۷ - دفتر بین‌المللی در آخر هر سال بر اساس صورتحسابهایی که تا آن موقع برای او رسیده و به طور کامل قبول شده تلقی شده‌اند یک صورتحساب‌کلی سالیانه از هزینه‌های ترانزیت تنظیم می‌نماید در صورت اقتضاء دفتر بین‌المللی حسابهای رسیده را از بند ۶ ماده ۱۵۹ برای پرداخت‌های سالیانه‌تطبیق می‌کند.
۸ - تسویه حساب موارد زیر را نشان می‌دهد:
الف - حساب بدهی و موجودی هر اداره.
ب - باقیمانده بدهی بدهکار یا باقیمانده طلب هر اداره.
ج - جمع مبالغی که وسیله اداره بدهکار بایستی پرداخت شود.
د - جمع مبالغی که توسط ادارات طلبکار بایستی دریافت شود.
۹ - دفتر بین‌المللی تعداد پرداختی‌ها را از طریق پا یا پای به حداقل محدود می‌کند.
۱۰ - صورتحسابهای کلی سالیانه بایستی هرچه زودتر وسیله دفتر بین‌الملل به ادارات فرستاده شوند.
(حداکثر قبل از انقضای سه‌ماهه اول سال بعد از تنظیم صورتحسابها)
۱۱ - استثنائاً دو اداره می‌توانند در صورت لزوم حسابهایشان را بین خود تصفیه نمایند در این مورد دیگر صورتحسابهای C21 به دفتر بین‌المللی برن‌فرستاده نخواهد شد.
ماده صد و هفتاد - پرداخت هزینه‌های ترانزیت
۱ - اگر پرداخت تتمه حساب منتج از صورتحساب کلی سالیانه دفتر بین‌المللی تا یک سال بعد از انقضای مدت قانونی (ماده ۱۰۳ بند ۱۲ و ۱۳) انجام‌نگرفت اداره طلبکار مجاز است موضوع را به دفتر بین‌المللی جهت دعوت اداره بدهکار به پرداخت بدهی خود در مدت حداکثر چهار ماه اطلاع دهد.
۲ - اگر مبالغ بدهی در انقضای مهلت جدید نیز پرداخت نشده دفتر بین‌المللی این مبالغ را در صورت حساب کلی سالیانه بعدی به حساب اداره طلبکار‌منظور می‌نماید در این حالت سود حاصله در آخر هر سال تا پرداخت کامل به سرمایه اداره طلبکار اضافه می‌شود.
۳ - در صورت اجرای بند ۲ صورتحساب کلی مربوطه و بهره‌های حاصله چهار سال بعدی تا آنجا که ممکن است نباید رقم باقیمانده بدهی منتج از تابلوی پا یا پای حسابها را که بایستی توسط اداره بدهکار به اداره طلبکار پرداخت شود شامل گردد.
ماده صد و هفتاد و یک - تجدیدنظر در صورتحسابهای هزینه‌های ترانزیتی
۱ - وقتی که برای یک اداره محقق شود که ترافیک با آنچه که از آمار منتج شده اختلاف فاحش دارد می‌تواند درخواست کند درنتیجه آمار هزینه‌های‌ترانزیتی تجدیدنظر به عمل آید.
۲ - ادارات می‌توانند برای انجام این تجدیدنظر با هم توافق نمایند.
۳ - در صورت عدم توافق هر اداره می‌تواند در موارد زیر تنظیم یک آمار اختصاصی برای تجدیدنظر در حسابها را درخواست نماید:
الف - استفاده از طریق هوایی به جای طریق زمینی برای حمل دپشها.
ب - تغییر قابل ملاحظه در ارسال دپشهای یک کشور از طریق زمینی برای یک یا چندین کشور دیگر.
ج - تحقیق یک اختلاف حداقل ۲۰ درصد روی وزن جمع دپشهای ارسالی به طور عبوری در مدت دوره آمار و ترافیک معمولی توسط یک اداره‌واسطه در مدت یک سال بعد از دو ماه آمار این اوزان بر مبنای حاصل ضرب کیسه‌های هر طبقه از مرسولات و حد متوسط اوزان محاسبه می‌شود.
د - تحقق افزایش حداقل ۵۰ درصد یا کسر حداقل ۵۰ درصد وزن کلی دپشهای عبوری نسبت به مقادیر آخرین آمار توسط یک اداره واسطه در هر موقع‌از دوره آماری بر مبنای حاصل ضرب تعداد کیسه‌های هر طبقه از مرسولات و حد متوسط اوزان محاسبه شده.
۴ - آمار اختصاصی روی جمع و یا یک قسمت از ترافیک بعد از این دوره ادامه خواهد یافت.
۵ - در صورت عدم توافق نیز نتایج حاصله از یک آمار ترانزیت اختصاصی تدوین شده بر مبنای بند ۳ فقط در صورتی مورد توجه قرار خواهد گرفت که‌سالیانه بیش از ۵۰۰۰ فرانک حسابهای بین اداره مبدأ و اداره ذینفع را نشان بدهد.
۶ - تغییرات حاصله از اجرای بندهای ۳ و ۵ بایستی روی صورتحساب اداره مبدأ یا اداراتی که قبلاً عمل ترانزیت را انجام داده‌اند و اداراتی که تغییرات‌روی داده را بعداً مشاهده می‌کنند نوشته شود حتی موقعی که صورتحساب برای بعضی ادارات در حداقل تعیین شده نرسد.
۷ - صرف نظر از بندهای ۳ و ۵ و ۶ در صورت انحراف کامل و دائمی دپشها از یک کشور واسطه توسط یک کشور دیگر بدهی ترانزیتی اداره مبدأ به‌حساب کشوری که ترانزیت را قبلاً انجام داده بر مبنای آخرین آمار منظور می‌شود مگر در مواقع توافق خصوصی هزینه‌های مزبور از تاریخ انجام‌انحراف ذکر شده وسیله اداره بدهکار به کشور ترانزیت‌کننده جدید پرداخت می‌گردد.
باب ششم - سایر مقررات
فصل واحد
ماده صد و هفتاد و دو - مکاتبات جاری بین ادارات
ادارات حق دارند برای مبادلات مکاتبات جاری خود از نمونه C29 (ضمیمه) استفاده نمایند.
ماده صد و هفتاد و سه - مشخصات تمبرهای پستی و علامات تأدیه کرایه پست
۱ - علامات حاصله از ماشین نقش تمبر بایستی به رنگ قرمز تند بوده ولو آن که معرف هر قیمتی باشد.
۲ - تمبرهای پستی و علامات ماشینهای نقش تمبر که با اجازه مخصوص اداره پست کشور مبدأ مورد استفاده قرار می‌گیرد بایستی دارای علامت‌کشور مبدأ و ذکر قیمت تمبر بر طبق نشریه هم ارزی به حروف لاتین باشد تعداد واحدها یا اجزاء واحد پولی مورد استفاده برای تعیین این قیمت با‌رقمهای از یک تا ده نشان داده می‌شود. نقش پرداخت کرایه پست مورد استفاده خود ادارات بایستی دارای همان علائم مجازی باشد که علامات‌اختصاصی توسط پست دارا می‌باشند یا در جا و محل مناسب دارای علامت کشور مبدأ و ذکر (کرایه دریافت شده Taxepercue) یا (کرایه پرداخت‌شده Port Paye') یا مشابه اینها باشد این علامت ممکن است به زبان فرانسه و به زبان کشور مبدأ نوشته شود و یا با یک فرم مختصری مثل T.P یاP.P علامت‌گذاری گردد.
۳ - در مورد مراسلاتی که دارای علامت پرداخت کرایه پست توسط ماشین چاپ یا یک طریق دیگر چاپی (ماده ۲۲ قرارداد) می‌باشد به جای علامات‌کشور مبدأ نرخ کرایه پست می‌توان نام دفتر مبدأ و کلمه Taxe Percue یا Port Paye' یا عبارتی شبیه آن را ذکر نمود. این عبارت ممکن است به‌زبان فرانسه یا به زبان کشور مبدأ باشد و یا با یک فرم اختصاصی مانند T.P یا P.P و در تمام حالات علامات تعیین شده بایستی در یک کادر قرار گرفته‌و با خطی پر رنگ زیر آن کشیده شده باشد و سطح آن نبایستی حداقل ۳۰۰ میلیمتر مربع کمتر باشد.
۴ - تمبرهای پستی یادگاری یا خیریه که برای آنها اضافه نرخی غیر کرایه پست پرداخت می‌شود بایستی طوری تهیه شوند که با تمبر کرایه پست اشتباه‌نشود.
۵ - تمبرهای پستی را می‌توان به طور واضح وسیله سوراخ کردن یا چاپ برجسته بر طبق شرایط اداره‌ای که آن را منتشر نموده علامت گذارد به شرطی‌که زیانی به نشانه‌های پیش‌بینی شده در بند ۲ وارد نسازد.
ماده صد و هفتاد و چهار - استفاده از تمبر پستی با علامت ماشین نقش تمبر تقلبی
۱ - با توجه به قوانین داخلی هر کشور در موقع مشابه استفاده تقلبی از تمبر پست و علامات ماشینی تمبر و یا ماشین چاپ پرداخت کرایه به ترتیب زیر‌رفتار می‌شود:
الف - در صورتی که در موقع ارسال یک تمبر پست با علامت ماشینی نقش تمبر مورد سوءظن واقع شود (از روی قرائن و امارات) استنباط تقلب یا‌استفاده مجدد بشود مراسله مزبور همراه با یک اعلامیه نمونه C10 (ضمیمه) ضمن یک پاکت سفارشی اداری به دفتر مقصد ارسال می‌گردد یک نسخه‌از این اعلامیه نیز برای اطلاع ادارات کشور مبدأ و مقصد فرستاده می‌شود.
ب - گیرنده برای تحقیق درباره موضوع احضار می‌گردد ولی مرسوله به او تسلیم نمی‌شود (مگر این که کرایه پستی مربوطه را بپردازد) و نام و نشانی‌فرستنده را نیز در اختیار اداره پست بگذارد و گیرنده پس از اطلاع از محتوی مرسوله در صورتی که آثار جرم را نتوان از مرسوله جدا کرد آن را به طور‌کامل و یا قسمتی از مرسوله ( لفاف - باند - قسمتی از پاکت و غیره) را که شامل عنوان و علامت یا تمبر مشکوک می‌باشد در اختیار اداره پست‌می‌گذارد نتیجه احضار گیرنده در یک صورتمجلس نمونه C11 (ضمیمه) تنظیم و به امضاء مأمور پست و گیرنده می‌رسد در صورتی که گیرنده از امضاء‌خودداری نمود مراتب در صورتمجلس ذکر می‌گردد.
۲ - صورتمجلس (پروسه و ریال Proce's verbal) با برگ مدرک تحت سفارشی اداری برای تعقیب موضوع طبق مقررات داخلی به اداره کشور مبدأ‌ارسال می‌گردد.
۳ - اداراتی که مقررات داخلی آنها عمل پیش‌بینی شده در بند ۱ حرف (الف و ب) را مجاز نمی‌دانند بایستی آن را جهت اعلام به سایر ادارات به دفتر‌بین‌المللی اطلاع دهند.
ماده صد و هفتاد و پنج - کوپن رپنس بین‌المللی
۱ - کوپن رپنسهای بین‌المللی طبق نمونه C22 (ضمیمه) می‌باشند این کوپن رپنسها روی کاغذ که دارای نقش کلمه U.P.U. با حروف درشت است‌توسط دفتر بین‌الملل چاپ و به ادارات تسلیم می‌شود.
۲ - هر اداره اختیار دارد که:
الف - در کوپن رپنس سوراخهای مشخصی که باعث خرابی نوشته متن نشده و موجب تضییع ارزش آنها نگردد ایجاد نماید.
ب - قیمت فروش تعیین شده روی کوپن را با دست یا به وسیله چاپ افزایش یا کاهش دهد.
در مفاصا حسابهای بین ادارات قیمت کوپن رپنسها ۶۰سانتیم تعیین گردیده است.
۴ - مدت مبادله کوپن رپنسها نامحدود است دفاتر پست هنگام مبادله آنها از صحت کوپن اطمینان پیدا کرده و مخصوصاً وجود قسمت مشبک را در‌آن بررسی می‌کنند کوپن رپنس ممکن است دارای علامت دفتر تابع اداره توزیع‌کننده آن باشد. کوپن رپنسهایی که متن چاپی آنها با متن رسمی مطابقت‌نکند بدون ارزش تلقی شده و غیر قابل قبول می‌باشد کوپن رپنسهای مبادله شده با علامت مهر تاریخدار دفتری که آن را مبادله نموده ممهور می‌باشند.
۵ - غیر از موارد توافق مخصوص کوپن رپنسهای مبادله شده در مدت دو سال حداکثر شش ماه بعد از انقضای این مدت برای اداراتی که آنها را منتشر‌کرده‌اند با صورتحساب نمونه C23 (ضمیمه) جمعاً با ذکر تعداد و ارزش عودت داده میشوند معهذا اگر تعداد کوپن رپنسها کمتر از صد عدد باشد‌ارسال آن به اداره منتشرکننده ممکن است تا مدت ۴ سال تمدید شود.
۶ - کوپن رپنسهایی که اشتباهاً به حساب اداره دیگر غیر از اداره ناشر کوپن رپنس گذارده شده ممکن است توسط اداره مذکور به حساب اداره ناشر‌اصلی گذارده شوند این کوپن رپنسها شامل علامت مجددی خواهند بود منظور نمودن به حساب ممکن است در دوره حساب بعدی به منظور‌جلوگیری از حساب اضافه صورت گیرد.
۷ - به محض آن که دو اداره در مورد تعداد کوپن رپنسهای متبادله در روابط فیمابین خود توافق نمودند هر یک از آنها یک فهرست نمونه C29(ضمیمه) که مبلغ طلب یا بدهی در روی آن تعیین گردیده تنظیم و به دفتر بین‌المللی ارسال می‌دارند (در صورتی که این مانده از ۵۰ فرانک طلا تجاوز‌ننماید و مقررات خاصی بین آن دو پیش‌بینی نشده باشد) در عین حال رونوشتی از فهرست C24 نیز به اداره ذینفع فرستاده می‌شود. در صورت عدم‌توافق در مدت شش ماه اداره طلبکار صورتحساب خود را تنظیم و به دفتر بین‌المللی ارسال می‌کند.
۸ - مبلغ مانده هر دو سال یک مرتبه توسط دفتر بین‌المللی به حساب آورده می‌شود مقررات خاص پیش‌بینی شده در ماده ۱۷۰ در این مورد اجراء‌می‌گردد.
۹ - وقتی که مانده دوساله بین دو اداره از ۵۰ فرانک تجاوز ننماید اداره بدهکار از هر گونه پرداختی معاف است.
ماده صد و هفتاد و شش - مفاصا حساب مربوط به هزینه‌های گمرکی و غیره به اداره‌ای که مرسولات معاف از حقوق و عوارض را قبول نموده است.
۱ - صورت حساب مربوط به هزینه‌های گمرکی و غیره بر طبق حساب مخصوص ماهانه و طبق نمونه C26 ( ضمیمه) وسیله اداره طلبکار به پول‌کشورش تنظیم و به حساب اداره دیگر گذارده می‌شود در قسمتهای ب بولتن کرایه پست که نگهداری شده است به ترتیب الفباء دفاتری که قبلاً‌هزینه‌ها را پرداخت کرده‌اند ثبت و به ردیف شماره‌ای که به آنها داده شده است مرتب می‌گردد.
۲ - اگر دو اداره ذینفع بین خود سرویس امانات پستی را نیز دایر نموده باشد می‌تواند در صورت حسابهای هزینه‌های گمرکی و غیره مربوط به سرویس‌امانات صورت حسابهای مربوطه به مراسلات پستی را نیز منظور نمایند (مگر خلاف آن اعلام شده باشد).
۳ - صورت حساب اختصاصی همراه قسمتهای B بولتن پرداخت کرایه پست حداکثر در پایان ماه مربوطه به اداره بدهکار ارسال و نیز برای حساب‌های‌منفی صورتحسابی تنظیم نمی‌گردد.
۴ - بررسی حسابهای طبق شرایط تعیین شده در مقررات اجرایی مقاوله‌نامه مربوط بروات پستی (ماندا پست) و قبض‌های پستی (بن پستی)مسافرتی صورت می‌گیرد.
۵ - صورت حسابها موجب یک تصفیه حساب مخصوص میشوند معهذا هر اداره می‌تواند درخواست نماید که این صورتحسابها با صورتحسابهای‌بروات پستی یا امانات پستی CP16 بالاخره با حسابهای R5 هر یک جداگانه تنظیم و پرداخت شود.
ماده صد و هفتاد و هفت - نمونه‌های مورد استفاده عمومی از نظر اجرای بند ۲ ماده ۸ قرارداد نمونه‌های زیر به عنوان نمونه‌های مورد استفاده عمومی تلقی میشوند.
(اتیکت گمرکی) C1
اعلامیه گمرکی... C1/P3
بولتن پرداخت کرایه پست... C3/CP4
قبض رسید... C5
پاکت ارسال مجدد... C9
درخواست (اظهارنامه) استرداد تغییر آدرس ابطال یا تغییر مبلغی که باید در مقابل تسلیم مرسوله پرداخت شود. C7
مطالبه نامه مربوط به یک مرسوله عادی C8
مطالبه نامه مربوط به یک مرسوله سفارشی و غیره C9
کوپن رپنس بین‌المللی C22
کارت شناسایی پستی C25
قسمت سوم - مقررات مربوط به حمل و نقل هوایی
فصل اول
ماده صد و هفتاد و هشت - علامت گذاری مراسلات هوایی با اضافه نرخ.
مراسلات هوایی با اضافه نرخ در موقع ارسال بایستی دارای یک برچسب مخصوص به رنگ آبی در قسمت بالا سمت چپ با یک علامت به همان رنگ‌شامل کلمه (هوایی) (Par Avion) با ترجمه اختیاری آن به زبان کشور مبدأ باشد.
ماده صد و هفتاد و نه - لغو علامات وسیله هواپیما:
Ae'rogramme Par Avion و آیروگرام ۱ - در صورتی که مراسلات هوایی با اضافه نرخ بدون تمبر یا با کسر تمبر باشند و یا در موقع (ارسال مجدد) یا برگشت مراسلات هوایی با اضافه نرخ‌به وسیله حمل و نقل معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد باید کلمه Par Avion یا هر علامت دیگری که مربوط به حمل و نقل هوایی باشد با دو خط‌پر رنگ عرضی باطل شود و در صورت اول علل آن اختصاراً ذکر گردد.
۲ - در صورت اجرای ماده ۵۳ قرارداد و ارسال ایروگرام از طریق زمینی علامت Ae'rogramme بایستی با دو خط عرضی پر رنگ باطل شود.
ماده ۱۸۰ - تشکیل دپشهای هوایی
۱ - دپشهای هوایی مرکب از مراسلات هوایی منظم و چهار نخ شده و حاوی (نامه‌ها و کارتها روزنامه‌ها و نوشته‌های متناوب و سایر اشیاء (AO)خواهد بود بسته‌های پاکت چهار نخ شده که دارای اتیکتهای مربوط به خود خواهند بود طبق مدل Avlo تنظیم می‌شود این دپشها بایستی از‌کیسه‌های کاملاً آبی رنگ یا دارای باند آبی رنگ پهن ساخته شوند و در صورتی که مراسلات هوایی به مقدار کم فرستاده شود می‌توان آنها را درون‌پاکت‌هایی طبق نمونه Av9 قرار داد که ممکن است جنس آن پاکتها از کاغذ آبی محکمی ساخته شده باشد و یا آن که پلاستیکی باشد یا جنس دیگری‌باشد که اتیکت آن به رنگ آبی بوده باشد.
۲ - فویداویها (بارنامه‌ها - یا برگ اعلام) و نیز برگهای ارسال نمونه VD3 که همراه دپشهای هوایی فرستاده میشوند بایستی در بالای آنها اتیکت(وسیله هواپیما) Par-Avion یا علامت پیش‌بینی شده در ماده ۱۷۸ الصاق می‌گردد.
۳ - شرایط و متن اتیکتهای کیسه‌های هوایی بایستی طبق مدل Av8 بوده باشد.
اتیکتهای مذکور یا فیش‌های اختیاری بایستی به رنگی باشند که در‌بند ۵ ماده ۱۵۰ حرف A تا D گفته شده.
۴ - در صورتی که نظر مخالفی اعلام نشده باشد ادارات ذیمدخل می‌توانند دپشهای هوایی را درون دپش دیگری حاوی همان نوع مرسوله قرار دهند(نامه‌ها و کارتها یا سایر اشیاء).
۵ - مراسلات هوایی عادی که در آخرین ساعت سرویس به دفاتر پستی در فرودگاه‌ها تحویل می‌شود توسط هواپیماهایی که در حال پرواز هستند‌فرستاده می‌شود و پاکت حاوی آنها طبق مدل Av9 بوده و به آدرس دفتر مبادله مقصد خواهد بود.
ماده صد و هشتاد و یک - چگونگی و بررسی وزن دپشهای هوایی
۱ - شماره دپش و وزن (یا ظرف) هر کیسه یا پاکت یا بسته که جزء این دپش می‌باشد انواع مرسولات LC یا AO که در آن قرار گرفته روی اتیکت یا‌روی عنوان خارج نوشته میشوند (طبق مدل Av8).
۲ - در صورتی که دو نوع مرسولات LC و AO در یک بسته جمع شده باشند وزن هر یک از آنها بایستی اضافه بر وزن کلی روی اتیکت Av8 یا روی‌عنوان خارج نوشته شود وزن لفاف خارجی به وزن مراسلاتی که از نرخ مخففه حمل و نقل استفاده می‌کنند و در لفاف قرار گرفته‌اند افزوده می‌شود در‌صورت استفاده از کیسه حاوی همه نوع مرسولات هوایی وزن خود کیسه به حساب منظور نمی‌گردد.
۳ - وزن دپش هوایی یا در صورت لزوم وزن هر یک از دو نوع مرسولات LC یا AO به مأخذ هکتوگرم (صد گرم) محسوب می‌شود اعم از آن که از‌صد گرم بیشتر یا کمتر باشد اگر وزن هر یک از انواع مراسلات از ۵۰ گرم کمتر باشد ولی وزن تمام از ۵۰ گرم تجاوز نماید وزن آن نوع مراسله که بیشتر‌است به مأخذ صد گرم برگردانده می‌شود.
۴ - در صورتی که دفتر واسطه مشاهده نماید که وزن واقعی یکی از کیسه‌های تشکیل دهنده یک دپش بیش از ۱۰۰ گرم با وزن اعلام شده اختلاف دارد‌اتیکت مربوطه Av8 را اصلاح و اشتباه را بلافاصله به دفتر مبادله فرستنده وسیله برگ رسیدگی نمونه C14 اطلاع می‌دهد در مورد کیسه‌ای که دارای‌انواع مختلف مراسلات می‌باشد اصلاح شامل آن نوعی می‌شود که دارای وزن بیشتری از سایر مرسولات است اگر اختلاف مشهوده به میزان فوق‌الذکر‌باشد همان نوشته دفتر فرستنده معتبر خواهد بود.
ماده صد و هشتاد و دو - کیسه‌های حاوی انواع مختلف مرسولات پستی هوایی
۱ - وقتی که تعداد کیسه‌های کم وزن یا پاکات و یا بسته‌هایی که بایستی روی یک خط هوایی حمل گردند ایجاب نماید، دفاتر پستی مأمور تحویل‌دپش‌ها به کمپانی هوایی ملزم به حمل و نقل بوده و در صورت امکان از کیسه‌های حاوی انواع مختلف مرسولات پستی هوایی استفاده می‌کنند.
۲ - اتیکت کیسه‌های حاوی انواع مختلف مرسولات پستی هوایی بایستی دارای اتیکتی باشد که روی آن جمله Sac Collecteur(کیسه حاوی‌انواع مختلف مرسولات پستی) به وضوح نوشته شده باشد ادارات ذینفع در مورد عنوان روی این اتیکتها توافق می‌کند.
ماده صد و هشتاد و سه - برگ تحویل
۱ - دپشهایی که به فرودگاه تحویل میشوند حداکثر همراه آن برای هر ایستگاه هوایی پنج نسخه از برگ تحویل سفید رنگ مطابق نمونه Av7 (ضمیمه)می‌باشند.
۲ - یک نسخه از برگ تحویلی توسط نماینده شرکت هوایی در فرودگاه که در امور سرویس زمینی انجام وظیفه می‌نماید امضاء گردیده و توسط دفتر‌فرستنده ضبط می‌گردد چهار نسخه دیگر به شرکت حامل تحویل می‌شود تا درباره آنها به نحو زیر عمل گردد.
نسخه اول در مقابل امضاء تسلیم فرودگاه‌بارانداز می‌شود که دپش در آنجا تحویل شده و توسط مسئول کمپانی در فرودگاه برای ارسال به شرکت هواپیمایی خودش نگاهداری می‌شود.
نسخه دوم - همراه دپشها برای دفتر پستی که برگ تسلیم به نام او است فرستاده می‌شود.
نسخه سوم - در فرودگاهی که دپشهای بار شده توسط مأمور سرویس زمینی کمپانی هواپیمایی نگهداری می‌شود.
نسخه چهارم - در فرودگاهی که محمولات تخلیه میشوند به مأمور سرویس زمینی کمپانی مربوط تسلیم می‌گردد.
۳ - در صورتی که دپشهای هوایی از طریق زمینی به یک دفتر واسطه فرستاده میشوند که از آنجا از طریق هوایی به مقصد ارسال گردند، این دپشها‌همراه یک برگ تحویل Av7 جهت دفتر واسطه صادر می‌گردد.
ماده صد و هشتاد و چهار - تنظیم و بررسی برگهای Av7
۱ - شماره دپش وزن مرسوله بر حسب نوع محتوی برای هر کیسه یا پاکت یا بسته و سایر مشخصات مفید که در روی اتیکت Av8 یا روی قسمت‌خارجی نوشته می‌شود بایستی به روی برگهای Av7 نیز منتقل گردد در هر حال در روابط بین اداراتی که در این مورد با هم موافقت کرده‌اند ذکر وزن‌جمع هر گروه از مرسولات می‌تواند جانشین ذکر وزن آنها بشود.
۲ - همچنین در روی برگهای Av7 مطالب زیر نوشته می‌شود.
دپشهایی که در کیسه‌های انواع مرسولات Sac eollecteur قرار داده شده است.
پاکتهای نمونه Av9 حاوی مراسلات هوایی عادی که در آخرین ساعت تسلیم پست شده است.
۳ - هر دفتر واسطه یا مقصد که اشتباهاتی را مشاهده می‌نماید بایستی بلافاصله روی Av7 مربوطه موضوع را ذکر و آن را امضاء و همراه برگ رسیدگی‌نمونه C14 بلافاصله آن را به آخرین دفتر مبادله فرستنده دپش ارسال نماید و توسط دفتر اخیرالذکر موضوع با دفتر ترانزیت‌کننده دنبال شود.
(ماده صد و هشتاد و پنج) - عدم وجود برگ Av7
۱ - وقتی که یک دپش به فرودگاه مقصد یا به فرودگاه واسطه واصل گردد و ارسال آن توسط شرکت حمل و نقلی دیگری تأمین شود لکن دپش مزبور‌همراه برگ Av7 لازم نباشد اداره‌ای که فرودگاه مربوط به آن است چگونگی را ضمن تنظیم برگ رسیدگی Av7 تأیید و آن را به دفتر مسئول بارگیری این‌دپش خواهد فرستاد و یک نسخه ایمنی از برگ غیر وصولی را (برگ Av7 اصلی) درخواست خواهد نمود.
۲ - به هر حال اگر توقف هواپیما برای بارگیری مجدد مشخص نباشد برگ رسیدگی بلافاصله به دفتر فرستنده دپش ارسال خواهد شد تا دفتر اخیر بتواند‌موضوع را با دفتری که دپش را ترانزیت نموده تعقیب کند.
(ماده صد و هشتاد و شش) - نقل و انتقال دپشهای هوایی
۱ - نقل و انتقال دپشهای هوایی در مسیر یک طریق هوایی و در یک فرودگاه واحد توسط اداره پست کشوری که فرودگاه در آن کشور واقع شده انجام‌می‌پذیرد مگر آن که ادارات ذینفع در این مورد توافق کرده باشند این قانون در مورد نقل و انتقال بین دو هواپیما که از دو خط هوایی مربوط به یک‌شرکت هوایی باشند قابل اجراء نیست.
۲ - اداره کشور ترانزیت‌کننده می‌تواند انتقال مستقیم را از هواپیما به هواپیما را اجازه بدهد در صورت اقتضاء بنگاه حمل و نقل موظف است Av7 را به‌دفتر مبادله کشوری که انتقال در آن انجام می‌گیرد ارسال نماید و باید سند دیگری که حاوی کلیه جزییات عملیات انجام شده باشد در این مورد تنظیم‌می‌گردد.
(ماده صد و هشتاد و هفت) - اتخاذ تصمیم در صورت قطع پرواز یا انحراف دپشها
۱ - وقتی که یک هواپیما برای مدتی مسافرتش را به نقطه‌ای قطع کند و موجب تأخیر پست گردد یا این تأخیر علت دیگری داشته باشد و یا این که‌پست را در فرودگاهی غیر از آنچه در روی فهرست Av7 نوشته شده به مأمورین اداره کشوری که توقف هواپیما در آن واقع می‌شود تحویل دهد این‌مأمورین دپشها را با سریعترین وسیله موجود (هوایی یا زمینی) ارسال می‌نمایند.
۲ - دفتری که ارسال مجدد دپشها را که به واسطه پیش آمد اضطراری به عهده گرفته موظف است موضوع را به دفتر مبدأ هر دپش وسیله برگ رسیدگی‌اعلام نموده و مخصوصاً نام سرویس هواپیمایی را که دپش را به او تحویل داده و سرویسی را که برای ارسال مجدد دپشها تا مقصد مورد استفاده قرار‌گرفته در آن ذکر نماید. ( سرویس هوایی یا زمینی)
(ماده صد و هشتاد و هشت) - اتخاذ تصمیم در صورت بروز حوادث
در صورتی که پس از وقوع یک حادثه ناگهانی در مسیر حمل و نقل هواپیمایی نتواند به مسافرت خود ادامه داده و پست را به ایستگاه‌های پیش‌بینی‌شده تحویل دهد مأمور هواپیما بایستی دپشها را به نزدیکترین دفتر پست محل حادثه و یا دفتری که صلاحیت بیشتری برای ارسال مجدد دپشها دارد‌تحویل دهد در صورت امتناع مأمورین شرکت هوایی دفتر پستی که از حادثه مطلع شده بدون وقفه در امر دخالت نموده و دپشها را تحویل می‌گیرد و‌پس از آن که وضع مرسوله که به آن خسارت وارد شده بررسی نموده آنها از سریعترین راه به مقصد ارسال می‌کند.
۲ - اداره کشوری که تصادف در آن واقع شده بایستی به وسیله تلگراف کلیه ادارات و توقفگاه‌های قبلی را از سرنوشت پست مطلع نمایند این ادارات‌نیز به نوبه خود به وسیله تلگرافی موضوع را با سایر ادارات ذینفع اطلاع می‌دهند.
۳ - اداراتی که پستهای خود را قبلاً به هواپیمای تصادف کرده بار کرده‌اند بایستی یک رونوشت از برگ تسلیم Av7 به اداره کشوری که تصادف در آن‌واقع شده ارسال نمایند.
۴ - دفتر مورد بحث بعداً وسیله برگ رسیدگی چگونگی وقوع حادثه را به دفاتر مقصد دپشهای آسیب‌دیده اعلام می‌کند رونوشتی از هر بولتن نیز به‌دفاتر مبدأ دپشهای مورد بحث و یکی دیگر به اداره کشوری که کمپانی هواپیمایی تابع او است فرستاده می‌شود این مدارک با سریعترین وسیله هوایی‌یا زمینی فرستاده میشوند.
(ماده صد و هشتاد و نه) - مراسلات هوایی که با دپشهای زمینی فرستاده می‌شود
۱ - ماده ۱۴۹ از نظر تشابه با مراسلات هوایی که در دپشهای زمینی فرستاده میشوند وفق می‌دهد.
۲ - هرگاه منظور مراسلات هوایی سفارشی باشد جمله توسط هواپیما (Par Avion) بایستی در ستون ملاحظات تابلوی شماره ۶ فویداوی (C12) یا‌ثبتهای سفارشی (پست مخصوص مدل) C13 ذکر شود و هرگاه سفارشیها یک جا ثبت شود و جوف اینگونه مراسلات باشد ایجاب می‌کند که در‌تابلوی ۶فویداوی فقط کلمه توسط هواپیما ذکر شود.
(ماده صد و نود) - مرسولات هوایی ترانزیتی مکشوفه
مرسولات هوایی ترانزیتی مکشوفه که جوف یک دپش هوایی با یک دپش زمینی واصل شود و از طریق هوایی از یک کشور یا از کشورهایی به مقصد‌فرستاده شود بایستی همراه اتیکت Av10 بوده باشد.
(ماده صد و نود و یک) - تنظیم و بررسی برگهای Av2
۱ - وقتی که طبق شرایط پیش‌بینی شده در مواد ۱۸۷ و ۱۸۸ مراسلات هوایی مکشوفه با برگهای نمونه Av2 همراه باشد وزن آنها به طور جداگانه برای‌هر کشور مقصد یا کشورهایی که برای آنها مخارج حمل یکسان است ذکر می‌شود برگهای Av2 طبق شماره‌بندی مخصوص و در دو سری متوالی‌فرستاده می‌شود یک سری مخصوص مرسولات غیر سفارشی و یک سری برای مرسولات سفارشی و فویداوی نمونه C12 حاوی جمله ( برگ Av2)خواهد بود و ادارات ترانزیت‌کننده اختیار دارند صدور برگهای Av2 را از کشورها با کشورهای مهم‌تر درخواست کنند.
۲ - وزن هر یک از انواع مرسولات مکشوفه برای هر کشور و در صورت اقتضاء برای هر گروه از کشورها به مأخذ دکاگرم (ده گرم) بیشتر یا کمتر بر‌حسب این که کسر دکاگرم از ۵۰ گرم بیشتر یا کمتر باشد برگردانده می‌شود.
۳ - در صورتی که دفتر واسطه مشاهده نماید که وزن حقیقی مرسولات مکشوفه بیش از ۲۰ گرم از وزن اعلام شده تفاوت دارد برگ Av2 را اصلاح‌نموده و اشتباه را بلافاصله وسیله یک برگ رسیدگی به دفتر مبادله فرستنده اطلاع می‌دهد اگر اختلاف مشاهده شده باشد نوشته دفتر فرستنده معتبر‌است.
4 - در صورت فقدان برگ Av2 مرسولات هوایی با اضافه نرخ بایستی مجدداً از طریق هوایی ارسال گردد به شرطی که طریق زمینی سریعی وجود‌نداشته باشد در صورت اقتضاء یک برگ Av2 نیز رأساً تنظیم و بی ترتیبی ضمن صدور برگ C14 به عهده اداره مبدأ خواهد بود.
(ماده ۱۹۲) - مراسلات هوایی ترانزیتی مکشوفه (عملیات آماری)
۱ - مخارج حمل و نقل هوایی مراسلات مکشوفه ترانزیتی هوایی که در ماده ۶۶ قرارداد پیش‌بینی شده بر مأخذ آمار انجام شده سالانه و به طور‌متناوب در دوران دوم تا ۱۵ مه و ۱۵ تا ۲۸ اکتبر هر سال می‌باشد که روزهای ۱۵ و ۲۸ اکتبر نیز جزء آن محسوب می‌گردند و به نحوی عمل می‌شود که‌دوران آماری سه‌ساله مربوط به مراسلات زمینی ترانزیتی موضوع ماده ۱۵۹ نیز مقارن آن دوران باشد.
۲ - در دوران آماری مراسلات هوایی ترانزیتی مکشوفه همراه برگهای Av2می‌باشد که طبق دستورات ماده ۱۹۱ تنظیم و بررسی می‌شود در روی‌اتیکت مربوط به لیاسها (دسته پاکت چهار نخ شده) و نمونه Avlo و همچنین برگ Av2 بایستی حرف S نقش شود و هنگامی که هیچگونه مراسله‌هوایی مکشوفه در دپش ملاحظه نشود بایستی برگ Av2 مربوطه را شامل باشد نهایت در روی آنها جمله موجود نیست یا (پوچ) (Ne'ant) ذکر شود.
۳ - هر اداره که مبادرت به ارسال مراسلات هوایی ترانزیتی مکشوفه می‌نماید بایستی ادارات واسطه را در مورد هر گونه تغییری که در دوران‌مفاصاحساب خود می‌دهد مطلع نمود و مقررات مربوط به مبادله مراسلات را به آنها اعلام کنند.
(ماده صد و نود و سه) - مراسلات هوایی ترانزیتی مکشوفه خارج از عملیات آماری
۱ - مراسلات هوایی مکشوفه ترانزیتی خارج از عملیات آماری طبق بند ۴ ماده ۶۶ قرارداد پستی که برای آنها حسابها بر مأخذ وزن خالص تنظیم‌می‌شود بایستی همراه برگ Av2 تنظیم شده و بررسی شده بوده و همانطور که در ماده ۱۹۱ دستور داده شده است عمل شود. هرگاه وزن مراسلات‌هوایی عوضی فرستاده شده که از مبدأ یک دفتر مبادله صادر شده محتوی یک دپش دیگر از همین دفتر بوده باشد چنانچه وزنش از ۵۰ گرم تجاوز نکند‌تنظیم رسمی برگ Av2 طبق بند ۴ از ماده ۱۹۱ لزومی نخواهد داشت.
۲ - مراسلات هوایی که بر عرشه یک کشتی در وسط دریا تحویل می‌شود و کرایه پستی آن با الصاق تمبر پرداخت می‌شود تمبر آن بایستی مربوط به‌کشوری باشد که کشتی به آن تعلق دارد و هنگام تحویل که به طور مکشوفه تحویل اداره پست بندر واسطه می‌گردد باید همراه برگ Av2 باشد یا آن که‌اگر کشتی مجهز به دفتر پست نباشد صورتی از وزن مراسلات تدوین و به اداره واسطه تحویل می‌گردد تا مأخذ اعلام مخارج حمل هوایی آن قرار گیرد.برگ Av2 با صورت اوزان تهیه شده بایستی شامل وزن مراسلات مربوط به هر کشور مقصد بوده و تاریخ و نام و شماره الحاق کشتی روی آن نوشته‌شود و به طور سالانه طبق یک سری شماره‌گذاری شده مداوم برای هر کشتی منظماً انجام شود و مندرجات و مشخصات ذکر شده توسط دفتری که‌مراسلات توسط کشتی به آن دفتر تحویل شده است بررسی خواهد شد.
(ماده ۱۹۴) - برگشت کیسه‌های خالی هوایی
۱ - کیسه‌های خالی هوایی بایستی به اداره مبدأ برگشت شوند (طبق ماده ۱۵۸) و در هر حال تشکیل دپشهای مخصوص برای ارسال کیسه خالی‌اجباری است به شرط آن که حداقل کیسه‌های خالی جمع شده از هر نوع به ده تخته بالغ شود.
۲ - کیسه‌های خالی هوایی برگشتی از طریق هوایی مأخذ تشکیل دپشهای مخصوصی است که مطابق اوراق Av75 انجام می‌شود.
۳ - به طور متوسط و با موافقت مشروط یک اداره می‌تواند برای تشکیل دپش حاوی کیسه خالی از کیسه‌های متعلق به اداره مقصد استفاده کند.
فصل دوم - حسابداری - تنظیم حسابها
ماده ۱۹۵ - طریق تسویه حساب هزینه‌های حمل و نقل هوایی
۱ - تسویه حساب هزینه‌های حمل و نقل هوایی بر طبق مواد ۶۵ و ۶۶ قرارداد تنظیم می‌شود.
۲ - بدون در نظر گرفتن بند ۱ ادارات می‌توانند ضمن یک توافق مشترک تصمیم بگیرند که تنظیم صورت حساب برای دپشهای هوایی بر طبق‌فهرستهای آماری انجام می‌شود در این حال خود آنها کیفیت تشکیل آمارها و تنظیم صورت حسابها را تعیین می‌کنند.
ماده ۱۹۶ - چگونگی تسویه حساب هزینه‌های ترانزیت زمینی مربوط به دپشهای هوایی چنانچه دپشهای هوایی که از طریق زمینی حمل شده مشمول‌آمار پیش‌بینی شده در ماده ۱۵۹ نشده باشد هزینه‌های ترانزیت زمینی یا دریایی مربوط به این دپشهای هوایی بر طبق وزن با ظرف (غیر خالص) آنها که‌روی برگهای Av7 نوشته شده تنظیم می‌گردد.
ماده ۱۹۷ - تنظیم فهرستهای اوزان Av3 و Av4
۱ - هر اداره طلبکار به طور ماهیانه یا سه‌ماهه بنا به میل خودش و بر طبق یادداشتهای مربوط به دپشهای هوایی که روی برگهای Av7ذکر شده‌فهرستی طبق نمونه Av3 تنظیم می‌نماید و در روی این برگ دپشهای حمل شده در یک مسیر هوایی توسط دفتر مبدأ و سپس توسط دفتر و کشور‌مقصد و برای هر دفتر مقصد به ترتیب تاریخ نوشته می‌شود.
۲ - برای مرسولات رسیده به طور مکشوفه و ارسالی مجدد از طریق هوایی ادارات طلبکار سالیانه و در پایان هر دوره آماری پیش‌بینی شده در ماده۱۹۲ بند ۱ طبق یادداشتهای ذکر شده در روی برگهای Av2 فهرستی طبق نمونه Av4تنظیم می‌نماید. جمع اوزان نشان داده شده در روی فهرستAv4 در ۲۶ ضرب میشوند. در صورتی که حسابها بایستی طبق وزن حقیقی مرسولات تنظیم شوند فهرستهای Av4 بر طبق دوران پیش‌بینی شده در‌بند ۱ برای فهرستهای Av3 و بر اساس برگهای Av2 مربوطه تنظیم میشوند.
۳ - اگر در جریان یک دوره تسویه حساب تغییری در مقررات متخذه برای مبادله مرسولات هوایی ترانزیتی به طور مکشوفه داده شود و این تغییر‌موجب تغییری حداقل ۲۰ درصد و متجاوز از ۵۰۰ فرانک در جمع مبلغی که بایستی توسط اداره فرستنده به اداره واسطه پرداخت گردد بشود، این‌ادارات بنا به درخواست یکی یا دیگری توافق می‌کند که به جای ضریب ۲۶ ذکر شده در بند ۲ ضریب دیگری در نظر گرفته شود که البته فقط برای یک‌سال ارزش دارد.
۴ - در صورت درخواست اداره طلبکار فهرستهای Av3 و Av4 مجزا برای هر دفتر مبادله فرستنده دپش هوایی یا مرسولات هوایی عبوری به طور‌مکشوفه تنظیم میشوند.
ماده ۱۹۸ - تنظیم حسابهای اختصاصی Av5
۱ - اداره طلبکار حسابهای مخصوصی را که نشان دهنده مبالغ برگشتی برای او طبق فهرستهای اوزان Av3 و Av4 می‌باشد روی یک فرمول نمونهAv5 تنظیم می‌نماید حسابهای مخصوص مختلف برای دپشهای هوایی سربسته و برای مرسولات هوایی مکشوفه در دوران پیش‌بینی شده در ماده۱۹۷ بندهای ۱ و ۲ متقابلاً از طرف دو اداره تنظیم می‌شود.
۲ - مبالغ برای این که در حسابهای مخصوص Av5 قرار گیرند به طریق زیر محاسبه میشوند:
الف - برای دپشهای سربسته بر اساس اوزان ناخالص (با ظرف) که روی فهرست Av3 نوشته شده.
ب - برای مرسولات هوایی مکشوفه طبق وزن خالص که روی فهرست Av4ذکر شده با افزایش 5 درصد.
۳ - حسابهای Av5 که ماهیانه تنظیم شده‌اند توسط اداره طلبکار در یک خلاصه حساب پست هوایی سه‌ماهه یا ششماهه (در صورت توافق بین ادارات‌ذینفع) خلاصه میشوند.
ماده ۱۹۹ - انتقال و قبول فهرستهای اوزان Av3 و Av4 و صورت حسابهای مخصوص Av5
۱ - تا آنجا که امکان دارد زودتر و حداکثر در مدت شش ماه پس از انجام دوران مربوطه اداره طلبکار فهرستهای Av3 و Av4 را که پرداخت آن برمبنای‌وزن واقعی مرسولات هوایی مکشوفه انجام شده و همچنین حسابهای اختصاصی Av5 مربوطه را به طور یک جا و کلی در دو نسخه به اداره بدهکار‌ارسال می‌دارد اداره بدهکار می‌تواند حسابهایی را که در این مدت برای او فرستاده نشده رد نموده و از قبول آن خودداری نماید.
۲ - پس از بررسی فهرستهای Av3 و Av4 و قبول حسابهای اختصاصی Av5مربوطه اداره بدهکار یک نسخه از حسابهای Av5 را به اداره طلبکار‌برگشت می‌دهد. اگر بررسیهای انجام شده اختلافاتی را نشان بدهد فهرستهای Av3 و Av4 اصلاح شده بایستی ضمیمه حسابهای Av5 که کاملاً اصلاح‌گردیده بشود. اگر اداره طلبکار اصلاحات انجام شده روی حسابهای Av3 و Av4 را مشاهده و آنها را رد نماید اداره بدهکار ضمن ارسال فتوکپی Av7یا Av2 که توسط دفتر مبدأ در هنگام ارسال دپشهای مورد اختلاف تدوین شده جهت اداره طلبکار مجدداً صحت حسابها را تأیید می‌نماید. در صورتی‌که اداره طلبکار تا چهار ماه از تاریخ ارسال صورت حسابها هیچگونه ایراد یا اعتراضی دریافت ننماید حسابها را قانونی و قبول شده تلقی می‌نماید.
۳ - پاراگراف ۱ و ۲ فوق برای مرسولات هوایی نیز که پرداخت آن بر مبنای آمار انجام می‌گیرد اجراء میشوند معهذا در این حالت مدت ۶ ماه و ۴ ماه‌متقابلاً به ۴ ماه و دو ماه برگردانده می‌شود.
۴ - به اختلافات مشهوده در جمع حساب که از ۱۰ فرانک تجاوز ننماید ترتیب اثر داده نمی‌شود.
۵ - غیر از موارد توافق خصوصی بین ادارات ذینفع فهرستهای Av3 و Av4 و حسابهای مخصوص Av5 طرفین همیشه با سریعترین وسیله هوایی یا‌زمینی فرستاده میشوند.
۶ - در صورتی که جمع حسابهای مخصوص Av5 در سال از ۲۵ فرانک تجاوز نکند اداره بدهکار از هر گونه پرداختی معاف خواهد بود.
فصل سوم - تهیه اطلاعات وسیله ادارات و توسط دفتر بین‌المللی
فصل سوم - تهیه اطلاعات وسیله ادارات و توسط دفتر بین‌المللی ماده ۲۰۰ تهیه اطلاعات توسط ادارات
۱ - هر اداره روی نمونه‌ای که توسط دفتر بین‌المللی برای او ارسال گردیده اطلاعات مفید مربوط به اجرای سرویس پست هوایی را به دفتر مذکور‌می‌فرستد این اطلاعات مخصوصاً شامل نکات زیر می‌باشد:
الف - در مورد سرویس داخله:
اول - استانها و شهرستانهای مهمی که دپشها یا مراسلات هوایی از مبدأ خارجه از آن نقاط توسط سرویس هوایی داخلی مجدداً به مقصدشان ارسال‌می‌گردد.
دوم - هزینه‌های حمل و نقل هوایی به کیلوگرم که بر طبق ماده ۶۵ پاراگراف ۳ قرارداد محاسبه شده و تاریخ اجرای آن.
ب - در مورد سرویس بین‌الملل.
اول - تصمیمات متخذه در مورد اجرای بعضی از مقررات اختیاری مربوط به پست هوایی.
دوم - نرخهای هزینه حمل و نقل هوایی به کیلوگرم که مستقیماً بر طبق ماده ۶۷ قرارداد دریافت می‌نماید و تاریخ اجرای آنها.
سوم - کشورهایی که برای آنها دپش هوایی می‌بندد.
چهارم - دفاتری که دپشهای هوایی عبوری را از یک خط به خط دیگر انتقال می‌دهند و حداقل مدت لازم برای انتقال دپشهای هوایی.
پنجم - نرخهای حمل و نقل هوایی تعیین شده برای ارسال مجدد مراسلات هوایی که به طور مکشوفه دریافت می‌شود در صورتی که سیستم نرخهای‌متعارفی متعادل پیش‌بینی شده در ماده ۶۶ پاراگراف ۱ قرارداد یا سیستم تعرفه متعارفی را طبق پاراگراف ۲ همان ماده مورد استفاده قرار داده شده باشد.
ششم - اضافه نرخهای هوایی با نرخهای مرکب برای انواع مختلف مراسلات هوایی و برای کشورهای مختلف با ذکر نام کشورهایی که برای آنها‌سرویس پست بدون اضافه نرخ قبول می‌شود.
۲ - کلیه تغییرات در مورد اطلاعات مذکوره در پاراگراف ۱ بایستی بدون تأخیر و با سریعترین طریق ممکنه به دفتر بین‌المللی ابلاغ شود.
۳ - ادارات می‌توانند توافق کنند که مستقیماً اطلاعات مربوط به سرویسهای هوایی مورد علاقه خود را مخصوصاً ساعات ورود و حرکت و ساعات‌محدودی که مراسلات هوایی خارجه بایستی برای رسیدن به توزیع‌های مختلف برسد بین خود رد و بدل نمایند.
ماده ۲۰۱ - تهیه مدارک توسط دفتر بین‌المللی
۱ - دفتر بین‌المللی موظف به تهیه و توزیع مدارک زیر به ادارات می‌باشد:
الف - لیست کلی سرویسهای پست هوایی (معروف به لیست AV1) که بر طبق اطلاعات تحصیل شده ضمن اجراء بند ۱ ماده ۲۰۰ تهیه می‌شود.
ب - لیست مسافات پست هوایی که با همکاری کمپانیهای هوایی به شرط موافقت ادارات روی مندرجات آن تدوین می‌شود.
ج - لیست اضافه نرخهای هوایی (ماده ۲۰۰ پاراگراف ۱ حرف ب شماره ششم).
۲ - دفتر بین‌المللی همچنین بر طبق تقاضای ادارات موظف به توزیع رایگان نقشه‌ها و ساعات ورود و خروج هوایی به طور منظم که توسط یک‌سازمان اختصاصی و متخصص که به عنوان بهترین مسئول برای رفع احتیاجات پستهای هوایی شناخته شده و آنها را چاپ می‌نماید.
۳ - کلیه تغییرات در مدارک مذکوره در بند ۱ و همچنین تاریخ به موقع اجراء گذاردن این تغییرات با سریعترین وسیله هوایی یا زمینی در کمترین مدت و‌تحت بهترین شرایط مناسب به اطلاع ادارات می‌رسد.
قسمت چهارم - مقررات نهایی
ماده ۲۰۲ به موقع اجراء گذاردن و مدت اعتبار آیین‌نامه.
۱ - آیین‌نامه حاضر از تاریخ اجرای قرارداد پستی جهانی معتبر و قابل اجراء می‌باشد.
۲ - مدت اعتبار این آیین‌نامه همان مدت قرارداد می‌باشد به شرط آن که در یک توافق مشترک بین کشورهای ذینفع در آن تجدید نظری به عمل نیاید.
توکیو چهاردهم نوامبر ۱۹۶۹
مقاوله‌نامه مربوط به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده و آیین‌نامه اجرایی آن
فصل اول - مقررات کلی
ماده اول - موضوع موافقتنامه.
ماده دوم - اعلام قیمت.
فصل دوم - شرایط قبول
ماده سوم - شرایط اوزان و ابعاد.
ماده چهارم - اشیاء مشمول حقوق گمرکی.
ماده پنجم - ممنوعات.
ماده ششم - طرز عمل نسبت به مرسولاتی که به اشتباه قبول شده‌اند.
فصل سوم - نرخها و حقوق
ماده هفتم - نرخها.
ماده هشتم - معافیت از نرخ پستی.
ماده نهم - شرایط صادرات و واردات و حقوق مربوطه.
فصل چهارم - مسئولیت
ماده دهم - اصول و حدود مسئولیت ادارات پست.
ماده یازدهم - عدم مسئولیت ادارات پست.
ماده دوازدهم - مسئولیت فرستنده.
ماده سیزدهم - تشخیص مسئولیت ادارات پست.
ماده چهاردهم - پس گرفتن احتمالی غرامت از فرستنده یا گیرنده.
فصل پنجم - مقررات گوناگون و نهایی
ماده پانزدهم - اجرای قرارداد.
ماده شانزدهم - دفاتر شرکت‌کننده در سرویس.
ماده هفدهم - شرایط تصویب و پیشنهادات مربوط به موافقتنامه حاضر و آیین‌نامه اجرایی آن.
ماده هیجدهم - به موقع اجراء گذاردن و مدت اعتبار موافقتنامه.
آیین‌نامه اجرایی موافقتنامه مربوط به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده
فصل اول - مقررات عمومی
ماده ۱۰۱ - اطلاعاتی که توسط ادارات تهیه می‌گردد.
فصل دوم - شرایط پذیرش - تسلیم به باجه پست
ماده ۱۰۲ - شرایطی که مرسولات بایستی دارا باشند.
ماده ۱۰۳ - اعلام قیمت.
ماده ۱۰۴ - اعلامیه‌های گمرکی.
ماده ۱۰۵ - وظیفه دفتر مبدأ.
فصل سوم - مبادله مرسولات با قیمت اظهار شده
ماده ۱۰۶ - روش و طرق ارسال.
ماده ۱۰۷ - عملیات در دفتر مبادله فرستنده.
ماده ۱۰۸ - عملیات در دفتر مبادله دریافت‌کننده.
ماده ۱۰۹ - تسلیم یک مرسوله با قیمت اظهار شده دستخورده یا خسارت‌دیده.
ماده ۱۱۰ - ارسال مجدد مرسولات غیر قابل توزیع.
فصل چهارم - مقررات گوناگون و نهایی
ماده ۱۱۱ - تغییر آدرس.
ماده ۱۱۲ - اجرای آیین‌نامه اجرایی قرارداد.
ماده ۱۱۳ - به موقع اجراء گذاردن و مدت اعتبار آیین‌نامه.
موافقتنامه مربوط به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده
امضاء‌کنندگان زیر نمایندگان تام‌الاختیار کشورهای عضو اتحادیه به موجب بند ۴ ماده ۲۲ اساسنامه اتحاد پستی جهانی مصوبه در تاریخ ۱۰ ژوییه۱۹۶۴ در شهر وین طبق یک موافقت مشترک و با توجه به مقررات بند ۳ ماده ۲ اساسنامه موافقتنامه زیر را تأیید نمودند:
=== فصل اول - مقررات کلی ===
ماده اول - موضوع موافقتنامه
۱ - نامه‌های محتوی اوراق بهادار یا اسناد قیمتی همچنین جعبه‌های محتوی جواهرات یا سایر اشیاء گرانبها با بیمه کردن محتوی به قیمت اظهار شده‌توسط فرستنده بین کشورهای تعهدکننده مبادله میشوند.
۲ - در روابط بین کشورهایی که ادارات پستی آنها طبق مفاد ماده ۴ قرار دادن اشیاء مشمول حقوق گمرکی را در این نوع مرسولات پذیرفته‌اند نامه‌های با‌قیمت اظهار شده می‌تواند همچنین محتوی اشیایی غیر از اوراق بهادار یا اسناد قیمتی باشد.
۳ - این مرسولات تحت عنوان مرسولات با قیمت اظهار شده شامل "نامه‌های با قیمت اظهار شده و جعبه‌های با قیمت اظهار شده" می‌گردند.
۴ - شرکت در مبادله جعبه‌های با قیمت اظهار شده محدود است به کشورهایی که تأمین این سرویس را تعهد می‌کنند.
ماده دوم - اعلام قیمت
۱ - مبلغ اعلام قیمت اصولاً نامحدود می‌باشد.
۲ - معذالک هر اداره اختیار دارد که میزان اعلام قیمت را محدود نماید در صورتی که این مبلغ از ۵۰۰۰ فرانک یا از مبلغی که در سرویس داخلی او (در‌صورت کمتر بودن از ۵۰۰۰ فرانک) قبول شده است کمتر نباشد.
۳ - در روابط بین کشورهایی که حداکثر قیمت اعلام شده را قبول کرده‌اند حداقل قیمت نیز بایستی از هر دو طرف مراعات شود.
۴ - اعلام قیمت نباید از قیمت واقعی محتوی بیشتر باشد ولی اجازه داده می‌شود که فقط قسمتی از قیمت اظهار شود مبلغ اعلام قیمت برای اوراق و‌اسنادی که دارای ارزش هستند نمی‌تواند از هزینه‌های لازم برای تهیه نمودن این اوراق در صورت فقدان احتمالی آنها بیشتر باشد.
۵ - هر گونه اعلام قیمت نادرست که بیش از ارزش واقعی محتوی به عمل آمده باشد طبق قوانین جزایی کشور مبدأ مستوجب تعقیب قضایی است.
فصل دوم - شرایط قبول
ماده سوم - شرایط اوزان و ابعاد
۱ - نامه‌های با قیمت اظهار شده تابع شرایط وزن و ابعاد نامه‌های معمولی می‌باشند.
۲ - وزن جعبه‌های با قیمت اظهار شده نباید از ۱ کیلوگرم و ابعاد آن از ۳۰ سانتیمتر طول و ۲۰ سانتیمتر عرض و ۱۰ سانتیمتر ارتفاع تجاوز کند.
۳ - نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده که ابعاد آنها کمتر از حداقل تعیین شده برای نامه‌های مذکوره در بند ۱ ماده ۱۷ قرارداد باشد قبول نمی‌شوند.
ماده چهارم - اشیاء مشمول حقوق گمرکی
۱ - مرسولات با قیمت اظهار شده می‌تواند حاوی بعضی اشیاء مشمول حقوق گمرکی باشد.
با وجود این گذاردن این اشیاء در نامه‌های با قیمت اظهارشده مجاز نیست مگر بین کشورهایی که ادارات پستی آنها در این مورد موافقت خود را اعلام کرده باشند.
ماده پنجم - ممنوعات
۱ - ارسال اشیاء زیر به وسیله کلیه مرسولات با قیمت اظهار شده ممنوع است:
الف - اشیایی که نوع محتوی یا بسته‌بندی آن بتواند برای کارکنان پست ایجاد خطر کرده و مراسلات و تجهیزات پستی را کثیف و ضایع سازد.
ب - تریاک، مرفین، کوکایین و سایر مواد مخدره معهذا این ممنوعیت شامل آنهایی که در جعبه‌های با قیمت اظهار شده به منظور هدفهای طبی یا علمی‌برای کشورهایی که این مواد را برای این منظور قبول می‌کنند فرستاده میشوند نمی‌گردد.
ج - حیوانات زنده.
د - مواد منفجره - قابل اشتعال یا سایر مواد خطرناک.
ه - اشیاء منافی عفت و اخلاق.
و - اشیایی که ورود و حمل و نقلشان در کشور مقصد ممنوع باشد.
۲ - با توجه به بند ۲ ماده اول و ماده ۴ نامه‌های با قیمت اظهار شده به هیچ وجه نبایستی حاوی سکه‌های پول - پلاتین - طلا و نقره ساخته شده یا‌ساخته نشده و جواهرات و سنگهای قیمتی یا سایر اشیاء قیمتی دیگر و همچنین اشیاء مشمول حقوق گمرکی باشد.
۳ - جعبه‌های با قیمت اظهار شده نباید حاوی اشیاء زیر باشند:
الف - اسنادی که حالت مکاتبه خبری یا شخصی دارند. با وجود این قرار دادن یک صورتحساب سرگشاده که فقط فهرست اشیاء داخل مرسوله در آن‌ذکر شده باشد و همچنین یک نسخه از عنوان روی جعبه با ذکر نشانی فرستنده در داخل مرسوله مجاز است.
ماده ششم - طرز رفتار با مرسولاتی که به اشتباه قبول شده‌اند
۱ - هر مرسوله با قیمت اظهار شده‌ای که با شرایط ماده ۳ مطابقت نداشته و اشتباهاً قبول شده باشد بایستی به اداره مبدأ برگشت شود معهذا اداره مقصد‌مجاز است که آن را به گیرنده تسلیم نموده و نرخهای پیش‌بینی شده در بند ۱۴ ماده ۱۷ قرارداد را درباره آن اجراء نماید.
۲ - هر مرسوله با قیمت اظهار شده که حاوی اشیاء ذکر شده در بند ۱ ماده ۵ باشد و اشتباهاً قبول شده بایستی طبق قوانین داخلی کشور اداره‌ای که به‌وجود این اشیاء پی برده با آن رفتار شود به همین طریق نیز با نامه‌های با قیمت اظهار شده که با توجه به ماده ۴ حاوی اشیاء مشمول حقوق گمرکی باشند"به استثنای اوراق بهادار" رفتار می‌شود معهذا مرسولات با قیمت اظهار شده که حاوی اشیاء ذکر شده در حروف ب و ه بند ۱ ماده ۵ هستند به هیچ‌عنوان نه به مقصد فرستاده میشوند و نه به گیرندگان تحویل و نه به مبدأ برگشت می‌گردند.
۳ - هر مرسوله با قیمت اظهار شده که محتوی اشیاء ذکر شده‌ای که طبق بند ۲ و حرف ب بند ۳ ماده ۵ ارسال آنها ممنوع شده است باشد بایستی به‌مبدأ برگشت شود معذالک در صورتی که وجود این اشیاء وسیله اداره مقصد به تحقق رسیده باشد این اداره مجاز است مرسوله را تحت شرایط‌پیش‌بینی شده در آیین‌نامه داخلی خود به گیرنده تسلیم نماید.
۴ - وقتی که یک مرسوله با قیمت اظهار شده به اشتباه قبول شده باشد نه به مبدأ برگشت و نه به گیرنده تسلیم می‌گردد دفتر مبدأ بایستی از عملی که در‌مورد این مرسوله صورت گرفته است مطلع گردد.
۵ - با جعبه‌های با قیمت اظهار شده حاوی اسنادی که جنبه مکاتبات روزانه و شخصی دارند طبق مقررات کشوری که به وجود آنها پی برده است رفتار‌خواهد شد با وجود این اگر موضوع مربوط به یک مکاتبه غیر مجاز طبق تعریف حرف الف بند ۳ ماده ۵ باشد طبق مفاد ماده ۲۴ قرارداد با آن رفتار‌خواهد شد و به این علت جعبه با قیمت اظهار شده نبایستی به مبدأ برگشت داده شود.
فصل سوم - نرخها و حقوق
ماده هفتم - نرخها
۱ - نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده مشمول نرخهای زیر می‌باشند که قبلاً از فرستنده دریافت می‌گردد:
الف - نرخ کرایه پستی.
ب - نرخ ثابت سفارشی.
ج - نرخ بیمه.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۴۰۹
۳ - هر کشور اختیار دارد نرخ پایه نرخ حداقل پیش‌بینی شده در بند ۲ برای جعبه‌های با قیمت اظهار شده را با توجه به پایه نرخ مذکوره در بند ۱ ماده ۳پروتکل نهایی قرارداد حداکثر تا ۶۰% اضافه نموده یا ۳۰% کم نماید. ۴ - علاوه بر نرخهای پیش‌بینی شده در بند ۱ برای نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت‌اظهار شده می‌توان نرخهای ناشی از اجرای قرارداد را طبق ماده ۱۵ مقاوله‌نامه حاضر دریافت نمود.
ماده هشتم - معافیت از نرخ پستی
نامه‌های با قیمت اظهار شده مربوط به سرویس اداری که بین ادارات و یا بین ادارات و دفتر بین‌المللی مبادله میشوند از کلیه حقوق پستی معاف‌اند.
ماده نهم - شرایط صادرات و واردات و حقوق مربوطه
۱ - مرسولات با قیمت اظهار شده تابع مقررات و قوانین داخلی کشور مبدأ در مورد صادرات و همچنین تابع مقررات و قوانین داخلی کشور در مورد‌شرایط واردات و حقوق گمرکی می‌باشند.
۲ - حقوق مربوط به عواید دولتی و هزینه‌های قابل مطالبه برای واردات در موقع تسلیم مرسوله از گیرنده دریافت می‌شود در صورتی که به عللی یک‌جعبه با قیمت اظهار شده به کشور دیگری که در سرویس شرکت دارد مجدداً فرستاده شود یا به مقصد مرجوع گردد حقوق یا هزینه‌هایی که هنگام ارسال‌مجدد وصول نشده است از فرستنده یا گیرنده دریافت می‌گردد.
فصل چهارم - ماده دهم - اصول و حدود مسئولیت ادارات پست
۱ - ادارات پست مسئول گم شدن دستخوردگی و خسارت وارده به مرسولات یا قیمت اظهار شده به استثنای موارد پیش‌بینی شده در ماده ۱۱می‌باشند.
۲ - در صورت گم شدن یا دستخوردگی یا خسارت دیدن فرستنده اصولاً حق دارد غرامت متناسبی دریافت نماید به تقاضای خسارات غیر مستقیم و‌منافع به دست نیامده ترتیب اثر داده نمی‌شود در هر حال غرامت پرداختی در هیچ موقع از مبلغ قیمت اعلام شده به فرانک طلا تجاوز نخواهد نمود. در‌صورت ارسال مجدد و یا برگشت یک مرسوله با قیمت اظهار شده هوایی به مبدأ از طریق زمینی مسئولیت برای خط سیر دوم به همان میزانی است که‌در مورد مرسولات ارسالی از طریق زمینی اجراء می‌گردد.
۳ - به طور استثناء از مفاد بند ۲ گیرنده بعد از تحویل گرفتن یک مرسوله با قیمت اظهار شده خسارت‌دیده یا دستخورده حق دارد مطالبه خسارت‌نماید.
۴ - غرامت طبق قیمت رایج اشیاء بهادار از همان نوع در محل و زمانی که به پست تسلیم گردیده است محاسبه و به فرانک طلا تبدیل می‌شود در‌صورتی که برای شیء مورد بحث قیمت رایجی وجود نداشته باشد غرامت طبق قیمت معمولی اشیاء مشابه آن با در نظر گرفتن همان شرایط حساب‌می‌شود.
۵ - وقتی که غرامتی مربوط به فقدان دستخوردگی کلی یا خسارت کلی یک مرسوله با قیمت اظهار شده باشد فرستنده و یا اجراء مفاد بند ۳ گیرنده‌حق دارد کلیه نرخها و حقوق پرداختی را دریافت نماید به استثنای نرخ بیمه که در هر حال مسلم ادارات مبدأ می‌باشد.
۶ - فرستنده اختیار دارد از حقوق خود که در بند ۲ پیش‌بینی شده به نفع گیرنده صرفنظر نماید فرستنده یا گیرنده می‌تواند شخص ثالثی را برای دریافت‌غرامت معرفی نمایند.
ماده یازدهم - عدم مسئولیت ادارات پست
۱ - ادارات پست وقتی که مرسوله با قیمت اظهار شده را تحت شرایط مقرره در آیین‌نامه‌های داخلی خود و یا طبق بند ۳ ماده ۹ قرارداد تسلیم نمودند‌مسئولیت از آنها سلب می‌گردد معهذا در موارد زیر مسئولیت برای ادارات باقی می‌ماند.
الف - وقتی که یک دستخوردگی یا آسیب‌دیدگی مرسوله قبل از تسلیم یا موقع تسلیم مرسوله مشاهده می‌شود یا وقتی که با اجازه مقررات داخلی‌گیرنده یا در صورت برگشت به مبدأ فرستنده در موقع تحویل گرفتن مرسوله دستخورده یا خسارت‌دیده برای رسیدگی به موضوع پیش‌بینی لازم به‌عمل آورد.
ب - وقتی که گیرنده یا در صورت برگشت مرسوله به مبدأ فرستنده با وجود دادن رسید بدون تأخیر به اداره‌ای که مرسوله خسارت‌دیده را تحویل داده‌مراتب را اعلام نماید دلیل کافی مبنی بر این که دستبرد یا آسیب‌دیدگی بعد از تحویل مرسوله ایجاد نشده ابراز کند:
۲ - ادارات پست در موارد زیر مسئولیتی ندارند.
اول - در مورد مرسولات با قیمت اظهار شده که فقدان - دستخوردگی یا خسارت دیدن آنها ناشی از علل زیر باشد:
الف - در اثر حوادث اضطراری (فورس‌ماژور) اداره‌ای که فقدان یا دستخوردگی یا خسارت در سرویس او رخ داده در صورتی که این پیش آمد بر اثر‌یک واقعه فوق‌العاده (فورس‌ماژور) باشد بایستی طبق قوانین خود تصمیم گرفته و موضوع را به اداره کشور مبدأ در صورت تقاضای کشور مزبور اطلاع‌دهد. معذالک مسئولیت برای اداره کشور فرستنده‌ای که جبران خسارت ناشی از وقایع فوق‌العاده را قبول نموده باقی خواهد ماند.
ب - وقتی که دلیل دیگری مبنی بر مسئولیت آنها ارائه نشده باشد و ادارات نتوانند اطلاعی از مرسولاتی که مدارک اداری آنها در نتیجه وقایع فوق‌العاده(فورس‌ماژور) از بین رفته است بدهند.
ج - وقتی که خسارت به علت اشتباه یا بی‌دقتی فرستنده و یا بر اثر نوع محتوی مرسوله ایجاد شده باشد.
د - وقتی که محتوی مرسولات از اشیاء ممنوع پیش‌بینی شده در بند ۱ و ۲ و حرف ب بند ۳ ماده ۵ تشکیل شده باشد و این مرسولات توسط مقامات‌صلاحیتدار به علت محتوی آنها ضبط یا از بین برده شده باشد.
ه - وقتی که موضوع مربوط به مرسوله‌ای باشد که قیمت آن عمداً و به طور نادرست بیش از ارزش واقعی محتوی آن اعلام شده باشد.
و - وقتی که فرستنده تا یک سال از تاریخ روز بعد از تسلیم مرسوله به پست هیچگونه مطالبه‌ای نکرده باشد.
دوم - مرسولات با قیمت اظهار شده که طبق مقررات داخلی کشور مقصد توقیف شده است.
سوم - وقتی که ادارات جزو آنهایی باشند که مسئولیت اشیاء قیمتی را هنگام حمل و نقل هوایی یا دریایی یا هواپیماها یا کشتیهایی که از آن استفاده‌می‌کنند قبول نکرده‌اند معذالک این ادارات برای عبور مرسولات با قیمت اظهار شده در دپشهای سر به مهر مسئولیت پیش‌بینی شده را مانند مسئولیت‌مرسولات سفارشی به عهده دپشهای خواهد داشت.
۳ - ادارات پست در مورد اعلامیه‌های گمرکی به هر صورت که تنظیم و تصمیماتی که توسط ادارات گمرک در موقع بازرسی مرسوله‌ای که تحت‌بازرسی گمرکی قرار گرفته اتخاذ گردد هیچگونه مسئولیتی ندارند.
ماده دوازدهم - مسئولیت فرستنده
۱ - فرستنده یک مرسوله با قیمت اظهار شده در همان حدودی که ادارات مسئولیت دارند در مورد خسارات وارده به سایر مرسولات به علت ارسال‌اشیاء غیر قابل قبول برای حمل و نقل و یا به علت عدم رعایت شرایط قبول مسئولیت می‌باشد به شرط این که خسارت وارده بر اثر سهل انگاری و‌اشتباه ادارات یا حمل‌کنندگان مرسوله نباشد.
۲ - قبول چنین مرسوله‌ای از طرف دفتر پست مسئولیت فرستنده را از بین نمی‌برد.
۳ - در صورت اقتضاء اقامه دعوی بر علیه فرستنده به عهده دفتر مبدأ می‌باشد.
ماده سیزدهم - تشخیص مسئولیت بین ادارات پست
۱ - تا زمانی که دلیل خلافی ارائه نشده مسئولیت با اداره‌ای است که مرسوله‌ای را بدون توجه و رعایت مقررات قبول کرده و موقعی که جریان تحت‌رسیدگی قانونی قرار می‌گیرد نتواند مدرکی دال بر تسلیم مرسوله به گیرنده و در صورت اقتضاء انتقال منظم مرسوله را به اداره دیگر ثابت نماید.
۲ - یک اداره واسطه یا اداره مقصد در صورتی که دلیل خلافی ارائه نشود در موارد زیر از هر گونه مسئولیت مبرا است:
الف - موقعی که اداره مزبور مقررات ماده ۱۰۸ آیین‌نامه در مورد رسیدگی یک به یک مرسوله‌های با قیمت اظهار شده را رعایت کرده باشد.
ب - وقتی که اداره پست مزبور بتواند ثابت نماید که مطالبه‌نامه را بعد از معدوم کردن مدارک اداری مربوط به مرسوله مورد تحقیق دریافت نموده و‌مدت نگهداری پیش‌بینی شده در ماده ۱۰۸ آیین‌نامه اجرایی قرارداد منقضی بوده است البته این شرایط لطمه‌ای به حقوق ذینفع وارد نمی‌سازد.
۳ - وقتی که فقدان یا دستخوردگی یا خسارت در سرویس یک مؤسسه حمل و نقل هوایی اتفاق افتاده باشد اداره کشوری که هزینه‌های حمل و نقل‌هوایی را دریافت نموده است تحت شرایط بند ۳ ماده اول قرارداد و بند ۶ همان ماده موظف است خسارت پرداختی را به اداره مبدأ تأدیه نماید.
۴ - تا موقعی که دلیل خلافی ارائه نشده اداره‌ای که یک مرسوله با قیمت اظهار شده را به یک اداره دیگر تحویل داده از هر گونه مسئولیت مبرا است‌مگر در صورتی که دفتر مبادله‌ای که مرسوله به او تحویل شده بلافاصله پس از رسیدگی صورتمجلسی در مورد وجوه فقدان یا خسارت مرسوله با قیمت‌اظهار شده با اولین پست برای اداره فرستنده مرسوله فرستاده باشد.
۵ - اگر فقدان یا دستخوردگی یا خسارت در مسیر حمل و نقل مرسوله ایجاد شود بدون این که بتوان تعیین نمود در قلمرو کدام کشور اتفاق افتاده‌ادارات مورد دعوی خسارات را به تساوی تعهد می‌نمایند معهذا اگر دستخوردگی محتوی یا خرابی در کشور مقصد یا در صورت برگشت برای گیرنده‌در کشور مبدأ به تحقیق برسد اداره مزبور بایستی ثابت نماید:
الف - که نه خود بسته و نه پوشش یا کیسه و بسته‌بندی آن نه لفاف و بسته‌بندی مرسوله اثر واضحی از دستخوردگی یا خسارت دیدن مرسوله‌نداشته‌اند.
ب - که وزن تعیین شده در هنگام تسلیم مرسوله به باجه پست تغییر ننموده است. وقتی که چنین دلیلی توسط اداره مبدأ ارائه شده هیچ یک از ادارات‌دیگر مورد دعوی نمی‌توانند به عذر این که مرسوله را بدون اعتراض به اداره بعد تحویل داده‌اند از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمایند.
۶ - مسئولیت یک اداره نسبت به سایر ادارات در هیچ حالتی بیش از حداکثر اعلام قیمتی که قبول کرده نخواهد بود.
۷ - وقتی که یک مرسوله با قیمت اظهار شده در حوادث اضطراری (فورس‌ماژور) مفقود یا مورد دستبرد و یا خسارت‌دیده باشد اداره‌ای که این فقدان یا‌دست‌خوردگی و یا خسارت در قلمرو کشور و یا در قسمتهای تابعه‌اش رخ داده است در مقابل اداره مبدأ مسئولیت ندارد مگر این که هر دو اداره‌جبران خسارات ناشی از حوادث اضطراری را تعهد کرده باشند.
۸ - هرگاه فقدان یا دستخوردگی و یا خسارت در قلمرو یا قسمتهای تابعه اداره پست کشور واسطه‌ای روی بدهد که در مقاوله‌نامه حاضر شرکت نکرده و‌یا مبلغ کمتری از ارزش مرسوله با قیمت اظهار شده را قبول کرده باشد اداره مبدأ غرامت قبول نشده توسط اداره واسطه را طبق بند ۶ این ماده و بند ۳ماده اول قرارداد پرداخت می‌نماید.
۹ - قاعده پیش‌بینی شده در بند ۸ در صورتی که موقع حمل و نقل دریایی یا هوایی فقدان یا دستخوردگی یا خسارت در سرویس اداره کشور تعهد‌کننده‌ای که مسئولیت را طبق ردیف سوم بند ۲ ماده ۱۱ قبول نمی‌کند صورت گرفته باشد نیز اجراء می‌گردد.
۱۰ - حقوق گمرکی و سایر حقوق که الغای آن میسر نیست به عهده اداره مسئول فقدان یا دستخوردگی یا خسارت می‌باشد.
۱۱ - اداره‌ای که غرامت را پرداخته است تا میزان مبلغ غرامت قائم مقام شخصی است که آن را دریافت کرده و مختار به هر گونه اقدام احتمالی علیه‌گیرنده یا فرستنده مرسوله و یا شخص ثالث می‌باشد.
ماده چهاردهم - پس گرفتن احتمالی غرامت از فرستنده یا از گیرنده
۱ - ماده ۴۶ قرارداد برای مرسولات با قیمت اظهار شده نیز قابل اجراء است.
۲ - در صورتی که بعداً کشف شود که مبلغ غرامت پرداختی از قیمت واقعی محتویات مرسوله بیشتر بوده است فرستنده بایستی در مقابل تحویل این‌مرسوله مبلغ غرامت دریافتی را مسترد نماید بدون این که لطمه‌ای به مقررات مذکور در بند ۵ ماده ۲ در مورد اعلام قیمت تقلبی وارد آید.
فصل پنجم - مقررات گوناگون و نهایی
ماده پانزدهم - اجرای قرارداد
در صورت اقتضاء مقررات قرارداد در حالت مشابه برای تمام مواردی که در این موافقتنامه به آن اشاره نشده نیز اجراء می‌گردد. با وجود این به طور‌استثناء از آنچه که در ماده ۲۶ قرارداد ذکر شده اداره مقصد اختیار دارد در صورتی که مقررات داخلی او پیش‌بینی کرده باشد آگهی ورود مرسوله نه خود‌مرسوله را با توزیع خصوصی Expres ارسال نماید.
ماده شانزدهم - دفاتر شرکت‌کننده در سرویس
ادارات تا سرحد امکان سعی می‌کنند که سرویس نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده در تمام دفاتر کشورشان دایر گردد.
ماده هفدهم - شرایط تصویب پیشنهادات مربوط به مقاوله‌نامه حاضر و آیین‌نامه اجرایی آن
۱ - برای به اجراء درآمدن پیشنهاداتی که تحت بررسی کنگره قرار گرفته‌اند و مربوط به موافقتنامه حاضر و آیین‌نامه اجرایی آن می‌باشد بایستی از طرف‌اکثریت کشورهای رأی دهنده‌ای که در موافقتنامه شرکت داشته و در کنگره حاضر هستند مورد تصویب قرار گیرد نصف کشورهای عضو معرفی شده به‌کنگره بایستی در موقع اخذ رأی حاضر باشند.
۲ - برای به اجراء درآمدن پیشنهاداتی که بین دو کنگره رسیده‌اند و مربوط به موافقتنامه حاضر و آیین‌نامه اجرایی آن می‌باشد بایستی شرایط زیر حاصل‌شود:
الف - اتفاق آراء در صورتی که مربوط باشد به مقررات تازه یا تغییرات در مقررات مواد ۱ تا ۸ و ۱۰ تا ۱۵ - ۱۷ - ۱۸ موافقتنامه حاضر و ماده نهایی‌آیین‌نامه آن.
ب - دو سوم آراء در صورتی که مربوط باشد به تغییرات اساسی مقررات موافقتنامه حاضر به استثنای موادی که در حرف الف ذکر شده و یا مقررات بند۲ ماده ۱۰۱ و مواد ۱۰۲ تا ۱۰۵ و بند ۲ تا بند ۵ ماده ۱۰۶ و مواد ۱۰۷ تا ۱۰۹ و حروف (و) (ز) ماده ۱۱ آیین‌نامه اجرایی آن.
ج - اکثریت آراء در صورتی که مربوط باشد به تغییر سایر مواد آیین‌نامه یا تفسیر مقررات موافقتنامه حاضر و آیین‌نامه آن بجز موارد اختلاف که برای‌حکمیت (پیش‌بینی شده در ماده ۳۲ اساسنامه) واگذار می‌گردد.
ماده هیجدهم - به موقع اجراء گذاردن و مدت اعتبار موافقتنامه
موافقتنامه حاضر از اول ژوییه ۱۹۷۱ به موقع اجراء گذارده می‌شود تا هنگام به اجراء گذاردن احکام کنگره آینده به قوت خود باقی است.
بدین مناسبت نمایندگان مختار دولتهای کشورهای عاقد موافقتنامه حاضر را در یک نسخه امضاء کرده‌اند که نسخه مزبور در بایگانی دولت کشور مقر‌اتحاد باقی می‌ماند و یک رونوشت از آن برای هر کشور امضاء‌کننده توسط دولت مقر کنگره فرستاده خواهد شد.
توکیو چهاردهم نوامبر ۱۹۶۹
آیین‌نامه اجرایی موافقتنامه مربوط به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده
امضاء‌کنندگان زیر طبق بند ۵ ماده ۲۲ اساسنامه اتحاد پستی جهانی منعقده در وین به تاریخ ۱۰ ژوییه ۱۹۶۴ به نام ادارات پستی مربوطه خود در یک‌توافق مشترک مراتب زیر را به منظور تضمین و اجرای موافقتنامه مربوط به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده تضمین می‌نماید.
فصل اول - مقررات عمومی
ماده ۱۰۱ - اطلاعاتی که توسط ادارات تهیه می‌گردد.
۱ - ادارات کشورهای متعهد که سرویس مبادلات مستقیم را تأمین می‌کنند متقابلاً توسط جدول طبق نمونه VDI از اطلاعات مربوط به مبادله‌مرسولات با قیمت اظهار شده مطلع میشوند.
۲ - لااقل سه ماه قبل از به موقع اجراء گذارده شدن موافقتنامه ادارات بایستی توسط دفتر بین‌المللی برن موارد زیر را به سایر ادارات اعلام نمایند:
الف - تعرفه نرخهای بیمه مرسولات با قیمت اظهار شده که طبق ماده ۷ موافقتنامه در سرویس آنها اجراء می‌گردد.
ب - حداکثر مبلغی که برای اعلام قیمت مرسولات زمینی و هوایی قبول می‌کنند.
ج - تعداد اعلامیه‌های گمرکی لازم برای جعبه‌های با قیمت اظهار شده به مقصد کشورشان و نیز برای جعبه‌های عبوری (ترانزیت) همچنین زبانهایی که‌این اعلامیه‌ها بایستی به آن انشاء گردد.
د - در صورت اقتضاء لیست دفاتری که دارای این سرویس می‌باشند.
ه - در صورت اقتضاء فهرست سرویسهای دریایی یا هوایی منظمی که برای حمل و نقل مرسولات عادی از نوع مراسلات پستی خود از آن استفاده‌می‌کنند و می‌توانند برای حمل و نقل مرسولات با قیمت اظهار شده با تضمین مسئول مورد استفاده قرار گیرند.
۳ - هر گونه تغییر یا اصلاح بعدی بایستی بدون تأخیر اعلام شود.
فصل دوم - شرایط قبول تسلیم به باجه پست
ماده ۱۰۲ - شرایطی که مرسولات باید دارا باشند.
۱ - نامه‌های با قیمت اظهار شده برای آن که جهت ارسال پذیرفته شوند باید دارای شرایط زیر باشند:
الف - پاکتها بایستی با لاک نرم و مهر نرم به امضاء شخص فرستنده یا فاصله معین به تعداد لازم ممهور شوند به طوری که تمام پاکت به مقدار کافی مهر‌خورده باشد.
ب - پاکتها بایستی محکم بوده و از یک قطعه به طوری تهیه شده باشد که لاک و مهر به خوبی و به طور کامل روی آن بچسبد به کار بردن پاکت‌های‌شفاف و دارای دریچه شفاف و همچنین استفاده از پاکتهای با حاشیه رنگی ممنوع است.
ج - وضع پاکت باید طوری باشد که نتوان بدون صدمه زدن آشکار به پاکت یا مهر و موم آن به محتویات پاکت دسترسی پیدا نمود.
د - تمبرهای پستی مربوط به پرداخت کرایه و برچسب‌های اداره پست بایستی با فاصله و طوری نصب شوند که صدمات وارده به پاکت را پنهان نسازند‌تمبرها و برچسبها نباید در دو سطح مرسوله تا خورده باشند الصاق برچسبهایی غیر از آنچه که مربوط به سرویس پست است روی نامه‌های با قیمت‌اظهار شده ممنوع می‌باشد.
۲ - جعبه‌های با قیمت اظهار شده بایستی حائز شرایط زیر باشند:
الف - از چوب یا فلز و به اندازه کافی با دوام باشند.
ب - جدار جعبه‌های چوبی باید حداقل ۸ میلیمتر ضخامت داشته باشد.
ج - سطوح فوقانی و تحتانی جعبه‌ها بایستی با کاغذ سفید پوشانده شود که بتوان روی آن نشانی گیرنده و مبلغ قیمت اظهار شده را نوشت و تمبرهای‌پستی را الصاق کرده دور این جعبه‌ها باید با نخ محکم بدون گره به طور چهار نخ احاطه شده و به انتهای دو سر نخ یک لاک نرم با نقش مهر فرستنده زده‌شود همچنین چهار سطح جانبی آن نیز بایستی به همان طریق لاک و مهر گردد.
۳ - شرایط زیر باید هم برای نامه‌ها و هم برای جعبه‌های با قیمت اظهار شده اجراء گردد:
الف - کرایه پست را می‌توان با عدد و با پول کشور مبدأ در گوشه فوقانی سمت راست عنوان ذکر و با مهر تاریخدار دفتر مبدأ ممهور نمود. مثلاً به این‌شکل Tane Percue:
Rials.Dinars
ب - مرسولاتی که عنوان آنها با حروف اول اسم یا با مداد نوشته شده باشد و همچنین آنها که قلم خوردگی داشته یا روی عنوان کلماتی اضافه شده‌باشد قبول نمی‌شوند این نوع مرسولات اگر اشتباهاً قبول شده باشند بایستی اجباراً به مبدأ برگشت داده شوند.
ماده ۱۰۳ - اعلام قیمت
۱ - قیمت اظهار شده توسط فرستنده یا نماینده او بایستی روی عنوان مرسوله به پول کشور مبدأ به طور کامل با حروف لاتین و عدد بدون قلم خوردگی‌و اضافات حتی قلم خوردگی و اضافات تصدیق شده نوشته شود ذکر مبلغ قیمت اظهار شده نبایستی با مداد یا مداد جوهری صورت گیرد.
۲ - مبلغ قیمت اظهار شده باید توسط فرستنده یا دفتر مبدأ به فرانک طلا تسعیر و با رقم در زیر یا پهلوی قیمت به پول کشور مبدأ ذکر گردد این قاعده در‌مورد کشورهایی که دارای پول مشترکی هستند اجراء نمی‌گردد زیر مبلغ قیمت اظهار شده به فرانک طلا بایستی با مداد رنگی خط کشیده شود.
۳ - در هر موقعیت و شرایطی که به وجود اعلامیه‌های قیمت نادرست و بیش از قیمت حقیقی یک نامه یا جعبه با قیمت اظهار شده پی برده شود در‌کوتاه‌ترین مدت ممکنه جریان به دفتر مبدأ اطلاع داده می‌شود و در صورت اقتضاء اعلام نادرست همراه با اوراق تحقیق نیز به دفتر مبدأ ارسال می‌گردد.
ماده ۱۰۴ - اعلامیه‌های گمرکی
۱ - در روابط پستی که وجود اعلامیه‌های گمرکی را همراه مرسولات ایجاب می‌نماید جعبه‌های با قیمت اظهار شده نیز بایستی با تعداد لازم اعلامیه‌گمرکی نمونه C2/Cp3 همراه باشند ضمناً فقط قسمت فوقانی برچسب C1 روی مرسوله الصاق می‌گردد.
۲ - اعلامیه‌های گمرکی C2/Cp3 از قسمت خارج به وسیله یک چهار نخ محکم به مرسوله بسته میشوند یا اگر اداره کشور مقصد تقاضا کرده باشد‌داخل مرسوله قرار داده میشوند استثنائاً در صورتی که فرستنده مرسوله توضیح بدهد ممکن است اعلامیه مزبور در داخل مرسوله گذارده شود.
۳ - با نامه‌های با قیمت اظهار شده که حاوی اشیاء مشمول حقوق گمرکی می‌باشند بایستی طبق بندهای ۱ و ۲ ماده ۱۱۶ آیین‌نامه اجرایی قرارداد عمل‌شود.
ماده ۱۰۵ - وظیفه دفتر مبدأ
۱ - همین که دفتر مبدأ یک مرسوله با قیمت اظهار شده را قابل قبول شناخت عملیات زیر را انجام می‌دهد:
الف - وزن کامل بسته را بر حسب گرم در گوشه راست فوقانی عنوان قید می‌نماید.
ب - پهلوی عنوان مهر تاریخدار دفتر مبدأ را که تاریخ تسلیم مرسوله را به پست نشان می‌دهد می‌زند.
ج - یک اتیکت نمونه C4 که روی آن نام دفتر مبدأ و شماره ردیف مرسوله ذکر شده باشد روی مرسوله الصاق می‌کند.
د - همچنین یک اتیکت به رنگ قرمز که عبارت Valeur Declaree به طور خوانا روی آن قید شده باشد به مرسوله می‌چسباند.
۲ - هیچ شماره ترتیبی نبایستی به وسیله ادارات واسطه روی مرسوله با قیمت اظهار شده نوشته شود.
فصل سوم - مبادله مرسولات با قیمت اظهار شده
ماده ۱۰۶ - روش و طرق نقل و انتقال
۱ - هر اداره راه‌هایی را که برای نقل و انتقال مرسولات با قیمت اظهار شده مورد استفاده قرار می‌دهد توسط جدولهای VDI معین می‌کند.
۲ - نقل و انتقال مرسولات با قیمت اظهار شده بین دو کشور همجوار یا کشورهایی که توسط سرویس دریایی یا هوایی مستقیم به یکدیگر مربوط‌هستند به وسیله دفاتر مبادله‌ای که دو اداره ذینفع متعاقباً انتخاب می‌کنند صورت می‌گیرد.
۳ - در روابط بین کشورهایی که وسیله یک یا چند اداره واسطه از یکدیگر مجزا می‌باشند مرسولات با قیمت اظهار شده بایستی از مستقیم‌ترین راه‌ارسال گردند معهذا ادارات ذینفع در صورتی که حمل و نقل مرسولات از مسیر مستقیم اطمینان بخش نباشد همچنین می‌توانند برای تضمین حمل و‌نقل مرسولات به طور مکشوفه با استفاده از راه‌های غیر مستقیم با یکدیگر توافق نمایند.
۴ - بر حسب امکانات سرویس مرسولات را می‌توان در دپشهای سر به مهر یا به طور مکشوفه به اولین اداره واسطه چنانچه حمل و نقل مرسولات را‌طبق شرایط پیش‌بینی شده در جدول VDI تأمین نماید تحویل داد معهذا هر اداره واسطه اگر تشخیص دهد که تعداد مرسولات به طور مکشوفه موجب‌اختلال عملیات سرویسهای او می‌شود حق دارد تقاضا کند اداره مبدأ مرسولات با قیمت اظهار شده را با دپشهای سر به مهر برای ارسال به دفتر مقصد‌تحویل نماید.
۵ - ادارات مبدأ و مقصد اختیار دارند بین خود توافق نمایند که مرسولات با قیمت اظهار شده در دپشهای سر به مهر به وسیله سرویس یک یا چندین‌کشور واسطه فرستاده شوند چه آن کشورها در مقاوله‌نامه شرکت کرده یا شرکت نکرده باشند.
ادارات واسطه بایستی به موقع از این تصمیم مطلع شوند.
ماده ۱۰۷ - عملیات در دفتر مبادله فرستنده
۱ - دفتر مبادله فرستنده مرسولات با قیمت اظهار شده را روی برگهای مخصوص ارسال طبق نمونه VD3 با ذکر کلیه جزئیاتی که در نمونه مزبور قید‌شده ثبت می‌نماید در صورتی که مرسوله باید توسط موزع مخصوص توزیع گردد در ستون ملاحظات بایستی عبارت "توزیع با موزع مخصوص" ذکر‌گردد.
۲ - مرسولات با قیمت اظهار شده یا برگ یا برگهای ارسال تشکیل یا چندین بسته مخصوص را داده که بین هم نخ‌بندی و با کاغذ محکم بسته‌بندی‌می‌شوند قسمت خارجی بسته نیز نخ‌بندی و با موم نرم روی کلیه تاخوردگیهای لفاف با مهر دفتر مبادله فرستنده لاک و مهر می‌گردد روی این بسته‌ها بر‌حسب مورد باید عبارت " قیمت اظهار شده Valaur Declare'es نامه‌های با قیمت اظهار شده Lettresavec valeur declare'es یا‌جعبه‌های با قیمت اظهار شده Boitesavec valeur declare'e ذکر گردد.
۳ - به جای تشکیل یک بسته از نامه‌های با قیمت اظهار شده می‌توان نامه‌های مزبور را در داخل یک پاکت محکم قرار داد و آن را لاک و مهر کرد.
۴ - بسته‌ها و پاکتهای با قیمت اظهار شده را می‌توان به وسیله نوارهای کاغذی چسب‌دار محکم که علامت اداره مبدأ دپش روی آن چاپ شده باشد‌به طوری که اداره مقصد دپش تقاضای لاک و مهر و سرب آنها را ننماید بسته‌بندی کرده یک نقش مهر تاریخدار دفتر فرستنده باید روی نوار کاغذی‌چسب‌دار طوری زده شود که نیمی از آن روی لفاف بسته نقش شده باشد.
۵ - چنانچه مقدار و حجم مرسولات با قیمت اظهار شده ایجاب نماید می‌توان آنها را در یک کیسه متناسب قرار داده و در کیسه را مهر و موم و پلمپ‌نمود.
۶ - وجود پاکات بسته‌ها و کیسه‌های حاوی مرسولات با قیمت اظهار شده روی تابلوی سوم برگ اعلام Feuilleda'vis نمونه C12ذکر می‌گردد‌وقتی که دپش حاوی پاکات بسته‌ها یا کیسه‌های با قیمت اظهار شده نباشد کلمه منفی Ne'ant در این تابلو نوشته می‌شود.
۷ - بسته پاکت یا کیسه حاوی مرسولات با قیمت اظهار شده در بسته یا کیسه محتوی مرسولات سفارشی و در صورت عدم وجود مرسولات سفارشی‌در بسته یا کیسه‌های مخصوص این نوع مرسولات گذارده می‌شود چنانچه مرسولات سفارشی در کیسه‌های متعددی قرار گرفته باشند، بسته پاکت یا‌کیسه حاوی مرسولات با قیمت اظهار شده در کیسه‌ای قرار می‌گیرد که در گلوی آن پاکت مخصوص برگهای اعلام (فویداوی) قرار داده شده است.
۸ - هر گاه یکی از ادارات فرستنده یا گیرنده مخصوصاً تقاضا کند جعبه‌های با قیمت اظهار شده باید روی نمونه Vp3 مشخص و در بسته‌ها یا کیسه‌های‌جداگانه فرستاده شوند.
ماده ۱۰۸ - عملیات در دفتر مبادله دریافت‌کننده با دفتر مقصد
۱ - برای دریافت یک پاکت یا کیسه محتوی مرسولات با قیمت اظهار شده دفتر مبادله عملیات زیر را انجام می‌دهد:
الف - اطمینان حاصل می‌کند که بسته یا پاکت و یا کیسه هیچ نوع بی‌ترتیبی را از خارج نشان نمی‌دهد و ترتیب تشکیل آن با ماده ۱۰۷ مطابقت دارد.
ب - تعداد مرسولات با قیمت اظهار شده را ممیزی نموده و هر مرسوله را به طور یک یک مورد بازرسی قرار می‌دهد.
ج - با در نظر گرفتن مفاد بندهای ۲ الی ۱۰ ماده ۱۵۲ آیین‌نامه اجرایی قرارداد مربوط به مرسولات سفارشی مبادرت به اصلاح یا ارسال مجدد برگهای‌ارسال Feuille de'nuoi می‌نماید.
۲ - بی‌ترتیبیهای موجود بلادرنگ موضوع اقدام لازم علیه اداره تسلیم‌کننده مرسوله می‌گردند.
۳ - کسر محتویات خرابی یا هر بی‌ترتیبی دیگری که موجب مسئولیت ادارات می‌گردد باید وسیله یک صورت مجلس طبق نمونه VD4 تحقق یابد.این صورتمجلس به طور سفارشی همراه لفاف کامل - کیسه - پاکت - نخ و مهر یا پلمپ مگر در صورتی که عدم امکان ارسال آن توجیه شده باشد کلیه‌بسته‌ها یا کیسه‌های داخلی و خارجی که مرسولات با قیمت اظهار شده داخل آن بوده به اداره مرکزی کشوری که دفتر مبادله فرستنده تابع آن است‌ارسال می‌گردد بلافاصله به طور جداگانه نیز برگ رسیدگی به همین دفتر مبادله ارسال و یک صورتمجلس مضاعف به اداره متبوعه دفتر مبادله دریافت‌کننده یا هر سازمانی که ریاست دفتر مبادله مذکور را به عهده دارد ارسال می‌گردد.
۴ - بدون این که به اجرای مقررات بند ۳ لطمه‌ای وارد شود دفتر مبادله‌ای که یک مرسوله صدمه‌دیده یا با لفاف غیرکافی را از یک دفتر دریافت می‌کند‌بایستی با رعایت اصول زیر آن را به جریان بیندازد:
الف - در صورتی که خسارت عبارت باشد از یک خسارت مختصر یا یک خرابی جزئی مهر و موم کافی است که مرسوله را مجدداً مهر و موم کنند به‌شرط این که نه محتوی آن آسیب ببیند و نه از وزن حقیقی آن کسر گردد. مهر و موم‌های موجود نیز بایستی دست نخورده باقی بماند و در صورت اقتضاء‌مرسولات بایستی مجدداً لفاف‌بندی شوند در حالی که لفاف اولیه تا آنجا که ممکن باشد به همان حال حفظ گردد.
ب - اگر وضع مرسوله طوری باشد که امکان ربوده شدن محتوی آن برود این دفتر بایستی بر حسب وظیفه مبادرت به باز کردن و بررسی محتوی آن‌بنماید از نتیجه این بررسی یک صورت مجلس VD4 تنظیم خواهد شد که یک نسخه از آن ضمیمه مرسوله می‌شود این نوع مرسولات بایستی مجدداً‌لفاف‌بندی شوند.
ج - در تمام این حالات وزن مرسوله در موقع رسیدن و وزن آن بعد از لفاف‌بندی مجدد بایستی روی لفاف ذکر و بعد از آن عبارت "رسماً ممهور شده درCache'te' doffice a' یا مجدداً لفاف‌بندی شده در Remballea' قید گردد همچنین مهر تاریخدار و امضاء کارمندانی که مرسوله را مهر و موم‌کرده یا مجدداً لفاف‌بندی نموده‌اند باید روی آن ذکر شود.
۵ - مگر در مورد مذکوره در بند ۸ ماده ۲۸ قرارداد هر مرسوله با قیمت اظهار شده که بدون تمبر یا با کسر تمبر می‌رسد بدون دریافت نرخ به گیرنده‌تسلیم می‌گردد معهذا این بی‌ترتیبی ضمن یک برگ رسیدگی به دفتر مبدأ مرسوله اطلاع داده می‌شود.
۶ - دفتر پست مقصد هر مرسوله با قیمت اظهار شده را با مهر تاریخداری که تاریخ وصول مرسوله را نشان دهد ممهور می‌نماید.
ماده ۱۰۹ - تسلیم یک مرسوله با قیمت اظهار شده دستخورده یا خسارت‌دیده
۱ - در موارد پیش‌بینی شده در حرف الف و ب بند ۱ ماده ۱۱ موافقتنامه دفتر تسلیم‌کننده مرسوله یک صورت مجلس VD4 رسیدگی به تناقض در سه‌نسخه و حتی‌الامکان با امضای گیرنده مرسوله تنظیم می‌نماید یک نسخه از این صورت مجلس به گیرنده تسلیم و در صورتی که از قبول مرسوله‌خودداری نماید به مرسوله الصاق می‌گردد یا نسخه دوم طبق مقررات اداره تنظیم‌کننده صورت مجلس عمل می‌شود و سومین نسخه به دفتر مبادله‌فرستنده یا در صورت ارسال مجدد مرسوله به دفتر مبادله اداره مقصد ارسال می‌گردد.
۲ - رونوشت صورتمجلس VD4 تنظیمی طبق حرف ب بند ۴ ماده ۱۰۸ به مرسوله ضمیمه و در صورت تسلیم مرسوله به گیرنده طبق مقررات کشور‌مقصد با آن عمل می‌شود ولی در صورتی که گیرنده از دریافت مرسوله خودداری نماید ضمیمه مرسوله باقی می‌ماند.
۳ - اگر مقررات داخلی ایجاب نماید مرسوله‌ای که مفاد بند ۱ در مورد آن اجراء گردیده است در صورت خودداری گیرنده از امضاء صورتمجلس VD4برای فرستنده مرسوله مرجوع خواهد شد.
ماده ۱۱۰ - ارسال مجدد - مرسولات غیر قابل توزیع
۱ - هر مرسوله با قیمت اظهار شده که گیرنده آن به کشوری عزیمت کرده باشد که در موافقتنامه حاضر شرکت نکرده است بلافاصله به اداره مبدأ برگشت‌می‌شود تا به فرستنده مسترد گردد به شرط آن که اداره مقصد اولیه قادر به تسلیم مرسوله به گیرنده آن نباشد.
۲ - مرسولات با قیمت اظهار شده توزیع نشده بایستی هرچه زودتر و حداکثر در مهلت خیلی کوتاه پیش‌بینی شده در ماده ۲۸ قرارداد به مبدأ برگشت‌شوند. این مرسولات روی برگ VD3 ثبت شده و در بسته یا پاکت یا کیسه‌ای که روی آن اتیکت مرسولات با قیمت اظهار شده Valeursdeclareesالصاق می‌گردد قرار داده میشوند.
۳ - حقوق گمرکی و سایر حقوق باطل نشده‌ای که در موقع ارسال مجدد یا برگشت به مبدأ دریافت نشده‌اند طبق شرایط پیش‌بینی شده در بند ۸ ماده۱۳۸ آیین‌نامه اجرایی قرارداد از اداره مقصد جدید دریافت میشوند.
فصل چهارم - مقررات گوناگون و نهایی
ماده ۱۱۱ - تغییر آدرس
۱ - هر درخواست تغییر آدرس تلگرافی بایستی از طریق پستی نیز با اولین پست به همان صورتی که در حرف الف بند ۱ ماده ۱۴۱ آیین‌نامه اجرایی‌قرارداد پیش‌بینی شده تأیید گردد فرمول C7 مذکوره در همین ماده بایستی حاوی عبارت تأیید تقاضای تلگرافی از Confirmationdelademande Telegraphigue Du.... باشد دفتر مقصد در انتظار این تأیید به نگهداری مرسوله نزد خود اقدام می‌کند.
۲ - معهذا اداره مقصد با مسئولیت خود می‌تواند بدون آن که در انتظار وصول تأییدیه پستی بماند طبق درخواست تلگرافی عمل نماید.
ماده ۱۱۳ - اجرای آیین‌نامه اجرایی قرارداد
در مواردی که مقررات حاضر برای مرسولات با قیمت اظهار شده پیش‌بینی صریحی نکرده است مقررات آیین‌نامه اجرایی قرارداد و بخصوص مواد زیر‌قابل اجراء هستند:
الف - مواد ۱۱۷ و ۱۳۷ مرسولات معاف از حقوق و عوارض.
ب - مواد ۱۳۱ و ۱۳۲ قبض رسید.
ج - ماده ۱۳۲ تسلیم به دست شخص گیرنده.
د - مواد ۱۳۵ و ۱۴۹ مرسولات با توزیع خصوصی.
ه - مواد ۱۴۱ و ۱۴۲ استرداد - تغییر آدرس که طبق ماده ۱۱۱ آیین‌نامه حاضر تکمیل شده است.
و - مواد ۱۴۴ تا ۱۴۶ مطالبه‌نامه و درخواست اطلاعات.
ز - مواد ۱۵۹ تا ۱۷۱ هزینه ترانزیت.
ح - ماده ۱۷۶ تصفیه حسابهای مربوط به مرسولات معاف از حقوق و عوارض با این حال اداراتی که عدم قبول خود را از پیروی مقررات پیش‌بینی شده‌در ماده مذکور اعلام می‌کنند بایستی مقرراتی را که مایل به پذیرفتن آن هستند اعلام نمایند.
ماده ۱۱۲ - به موقع اجراء گذاردن و مدت اعتبار آیین‌نامه ۱ - آیین‌نامه حاضر از روز به موقع اجراء قرار گرفتن موافقتنامه مربوط به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
۲ - این مقررات در صورتی که بین کشورهای ذینفع با یک توافق مشترک در آن تجدیدنظر به عمل نیاید به همان میزان مدت اعتبار موافقتنامه اعتبار‌خواهد داشت.
توکیو ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹
مقاوله‌نامه مربوط به امانات پستی
امضاء‌کنندگان زیر نمایندگان تام‌الاختیار دولتهای کشورهای عضو اتحاد بنا به مفاد بند چهار از ماده ۲۲ اساسنامه اتحادیه پستی جهانی منعقده در وین‌به تاریخ ۱۰ ژوییه ۱۹۶۴ با یک توافق مشترک به موجب مقررات ماده ۲۵ بند ۳ اساسنامه مذکور مقررات زیر را می‌پذیرند:
مقررات اولیه
ماده اول - موضوع مقاوله‌نامه
۱ - مرسولاتی که تحت امانات پستی نامگذاری شده‌اند و وزن تمامی آنها از ۲۰ کیلوگرم تجاوز نمی‌نماید می‌تواند بین کشورهای عاقد قرارداد خواه به‌طور مستقیم خواه توسط یک یا چند کشور بین خودشان مبادله کنند.
۲ - مبادله امانات پستی که وزن آنها از ۱۰ کیلوگرم تجاوز می‌نماید اختیاری است.
۳ - صرفنظر از بندهای ۱ و ۲ امانات پستی مربوط به سرویس پست و با توجه به ماده ۱۶ وزن آنها می‌تواند حداکثر به ۳۰ کیلوگرم نیز برسد.
۴ - در مقاوله‌نامه حاضر و در پروتکل نهایی و آیین‌نامه اجرایی آن کلمه اختصاری (امانات) برای کلیه امانات پستی به کار برده می‌شود.
ماده دوم - بهره‌برداری سرویس توسط مؤسسات حمل و نقل
۱ - هر کشور عضو که اداره پست آن در حال حاضر حمل و نقل امانات پستی را انجام نمی‌دهد و این که آن کشور به مقاوله‌نامه پیوست است می‌تواند‌اجرای مواد و شرایط این مقاوله‌نامه را به مؤسسات راه‌آهن یا مؤسسات کشتیرانی واگذار نماید در عین حال آن کشور می‌تواند سرویس امانات پستی را‌از مبدأ یا به مقصد نقاطی محدود کند که این مؤسسات آن نقاط را سرویس می‌نمایند.
۲ - اداره پست این کشور بایستی برای تأمین اجرای کامل سرویس امانات پستی یا مؤسسات راه‌آهن و کشتیرانی در مورد اجرای مواد و شرایط‌مقاوله‌نامه بخصوص درباره مبادله امانات توافق کنند این اداره از طرف آنها برای کلیه روابطی که با کشورهای عاقد قرارداد و دفتر بین‌المللی دارند عمل‌واسطه را انجام خواهد داد.
ماده سوم - گروه‌بندی انواع امانات
۱ - امانت معمولی امانتی است که تحت هیچ یک از شرایط مخصوص مندرج در بندهای (۲ و ۳) انواع امانات قرار نگرفته باشد.
۲ - امانات به شرح زیر نامگذاری میشوند:
الف - (امانت با قیمت اظهار شده) عبارت است از هر امانتی که ارزش آن معین شده باشد.
ب - (امانت معاف از حقوق و عوارض) عبارت از هر امانتی است که فرستنده آن کلیه مخارج و حقوق پستی که به آن تا هنگام تسلیم تعلق می‌گیرد به‌عهده بگیرد این درخواست از طرف فرستنده ممکن است در موقع سپردن امانت به باجه پست یا بعداً در لحظه تسلیم به گیرنده صورت پذیرد این‌درخواست در کشورهایی که نمی‌توانند این روش را اجراء کنند عملی نمی‌باشد.
ج - (امانت در مقابل پرداخت بهاء) عبارت از هر امانت است که گیرنده در مقابل دریافت امانت بهای آن را می‌پردازد. در این باره آیین‌نامه مربوط به‌مرسولات در مقابل پرداخت بهاء پیشبینیهای لازم را مرقوم داشته است.
د - (امانت شکستنی) عبارت از هر امانتی است که محتوی آن شکستنی بوده و جابجا کردن آن بایستی در نهایت دقت و مواظبت مخصوص انجام‌شود.
ه - (امانت جاگیر یا خارج از اندازه).
اول - عبارت از هر امانتی است که اندازه‌های آن از حدود پیش‌بینی شده در ماده ۲۰ بند ۱ یا از اندازه‌های که ادارات پستی بین خود موافقت کرده‌اند‌بیشتر باشد.
دوم - عبارت از امانتی است که به علت نوع جنس یا شکل و یا ترکیب آن برای بارگیری با سایر امانات مناسب نبوده و بارگیری آن موجب دقت و‌احتیاط مخصوص باشد.
سوم - به طور اختیاری عبارت از هر امانتی که مشمول شرایط مندرجه در ماده ۲۰ بند ۴ باشد.
و - (امانت اداری) عبارت از امانتی است که مربوط به سرویس پست بوده و تحت شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۱۳ قرارداد مبادله می‌شود.
ز - (امانت متعلق به اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان غیرنظامی) عبارت از امانتی است که برای زندانیان یا سازمانهای پیش‌بینی شده در ماده۱۴ قرارداد ارسال شده یا از طرف آنها فرستاده می‌شود.
۳ - بر حسب نوع ارسال یا تسلیم امانات به شرح زیر نامگذاری شده‌اند:
الف - (امانت هوایی) عبارت از هر امانتی است که حمل و نقل هوایی آن بین دو کشور مجاز باشد.
ب - (امانت فوری) عبارت از هر امانتی است که در صورت امکان بایستی برای حمل آن از سریعترین وسائط که برای مراسلات پستی وجود دارد‌استفاده شود.
ج - (امانت با توزیع خصوصی) عبارت از امانتی است که به محض ورود به مقصد باید توسط باربر مخصوص به محل سکونت گیرنده تسلیم شود. در‌کشورهایی که تحویل اماناتی را به محل سکونت گیرنده تعهد نکرده‌اند وسیله یک اعلامیه فوری گیرنده را از ورود امانت مطلع می‌کنند. معهذا اگر محل‌سکونت گیرنده خارج از شعاع توزیع تعیین شده قرار گرفته باشد تسلیم امانت توسط باربر مخصوص اجباری نیست.
۴ - مبادله امانات با قیمت اظهار شده (معاف از حقوق و عوارض) (در مقابل پرداخت بهاء) (شکستنی) (خارج از اندازه یا جاگیر) (هوایی) (فوری) و (با‌توزیع خصوصی) موافقت قبلی ادارات مبدأ و مقصد را ایجاب می‌نماید.
۵ - برای مبادله امانات (با قیمت اظهار شده) که در دپشهای مکشوفه حمل می‌شود امانات (فوری) (شکستنی) (جاگیر یا خارج از اندازه) بایستی‌ادارات واسطه در مورد ترانزیت آنها رضایت خود را اعلام دارند.
ماده چهارم - مقیاس اوزان
۱ - اماناتی که در ماده سوم مشخص شده‌اند شامل وزنهای زیر می‌باشد:
امانت تا یک کیلوگرم
بالاتر از یک کیلوگرم تا سه کیلوگرم
بالاتر از سه کیلوگرم تا پنج کیلوگرم
بالاتر از پنج کیلوگرم تا ده کیلوگرم
بالاتر از ده کیلوگرم تا پانزده کیلوگرم
بالاتر از پانزده کیلوگرم تا بیست کیلوگرم
۲ - کشورهایی که به علت رژیم داخلی خود نمی‌توانند نوع اوزان متریک را بپذیرند اختیار دارند به جای اوزان پیش‌بینی شده در بند یک معادل آنها را‌مطابق زیر بپذیرند.
امانت تا یک کیلوگرم تا ۲ لیولر
بالاتر از یک کیلوگرم تا سه کیلوگرم تا ۲ - ۷ لیولر
بالاتر از سه کیلوگرم تا پنج کیلوگرم تا ۷ - ۱۱ لیولر
بالاتر از پنج کیلوگرم تا ده کیلوگرم تا ۱۱ - ۲۲ لیولر
بالاتر از ده کیلوگرم تا پانزده کیلوگرم تا ۲۲ - ۳۳ لیولر
بالاتر از پانزده کیلوگرم تا بیست کیلوگرم تا ۳۳ - ۴۴ لیولر
باب اول - نرخها
ماده پنجم - ترکیب نرخها و حقوق
۱ - نرخها و حقوقی که ادارات پست مجاز هستند از فرستندگان و گیرندگان امانات پستی دریافت دارند عبارت از نرخهای اصلی است که در ماده ۶معین شده و در صورت اقتضاء شامل مواد زیر است:
الف - اضافه نرخهای هوایی پیش‌بینی شده در ماده هفت.
ب - نرخهای تکمیلی پیش‌بینی شده در مواد هشت تا چهارده.
ج - نرخها و حقوق پیش‌بینی شده در مواد بیست و نه بند ۳ و ۳۱ بند ۶.
د - حقوق پیش‌بینی شده در ماده ۱۵
۲ - به غیر از موارد پیش‌بینی شده در مقاوله‌نامه حاضر نرخها توسط اداره پستی که آنها را دریافت داشته نگهداری می‌شود.
فصل اول - نرخهای اصلی و اضافه نرخهای هوایی
اداراتی که به تدوین نرخهای اصلی می‌پردازند حق دارند که نرخها را از فرستندگان دریافت دارند.
۲ - نرخهای اصلی بایستی رابط نزدیکی با کت‌پارها داشته باشند و به طور کلی حاصل آنها بایستی از مجموع کت‌پارهایی که ادارات پست مجاز به‌دریافت آنها هستند و این که این موضوع در مواد ۴۶ تا ۵۴ پیش‌بینی شده‌اند تجاوز ننماید.
ماده هفتم - نرخهای اضافی و حقوق
۱ - ادارات پستی اضافه نرخهای هوایی را تدوین می‌کنند و آن را برای ارسال امانات از طریق هوایی دریافت می‌دارند آنها مجاز هستند برای مقیاس‌اوزانی که پایین‌تر از ردیف اول وزن باشد اضافه نرخهایی را مورد قبول قرار دهند.
۲ - اضافه نرخها بایستی با مخارج حمل و نقل رابطه نزدیک داشته و به طور کلی حاصل آنها نبایستی در مجموع از مخارجی که برای این حمل و نقل‌پرداخت شده تجاوز نماید.
۳ - اضافه نرخها بایستی برای تمام قلمرو کشور مقصد یکسان باشد ولو این که برای ارسال از هر طریقی استفاده شده باشد.
فصل دوم - نرخهای تکمیلی و حقوق
قسمت اول - نرخهای مربوط به بعضی از انواع امانات
ماده هشتم - امانات فوری
۱ - امانات فوری مشمول یک نرخ اصلی هستند که معادل دو برابر نرخ متعلق به امانات عادی می‌باشد.
۲ - امانات فوری هوایی فقط مشمول یک اضافه نرخ هوایی می‌گردند بدون این که این نرخ دو برابر شود.
ماده نهم - امانات با توزیع خصوصی
۱ - امانات با توزیع خصوصی مشمول یک نرخ اضافی موسوم به (نرخ توزیع خصوصی) می‌گردند این مبلغ که به ۱٫۶۰ فرانک تعیین شده قبلاً در‌موقع تحویل امانات به پست دریافت می‌شود حتی اگر نتوان امانت را به طور خصوصی توزیع کرد و فقط اعلام ورود آن را اعلام نمود.
۲ - به هنگامی که تحویل برای اداره پست مقصد موجب اقدام خاصی می‌گردد مثلاً موقعیت مسکن گیرنده یا روز و ساعت رسیدن امانت به دفتر مقصد‌تحویل امانت و گرفتن احتمالی یک نرخ تکمیلی مطابق مقررات داخلی کشور مقصد انجام می‌شود این نرخ اضافی قابل دریافت است حتی اگر امانت‌به مبدأ عودت شده باشد یا دوباره فرستاده شده باشد.
ماده دهم - امانات معاف از حقوق و عوارض
۱ - امانات معاف از حقوق و عوارض مشمول نرخی به نام (نرخ معافیت تحویل) می‌باشد که این نرخ نبایستی حداکثر از یک فرانک برای هر امانت‌تجاوز نماید این نرخ به نرخ ترخیص گمرکی مذکوره در ماده ۱۴ حرف ب اضافه می‌شود و به عنوان حق‌العمل از فرستنده به نفع اداره مقصد دریافت‌می‌گردد.
۲ - وقتی که تقاضای معافیت تحویل بعد از سپردن امانت صورت گیرد نرخی برای (تقاضای معافیت تحویل) در موقع ارائه تقاضا از فرستنده دریافت‌می‌شود این نرخ که مبلغ آن حداکثر ۲ فرانک تعیین شده به نفع اداره پست مبدأ دریافت می‌گردد و به اضافه نرخ هوایی یا به نرخ تلگراف چنانچه‌فرستنده خواسته باشد تقاضایش از طریق هوایی یا تلگرافی ارسال شود اضافه می‌شود.
ماده یازدهم - امانات با قیمت اظهار شده
۱ - امانت با قیمت اظهار شده موجب دریافت نرخهای زیر از فرستنده می‌شود:
الف - نرخهای مجاز در باب حاضر.
ب - به عنوان اختیاری نرخ ارسال که حداکثر مساوی با نرخ سفارشی است و در ماده ۱۸ حرف ط قرارداد یا ماده هفدهم پروتکل نهایی آن پیش‌بینی‌شده است.
ج - نرخ عادی بیمه که بر حسب یکی از دو فرمول زیر محاسبه می‌گردد:
فرمول اول برای هر ۲۰۰ فرانک یا کسر ۵ سانتیم برای هر اداره شرکت
۲۰۰ فرانک اظهار شده کننده حمل و نقل ۱۰ سانتیم برای
..........................................................................................................................................................................................
فرمول دوم برای هر ۲۰۰ فرانک یا کسر سرویس دریایی استفاده شده حداکثر ۲۰۰ فرانک اظهار شده ۵۰ سانتیم یا نرخ سرویس داخلی اگر این نرخ بالاتر می‌باشد
۲ - به علاوه ادارات پستی که خطرات ناشی از مواقع فورس‌ماژور را قبول کرده‌اند مجاز به دریافت (نرخ جهت خطرات فورس‌ماژور) می‌باشد به طوری‌که مبلغ کلی که از این نرخ و نرخ عادی بیمه تشکیل می‌شود از حداکثر پیش‌بینی شده در بند یک حرف ج فرمول دوم تجاوز ننماید.
ماده دوازدهم - امانات شکستنی - امانات جاگیر یا خارج از اندازه
۱ - امانات شکستنی و امانات خارج از اندازه مشمول یک نرخ اضافه معادل ۵۰% نرخ اصلی می‌باشد اگر امانات شکستنی خارج از اندازه باشد نرخ‌اضافی بیش از یک بار دریافت نخواهد شد معهذا اضافه نرخهای هوایی متعلق به این نوع امانات هیچگونه افزایشی نخواهد کرد.
۲ - چنانچه موقعیت ایجاب نماید خورده ارقام به رقم دهگانه بالاتر بوده می‌شود.
قسمت دوم - نرخها و حقوق مربوط به امانات پستی
ماده سیزدهم - نرخهای اضافی
ادارات پست مجاز هستند که نرخهای اضافی زیر را دریافت نمایند:
الف - نرخ تشریفات گمرکی برای امانت صادره توسط اداره مبدأ برای پرداخت به اداره گمرک دریافت نماید و به طور کلی این نرخ هنگام تسلیم امانت‌پستی به باجه پست دریافت می‌شود.
ب - نرخ ترخیص امانت از گمرک که از طرف اداره پست مقصد خواه به منظور در اختیار گذاردن گمرک و ترخیص امانت و یا فقط به منظور در اختیار‌گذاردن گمرک دریافت می‌شود. ممکن است در صورت موافقت مخصوص دریافت این حقوق در موقع تسلیم امانت به گیرنده به عمل آید. معهذا در‌مورد امانت معاف از حقوق و عوارض نرخ ترخیص توسط اداره مبدأ به نفع اداره پست مقصد دریافت می‌گردد.
ج - نرخ تسلیم امانت ممکن است این نرخ توسط اداره پست مقصد به تعداد دفعاتی که برای تسلیم امانت به منزل گیرنده مراجعه می‌شود دریافت گردد‌معهذا در مورد امانت با توزیع خصوصی برای دفعه اول مراجعه نرخی به حساب نیامده ولی نسبت به دیگر دفعات محسوب خواهد شد.
د - نرخ آگهی عدم تسلیم امانت که در شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۲۸ بند ۳ دریافت می‌گردد.
ه - نرخ آگهی ورود امانت در صورتی که مقررات مربوط ایجاب نماید یا هنگامی که اداره مقصد تسلیم امانت را به منزل گیرنده تعهد نموده باشد این نرخ‌برای اولین آگهی اداره مقصد وصول می‌شود به استثنای اولین آگهی مربوط به توزیع خصوصی.
و - نرخ لفاف‌بندی مجدد - هرگاه امانتی در قلمرو کشوری محتاج به لفاف‌بندی مجدد جهت حفظ محتویات آن باشد این نرخ لفاف‌بندی از گیرنده‌امانت یا در صورت لزوم از فرستنده آن به نفع اداره‌ای که لفاف‌بندی را انجام داده است دریافت می‌شود.
ز - نرخ پست رستانت - توسط اداره مقصد هنگام تحویل هر گونه امانت از گیرنده وصول می‌گردد.
ح - نرخ انبارداری توسط اداره پست مقصد که تحویل امانت را به عهده دارد برای کلیه اماناتی که در مدت مقرر از انبار خارج نمی‌شوند دریافت می‌گردد‌البته خواه امانت به آدرس منزل باشد و خواه به آدرس پست رستانت.
ط - نرخ قبض رسید - هنگامی که فرستنده طبق شرایط مندرج در ماده ۲۷ قرارداد تقاضای برگ قبض رسید می‌کند دریافت می‌شود.
ی - نرخ آگهی بارگیری - این نرخ بین کشورهایی که ادارات پست آنها تأمین این سرویس را تضمین می‌نمایند و به هنگامی که فرستنده درخواست‌می‌کند یک آگهی بارگیری برای او فرستاده شود دریافت می‌شود.
ک - نرخ مطالبه نامه پیش‌بینی شده در ماده ۳۸ بند ۴.
ل - نرخ جهت تقاضای استرداد یا تغییر آدرس.
م - نرخ برای جبران خسارات ناشی از وقایع فوق‌العاده (فورس‌ماژور) که توسط اداراتی که جبران خطرات احتمالی ناشی از وقایع فورس‌ماژور را قبول‌می‌کنند دریافت می‌گردد.
ماده چهاردهم - تعرفه
تعرفه حقوق و عوارض اضافی که در ماده ۱۳ تعیین شده طبق مندرجات جدول زیر می‌باشد.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۴۴۴ الی ۲۴۴۷
ماده پانزدهم - حقوق
۱ - ادارات مقصد اجازه دارند کلیه حقوق و عوارض مخصوصاً حقوق گمرکی را که در کشور مقصد به امانت تعلق می‌گیرد از گیرندگان دریافت دارند.
۲ - ادارات پست برای ابطال برخی از حقوق مربوط به یک امانت (منجمله عوارض گمرکی) متعهد میشوند نزد مقامات ذیصلاحیت کشورشان‌وساطت نمایند و از جمله موارد زیر:
الف - هنگامی که امانت به مبدأ عودت داده می‌شود.
ب - هنگامی که مجدداً به یک کشور ثالث فرستاده می‌شود.
ج - هنگامی که فرستنده امانت خود را متروکه کرده باشد.
د - هنگامی که در اداره پست گم شده یا به علت دستبرد کامل محتوی از بین رفته است.
ه - هنگامی که در اداره پست خسارت‌دیده یا کسری دارد در این موارد ابطال حقوق فقط برای آن مقدار محتوی که وجود ندارد یا برای تقلیلی که در‌محتوی به وجود آمده به عمل می‌آید.
قسمت سوم - معافیت از حقوق پستی
ماده شانزدهم - امانت اداری (سرویس)
۱ - اماناتی که مربوط به سرویس پست می‌باشند و بین مؤسسات زیر مبادله میشوند از کلیه حقوق پستی معاف می‌باشند:
الف - ادارات پست در سراسر جهان.
ب - ادارات پست و دفتر بین‌المللی.
ج - دفاتر پستی کشورهای عضو.
د - دفاتر پستی و ادارات پست در سراسر جهان.
۲ - امانات هوایی به استثنای اماناتی که دفتر بین‌المللی ارسال می‌دارد نمی‌تواند از معافیت اضافه نرخهای هوایی استفاده کنند.
ماده هفدهم - امانت اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان غیرنظامی
امانات اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان غیرنظامی به موجب ماده ۱۴ قرارداد از کلیه نرخها معاف می‌باشند معهذا امانات هوایی موجب پرداخت‌حقوق مربوط به اضافه نرخ هوایی می‌باشد.
باب دوم - اجراء سرویس
فصل اول - شرایط قبول
قسمت اول - شرایط عمومی
ماده هیجدهم - شرایط پذیرفتن امانت
به شرط این که محتوی امانت جزو ممنوعات ذکر شده در ماده ۱۹ نباشد یا جزو ممنوعات یا تحت شرایط قابل اجرا در قلمرو یک یا چند اداره پست که‌در حمل و نقل امانت برای ارسال آن شرکت دارند نباشند باید امانت برای آن که قابل ارسال باشد شرایط زیر را حائز گردد:
الف - جزو یکی از انواع امانات ذکر شده در ماده ۳ باشد.
ب - طوری لفاف‌بندی شده باشد که بتواند محتوی را حفظ کرده و با شرایط حمل و نقل تناسب داشته باشد.
ج - متناسب با شرایط اوزان و ابعاد تعیین شده در مواد یک تا بیست باشد.
د - تمام نرخهای مورد مطالبه دفتر مبدأ برای آن پرداخت شده باشد.
ماده نوزدهم - ممنوعات
قرار دادن اشیاء زیر ممنوع است:
الف - در کلیه انواع امانات.
اول - اشیایی که جنس یا بسته‌بندی آنها برای کارکنان پست ایجاد خطر کرده و یا سایر امانات را خراب یا کثیف نموده و یا این که به دستگاه‌های پستی‌لطمه‌ای وارد سازد.
دوم - تریاک - مورفین - کوکایین و سایر مواد مخدره معهذا این ممنوعات شامل آنهایی که به عنوان دارو برای مصرف پزشکی یا علمی برای‌کشورهایی که آنها را در این شرایط مصرف می‌کنند فرستاده میشوند نخواهد بود.
سوم - اسنادی که جنبه مکاتبات خبری و شخصی دارند همچنین مبادله مراسلات از هر نوع که باشد بین اشخاصی غیر از فرستنده و گیرنده و یا با‌اشخاصی که با آنها زندگی می‌نمایند ممنوع بوده و به استثناء موارد زیر:
- - یکی از مدارک زیر به طور سرباز که مربوط به تذکار اساسی و منحصراً درباره کالای حمل شده باشد مانند:صورتحساب فهرست یا آگهی ارسال و قبض تحویل.
- - صفحه‌های صوتی - نوار یا نخهایی که مربوط به ضبط صدا باشد یا نباشد.
- - کارتهای مخصوص تحریر مکانیکی - نوارهای مغناطیسی و سایر وسائل مشابه و کارتها به هنگامی که اداره پست، مبدأ آنها را به عنوان مراسلات‌کنونی و شخصی تلقی نمی‌نماید و نیز موقعی که آنها بین فرستنده و گیرنده و یا اشخاصی که با آنها زندگی می‌نمایند مبادله شده باشد.
- - چنانچه مقررات داخلی کشور ذینفع اجازه دهد هر نوع مکاتبات و مدارکی که جنبه مکاتبات کنونی و شخصی داشته (غیر از مراتب فوق‌الذکر) و بین‌فرستنده و گیرنده امانت یا اشخاصی که با آنها زندگی می‌نمایند مبادله میشوند.
- - گذاردن حیوانات زنده در امانات ممنوع است و این ممنوعیت در صورتی است که حمل حیوانات زنده طبق مقررات پستی کشورهای ذینفع اجازه‌داده نشده باشد.
پنجم - مواد منفجره و محترقه یا سایر مواد خطرناک با این حال ادارات پست می‌توانند برای حمل و نقل چاشنی و فشنگهای فلزی جهت سلاحهای‌آتشین قابل حمل و نقل عناصر گلوله توپخانه غیر قابل انفجار و کبریت و فیلمهای قابل اشتعال از سلولویید با هم توافق نمایند.
ششم - اشیاء منافی عفت و اخلاق.
هفتم - اشیایی که واردات یا گردش آنها در کشور مقصد ممنوع است.
ب - در امانات بدون قیمت اظهار شده متبادله بین دو کشوری که اعلام قیمت را قبول کرده‌اند سکه‌های پول، اسکناس، حواله‌های بانکی به نام حامل،طلای سفید و نقره ساخته شده یا نشده سنگهای قیمتی جواهرات یا اشیاء قیمتی دیگر این مقررات بین دو اداره که مبادله امانات با قیمت اظهار شده را‌پذیرفته‌اند قابل اجراء نمی‌باشد مگر آن که به طور ترانزیت و مکشوفه توسط اداره واسطه‌ای که این مقررات را نپذیرفته است مبادله گردد.
هر اداره اختیار دارد که گذاردن طلای شمش را در بسته‌های با قیمت اظهار نشده از مبدأ یا به مقصد هر نقطه از قلمروش و یا حمل و نقل آن را به طور‌ترانزیت و مکشوفه در قلمروش ممنوع نموده با قیمت حقیقی این نوع مرسولات را محدود نمایند.
ماده بیستم - حدود و ابعاد و حجم
۱ - غیر از امانات خارج از اندازه طبق ماده ۳ بند ۲ حرف (ه) سایر اماناتی که از طریق زمینی حمل میشوند حدود آنها نبایست از ۱٫۵ متر برای‌بزرگترین بعد و سه متر برای مجموع بزرگترین بعد و محیط امانت در جهت غیر از بزرگترین بعد تجاوز نماید.
۲ - اداراتی که مقدورشان نمی‌باشد برای کلیه امانات یا برای امانات هوایی فقط اندازه‌های پیش‌بینی شده در بند ۱ را بپذیرند می‌توانند به جای آن‌اندازه‌های زیر را مورد قبول قرار دهند.
یک متر برای یکی از اندازه‌ها ۲ متر برای مجموع درازا و بزرگترین محیط در جهت غیر از بزرگترین بعد.
۳ - نحوه حمل و نقل امانات هر آنچه خواهد باشد نبایستی اندازه‌های ابعاد امانات کمتر از حداقل اندازه‌هایی باشد که درباره مراسلات در ماده ۱۷ بند ۱قرارداد پیش‌بینی شده است.
۴ - اداراتی که اندازه‌های پیش‌بینی شده در بند یک را مجاز دانسته‌اند اختیار دارند برای اماناتی که اندازه ابعاد آنها از حدود مذکوره در بند ۲ تجاوز‌نمی‌نماید ولی وزن آنها کمتر از ۱۰ کیلوگرم است یک نرخ اضافی معادل نرخی که در ماده ۱۲ پیش‌بینی شده است دریافت دارند.
ماده بیست و یکم
۱ - طرز رفتار با اماناتی که برخلاف مقررات قبول شده‌اند.
هنگامی که امانات محتوی اشیاء مذکور در ماده ۱۹ حرف الف باشد (امانات قبول شده برخلاف ارسال) محسوب گردیده و بایستی با آنها طبق قوانین‌کشوری اداره‌ای که وصول آنها را به تحقیق می‌رساند رفتار شود معهذا امانات محتوی اشیاء مذکوره در همان ماده حرف الف (ردیفهای دوم - پنجم -ششم) به هیچ وجه نه به مقصد ارسال می‌شود و نه به گیرنده تحویل می‌گردد و نه به مبدأ برگشت می‌شود.
۲- هر گاه موضوع مربوط به قرار دادن فقط یک نامه غیر مجاز طبق تعریف ماده ۱۹ حرف الف (ردیف سوم) در داخل امانت باشد و با نامه مزبور طبق ماده ۲۴ قرار داد رفتار خواهد شد و به این علت امانت را نمی‌توان به مبداء عودت داد.
۳ - وقتی امانات پستی بدون قیمت اظهار شده متبادله بین دو کشوری که سرویس قیمت اظهار شده را قبول کرده‌اند محتوی اشیاء مذکوره در ماده ۱۹حرف (ب) باشد بایستی توسط اداره ترانزیت‌کننده که اشیاء را پیدا کرده به مبدأ برگشت شود اگر این اشتباه پس از وصول در اداره مقصد به تحقق رسیده‌باشد این اداره مجاز است که امانات را تحت شرایط تعیین شده در مقررات خود به گیرنده تسلیم کنند اگر این اداره مقصد تحویل آن را به گیرنده قبول‌نکنند امانت بایستی ضمن اجرای ماده ۳۳ به مبدأ برگشت شود.
۴ - مفاد بند ۳ برای اماناتی هم که وزن یا ابعاد آنها از حدود پذیرفته شده به طور محسوسی تجاوز نماید قابل اجراء می‌باشد معهذا در صورتی که‌نرخهای احتمالی متعلقه به اینگونه امانات قبلاً پرداخت شده باشد ممکن است به گیرنده تحویل گردد.
۵ - در صورتی که امانتی اشتباه قبول شده باشد و این امانت نه به گیرنده تحویل شده و نه به مبدأ برگشت گردد بایستی از وضع قطعی امانت مذکور و‌رفتاری که با آن شده اداره پست مبدأ اطلاع حاصل نماید.
ماده بیست و دوم - دستورالعملی که فرستنده در موقع تحویل امانت به پست
ماده بیست و دوم - دستورالعملی که فرستنده در موقع تحویل امانت به پست بایستی رعایت نماید:
۱ - در موقع پست کردن یک امانت لازم است فرستنده عملی را که در صورت عدم تسلیم باید در مورد امانت اجراء گردد تعیین نماید.
۲ - فرستنده می‌تواند فقط یکی از دستورات زیر را بدهد:
الف - ارسال یک آگهی عدم تسلیم برای او.
ب - ارسال یک آگهی عدم تسلیم برای شخص ثالثی که در کشور مقصد سکنی دارد.
ج - برگشت فوری امانت برای فرستنده از طریق زمینی یا هوایی در صورت انقضای یک مدت معین.
د - تحویل به یک گیرنده دیگر در صورت لزوم بعد از ارسال مجدد از طریق زمینی یا هوایی (و تحت شرایط پیشبینیهای مخصوص ماده ۲۸ بند یک‌حرف ج ردیف دوم).
ه - ارسال مجدد امانت از طریق زمینی یا هوایی به منظور تسلیم آن به فرستنده اولی.
و - فروش امانت به ضرر و زیان فرستنده.
ز - متروکه اعلام شدن امانت از طرف فرستنده.
ح - ادارات پست مختارند که دستورالعملهای مذکوره در بند ۲ حرف (الف) و (ب) (ز) را به هنگامی که مقررات با آیین‌نامه اجرایشان مجاز نمی‌داند‌اجازه ندهند.
قسمت دوم - شرایط خاص قبول امانت
ماده بیست و سوم - امانت با قیمت اظهار شده
۱ - مقررات زیر طرز اعلام قیمت امانات اظهار شده را تعیین می‌کند:
الف - آنچه که مربوط به ادارات پستی است.
اول - هر اداره پست مختار است که اعلام قیمت را به مبلغی که نمی‌تواند کمتر از ۱۰۰۰ فرانک طلا باشد مورد قبول قرار دهد یا مبلغ مورد قبول‌سرویس داخلی خود را بپذیرد چنانچه این مبلغ از ۱۰۰۰ فرانک کمتر است.
دوم - اجبار ادارات پست کشورهایی که بین خود حدود مختلفی را پذیرفته‌اند و متقابلاً قبول کرده‌اند که حداقل کمتری را رعایت نمایند.
ب - آنچه مربوط به فرستندگان است.
اول - ممنوعیت قیمت بیش از قیمت واقعی محتوی امانت.
دوم - مجاز بودن در اعلام فقط یک قسمت از قیمت واقعی محتوی امانت.
۲ - هر گونه اعلام قیمت تقلبی که فوق قیمت حقیقی امانت باشد طبق قوانین کشور مبدأ موجب تعقیب قانونی می‌باشد.
۳ - در موقع پست کردن هر امانت با قیمت اظهار شده بایستی یک قبض رسید به طور رایگان به فرستنده تسلیم شود.
ماده بیست و چهارم - امانات معاف از حقوق و عوارض
۱ - یک امانت معاف از حقوق و عوارض قبول نمی‌شود مگر آن که فرستنده متعهد می‌شود تمام حقوقی را که به امانت در دفتر مقصد تعلق می‌گیرد و به‌گیرنده اعلام می‌شود به انضمام نرخ معافیت از حقوق و عوارض پستی پیش‌بینی شده در ماده ۱۰ را به پردازند.
۲ - دفتر مبدأ می‌تواند مطالبه پیش بهاء (بیعانه) کافی بنماید.
فصل دوم - شرایط تسلیم و ارسال مجدد
قسمت اول - تحویل
ماده بیست و پنجم - مقررات عمومی تحویل مدت نگاهداری
۱ - به طور کلی امانت در کوتاه‌ترین مدت و طبق معمول در کشور مقصد به گیرندگان تحویل می‌شود.
۲ - هر امانت وارده که ورود آن به گیرنده اعلام شده باشد مدت ۱۵ روز یا حداکثر یک ماه از فردای روز اعلام به گیرنده نگاهداری می‌شود این مدت‌استثنائاً ممکن است تا آنجا که مقررات اداره مقصد اجازه می‌دهد طولانی‌تر گردد.
۳ - وقتی که ارسال آگهی ورود مقدور نباشد مدت نگهداری همان است که در مقررات کشور مقصد تعیین شده است این مدت که در مورد امانات به‌آدرس پست رستانت هم اجراء می‌گردد نباید از مدت پنج ماه برای کشورهای دور (در معنای ماده ۱۰۷ آیین‌نامه قرارداد) و مدت سه ماه برای سایر‌کشورها تجاوز نکند برگشت امانت به دفتر مبدأ بایستی در مدت کوتاه‌تری در صورتی که فرستنده به یکی از زبانهای شناخته شده در کشور مقصد تقاضا‌نموده باشد انجام پذیرد.
۴ - مهلت‌های پیش‌بینی شده در بندهای ۲ و ۳ در صورت ارسال مجدد در مورد اماناتی که باید دوباره توسط دفتر مقصد جدید توزیع شود نیز اجراء‌می‌گردد.
ماده بیست و ششم - تحویل امانت با توزیع خصوصی
۱ - تحویل امانت با توزیع خصوصی وسیله حامل مخصوص یا آگهی ورود آن فقط در یک نوبت انجام می‌گیرد.
۲ - اگر در مرتبه اول تحویل امانت میسر نشد امانت از حالت با توزیع خصوصی خارج می‌گردد.
ماده بیست و هفتم - آگهی دریافت
فرستنده یک امانت می‌تواند طبق شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۳۸ قرارداد تقاضای آگهی دریافت بنماید معهذا ادارات پست می‌تواند این سرویس را‌چنانچه مقررات داخلیشان پیش‌بینی کرده است در مورد امانت با قیمت اظهار شده محدود نمایند معهذا ادارات پست می‌توانند این سرویس را چنانچه مقررات داخلیشان پیش‌بینی کرده در مورد امانات با قیمت اظهار شده محدود نماید.
ماده بیست و هشتم - عدم تسلیم به گیرنده
۱ - پس از دریافت آگهی عدم تسلیم مذکوره در ماده ۲۲ بند ۲ حرف (الف) و (ب) بر عهده فرستنده یا شخص ثالث مذکوره در همان ماده است که‌نظرش را در مورد اجرای ماده ۲۷ بند ۲ حرف (ج) تا (ح) به یکی از طریق زیر عمل نماید:
الف - اخطار مجدد برای یک مرتبه دیگر به گیرنده.
ب - اصلاح یا تکمیل آدرس.
ج - چنانچه موضوع مربوط به یک امانت در مقابل پرداخت بهاء باشد.
اول - تسلیم نمودن امانت به شخص دیگری غیر از گیرنده در مقابل تأدیه مبلغی که باید پرداخت شود.
دوم - تسلیم نمودن امانت به گیرنده اولی یا به گیرنده دیگر بدون پرداخت بهاء یا در مقابل پرداخت بهاء کمتر از بهای اولیه.
د - تسلیم امانت معاف از حقوق و عوارض یا به گیرنده اولی یا به گیرنده دیگر.
۲ - تا موقعی که اداره پست مقصد دستوراتی از فرستنده یا شخص ثالثی دریافت نکرد مجاز است که امانت را به گیرنده‌ای که در بدو امر تعیین شده‌تحویل یا در صورت اقتضاء برای گیرنده تعیین شده دیگری یا به آدرس جدید امانت را ارسال دارد پس از دریافت دستورات فقط این دستورات دارای‌ارزش لازم‌الاجرا خواهند بود این دستورات ممکن است از راه بسیار سریع (هوایی یا زمینی) یا از طریق تلگرافی چنانچه فرستنده یا شخص ثالث نرخ‌تلگراف مربوطه را بپردازد ارسال می‌گردد.
۳ - ارسال دستورات پیش‌بینی شده در بند یک موجب دریافت نرخ مذکوره در ماده ۱۳ حرف (د) از فرستنده یا شخص ثالث می‌گردد به هنگامی که‌آگهی مربوط به تعدادی امانت باشد که متناوباً در یک دفتر وسیله یک فرستنده به آدرس یک گیرنده باشد این نرخ فقط برای یک بار دریافت می‌شود.
ماده بیست و نهم - عودت امانات تسلیم نشده به مبدأ
۱ - هر امانتی که تسلیم آن میسر نگردیده باشد به دفتر مبدأ برگشت می‌شود:
الف - بلافاصله در صورتی که:
اول - فرستنده طبق ماده ۲۲ بند ۲ حرف (ج) تقاضای برگشت امانت را نموده باشد.
دوم - فرستنده (شخص ثالث مذکوره در ماده ۲۲ بند ۲ حرف ب) تقاضای غیر مجازی را نموده باشد.
سوم - فرستنده یا شخص ثالث از پرداخت کرایه‌های مذکوره در ماده ۲۸ بند ۱۳ امتناع نموده باشد.
چهارم - دستورات فرستنده یا شخص ثالث در موقع تحویل امانت به پست یا بعد از دریافت آگهی عدم تسلیم امانت داده است منظور خواسته شده را‌تأمین نماید.
ب - بلافاصله پس از اقتضای.
اول - مهلت مقرره احتمالی تعیین شده توسط فرستنده طبق ماده ۲۲ بند ۲ حرف (د).
دوم - مدت نگاهداری پیش‌بینی شده در ماده ۲۵ چنانچه فرستنده به مفاد ماده ۲۲ اشاره نکرده باشد معهذا در این مورد می‌توان دستوراتی را از او قبول‌کرد.
سوم - یک مهلت دوماهه از تاریخ ارسال آگهی عدم تسلیم در صورتی که دفتری که آگهی عدم تسلیم را تنظیم کرده است دستورالعمل کافی از فرستنده‌یا شخص ثالث دریافت نکرده باشد یا این که این دستورات به دفتر مذکور نرسیده باشد.
۲ - در صورت امکان هر امانت از همان طریقی مرجوع می‌گردد که فرستاده شده است و معهذا امانت نمی‌تواند از طریق هوایی مرجوع گردد مگر آن که‌فرستنده تعهد کرده باشد اضافه نرخهای هوایی را بپردازد.
۳ - هر امانت مرجوعی به مبدأ که طبق این ماده صورت می‌گیرد تابع مقررات زیر است:
الف - کت‌پارهایی که برای حمل و نقل تا دفتر پست مبدأ به حساب می‌آید.
ب - هر گونه حقوق و عوارض فسخ نشده‌ای که اداره پست مقصد در موقع برگشت امانت به مبدأ برای آن معین کند.
۴ - این کت‌پارها و نرخها و حقوق از فرستنده اخذ می‌گردد.
ماده سی‌ام - متروکه اعلام نمودن یک امانت تسلیم نشده توسط پست اگر فرستنده‌ای امانتی را که به گیرنده نتوانسته است تحویل شود متروکه نماید با این امانت طبق مقررات داخلی کشور مقصد رفتار می‌شود.
قسمت دوم - ارسال مجدد
ماده سی و یکم - ارسال مجدد به علت تغییر محل سکونت گیرنده به علت تغییر آدرس
۱ - ارسال مجدد را می‌توان پس از تغییر محل امانت گیرنده یا پس از تغییر آدرس ضمن اجرای ماده ۳۷ در داخل کشور مقصد و یا در خارج از کشور‌انجام داد.
۲ - ارسال مجدد در داخل کشور مقصد می‌تواند خواه طبق تقاضای گیرنده یا طبق تقاضای اداره مربوطه در صورتی که مقررات کشور آن را اجازه داده‌باشد انجام گیرد.
۳ - ارسال مجدد به خارج از کشور مقصد تنها در صورتی انجام می‌گیرد که فرستنده یا گیرنده درخواست نماید در این حال امانت بایستی به شرایط نقل‌و انتقال جدید پاسخ گوید.
۴ - ارسال مجدد طبق شرایط مذکوره در فوق می‌تواند از طریق هوایی انجام گیرد و آن در صورتی است که فرستنده یا گیرنده تقاضای آن را کرده باشد‌مشروط بر این که اضافه نرخهای هوایی مربوطه برای نقل و انتقال جدید تضمین شده باشد.
۵ - فرستنده می‌تواند هر گونه ارسال مجدد را منع کند.
۶ - برای اولین ارسال مجدد یا برای هر ارسال مجدد احتمالی بعدی یک امانت ممکن است از آن هزینه‌های زیر دریافت شود:
الف - هزینه‌های مجازی که برای ارسال مجدد طبق مقررات اداره ذینفع دریافت می‌شود مشمول همان مقررات ارسال مجدد در داخل قلمرو کشور‌مقصد می‌باشد.
ب - کت‌پارها و اضافه نرخهای هوایی برای نقل و انتقال جدید در مورد ارسال مجدد در خارج از کشور مقصد.
ج - حقوق و نرخهایی که ادارات پست مقصد قبلی ابطال آنها را قبول نکرده‌اند.
۷ - کت‌پارها و حقوق و عوارض مذکوره در بند ۶ از گیرنده دریافت می‌شود.
ماده سی و دوم - امانات واصله به مقصد اشتباه
ماده سی و دوم - امانات واصله به مقصد اشتباه که باید به مقصد واقعی آنها فرستاده شوند.
۱ - هر امانت رسیده به مقصد اشتباهی که ناشی از اشتباه فرستنده یا اداره پست مبدأ باشد مجدداً برای ارسال به مقصد اصلی از مستقیم‌ترین راه ممکنه‌به وسیله اداره پستی که امانت به آن رسیده است ارسال می‌گردد.
۲ - هر امانت هوایی رسیده به مقصد اشتباهی اجباراً بایستی از طریق هوایی مجدداً به مقصد واقعی آنها فرستاده شود.
۳ - هر امانتی که طبق ماده حاضر مجدداً ارسال شده مشمول کت‌پارهای انتقال به مقصد واقعی و حقوق و عوارضی است که در ماده ۳۱ بند ۶ حرف(ج) پیش‌بینی شده است.
۴ - این کت‌پارها و این حقوق و عوارض از اداره پستی که دفتر مبادله تابعه آن امانت را به مقصد فرستاده است دریافت می‌شود این اداره هزینه‌های‌مزبور را در صورت اقتضاء از فرستنده دریافت می‌دارد.
ماده سی و سوم - برگشت اماناتی که اشتباهاً قبول شده‌اند
۱ - هر امانتی که برخلاف قاعده قبول و به مبدأ برگشت داده شده مشمول کت‌پارها و حقوق و عوارض ذکر شده در ماده بیست و نه بند ۳ می‌باشد.
۲ - این کت‌پارها و این حقوق و عوارض به عهده:
الف - به عهده فرستنده است چنانچه امانت اشتباه قبول شده ناشی از اشتباه فرستنده بوده و یا آن که مشمول ممنوعات مذکوره در ماده ۱۹ باشد.
ب - به عهده اداره مسئول اشتباه است چنانچه امانت اشتباه قبول شده ناشی از اشتباه سرویس پستی باشد در این صورت فرستنده حق دارد حقوق‌پرداختی را پس بگیرد.
۳ - هرگاه کت‌پارهایی که به اداره برگشت دهنده امانت اختصاص داده شده مکفی برای پوشاندن کت‌پارها و حقوق و عوارض مذکوره در بند ۱ نباشند‌باقیمانده عوارض مربوطه از اداره مبدأ دریافت میشوند.
۴ - چنانچه این مبلغ اضافه باشد اداره برگشت دهنده امانت بقیه مبلغ را به اداره پست مبدأ پس می‌دهد تا به فرستنده پرداخت شود.
ماده سی و چهارم - برگشت به مبدأ بر اثر تعطیل سرویس
عودت یک امانت به مبدأ در نتیجه تعطیل یک سرویس مجانی است کت‌پارهای دریافت شده برای ارسال در صورتی که حقی را ایجاب نکرده باشد به‌فرستنده پس داده می‌شود.
فصل سوم - مقررات اختصاصی
ماده سی و پنجم - عدم رعایت دستورالعمل‌ها از طرف یک اداره پست
وقتی که اداره پست مقصد یا یک اداره پست واسطه دستورالعملهای صادره را در موقع تحویل دادن امانت به پست یا دستورالعملهای بعدی را رعایت‌نکرده باشد موظف است که نرخ حمل و نقل (رفت و برگشت) و سایر عوارض و حقوق احتمالی را که هنوز باطل نگردیده‌اند بپردازند معهذا مخارجی‌که برای ارسال امانت پرداخته شده به عهده فرستنده باقی می‌ماند و این موقعی است که به هنگام سپردن یا بعد از آن در صورت عدم تسلیم فرستنده‌اعلام کرده باشد که امانت را متروکه می‌کند یا مایل است آن را بفروشد.
ماده سی و ششم امانت محتوی اشیایی که بیم خرابی و فساد بعدی آنها می‌رود اشیاء محتوی یک امانت که بیم خرابی و فساد آن می‌رود بلافاصله ممکن است حتی در مسیر (رفت و برگشت) و بدون تشریفات قانونی فروخته شود‌این فروش به نفع ذوی‌الحق خواهد بود ولی اگر به علتی فروش میسر نشد شیء فاسد شده معدوم می‌گردد.
ماده سی و هفتم - برگشت و تغییر و اصلاح آدرس ۱ - فرستنده یک امانت می‌تواند در شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۲۷ قرارداد و به شرط تضمین پرداخت هزینه متعلقه برای هر انتقال جدید به موجب‌ماده ۲۹ بند ۳ و ماده ۳۱ بند ۶ درخواست برگشت امانت را به مبدأ و یا تغییر آدرس را بنماید.
۲ - معهذا ادارات پست چنانچه مقررات داخلیشان اجازه نمی‌دهد مختارند تقاضای پیش‌بینی شده در بند یک را اجازه ندهند.
ماده سی و هشتم مطالبه‌نامه و درخواست اطلاعات
۱ - هر اداره موظف است مطالبه‌نامه و درخواستهای اطلاعات مربوط به امانات را در سرویسها و سایر ادارات پستی سپرده شده‌اند بپذیرند.
۲ - مطالبه‌نامه فقط در مهلت یک سال از فردای روز تحویل امانت به پست قبول می‌شود.
۳ - درخواست اطلاعات از طرف اداره پست بایستی قبول و اجباراً به مورد اجراء گذارده شود به شرطی که تقاضا در مدت پانزده ماه از تاریخ فردای‌سپردن به پست به اداره ذینفع برسد هر اداره موظف است به تقاضای اطلاعات در کوتاه‌ترین مدت ممکن رسیدگی نماید.
۴ - غیر از موادی که فرستنده نرخ آگهی دریافت پیش‌بینی شده در ماده ۱۳ حرف (ط) را کاملاً پرداخته باشد هر مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات‌موجب دریافت (یک نرخ مطالبه‌نامه) که در ماده ۱۴ حرف (ک) پیش‌بینی شده است می‌گردد.
۵ - امانات عادی و امانات با قیمت اظهار شده موضوع مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات به طور علیحده می‌گردند اگر مطالبه‌نامه یا درخواست‌اطلاعات مربوط به چندین امانت همنوع که متناوباً مربوط به یک دفتر پست و توسط یک فرستنده و به آدرس یک گیرنده فرستاده شده و در یک مسیر‌باشد این نرخ فقط برای یک‌بار دریافت می‌شود و اگر اشتباه اداری موجب صدور مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات شده باشد نرخ مطالبه‌نامه به‌فرستنده مسترد می‌شود.
باب سوم - مسئولیت
ماده سی و نهم - اصول و میزان مسئولیت ادارات پست
۱ - ادارات پستی جوابگوی فقدان کسری محتوی یا خرابی امانات می‌باشند مگر در مورد پیش‌بینی شده ماده ۴۰ مسئولیت برای امانات حمل شده به‌طور مکشوفه به همان میزان مسئولیت امانات فرستاده شده در دپشهای سربسته است.
۲ - اصولاً فرستنده به حق به دریافت یک غرامت مناسب با مبلغ واقعی فقدان یا کسری محتوی یا خسارت امانت می‌باشد خسارت غیر مستقیم و‌ادعای عدم‌النفع پذیرفته نمی‌شوند این غرامت نباید به هیچ وجه از مبالغ زیر تجاوز نماید:
الف - برای امانات با قیمت اظهار شده همان مبلغ اعلام شده به فرانک طلا در حالت ارسال مجدد یا برگشت به مبدأ یک امانت هوایی با قیمت اظهارشده از طریق زمینی مسئولیت این کار برای مسیر ثانوی مانند ارسال امانت از طریق زمینی بوده و به همان ترتیب اجراء می‌گردد.
ب - برای سایر امانات مبالغی به شرح زیر تعیین شده است:
۱۵ فرانک طلا برای امانات تا یک کیلو گرم.
۲۵ فرانک طلا برای امانات بالاتر از یک کیلوگرم تا سه کیلوگرم.
۴۰ فرانک طلا برای امانات بالاتر از سه کیلوگرم تا پنج کیلوگرم.
۶۰ فرانک طلا برای امانات بالاتر از پنج کیلوگرم تا ده کیلوگرم.
۸۰ فرانک طلا برای امانات بالاتر از ده کیلوگرم تا پانزده کیلوگرم.
۱۰۰ فرانک طلا برای امانات بالاتر از پانزده کیلوگرم تا بیست کیلوگرم.
۳ - غرامت طبق بهای کالای رایج محاسبه و به فرانک طلا تبدیل می‌گردد و در صورتی که برای کالای پست شده بهاء رایج وجود نداشته باشد غرامت‌طبق بهاء معمولی و بر مبنای آن حساب می‌شود.
۴ - در صورتی که غرامت برای فقدان یا کسر محتوی کامل یا خسارت کامل یک امانت باشد فرستنده و یا در صورت اجراء مفاد بند ۶ گیرنده حق دارد‌نرخهای پرداخته را به استثنای نرخ بیمه پس بگیرد این امر برای بسته‌هایی که از طرف گیرندگان به علت وضع خراب آنها قبول نمی‌شود در صورتی که‌مسئول وضع بد بسته‌ها اداره پست باشد نیز اجراء می‌شود.
۵ - وقتی که فقدان کسری کامل محتوی یا خرابی کامل امانت به علت یک حالت فوق‌العاده باشد و غرامتی به آن تعلق نگیرد فرستنده نه تنها حق دارد‌کت‌پارهای زمینی و دریایی و همچنین اضافه نرخهای مسیری را که امانت طی نکرده پس بگیرد بلکه حق دارد حتی نرخهای دیگری که مربوط به‌سرویس‌هایی می‌باشد که قبلاً پرداخت شده و پس دادنی نیستند مطالبه نماید.
۶ - صرفنظر از بند ۲ گیرنده پس از دریافت یک امانت خسارت‌دیده یا کسری‌دار حق دریافت غرامت را دارد.
۷ - فرستنده یک امانت اختیار دارد از حقوق پیش‌بینی شده در بند ۲ به نفع گیرنده صرفنظر کند بالعکس ممکن است گیرنده از حقوق پیش‌بینی شده در‌بند ۶ به نفع فرستنده صرفنظر کند فرستنده یا گیرنده مجاز هستند شخص ثالثی را برای دریافت غرامت اجازه بدهند.
ماده چهلم - عدم مسئولیت ادارات پست
۱ - ادارات پست از مسئولیت امانتی را که به گیرنده تحویل شده است مبرا هستند خواه بنا بر شرایط مقرر در مقررات داخلی خودشان برای مرسولات‌از همان جنس خواه در شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۹ بند ۳ قرارداد پستی معهذا مسئولیت آنها در موارد زیر باقی است:
الف - وقتی که مقررات داخلی اجازه دهد گیرنده یا در صورت عودت به مبدأ فرستنده تحت شرایطی امانت دستخورده شده یا خسارت‌دیده را تحویل‌بگیرد.
ب - وقتی که گیرنده و یا در صورت عودت امانت به مبدأ فرستنده بدون آن که مانعی در امر تحویل امانت داشته باشد فی‌المجلس اداره پست تحویل‌دهنده امانت را ارزیابی که متوجه او شده و ناشی از کسر محتوی و خرابی آن می‌باشد مطلع نمود و ثابت نماید که این بی‌ترتیبی قبل از تحویل امانت‌صورت پذیرفته است.
۲ - ادارات پست در موارد زیر مسئولیتی ندارند:
اول - فقدان یا دستخوردگی محتوی یا خراب امانات در موارد زیر:
الف - در حالت وقایع فوق‌العاده (فورس‌ماژور) اداری که فقدان یا کسری محتوی یا خسارات به امانت در سرویس او رخ داده است باید طبق قوانین‌کشور خود تصمیم بگیرد در صورتی که این فقدان یا کسری محتوی براثر وقایع فوق‌العاده (فورس‌ماژور) رخ داده باشد این موضوع به کشور مبدأ در‌صورتی که درخواست آن را کرده باشد اطلاع داده می‌شود ولی مسئولیت در قبال فرستنده‌ای که جبران خطر ناشی از حوادث اضطراری را قبول کرده(طبق ماده ۱۱ بند ۲) باقی می‌ماند.
ب - وقتی که دلیل مسئولیت ادارات پست به صورت دیگری مسجل نشده باشد و ادارات پست نتواند در نتیجه عدم وجود مدارک در سرویس مربوطه‌که بر اثر یک واقعه اضطراری (فورس‌ماژور) از بین رفته توضیحات کافی بدهد.
ج - در صورتی که خسارت بر اثر بی دقتی و اشتباه فرستنده یا از محتوی امانات ناشی شده باشد.
د - در صورتی که محتوی جزء ممنوعات پیش‌بینی شده در ماده ۱۹ حرف الف ردیفهای دوم - چهارم - پنجم - ششم و هفتم و حرف ب بوده و به‌علت ممنوع بودن نوع محتوی امانت طبق اختیارات مقامات صلاحیتدار ضبط یا معدوم شده باشد.
ه - در صورتی که ارزش محتوی امانتی به طور تقلبی بیش از قیمت واقعی اعلام شده باشد.
و - در صورتی که فرستنده در مدت پیش‌بینی شده در ماده ۳۸ بند ۲ هیچ مطالبه‌نامه‌ای تنظیم نکرده باشد.
ز - وقتی که امانات مربوط به اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان نظامی باشند.
دوم - اماناتی که طبق مقررات و قوانین کشور مقصد ضبط شده باشد.
سوم - به هنگامی که در مورد حمل و نقل دریایی یا هوایی آنها اطلاع داده باشند که نمی‌توانند مسئولیت امانات با قیمت اظهار شده را در کشتیها یا‌هواپیماهایی که در مورد استفاده قرار می‌دهد تأمین کنند معهذا برای امانت با قیمت اظهار شده در دپشهای کسر تمبر مسئولیت عبارت از همان‌مسئولیتی است که در مورد امانات بدون قیمت اظهار شده با همان وضع پیش‌بینی شده است.
۳ - ادارات پست هیچگونه مسئولیتی در مورد اعلامیه‌های گمرکی به هر فرم که صادر شده باشد و تصمیمات متخذه در موقع بازرسی که تحت کنترل‌گمرکی قرار گرفته‌اند به عهده نمی‌گیرند.
ماده چهل و یکم - مسئولیت فرستنده
۱ - فرستنده یک امانت به همان اندازه‌ای که ادارات مسئولیت دارند در مقابل کلیه خسارات وارده به سایر بسته‌های پستی و به علت ارسال اشیاء‌ممنوعه برای حمل یا به علت عدم رعایت شرایط پذیرفتنی امانات مسئول می‌باشند به شرط آن که این خسارت بر اثر اشتباه و بی‌دقتی ادارات یا‌مؤسسات حمل و نقل ایجاد نشده باشد.
۲ - قبول یک امانت از طرف یک دفتر پست موجب رفع مسئولیت فرستنده نمی‌گردد.
۳ - ادارات پستی که خسارت ناشی از اشتباه فرستنده را به تحقق می‌رساند وظیفه دارند موضوع را به اطلاع اداره پست مبدأ برساند و بر عهده این اداره‌است که در صورت اقتضاء بر علیه فرستنده اقامه دعوا نماید.
ماده چهل و دوم - تعیین حدود مسئولیت بین ادارات پست
۱ - تا موقعی که خلاف آن ثابت نشده اداره پستی که امانتی را از روی بی‌توجهی دریافت داشته مسئول عمل خود می‌باشد و تا موقعی که امکانات‌قانونی را در این مورد به کار نبرده باشد نمی‌تواند مبادرت به تحویل امانت به گیرنده یا عنداللزوم انتقال منظم امانت را به اداره دیگری انجام دهد.
۲ - یک اداره پست واسطه یا اداره پست مقصد طبق شرایط پیش‌بینی شده در بند ۴ تا خلاف آن کشف نشده مبرا از هر گونه مسئولیتی است در موقعی‌که:
الف - اداره پست مربوطه مقررات آیین‌نامه را در مورد بررسی دپشها و امانات را مراعات نموده و بی‌نظمی‌هایی را به تحقق رسانیده باشد.
ب - اداره پست مربوطه بتواند ثابت نماید که مطالبه‌نامه را بعد از بین رفتن مدارک اداری امانت مورد جستجو دریافت نموده یا مدت نگاهداری قانونی‌آن منقضی شده باشد این شرایط لطمه‌ای به حقوق شخص مدعی وارد نمی‌سازد.
۳ - هنگامی که فقدان کسری محتوی و یا خسارت در سرویس یک مؤسسه حمل و نقل هوایی صورت گرفته باشد اداره پست کشوری که دستمزد‌هوایی را دریافت می‌کند موظف است طبق شرایط پیش‌بینی شده در ماده یک بند ۶ قرارداد و طبق بند ۷ همین ماده خسارتی را که به فرستنده پرداخت‌گردیده به اداره پست مبدأ مسترد دارد.
۴ - در صورتی که فقدان کسری محتوی یا خسارت در مسیر حمل و نقل صورت گرفته باشد و نتوان ثابت نمود که این در قلمرو کدام کشور اتفاق افتاده‌ادارات پست مربوطه خسارت را به طور تساوی متحمل میشوند معذالک وقتی که خسارت مربوط به یک امانت عادی باشد که مبلغ غرامت آن از ۲۵فرانک طلا تجاوز ننماید این مبلغ به طور تساوی بین اداره پست مبدأ و مقصد تقسیم می‌شود و ادارات پست واسطه از پرداخت غرامت معاف می‌گردد‌اگر کسری محتوی یا خرابی در کشور مقصد یا در موقع عودت امانت برای گیرنده در کشور مبدأ به تحقق رسیده باشد اداره پست این کشور بایستی ثابت‌نماید:
الف - که نه لفاف و نه بسته‌بندی امانت آثار روشنی از کسری محتوی و خرابی را نشان نمی‌داده است.
ب - در مورد امانت با قیمت اظهار شده وزن مورد تأیید در موقع تحویل پست اختلاف نداشته است.
ج - که برای امانات منتقله در محفظه سربسته این محفظها و بسته‌بندی آنها دست نخورده بوده است.
وقتی که همین وضع برای اداره مقصد و یا احتمال برای اداره پست مبدأ پیش آید هیچیک از ادارات دیگر وارد در این موضوع نمی‌تواند سهم مسئولیت‌خود را به عذر این که امانت را به اداره بعدی بدون اعتراض تحویل داده رد کنند.
د - در مورد انتقال مرسولات به تعداد زیاد در صورت اجرای ماده ۵۵ بندهای ۳ و ۲ هیچ یک از ادارات مربوطه نمی‌توانند به منظور عدم قبول‌مسئولیت عذر بیاورد که تعداد امانات مشاهده شده در دپشها و آنچه در روی بارنامه (فویدوروت) اعلام شده اختلاف دارد.
۶ - همیشه به هنگام حمل و نقل امانات به مقدار زیاد ادارات ذینفع در صورتی که مواجه با فقدان کسری محتوی یا خسارت وارده به امانات گردند‌می‌توانند مشترکاً موافقت نمایند که مسئولیت مربوطه را به تساوی عهده‌دار شوند.
۷ - در مورد امانات با قیمت اظهار شده مسئولیت یک اداره نسبت به سایر ادارات پست در هیچ حالت از مافوق حداکثر اعلام قیمتی که قبول شده است‌نمی‌باشد.
۸ - در صورتی که یک امانت در اثر وقایع فوق‌العاده (فورس‌ماژور) مفقود گردیده یا محتویات آن خراب شده باشد و یا خسارت ببیند اداره پستی که این‌عوامل در قلمروش به وقوع پیوسته است مسئولیتی نسبت به اداره مبدأ ندارد مگر آن که هر دو اداره خطر و خسارت ناشی از حالت وقایع فوق‌العاده(فورس‌ماژور) را به عهده گرفته باشد.
۹ - چنانچه فقدان کسری محتوی یا خسارت به یک امانت با قیمت اظهار شده در قلمرو یا سرویس اداره پست واسطه‌ای رخ داده باشد که امانت با‌قیمت اظهار شده را قبول نمی‌کند یا حداکثر اعلام قیمتی را قبول نمی‌نماید که کمتر از مبلغ خسارت است اداره پست مبدأ آن مقدار خسارتی را توسط‌اداره پست واسطه تأمین نگردیده طبق بند ۷ همین ماده و بند ۶ ماده اول قرارداد خواهد پرداخت.
۱۰ - همچنین مقررات پیش‌بینی شده در بند ۹ در حالت حمل و نقل دریایی و هوایی چنانچه فقدان کسری محتوی یا خسارت در اداره پستی که‌کشورش طبق قرارداد مسئولیت پیش‌بینی شده مربوط به امانات با قیمت اظهار شده را قبول نمی‌کند اجراء می‌گردد (ماده چهل بند ۲ ردیف ۳).
۱۱ - حقوق گمرکی و سایر حقوق ابطال نشده به عهده ادارات پست مسئول فقدان یا کسری محتوی و یا خسارت مرسوله می‌باشد.
۱۲ - اداره پستی که غرامت را پرداخت کرده است در مقابل هر گونه اقدام بعدی که علیه گیرنده و یا فرستنده یا اشخاص ثالث اتخاذ می‌شود تا میزان‌مبلغ غرامت جانشین شخصی که آن را دریافت کرده است می‌باشد.
ماده چهل و سوم - پرداخت غرامت
۱ - با توجه به حق درخواست غرامت علیه اداره مسئول طبق بند ۶ ماده ۳۹ اجبار در پرداخت و غرامت و استرداد سایر حقوق و عوارض به عهده اداره‌پست مبدأ و یا اداره پست مقصد می‌باشد.
۲ - این پرداخت بایستی حتی‌الامکان در مدت خیلی کوتاه و حداکثر در مدت شش ماه از تاریخ روز تنظیم مطالبه‌نامه صورت گیرد.
۳ - وقتی اداره پستی که پرداخت غرامت را که به او مربوط می‌شود خطرات منتج از وقایع فوق‌العاده ( فورس‌ماژور) را به عهده نمی‌گیرد و در صورتی‌که در انقضای مدت پیش‌بینی شد ه در بند (۲) این مسئله که فقدان و یا کسری محتوی و یا خراب بودن امانت مربوطه به چه وضعی است هنوز حل‌نشده باشد ممکن است استثنائاً ترتیب پرداخت غرامت را بیش از این مدت به تأخیر انداخت.
۴ - اداره پست مبدأ یا مقصد بر حسب مورد مختارند غرامت ذینفع را به حساب اداره پست یا سایر اداراتی که در امر حمل و نقل شرکت داشتند‌پرداخت نماید و این پرداخت طبق مقررات به حساب یکی از اداراتی است که موجب شده که پنج ماه مقرره را بدون این که از جریانات امر به ادارات‌مبدأ یا مقصد اطلاعاتی دهد و یا کار را فیصله بخشد منقضی شده باشد حتی در حالی که فقدان خرابی محتوی و یا خسارت ناشی از وقایع فوق‌العاده به‌نظر آید اداره مورد نظر مسئول پرداخت غرامت آن می‌باشد.
ماده چهل و چهارم - استرداد غرامت به اداره پرداخت‌کننده
۱ - اداره مسئول یا اداره پستی که به حساب او غرامت پرداخت گردیده موظف است طبق ماده ۴۲ مبلغ غرامت را به اداره‌ای که پرداخت غرامت را به‌موجب ماده ۴۳ به ذیحق انجام داده است (و اداره پرداخت‌کننده) نامیده می‌شود مسترد نماید پرداخت این مبلغ غرامت بایستی در مدت ۴ ماه از تاریخ‌ارسال اعلامیه پرداخت انجام گیرد.
۲ - اگر غرامت بایستی وسیله چند اداره بر طبق ماده ۴۲ پرداخت شود کلیه مبلغ غرامت باید در مهلتی که در بند یک همین ماده ذکر شده توسط اولین‌اداره‌ای که امانت را دریافت نموده و نتوانسته انتقال منظم آن را به اداره دیگر صادر نماید به اداره پرداخت‌کننده مسترد گردد. دریافت سهم احتمالی سایر‌ادارات مذکور برای جبران خسارت ذیحق به عهده این اداره است.
۳ - پرداخت به اداره پست بستانکار طبق مقررات پیش‌بینی شده در ماده ۱۰ قرارداد انجام می‌شود.
۴ - در صورتی که طبق ماده ۴۳ بند ۴ مسئول مربوطه مشخص گردیده باشد مبلغ غرامت را می‌توان از اداره مسئول از طریق تصفیه حساب خواه‌مستقیماً و خواه با دخالت اولین اداره ترانزیت‌کننده که او نیز به نوبه خود از اداره بعدی حقوق خود را دریافت می‌کند مطالبه نماید و این عمل تا موقعی‌که مبلغ پرداخت شده به حساب اداره مسئول گذاشته شده ادامه پیدا می‌کند. در این قبیل موارد در صورت لزوم می‌توان مطابق مقررات قانونی مربوط به‌تدوین حسابها عمل نماید.
۵ - اداره پرداخت‌کننده نمی‌تواند در مدت یک سال از روز ارسال اعلامیه پرداخت استرداد غرامت را از اداره مسئول مطالبه نماید در صورت اقتضاء این‌تاریخ ممکن است از روزی انقضای مدت پیش‌بینی شده در ماده ۴۳ محسوب شود.
۶ - اداره پستی که طبق مقررات مسئولیت او معین شده اگر در ابتدای امر از پرداخت غرامت خودداری کرده باشد موظف است کلیه هزینه‌های فرعی‌ناشی از تأخیرات غیرموجه در مورد عدم پرداخت را به عهده بگیرد.
ماده چهل و پنجم - اخذ احتمالی غرامت از فرستنده یا گیرنده
۱ - چنانچه پس از پرداخت غرامت یک امانت یا قسمتی از آن که قبلاً مفقود شده تلقی گردیده پیدا شود موضوع به فرستنده یا به گیرنده اطلاع داده‌می‌شود در صورت اقتضاء به اولی یا دومی اطلاع داده می‌شود که می‌تواند امانت خود را در ظرف مدت سه ماه در مقابل استرداد غرامت دریافتی‌تحویل بگیرد. اگر در این مدت فرستنده و یا در صورت لزوم گیرنده امانت را مطالبه نمایند بر حسب مورد همین پیشنهاد به ذیحق دیگر خواهد شد.
۲ - در صورتی که فرستنده یا گیرنده امانت یا قسمتی از آن را که پیدا شده در مقابل استرداد غرامت دریافتی تحویل بگیرد این مبلغ به اداره یا اداراتی که‌خسارت را پرداخت نموده‌اند برگشت می‌شود.
۳ - وقتی که فرستنده یا گیرنده از دریافت امانت صرفنظر کنند این امانت به مالکیت اداره و اداراتی که خسارت پرداخت کرده‌اند در می‌آید.
۴ - وقتی که مدرک تسلیم امانت پس از پنج ماه (پیش‌بینی شده در ماده ۴۳ بند ۴) ارائه شود در صورتی که خسارت پرداختی را به عللی نتواند فرستنده‌دریافت نماید غرامت تأدیه شده به عهده اداره واسطه یا اداره مقصد باقی می‌ماند.
۵ - در صورت پیدا شدن بعدی یک امانت با قیمت اظهار شده چنانچه قیمت محتوی آن کمتر از مبلغ غرامت پرداخت شده باشد فرستنده و یا در‌صورت اجرای مفاد ماده ۳۹ بند ۶ گیرنده باید در مقابل دریافت امانت با قیمت اظهار شده مسترد نماید بدون این که لطمه‌ای به اجرای مقررات پیش‌بینی‌شده در ماده ۲۳ بند ۲ درباره اظهار قیمتهای تقلبی وارد آید.
باب چهارم - سهم ادارات پست از کت‌پارها - تخصیص کت‌پارها
فصل اول - کت‌پارها
ماده چهل و ششم - کت‌پار زمینی صادره و وارده
۱ - اماناتی که بین دو اداره پست مبادله میشوند تابع کت‌پارها زمینی صادره و وارده برای هر کشور و برای هر امانت به شرح زیر می‌باشند:
مقیاس اوزان کت‌پارهای زمینی صادره و وارده
.................................................................................................................. امانت تا یک کیلوگرم ۱ فرانک طلا
امانت از یک کیلوگرم به بالا تا سه کیلوگرم ۱٫۳۰ فرانک طلا
امانت از سه کیلوگرم به بالا تا پنج کیلوگرم ۱٫۷۰ فرانک طلا
امانت از پنج کیلوگرم به بالا تا ده کیلوگرم ۳٫۳۰ فرانک طلا
امانت از ده کیلوگرم به بالا تا پانزده کیلوگرم ۵ فرانک طلا
امانت از پانزده کیلوگرم به بالا تا ۲۰ کیلوگرم ۶٫۴۰ فرانک طلا
معهذا در مورد دو ردیف آخر مقیاس اوزان ادارات پست مبدأ و مقصد بنا به میل خود اختیار دارند به تعیین کت‌پارهای زمینی صادره و وارده که برای آنها‌از لحاظ قیمت تمام می‌شود بپردازند.
۲ - کت‌پارهای پیش‌بینی شده در بند یک این ماده بر عهده اداره پست کشور مقصد بوده به شرط آن که مقررات مقاوله‌نامه حاضر سرپیچی‌هایی را‌نسبت به این اصل پیش‌بینی نکرده باشد.
ماده چهل و هفتم - کت‌پارهای زمینی و ترانزیتی
اماناتی که بین دو اداره پست یا بین دو دفتر از یک کشور به وسیله سرویسهای زمینی یک یا چندین اداره پست مبادله شده‌اند از لحاظ نفع کشورهای‌طی طریق شده که سرویسهای آن کشور در امر حمل و نقل زمینی شرکت داشته‌اند تابع کت‌پارهای زمینی زیر می‌باشند.
کت‌پارهای زمینی ترانزیتی
...........................................................................................
امانت امانت امانت امانت امانت امانت
تا یک از یک از ۳ از ۵ از ۱۰ از ۱۵
طبقه‌بندی مسافت کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم
به بالا به بالا به بالا به بالا به بالا به بالا
کیلومتر تا ۳ تا ۵ تا ۱۰ تا ۱۵ تا ۲۰
کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم کیلوگرم
مسافت تا ۶۰۰ کیلومتر.۳۰. .۴۰. .۶۵. ۱٫۳۰ ۱٫۹۵ ۲٫۷۰
مسافت از ۶۰۰کیلومتر
به بالا تا ۱۰۰۰ .۳۵. .۷۰. ۱٫۲۰ ۲٫۸۰ ۳٫۴۰ ۴٫۷۰
مسافت از ۱۰۰۰کیلومتر
به بالا تا ۲۰۰۰ ۴۰ .. ۱ ۱٫۸۰ ۳٫۲۰ ۵٫۲۰ ۷٫۲۰
مسافت از ۲۰۰۰کیلومتر
به بالا برای هر
۱۰۰۰ کیلومتر اضافه .۲۰. .۴۵. .۸۰. ۱٫۴۰ ۲٫۳۰ ۳٫۲۰
۲ - هر یک از کشورهای مذکوره در بند یک اختیار دارد برای هر امانت کت‌پارهای زمینی ترانزیتی مختلفی را بنا بر طبقه‌بندی مسافت مربوطه یا‌مسافت متوسط حمل و نقل اماناتی که ترانزیت آنها را تأمین می‌کند مطالبه نماید این مسافت از طرف دفتر بین‌المللی محاسبه خواهد شد.
۳ - ارسال مجدد در صورت اقتضاء بعد از انبار نمودن توسط سرویسهای یک کشور واسطه دپشها و امانات مکشوفه که به یک بندر وارد و از آنجا حمل‌می‌گردند و از آنجا دوباره ارسال میشوند (ترانزیت بدون طی طریق) تابع شرایط مندرجه در بند یک و دو می‌باشد.
۴ - در مورد امانت هوایی کت‌پار زمینی ادارات پست واسطه اجراء نمی‌شود مگر در حالتی که امانت از حمل و نقل زمینی کشور واسطه استفاده کرده‌باشد.
۵ - کت‌پارهای پیش‌بینی شده در بند یک به عهده اداره پست مبدأ می‌باشد به شرط آن که مقررات مقاوله‌نامه حاضر سرپیچی‌های از این اصل پیش‌بینی‌نکرده باشد.
ماده چهل و هشتم - تخفیف با افزایش کت‌پار زمینی صادره و وارده
۱ - ادارات پست مختارند متقارناً کت‌پار زمینی صادره و وارده خود را تخفیف داده و یا آنها را افزایش دهند.
۲ - در صورت اقتضاء افزایش برای مقیاس اوزان تا ده کیلوگرم نمی‌تواند از نصف کت‌پار زمینی صادر و وارده پیش‌بینی شده در ماده ۴۶ بند یک تجاوز‌نماید بنا به میل ادارات ذینفع مبلغ تخفیف ممکن است تعیین شود.
۳ - برای این که این تغییرات یا تغییرات دیگر قابل اجراء باشد بایستی:
الف - بر حسب موقعیت و شرایط هر اداره در تاریخ اول ژانویه یا اول ژوییه به اجراء درآید.
ب - لااقل از سه ماه پیش به دفتر بین‌الملل طی یادداشتی اطلاع داده شود چنانچه این مهلت‌ها رعایت نگردیده باشد تغییرات احتمالی نمی‌تواند به‌اجراء در بیایند مگر در تاریخ اول ژوییه یا اول ژانویه بعدی.
ج - لااقل دو ماه قبل از تاریخ‌های پیش‌بینی شده در حرف الف به ادارات پست ذینفع اطلاع داده شده باشد.
د - لااقل به مدت یک سال اجراء شود.
ماده چهل و نهم - کت‌پار دریایی
۱ - هر یک از کشورهایی که سرویس حمل و نقل آنها برای ارسال امانات از طریق دریا مورد استفاده واقع میشوند مجاز به مطالبه کت‌پارهای منقول در‌تابلوی بند ۲ می‌باشند.
این کت‌پارها به عهده اداره پست کشور مبدأ می‌باشد به شرط آن که مقررات مقاوله‌نامه حاضر صرفنظر کردن از آنها را پیش‌بینی نکرده باشد.
۲ - برای هر سرویس دریایی که مورد استفاده قرار گرفته کت‌پار دریایی آن طبق جدول زیر محاسبه می‌شود.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۴۸۰
۳ - در صورت اقتضاء طبقه‌بندی مسافت برای تعیین مبلغ کت‌پارهای دریایی که بین دو کشور بر اساس حد متوسط مسافت و به نسبت تناژ دپشها حمل‌شده بین بنادر مربوطه به این دو کشور به کار رفته محاسبه می‌شود.
۴ - حمل و نقل دریایی بین دو بندر از یک کشور نمی‌تواند دریافت کت‌پار دیگری که در بند ۲ پیش‌بینی شده ایجاب نماید در حالی که اداره این کشور‌برای همان اداره کت‌پار حمل و نقل زمینی را دریافت داشته است.
۵ - در خصوص امانات هوایی کت‌پار دریایی ادارات یا سرویسهای پستی واسطه موقعی قابل اجراء است که امانت وسیله سرویس دریایی اداره‌واسطه ارسال شده باشد هر سرویس دریایی که توسط کشور مبدأ یا مقصد برای این منظور تأمین شده باشد مانند سرویس واسطه محسوب می‌شود.
ماده پنجاهم - تخفیف یا افزایش کت‌پارهای دریایی
۱ - ادارات پست اختیار دارند کت‌پارها دریایی را حداکثر به میزان ۵۰% از آنچه که در ماده ۴۹ بند ۲ تعیین شده افزایش دهند همچنین با رضایت‌یکدیگر می‌توانند تخفیفی قائل شوند.
۲ - این اختیار تابع شرایط مندرج در ماده ۴۸ بند ۳ می‌باشد.
۳ - در صورت افزایش نرخ این افزایش بایستی در مورد امانات متعلق به کشوری که سرویس دریایی را معمول می‌دارد نیز اجراء گردد معهذا این اجبار‌در روابط بین یک کشور و سرزمینهایی که روابط بین‌المللی و رابطه داخل قلمرو آنها را تأمین می‌کند اجراء نمی‌شود.
ماده پنجاه و یکم - (اجرای کت‌پارهای جدید در تعقیب تغییرات غیر پیش‌بینی شده ارسال)
هنگامی که بنا به دلایل وقایع فوق‌العاده (فورس‌ماژور) و یا به علت حادثه غیر قابل پیش‌بینی دیگری اداره پستی برای حمل و نقل امانت خودش مجبور‌باشد راه جدیدی را مورد استفاده قرار دهد که این راه موجب مخارج اضافی حمل و نقل زمینی یا دریایی باشد این اداره پست موظف است فوراً به طور‌تلگرافی کلیه ادارات پستی را که دپشهای امانت یا امانات آنها را که به طور مکشوفه و به طور ترانزیت از کشور می‌گذرند مطلع نمایند از روز پنجم روز‌ارسال این اطلاع اداره پست واسطه اختیار دارد به حساب اداره مبدأ کت‌پارهای زمینی و دریایی که مربوط به این راه جدید است منظور دارد.
ماده پنجاه و دوم
۱ - پایه نرخها و حساب دستمزد حمل و نقل هوایی.
پایه نرخها برای تنظیم حسابها بین ادارات در مورد حمل و نقل هوایی حداکثر یک هزارم فرانک برای یک کیلوگرم وزن با ظرف و در یک کیلومتر تثبیت‌شده برای کسر کیلوگرم نیز همین نرخ اجراء می‌شود.
۲ - مخارج حمل و نقل هوایی در مورد دپشهای امانات هوایی از روی پایه نرخهای مربوطه که در بند (یک) آمده و از روی مسافات کیلومتری که در(فهرست مسافات هوایی) مذکور بوده و ماده ۲۰۱ بند یک حرف ب آیین‌نامه اجرایی قرارداد آن را پیش‌بینی کرده است و با توجه به وزن با ظرف دپشها‌محاسبه میشوند.
۳ - مخارج حمل و نقل هوایی که به ادارات واسطه حمل و نقل امانات هوایی مکشوفه تعلق می‌گیرد همان است که در بند یک تعیین گردیده البته این‌پرداخت جهت هر کشور بر حسب هر ۵۰۰ گرم محسوب می‌گردد معهذا در صورتی که قلمرو کشور مقصد این امانات به وسیله یک یا چندین خط‌هوایی که دارای چندین ایستگاه (فرود) در این قلمرو می‌باشند انجام شود.
مخارج حمل و نقل بر حسب پایه نرخ متوسط که در عمل از روی اوزان امانات که در هر ایستگاه خالی گردیده‌اند محاسبه میشوند مخارج پرداختی از‌روی یک یک امانات محاسبه شد و وزن خود آنها به پانصد گرم فوقانی بعدی آنها برده می‌شود.
۴ - هر اداره پست مقصدی که حمل و نقل هوایی امانات هوایی را در داخل کشورش تأمین می‌کند حق دارد مخارج مربوط به این حمل و نقل را‌دریافت دارد این دستمزدها بایستی برای کلیه دپشهایی که از خارج رسیده‌اند هرچند که امانت از طریق هوایی یا غیر هوایی وارد شده باشد بایستی‌یکسان باشد.
۵ - مخارج پیش‌بینی شده در بند ۴ تحت نرخ واحدی می‌باشد این مخارج برای کلیه امانات هوایی که مبدأ و مقصد آنها یک کشور است به مأخذ پایه‌نرخهای پیش‌بینی شده در بند یک و طبق حد متوسط طی شده در مسیر سرویس بین‌المللی در روی شبکه خطوط داخلی آن کشور محسوب می‌گردد.مسافت معین طی شده در عمل بر حسب وزن با ظرف کلیه دپشهای امانات هوایی که به کشور مقصد می‌رسند مشخص می‌گردد این عمل شامل امانات‌هوایی که در داخل این کشور از طریق هوایی ارسال میشوند نیز می‌گردند.
۶ - حق استرداد مخارج پیش‌بینی شده در بند ۴ تابع شرایط مذکوره در ماده ۴۸ بند ۳ می‌باشد.
۷ - حمل و نقل امانات هوایی که در امتداد یک مسیر در یک فرودگاه به طور متوالی از چندین سرویس هوایی مشخص استفاده می‌نمایند بدون‌دستمزد می‌باشند.
۸ - در مورد زیر هیچ کت‌پار زمینی ترانزیت تعلق نمی‌گیرد.
الف - انتقال دپشهای هوایی بین دو فرودگاه در یک شهر.
ب - حمل و نقل این دپشها بین فرودگاه و انبار که هر دو در یک شهر قرار گرفته باشند و برگرداندن آنها به منظور ارسال مجدد.
ماده پنجاه و سوم - مخارج حمل و نقل هوایی امانات هوایی گمشده یا خراب شده
در صورت فقدان یا خراب شدن امانات هوایی به دنبال یک حادثه ناگهانی فضایی یا سایر موجباتی که باعث مسئولیت شرکت حمل و نقل هوایی‌می‌شود اداره پست مبدأ برای قسمتی از مسیر استفاده شده به عنوان حمل و نقل هوایی امانات گمشده یا خراب شده از هر گونه پرداخت معاف‌می‌باشند.
ماده پنجاه و چهارم - کت‌پار استثنایی صادره و وارده
به منظور رعایت شرایط مندرجه در ماده ۴۸ بند ۳ هر اداره پست مختار است که برای کلیه امانات از مبدأ یا امانات به قصد دفاترش می‌باشند متقارناً یک‌کت‌پار استثنایی صادره و وارده که مبلغ آن حداکثر از ۵۰ سانتیم طلا تجاوز نکند دریافت نماید.
فصل سوم - تخصیص کت‌پارها
ماده پنجاه و پنجم - اصول کلی
۱ - تخصیص کت‌پارها به ادارات ذینفع به طور کلی به نسبت هر امانت انجام می‌گردد.
۲ - معهذا در صورت ارسال با دپشهای مستقیم اداره پست مبدأ می‌تواند به اداره پست مقصد و احتمالاً با ادارات پست واسطه از نقطه نظر تخصیص‌حق کت‌پارهای زمینی و دریایی به طور کلی نسبت به مقیاس اوزان توافق نمایند.
۳ - همیشه در مورد نقل و انتقال دپشهای مستقیم اداره پست مبدأ می‌تواند با اداره پست مقصد و احتمالاً با ادارات پست واسطه توافق نمایند که‌حساب آنها روی تعداد امانت یا روی هر کیلو وزن با ظرف دپشها بر اساس کت‌پارهای زمینی و دریایی محاسبه گردد.
ماده پنجاه و ششم - امانات اداری امانات اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان غیرنظامی
امانات اداری و امانات اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان غیرنظامی موجب تخصیص هیچگونه کت‌پار نمی‌گردد مگر مخارج حمل و نقل هوایی‌که در سرویس امانات هوایی رایج است.
باب پنجم - سایر مقررات
ماده پنجاه و هفتم - اجرای قرارداد
در صورت اقتضاء و بر حسب تشابه در مورد کلیه موضوعاتی که به تصریح در مقاوله‌نامه حاضر تدوین نگردیده مفاد قرارداد قابل اجراء می‌باشد.
ماده پنجاه و هشت
شرایط تصویب پیشنهادات مربوط به مقاوله‌نامه حاضر و آیین‌نامه اجرای آن ۱ - برای آن که پیشنهادات ارجاعی به کنگره مربوط به مقاوله‌نامه حاضر و آیین‌نامه اجرای آن صورت عمل به خود بگیرد در موقع اخذ رأی باید نصف‌کشورهای عضو در کنگره حاضر باشند.
۲ - برای آنها پیشنهادات واصله بین دو کنگره و مربوط به مقاوله‌نامه و آیین‌نامه اجرایی آن قابل اجراء باشد بایستی شامل نکات زیر گردد:
الف - اتفاق آراء چنانچه در مورد اضافه کردن مقررات جدید یا اصلاح اسامی موارد مقاوله‌نامه حاضر یا پروتکل نهایی و یا ماده نهایی آیین‌نامه آن باشد.
ب - (۳).(۲) آراء اگر هدف آن تغییرات اساسی آیین‌نامه به استثنای ماده نهایی آن باشد.
ج - اکثریت آراء برای موضوعهای زیر:
اول - اگر تفسیر مقررات مقاوله‌نامه حاضر و پروتکل نهایی و آیین‌نامه آن باشد به جز بروز اختلاف که تابع داوری پیش‌بینی شده در ماده ۳۲ اساسنامه‌می‌شود.
دوم - تغییرات انشایی که مربوط به مفاد مقررات مذکور در ردیف اول می‌باشد.
۳ - وقتی که یک کشور عضو اتحاد به طور جدا از کنگره‌ها تمایل خود را به قبول مقاوله‌نامه حاضر و اعلام و تقاضای اختیار دریافت کت‌پار صادره و‌وارده استثنایی که میزان آن بیشتر از نرخ پیش‌بینی شده در ماده ۵۴ باشد می‌نماید دفتر بین‌المللی این تقاضا را به اطلاع کلیه کشورهای عضو و امضاء‌کننده این مقاوله‌نامه می‌رساند چنانچه در مدت شش ماه (۳).(۲) این کشورها نسبت به تقاضای مزبور نظر مخالفی ابراز نداشتند این تقاضا پذیرفته شده‌تلقی می‌شود.
ماده پنجاه و نهم - امانات به مقصد یا رسیده از کشورهایی که در مقاوله‌نامه حاضر شرکت نکردند
۱ - ادارات پست شرکت‌کننده در مقاوله‌نامه حاضر که دارای مبادله امانات با ادارات پست کشورهایی که در این مقاوله‌نامه شرکت نکرده‌اند می‌باشند‌غیر از مخالفت این ادارات اخیرالذکر قبول دارند که ادارات پست کلیه کشورهای شرکت‌کننده از این روابط استفاده نمایند.
۲ - برای ترانزیت به وسیله سرویسهای زمینی، دریایی و هوایی کشورهای شرکت‌کننده در مقاوله‌نامه حاضر در مورد امانات به مقصد یا از مبدأ‌کشوری که در مقاوله‌نامه شرکت نکرده است در خصوص میزان مبلغ کت‌پارهای زمینی و دریایی مخارج حمل و نقل هوایی امانات به همان نحو که بین‌کشورهای شرکت‌کننده جاری می‌باشد رفتار می‌گردد.
هرگاه یک خسارت ناگهانی در سرویس یک کشور شرکت‌کننده به وجود آید و موقعی که بایستی مبلغی به یک کشور شرکت‌کننده خواه به فرستنده و‌خواه در صورت اجراء ماده ۳۹ بند ۶ به گیرنده پرداخت شود در خصوص میزان مسئولیت به همان نحو رفتار می‌شود.
باب پنجم - مقررات نهایی
ماده شصتم - به موقع اجراء گذاردن و مدت اجرای مقاوله‌نامه
مقاوله‌نامه حاضر از اول ژوییه ۱۹۷۱ به موقع اجراء گذارده می‌شود و تا اجراء مقررات کنگره آینده به قوت خود باقی است.
بدین مناسبت نمایندگان مختار کشورهای عاقد مقاوله‌نامه حاضر را در یک نسخه که در آرشیو دولت کشور مقر اتحاد بایگانی می‌گردد امضاء کرده و‌رونوشتی از آن توسط دولت کشور مقر کنگره به هر یک از طرفین مقاوله‌نامه تسلیم خواهد کرد.
تدوین شده در تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹ - توکیو
آیین‌نامه اجرایی مقاوله‌نامه مربوط به امانات پستی
امضاء‌کنندگان زیر به موجب بند ۵ از ماده ۲۲ اساسنامه اتحاد پستی جهانی منعقده به تاریخ ۱۰ ژوییه ۱۹۶۴ در شهر وین به نام ادارات پستی مربوطه‌خود با یک موافقت مشترک مقررات زیر را برای تأمین اجرای مقاوله‌نامه امانات پستی قبول و به مرحله اجراء می‌گذارند.
فصل اول - مقررات مقدماتی
ماده ۱۰۱ -
۱ - حداقل سه ماه قبل از به موقع اجراء گذاردن این مقاوله‌نامه هر اداره بایستی موارد زیر را به وسیله دفتر بین‌المللی به سایر ادارات پست‌اعلام نماید:
الف - مقرراتی که قبول کرده‌اند و مربوط است به:
اول - حدود حداکثر وزن.
دوم - اظهار قیمت (اعلام بهاء).
سوم - امانات مخصوص مشروحه زیر.
فوری، با توزیع خصوصی - معاف از حقوق و عوارض امانات در مقابل پرداخت بهاء شکستنی جاگیر (خارج از اندازه).
چهارم - پذیرش یا عدم پذیرش بولتنهای ارسال دسته‌جمعی طبق بند ۳ از ماده ۱۰۶.
پنجم - ابعاد اماناتی که از طریق زمینی و دریایی حمل میشوند.
ششم - دستورات فرستنده که اداره پست طبق ماده ۲۲ بند ۳ مقاوله‌نامه در لحظه سپردن به پست اجازه نمی‌دهد.
هفتم - تعداد اظهارنامه‌های گمرکی ضروری برای امانات عبوری (ترانزیت) و برای امانات به مقصد کشور خود همچنین زبانی را که می‌توان برای‌نگاشتن این اظهارنامه به کاربرد.
هشتم - عدم قبول درخواستهای استرداد و تغییر آدرس مذکوره در ماده ۳۷ بند ۲ مقاوله‌نامه‌ها.
نهم - قبول یا عدم قبول آگهی دریافت برای امانات عادی طبق ماده ۲۷ قرارداد.
دهم - حداکثر وزنی را که برای کیسه‌ها آن اداره پست اجازه می‌دهد.
ب - اطلاعات مربوط به سرویس امانات هوایی مخصوصاً ابعاد مورد قبول بعد از توافق با بنگاه‌های حمل و نقل هوایی و همچنین در صورت اقتضاء‌مبلغ دستمزد دریافتی طبق بند ۳ و ۵ از ماده ۵۲ مقاوله‌نامه برای حمل و نقل در داخل کشور.
ج - فهرست حیوانات زنده که حمل آنها به وسیله پست طبق مقررات داخلی پستی‌شان مجاز است.
د - اعلام کلیه نقاطی که امانات به مقصد آنها قبول می‌شود و یا در غیر این صورت لیست نقاطی که برای آن نقاط سرویس امانات دایر است.
ه - حقوق و عوارض قابل اجراء در سرویس داخلیش.
و - اطلاعات لازم مربوط به مقررات گمرکی با سایر مقررات همچنین ممنوعات و محدودیتهایی که شامل امانات وارده و عبوری (ترانزیت از قلمرو‌کشورشان).
ز - خلاصه‌ای از مقررات قابل اجراء جهت حمل و نقل امانات به زبانهای انگلیسی، عربی، چینی، اسپانیولی، فرانسه و روسی.
۲ - هر تغییر یا اصلاح در مورد اطلاعات مذکوره در بند ۱ بایستی بدون تأخیر و با همان طریق اعلام شود.
ماده ۱۰۲ - طریق ارسال و کت‌پارها.
۱ - به وسیله جدول نموده cp1 و cp21 ضمیمه هر اداره پست شرایط کت‌پارهایی را که برای ترانزیت امانات به مقصد کشورهایی که خود واسطه‌آنها می‌باشد معین می‌نماید.
۲ - بر اساس اطلاعات مندرج در جدول cp1 و cp 219 ادارات واسطه هر اداره پست راه ارسال امانات و نرخهایی که بایستی از فرستندگان دریافت‌شود تعیین می‌نماید.
۳ - ادارات پست یک ماه قبل از اجرای جدولهای cp1 و cp21 به وسیله مکاتبه مستقیم مندرجات این جدولها و همچنین کلیه تغییرات بعدی را به‌یکدیگر اطلاع می‌دهند یک نسخه از جدول cp1 و cp21 نیز به دفتر بین‌المللی فرستاده می‌شود.
۴ - مدت ارسال یادداشت که در بند ۳ این ماده پیش‌بینی شده است در مورد مذکوره ماده ۵۱ مقاوله‌نامه اجراء نمی‌گردد.
۵ - به منظور تعیین مناسبترین خط سیر دپشهای امانات دفتر مبادله فرستنده می‌تواند یک بولتن کنترل Bulletind'essai (برگی است که در داخل‌دپش امانات فرستاده می‌شود تا مسیر و مدت مسیر دپشها را تعیین نماید). در روی نمونه c27 مذکوره در ماده 153 آیین‌نامه اجرایی قرارداد تکمیل و به‌دفتر مبادله گیرنده می‌فرستد. این بولتن بایستی به بارنامه (فویدوروت) منضم گردد.
دفتر مبادله گیرنده بولتن مذکور را تکمیل کرده و مانند نامه یا اولین پست به دفتر مبادله فرستنده برگشت می‌دهد.
فصل دوم - طرز رفتار دفتر مبادله با امانات
قسمت اول - شرایط عمومی پذیرش و سپردن امانت
ماده ۱۰۳ - آدرس فرستنده و گیرنده.
۱ - برای این که امانتی در باجه‌های پستی قبول شود بایستی روی امانت و یا روی اتیکتی که به طور محکم به امانات نصب شده آدرس کامل گیرنده و‌فرستنده نوشته شده باشد آدرسهایی که با مداد نوشته شده باشد قبول نمی‌شود معهذا در صورتی که آدرس با مداد جوهری به طور مرطوب نوشته شده‌باشد قبول می‌شود.
۲ - تنها یک فرد واجد شخصیت ذاتی یا حقوقی را می‌توان به عنوان گیرنده امانت تعیین نمود.
معهذا آدرسهایی که مانند (م.... الف) برای آقای (م....ز) ساکن شهر......و یا بانک (الف)....ساکن شهر.... برای آقای (م ز) ساکن شهر.... می‌تواند قبول‌شوند تنها شخص تعیین شده تحت عنوان (الف) به عنوان گیرنده برای ادارات پست شناخته شده و علاوه بر آن آدرسهای (الف) (ز) بایستی در یک‌کشور باشند.
۳ - به علاوه دفتر پست مبدأ بایستی به فرستنده توصیه نماید که یک رونوشتی از آدرس گیرنده را در داخل امانت بگذارند.
ماده ۱۰۴ - شرایط کلی بسته‌بندی.
۱ - هر امانت بایستی متناسب با وزن محتوی آن همچنین نحوه حمل و نقل و مدت آن بسته‌بندی شود لفاف بسته‌بندی باید طوری باشد که محتوی‌امانات را حفظ کند که نه به واسطه فشار وارده و نه به واسطه نقل و انتقال پستی پی‌درپی امانت ضایع گردد و نیز بایستی بسته‌بندی آن طوری باشد که‌دسترسی به محتویات آن بدون اثر گذاشتن واضح روی امانت غیر ممکن باشد.
۲ - هر امانت بایستی به طور محکمی بسته‌بندی شود مخصوصاً موقعی که امانت بایستی مسافت درازی را طی نموده و یا به دفعات زیادی دست به‌دست شود.
۳ - امانت بایستی به طوری بسته‌بندی شود که سلامتی کارکنان پست را تهدید ننموده و از هر نوع خطری که محتویات آن ممکن است سبب شود و یا‌سایر امانات را کثیف و ضایع نمایند و یا به وسائل پستی صدمه برساند جلوگیری نماید.
۴ - در روی لفاف بسته‌بندی بایستی جای کافی جهت ثبت علایم اداری و الصاق تمبر و اتیکت وجود داشته باشد.
۵ - امانات زیر بدون لفاف‌بندی قبول میشوند:
الف - اشیایی که نتوان آنها را بدون متلاشی کردن آنها را در یکدیگر داخل یا با هم جفت یا به وسیله جفت سربی و مهر با هم متصل در داخل یک بسته‌امانت نگاهداری کرد.
ب - اماناتی که جنس آنها از یک قطعه تنها مانند قطعه چوب و فلز و غیره باشد و از نظر تجارتی معمولاً بسته‌بندی نمی‌شود.
ماده ۱۰۵ - بسته‌بندی مخصوص علامت گذاری امانات محتوی فیلم سلولویید - حیوانات زنده.
۱ - هر امانتی که حاوی یکی از مواد زیر است بایستی واجد شرایط مندرج زیر باشد:
الف - فلزات قیمتی.
بسته‌بندی بایستی از یک جعبه فلزی با دوام یا از یک صندوق چوبی به ضخامت حداقل یک سانتیمتر برای امانات تا ده کیلوگرم و ۱٫۵ سانتیمتر برای‌امانات بیش از ۱۰ کیلوگرم و یا بالاخره باید دارای یک کیسه پارچه‌ای بدون شکاف باشد معهذا وقتی که صندوق چوبی از تخته سه‌لایی مورد استفاده‌باشد ضخامت آن ممکن است به ۵ میلیمتر محدود شود به شرط این که زوایای این صندوق به وسیله (کمک زاویه) تقویت شده باشند.
ب - اشیاء شیشه‌ای یا سایر اشیای شکستنی.
بسته‌بندی بایستی به وسیله یک جعبه فلزی - چوبی یا مقوایی محکم تعبیه شود برای جلوگیری از ساییده شدن و تکان راه و تصادم خود آنها با هم باید‌بین محتویات و یا بین آنها و جدار جعبه را از کاغذ و کاه یا براده چوب و یا سایر چیزهای شبیه به آنها پر نماید.
ج - مایعات و اجسامی که به سهولت مایع میشوند.
برای این نوع محصولات دو محفظه بایستی مورد استفاده قرار گیرد (اول بطری شیشه بلوری کوزه و جعبه و غیره) و دیگر جعبه فلزی، چوبی با دوام یا‌از جنس مقوایی موجدار و محکم که فضای بین آنها از خاک اره یا سبوس و یا سایر مواد جاذب‌الرطوبه که محتوی امانت را از هر گونه خطری حفظ‌نماید پر شده باشد.
د - پودرهای خشک رنگی مانند آنیلین (نیل) و رنگ جوهر.
این مواد بایستی اجباراً در جعبه‌های چوبی یا مقوایی موجدار مرغوب به طور مناسبی قرار گیرند و خاک اره سایر مواد جاذب‌الرطوبه که بتواند آنها را‌حفظ کند بین دو جدار آنها ریخته شود.
ه - پودرهای خشک غیر رنگی این نوع مواد بایستی در جعبه فلزی یا مقوایی قرار گرفته و نیز در پارچه یا تیماج گذارده شود.
و - مواد مذکوره در ماده ۱۹ حرف الف جمله دوم از ردیف پنجم مقاوله‌نامه.
بسته‌بندی این نوع مواد بایستی در یک صندوق یا چلیک که به طور محکم از داخل و خارج بسته‌بندی شده باشد انجام گیرد و ضمناً جنس محتویات در‌روی لفاف ذکر گردد.
ز - فیلمهای قابل اشتعال و سلولویید خام یا ساخته شده.
روی بسته‌بندی این نوع بسته‌ها باید یک اتیکت سفید کاملاً مرئی پهلوی عنوان نصب گردد و در روی آن با حروف درشت و سیاه به طور خوانا‌سلولویید از آتش و روشنایی دور نگاهداری شود ذکر شده باشد.
ح - حیوانات زنده.
روی لفاف امانت و همچنین روی بولتن ارسال بایستی اتیکتی نصب شود که روی آن با خط کاملاً مرئی جمله حیوانات زنده Animaux vivantsذکر شده باشد.
۲ - امانات محتوی مواد ذکر شده در بند حرف (و) و (ز) فقط در صورتی قبول میشوند که تمام اداراتی که در حمل و نقل آن شرکت می‌نمایند آنها را‌قبول کنند.
ماده ۱۰۶ - تشریفاتی که بایستی توسط فرستنده انجام گیرد
۱ - هر امانت بایستی با مدارک زیر همراه باشد:
الف - یک بولتن ارسال از مقوای با دوام و به رنگ سفید طبق نمونه cp2(ضمیمه).
ب - یک اظهارنامه گمرکی طبق نمونه c2/cp3 ضمیمه اظهارنامه گمرکی بایستی به تعداد لازم تدوین شود و محکم به بولتن ارسال ملحق گردد.
۲ - آدرس فرستنده و گیرنده و همچنین سایر دستوراتی که از طرف فرستنده داده شده است بایستی که روی امانت و در روی بولتن ارسال یکسان باشد‌در صورت وجود اختلاف اشاراتی که در روی امانت نوشته شده است معتبر می‌باشد.
۳ - غیر از امانات با قیمت اظهار شده و امانات معاف از حقوق و عوارض و امانات در مقابل پرداخت بهاء فقط یک بولتن ارسال و اظهارنامه‌های لازم‌برای هر امانت ممکن است برای هر سه امانت حداکثر نیز به کار برده شود به شرطی که امانات در یک موقع و توسط یک فرستنده به دفتر پست تسلیم‌شده باشد و از یک راه ارسال گردد و نیز دارای نرخی هم مانند بوده و نیز گیرنده آنها شخصی واحد باشد.
با این وجود هر اداره پست می‌تواند برای هر امانت تقاضای یک بولتن ارسال و تعداد لازم اظهارنامه گمرکی طبق مقررات بنماید.
۴ - فرستنده می‌تواند به بولتن ارسال cp2 علاوه بر اظهارنامه گمرکی تدوین شده به تعداد نسخ مورد تقاضای طبق بند یک حرف (ب) مدارک زیر را که‌عبارت از (صورتحساب) پروانه صادرات پروانه واردات گواهی مبدأ و غیره را که برای عملکرد گمرک‌خانه کشور صادرکننده و کشور مقصد لازم‌می‌باشند همراه نماید.
۵ - محتوی امانات بایستی به طور تفکیک و جزء به جزء در روی اظهارنامه گمرکی ذکر شده باشد نوشتن عبارتی که شکل کلی و عمومی داشته باشد‌پذیرفته نمی‌گردد.
۶ - با وجود آن که ادارات هیچگونه مسئولیتی در مورد اظهارنامه گمرکی به عهده نمی‌گیرند معذالک ادارات پست با تمام امکانات فرستندگان را از نحوه‌تدوین اظهارنامه گمرکی آگاه خواهند نمود.
۷ - فرستنده باید عملی را که در مورد امانت در صورت عدم تسلیم بایستی انجام گیرد ذکر نماید برای این کار در پشت صفحه بولتن ارسال در محلی که‌برای دستورات مذکوره در ماده ۲۲ بند ۲ مقاوله‌نامه تعیین شده با یک علامت ضربدر (x) هر کدام از آنها را که مایل باشد معین می‌کند با این علامت‌ممکن است با دست گذارده شود یا ماشین و یا چاپ گردد. علاوه بر این فرستنده مجاز است که فقط یکی از دستورات مجاز در پشت بولتن ارسال را ذکر‌نماید دستور مشخص شده به وسیله ضربدر (x) در روی بولتن ارسال باید روی امانت نیز ذکر گردد این دستور ممکن است به زبان فرانسه و یا زبانی که‌در کشور مقصد با آن آشنا هستند پذیرفته شود.
ماده ۱۰۷ - تشریفاتی که توسط دفتر مبدأ انجام می‌گیرد
۱ - دفتر مبدأ یا دفتر مبادله فرستنده موظف است روی امانت اطلاعات زیر را نوشته یا به آن الصاق نماید:
الف - در قسمت عنوان و روی بولتن ارسال اتیکتی طبق نمونه cp8 (ضمیمه) به طور واضح شماره ردیف امانت و نام دفتر پست مبدأ را بنویسند‌چنانچه اداره پست مبدأ اجازه بدهد ممکن است قسمتی از اتیکت نمونه cp8 به روی بولتن ارسال الصاق شود و امکان دارد این اتیکت قبلاً با همان‌مشخصات در قسمت مربوط به اتیکت قبلاً چاپ گردد.
ب - فقط روی بولتن ارسال.
اول - نقشه مهر تاریخدار.
دوم - وزن به کیلوگرم و صد گرم‌ها (که کسر صد گرم نیز به صد گرم فوقانی ترقی داده شود).
۲ - ادارات پست می‌تواند در مورد عدم اجرای مقررات مذکوره در بند یک توافق نمایند.
۳ - یک دفتر مبدأ یا یک دفتر مبادله فرستنده نمی‌تواند در آن واحد از دو یا چندین سری اتیکت استفاده نماید مگر در صورتی که سری‌های اتیکت با‌یک علامت مشخص تفاوت آنها متمایز شده باشد.
قسمت دوم - شرایط قبول و نحوه خاص تسلیم بعضی از انواع امانات پست
ماده ۱۰۸ - امانات با قیمت اظهار شده.
هر امانت با قیمت اظهار شده تابع شرایط مخصوص زیر می‌باشد:
الف - امانت بایستی با مهر متحدالشکلی از موم و سرب یا سایر وسائل مؤثر یا علامت مخصوص (شبیه به هم) فرستنده مهر و موم شود.
ب - مهر و موم و همچنین اتیکتها از هر نوع و جنسی که باشند و یا تمبر پست بایستی طوری روی امانت چسبیده شود که خسارت احتمالی به لفاف را‌از نظر مخفی ننماید.
اتیکتها و تمبرهای پستی نبایستی روی دو سطح لفاف تا خورده باشند به طوری که حاشیه آن را بپوشانند. اتیکت‌هایی که در‌صورت لزوم روی آنها آدرس نوشته می‌شود حتی نبایستی روی لفاف چسبانیده شود.
ج - یک اتیکت قرمز طبق نمونه CP7 (ضمیمه) که با حروف لاتین روی آن حرف (V) و شماره ردیف امانت و نام مبدأ ذکر شده باشد بمانند همان‌نحوی که روی بولتن ارسال چسبیده می‌شود بایستی روی امانت و در طرفی که آدرس نگاشته شده و نزدیک به آن چسبانیده شود معهذا ادارات پست‌اختیار دارند که از یک اتیکت نمونه CP8 پیش‌بینی شده در ماده ۱۰۷ بند یک (حرف الف) و یک اتیکت قرمز به ابعاد کوچکتری که روی آن جمله(قیمت اظهار شده Valeur declare'e) به وضوح ذکر شده باشد استفاده شود.
د - ارزش امانت بایستی به پول کشور مبدأ اعلام شود و توسط فرستنده و در روی امانت و بولتن ارسال به خط لاتین به حرف و عدد بدون قلم‌خوردگی ثبت گردد مبلغ قیمت اظهار شده نبایستی با مداد یا مداد جوهری نوشته شود.
ه - مبلغ قیمت اظهار شده بایستی به فرانک طلا از طرف فرستنده یا دفتر مبدأ تسعیر گردد و نتیجه تسعیر بایستی به مأخذ فرانک صحیح و فوقانی‌افزایش داده شود و این مبلغ تسعیر داده شده باید در جنب یا در زیر مبلغ اظهار شده به پول کشور مبدأ قرار گیرد و مبلغ فرانک طلا بایستی با مداد رنگی‌و پر رنگ مشخص و خط کشیده شود برای کشورهایی که دارای یک واحد پولی هستند تسعیر پول لزومی ندارد.
و - دفتر مبدأ موظف است وزن حقیقی را به کیلوگرم و دهگان گرم روی امانت و در پهلوی آدرس و نیز روی بولتن ارسال (در جای معین برای این‌منظور) تعیین نمایند.
ز - هیچگونه شماره ردیفی نباید از طرف ادارات واسطه روی امانت ثبت گردد.
ماده ۱۰۹ - اعلام قیمت تقلبی
وقتی که بنا بر قرائن و مخصوصاً طبق مطالبه‌نامه‌ای معلوم شود ارزش امانت بیش از ارزش واقعی محتوی آن اظهار شده موضوع در مدت خیلی‌کوتاهی به دفتر مبدأ اطلاع داده می‌شود و در صورت اقتضاء اوراق تحقیق برای او فرستاده می‌شود.
ماده ۱۱۰ - انواع دیگر امانات
۱ - امانات هوایی - روی هر امانت هوایی و نیز بولتن ارسال مربوطه بایستی یک اتیکت مخصوص به رنگ آبی که جمله (هوایی Par Avion) روی‌آن ذکر شده باشد چسبانیده شده باشد ترجمه این جمله به زبان مبدأ اختیاری است.
۲ - امانات فوری - روی هر امانت فوری و بولتن ارسال مربوطه بایستی اتیکتی که به روی آن به طور وضوح کلمه (فوری Urgent) نگاشته شده است‌ارسال شده باشد.
۳ - امانات با توزیع خصوصی - هر امانت با توزیع خصوصی و بولتن ارسال آن بایستی یک اتیکت قرمز روشن که روی آن با توزیع خصوصی و بولتن‌ارسال آن بایستی یک اتیکت قرمز روشن که روی آن با توزیع خصوصی (Expres) نگاشته شده باشد (این اتیکت تا آنجا که ممکن است نزدیک نام‌مقصد) الصاق می‌شود.
۴ - امانت معاف از حقوق و عوارض:
الف - روی هر امانت معاف از حقوق و عوارض و بولتن ارسال آن بایستی اول جمله (معاف از حقوق و عوارض Franc de Taxeset de droits یا جمله شبیه به آن به زبان مقصد ذکر شود.
دوم - همچنین یک اتیکت زرد به طور واضح جمله (معاف از حقوق و عوارض) در روی آن ذکر شده باشد روی آن الصاق گردد.
ب - امانت همراه اظهارنامه‌های گمرکی قانونی و بولتن پرداخت کرایه پست طبق نمونه C3/CP4 (ضمیمه) که از کاغذ زرد تهیه شده می‌باشد فرستنده‌امانت و تا آنجا که موضوع مربوط به سرویس پست است دفتر فرستنده در سمت راست بولتن پرداخت کرایه پست قسمتهای B و A را تکمیل می‌کند‌نوشته‌های فرستنده ممکن است با کاغذ کپی انجام گیرد متن نمونه بایستی شامل تعهدات پیش‌بینی شده با ماده ۲۴ بند ۱ مقاوله‌نامه باشد.
ج - بولتن ارسال اظهارنامه گمرکی و بولتن پرداخت کرایه پست بایستی به طور محکم به یکدیگر الصاق شده باشد.
۵ - امانات شکستنی:
الف - در روابط بین کشورهایی که امانات شکستنی را اجازه می‌دهند به شرط آن که منطبق با مقررات کلی و شرایط بسته‌بندی باشد بایستی توسط‌فرستنده یا دفتر مبدأ یا اتیکتی الصاق شود که روی آن تصویر لیوان قرمز رنگی در روی زمینه سفید چاپ شده است هر امانتی هم که شکستنی محتوی‌آن با یک علامت خارجی توسط فرستنده روی آن چسبانیده شده است اعلام شده باشد. اجباراً بایستی توسط دفتر مبدأ از یک اتیکت به همان شکل‌پوشیده شود و نرخ اضافی مناسب برای آن دریافت گردد در صورتی که فرستنده مایل نباشد امانتش شکستنی جلوه کند دفتر مبدأ علامت چسبیده شده‌را حذف می‌کند.
ب - بولتن ارسال مربوطه باید یک اتیکت روی آن به طور وضوح جمله (امانت شکستنی Colis Fragiles) با دست نوشته شده یا چاپ گردیده‌الصاق گردد.
۶ - امانات خارج از اندازه روی هر امانت خارج از اندازه روی بولتن ارسال آن بایستی که به طور وضوح کلمه خارج از اندازه Encombrants در روی‌آن ذکر شده باشد چسبانیده شده باشد این تذکر در صورتی که موضوع اجراء ماده ۲۰ بند چهار مقاوله‌نامه باشد فقط باید در روی بولتن ارسال جمله(طبق ماده ۲۰ بند ۴) ذکر گردد.
۷ - امانت اداری - روی هر امانت اداری و بولتن ارسال آن بایستی اولاً پهلوی عنوان آن و ثانیاً در روی بولتن ارسال آن جمله (سرویسهای پستServices des postes) و یا جمله شبیه به آن ذکر شود این جمله ممکن است با ترجمه آن به زبان دیگری همراه باشد.
۸ - امانت اسرای جنگی و تحت نظر گرفته شدگان غیر نظامی پهلوی عنوان اینگونه امانات و در روی بولتن ارسال آنها بایستی جمله (اسرای جنگ یا‌تحت نظر گرفته شدگان غیرنظامی) ذکر شود ترجمه این تذکرات ممکن است به یک زبان دیگری نیز همراه باشد.
۹ - امانات محتوی بعضی از مواد و حیوانات زنده - در روی این امانات و همچنین روی بولتن ارسال آن بایستی شامل تذکرات مذکوره در ماده ۱۰۵بند ۱ حرف (و) و (ز) و (ح) باشد.
۱۰ - امانتی که برای آن درخواست آگهی رسید می‌شود الف - هر امانت که در موقع تسلیم به باجه پست فرستنده برای آن تقاضای آگهی رسید می‌نماید‌بایستی شامل ذکر جمله (آگهی دریافت Avis de reception) و یا علامت نقش تمبر A.R به طور واضح در روی امانت و بولتن مربوطه باشد در‌صورتی که برگ آگهی دریافت بایستی از طریق هوایی برگشت شود ذکر جمله عودت با پست هوایی در روی آن ضروری است.
ب - امانات بایستی همراه یک نسخه که طبق مقررات تکمیل شده طبق نمونه C5 مذکوره در ماده ۱۳۱ بند ۲ آیین‌نامه اجرایی قرارداد باشد این نمونه‌به وسیله دفتر مبدأ (یا هر دفتر دیگری که اداره پست مبدأ تعیین نماید) تدوین می‌شود و بایستی با بولتن ارسال همراه باشد.
ج - ذکر جمله (عودت با پست هوایی renvoi par avion) برای برگشت آگهی دریافت از طریق هوایی بایستی مورد توجه دفتر ذینفع قرار بگیرد به‌علاوه بایستی یک اتیکت با علامت (هوایی par avion) به رنگ آبی روی این برگ چسبانیده شود.
۱۱ - اماناتی که برای آن درخواست آگهی بارگیری می‌شود:
الف - روی هر امانتی که فرستنده برای آن درخواست آگهی بارگیری می‌نماید و روی بولتن ارسال آن یک اتیکت که روی آن آگهی بارگیری Avisd'embarquement چسبانیده می‌شود.
ب - با این امانت یک نمونه Cp6 (ضمیمه) که به طور وضوح روی آن نام بندر یا کشوری که آگهی بارگیری بایستی برگشت شود نوشته شده همراه‌خواهد بود هر نمونه فقط مربوط به یک عبارت است هرچند که بولتن ارسال مربوط به چند امانت باشد.
قسمت سوم - تشریفات درخواست بعد از تسلیم امانات به باجه پست
ماده ۱۱۱ - تسلیم درخواست معافیت از حقوق و عوارض بعد از تحویل امانت به پست
۱ - اگر فرستنده پس از سپردن امانت به باجه پست تقاضای تسلیم آن را به طور معاف از حقوق و عوارض بنماید دفتر مبدأ موضوع را به وسیله‌یادداشت مشروحی به دفتر مقصد اطلاع می‌دهد به این یادداشت به میزان نرخ مربوطه تمبر پست الصاق و به طور سفارشی همراه یک بولتن پرداخت‌کرایه پست که طبق مقررات تکمیل شده به دفتر مقصد فرستاده می‌شود در صورت ارسال از طریق هوایی به میزان اضافه نرخ هوایی نیز تمبر روی‌یادداشت مذکور چسبانیده می‌شود.
دفتر مقصد در روی امانت و نزدیک عنوان و همچنین روی بولتن ارسال اتیکت پیش‌بینی شده در ماده ۱۱۰ بند ۴ حرف (الف) ردیف دوم را‌می‌چسباند.
۲ - وقتی که قرار باشد این درخواست به طور تلگرافی به دفتر مقصد ارسال شود دفتر مبدأ موضوع را تلگرافی به دفتر مقصد اطلاع داده و در همان‌موقع اطلاعات مربوط به تسلیم امانت به باجه پست را برای او می‌فرستد دفتر مقصد حسب‌الوظیفه بولتن پرداخت کرایه پست را تنظیم می‌نماید.
ماده ۱۱۲ - درخواست آگهی دریافت که بعد از تسلیم امانت به پست تنظیم شده
وقتی که تقاضای درخواست آگهی دریافت پس از تسلیم امانت به باجه پست تنظیم شود در این مورد بایستی طبق ماده ۱۳۲ آیین‌نامه اجرایی قرارداد‌عمل شود معهذا در کشورهایی که سرویس امانات توسط پست اداره نمی‌شود دریافت نرخ آگهی دریافت در روی نمونه C9 با چسباندن یک چسب‌مخصوص در روی آن و یا با ذکر مبلغ وصولی انجام می‌شود.
ماده ۱۱۳ - استرداد تغییرات آدرس
۱ - به طور کلی درخواستهای تغییر آدرس و یا استرداد امانت طبق ماده ۱۴۱ و ۱۴۷ آیین‌نامه اجرایی قرارداد انجام می‌گیرد.
۲ - هر درخواست تلگرافی تغییر آدرس مربوط به امانت با قیمت اظهار شده بایستی از طریق پست و با اولین پست ارسالی تأیید شود درخواست‌تأییدی طبق نمونه C7 که برای مراسلات به کار برده می‌شود تهیه می‌گردد و بایستی با مداد رنگی در زیر جمله (تأیید درخواست تلگرافی از) خط‌کشیده شده و همراه یک رونوشت از تلگراف که در ماده ۱۴۱ بند یک حرف (الف) آیین‌نامه اجرای قرارداد پیش‌بینی شده است باشد.
فصل سوم - طرز رفتار با امانات در دفاتر مبادله
قسمت اول - ارسال
ماده ۱۱۴ - اصولی کلی مبادله امانات
۱ - هر اداره پست موظف است اماناتی را که توسط ادارات دیگر برای ارسال به طور ترانزیت از قلمرو کشورش به او تحویل می‌شود و با وسائلی که‌برای امانات خود به کار می‌برد حمل کرده و آنها را از کشور خود عبور دهد.
۲ - در صورت مسدود بودن راه امانات عبوری (ترانزیتی) که بایستی از این راه عبور کنند از راه موجود و مناسب دیگری فرستاده می‌شود.
۳ - اگر راه اخیرالذکر پر خرج تر از راه معمولی باشد یک نرخ اضافی معادل (حق کت‌پار زمینی یا دریایی) ناشی از انحراف راه اداره ترانزیت‌کننده طبق‌ماده ۵۱ مقاوله‌نامه مربوط دریافت می‌دارد.
۴ - ترانزیت بایستی تحت شرایط تعیین شده در مقاوله‌نامه مربوط به امانات پستی و آیین‌نامه اجرایی آن حتی اگر ادارات مبدأ یا مقصد امانات به‌مقاوله‌نامه ملحق نشده باشند صورت گیرد.
۵ - در روابط بین کشورهایی که به وسیله یک یا چند سرزمین واسطه از هم جدا شده‌اند امانات بایستی طرقی را طی کنند که ادارات ذینفع با آن موافق‌باشند.
ماده ۱۱۵ - ارسال و ترخیص امانات هوایی از گمرک
۱ - هر اداره پست که سرویس امانات هوایی برقرار می‌نماید موظف است امانات هوایی را که از طرف سایر ادارات پست به او تحویل میشوند از‌همان طریق هوایی که برای مرسولات هوایی خود از آن استفاده می‌کند ارسال نماید اگر به عللی ارسال امانات هوایی از طریق دیگری و در یک مورد‌خاص فوائد بیشتری در برداشته باشد امانات هوایی بایستی از این طریق فرستاده شود و در صورت لزوم مانند امانات فوری تلقی می‌گردند.
۲ - ادارات پستی که دارای سرویس امانات هوایی نیستند این امانات را از طریق زمینی که برای سایر امانات معمولاً از آن استفاده می‌شود ارسال‌می‌دارد معهذا در صورتی که آنها دارای سرویس امانات فوری باشند و سهمیه مربوط به این سرویس به حسابشان ریخته شده باشد موظفند اماناتی را که‌شامل کلمه (فوری) هستند با وسائل زمینی خیلی سریع و فوری ارسال دارند.
۳ - دپشهای امانات هوایی بایستی از طریقی که اداره پست کشور مبدأ درخواست می‌کند فرستاده شود به شرط آن که این راه از طرف اداره ترانزیت‌کننده دپشهای امانات مخصوص خود را نیز از این راه حمل و نقل می‌نماید مورد استفاده قرار گرفته باشد در صورتی که این امر امکان‌پذیر نبوده و یا‌زمان کافی برای بارگیری هوایی وجود نداشته باشد اداره پست مبدأ را از طریق این امر بایستی مطلع نمود.
۴ - مواد ۱۸۷ و ۱۸۸ آیین‌نامه اجرایی قرارداد در مورد قطع پرواز تا انحراف دپشهای محتوی امانات هوایی و در مواقع وقوع حادثه به مورد اجراء‌گذارده می‌شود.
۵ - ادارات پست تا سرحد امکان سعی می‌کند که عملیات ترخیص گمرکی هوایی خیلی سریع انجام گیرد.
ماده ۱۱۶ - نقل و انتقال امانات هوایی
۱ - به استثنای موافقتهای مخصوص بین ادارات پست نقل و انتقال امانات هوایی طبق شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۵۲ بند ۷ مقاوله‌نامه توسط اداره‌پست کشوری که نقل و انتقال در آن وقوع یافته است انجام می‌گیرد.
۲ - این مقررات برای نقل و انتقالاتی که بین دو هواپیما در روی دو خط سیر پیاپی متعلق به یک بنگاه حمل و نقل هوایی انجام می‌گیرد انجام نمی‌شود.
۳ - از طرف دیگر اداره پست کشور ترانزیت‌کننده می‌تواند نقل و انتقال مستقیم از یک هواپیما به هواپیمای دیگر که از دو شرکت هواپیمایی مختلف‌است اجازه دهد و در صورت اقتضاء مؤسسه‌ای که نقل و انتقال را انجام داده به دفتر مبادله کشوری که این نقل و انتقال در آنجا وقوع یافته رونوشتی از‌جدول AV7مذکوره در ماده ۱۸۳ آیین‌نامه اجرایی قرارداد یا هر گونه مدرک مربوط به جزئیات عملیات را ارسال می‌دارد.
ماده ۱۱۷ - ارسال و ترخیص گمرکی امانات فوری
۱ - ادارات پستی که در مبادله امانات فوری مشارکت دارند برای اجراء و تأمین ارسال سریع و مستقیم این امانات تا آنجا که میسر است موافقت‌می‌کنند.
۲ - آنها کلیه اقدامات لازم را به عمل می‌آورند تا آنجا که ممکن است امانات فوری زودتر از گمرک ترخیص شوند.
ماده ۱۱۸ - ترخیص گمرکی و امانات با توزیع خصوصی
ادارات پست شرکت‌کننده در مبادله امانات با توزیع خصوصی Expres تا آنجا که ممکن است کوشش می‌کنند امانات مذکور زودتر از گمرک ترخیص‌شوند.
قسمت دوم - تشکیل و ارسال دپشها
ماده ۱۱۹ - سایر انواع نقل و انتقال
۱ - مبادله دپشهای امانات پستی توسط دفاتری به نام دفاتر مبادله صورت می‌گیرد.
۲ - این مبادله به طور کلی به وسیله ظروف (کیسه سبد ظروف چهار گوش و غیره) انجام می‌شود ادارات پست کشورهای هم مرز می‌توانند توافق کنند‌که برخی از انواع امانات بدون ظروف تحویل شوند.
۳ - در روابط کشورهای غیر هم مرز به طور کلی مبادله به وسیله دپشهای مستقیم صورت می‌گیرد.
۴ - ادارات پست می‌توانند برای ترتیب دادن مبادلات به طور ترانزیت مکشوفه با هم توافق کنند.
معهذا در صورتی که ادارات واسطه اعلام نمایند که امانات به طور ترانزیت که امانات به طور مکشوفه مانع عملیات آنها خواهد شد اجباراً بایستی‌دپشهای مستقیم تشکیل دهد.
ماده ۱۲۰ - بارنامه (فویدوروت)
۱ - قبل از ارسال کلیه امانات ارسالی که از طریق زمینی فرستاده میشوند توسط دفتر مبادله فرستنده روی برگ بارنامه Feuille de route طبق‌نمونه Cp11(ضمیمه) ثبت میشوند برای امانات هوایی در روابط مستقیم یا در روابط ترانزیتی مکشوفه دفاتر مبادله یک بارنامه مخصوص به نام(بارنامه مخصوص) طبق نمونه CP20 (ضمیمه) را به کار می‌برند.
۲ - در مورد سرویس امانات مربوط به اسرای جنگی و تحت نظر گرفته‌شدگان غیر نظامی فقط امانات هوایی در مورد سهم نرخها برای انتقال به حساب‌ادارات ذینفع ثبت میشوند.
۳ - به بارنامه (فویدوروت) مدارک زیر الصاق می‌گردد بولتن ارسال Bulletin d' eopedition نمونه برات در مقابل پرداخت Mandat deremboaursement اظهارنامه گمرکی Declaration en dxuane بولتن پرداخت کرایه پست Bulletin d'affran chissemcnt آگهی‌دریافت Avis de Reception و در صورت اقتضاء سایر مدارک مورد لزوم از قبیل (صورتحساب - گواهینامه مبدأ و غیره) در روابط بین کشورهایی‌که ادارات پست آنها قبلاً موافقت کرده باشند بارنامه (فویدوروت) و مدارک آنها از طریق هوایی به کشور مقصد فرستاده میشوند.
۴ - در صورتی که موضوع مربوط به امانات مبادله شده در دپشهای مستقیم باشد ادارات پست مبدأ و مقصد می‌توانند قبلاً موافقت نمایند که مدارک‌مذکوره در بند ۳ به امانات مورد بحث پیوست شوند.
۵ - به غیر از توافق مخصوص بارنامه‌ها (فویدوروتها) بایستی به طور سالیانه برای هر دفتر مبادله صادره و برای هر دفتر مبادله وارده همچنین برای هر‌مسیر (چنانچه بیش از یک مسیر مورد استفاده واقع می‌شود) شماره‌گذاری شوند آخرین شماره سال بایستی در اولین بارنامه سال بعد ذکر شود چنانچه‌یک دپش حذف شود دفتر فرستاده روی بارنامه پهلوی شماره دپش عبارت (آخرین دپش Derniere Depeche را می‌نویسد) در روابط دریایی و یا‌هوایی نام کشتی حمل‌کننده یا سرویس هوایی مورد استفاده تا آنجا که امکان داشته باشد روی بارنامه ذکر می‌شود.
۶ - در صورتی که امانات هوایی از کشوری به کشور دیگر از راه زمینی در همان زمان که سایر امانات فرستاده میشوند ارسال گردند وجود امانات‌هوایی بایستی طبق یک یادداشت مخصوص روی بارنامه CP11 اعلام گردد.
۷ - در صورت مبادله مستقیم دپشهای امانات بین کشورهای غیر هم مرز دفتر مبادله صادره برای هر یک از ادارات واسطه یک برگ بارنامه مخصوص‌طبق نمونه CP12 سالانه و به طور سری برای هر دفتر مبادله صادر و هر یک از ادارات پست واسطه شماره گذاری میشوند. آخرین شماره سال‌بایستی روی اولین بارنامه سال بعد ذکر شود و در روابط دریایی بارنامه CP12 بایستی تا آنجا که ممکن است با نام کشتی حمل‌کننده دپش تکمیل شود.
ماده ۱۲۱ - بارنامه ساده شده (مختصر شده)
۱ - بارنامه‌های مختصر شده در موارد مذکوره در ماده ۵۵ بند ۲ و ۳ مقاوله‌نامه تنظیم می‌شود.
۲ - وقتی که تخصیص کت‌پارهای زمینی و دریایی به طور یکجا و بر حسب طبقه‌بندی اوزان و تعداد امانات معمول می‌گردد تعداد امانات برای هر یک‌از طبقات وزن معینه در روی بارنامه مربوطه ذکر و میزان کت‌پارها تعداد امانات معین نوشته می‌شود اماناتی که مجدداً فرستاده میشوند یکایک ثبت‌شده و در مقابل هر یک از آنها مبلغ هزینه متعلقه امانت هنگام تحویل آن به اداره پست واگذارکننده ذکر می‌شود امانات ارسالی به طور ترانزیت مکشوفه‌یکایک با ذکر کت‌پار مربوطه ثبت میشوند.
۳ - وقتی که مبلغ حساب شده بر حسب امانات بایستی به حساب اداره پست مقصد و احیاناً به حساب ادارات واسطه ریخته شود تعداد امانات با ذکر‌حاصل دستمزد هر امانت و سایر مرسولاتی که دپش را تشکیل داده‌اند در روی بارنامه ذکر می‌شود معهذا امانات مجدداً ارسال شده با امانات ترانزیتی‌مکشوفه و همچنین امانات با قیمت اظهار شده بایستی به طور جداگانه ثبت گردند.
۴ - چنانچه برای اداره پست مقصد و احیاناً برای ادارات پست واسطه مبالغی بر حسب کیلوگرم باید به حساب آنها منظور شود مقدار کیسه‌های تشکیل‌دهنده دپشها و همچنین وزن با ظرف Poids Brut کیسه‌هایی که دپش را تشکیل می‌دهند بایستی تعیین شوند برای باقیمانده امانات مطابق بند ۳عمل می‌شود.
ماده ۱۲۲ - نقل و انتقال دپشهای سر به مهر
۱ - به طور کلی ارسال دپشهای سر به مهر ظروف (کیسه‌ها و سبدها ظروف چهار گوش و غیره) بایستی طبق رویه پیش‌بینی شده در ماده ۱۵۰ بندهای۴ و ۵ و ۷ و ۹ و ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قرارداد برای کیسه‌های محتوی نامه طبق شرایط زیر علامت گذاری و بسته‌بندی و اتیکت زده شده باشند:
الف - اتیکتها بایستی به رنگ زرد مایل به گلی باشد شرایط و مندرجات آنها بایستی مطابق با نمونه‌های CP24 و CP23 (ضمیمه) باشد.
ب - برای ظروف غیر از کیسه‌ها یک نوع بسته‌بندی مخصوص دیگری ممکن است قبول شود به شرطی که محتوی آن به قدر کافی حفظ گردد.
ج - اتیکتها با عنوان ظروف محتوی امانات هوایی بایستی دارای عبارت و یا اتیکت (پست هوایی Par-Avion باشد).
د - اتیکتها با ظروف بسته‌ای محتوی امانات فوری بایستی شامل عبارت یا (اتیکت فوری Urgent باشد).
۲ - تعداد ظروفی که دپش را تشکیل می‌دهند بایستی در روی بارنامه منعکس گردد ادارات پست غیر از موارد توافق خاص ظروفی را که حتی یک دپش‌را تشکیل می‌دهند آنها را هم نیز شماره‌گذاری می‌نماید شماره ردیف هر ظرف بایستی در روی اتیکت CP24 یا CP23 آورده شد.
۳ - امانات زیر در ظروف مشخص و متمایز فرستاده می‌شود:
الف - امانات با قیمت اظهار شده - اگر تعداد آنها ایجاب نماید ظروفی که تماماً یا قسمتی از آنها حاوی چنین اماناتی است باید دارای حرف V باشد.
ب - امانات شکستنی روی ظروف مربوط به اینگونه امانات باید اتیکت پیش‌بینی شده در ماده ۱۱۰ و بند ۵ چسبانیده شده باشد.
ج - امانات حاوی مواد مذکوره در ماده ۱۰۵ بند یک حرف (و - ز) مربوط به اینگونه امانات بایستی دارای یک اتیکت مخصوص که روی آن به طور‌واضح نوع جنس محتوی مثلاً (سلولویید) Selluloid نوشته شده چسبانیده شود.
د - امانات با توزیع خصوصی - اگر تعداد اینگونه امانات ایجاب نماید ظروفی که تماماً یا قسمتی از آن حاوی اینگونه امانات است بایستی که شامل‌اتیکت با ذکر کلمه (با توزیع خصوصی Expres) باشد.
۴ - امانات خارج از اندازه (جاگیر) شکستنی یا اماناتی که جنس آنها ایجاب نماید ممکن است بدون ظروف حمل شوند این امانات برای تشخیص‌بایستی دارای یک اتیکت CP23 باشند. اتیکتهای امانات با قیمت اظهار شده که بدون ظرف فرستاده میشوند بایستی دارای حرف V باشند معهذا‌اماناتی که از طریق دریایی استفاده می‌کنند می‌بایستی حتماً در کیسه فرستاده شوند.
۵ - به طور کلی کیسه‌ها و سایر ظروف محتوی امانات نبایستی بیش از ۴۰ کیلوگرم وزن داشته باشند معهذا ادارات پستی که در سرویس داخلیشان‌حداکثر وزن کمتری را در مورد کیسه‌ها و سایر ظروف اجراء می‌نمایند اختیار دارند همین حدود وزن را در سرویس بین‌المللی مجری دارند ولی در هیچ‌مورد حدود وزن نمی‌تواند از ۳۶ کیلوگرم کمتر باشد.
۶ - بارنامه‌های همراه مدرک ذکر شده در ماده ۱۲۰ بند ۳ بایستی توسط دفتر مبادله صادره و در یکی از ظروف تشکیل دهنده دپش قرار گرفته و یا در‌صورت اقتضاء ممکن است در یکی از ظروفی که حاوی امانات با قیمت اظهار شده یا امانات (با توزیع خصوصی) می‌باشند، جای داده شود. چنانچه‌تعداد مدارک ضمیمه بارنامه ایجاب نماید ممکن است بارنامه و ضمائم آن را در یک کیسه مخصوص قرار داد. در تمام حالات اتیکت ظروف حاوی‌بارنامه‌ها بایستی شامل حرف (F) باشد بعد از توافق خاص بین ادارات ذینفع اتیکت ممکن است شامل ذکر کیسه‌های تشکیل دهنده دپش و در صورت‌اقتضاء شامل تعداد امانات تحویلی به طور مکشوفه بوده باشد. ادارات پست مبدأ و مقصد می‌توانند با یکدیگر توافق کنند که مدارک و ضمائم همراه‌بارنامه داخل ظرف امانات مربوط قرار گیرند مدارک و ضمائم مربوط به امانات با توزیع خصوصی بایستی جلوتر از سایر مدارک و بسته نخ‌بندی شده( لباس Liasse) جای داده شود.
۷ - بارنامه مخصوص CP12 مذکوره در ماده ۱۲۰ بند ۷ به طور مکشوفه و یا به هر طریق مناسب دیگر بین ادارات ذینفع همراه برگهای مورد‌درخواست کشورهای واسطه مبادله می‌گردد.
۸ - به منظور حمل و نقل کیسه‌های امانات پستی و امانات بدون ظرف را می‌توان در ظرفهای بدنه فلزی به شرطی که بین ادارات ذینفع در مورد نحوه‌مصرف این ظروف موافقت خاص به عمل آمده باشد به کار برد.
ماده ۱۲۳ - تحویل دپشها
۱ - غیر از توافق مخصوص بین ادارات ذینفع تحویل دپشهای امانات زمینی به وسیله یک برگ تسلیم C18 مذکوره در ماده ۱۵۱ بند ۱ آیین‌نامه اجرایی‌قرارداد انجام می‌گیرد.
۲ - دپشها بایستی بدون عیب تحویل شوند به علت کسر محتویات یا خرابی دپش نباید از قبول آن امتناع نمود هنگامی که دپش با وضع بدی توسط‌دفتر واسطه دریافت شود بایستی به همان طریق لفاف‌بندی شود دفتری که لفاف‌بندی جدید را انجام می‌دهد بایستی مندرجات روی اتیکت مبدأ را در‌روی اتیکت لفاف جدید بنویسد و یا مهر تاریخدار آن را مهر نماید. ضمناً جمله (تجدید لفاف شده در Remballe' a'...) را نیز روی آن ذکر نماید.
۳ - دپش امانات هوایی برای تحویل به فرودگاه همراه برگهای AV7 تابع شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۱۸۴ آیین‌نامه اجرای قرارداد می‌باشد.
ماده ۱۲۴ - طرز رفتار با اماناتی که دارای آگهی بارگیری هستند
۱ - چنانچه امانتی همراه با یک برگ آگهی جوف یک دپش سر به مهر که به طور ترانزیت ارسال شده توسط بندری که آن امانت را بارگیری نموده است‌فرستاده شود دفتر مبادله صادرکننده دپش آگهی بارگیری را ضمیمه مدارک همراه امانت نموده و همچنین بارنامه (فویدوروت) CP12 مذکوره در ماده۱۲۰ بند ۷ را نیز پس از آن که یادداشتهای لازم را در آن نوشته ضمیمه می‌نماید.
۲ - هر دفتر مبادله‌ای که عمل بارگیری را انجام می‌دهد اعم از این که امانت با آگهی بارگیری را به طور مکشوفه دریافت کند و یا در دپش سر به مهر‌عبوری نمونه‌ای CP6 را باید تکمیل نموده و آن را مستقیماً جهت فرستنده امانت بفرستد.
قسمت سوم - بررسی دپشها و امانات (عودت ظروف خالی)
ماده ۱۲۵ - بررسی دپشها به توسط دفاتر مبادله
۱ - هر دفتری که دپش را دریافت می‌کند به محض دریافت شروع به بررسی ظروف امانات و طرز بسته‌بندی آنها می‌نماید سپس به بررسی امانات و‌سایر مدارک که همراه آنها است می‌پردازد این نوع کنترلها هر دفعه ممکن است به صورت مختلفی انجام پذیرد وقتی که دفتر واسطه لازم است دپش را‌مجدداً لفاف‌بندی نماید در صورتی که تصور کند محتویات دپش دستخوردگی دارد محتویات آن را بررسی می‌نماید در این موقع یک بولتن رسیدگی‌مطابق نمونه CP13 (ضمیمه) تنظیم می‌نماید این بولتن برای دفتر مبادله‌ای که دپش را از او دریافت نموده می‌فرستد یک نسخه از این بولتن رسیدگی‌نیز به دفتر مبدأ دپش فرستاده می‌شود و نسخه دیگری هم در داخل دپش تجدید لفاف شده قرار می‌گیرد و همچنین بولتن رسیدگی CP13 به هنگامی‌که دفاتر مبادله واسطه فقدان یک دپش یا چندین کیسه‌های ناشی از بی‌ترتیبی را به تحقق می‌رسانند به کار می‌رود معهذا دفاتر مبادله واسطه موظف به‌بررسی مدارک همراه بارنامه (فویدوروت) نیستند.
۲ - در موقع باز کردن ظروف وسائل که برای بسته‌بندی ظروف به کار رفته‌اند مانند نخ سرب (اتیکت) بایستی از یکدیگر جدا نشود برای انجام این‌منظور نخ باید فقط از یک نقطه قطع شود.
۳ - چنانچه دفتر مبادله مقصد اشیاء یا غلطی را در روی بارنامه (فویدوروت) مشاهده نماید بلافاصله اصلاح لازم را به عمل آورده و روی نوشته غلط‌اولیه را طوری خط می‌کشد که امکان خوانا بودن آن باقی بماند این اصلاح در حضور دو نفر کارمند انجام می‌گیرد ولو آن که در یک مورد نیز پیش آمده‌باشد روی اعلامیه اولیه ذکر می‌گردد در مورد ظروف که وضع خود ظرف یا بسته‌بندی آن تصور دستخوردگی یا کسر محتوی آن را ایجاب کند دفتر‌مبادله برای اجرای مقررات در مورد هر نوع بی‌نظمی دیگری که در آن مشاهده نماید همان عمل را انجام می‌دهد بی‌ترتیبی‌ها مشهوده در مورد فقدان‌یک دپش یک یا چند کیسه یا بارنامه (فویدوروت) بدون تأخیر به وسیله یک بولتن رسیدگی نمونه CP13 که در دو نسخه تنظیم یافته تحت پاکت‌مخصوص طبق ماده ۱۵۲ بند ۱۲ آیین‌نامه اجرای قرارداد و در صورت اقتضاء یک رونوشت از این بولتن به دفتر مبادله واسطه که دپش از آنجا دریافت‌گردیده فرستاده می‌شود به علاوه در صورت فقدان برگ بارنامه (فویدوروت) دفتر مبادله دریافت‌کننده بایستی یک برگ بارنامه (فویدوروت) اضافی‌تنظیم و یک یادداشت از امانات دریافتی که (شماره‌های امانت دفاتر مبدأ و مقصد اوزان قیمت اظهارشده و غیره) در روی آن ذکر شده تهیه گردد.
۴ - بولتنهای بررسی و رونوشت آنها به طور سفارشی و با سریعترین طریق (هوایی یا زمینی) فرستاده می‌شود هنگامی که دفتر مبادله وارده بولتن‌رسیدگی CP13 را به وسیله اولین پست مورد استفاده ارسال ننماید تا موقعی که دلیل خلافی ابراز نشود مانند این است که کیسه‌های امانات را سالم‌تحویل گرفته است.
۵ - صرفنظر از مفاد بند ۳ دفتر مبادله مقصد اختیار دارد در صورت وجود اشتباهات و اغلاط در کت‌پارهای پرداختی در هر بارنامه که از ۵۰ سانتیم‌تجاوز نمی‌کند از عمل بررسی و تدوین بولتن CP13 امتناع نماید.
۶ - دفاتری که بولتن رسیدگی Cp13 برایشان فرستاده می‌شود بایستی در اسرع وقت پس از رسیدگی و ذکر نظر خودشان آن را برگشت دهند و در‌صورت لزوم رونوشتهایی از آن را نگهداری می‌کنند بولتنهای رسیدگی به ضمیمه بارنامه‌های مربوط برگشت میشوند اصلاحات انجام شده روی‌بارنامه (فویدوروت) که روی سایر اوراق تأیید نشوند بی ارزش می‌باشد. معهذا اگر این بولتن‌ها در مدت ۲ ماه با احتساب تاریخ ارسال به دفتری که آنها‌را تهیه کرده برگشت نشوند طبق مقررات پذیرفته شده تلقی می‌شود مگر دلیلی برخلاف آن ابراز شود و این مدت برای کشورهای دور تا ۴ ماه تمدید‌می‌شود.
۷ - به هنگام بررسی چنانچه بیترتیبیهایی به تحقق رسیده باشد در هیچ مورد نمی‌تواند موجب برگشت امانت شود مگر آن که موضوع عبارت از‌اجرای ماده ۲۱ بند ۳ و ۴ مقاوله‌نامه باشد.
ماده ۱۲۶ - اختلافات مربوط به وزن و حجم ابعاد امانات
۱ - در مورد تعیین وزن. حجم یا ابعاد امانات نظر دفتر مبدأ به عنوان مأخذ معتبر است مگر در مورد اشتباهات صریح معهذا چنانچه اختلاف وزن‌مشهوده موجب تغییر کت‌پارها گردد وزن جدیدی که به دست می‌آید برای محاسبه حق کت‌پار معتبر خواهد بود.
۲ - در مورد اختلاف وزن امانات معمولی اختلاف وزن در یک طبقه واحد نیز نمی‌تواند موجب تنظیم بولتن رسیدگی یا برگشت امانت گردد بولتن‌های‌رسیدگی را در حالتی می‌شود تنظیم کرد که اختلاف حاصله موجب تغییر فاحش در تقسیم کت‌پارها گردد.
۳ - در مورد امانات با قیمت اظهار شده اختلاف وزن تا ده گرم اضافه یا کسر وزن معینه نمی‌تواند موجب ایراد اداره واسطه یا اداره پست مقصد به شود‌به شرط آن که وضع خارجی امانت سالم به نظر برسد.
ماده ۱۲۷ - تحقق بیترتیبیهایی که برای ادارات ایجاد مسئولیت می‌نماید
۱ - هر دفتر مبادله‌ای که در موقع وصول یک دپش فقدان یا خرابی و یا دستخوردگی یک یا چند امانت بر او ثابت شود بایستی عملیات زیر را انجام‌دهد.
الف - به شرط عدم امکان موجه یا به شرط آن که ظرف - نخ - لاک - مهر و پلمپ محل بسته‌بندی و اتیکت از ابتداء پیوست صورتمجلس CP14مذکوره در ماده ۱۲۸ بند ۲ نباشد دفتر مبادله این اشیاء را به بولتن رسیدگی CP13 ضمیمه نموده و به دفتر مبادله صادرکننده می‌فرستند معهذا در‌موردی که بولتن رسیدگی از طریق هوایی فرستاده شود این اشیاء با رونوشتی از بولتن رسیدگی ضمیمه شده و به طور سفارشی و جداگانه از طریق‌زمینی فرستاده می‌شود.
ب - یک المثنی نیز از بولتن رسیدگی به آخرین دفتر مبادله واسطه با همان سرویس پستی که مدارک مزبور برای دفتر صادرکننده ارسال می‌گردد فرستاده‌می‌شود.
۲ - اگر لازم باشد دفتر مبادله دریافت‌کننده می‌تواند به هزینه اداره خود دفتر مبادله فرستنده را تلگرافی از بروز بی‌ترتیبی مطلع گرداند.
۳ - اگر جریان مربوط به دفاتر مبادله که با یکدیگر تماس بدون واسطه دارند باشد ادارات مربوطه می‌تواند در مورد بیترتیبیهایی که ایجاد مسئولیت‌می‌نماید با یکدیگر توافق کنند.
ماده ۱۲۸ - دریافت یک امانت خسارت‌دیده یا با لفاف ناقص توسط یک دفتر مبادله
۱ - هر دفتر مبادله‌ای که یک امانت خسارت‌دیده یا با بسته‌بندی ناقص را از دفتر متقابل دریافت می‌کند بایستی آن را مجدداً لفاف‌بندی کرده و‌حتی‌المقدور لفاف اولیه را ترمیم نماید در صورت امکان و تا آنجا که ممکن است عنوان و اتیکت امانت نیز بایستی محفوظ بماند وزن امانت قبل و بعد‌از لفاف‌بندی مجدد بایستی روی لفاف همین امانت پس از ذکر کلمه (لفاف‌بندی شده در Remballea) مجدداً ثبت شده و با مهر تاریخدار دفتر ممهور‌گردد و به امضاء کارمندانی که لفاف‌بندی مجدد را انجام داده‌اند برسد.
۲ - اگر حالت امانت طوری باشد که تصور سرقت محتویات یا امکان وارد شدن خسارت به آن برود و یا وزن امانت آنقدر اختلاف داشته باشد که فرض‌سرقت تمام یا قسمتی از محتوی آن را ایجاب نماید دفتر مبادله بدون آن که به مفاد بند ۱ فوق‌الذکر و بند ۱ ماده ۱۲۷ لطمه بزند بایستی به باز کردن‌امانت مبادرت نماید و محتویات آن را رسماً رسیدگی نماید نتیجه این رسیدگی موضوع صورتمجلس نمونه CP14 (ضمیمه) خواهد بود که توسط این‌دفتر تنظیم گشته و یک نسخه از این صورت مجلس ضمیمه خود مرسوله می‌گردد.
۳ - اگر امانت مذکوره در بند ۲ امانت با قیمت اظهار شده باشد بایستی درباره آن به طریق زیر عمل شود:
الف - صورت مجلس اصلی تحت سفارشی به اداره مرکزی دفتر مبادله صادرکننده یا یک سرویس تعیین شده به وسیله این اداره فرستاده می‌شود.
ب - یک کپی (المثنی) از صورتمجلس در همان موقع به اداره مرکزی دفتر مبادله دریافت‌کننده و یا به هر سازمان دیگر که توسط این اداره تعیین شده‌باشد فرستاده می‌شود.
ج - به صورتمجلس اصلی طرفی که حاوی امانت بوده نخ و مهر و موم یا پلمپ بسته‌بندی و اتیکت نیز ضمیمه خواهد گردید (مگر عدم امکان موجهی‌وجود داشته باشد).
ماده ۱۲۹ - بررسی دپشهای اماناتی که به تعداد زیاد ارسال شده‌اند
۱ - مواد ۱۲۵ تا ۱۲۸ فقط برای امانات دستخورده و خسارت‌دیده و همچنین امانات ثبت شده در بارنامه (فویدوروت) به تفکیک قابل اجراء می‌باشد‌سایر مرسولات بر حسب تعداد شناخته میشوند.
۲ - اداره مبدأ می‌تواند با اداره مقصد احتمالاً با ادارات واسطه برای محدود کردن بعضی از انواع امانات مشروحه و همچنین تنظیم بولتن CP13 و‌صورتمجلس CP14 پیش‌بینی شده در مواد ۱۲۵ تا ۱۲۸ توافق نمایند.
۳ - وقتی که دفتر مبادله اختلافی بین تعداد امانات یادداشت شده روی بارنامه فویدوروت یا تعداد امانات موجود در دپش پیدا نماید بولتن رسیدگی CP13فقط برای اصلاح تعداد کلی امانات و مبلغ سهم کت‌پارها تنظیم می‌گردد.
ماده ۱۳۰ - ارسال مجدد اماناتی که به مقصد غلط رسیده است
۱ - هر امانتی که بر اثر اشتباه سهوی فرستنده یا اداره ارسال‌کننده به یک مقصد غلط واصله گردیده باشد با آن طبق ماده ۳۲ مقاوله‌نامه امانات رفتار‌می‌شود.
2 - اداره‌ای که امانت را مجدداً ارسال می‌نماید جریان را طی یک بولتن رسیدگی CP13 اعلام می‌نماید.
۳ - این اداره با یک امانت به مقصد غلط مانند امانت رسیده به طور ترانزیت و مکشوفه عمل می‌نماید اگر کت‌پارهایی که به او تخصیص داده شده و‌برای هزینه ارسال مجدد کافی نباشد کت‌پار مربوطه را به اداره مقصد اصلی و یا در صورت اقتضاء به ادارات واسطه که در ارسال مجدد امانت سهیم‌می‌شوند تخصیص می‌دهد این اداره بعداً مبالغی را که تأمین نشده از اداره‌ای که دفتر مبادله اشتباه‌کننده تابع او است بستانکار می‌شود این طلب و علت‌آن به وسیله یک بولتن رسیدگی به دفتر مذکور اعلام می‌گردد.
ماده ۱۳۱ - برگشت ظروف خالی
۱ - اصولاً ظروف پستی به اداراتی که تعلق دارند با پست بعدی (خالی) فرستاده میشوند و در غیر از مواردی که امکان آن نیست معمولاً ظروف خالی‌از همان راهی که آمده‌اند برگشت میشوند.
۲ - ادارات پست می‌توانند با هم توافق کنند که اداره مقصد کیسه‌ها را ضمن استفاده برای ارسال امانات به مبدأ برگشت دهد.
۳ - برگشت کیسه‌های خالی همیشه بدون هزینه می‌باشد.
۴ - اداراتی که کیسه‌های خالی را برگشت می‌دهند بایستی تعداد کیسه را در برگ بارنامه (فویدوروت) ذکر کنند.
۵ - تشکیل دپشهای هوایی کیسه‌های هوایی به هنگامی که تعداد آنها به ۱۰ کیسه می‌رسد اجباری است.
۶ - عودت کیسه‌های هوایی خالی از طریق هوایی موضوع تدوین دپشهای مخصوص در روی جدولهای AV7S مذکوره در ماده ۱۹۲ بند ۲ آیین‌نامه‌اجرایی قرارداد می‌باشند.
۷ - برای ظروف اضافی ماده ۱۵۸ بند ۲ الی ۵ آیین‌نامه اجرایی قرارداد پستی اجراء می‌شود.
ماده ۱۳۲ - شرایط تحویل کیسه‌های دستخورده یا خسارت‌دیده
۱ - در موارد پیش‌بینی شده در ماده ۴۰ بند یک حرف (الف) و (ب) مقاوله‌نامه دفتری که عمل تحویل امانت را انجام می‌دهد مبادرت به تنظیم‌صورتمجلس CP14 نموده که در مورد رسیدگی به اختلاف آن را در ۳ نسخه تنظیم می‌نماید و تا آنجا که ممکن است به امضاء گیرنده می‌رساند اولین‌نسخه به گیرنده داده می‌شود و در صورت عدم قبول مرسوله آن را به امانت الصاق می‌نماید با نسخه دوم طبق مقررات کشوری که صورتمجلس را‌تدوین کرده رفتار می‌شود و نسخه سوم به دفتر مبادله صادرکننده یا در صورت ارسال مجدد امانت به دفتر مبادله به اداره پست مقصد فرستاده می‌شود.
۲ - المثنی صورتمجلس که طبق مفاد ماده ۲۸ (بند ۲) تدوین شده به امانت الصاق می‌شود و در موقع تحویل طبق مقررات کشور مقصد با آن رفتار‌می‌شود چنانچه از گرفتن مرسوله امتناع شود یا امانت باقی می‌ماند.
۳ - به هنگامی که مقررات داخلی کشور در مورد عدم امضاء گیرنده در صورتمجلس CP14 ایجاب نماید امانتی که شامل مفاد پیش‌بینی شده در بند ۱باشد برای فرستنده عودت داده می‌شود.
ماده ۱۳۳ - طرز عمل با بولتنهای تأدیه کرایه پست بعد از تحویل امانت معاف از حقوق و عوارض
۱ - پس از تحویل یک امانت معاف از حقوق و عوارض به گیرنده دفتری که طبق دستورات فرستنده پیش پرداخت را انجام داده با کمک کاغذ کپیه‌مندرجاتی که در پست بولتن تأدیه کرایه پست (قسمتهای B و A) منعکس است تکمیل می‌نماید این ورقه رسماً توسط دفتر مقصد هنگامی که تقاضای‌تحویل امانت معاف از حقوق و عوارض پس از پست کردن مرسوله ارسال میشوند تدوین می‌گردد این دفتر قسمت A بولتن را همراه با اسناد خرج‌مربوطه به دفتر مبدأ تحت یک پاکت سر به مهر بدون آن که روی آن اشاره‌ای به محتویات آن شده باشد ارسال می‌دارد.
قسمت B بولتن توسط دفتر مقصد به منظور گذاردن به حساب اداره بدهکار نگاهداری می‌شود.
۲ - هر اداره می‌تواند دفاتر خاصی را مأمور عودت قسمت A بولتن تأدیه کرایه پست که برای هزینه پست است بنماید و یا این که آنها را مأمور کند که‌قسمت Aبولتن مزبور را که فرستاده شده پس از تحویل گرفتن امانت فرستاده شده‌اند دریافت دارد در هر حال نام دفتر مقصد در قسمت A بولتن تأدیه‌کرایه پست ذکر می‌گردد.
۳ - وقتی که یک امانت شامل جمله (معاف از حقوق و عوارض) بدون بولتن تأدیه کرایه پست برسد دفتری که ترخیص آن را از گمرک به عهده دارد یک‌المثنی از این بولتن تنظیم می‌نماید این دفتر روی قسمت B و A این بولتن نام کشور مبدأ و تا آنجا که ممکن است تاریخ تسلیم امانت به پست را ذکر‌می‌کند وقتی که بولتن پرداخت کرایه پست پس از تسلیم امانت گم شود یک المثنی از آن تحت همان شرایط تنظیم می‌گردد.
۴ - قسمت B و A بولتن تأدیه کرایه پست مربوط به مرسولاتی که به دلائلی به مبدأ برگشت شده‌اند بایستی تحت مراقبت و توجه اداره مقصد باطل‌شده و به بولتن ارسال ضمیمه شود.
۵ - در موقع دریافت قسمت A بولتن تأدیه کرایه پست که هزینه‌های پرداختی و به وسیله اداره مقصد در آن ذکر شده اداره مبدأ آن را به پول خودشان به‌نرخی که نباید بیش از نرخهای تعیین شده برای صدور ماندا پست (برات پستی) مبادله بین دو کشور باشد تسعیر می‌نماید نتیجه این تبدیل در روی‌نمونه و در قسمت جانبی کوپن نوشته می‌شود پس از دریافت مبلغ هزینه دفتری که برای این کار انتخاب شده کوپن بولتن و در صورت لزوم اوراق هزینه‌را برای فرستنده ارسال می‌دارد.
۶ - هنگامی که فرستنده در مورد مبلغ مخارج که در روی قسمت A بولتن پرداخت کرایه پست نوشته شده است اعتراض داشته باشد اداره پست مقصد‌مبلغ پرداختی را بررسی کرده و در صورت لزوم سرویسهای گمرکی کشورش را آگاه خواهد کرد و چنانچه اصلاحاتی لازم باشد در آن به عمل آورده و‌قسمت Aبولتن مورد بحث را به اداره پست مبدأ ارسال می‌دارد همچنین چنانچه اداره مقصد متوجه غلط یا اشتباهی در مورد مخارج امانات معاف از‌حقوق و عوارض شود که قسمت A آن به اداره پست مبدأ فرستاده شده است بلافاصله به تدوین یک المثنی که اختلافات لازمه در آن به عمل آمده‌پرداخته و آن را به منظور نظم کارها به اداره پست مبدأ می‌فرستد.
ماده ۱۳۴ - طرز عمل با آگهی دریافت بعد از تسلیم یک امانت دارای آگهی دریافت
۱ - به محض تسلیم امانت یا دفتر مقصد نمونه C5 را که طبق مقررات تکمیل شده و با اولین پست عادی و در صورتی که فرستنده مخارج مربوطه را‌پرداخته باشد با اولین پست هوایی و به طور معاف از نرخ پست برای فرستنده ارسال می‌دارد.
۲ - اگر نمونه C5 به دفتر مقصد نرسد این دفتر رسماً یک نسخه دیگر از آن تهیه می‌نماید.
فصل چهارم - طرز رفتار با امانت تحویل نشده
ماده ۱۳۵ - آگهی عدم تسلیم
۱ - یک برگ عدم آگهی تسلیم طبق نمونه CP9 (ضمیمه) به طور سفارشی از طریق بسیار سریع (زمینی یا هوایی) پس از آن که طبق مقررات تکمیل‌گردیده به اداره پست مبدأ ارسال می‌شود:
الف - توسط اداره مقصد در موارد زیر:
اول - در صورت عدم تسلیم برای هر امانتی که فرستنده درخواست نموده باشد که عدم تسلیم امانت طبق تقاضای او و یا در صورت اجرای ماده ۲۹بند یک حرف ب ردیف دوم مقاوله‌نامه به او اطلاع داده شود.
دوم - برای هر امانتی که به علت توقیف رسمی (به علت محتویات ممنوعه آن) یا به علت خرابی فقدان محتویات یا به علل دیگر از این قبیل بلاتکلیف‌مانده است معهذا این اقدام در حالت وقایع فوق‌العاده (فورس‌ماژور) و یا موقعی که تعداد امانات رسماً توقیف شده به قدری باشد که ارسال یک آگهی‌برای آنها امکان نداشته باشد اجباری نیست.
ب - توسط اداره پست واسطه در موارد زیر برای هر امانت توقیف شده در جریان حمل و نقل خواه به وسیله پست به علت (قطع عبور و مرور به طور‌غیر مترقبه) و خواه به وسیله گمرک برای (امانات گمرکی) با توجه به پیشبینیهای مذکوره در حرف الف ردیف دوم.
۲ - برگ آگهی عدم تسلیم همیشه ضمیمه بولتن ارسال خواهد بود مگر آن که طبق ماده ۲۲ بند ۲ حرف ب مقاوله‌نامه این آگهی برای شخص ثالثی‌فرستاده شده باشد.
در مورد پیش‌بینی شده بند یک حرف الف ردیف دوم و ب از همین ماده بایستی روی برگ آگهی عدم تسلیم با خط بسیار خوانا و روشن و جمله امانت(رسماً توقیف شده) ذکر گردد.
۳ - وقتی که چندین امانت مقارن یکدیگر توسط یک فرستنده و آدرس یک گیرنده تحویل پست شده باشند می‌توان فقط یک برگ آگهی عدم تسلیم‌حتی اگر این امانات با چندین بولتن ارسال همراه باشند برای فرستنده ارسال نمود در این حال کلیه بولتنهای ارسالی به برگ عدم تسلیم ضمیمه‌می‌شود.
۴ - به طور کلی آگهی‌های عدم تسلیم بین دفاتر مبدأ و مقصد مبادله می‌شود معهذا هر اداره می‌تواند درخواست کند که آگهی‌های عدم تسلیم مربوط به‌سرویس او به اداره مرکزی و یا به دفتری که مخصوصاً برای این امر تعیین شده فرستاده شود نام این دفتر بایستی توسط دفتر بین‌المللی به ادارات پست‌اعلام گردد در اینگونه موارد اعلام عدم تسلیم امانت به عهده اداره مبدأ می‌باشد مبادله برگهای عدم تسلیم توسط کلیه دفاتر ذینفع تا سرحد امکان به‌سرعت انجام می‌گردد.
ماده ۱۳۶ - عدم تسلیم دستورالعملهای مشخص ذینفع
۱ - آگهی عدم تسلیم بایستی پس از آن که با دستورالعمل جدید فرستنده یا شخص ثالث تکمیل گردید هوایی یا زمینی به دفتر تنظیم‌کننده برگشت شود‌و در صورت لزوم بولتن ارسال نیز به آن الصاق می‌گردد در صورتی که مخارج تلگرافی پرداخت شود این دستورالعمل تلگرافی فرستاده می‌شود.
۲ - فقط فرستنده یا شخص ثالث مذکور در ماده ۲۲ بند ۲ حرف ب مقاوله‌نامه مجازند دستورالعملهای جدیدی را که در ماده ۲۸ بند ۱ مقاوله‌نامه شرح‌داده شده است بدهند علاوه بر این لازم است در حالت مخصوص زیر مقررات ذیل اجراء گردد:
الف - اگر فرستنده یا شخص ثالث درخواست نماید که یک امانت تسلیمی در مقابل پرداخت بهاء در ازاء پرداخت مبلغ کمتری از مبلغ اولیه تسلیم شود‌یک نمونه جدید R4 طبق ماده ۱۰۶ آیین‌نامه مقاوله‌نامه مربوط به بسته‌های تسلیمی در مقابل پرداخت بهاء تنظیم می‌گردد.
ب - اگر فرستنده یا شخص ثالث دستور بدهد که یک امانت به طور معاف از حقوق و عوارض به گیرنده اول یا به گیرنده دیگری تسلیم شود دفتر ذینفع‌ماده ۱۱۱ را اجراء می‌کند.
۳ - وقتی اماناتی که برای آن آگهی عدم تسلیم صادر شده قبل از وصول دستورالعمل جدید تسلیم گردد و یا به مقصد جدیدی فرستاده شود فرستنده را‌بایستی توسط دفتر مبدأ از جریان مطلع نمود اگر آگهی عدم تسلیم را برای شخص ثالثی که فرستنده تعیین نموده ارسال نموده باشد این اطلاع برای او‌ارسال می‌شود هرگاه اطلاع مزبور مربوط به یک امانت تسلیم در مقابل پرداخت بهاء باشد و برات R4مذکوره در بند ۱ ماده 105 آیین‌نامه اجرایی‌مقاوله‌نامه مربوطه به مرسولات تسلیم در مقابل پرداخت بهاء برای فرستنده آن ارسال شده باشد لزومی ندارد که شخص ثالث مزبور از آن مستحضر‌گردد.
ماده ۱۳۷ - برگشت امانات به مبدأ
۱ - دفتری که امانتی را به عللی برگشت می‌دهد بایستی روی امانت و روی بولتن ارسال که همراه امانت فرستاده می‌شود با دست یا به وسیله مهر یا‌یک اتیکت عدم تسلیم برگشت آن را ذکر نماید این نوشته بایستی به زبان فرانسه باشد و هر اداره نیز حق دارد ترجمه این نوشته را به زبان خودش ذکر‌نماید (این تذکر بایستی کاملاً واضح باشد مانند ناشناس Inconnu.
(نپذیرفته) Refuse (در مسافرت) Envoyage
(عزیمت کرده) Parti (مطالبه ننموده) Nonreclame
(فوت شده) Decede و غیره
۲ - به شرطی که فرستنده درخواست عودت امانت را از طریق هوایی به مبدأ نکرده باشد غیر از مواردی که امکان آن نیست از راهی که امانت آمده‌عودت داده می‌شود در این صورت امانات زمینی از طریق زمینی معمولی و امانات هوایی از طریق زمینی خیلی سریع برگشت می‌شود.
۳ - امانات در لفاف اولیه خود به مبدأ برگشت میشوند و بولتن ارسال که برای فرستنده تنظیم گردیده همراه آن خواهد بود اگر به عللی یک امانت‌بایستی دوباره لفاف‌بندی بشود و یا بولتن ارسال اولیه به برگه دیگری تبدیل شود درج نام دفتر مبدأ امانت و شماره ردیف و در صورت امکان تحویل به‌پست در روی لفاف تازه و روی بولتن ارسال لازم و ضروری است.
۴ - اگر برگشت یک امانت هوایی به مبدأ از طریق زمینی انجام گیرد اتیکت Par Avion و هر یادداشت مربوط به نقل و انتقال هوایی بایستی با دو‌خط افقی و محکم خط خورده و باطل گردد.
۵ - هر امانت برگشتی به مبدأ در بارنامه (فویدوروت) ثبت شده و در ستون ملاحظات جلوی امانت عبارت ( برگشت به مبدأ Renvoial Origine)ذکر می‌گردد.
۶ - تخصیص و اعاده کت‌پارها و حقوق و عوارض امانتی که مشمول مواد ۲۹ بند ۳ ماده بند ۱ و ماده ۳۷ بند یک مقاوله‌نامه قرار گرفته‌اند مانند آنچه که‌در ماده ۱۴۵ ذکر شده انجام می‌گیرد این هزینه و حقوق بایستی در روی برگ هزینه طبق نمونه CP25 (ضمیمه) تعیین و به وسیله یک نوار روی بولتن‌ارسال چسبانیده شوند.
ماده ۱۳۸ - ارسال مجدد یک امانت پس از تغییر آدرس گیرنده
۱ - وقتی که کت‌پارها و حقوق و عوارض مذکور در ماده ۳۶ بند ۶ مقاوله‌نامه در موقع ارسال مجدد پرداخت شده باشد با این امانت مانند امانتی که مبدأ‌آن کشور ارسال‌کننده مجدد بوده و مقصد آن کشور جدید باشد رفتار خواهد شد هیچگونه هزینه حمل و نقل برای یک امانت به هنگام تحویل دریافت‌نمی‌شود.
۲ - ماده ۱۳۷ بندهای ۳ تا ۶ مورد امانات مجدداً ارسال شده اجراء می‌گردد مخصوصاً عبارت (مجدداً ارسال شده Reexpedie) بایستی در ستون‌ملاحظات بارنامه نوشته شود.
ماده ۱۳۹ - ارسال مجدد یک امانت با توضیح خصوصی
اگر تسلیم یک امانت مجدداً ارسال شده توسط موزع خصوصی بی نتیجه مانده باشد دفتر ارسال‌کننده مجدداً بایستی اتیکت توزیع خصوصی Expresرا با کشیدن دو خط افقی روی آن باطل نمایند.
ماده ۱۴۰ - طرز رفتار با درخواستهای استرداد یا تغییر آدرس
۱ - به محض دریافت درخواست استرداد یا تغییر آدرس امانت که طبق ماده ۱۱۳ انجام گرفته باشد دفتر مقصد امانت، مورد نظر را جستجو نموده و‌نسبت به درخواست اقدام می‌نمایند.
۲ - وقتی که درخواست به طور تلگرافی طبق بند ۲ از ماده ۱۱۳ دریافت شده باشد دفتر مقصد امانت را تا وصول تأییدیه پستی نگاهداری می‌نمایند‌معهذا اداره مقصد با مسئولیت خود می‌تواند منتظر تأییدیه نشده و به درخواست تلگرافی ترتیب اثر بدهد.
ماده ۱۴۱ - فروش معدوم
۱ - وقتی که یک امانت طبق ماده ۳۶ مقاوله‌نامه به فروش رسید و یا معدوم گردید یک صورتحساب در مورد فروش یا معدوم کردن تنظیم می‌شود یک‌نسخه از صورت مجلس همراه با بولتن ارسال به دفتر پست مبدأ فرستاده می‌شود در صورتی که فروش امانت بنا به درخواست فرستنده انجام گرفته‌باشد این عمل نیز در مورد آن اجراء می‌گردد.
۲ - حاصل فروش در وهله اول برای تأمین هزینه به کار می‌رود در صورت اقتضاء اضافه آن به دفتر مبدأ جهت تسلیم فرستنده ارسال می‌گردد در این‌حالت فرستنده هزینه ارسالی پول را بایستی بفرستد.
فصل پنجم - مطالبه نامه‌ها - درخواست اطلاعات
ماده ۱۴۲ - طرز رفتار با مطالبه‌نامه‌ها و درخواست اطلاعات
۱ - در مورد هر مطالبه‌نامه و همچنین هر درخواست اطلاعات مربوط به یک امانت طبق بند ۱ تا ۱۲ از ماده ۱۴۴ آیین‌نامه اجرایی قرارداد و با توجه به‌جایگزین کردن نمونه R4 به جای R3 مذکور در ماده ۱۰۵ بند ۱ آیین‌نامه اجرایی مقاوله‌نامه مربوط به مرسولات در مقابل پرداخت بها اجراء می‌گردد.
۲ - هر نمونه C9 مربوط به یک مطالبه‌نامه با درخواست اطلاعات در مورد یک امانت که توسط اداره دیگری غیر از اداره مبدأ دریافت شود همراه این‌برگ احتمالاً قبض (تسلیم به پست) در مدت پیش‌بینی شده در ماده ۳۸ مقاوله‌نامه به اداره اخیرالذکر فرستاده می‌شود.
ماده ۱۴۳ - مطالبه‌نامه‌های مربوط به یک آگهی بارگیری که نرسیده است ۱ - وقتی که فرستنده‌ای اعلام نماید که قبض رسید برای او در مدت معمولی نرسیده است در این مورد طبق ماده ۱۱۲ رفتار می‌شود معهذا نرخ (آگهی‌دریافت) برای مرتبه دوم از او دریافت نمی‌گردد. دفتر مبدأ در بالای نمونه C5عبارت (المثنی قبض رسید Duplicata de Ll'avis dereception را ثبت می‌نماید.
۲ - به هر مطالبه‌نامه فرستنده در مورد آگهی بارگیری که در مدت معمولی به او نرسیده است موجب تدوین یک مطالبه‌نامه C9مذکوره در ماده ۱۴۲بند ۲ به طور مجانی می‌گردد با این نمونه که همراه یک المثنی از آگهی بارگیری CP6که روی آن دفتر مبدأ عبارت المثنی Duplicata ذکر نموده باشد‌طبق ماده ۱۴۲ عمل می‌شود و نرخ آگهی بارگیری برای مرتبه دوم دریافت نمی‌گردد.
فصل ششم - حسابداری
قسمت اول - تقسیم کت‌پارها و نرخها
ماده ۱۴۴ - کت‌پارها و هزینه‌هایی که به حساب سایر ادارات یا به حساب اداره مبدأ گذارده می‌شود.
۱ - اداره پست مبدأ در صورت لزوم دپشهای سر به مهر کت‌پارهای زمینی و دریایی و همچنین کت‌پارهای استثنایی که طبق مقاوله‌نامه یا پروتکل نهایی‌ضمیمه آن اجازه داده شده به حساب اداره مقصد یا ادارات واسطه می‌گذارد.
۲ - در صورت مبادله ترانزیتی مکشوفه اداره مبدأ به حساب ادارات زیر واریز می‌کنند:
الف - به اداره مقصد دپش کت‌پارهای مذکوره در بند ۱ و همچنین کت‌پارهای که به ادارات پست واسطه و اداره پست مقصد تعلق می‌گیرد.
ب - به اداره پست مقصد دپش مبالغ مربوط به حمل و نقل هوایی که طبق ماده ۵۲ بند ۳ و ۴ مقاوله‌نامه از بابت ارسال مجدد امانت هوایی که استحقاق‌آن را دارد.
ج - به ادارات پست واسطه که قبل از اداره پست مقصد دپش قرار گرفته‌اند کت‌پارهای مذکوره در بند(۱) را می‌پردازد.
۳ - هنگام اجرای ماده ۵۵ بند ۳ مقاوله‌نامه اداره پست مبدأ به اداره پست مقصد و احیاناً به ادارات واسطه نه تنها کت‌پارهای مذکوره در بند (۱) را‌می‌پردازد بلکه بر حسب هر امانت و کیلوگرم وزن خالص دپشها مبالغی را خواهد پرداخت.
ماده ۱۴۵ - تخصیص و گرفتن کت‌پارها حقوق و عوارض در حال برگشت امانت به مبدأ یا ارسال مجدد
۱ - در صورتی که کت‌پارها حقوق و عوارض در موقع برگشت به مبدأ یا ارسال مجدد آن پرداخت نشده باشد اداره پست برگشت دهنده یا مجدداً ارسال‌کننده برای تخصیص و گرفتن کت‌پارها و حقوق و عوارض همانطوری که در زیر عنوان شده است اقدام می‌کند.
۲ - در صورت مبادله دپش مستقیم بین کشور برگشت دهنده و یا ارسال مجدد کننده و کشور مبداء و یا مقصد جدید "اداره‌ای که امانت را برگشت‌می‌دهد یا مجدداً" ارسال می‌دارد با طریق زیر عمل می‌کند:
الف - از اداراتی که دپش به مقصد او فرستاده شده حقوق و هزینه‌های زیر را پس می‌گیرد.
اول - کت‌پارهایی که به او و همچنین به ادارات واسطه تعلق می‌گیرد.
دوم - هزینه‌های زیر مذکوره در ماده ۱۳ مقاوله‌نامه.
- هزینه ترخیص گمرکی.
- هزینه تسلیم.
- هزینه آگهی ورود.
- هزینه لفاف‌بندی مجدد.
- هزینه پست رستانت.
- هزینه انبارداری.
- هزینه اضافی نرخ (با توزیع خصوصی طبق ماده ۹ بند ۲ مقاوله‌نامه) برای اداره‌ای که اقدام به تسلیم مرسوله نموده است در صورتی که این نرخ در‌موقع ارائه امانت از محل سکونت گیرنده دریافت نشده باشد.
سوم - هزینه ارسال مجدد مذکوره در ماده ۳۱ بند ۶ حرف الف مقاوله‌نامه.
چهارم - حقوقی که در ماده ۱۵ مقاوله‌نامه تعیین شده و بایستی دریافت شود.
ب - طلب ادارات واسطه را از کت‌پارهایی که به او تعلق می‌گیرند می‌پردازد.
۳ - در صورت مبادله امانات به طور مکشوفه اداره پست واسطه پس از آن که توسط اداره پست برگشت دهنده یا توسط اداره‌ای که امانت را مجدداً‌ارسال نمود بدهکار گردید مبلغ متعلقه به اداره اخیرالذکر به عنوان کت‌پارها و نرخهای مشروحه در بند ۲ حرف الف به حساب اداره‌ای که امانت را‌تحویل می‌گیرند منظور می‌شود.
این مبلغ پرداختی به اداره‌ای تعلق می‌گیرد که برگشت یا ارسال مجدد امانت را به عهده گرفته است. این عملیات ممکن است در صورت اقتضاء از طرف‌هر یک از ادارات واسطه نیز تکرار گردد.
۴ - در مورد امانات برگشتی به مبدأ یا اماناتی که با پست هوایی مجدداً ارسال شده‌اند احیاناً مخارج حمل و نقل هوایی را از اداره پست کشوری که‌درخواست ارسال مجدد یا برگشت امانت را نموده‌اند دریافت می‌شود.
۵ - تخصیص و یا وصول و ایصال هزینه و حقوق متعلقه برای ارسال مجدد اماناتی که از مسیر اشتباهی واصل شده‌اند به موجب بند ۳ از ماده ۱۳۰عمل می‌شود.
ماده ۱۴۶ - موارد خاص دریافت مجدد هزینه‌ها مخارج حمل و نقل هوایی دپشهای امانات هوایی که در مسیر راه تغییر جهت داده‌اند طبق ماده ۶۸ قرارداد با آنها رفتار می‌شود.
ماده ۱۴۷ - تعیین دستمزد (کرایه‌ها) به نسبت امانت یا به نسبت کیلوگرم حد متوسط دستمزد (کرایه‌ها) برای هر امانت که در بند ۳ ماده ۵۵ مقاوله‌نامه پیش‌بینی شده به طور مساوی از مبلغ کت‌پارهای زمینی و دریایی که اداره‌مبدأ به اداره مقصد و احتمالاً به ادارات واسطه برای امانات ارسالی در مدت یک دوره ۳ماهه بر حسب تعداد امانات بدهکار است وصول می‌گردد.
۲ - دستمزد (کرایه متوسط بر حسب کیلوگرم) که در همین ماده مقاوله‌نامه به آن اشاره شده است از حاصل کت‌پارهای زمینی و دریایی بر حسب وزن(خالص) دپشهای ارسالی با اداره‌های مقصد در همین دوره محاسبه و وصول می‌گردد:
۳ - این دستمزد (کرایه)های متوسط در موارد زیر قابل تجدید نظر می‌باشد.
الف - در صورت تغییر نرخها ضمن اجرای نرخهای جدید بر اساس اطلاعات و اصول اساسی آمار بنا به درخواست یکی از ادارات ذینفع حداقل یک‌سال از آخرین تجدیدنظر آن گذشته باشد و بخواهند از اصول جدید آماری استفاده بکنند.
قسمت دوم - تدوین و پرداخت حسابها
ماده ۱۴۸ - تدوین و تنظیم حسابها
۱ - هر اداره پست به طور ماهیانه یا به طور سه‌ماهه به وسیله دفاتر مبادله‌اش و برای کلیه مرسولاتی که دریافت داشته است برای هر یک از ادارات به‌تدوین حسابهای زیر می‌پردازد:
برای امانتی که از طریق زمینی حمل شده‌اند جدولی مطابق نمونه CP15(ضمیمه) تهیه کرده و به وسیله دفاتر فرستنده کل مبالغ بدهکاری یا‌بستانکاری را روی برگهای بارنامه CP11 و CP12 ثبت می‌کنند.
برای امانات هوایی جدولی طبق نمونه CP15 (ضمیمه) که از طرف دفاتر فرستنده کل مبالغ بدهکاری یا بستانکاری‌اش را در روی اوراق بارنامه CP20ثبت می‌گردد.
در صورت اصلاح یا تصحیح برگ بارنامه‌های CP11 و CP12 یا CP20تعداد و یا تاریخ بولتن رسیدگی CP13 که به وسیله دفتر مبادله تسلیم‌کننده‌یا واگذارکننده تدوین شده است در ستون ملاحظات جدولهای CP15 با CP12 نگاشته می‌شود.
۲ - جمع جدولهای CP15 و Cp15 ب در صورت حسابی مطابق با جدول نمونه CP16 (ضمیمه) در دو نسخه تدوین می‌شود.
۳ - صورتحسابهای CP16 همراه جدولهای CP15 ب و CP15 گردیده و بدون برگهای بارنامه از طریق بسیار سریع (هوایی یا زمینی) برای بررسی‌در مدت ۲ ماه بر حسب موردی که بدان مربوط است برای اداره ذینفع فرستاده می‌شود در مورد کشورهای دور صورت حسابهای فوق‌الذکر به محض‌دریافت آخرین بارنامه همان ماه بررسی شده و انجام می‌گیرند. برای حسابهای منفی صورت حسابی تنظیم نمی‌شود در مبالغ پرداختی CP16 از‌سانتیم‌ها صرفنظر می‌شود جمع مبالغ هرگز نباید دست خورده و تصحیح شود بلکه برای این نوع اختلافاتی که مشاهده میشوند جدولی مطابقCP17 (ضمیمه) تنظیم می‌گردد این فهرستها در دو نسخه به اداره ذینفع که بایستی مبلغ در حساب CP16 آینده‌اش وارد کند فرستاده می‌شود وقتی که‌اختلاف مبلغ نهایی از ۱۰ فرانک تجاوز نکند هیچگونه فهرست CP15 تنظیم نخواهد شد.
۴ - صورتحسابهای CP16 و جدولهای CP15 و ب CP15 پس از رسیدگی و قبول حداکثر در انقضای دو ماه از روز ارسال به اداره‌ای که آنها را تنظیم‌نموده برگشت می‌شود.
این مدت ممکن است برای ارتباط با کشورهای دور تا چهار ماه افزوده شود اگر اداراتی که حساب را فرستاده در این مدت هیچگونه یادداشتی دریافت‌نکند حساب ارسالی به طور کامل قبول شده تلقی می‌شود.
۵ - صورت حسابهای CP16 در یک حساب کلی ۳ماهه خلاصه شده و در روی نمونه CP18 (ضمیمه) توسط اداره طلبکار تنظیم می‌گردد این‌حسابها پس از توافق با ادارات ذینفع ممکن است ۶ماهه تنظیم شود.
۶ - وقتی که موجودی یک حساب نهایی CP18 که به طور سه‌ماهه یا ششماهه تنظیم می‌گردد از ۲۵ فرانک طلا تجاوز نکند این مبلغ در حسابهایCP18 بعدی منظور می‌گردد در صورتی که حساب نهایی CP18 که پس از یک سال تمام تنظیم یافته از ۲۵ فرانک طلا تجاوز ننماید اداره بدهکار از‌پرداخت آن معاف می‌باشد.
۷ - تصفیه حساب مبالغ پرداخته شده به وسیله هر اداره به حساب یک اداره دیگر مربوط به امانت معاف از حقوق و عوارض طبق اصول زیر انجام‌می‌شود:
الف - اداره طلبکار هر ماه یک حساب مخصوص ماهانه به پول کشورش روی جدول نمونه CP19 (ضمیمه) تنظیم می‌نماید و قسمتهای ب‌بولتن‌های پرداخت کرایه پست را که نگاهداری کرده است اول به ترتیب الفباء دفاتری که هزینه‌هایی را نموده‌اند و بعداً بر حسب شماره ردیفی که به آنها‌رسیده است ثبت می‌نماید.
ب - حساب مخصوص به همراه قسمتهای ب بولتنهای پرداخت کرایه پست حداکثر تا آخر ماه بعدی که تاریخ تنظیم صورتحساب است برای اداره‌بدهکار فرستاده می‌شود برای حسابهای منفی صورتحسابی تنظیم نمی‌گردد.
ج - رسیدگی به حسابها در شرایط معین در مقاوله‌نامه مربوط به بروات پستی انجام می‌شود.
۶ - تسویه حسابها موجب مفاصا حساب مخصوص می‌شود معهذا هر اداره پست می‌تواند درخواست کند که این حسابها با حسابهای بروات پستی و‌حسابهای CP16 امانات یا صورتحسابها R5 مربوط به مرسولات پرداخت بهاء می‌باشد با هم تصفیه شوند.
۷ - وقتی که مقتضی باشد طبق ماده ۴۴ مقاوله‌نامه از پرداخت‌های ادارات مسئول کسر شود و موقعی که مربوط به چندین مبلغ باشد این مبالغ روی‌یک نمونه CP22 (ضمیمه) خلاصه شده و جمع مبلغ روی حسابها CP16منتقل می‌شود.
ماده ۱۴۹ - تسویه حساب مربوط به دپشهای هوایی
مفاصاحساب مربوط به حمل و نقل هوایی برای دپشهای امانات هوایی طبق ماده ۱۹۵ تا ۱۹۹ آیین‌نامه اجرای قرارداد انجام می‌شود.
ماده ۱۵۰ - پرداخت حسابها
۱ - موجودی مبلغی که از توازن حسابهای کلی به دست آمده است طبق ماده ۱۰ قرارداد توسط اداره بدهکار به اداره طلبکار پرداخت می‌شود.
۲ - بدون آن که منتظر شوند که حسابها CP18 فرستاده یا قبول گردد به محض آن که اداره پستی در تملک حسابهای خود در دوره مورد نظر خود را‌طلبکار ببیند تنظیم و ارسال حسابهای کلی در دو نسخه انجام می‌دهند رسیدگی به حساب CP18 توسط اداره بدهکار و برگشت یکی از دو نسخه آن‌به اداره طلبکار و پرداخت مبلغ مزبور در ظرف مدت ۳ ماه پس از دریافت حساب کلی باید انجام پذیرد.
۳ - هر اداره‌ای که هر ماه به طور مستمر در مقابل اداره دیگری بیش از مبلغ ۳۰۰۰۰ فرانک طلا طلبکار شود حق دارد پیش پرداخت ماهیانه معادل(۴).(۳) طلبش را بنماید تقاضای این اداره بایستی در مدت ۳ ماه اجابت شود.
فصل هفتم - سایر مقررات
ماده ۱۵۱ - عمومی - نمونه‌های مورد استفاده عمومی
به منظور اجرای مقررات ماده ۸ بند ۲ قرارداد نمونه‌های مشروحه زیر به عنوان نمونه‌های مورد استفاده عمومی تلقی می‌شود.
- - بولتن ارسال CP2
- - اظهارنامه گمرکی CP2/CP3
- - بولتن پرداخت کرایه پست C7/CP4
- - آگهی بارگیری CP6
ماده ۱۵۲ - مدت نگهداری مدارک.
۱ - اسناد اداری امانات که شامل بولتنهای ارسال نیز می‌باشند بایستی حداقل مدت ۱۸ ماه از فردای روزی که آن اسناد صدور یافته و به آن مربوط‌می‌شوند نگهداری شود.
۲ - اسناد مربوط به یک دعوا یا یک مطالبه‌نامه بایستی تا تسویه اختلاف نگهداری شود اگر اداره متقاضی مرتباً در نتیجه رسیدگی به اختلاف مطلع‌شود و پس از ۶ ماه از تاریخ مکاتبه در صورتی که اعتراضی از اداره متقابل نرسد موضوع تسویه شده تلقی می‌شود.
فصل هشتم - مقررات نهایی
ماده ۱۵۳ - به موقع اجراء گذاردن و مدت اجرای آیین‌نامه
۱۰ - آیین‌نامه حاضر از روز به اجراء گذاردن مقاوله‌نامه مربوط به امانات پستی حتمی‌الاجراء خواهد بود.
۲ - مدت اجراء آیین‌نامه همان است که برای مقاوله‌نامه تعیین شده مشروط بر این که طبق یک موافقت دسته‌جمعی بین کشورهای ذینفع تجدید نظر‌نشود.
امضاء در شهر توکیو به تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹
پروتکل نهایی مربوط به مقاوله‌نامه امانات پستی
هنگام امضاء مقاوله‌نامه مربوط به امانات پستی در تاریخ این روز نمایندگان تام‌الاختیار امضاء‌کنندگان زیر این مقررات را نیز تصویب نمودند.
ماده اول - ترانزیت
صرفنظر از ماده اول قرارداد احتیاطاً موافقت می‌شود که در قلمرو افغانستان و استانهای پرتقال در قاره آفریقا ترانزیت امانات را تأمین ننمایند.
ماده دوم - کت‌پارهای زمینی استثنایی
به طور احتیاطی ادارات پستی که در جدولهای ۱ و ۲ نام آنها نوشته شده مجاز به دریافت حقوق زیر هستند:
الف - کت‌پارهای صادره و وارده که در جدول یک پیش‌بینی شده و جایگزین کت‌پار صادره و وارده استثنایی مجاز در ماده ۵۴ می‌باشند.
ب - کت‌پارهای زمینی ترانزیتی مذکور در جدول ۲ که به کت‌پارهای ترانزیتی پیش‌بینی شده در ماده ۴۷ بند ۱ اضافه می‌شود.
>جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۵۴۴ الی ۲۵۶۸<
ماده سوم - فاصله متوسط حمل و نقل ترانزیت امانات
جمله آخر بند ۲ ماده ۴۷ بنابر تقاضای کشورهای جمهوری شوروی سوسیالیستی، بیلوروسی جمهوری ملی بلغارستان، جمهوری کوبا، جمهوری ملی‌مجارستان، جمهوری ملی مغولستان، جمهوری ملی لهستان، جمهوری سوسیالیستی رومانی، جمهوری سوسیالیستی چکسلواکی، جمهوری‌سوسیالیستی اوکراین و اتحاد جماهیر شوروی اجراء نمی‌گردد.
ماده چهارم - کت‌پارهای دریایی
کشورهای مشترک‌المنافع استرالیا بار بد دولت پادشاهی بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و سرزمینهای ماورای بحار که روابط بین‌المللی آنها به وسیله‌دولت پادشاهی انگلستان و ایرلند شمالی اداره می‌شود گینه، جاماییکا، کنیا، مالزی، مالت، موریس، ترینیته و توباگو، جمهوری ملی یمن جنوبی و‌جمهوری زامبی مجاز هستند کت‌پارهای دریایی پیش‌بینی شده در موارد ۵۰ و ۴۹ را به میزان ۵۰ درصد افزایش دهند.
ماده پنجم - کت‌پارهای تکمیلی
۱ - هر امانتی که از راه زمین با هوا از مبدأ یا به مقصد جزیره کرس و ولایات فرانسوی و ماوراء بحار (کادلوپ) گویان، مارتینیک، اونیون باشد تابع‌کت‌پارهای صادره و وارده می‌باشد که حداکثر از کت‌پارهای فرانسه تجاوز نمی‌نماید به هنگامی که یک امانت به طور ترانزیت از فرانسه برای ارسال‌شده است علاوه بر آن تابع:
الف - امانت (از طریق زمینی)
اول - کت‌پار زمینی ترانزیتی فرانسوی.
دوم - کت‌پار دریایی فرانسوی مربوطه که از لحاظ طبقه‌بندی فاصله کشور فرانسه را با هر یک از استانهای مورد بحث جدا می‌نماید.
ب - امانت هوایی.
مخارج حمل و نقل هوایی طبق جدول مسافت پست هوایی که فرانسه بری را با هر یک از استانها مورد بحث جدا می‌سازد.
۲ - علاوه بر آن این کشورها مجاز هستند کت‌پارهای تکمیلی زیر را دریافت دارند
...............................................................................
از یک سمت سمت دیگر کت‌پارهای تکمیلی مجاز
۱ ۲ ۳
................................................................................
اسپانیا برای الف - جزایر باله‌آرو برای کت‌پار دریایی تعیین شده
سرزمینهای اسپانیایی برای اولین ردیف
در آفریقای شمالی مسافت.
ب - جزایر قناری برابر کت‌پار دریایی تعیین شده برای ردیف دوم مسافت
...............................................................................
۳ - اداره پست پرتقال حداکثر مجاز است برای حمل و نقل امانت بین پرتقال بری و جزایر ماوراء مادر و آنسور مبلغ ۱٫۵۰ فرانک طلا دریافت دارد.
۴ - هر امانتی که از سرویسهای اتومبیل‌رانی کویر عراق - سوریه استفاده می‌نماید بایستی کت‌پارهای تکمیلی مخصوص را که در جدول زیر تعیین شده‌بپردازیم.
................................................................................
تقسیمات اوزان کت‌پار تقسیمات اوزان کت‌پارهای تکمیلی
تکمیلی
فرانک طلا فرانک طلا
................................................................................
تا یک کیلوگرم ۵۰ بالاتر از پنج کیلوگرم تا ۱۰ کیلوگرم ۵
بالاتر از ۱ کیلوگرم بالاتر از ۱۰ کیلوگرم تا ۱۵ کیلوگرم ۷٫۵۰
تا سه کیلوگرم ۱٫۵۰
بالاتر از ۳ کیلوگرم بالاتر از ۱۵ کیلوگرم تا ۲۰ کیلوگرم ۱۰
تا پنج کیلوگرم ۲٫۵۰
.................................................................................
۵ - حمل و نقل امانات بین پاکستان غربی و پاکستان شرقی موجب دریافت یک کت‌پار تکمیلی مخصوص که در جدول زیر تعیین شده است می‌باشد.
....................................................................................
تقسیمات اوزان کت‌پار تکمیلی تقسیمات اوزان کت‌پار تکمیلی
..................................................................................
تا یک کیلوگرم ۵۰ بالاتر از سه کیلوگرم تا ۵ کیلوگرم .۸ -
بالاتر از یک کیلوگرم ۶۵ بالاتر از ۵ کیلوگرم تا ده کیلوگرم ۱٫۴۵
.................................................................................
این کت‌پار تکمیلی مخصوص فقط از امانتی که مبدأ آنها خارجه می‌باشند و از یک دفتر مبادله پاکستان غربی به مقصد پاکستان شرقی یا برعکس‌می‌روند دریافت می‌شود:
۶ - ادارات پست جمهوری متحده عرب و جمهوری دموکرات سودان مجاز هستند علاوه بر کت‌پارهای زمینی ترانزیتی پیش‌بینی شده در ماده ۴۷ بند‌یک برای هر امانت ترانزیتی بین دریاچه ناصر و شلال (جمهوری متحده عربی) وادی هالفا (سودان) یک کت‌پار تکمیلی به مبلغ ۲۰ سانتیم طلا دریافت دارند.
ماده ششم - نرخهای مخصوص
۱ - ادارات پست پاکستان و جمهوری ونزوئلا مجاز هستند در مورد اماناتی که وزن آنها بالاتر از یک کیلوگرم تا سه کیلوگرم است نرخ اماناتی که وزن‌آنها بالاتر از سه کیلوگرم تا ۵ کیلوگرم است دریافت دارد.
۲ - ادارات پست فرانسه و بلژیک اختیار دارند در کلیه موارد امانات هوایی را به عنوان امانات فوری تلقی کرده و برای این امانات دو برابر کت‌پارهای‌زمینی و حداکثر نرخهایی برای کشور بلژیک در مواد ۴۸ تا ۴۶ و ماده ۵۴ مقاوله‌نامه و برای فرانسه مواد ۴۸ تا ۴۶ مقاوله‌نامه و ردیف یازده جدول یک‌شماره ردیف ۲۹ پروتکل نهایی پیش‌بینی شده است دریافت دارند.
ماده هفتم - نرخهای تکمیلی
کشورهای امضاء‌کننده که ادارات پستی آنها در رژیم داخلی خود نرخهای تکمیلی بالاتری را که در این مقاوله پیش‌بینی شده دریافت می‌دارند به هنگامی‌که این نرخهای اخیرالذکر را تماماً نزد خود نگاه می‌دارند مجاز بوده که در سرویس بین‌المللی نرخهای رژیم داخلی را اجراء کنند.
ماده هشتم - امانات با قیمت اظهار شده
صرفنظر از ماده یازده بنا بر مندرجات جدول زیر مجاز هستند برای هر امانت با قیمت اظهار شده نرخهای تکمیلی بیمه را که در زیر آمده است دریافت‌دارند.
جدول: دوره ۲۳ - جلد ۵ - صفحه ۲۵۷۴
ماده نهم - استثنائاً درباره اصل مسئولیت
صرفنظر از ماده ۳۹ جمهوری دموکراتیک کنگو، عراق، جمهوری دموکراتیک سودان مجاز هستند که خسارت ناشی از دستبرد اماناتی که مبدأ آنها کلیه‌کشورها مقصدشان جمهوری دموکراتیک کنگو، عراق یا سودان است و محتوی آنها مایعات و یا بدن آنها به آسانی قابل ذوب شدن است اشیاء شیشه‌ای‌و موادی که جنس آنها شکستنی می‌باشد نپردازند.
ماده دهم - پرداخت غرامت
صرفنظر از ماده ۳۹ مشترک‌المنافع استرالیا، باربد، جمهوری تونس تاوانا و سرزمینهای ماوراء بحار که رابطه بین‌المللی آنها که توسط دولت کشور‌پادشاهی متحد انگلستان و ایرلند شمالی تأمین می‌شود و این که مقررات داخلی آنها با این موضوع مخالفت دارد و همچنین کشور گینه، کنیا، مالاوی،مالت، موریس، نورو، جمهوری فدرال ونزوئلا، اوگاندا، قطر، جمهوری سوسیالیستی رومانی، سیرالئون، پادشاهی سوآزیلند، جمهوری متحده تانزانیا،ترینیته و توباگو، جمهوری ملی یمن جنوبی و جمهوری ژاپنی اختیار دارند که برای امانات بدون قیمت اظهار شده که در سرویس داخلی آنها مفقود یا‌خسارت‌دیده است غرامتی نپردازند.
بدین مناسبت نمایندگان تام‌الاختیار زیر پروتکل حاضر را که دارای همان قدرت مقررات متن مقاوله‌نامه را دارد و به آن مرتبط می‌باشد تدوین و امضاء‌می‌نماید یک نسخه از آن در بایگانی کشور مقر اتحاد گذارده می‌شود و یک نسخه از آن به هر یک از دولتهای امضاء‌کننده از طرف کشور مقر کنگره داده‌خواهد شد.
امضاء شده در شهر توکیو
به تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۶۹
منبع
- ↑ مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم - ۹ شهریور ۱۳۵۰ تا ۱۶ شهریور ۱۳۵۴ - جلد پنجم - ص. ۲۱۶۹