قانون اجازه اعطای انحصاری‌ساختن و بکارانداختن خط تراموای بین محمره و عبادان به آقای میرزا حسن‌خان موقر
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
قانون اجازه اعطای امتیاز انحصاری ساختن و به کار انداختن خط تراموای بین محمره و آبادان به آقای میرزاحسینخان‌موقر - مصوب ۳۱ اسفند ماه ۱۳۰۷ شمسی
ماده اول - مجلس شورای ملی به دولت اجازه می‌دهد که امتیاز انحصاری ساختن و به کار انداختن خط تراموای بین محمره و آبادان را از تاریخ‌تصویب این قانون الی مدت سه سال مطابق شرایط و مواد ذیل به آقای میرزاحسینخان موقر تبعه مسلم ایران که در مواد آتیه به نام صاحب امتیاز مذکورمی‌شود واگذار نماید.
ماده دوم - صاحب امتیاز باید نقشه خط راه و طرز ساختمان آن را مطابق اصول فنی در ظرف شش ماه از تاریخ تصویب امتیاز منضماً به توضیحات‌و اطلاعات کافیه مربوطه به ایستگاهها و نقاط انتهایی و کارخانه برق را (در صورتی که قوه محرکه برقی اختیار شده باشد) به وزارت فوائد عامه تقدیم ووزارتخانه مشارالیها مکلف است پس از وصول نقشه مذکوره در ظرف یک ماه موافقت یا عدم موافقت خود را کتباً اظهار دارد در صورتی که در ظرف‌مدت مذکوره جوابی از طرف وزارت فوائد عامه به صاحب امتیاز داده نشود صاحب امتیاز مطابق نقشه که داده می‌تواند شروع به اجرای عمل نماید.
ماده سوم - از تاریخ تعیین تکلیف نقشه و طرز ساختمان را مطابق مدلول ماده ۲ منتها در ظرف دو سال ساختن و به کار انداختن راه باید خاتمه‌پذیرفته باشد چنانچه صاحب امتیاز بدون این که مانع فورس‌ماژوری پیش آمده باشد هر یک از تعهدات مقرره در مواد ۲ و ۳ را انجام نداده باشد این‌امتیاز لغو و از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.
ماده چهارم - عرض خط تراموای یعنی فاصله بین رایلها نباید از یک گز و وزن هر گز از رایلها اقلاً از چهارده سنگ کمتر و خود رایل و سایر آلات وادوات مربوطه به تراموای از جنس معیوب تهیه و تدارک شده باشد و قوه محرکه تراموای باید الکتریک یا بخار و یا سوخت داخلی بوده و در واگن‌هاجای نشستن مسافرین به اندازه کافی تأمین و حتی‌الامکان موجبات آسایش مسافرین متناسب با مقتضیات آب و هوا آن ناحیه فراهم و همچنین در نقاط‌انتهایی خط تراموای و در صورت لزوم در امتداد آن به فواصل معینه توقفگاههای محفوظ برای مسافرین ساخته شده و به طور کلی سرویس تراموای‌باید برای رفع حوائج عادی مسافرت و حمل و نقل مال‌التجاره کافی بوده و به نسبت ازدیاد احتیاجات مزبوره توسعه پیدا کند.
ماده پنجم - صاحب امتیاز می‌تواند از اراضی خالصه که در خط سیر تراموای واقع شده باشد برای عبور خط مزبور و ساختن توقفگاههای وساختمانهای لازمه دیگر به مقداری که بر حسب تشخیص وزارت فوائد عامه احتیاجات فنی و اداری آن را تأمین نماید در طول مدت امتیاز مجاناً وبدون تأدیه قیمت استفاده نماید و چنانچه اراضی خالصه واقعه در خط سیر تراموای دائر باشد صاحب امتیاز بایستی به قیمت عادله که مشابه با قیمت‌اراضی آن حدود باشد از دولت خریداری و یا برای تمام مدت امتیاز اجاره کند و به علاوه صاحب امتیاز می‌تواند هر مقدار اراضی متعلقه به اشخاص راکه برای رفع احتیاجات خود ضرور داند با جلب رضایت مالکین و با شرایط مرضی‌الطرفین خریداری نموده و یا برای تمام مدت امتیاز اجاره نماید و درصورت حدود اختلاف در قیمت بین مالکین اراضی و صاحب امتیاز موضوع اختلاف با تصدیق اهل خبره و با رعایت خصوصیات محلی صورت انجام‌خواهد یافت و دولت مراقبت خواهد کرد اجحافی واقع نشود.
ماده ششم - این امتیاز به هیچ نحو از انحاء به اتباع و مؤسسات خارجی انتقال داده نخواهد شد ولی صاحب امتیاز مجاز است بر طبق قوانین‌مملکتی شرکت سهامی با رعایت شرایط ذیل تشکیل داده و به میزان سرمایه لازم اسهام منتشر سازد.
(الف) بیش از میزان صدی سی و سه ۰٫۳۳ سهام منتشره به اتباع خارجه فروخته نشده و در روی بقیه (۶۷ درصد) که قابل فروش به اتباع داخله است‌باید قید شود که در صورت انتقال و فروش به اتباع خارجه از درجه اعتبار ساقط است (ب) مرکز شرکت مزبور در خاک ایران واقع است و از هر حیث‌تابع قوانین ایران خواهد بود.
ماده هفتم - مؤسسات صاحب امتیاز در ظرف پنج سال اول پس از اتمام راه که در ماده ۳ معین شده‌است از تأدیه هر گونه عوارض و مالیات معاف وپس از انقضای مدت مزبوره مؤسسات مذکوره از حیث تأدیه مالیات و عوارض مشمول قوانین عمومی مملکتی خواهد بود. ماده هشتم - صاحب امتیاز می‌تواند لوازم تراموای را بدون تأدیه حقوق منظمی باشد که در صورت احتیاج مأمورین دولتی بتواند به آنها مراجعه‌نموده و تفتیشان مقتضیه را به سهولت انجام بدهند.
ماده نهم - صاحب امتیاز می‌تواند لوازم تراموای را بدون تأدیه حقوق گمرکی و مالیات راه و هر گونه عوارض دیگری وارد نماید ولی برای استفاده ازاین معافیت باید صورت لوازم مذکوره را قبلاً به وزارت فوائد عامه تقدیم دارد تا بر طبق آن دستور به عهده اداره گمرکات صادر گردد.
ماده دهم - این امتیاز مانع اقدامات دولت برای کارهای راه‌آهن و سدسازی و نظامی نخواهد بود و پس از انقضای مدت آن دولت مخیر خواهد بودمؤسسات صاحب امتیاز را به قیمت عادله با تصدیق اهل خبره خریداری نموده و یا این که صاحب امتیاز را مجاز بدارد که از مؤسسات خود آزادانه وبدون قید انحصار استفاده نماید در صورت اختیار شق ثانی هر موقعی که دولت بخواهد موضوع مذکوره را مجدداً به امتیاز انحصاری واگذار نمایدچنانچه سرویس تراموای آزاد صاحب امتیاز در آن موقع دائر باشد مشارالیه با تساوی شرایط نسبت به دیگران در حق امتیاز مقدم خواهد بود.
ماده یازدهم - هر گاه صاحب امتیاز بخواهد از اتباع خارجه مهندسین استخدام نماید باید قبلاً نظریات وزارت فوائد عامه را در قسمت تابعیت آنهاجلب و به موجب ماده صریحی به قید فسخ کنترات و تعقیبات قانونی آنها را ملزم نماید که به هیچ وجه در امور سیاسی و مذهبی مداخله ننموده و ازقوانین و مقررات مملکتی تخلف ننماید. ماده دوازدهم - هر گونه اختلاف حاصله راجعه به مواد این امتیاز بین دولت و صاحب امتیاز مطابق قانون حکمیت حل و تصفیه خواهد شد.
ماده سیزدهم - وزارت فوائد عامه مکلف است پس از تصویب این لایحه با موافقت صاحب امتیاز ترتیب نرخ کرایه راه را داده هر سه سال یک‌مرتبه در تعرفه مذکوره حق تجدید نظر برای دولت هست صاحب امتیاز می‌تواند هر موقعی که نرخ کرایه را کافی نداند ازدیاد آن را از دولت تقاضا نمایددر این صورت پس از تحقیقات لازمه و مراجعه به دفاتر محاسبات و مدارک تقاضای صاحب امتیاز نرخ مذکور به میزانی که مخارج مختلفه مؤسسه ومنافع عادله صاحب امتیاز را تأمین کند افزایش دهد.
ماده چهاردهم - وزارتین مالیه و فوائد عامه هر یک در حدود وظیفه خود مأمور اجرای این قانون هستند.
این قانون که مشتمل بر چهارده ماده‌است در جلسه سی و یکم تیر ماه یک هزار و سیصد و هفت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - حسین پیرنیا