سپاه ترویج و آبادانی
| درگاه محمدرضا شاه پهلوی | انقلاب شاه و مردم | قوانین انقلاب شاه و مردم |
سپاه ترویج و آبادانی اصل هشتم انقلاب شاه و مردم در ۲۱ مهر ماه ۱۳۴۳ در مجلس شورای ملی تصویب شد. این سپاه از کارشناسان علمی و فنی جوان کشور، چون مهندسان رشته‌های کشاورزی، ساختمانی، راه سازی، برق و مکانیک، و سایر دانش آموختگان رشته‌های فنی و مهندسی است که بخشی از خدمت زیر پرچم خود را در روستاهای کشور می‌گذرانند و کوشش آنها بزای بالا بردن سطح زندگی روستاییان، آشنا کردن آنها با روش‌های نوین کشاورزی، یاری به افزایش تولیدات دامی و کشاورزی، گسترش و بهبود صنایع روستایی، راهنمایی روستاییان در باره آبادانی و نوسازی روستاها می‌باشد.
نخستین وظیفه هر سپاهی تهیه شناسنامه هر روستا بود. بدین معنی که برای هر روستا اطلاعات در باره موقعیت جغرافیایی، کشاورزی، اقتصادی و فرهنگی هر ناحیه و سختیهایی که کشاورزان در آن روستا با آن رو به رو بودند را در پرسشنامه‌هایی برای شناسایی کامل بنویسند. این شناسنامه‌ها اساس برنامه ریزی برای فراهم آوردن فهرست نیازمندی‌های هر دهکده‌است. وظایف عملی سپاه ترویج و آبادانی آموزش کساورزان و کودکان آنها در امور کشاورزی، کشت سبزی‌ها و میوه‌ها، استفاده از کودهای شیمیایی، جلوکپگیری از آفات، راهنمایی در پرورش دام، یاری به کشاورزان و روستاییان در درمان دام، ضد عفونی کردن، واکسیناسیون، تلقیح مصنوعی و مرغداری، ساختن کندوها و اصطبل‌ها، باغداری، صنایع دستی، و بنیان نهادهای درست در روش اندیشه روستاییان در باره کشاورزی، آبیاری، کشاورزی مکانیزه، امور تعاونی، پرورش شخصیت و استعدادهای آنان، ایجاد مهارت‌های شغلی و باشگاه‌های جوانان روستایی استو در انجام این کار سپاهیان از وسیله‌های دیداری و شنیداری، فیلم‌های سینمایی، روزنامه‌های کشاورزی، ایجاد مزرعه‌های نمونه وآزمایشی یاری می‌جویند.[۱]
سپاهیان ترویج و آبادانی می‌باید برنامه‌های آموزشی و اجرایی را بر اساس نیازهای مردم روستاها و شرایط جغرافیایی و کشاورزی در نشست‌ها با صاحب نظران بومی و موافقت کارشناسان ترویج در رشته‌های گوناگون کشاورزی و دام پروری تهیه کنند.
در سرشماری ۱۳۴۲ شمار روستاهای کشور ۶۶۷۵۴ بود که سپاهیان در این روستاها در ساختن راه‌ها و شبکه‌های آبرسانی روستایی، حمام‌های عمومی، مدرسه‌ها، کتابخانه‌ها، کار گذاشتن موتورهای کوچک تولید کننده برق یاری کردند و هم چنین در بهره برداری از شبکه پست و تلگراف و تلفن، ساختن بناهای عمومی از جمله تعاونی روستا سهیم بودند.[۲]
تا پایان سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی هر ساله ۳۸۰۰ نفر با دپیلم، فوق دیپلم و لیسانس یا بالاتر برای خدمت در سپاه ترویج و آبادانی برگزیده و برای آموزش نظری و عملی به مرکز آموزش ترویج کشاورزی کرج فرستاده شدند. هم چنین آمار نشان می‌دهد که تا پایان ۲۵۳۶ شاهنشاهی بیش از ۳۴٬۰۰۰ ترویج به روستاها فرستاده شدند.
اصل هشتم یا سپاه ترویج و آبادانی و اصل یازدهم یا نوسازی و عمران شهری به ترویج و آبادانی کشور اختصاص دارند و همگام به نوسازی شهری و روستایی بر اساس گسترش اقتصاد کشور می‌پردازند.
خانه انصاف، سپاه دانش، سپاه بهداشت و سپاه ترویج و آبادانی عهده‌دار اجرای سیاست‌های اصلاح اقتصادی و اجتماعی مورد نظر محمدرضا شاه پهلوی در چهار چوب انقلاب سفید در سطح روستاها بودند.
بنیاد و کارهای سپاه ترویج و آبادانی
۶ مهر ماه ۱۳۴۳ حسنعلی منصور به آگاهی رساند که قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی از سوی دولت به مجلس شورای ملی داده خواهد شد.
۲۲ دی ماه ۱۳۴۳ قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی از مجلس شورای ملی گذشت. فرمان اجرای این قانون در ۲۸ دی ماه ۱۳۴۳ به توشیح شاهنشاه رسید و بدین سان نخستین دوره سپاه ترویج و آبادانی با نیروهای علمی جوان کشور چون مهندسان رشته کشاورزی، ساختمانی، راه سازی، برق و مکانیک و دیگر دانش‌آموختگان کشور برپا شد.
۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ نخستین دوره آموزش سپاهیان ترویج و آبادانی آغاز شد. این سپاهیان پس از دیدن این دوره آموزشی به روستاها فرستاده می‌شوند.
۱۵ شهریور ماه ۱۳۴۴ جشن دانش‌آموختگان دانشگاه نظامی و سپاهیان دانش و بهداشت و نخستین دوره سپاهیان ترویج و آبادانی و آیین سوگند آنان در پیشگاه شاهنشاه در پادگان شرقی سلطنت آباد برگزار شد. شاهنشاه با ابراز خشنودی از کار سپاهیان انقلاب در روستاها فرمودند که گزارش کار سپاهیان پیوسته به پیشگاه همایونی می‌رسد. با اجرای این آیین از روز ۱۵ شهریور ماه ۱۳۴۴ ۳۹۷۰ تن سپاهی دانش، ۴۹۶ سپاهی ترویج و آبادانی و ۲۶۴ سپاهی بهداشت آماده خدمت در روستاها گردیدند.
در این هنگام تیمسار سپهبد ریاحی وزیر کشاورزی گزارشی درباره سپاهبان انقلاب و نخستین دوره سپاهیان آموزش دیده ترویج و آبادانی به آگاهی همایونی رسانید که سپاهیان انقلاب انسانی ترین وظیفه را انجام می‌دهند و اندیشه بلند شاهنشاه در مبارزه با بیسوادی توجه جهانیان را به خود کشیده است. وزیر کشاورزی افزود که برای سپاهیان ترویج و آبادانی مرکز آموزشی در شهرستان کرج بنیاد می‌شود تا آموزش‌های علمی را همزمان با آموزش‌های عملی فراگیرند.
سپس آیین سوگند سپاهیان از سوی قاضی عسگر انجام یافت و شاهنشاه پرچم‌های سپاهیان دانش و بهداشت و ترویج و آبادانی را به فرماندهان آنان دادند. سپس آیین پخش جایزه‌های شاگردان رتبه نخست و دادن سردوشی به نمایندگان یکان‌ها انجام شد. نماینده دانشجویان در سخنانی از سوی سپاهیان دانش، بهداشت و ترویج و آبادانی آمادگی آنان را برای جانبازی و فداکاری و به انجام رساندن منشور انقلاب شاه و مردم به آگاهی رساند. در این هنگام سرود سپاه ترویج و آبادانی خوانده شد و سپاهیان برای تندرستی شاهنشاه « هورا » کشیدند و چند دقیقه‌ای غریوشان در میدان پادگان به آسمان می‌رسید.
شاهنشاه از نمایشگاه ابزار آموزشی سپاهیان ترویج و آبادانی بازدید کردند و ابزار مدرن گردآوری شده در نمایشگاه دیدن فرمودند.
قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی
ماده ۱- بمنظور بالا بردن سطح زندگی و تأمین رفاه روستائیان و آشنا ساختن آنان به اصول جدید کشاورزی و راهنمائی در مسائل مربوط بدهسازی و عمران روستائی و طرق و ازدیاد تولیدات کشاورزی سپاه ترویج وآبادانی به ترتیب مقرر در این قانون تشکیل می‌شود که امور مربوط به آن در وزارت کشاورزی متمرکز خواهد شد. وظایف سپاه ترویج و آبادانی بموجب آئین‌نامه‌ای که از طرف وزارت کشاورزی و وزارت آبادانی و مسکن تنظیم و بتصویب هئیت وزیران خواهد رسید تعیین می‌گردد.
ماده ۲- سپاه ترویج و آبادانی مرکب از کلیه مشمولین نظام وظیفه که حداقل دارای دیپلم کامل متوسطه بوده و اضافه براحتیاجات ارتش تشخیص گردند به استثناء افرادی که در سپاه دانش و سپاه بهداشت خدمت می‌نماید.
- تبصره ـ کسانی که دارای درجه دکترای دامپزشکی می‌باشند و همچنین دامپزشکان در سپاه ترویج و آبادانی انجام وظیفه خواهند نمود.
ماده ۳- افراد سپاه ترویج و آبادانی طبق آئین نامه که به نصویب وزارت کشاورزی و وزارت آبادانی و مسکن و وزارت جنگ خواهد رسید آموزش نظامی و تعلیمات فنی را در مراکز آموزش ارتش طی کرده و درجات مربوطه پس از پایان آموزش و موفقیت به آنان اعطاء خواهد شد.
ماده ۴- مراکز آموزشی مورد نیاز سپاه ترویج و آبادانی از طرف وزارت جنگ در اختیار وزارت کشاورزی و وزارت آن مستلزم هزینه‌هائی باشد وزارت کشاورزی و وزارت آبادانی و مسکن هزینه‌های مزبور را تأمین و در اختیار وزرات جنگ خواهند گذاشت که با جلب نظر و همکاری وزارت کشاورزی آبادانی و مسکن به مصرف برسد.
ماده ۵- وزارت جنگ مجاز است مفاد قانون راجع به پذیرفتن فارغ التحصیلان دیپلمه داوطلب خدمت در ارتش و سپاه دانش را در مورد سپاه ترویج و آبادانب نیز اجراء نماید.
ماده ۶- به منظور ایجاد و هماهنگی در امور مربوط به سپاه ترویج و آبادانی و تعیین خط مشی کلی و برنامه کار سپاه مزبور شورای عالی و ترویج آبدانی مرکب از وزراء کشاورزی ـ آبادانی و مسکن ـ بهداری ـ جنگ ـ کشور ـ اقتصاد کار و امور اجتماعی تشکیل می‌گردد. طرز تشکیل و وظایف شورای مزبور بموجب آئین نامه‌ای است که از طرف شورا تنظیم و بتصویب هئیت وزیران خواهد رسید.
ماده ۷- بمنظور تهیه کار اداری و فنی مناسب و ترتیب مأمورین مخصوصی که ئر ئهات ئ بخشها در مسائل مربوط به ترویج و آبادانی و سایر امور عمرانی و اجتماعی و اداری وظایفی را بعهده خواهند داشت به دولت اجازه داده می‌شود آموزشگاه عالی ترویج و آبادانی در تهران و سایر نقاط کشور تشکیل دهد. برنامه تعلیمات آموزشگاه از طرف شورایعالی ترویج و آبادانی تنظیم خواهد شد.
داوطلبان ورود به آموزشگاه باید دارای دیپلم کامل متوسطه و یا درجات علمی بالاتر باشند و در صورتیکه دوره آموزشگاه رابا موفقیت به اتمام برسانند با داشتن سایر شرایط قانونی بر حسب احتیاج و اولویت به خدمت رسمی دولت پذیرفته شده و مکلف‌اند هفت سال اولیه خدمت را در دهات و بخشها انجام وظیفه نمایند.
به فارغ ااتحصیلان آموزشگاه مزبور مادام که در دهات و بخشها انجام وظیفه می‌نماید علاوه بر حقوق و مزایای قانونی فوق العاده مخصوصی طبق آئین نامه‌ای که از طرف شورایعالی ترویج و آبادانی تنظیم و به تصویب هئیت وزیران برسد پرداخت خواهد شد.
- تبصره ـ کارمندان دولت و مؤسسات وابسته در صورتیکه دوره آموزشگاه را با موفقیت به تمام برسانند مشمول مقررات این ماده خواهند بود.
ماده ۸- مفاد مواد ۳و۵و۶ قانون سپاه بهداشت و همچنین آن قسمت از قوانین مربوط به تشکیل سپاه دانش که با مواد این قانون مغایرت نداشته باشد در مورد افراد سپاه ترویج و آبادانی نیز لازم ارعایه خواهد بود.
ماده ۹- سایر آئین نامه‌های لازم برای اجراء این قانون از طرف وزارت کشاورزی و وزارت آبادانی و مسکن تنظیم و پس از تصویب هئین وزیران قابل اجراء خواهد بود.
ماده ۱۰- دولت مأمور اجرای این قانون است.
جستارهای وابسته
- طرح و تصویب یک فوریت لایحه تشکیل سپاه ترویج و آبادانی مجلس شورای ملی ۲۱ مهر ۱۳۴۳ نشست ۱۰۴
- قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی- مصوب ۲۲ دی ۱۳۴۳ مجلس شورای ملی و ۱۶ دی ۱۳۴۳ مجلس سنا. این قانون در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۴۳ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون اختصاص تعدادی از دیپلمه‌های متوسطه مشمول وظیفه عمومی برای خدمت در روستاها - مصوب ۲۱ دی ۱۳۴۶ مجلس شورای ملی و ۱۱ دی ۱۳۴۶ مجلس سنا. این قانون در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۴۶ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون اصلاح پاره‌ای از مواد قانون تشکیل سپاه ترویج و آبادانی مصوب ۲۸ دی ۱۳۴۳ - مصوب ۲۶ بهمن ۲۵۳۶ شاهنشاهی مجلس سنا و ۳۱ اردیبهشت ۲۵۳۷ شاهنشاهی مجلس شورای ملی
- انقلاب سفید
- سپاه بهداشت
- سپاه دانش
منابع
- ↑ محمد رضا پهلوی: به سوی تمدن بزرگ، کتاب و انتشارات پارس، چاپ سوم، ۲۰۰۷، ص. ۱۴۷ - ۱۴۹
- ↑ محمد رضا پهلوی: پاسخ به تاریخ، انتشارات مرد امروز، ۱۳۶۴، ص ۱۱۸-۱۱۷