سفر رسمی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به بلژیک ۱۷ تا ۲۱ آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | درگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
سخنرانی‌ها و پیام‌ها و بیانات و مصاحبه‌های علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
سفر رسمی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به بلژیک ۱۷ تا ۲۱ آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
به دعوت اعلیحضرت پادشاه و ملکه فابیولا ، علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی پس از نیمروز برای چهار روز به بروکسل پایتخت بلژیک پرواز کردند. فرودگاه نظامی این شهر که «ملدبروک» نامیده می‌شود، برای پیشباز علیاحضرت شهبانو آماده شده بود.
آقای عاملی سفیر شاهنشاه آریامهر در بروکسل، ایرانیان کارمند سفارت شاهنشاهی و صدها تن از ایرانیانی که در بلژیک و لوگزامبورگ زندگی می‌کنند، برای پیشباز از علیاحضرت شهبانو به فرودگاه آمده بودند. باران هر لحظه تندتر می‌بارید بطوری که در ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه بعد از نیمروز به زمان بروکسل و هفت و نیم پس از نیمروز تهران بارش باران چنان بود که اتوبوس‌هایی که پیشبازکنندگان که به پهنه فرودگاه رفته بود به نزدیکی یکی از سالن‌ها بازگشت و ایرانیان در یکی از سالن‌های فرودگاه نظامی چشم به راه شهبانو کنار یکدیگر ایستادند.
ملکه فابیولا که دقایقی پیش از فرود هواپیمای شهبانو به فرودگاه آمده بودند در زیر چترهای رنگارنگ شهبانو را در اولین دقیقه ورود به بروکسل پیشباز کردند و خوش آمد گفتند. برق فلش‌های انبوه عکاس‌ها و فیلمبردارها بسیار بود ورود ملکه‌های ایران و بلژیک را به سالن بزرگ فرودگاه نظامی بروکسل خبر داد.
علیاحضرت شهبانو در یکی دیگر از سالن‌های این فرودگاه همراهان رسمی خود را به علیاحضرت ملکه بلژیک شناساندند و پس از این معرفی به همراه ملکه بلژیک به جمع ایرانیانی که هر کدام یک پرچم ایران و شاخه گل‌های رنگارنگ به دست داشتند با دیدن شهبانوی ایران شادمانه هورا کشیدند و هر یک کوشش داشتند در پیشکش گُل‌ها و ابراز احساسات خود از دیگری پیشی بگیرند، علیاحضرت شهبانو با لبخند مهرآمیز همیشگی به ابراز شور و هیجان ایرانیان دور از وطن که اغلب بعد از چند سال شهبانو را می‌دیدند پاسخ می‌دادند. بچه‌ها مثل همیشه با تقدیم شاخه‌های گل مورد مهر و محبت شهبانو قرار می‌گرفتند.
علیاحضرت شهبانو بسیاری از کودکان ایرانی در آیین پیشباز را می‌بوسیدند و به آغوش می‌گرفتند. شاخه‌های گل بسیار بود و همین شاخه‌های گل موجب شد که شهبانو با خرمنی از گُل‌های شکفته رنگارنگ در پس از نیمروز سرد بروکسل با نشانه‌هایی از قلب‌های گرم و صمیمانه ایرانیان و خوش آمدی شکوهمند فرودگاه بروکسل را به همراه ملکه فابیولا ترک کنند و به این شهر قشنگ که به قولی پاریس کوچک اروپا است و یک و نیم میلیون نفر جمعیت دارد رهسپار گردند.
سه ساعت پس از ورود به بروکسل، علیاحضرت شهبانو در میهمانی که از سوی اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک و علیاحضرت ملکه فابیولا در یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین کاخ‌های بروکسل به افتخار معظم‌لها برگزار شده بود شرکت فرمودند. در این میهمانی چند تن از اعضای خاندان سلطنتی بلژیک، مقامات دولتی و همراهان رسمی شهبانو حضور داشتند.
۱۸ آبان ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی علیاحضرت شهبانو از یک مرکز آموزشی و پژوهشی موزه سلطنتی هنرهای آفریقای مرکزی بازدید کردند. پس از نیمروز علیاحضرت شهبانو از دانشگاه بروکسل دیدن می‌کنند و نشان بزرگ این دانشگاه به علیاحضرت شهبانو پیشکش می‌شود.
پیشکش عالی‌ترین نشان دانشگاه بروکسل به علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ۱۸ آبان ماه
۱۸ آبان ماه ۲۵۳۶ عالی‌ترین نشان دانشگاه بروکسل پس از نیمروز در آیین باشکوهی به پیشگاه علیاحضرت شهبانو تقدیم شد.
دیشب نیز رؤسای مجلسین سنا و نمایندگان به افتخار شهبانو میهمانی شام دادند. علیاحضرت فردا بلژیک را به سوی پاریس ترک خواهند کرد. علیاحضرت شهبانو هنگام ورود به دانشگاه مورد استقبال ملکه فابیولا و رئیس و استادان دانشگاه بروکسل قرار گرفتند. رئیس دانشگاه بروکسل طی سخنانی به روابط فرهنگی و علمی دو کشور ایران و بلژیک اشاره کرد و بخصوص قرارداد همکاری‌های دانشگاه تهران و بروکسل را که در سال ۱۹۷۳ منعقد شده مورد بحث قرار داد و اظهار داشت: برای ما افتخار بزرگی است که شهبانوی ایران به دانشگاه ما تشریف فرما شده‌اند. نشان از سوی رئیس دانشگاه در میان ابراز احساسات باشندگان پیشکش شد.
آنگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در سخنرانی خود در دانشگاه بروکسل فرمودند:[۱]
- دریافت نشان بزرگ دانشگاه بروکسل برای من افتخار بزرگی است، اطمینان دارم که این نشان و امتیاز تنها به شخص من اختصاص ندارد بلکه در عین حال افتخاری نیز برای اندیشه‌ها، دانش‌ها و فرهنگ کشورم می‌باشد. دانشگاه مشهور شما که قریب یک قرن و نیم پیش تأسیس شده همیشه در فکر دفاع از مقام بشری، آزادی فکر و آزادی آموزش بوده است. «آزادی فکر» که فلسفه دانشگاه شما را تشکیل می‌دهد، با رد هرگونه تعصب در اثبات عقیده، در عین حال مبین یک موقعیت روحی و یک روش علمی است. تصور می‌کنم نتایجی که از این رویه نصیب شما شده است بطور قابل ملاحظه‌ای صحت این تصور را ثابت کند. امروزه مبارزات مردانی چون تئودور ورهاگن و دوستانش در این راه کاملاً قابل توجیه است. از سوی دیگر، آرمان شما تنها از اشتغالات داخلی و ملی ملهم نیست زیرا همان طور که اوگوست بارون اولین دبیر دانشگاه بروکسل در سال ۱۸۳۴ اظهار داشته، شما می‌خواهید به شاگردان‌تان عشق عملی مردمی که با هم برادرند، بدون هیچگونه تمایز و تبعیض در صنف و تیره، عقیده و ملیت را الهام ببخشید. برادری در میان مردم راه‌یابی به سوی دنیای خارج و بررسی درباره تمدن‌ها، همیشه اندیشه‌ای والا و گرامی برای ملت ایران بوده است. ایرانیان در صحنه فهم و هوش همیشه پُلی میان شرق و غرب بوده‌اند. این مسئله برای ایرانشناسان عالی مقام بلژیکی که چند تن از آنان در همین دانشگاه تحصیل و یا تدریس کرده و می‌کنند، کاملاً روشن است.
- آقای رئیس دانشگاه،
- اطمینان دارم که این درک از واقعیات در این جهان بحرانی از یک اهمیت اساسی برخوردار است. شاید چشمه‌های امید و پایه‌های هرگونه همکاری میان ملت‌ها برادری که باید مردم را از فراسوی مرزها بدون در نظر گرفتن فاصله‌ها با هم متحد سازد، تنها وسایلی باشند که برای ما باقی مانده تا بتوانیم مشکلاتی را که بشریت با آن‌ها روبرو است حل کنیم. رشته‌هایی که دو کشور ما را به هم پیوند می‌دهند و همچنین رشته‌هایی که میان مؤسسات دانشگاهی ما وجود دارند قابل ذکر و توجه هستند و من از این موقعیت استفاده کرده نقشی را که تقریباً از یک قرن پیش دانشگاه برجسته شما در تربیت تعداد زیادی از کارشناسان ایرانی که امروزه مصدر پُست‌ها و مسئولیت‌هایی در تمام زمینه‌ها در ایران می‌باشند ایفا کرده است، ستایش می‌کنم.
- آرزومندم که این مناسبات نافع برای ایران و بلژیک بیش از پیش توسعه یابد.
در پایان این آیین باشکوه علیاحضرت شهبانو از آزمایشگاه بیوشیمی مولکولی دیدن فرمودند. این دیدار بیش از یک ساعت به درازا کشید.
شهبانو با ایرانیان
۱۸ آبان ماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو پس از آیین ویژه‌ای در دانشگاه بروکسل و دریافت نشان عالی این دانشگاه، به همراه علیاحضرت ملکه فابیولا در خانه قدیمی یکی از ثروتمندان بلژیک از مجموعه متنوع عتیقه این خانواده که در درازای سال‌ها جمع‌آوری شده، دیدن کردند. در مجموعه این ثروتمند بلژیکی تعدادی تابلو مینیاتور ایرانی متعلق به ۴۰۰ سال پیش وجود دارد که در نوع خود بی نظیر است.
علیاحضرت شهبانو پس از این برنامه به سرای سفیر ایران در بروکسل تشریف‌فرما شدند. ایرانیان بلژیک و لوکزامبورگ و نمایندگان دانشجویان ایرانی در این دو کشور در خانه سفیر که یک خانه قدیمی جمع و جور بلژیکی است به پیشگاه علیاحضرت شهبانو بار یافتند. شمار ایرانی‌ها نسبت به خانه کوچک آقای عاملی بسیار زیاد بود و شهبانو در این جمع صمیمی هیچیک از ایرانیان را فراموش نکردند. سرسرای خانه را دور زدند، و با یکایک ایرانیان گفتگو کردند. بیشتر دانشجویان ایرانی برای شهبانو از وضع تحصیلی و زندگی‌شان در بلژیک و لوکزامبورگ سخن گفتند. این جملات بیشتر به گوش می‌رسید که «دانشجو هستم»، یک سال از تحصیلم مانده، انشاءالله سال آینده در ایران خواهم بود. با این کلام بسیاری از جوانان کشورمان برای شهبانو تعریف می‌کردند که چگونه با اشتیاق آماده خدمت در ایران هستند. آن‌هایی که همسر بلژیکی داشتند با همسران خود به مجلس ایرانی‌ها آمده بودند.
علیاحضرت شهبانو در پایان این مجلس دوستانه و صمیمی در جمع ایرانیان فرمودند:
- همانطور که اعلیحضرت همیشه گفته‌اند، واقعاً ارزشمندترین ثروت یک مملکت ثروت انسانی است. خوشبختانه خداوند به ما ثروت طبیعی بسیاری داده ولی ما برای ثروت‌های انسانی خود ارزش و اهمیت زیادی قایل هستیم که قسمت‌هایی از این ثروت‌های انسانی، شما دانشجویان هستید که در رشته‌های مختلف تحصیل می‌کنید و امیدوارم همگی با موفقیت تحصیلات خود را به پایان برسانید و به مملکت‌تان برگردید. برای جبران عقب افتادگی‌های گذشته و پیشرفت سریع در آینده نیاز به فرد فرد افراد ایران است، امیدوارم کلیه دانشجویان ایرانی که دور از وطن هستند خود را سفیر ایران در این ممالک بدانند و محاسن و نیک خُلقی‌های ایرانیان را به مردمی که دور از مرزهای کشور ما هستند بشناسانند.
دیشب دو تندیس نقش برجسته برنزی که نیمرخ شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو بر آن دیده می‌شد، به پیشگاه علیاحضرت شهبانو تقدیم شد. رنه کلیکه، هنرمند برجسته بلژیکی یکی از بزرگترین مجسمه سازان اروپا در عصر حاضر به شمار می‌رفت. این هنرمند یک ماه پیش در هفتاد و هشت سالگی درگذشت و این دو تندیس آخرین کار وی است که از سوی همسرش در « خانه ایران » در بروکسل به علیاحضرت شهبانو پیشمش شد.
میهمانی رییس‌های مجلسین بلژیک
۱۹ آبان ماه شبانگاه علیاحضرت شهبانو در میهمانی که از سوی رؤسای مجلسین سنا و نمایندگان بلژیک به افتخارشان در بروکسل ترتیب داده شده بود شرکت فرمودند. این نخستین بار است که در پارلمان بلژیک میهمانی شام به افتخار یک شخصیت خارجی برگزار می‌شود و این خود نشانه‌ای از ارج نهادن بلژیکی‌ها به پیوند دو کشور و شخصیت علیاحضرت شهبانوی ایران است. شهبانو در سر میز شام در پاسخ رئیس مجلس نمایندگان بلژیک فرمودند:[۲]
- از سخنان محبت‌آمیز شما از جانب مجلسین بلژیک در مورد کشورم و خودم سپاسگزارم. همانطور که شخص شما چندی قبل ملاحظه کرده‌اید، تصور می‌کنم تلاش‌هایی که از ۱۵ سال پیش در ایران برای عمران و توسعه صورت گرفته نه تنها برای بهبود زندگی مادی ملت ما، بلکه در عین حال برای ایجاد شرایط لازم جهت شکفتگی معنوی، اخلاقی و فرهنگ انسان‌ها می‌باشد. از سوی دیگر این هدف برای سُنّت‌های ملی ما بیگانه نیست. به طور کلی در هر زمان متفکرین و هنرمندان ما خود را با آنچه که ما امروزه آن را کیفیت زندگی می‌نامیم مشغول داشته است. برای رسیدن به این هدف در وهله اول بایستی به خود بنگریم، کمبودهای خود را آشکار و مشکلات مان را درک کنیم، به راه حل‌های اصلی بیندیشیم و چنانچه احتیاج باشد ابداع کرده و یا از فنون و روش‌های گذشته استفاده کنیم. از سوی دیگر واضح است که در عصر اتکاء و بستگی ملت‌ها به یکدیگر ما باید در این زمینه از ثمرات تجربی جامعه بین‌المللی بطور اعم و از کشورهای دوست مانند بلژیک بطور اخص استفاده نماییم. در این زمینه از زمانی که مناسبات میان دو کشور ما پدید آمد، بلژیک با یک روحیه دوستی و تفاهم در زمینه‌های متعدد و حتی سازمان‌های اداری، تربیت دانشجویان و ایجاد مراکز فعالیت‌های اقتصادی تازه همکاری‌های شایانی با کشور ما داشته است. در حال حاضر طرح‌های متعددی در راه هستند و من آرزو می‌کنم که اجرای آن‌ها همیشه با موفقیت همراه باشد. در خاتمه مجدداً مسرت خود را از این که به دعوت اعلیحضرت پادشاه و علیاحضرت ملکه بلژیک برای دیدار به کشور شما سفر کرده‌ام، ابراز می‌دارم
۲۰ آبان ماه شهر زیبای بروژ در نزدیکی بروکسل مورد بازدید علیاحضرت قرار گرفت و پیش از آن شهبانو از آموزشگاه حفظ میراث هنری در بروکسل دیدن کردند.
۲۱ آبان ماه سفر چهار روزه علیاحضرت شهبانو به کشور بلژیک پایان یافت و شهبانو از بروکسل رهسپار پاریس شدند.