سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران در تبریز ۱۰ مهر ماه ۱۳۴۱
| برنامه عمرانی سوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۴۱ |
۱۰ مهر ۱۳۴۱
سخنان شاهنشاه در تبریز
مردم غیور و عزیز و شریف تبریز،
از دیروز عصر که قدم به شهر تاریخی شما گذاشتم، تحت تأثیر استقبال و احساسات شما قرار گرفته‌ام.
در ۱۳۲۶ که مرتبه اول در زمان سلطنت خودم به این شهر آمدم، پس از اینکه مملکت ایران و استان آذربایجان از آن وضع مخوف که آینده مملکت را تهدید می‌کرد، نجات پیدا کرد، شما مردم این شهر و اهالی آذربایجان نسبت به پادشاه خودتان، کسی که گفته بود حاضر است دستش قطع بشود ولی سند اضمحلال و پاشیدگی ارتش ایران و خیانت این مملکت را امضا نکند، و کسی که مطابق وظیفه سلطنت و فرماندهی قوای این مملکت در رأس قوای خودش برای پاسخ دادن به احساسات درونی شما هر نوع خطری را ندیده گرفته و هر نوع آینده‌ای ولو مخوف را استقبال کرد برای انجام همان وظیفه و در اهتزاز نگاه داشتن پرچم استقلال و تمامیت ارضی و ملیت ایران، چنان استقبال و احساساتی به خرج دادید که همین استقبال شما بهترین ضامن ادامه حیات ملی این مملکت تلقی شد و به آن استقبال اسم «استقبال تاریخی» دادند، ولی می‌خواهم بگویم که علاقه‌ای که از دیروز بعدازظهر تا به حال شما مردم قهرمان در نشان دادن احساسات خود به من نشان داده‌اید اگر بیشتر از آن دفعه نباشد، مسلماً به همان هیجان و پرشوری است. چرا؟ از لحاظ انجام وظیفه‌ای که مطابق سنن و سوابق تاریخی یک پادشاهی نسبت به شما برای حفظ شما و استقلال شما کرده‌است. البته این وظیفه را ادامه دادیم. ولی شخصاً فکر می‌کنم که این شور و هیجان شما اضافه بر آن علل پیش گفته، دلایل دیگری دارد و آن این است که من و شما یک شکل فکر می‌کنیم و قلب ما به یک آهنگ ضربان دارد. به واسطه این رابطه قلبی و روحی خداوند خواسته‌است که من بتوانم خواسته‌های حقیقی آمال و آرزوهای شما را درک بکنم و پیش‌بینی بکنم و همیشه به حمدالله چند قدمی از جبر تاریخ و احتیاجات اجتماعی به جلو باشم که همین باعث این بشود که ملت ایران و مملکت ایران در این دنیای آشفته در امن و امان بماند و از لحاظ اجتماعی به کارهایی که لازم است دست بزند و در میان ملل راقیه دنیا ما بتوانیم جای خود را باز کنیم، حفظ کنیم و اسم خود را نگه داریم و مملکت را به نسلهای آینده تحویل دهیم.
این پیش‌بینی‌های اجتماعی در هر رشته‌ای انجام می‌شود و خواهدشد. هدف ما رساندن عموم ملت است به آمال خود و به یک سطح زندگانی اجتماعی که مطابق شئون ملی ما باشد. چه طبقه‌ای امروز اکثریت ملت را تشکیل می‌دهد؟ چه امروز و چه تا سالهای آینده این طبقه، طبقه دهقان و کشاورز ایران است.
اقداماتی که انجام می‌گیرد آن است که این طبقه زحمتکش و نجیب و قانع در مرحله اول حس شرکت در اجتماع ایران را بکند و از هر لحاظ چه روحی و چه مادی آزاد باشد و به این جهت دلبستگی بیشتری به کار و زندگی خود پیدا کند، و شالوده اقتصاد صحیح و سالم ملی ما را با دسترنج کار و فعالیت خود مستحکم‌تر بنماید و در این راه اطلاع دارید که چه قدمهایی برداشته شده‌است.
خاطرم هست موقعی که از مسافرت آذربایجان در ۱۳۲۶ به پایتخت برمی‌گشتم در صف مستقبلینی که برای استقبال آمده‌بودند، گفتم که برای من سلطنت بر یک مردم محروم و یا خدای نخواسته فقیر افتخار ندارد. بعد از آن چه کردیم؟ اولین کاری که شروع کردم، نقشه تقسیم اراضی املاک موروثی خود من بود که به حمدالله این کار خاتمه پیداکرد و غیر از آن همانطوری که اطلاع دارید با وقف نود درصد دارایی شخصی خود به ملت ایران خواستم که نشان بدهم که یک فرد به شخصه چه می‌تواند بکند؟ در زندگی من همانطوری که اطلاع دارید دنبال مال نیستم. دنبال جاه نیز نیستم، زیرا از تخت سلطنت بالاتر که چیزی نیست، ولی نه تخت تفرعن و تبختر، بلکه تختی که جایگاه آن بر قلب شما ملت قرار داشته‌باشد. ولی دیدم که اقدام شخصی برای مثال و نمونه کافی نیست. این است که در مرحله اول در صدد آن برآمدیم که املاک خالصه در میان مردم کشاورز آن منطقه تقسیم شود. بعد آن اقدام را نیز کافی ندانسته لایحه اصلاح قانون اصلاحات ارضی را تنظیم کرده و به مرحله عمل قرار دادیم. این کار به سرعت ادامه خواهدداشت و سیر عادی و تکاملی خود را خواهدکرد و عن‌قریب اکثریت عظیم ملت ایران از مواهب آن برخوردار خواهندشد.
اجتماع ایران را طبقات دیگری نیز تشکیل می‌دهند، من‌جمله طبقه شریف و زحمتکش کارگر ایران. برای این طبقه نیز مایل هستم که طبق آخرین پیشرفتهای اجتماعی و مقرراتی که متداول هست به نسبت کار و فعالیت و اطلاع و تخصص اینها در کاری که انجام می‌دهند، سود و عواید کافی را تحصیل بکنند. قوانین کار و بیمه‌های اجتماعی مترقی وضع شده و خواهدشد و همچنین پیش‌بینی‌های دیگر.
برای هر طبقه مملکت در حدود اصل عدالت اجتماعی که پایه و اساس سیاست اجتماعی ما را تشکیل می‌دهد اقدام شده‌است و خواهدشد. جمیع این اقدامات امیدوارم به زودی پایه اجتماع ما را بر مبنای مترقی‌ترین پایه‌های اجتماعی قرار دهد و ملت ایران که مهد آزادگان بوده‌است، بتواند در دنیای امروزی در هر نوع رشته‌ای رقابت نموده و سربلند و سرافراز به زندگی تاریخی خود ادامه دهد.
خداوند ثروتهای معنوی یعنی ملتی با استعداد، باهوش و فراست، نجیب و زحمتکش از یک طرف و از طرف دیگر ثروتهای طبیعی به حد وفور و تا اندازه خیلی زیادی دست‌نخورده به ما ارزانی فرموده که استفاده از آن ثروتها به وسیله آن ملت مستعد وظیفه و کار آینده ما خواهدبود.
برای استفاده از این ثروتهای خداداد، اول مغزهای مستعد و بازوان توانای شما لازم است. برای دادن تخصص به افراد شرکت‌کننده در این زندگی اجتماعی، ما مدارس کافی و تخصصی و حرفه‌ای لازم را باید بیش از پیش ایجاد بکنیم. همگام این اقدامات، اقدامات اصلاحی، اداری و عمرانی مملکت نیز باید انجام بگیرد، زیربنای مملکت باید ساخته بشود، راهها، راه‌آهن‌ها، بنادر، فرودگاهها، لوله‌کشی‌ها، تأمین آب آشامیدنی و زراعتی مملکت، و هزارها اقدامات دیگر که یا در جریان است و یا روزبه‌روز به مقیاس بزرگتر و بیشتر و با سرعت بیشتری در جریان خواهدبود ما را به هدف مطلوب خواهد رسانید. رمز بقای ما در طول تاریخ اگر روی وطن‌پرستی ذاتی ملت ایران بود، اگر روی حس ملیت و عظمت گذشته بود، ما به این رمز اقدامات اجتماعی و مترقی امروزه را اضافه می‌کنیم که قدرت و استحکام و آینده ایران بیش از پیش و چند برابر هر موقع دیگری تضمین شده‌باشد. یکی از لوازم امروزه این اقدامات آن است که ملتی که به رشد اجتماعی لازم می‌رسد، قادر است که کارهای روزانه و چیزهایی را که مربوط به زندگی خودش است یا مستقیماً اداره بکند و یا نظارت کند.
ما این کار را از ده شروع می‌کنیم به وسیله انجمن دهات، از شهر شروع می‌کنیم به وسیله انجمن‌های شهر، از شهرستان ادامه می‌دهیم به وسیله انجمن شهرستان، به ایالات می‌رسانیم به وسیله انجمن‌های ایالتی.
عدم تمرکز کارها در پایتخت و محول کردن آن به استانها و شهرستانها و شهرهای و دهات و روستاها، از سیاستهای قطعی و حتمی آینده ما، آینده نزدیک ما خوهدبود. پس شما مردم هر روز خودتان را برای شرکت بیشتر و در دست گرفتن این نوع کارها آماده کنید. از لحاظ تربیت اجتماعی روزبه‌روز کوشاتر باشید، از لحاظ ترکیب اجتماعی روزبه‌روز مسلط تر باشید. دفاع از منافع خودتان را دفاع از منافع عموم بدانید و در این راه بکوشید و بخواهید، چون خواست شما مسلماً خواست ملت است و به صلاح و منافع جامعه ایرانی تمام خواهدشد.
مسئولین وظیفه‌ای غیر از خدمت به شما و انجام کارهایی که به نفع شما و برای رفع مشکلات و گرفتاریهای شماست، ندارند. در این راه هم ما مراقبت دائمی خواهیم کرد و هم شما ناظرید و با وسایلی که ذکر کردم در واقع کار در تحت اختیار شما خواهدبود. پس با این آینده‌ای که برای همه ما مجسم شده‌است اضافه بر افتخارات گذشته و سنن ملی، ما خواهیم توانست همه با هم با یک روح در میلیونها بدن و یک ضربان قلب در میلیونها قلبهای اهالی این مملکت به سوی آینده با سربلندی و با افتخار تمام مردانه و مثبت و محکم قدم برداریم و مملکت خود را به آن نقطه‌ای و به آن مقام و منزلتی که همه ما در اعماق قلب خود آرزوی آن را می‌کشیم، برسانیم.
در این راه همه شما را به خداوند می‌سپارم.