سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ شهردار هامبورگ در میهمانی رسمی به سرفرازی شاهنشاه و شهبانو ۱۴ خرداد ۱۳۴۶
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم |
۱۴ خرداد ۱۳۴۶
سخنان شاهنشاه در پاسخ شهردار هامبورگ
(در ضیافت رسمی ناهار در هامبورگ، به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران)
آقای شهردار، خانمها و آقایان،
از اظهارات محبت‌آمیز شما نسبت به شهبانو و خودم، تشکرمی‌کنم.
همانطوری که اشاره کردید این دومین بار است که من به شهر زیبای هامبورگ آمده‌ام. در اولین سفر هنوز آثار دلخراشی که حاکی از ویرانیهای جنگ بود، به چشم می‌خورد، ولی این بار تجدید حیات این شهر را به رأی‌العین می‌بینم و مشاهده می‌کنم که تا چه حد ویرانیهای جنگ را ترمیم کرده‌اید. همانطور که اظهارکردید شما به‌جای سیصدهزار خانه که ویران شده‌بود، تاکنون چهارصدهزار خانه نو ساخته‌اید و خوب معلوم است که شما در کار تأمین زندگی بهتری برای ساکنین شهر هستید. یک زندگی آسان‌تر و مرفه‌تر و یک زندگی آمیخته با امید به آینده که در آن افراد شما برای ابراز لیاقت‌های خود فرصت‌های بیشتری خواهندداشت.
ما نیز امروز برای آینده‌ای امیدبخش کارمی‌کنیم. در اجتماع ما امتیاز طبقاتی موروثی نیست و محیطی که یک فرد در آن پا به عرصه وجود گذارده‌است در سرنوشت او چندان تأثیری ندارد، زیرا ترقی و پیشرفت او منوط به لیاقت و کاردانی او به کار و خدمت وی به جامعه است. ما تصمیماتی اتخاذکرده‌ایم که شاید به نظر بعضی‌ها سخت و شدید باشد، چون وقتی مالکیت ارضی محدودشد، زمانی که کارگر در سود کارخانه‌ها تا بیست درصد سهیم شد، هنگامی که منابع آب کشور ملی گردید، طبعاً نارضایتی‌هایی ایجادمی‌شود. فلسفه ما این است که هیچ فردی نباید منابع طبیعی کشور را تصاحب کند، زیرا آب را خداوند برای همه آفریده و جنگلها را نیز برای همه خلق کرده‌است. افراد می‌توانند از آب و جنگل استفاده کنند، ولی نمی‌توانند آنها را در تصاحب خود داشته‌باشند. این است آینده‌ای که ما می‌خواهیم برای مردم امروزی و نسلهای آینده کشور تأمین کنیم. بدیهی است بعضی‌ها از این وضع ناراضی هستند. مرتجعین ناراضی هستند و افراطیون قطب دیگر نیز ناراضی هستند، زیرا دیگر به اصطلاح حنایشان رنگی ندارد. ما برای نیل به مقصود خود به کارشناس یا متخصصین فنی احتیاج داریم، و از شهر هامبورگ تشکرمی‌کنیم که چنانکه گفتید به ۱۲۸ نفر از دانشجویان ایرانی ما فرصت داده‌است که خود را برای خدمت مؤثری در کشور خویش در زمینه اطلاعات و تجارب خود آماده سازند.
ما به روح خدمتگزاری افراد خود متکی هستیم، زیرا در ایران تنها شهر، شهرِ تهران نیست، بلکه مردم ما برای خدمت به میهن خود باید باسواد شوند و به اقصی نقاط کشور بروند و اساس جامعه بزرگی را از آنجا آغازکنند، و این برنامه‌ای است که ما هم‌اکنون مشغول اجرای آن هستیم و در سپاههای دانش و بهداشت و ترویج‌وآبادانی افرادی داریم که با همین روح خدمتگزاری به هر جا که اعزام شوند می‌روند و به کشور خود خدمت می‌کنند. اما درباره روابط صدوده ساله کشور خود و آلمان و به‌خصوص با این بندر بزرگ، باید بگویم که قسمت مهمی از تجارت ایران با اروپا از طریق این بندر است و از هر لحاظ باید این روابط در آینده توسعه پیداکند البته شما باید وضع اقتصادی خود را روزبه‌روز بهتر کنید و ما نیز در این راه آرزومند موفقیت شما هستیم، ولی شما خواه‌ناخواه قسمتی از دنیای ما هستید و تأمین کامل سعادت شما ممکن نخواهدبود، مگر آنکه کشورهای دیگر یا ملل دیگر نیز به اصطلاح مکانی در آفتاب داشته‌باشند.
مساعی کشوری چون آلمان که در صنعت و علم پیشرفتهای شایان کرده‌است باید در راه کمک به کشورهایی که هنوز در زمینه‌های علم و صنعت احتیاج به توسعه دارند، مصروف گردد تا آنها نیز هر چه زودتر به هدفهای خود برسند، یعنی نخست احتیاج آنی خود را برآورند و سپس پیشرفتهای وسیع‌تری بکنند.
ما همه باید برای رفع حوایج ضروری بشر و همچنین در راه بقای بشریت دوش‌به‌دوش گام برداریم و با عزم راسخ بر مشکلات فائق آییم و به لطف خداوندی پیروز خواهیم‌شد. ولی مسئله فوری و فوتی آن است که همه ما باید از صلح شرافتمندانه برخوردارباشیم. ما نیز مانند شما در این راه می‌کوشیم و سعی داریم که مسئولیت خود را در رسیدن به هدف عالی بشریت که صلح جهانی است، کاملاً به عهده بگیریم. با این امید سعادت جمهوری آلمان و سعادت شهردار و شهر آزاد هامبورگ و مردم این بندر زیبا و پایداری دوستی ایران و آلمان را از خداوند متعال مسئلت دارم.