سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ بیانات پرزیدنت آلمان غربی در میهمانی رسمی کاخ آگوستوس بورگ ۶ خرداد ماه ۱۳۴۶
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم |
۶ خرداد ۱۳۴۶
نطق شاهنشاه در پاسخ بیانات حضرت رئیس‌جمهوری آلمان فدرال
(در ضیافت شام رسمی در کاخ اگوستونبورگ، به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران)
حضرت رئیس‌جمهوری،
از بیانات محبت‌آمیزی که نسبت به شهبانو و من و همراهان ما و نسبت به ملت من ایرادفرمودید، صمیمانه تشکرمی‌کنم.
برای من مایه کمال خوشوقتی است که بعد از سفری که بیش از ده سال پیش به کشور شما کردم، یک بار دیگر می‌توانم این مملکت را از نزدیک ببینم و شاهد پیشرفتهای تازه‌تری باشم که در این فاصله در همه رشته‌ها نصیب کشور شما شده‌است. من حتی پیش از آنکه در سفر کنونی خود مراکز مختلف صنعتی و اقتصادی و فرهنگی آلمان را بازدید کرده‌باشم، می‌توانم به خوبی این ترقیات را که بدان اشاره کردم، حدس بزنم، زیرا ملت شما همان ملتی است که در سالهای بعد از جنگ، آن معجزه اقتصادی را که مورد اعجاب جهانیان شد، انجام‌داد و از این راه حس احترام و ستایش همه ملل و طبعاً حس تحسین ما را که همواره دوست‌دار ملت آلمان و خواستار سعادت این ملت بوده‌ایم، برانگیخت. وقتی که من از مودت و تفاهم خود نسبت به ملت آلمان سخن می‌گویم، شما حضرت رئیس‌جمهوری، اطمینان داشته‌باشید که این گفته فقط یک تعارف دوستانه نیست بلکه از یک واقعیت سرچشمه می‌گیرد، زیرا متکی بر رابطه دیرینه‌ای است که هم جنبه تاریخی و فرهنگی و هم جنبه مادی و اقتصادی دارد.
اکنون نزدیک به چهار قرن از زمانی که نخستین هیأتهای نمایندگی سیاسی بین دو کشور ما رد و بدل شده‌اند، می‌گذرد و در تمام این مدت آلمان یکی از مهمترین کانونهای فرهنگ و ادبیات ما در دنیای غرب بوده‌است. در این مدت قسمتی از باارزش‌ترین مطالعات ایران‌شناسی در کشور شما به‌دست دانشمندان عالیقدری صورت گرفته‌است که در طول سالهای پیاپی، بسیاری از نکات مجهول تاریخ و زبان و مذهب و به‌طور کلی تمدن گذشته ما را از پرده ابهام بیرون آورده‌اند و من از جانب ملت ایران خاطره این خدمتگزاران شایسته فرهنگ بشری را تجلیل می‌کنیم. تذکر این نکته مایه خوشوقتی من است که این سنت کهن در آلمان نو نیز ادامه یافته‌است، به‌طوری که هم اکنون در بسیاری از دانشگاهها و سایر مراکز علمی کشور شما استادانی عالیقدر به تدریس زبان و ادبیات قدیم و جدید ایران و به تتبعات علمی در رشته‌های مختلف ایران‌شناسی اشتغال دارند. همین وسعت دامنه فعالیت این دانشمندان باعث شد که سال گذشته هنگامی‌که نخستین کنگره بین‌المللی ایران‌شناسان در تهران تشکیل گردید هیأت آلمانی از لحاظ تعداد یکی از مهمترین هیأتهای این کنگره بود. از لحاظ هنر و ادبیات ایرانی نیز می‌توان همین تذکر را داد. کشور شما عالی‌ترین اثر ادبی جهانی مربوط به ایران یعنی دیوان شرقی «گوته» را به وجود آورده و در طول دو قرن اخیر تقریباً تمام آثار بزرگ ادبیات کلاسیک ایران توسط شعرا و نویسندگان برجسته به آلمانی ترجمه شده‌است. در مقابل می‌توانم با خوشوقتی متذکر شوم که قسمت مهمی از آثار ادبیات آلمانی نیز به خصوص در سالهای اخیر به فارسی ترجمه شده و مورد استقبال قرار گرفته‌است. از نظر تحقیقات علمی و روابط دانشگاهی همین سابقه ممتد بین کشور ما با مملکت شما وجوددارد و هم‌اکنون تعداد زیادی از دانشجویان ما در مراکز مختلف آموزشی مشغول تحصیلند.
این سابقه ممتد روابط فرهنگی و معنوی را رابطه وسیع صنعتی و اقتصادی دو کشور به عنوان عامل مهم دیگری در نزدیکی و دوستی دو ملت تکمیل کرده‌است. ما همواره در فعالیتهای اقتصادی و صنعتی کشور خویش از تکنیک و صنعت پیشرفته آلمان کمک گرفته‌ایم و از این جهت مهندسان و کارشناسان فنی و مؤسسات صنعتی آلمان سهم مؤثری در ساختمان صنعتی ایران نوین داشته و دارند. بدیهی است اطلاعات و تجاربی که دانشجویان ما در رشته‌های مختلف فنی در مراکز علمی و صنعتی کشور شما آموخته‌اند، به نوبه خود عامل مهمی در پیشرفت این کار بوده‌است. بنابراین طبیعی است که بر اساس این تفاهم و همکاری دیرینه ما در دوران حاضر نیز نه تنها این روابط را حفظ کنیم، بلکه آنها را از هر جهت تقویت نماییم.
ما بر اساس سیاست مستقل ملی خود، صمیمانه علاقمند به همکاری و اشتراک مساعی با همه کشورها به خصوص با مملکتی مانند آلمان هستیم تا بتوانیم از این راه حداکثر استفاده را برای کشور خویش تأمین کنیم. در این راه ما طبعاً احتیاج به صلح و تفاهم بین‌المللی داریم و به همین جهت این علاقه به صلح و همکاری از ارکان خط مشی سیاسی کشور ما است. ما صمیمانه عقیده داریم که در دنیای کنونی حل اختلافات جز از راه حسن تفاهم و منطق و حسن نیت و به‌طور مسالمت‌آمیز امکان‌پذیر نیست و بدیهی است که یکی از اصول کلی این منطق مطابق منشور سازمان ملل متحد، این است که هر ملتی حق دارد آزادانه سرنوشت خویش را بر اساس آراء و تمایلات ملی خود تعیین نماید. ما در این زمینه با کمال میل آماده همکاری با تمام دولتها و ملتها و همه مردم نیک‌اندیش جهان هستیم.
حضرت رئیس‌جمهوری، اجازه بدهید با آرزوی صلح و تفاهم بین‌المللی با بهترین ادعیه خود برای سلامت و سعادت آن حضرت و بانو لوبکه و پیشرفت و رفاه روزافزون ملت بزرگ آلمان، به سخنان خود پایان بدهم.