سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ بیانات پادشاه مالزی در میهمانی رسمی شام کاخ سلطنتی کوالالامپور ۲۷ دی ماه ۱۳۴۶
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم |
۲۷ دی ۱۳۴۶
نطق شاهنشاه در پاسخ بیانات اعلیحضرت پادشاه مالزی
(در ضیافت رسمی شام کاخ سلطنتی کوالالامپور، به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران)
اعلیحضرتا،
از بیانات محبت‌آمیزی که نسبت به شهبانو و من و نسبت به ملت ایران ایرادفرمودید، از جانب خودم و ملتم تشکرمی‌کنم. ما همواره اشتیاق دیدار کشور زیبای شما را داشتیم و خوشوقتیم که امروز این آرزو صورت تحقق یافته‌است.
برای من تذکر این نکته مایه خرسندی است که این دیدار ما از مملکت شما سرآغاز رابطه میان دو کشور ما نیست، بلکه به منزله فصلی تازه از یک ارتباط کهن است که از دیرباز بین ملتهای ما وجود داشته‌است.
از همان زمان که کشور مالاکا در قرون چهاردهم و پانزدهم دورانی را می‌گذرانید که عصر طلایی مالی نام گرفته‌است، نه تنها بسیاری از دریانوردان و بازرگانان ما منظماً به بنادر سرزمین شما رفت و آمد داشتند و روابط بازرگانی وسیعی را میان این دو منطقه اداره می‌کردند، بلکه عده زیادی از عرفا و شعرا و دانشمندان ایرانی نیز در همان دوران در سرزمین میهمان‌نواز شما اقامت جستند که هنوز هم مقابر آنها را در نقاط مختلف مالزی می‌توان یافت. بر اثر روابط وسیع مذهبی و فرهنگی بسیاری از آثار ادب و عرفان فارسی به زبان مالایایی ترجمه شد و اشتراک فکری فرقه‌های عرفانی و فلسفی و مذهبی متعددی از هر دو سرزمین ما همکاری و تفاهم معنوی وسیعی را در میان دو ملت پایه‌گذاری کرد. بنابراین مسافرت کنونی ما به کشور آن اعلیحضرت در واقع تجدید یک عهد مودت دیرین میان دو ملتی است که به لحاظ اشتراک مذهبی و رابطه استوار تاریخی و فرهنگی با یکدیگر دوستی دیرینه داشته‌اند.
امیدوارم که در عین حال این مسافرت طلیعه دوران تازه‌ای از همکاری وسیع‌تر و ثمربخش‌تر در همه رشته‌های مادی و معنوی در میان دو کشور ما باشد. برای من به عنوان رئیس یک مملکت دوست، مایه خوشوقتی است که بگویم کشور مالزیا با ترقیات وسیعی که در رشته‌های اقتصادی و اجتماعی و آموزشی حاصل کرده احترام ما و همه کشورهای جهان را برانگیخته‌است. همه می‌دانیم که کشور شما از یک سطح عالی اقتصادی و فرهنگی برخوردار است که از بالاترین سطحهای مشابه خود در تمام آسیا است. فعالیتهای اقتصادی که بر اساس برنامه‌های پنج ساله شما در امر صنعتی کردن کشور و بالابردن رشد اقتصادی انجام می‌گیرد با موفقیت همراه بوده‌است و برنامه پنج‌ساله سوم که اکنون در حال اجرا است مسلماً کشور شما را در این راه از ترقی بیشتری برخوردار خواهدکرد.
همچنین در زمینه آموزشی، مملکت شما یکی از بهترین نمونه‌های فعالیت ثمربخش و انسانی در تمام آسیا است، و برای ما مایه کمال مسرت است که می‌بینیم در امر مبارزه با بی‌سوادی که از حیاتی‌ترین و اساسی‌ترین وظایف امروزه غالب کشورهای جهان است موفقیت فراوانی نصیب کشور شما شده‌است و نسبت باسوادان روزبه‌روز در مالزیا بالاتر می‌رود. در پاسخی که سه سال پیش کشور شما به پیام من به همه سران کشورهای جهان درباره یک همکاری جهانی در امر مبارزه با بی‌سوادی داد، این پیشرفت مملکت شما در امر توسعه آموزش ملی مورد تذکر خاص قرار گفته‌بود و این نشان می‌دهد که شما به حق به موفقیتهایی که در این راه به دست آورده‌اید افتخارمی‌کنید.
ایمان دارم که این راه، یعنی راه کوشش برای بالابردن سطح آموزش عمومی و بالابردن سطح اقتصادی توأم با حفظ و تقویت حقوق دموکراتیک و عدالت اجتماعی، تنها راه منطقی و واقع‌بینانه‌ای است که امروزه برای نیل به ترقی واقعی در برابر کشورهایی قراردارد که می‌باید در مدت کوتاهی فاصله خود را با جوامع پیشرفته جهان از میان بردارند. تحقق چنین هدفی مستلزم همکاری و تفاهم هر چه بیشتر این کشورها با سایر ملل است و خوشبختانه ما و شما هر دو در این راه کمال کوشش خویش را به کار برده‌ایم و می‌بریم.
امیدوارم در آینده روابط دو ملت ما چه از نظر سیاسی، چه از لحاظ اقتصادی و بازرگانی و چه از نظر فرهنگی و معنوی روزبه‌روز وسیع‌تر و ثمربخش‌تر گردد و مردم دو کشور شما با رفت و آمد بیشتر نه تنها پیوند دوستی کهن را استحکامی تازه بخشند، بلکه بر اثر آشنایی زیادتری که از این راه به احوال یکدیگر خواهندیافت، دوران همکاری و دوستی نوینی را میان دو عضو بزرگ خانواده اسلامی و آسیایی بنیادگذارند.