سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ بیانات رییس جمهور لهستان در میهمانی رسمی شام کاخ ریاست جمهوری ورشو ۲۲ شهریور ۱۳۴۵
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
۲۲ شهریور ۱۳۴۵
نطق شاهنشاه در پاسخ بیانات حضرت رئیس‌جمهوری لهستان
(در ضیافت رسمی شام کاخ ریاست جمهوری لهستان در ورشو، به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران)
حضرت رئیس شورای دولتی جمهوری ملی لهستان،
از بیانات محبت‌آمیزی که نسبت به شهبانو و من و نسبت به کشورم ایرادفرمودید، صمیمانه تشکرمی‌کنم.
اظهارات آن حضرت انعکاس احساسات مودت‌آمیز و پر صمیمیتی است که در کشور خود من نسبت به کشور و ملت لهستان وجوددارد، زیرا دو ملت ما از قرنها پیش با یکدیگر پیوند دوستی و تفاهم داشته‌اند.
برای من تذکر این نکته مایه خوشوقتی است که یکی از قدیمی‌ترین دارالعلم‌های اروپایی که در آن کتب علمی ایران و زبان فارسی تدریس شده، دانشگاه معروف کراکوی در لهستان بوده‌است. این دانشگاه از چند قرن پیش با ادبیات ایران آشنایی داشت و مخصوصاً تدریس کتب ابن‌سینا در آن به صورت وسیعی انجام‌می‌گرفت، حتی قدیمی‌ترین تابلو ابن‌سینا در حال تعلیم علم پزشکی، هم‌اکنون در این دانشگاه نگاهداری می‌شود. سنت ایران‌شناسی در حال حاضر نیز در کرسی‌های فارسی دانشگاههای ورشو و کراکوی و مراکز مطالعات خاورشناسی کشور شما با موفقیت بسیار دنبال می‌شود.
از طرف دیگر در طول سه قرن اخیر فعالیتهای وسیعی در رشته ترجمه و انتشار آثار بزرگ ادبیات ایران در کشور لهستان صورت گرفته که مایه کمال تقدیر و تحسین ما است. در این مدت تقریباً تمام آثار کلاسیک درجه اول فارسی به زبان لهستانی ترجمه شده، و علاوه بر آن کارهای تحقیقی عظیمی درباره ایران صورت گرفته‌است که از جمله آنها می‌باید از فرهنگ بزرگ فارسی – لهستانی – لاتینی نام‌برد که در قرن هفدهم مسیحی توسط منینسکی تألیف شد و از مهمترین فرهنگهای مربوط به زبان فارسی در اروپا است. در امر قرائت خطوط میخی و تتبعات مربوط به آیین باستانی ایران نیز، دانشمندان لهستانی نقش مهمی ایفاکرده‌اند.
در عین حال آثار هنری و کارهای دستی بسیاری در موزه‌های کشور شما وجوددارد که حاکی از روابط وسیع بازرگانی دو کشور ما در قرون اخیر است، و فرشهای نفیس ایرانی در کراکوی و فرشهای دیگر ایرانی که نام قالیهای لهستانی دارند و در موزه‌های کشورهای مختلف اروپا نگاهداری‌می‌شوند، از آن جمله‌اند.
مایه خوشوقتی است که این روابط وسیع فرهنگی و اقتصادی اکنون تحریک و توسعه تازه‌ای یافته‌است. گروههای هنرمندان و دانشمندان دو کشور ما بیش از پیش به کشورهای یکدیگر سفرمی‌کنند، و من‌جمله ما اخیراً در ایران با خوشوقتی با چند تن از دانشمندان برجسته ایران‌شناس لهستانی آشناشدیم که برای شرکت در کنگره جهانی ایران‌شناسان به تهران آمده‌بودند. در رشته روابط صنعتی و اقتصادی و بازرگانی، ما دوره همکاری تازه و ثمربخشی را آغازکرده‌ایم که یقین دارم برای هر دو کشور سودمند خواهدبود، زیرا ما هر دو بدین اصل کلی اعتقادداریم که هم‌زیستی و همکاری مسالمت‌آمیز میان کشورها نه تنها به نفع همه آنها، بلکه به نفع صلح و رفاه جهانی است.
با امید توسعه این همکاری ثمربخش، سعادت و سلامت شما، حضرت رئیس شورای دولتی جمهوری ملی لهستان و بانو اوخاب و رفاه و ترقی روزافزون ملت دوست لهستان را آرزومندم.