سخنان پایان دوره های قانونگذاری ششم تا دوازدهم مجلس شورای ملی
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
نایب رئیس- تصویب شد. آقایان خاطر مبارکشان مستحضر است که مجلس امروز بطوری که موافقت فرمودند فقط برای تصویب صورت مجلس و تشریفات اختتامیه معین شده است بما برای این اجازه می‌خواهم بنده مقدمه چند کلمه عرض کنم
- اولا خدا را شکر می‌کنیم که انجام وظایفی راکه دوره ششم تقنینیه بعهده ما واگذار کرده بود با یک روح وحدت و موافقت نامه بانتها رساندیم (نمایندگان- صحیح است) امیدواریم خدمات ما مقبول پیشگاه اعلیحضرت همایونی و منظور نظرعامه ملت واقع شود دوره ششم تقنینیه حدمات عمده کرد بر جسته تر از همه آنها استقلال قوة قضائیه تدوین قانون مدنی الغای کاپیتولاسیون بود که در حقیقت استقلال خارجی مملکت را بیش از پیش محکم و استوار کرده است (صحیح است) بودجه مملکت که هنوز بطور کامل تمام نشده بود در این دوره تکمیل شد واین اولین دفعه ایست که ما موفق شده‌ایم بودجه تقصیلی مملکت را در اول سال برای یکسال تصویب کردیم (صحیح است) قانون بانک ملی که آرزوی همه آزادیخواهان از ابتدای مشروطه بود در این دوره گذشت و به اهتمام آقای وزیر مالیه امروز که خاتمه دوره ششم است رئیس بانک مقدمات افتتاح و داخل معامله خواهد شد (صحیح است) مالیاتهائی که اثر آنها در جامعه فقط زحمت و مراتهایی بود که برای طبقه رنجبر و زحمت کش باقی باقی بود از قبیل مالیات اصناف، مراعو مواش، اضافه مالیات خالصجات انتقالی همه ملغی شد بدون اینکه در بودجه مملکتی کسری وارد شود (صحیح است) راه آهن که چند سال بود در مرحله آزمایش و بلاتکلیفی بود بحمدالله می‌بینیم در یک مرحله وارد شده است که همه امیدواریم که عملی ترین مراحل است و عنقریب راه آهن خواهیم داشت همینطور در قسمتهای معارف و غیره خدمات عمده در این دوره داشته است البته این خدمات در جاهای لازم منظور نظر خواهد بود زیرا اول اعلیحضرت همایونی هستند که نظر به علاقه کاملی که باصلاحات مملکت داشته‌اند و توجه کاملی که برای پیشرفت امور مملکتی داشته‌اند در حقیقت مسبب و محرک اصلی وضع این قوانین در مجلس بوده‌اند و ما باید موفقیت خودمان را از ناحیه ایشان (صحیح است) و هم چنین از هیئت دولت که در پیشرفت منیات ملوکانه با ما معاضدت و مشارکت کامل کرده‌اند و همه قسم همراهی داشته‌اند تا اینکه ما موفق شده‌ایم به وضع این قبیل قوانین از طرف ملت هم البته خدمات آقایان هیچوقت فراموش نخواهد شد اگر چه در ظاهر شاید تصور شود که موافقت و مخالفت‌هایی در ضمن مذاکرات می‌شد مبتی بر اختلافات مضری بین افراد نمایندگان با بین افراد نمایندگان و دولت بوده است لکن وقتی که به مداول قوانین موضوع بر بخورند و به منافع انها پی می‌برند می‌بینند که تمام این اختلافات صوری برای رسیدن به یک مقصود مشترک است که متفق علیه همه ما است و آن صلاح مملکت و خیر عامه بوده است و الا همه ما با هم برادر و هم دوش هستیم و در اساس امور مملکت و استقلال مملکت بهیچوجه مخالفتی نداشتیم (صحیح است) حالا قوانین موضوعه را اتا این جائی که هست و بحمدالله آقایان وزراء هم همت فرموده و آن قوانین را کم و بیش بموقع اجرا و عمل گذاشته‌اند امروز تقدیم هیئت دولت می‌کنیم و به آنها میسپاریم که انشاءالله بزودی در افتتاح دوره هفتم اقدام بفرمایند و امورات مملکت را تسلیم امنای ملت بکنند که این سیرتکاملی را به اتفاقی تعقیبب کنیم در خاتمه بنده از آقایان اجازه می‌خواهم از یک شخص دیگری که او هم در تمام امور مملکت و در سیاست داخلی و خارجی یک عامل مؤثر مفیدی بوده است و با همه ماها کمک و همراهی کرده است و در حقیقت می‌توان گفت راحتی و آسایش بلکه سلامت خودش را فدای صلاح مملکت کرده است تشکر کنم آن آقای تیمور تاش وزیر دربار است و امیدواریم این روح وحدت و اتفاق که در بین آقایان نمایدگان و دولت باقی است در زیر سایه اعلیحضرت همایونی و توجه ایشان باقی بماند و ما را به مدارج عدلیه برساند
نطق آقای رئیس
رئیس ـ شکر خدا را که مجلس هفتم بدون تظاهر و خودنمائی با متانت و آرامش ـ با اجرای وظیفه و احترام به تکلیف به پایان رسید و خدای توانا ما را قادر ساخت که تکالیف خودمان را صادقانه به وطن خودمان ایفاء نمائیم (نمایندگان ـ صحیح است).
- از کلمات آرامش و متانت مفهوم مخالفی را در نظر ندارم و بنظر بنده مجالس گذشته و آن هیاهو و مجلس کنونی و این متانت هر دو طبیعی و متناسب با زمان و عصر خود بوده است (صحیح است) در ادوار گذشته کاری نمی‌شد و عناصر اصلاح‌طلب را به مطالبه و معارضه می‌کشانید و وضعیت و ترقیات امروزی ما را ببرد باری و وقار دعوت می‌کند ـ درواقع مجلس مظهر ملت است ـ سابقاً ملت منقلب و از زمامداران خود نگران بود مجلس هم مشوش و هراسان ـ امروز ملت مطمئن و راضی است مجلس هم متین و موقر (صحیح است) معنی نداشت وقتی که مملکت بی‌تظاهر و جنجال بطرف اصلاح می‌رفت (بانک ملی ـ بانک فلاحتی ـ انتظام قشون و فتوحات متوالیه آن ـ تغییر واحد پول از نقره به طلا ـ تأسیس کارخانجات ـ الغاء کاپیتولاسیون ـ انعقاد قراردادهای متقابله شریفانه ـ ساختن راه‌آهن ـ پرداختن راههای شوسه ـ تشکیل وزارت اقتصاد انجام می‌شد) ما به تقلید عصری که تمام این ترقیات متوقف بود حرارت و خشونت نشان بدهیم (صحیح است)
- برای چه فریاد کنیم؟ برای اصلاحات؟ این تحصیل حاصل بود زیرا کارها بدون مانع و انتقاد بطرف مقصود می‌رفت و ما هر روز به یک طرزی کامیاب و در یک معرکه مظفر بودیم (صحیح است) نهلیت قائد و پیشوای ما اعلیحضرت پهلوی که مجموع این ترقیات را به عزم خستگی‌ناپذیر ایشان مقروضیم (صحیح است ـ صحیح است) به ما نصیحت می‌کردند که در کار و عمل ساکت و بی‌خودنمائی باشیم و آنقدر از زمان را که می‌خواهیم به شماره بهبودی اوضاع و گفتن موفقیتها صرف کنیم آن را هم صرف عمل و کار نمائیم (صحیح است) ـ موفقیت و پیشرفت در عمل بخودی‌خود تمام فوایدی را که تبلیغات و گفتن‌ها می‌تواند به ما عاید سازد عاید خواهد ساخت (صحیح است) ـ بر اثر این نصایح بزرگانه بود که نظم و ترتیب محکم و سریعی را برقرار ساخته در فراکسیون معضلات مملکتی را با مشارکت دولت و با هدایت و راهنمائی همکار محترم خودمان آقای تیمور تاش نماینده معظم که در سیاست عملاً ورزش و مطالعه می‌کردند و آن مطالعات را در معرض اطلاع ما می‌گذاشتند حل و تسویه می‌نمودیم (صحیح است) و خلاصه و حاصل آن را در مجلس به قالب قانون می‌ریختیم (صحیح است) شاید گفتن این مختصر از همکاری آقای تیمور تاش برخلاف میل و رضای ایشان باشد زیرا کراراً به ما می‌گفتند که ایشان برای خود هیچ انانیت و شخصیت مستقلی قائل نبوده تمام این روشنائیها را از شاهنشاه ما عاریه گرفته به ما می‌دهند ـ ولی مظهر اراده چنین شاهنشاهی بودن و همین مقصود را از عهده برآمدن کار کوچکی نبود که ما با اهمال از آن بگذریم (صحیح است)
- تدوین و اجرای قوانین مدنی و حقوقی و جزائی ـ تشکیلات وسیع ثبت اسناد و منضبط‌ساختن معاملات و بالنتیجه نمودن اینکه ما به وجه احسن برازنده کارهای خودمان هستیم ناشی از کمیسیون پرکار و بااراده قوانین عدلیه و ثمره فعالیت و پشتکار وزیر دانشمند عدلیه است (صحیح است) ـ کمیسیون‌های دیگر بالاخص کمیسیون بودجه کارهای مجلس ما را به بهترین شکل آماده و روبراه کرد (صحیح است) چون ما مواجه با یک دولت ثابت و پاینده بودیم کارهای ما دچار وقفه و تعطیل نشده است و مانند دوره چهارم که پنج کابینه تغییر یافته و ادوار پنجم و ششم که شش کابینه ساقط شده روبرو با بحرانهای پی‌درپی که از لوازم آن تعطیل و مفلوج‌ساختن است کار است نشده‌ایم.
- و برای آگاهی آقایان از جریان امور پارلمانی دوره هفتم تقنینیه مختصر توضیحاتی داده و برای اینکه بهتر بتوان وضعیت این دوره را نسبت به ادوار گذشته سنجید امور پارلمانی ادوار گذشته را از دوره چهارم به بعد با یکدیگر مطابقه و مقایسه می‌کنیم.
- در دوره چهارم عده جلسات ۲۹۴ و عده مجموع قوانین مصوبه ۱۹۹ و عهدنامه ۷ و قوانین عدلیه ۷ و لوایح مالی ۱۰۹ ـ در دوره پنجم عده جلسات ۲۵۳ و مجموع قوانین مصوبه ۱۴۳ مقاوله‌نامه ۲ قوانین عدلیه ۷ و لوایح مالی ۷۳ ـ در دوره ششم عده جلسات ۲۷۶ قوانین مصوبه ۲۱۹ عهدنامه ۶ قوانین عدلیه ۱۷ لوایح مالی ۱۰۴ ـ در دوره هفتم عده جلسات ۱۷۴ مجموع قوانین مصوبه ۲۴۱ عهدنامه ۳۱ قوانین عدلیه ۴۴ و لوایح مالی ۶۶ فقره بوده است.
- از ارقام مذکوره نتیجه اینطور حاصل می‌شود که عده جلسات دوره هفتم نسبت به دوره چهارم ۱۲۱ و نسبت به دوره پنجم ۸۰ و نسبت به دوره ششم ۱۰۳ جلسه کمتر و بالعکس عده مجموع قوانین مصوبه نسبت به دوره چهارم ۴۲ و نسبت به دوره پنجم ۹۸ و نسبت به دوره ششم ۲۲ فقره بیشتر و همچنین عهدنامه‌های مصوبه نسبت به دوره چهارم ۲۴ و نسبت به دوره پنجم ۲۹ و نسبت به دوره ششم ۲۵ و نیز قوانین عدلیه نسبت به دوره چهارم و پنجم هر یک ۳۷ و نسبت به دوره ششم ۲۷ فقره بیشتر بوده است و به مناسبت تنظیم کامل بودجه بموقع خود لوایح قانونی مالی هم علاوه براین که آنچه در دوره هفتم به تصویب رسیده برای امور مفیده جدیدالابداع بوده و مربوط به محاسبات گذشته یا مخارج غیرمهم نبوده است معهذا نسبت به دوره چهارم ۴۳ و نسبت به دوره پنجم ۷ و نسبت به دوره ششم ۳۸ فقره کمتر بوده است.
- احصائیه و ارقام فوق نشان می‌دهد که مجلس هفتم مجلس عمل و کار بوده (صحیح است) ـ خطابه و حماسه در آن کمتر راه داشته و یگانه منظورش استوارساختن اصلاحات و محکم‌کردن بنیان ترقی مملکت بوده چون عقیده دارم با تعلق خاطر اعلیحضرت همایونی به تقویت مشروطیت (صحیح است) و به رعایت احتیاج دائم قوای مقننه و مجریه به یکدیگر قریباً امر ملوکانه به افتتاح مجلس هشتم شرف صدور خواهد یافت.
- تکمیل خدمات صادقانه خودمان را نسبت به مملکت از مجلس آینده انتظار می‌بریم.
- و امیدواریم آقایان نمایندگان موافقت فرمایند که کارهای مباشرت و مراقبت بر وضعیات مالی و حفظ ابنیه و اثاثیه مجلس را کما فی‌السابق آقای ارباب کیخسرو (صحیح است) که در دوره خدمات خودشان به ما اثبات صداقت و لیاقت کرده‌اند در فاصله بین‌المجلسین عهده‌دار باشند (صحیح است)
بیانات آقای رئیس‌الوزراء
- بنده فکر می‌کردم که در تقدیر مساعی مجلس در مصاحبت با اقدامات دولت در زیر سایه اعلیحضرت پهلوی بیاناتی را بعرض برسانم ولی تمام آن مطالب و موضوعاتی را که ممکن بود بنده موضوع تشکرات دولت قرار بدهم همه آنها را با حسن بیان آقای رئیس ذکر کردند (صحیح است) اگر بنده بخواهم همانها را باز ذکر بکنم مکرر خواهد شد لهذا با کمال صمیمیت از طرف دولت مساعی مجلس را که در همه آن موضوعاتی که مذکور شد با دولت در پیشرفت کارهای مملکتی کرده‌اند تشکر می‌کنم و انشاءالله امیدواریم که تمام این کارهائی که بدست و اهتمام هیئت دولت و مجلس اقدام شده است و لوایحش گذشته است و البته بعضی‌ها هم انجام گرفته و بعضی را منتظریم که با حسن وجه انجام بگیرد با مساعی جمیلة مجلس آتیه و مراقبت دولتی که در وقت خواهد بود در زیر سایه اعلیحضرت همایونی با حسن وجه انجام بگیرد (صحیح است) و این یک لایحه را از بین لوایح که روی تاریخ طبیعی هم که دوره‌های مختلف بوده است: دوره احجار، دوره مس، دوره آهن، دوره هر چیز این مجلس دوره طلائی بوده است و لایحه طلا که در این مجلس تصویب شده است کمال امیدواری را داریم که در مجلس آتیه عملی شود (جمعی از نمایندگان ـ صحیح است ـ احسنت.)
مجلس قانونگذاری دهم
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اسفند ۱۳۱۵ نشست ۹۱
رئیس - از روز جمعه بعد از ظهر بنده در خود وآقایان رفقای خودم احساساتی مشاهده کردم ک یک نشاط وهیجانی در وجود همه پیدا شده که امروز خودرامکلف دیدم چند کلمه عرض کنم (عموم نمایندگان - صحیح است) چنانکه همه آقایان شاهدند که آنچه در این سلطنت شاهنشاهی واقع شده ا ز روی انصاف بدون اینکه انسان بتواند اظهاری بکند که بواقع برسد مجبور است از روی حقیقت اعتراف کند تمام اقدامات همه شاهانه بوده است (نمایندگان عموماً- صحیح است) وآنچه اسباب سعادت وخیر وبرکت این مملکت وملت است بحمدالله تعالی بعمل آمده است (تمام نمایندگان - صحیح است) ولی باید از روی واقع تصدیق کرد که این عمل راه آهن یکی ازشاهکارهای دنیا است (نمایندگان - صحیح است) بنده مکرر از خارجی‌ها شنیده‌ام که همچو راه آهنی در خیلی جاهای دیگر هم وجود ندارد. واقعاً اگر کسی مسافرت کند به شمال براه آهن جنوب بنده نرفته‌ام شاید بعضی از آقایان رفقا رفته‌اند شنیده‌ام که آنجا راه آهن از مواقع خیلی سخت وخیلی مشکل عبور می‌کند (همه نمایندگان - صحیح است) ولی هر کس که بمازندران سفرکرده است چنانچه آقایان رفقا همه رفته ودیده‌اند این راه در حقیقت از حیث عظمت واز حیث ساختمان واز حیث طرز واز حیث تونل‌ها واز حیث پل‌ها وآن ساختمان‌های تعجب آمیز دردنیا بی نظیر است (عموماً- صحیح است) بنده خودم یک مقداری ازاروپا رادیده‌ام هندوستان را دیده‌ام مصر را هم دیده‌ام آنجاها را گردیده‌ام نتوانستم تطبیق کنم (چنانچه مکرر هم گفته‌ام) که را ه آهن باین عظمت در آنجاها ساخته شده باشد این است که این راه آهن باید صریحاً گفت یکی از شاهکارهائی است که دراین دولت شاهنشاهی بحمدالله بهمم عالیه همایونی انجام گرفته است (تمام وکلاء- صحیح است) وبعلاوه در همه جا ملاحظه میفرمائید ممکن نیست که راه آهن باین بزرگی وباین عظمت ساخته شده باشد بدون اینکه استمداد مالی نشده باشد (نمایندگان - صحیح است) چنانکه میدانند بحمدالله این راه آهن بدون استمداد خارجی با چه حسن تدبیر وبا چه حسن اداره از پول خود مملکت ساخته شده بدون اینکه احتیاج بهیچ کمکی باشد با یک متانت با یک آرامی وحسن تدبیری این کار بانجام رسید (نمایندگان - صحیح است) پریروز که راه آهن بطهران رسید بنده دیدم که از تمام چشمهای آقایان خاصه رفقای خودم برق نشاط متصاعد است (صحیح است) این است که در این مجلس که نماینده تمام ملت ایران است بهمه ملت ایران نتیجه این اقدام شاهانه را تبریک می‌گویم (نمایندگان - صحیح است) واز خداوند تعالی باسم همه ملت درخواست می‌کنم که انشاءالله تعالی این سلطنت باعظمت را آنقدر دوام وقرار بدهد (آقایان نمایندگان - صحیح است انشاءالله) که در سراسر ایران بهمم ملوکانه ترقی وتعالی حاصل وراههای خوب وراههای آهن تمام نقاط ایران را پر کرده که افتخار وسعادت برای مملکت وملت ودولت بحد کمال برسد انشاءالله (عموم نمایندگان - صحیح است انشاءالله)
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ خرداد ۱۳۱۶ نشست ۱۰۸
نایب رئیس - اجازه می‌خواهم جوابی که لازم است البته تهیه ومخابره شود (صحیح است) چون امروز جلسه آخر است اجازه می‌خواهم مترجم نیت پاک و معنویات بی آلایش آقایان نمایندگان محترم واقع شده عرضه دارم که دهمین دوره تقنینیه با روح صمیمیت و یکجهتی که همواره میانه همکاران عزیز مشهود بوده با موافقت کامل دولت شاهنشاهی بانجام وظایف محوله موفق و دوره خود را به پایان رسانیده مجلس دهم از آغاز تا انجام درنهایت اتحاد و یگانگی و ایمان کامل بخدمتگذاری کشور که می‌توان گفت ملیت و جامعه امروزه ایران بر آن اصل بنیاد شده است وظیفه خویش را بانجام رسانید (صحیح است) تا بدانجا که همه آقایان در دوشنبه گذشته که شرفیاب بودیم مشاهده نمودند که اعلیحضرت همایون شاهنشاه قرین افتخارمان فرمودند و با بیانات ملوکانه از طرز کار و اتحاد پایداری که تا انتها در میان بوده است همه را مورد تفقد شاهانه و مرحمت خسروانه قرار داده و این مرحمت شهریاری برای نمایندگان موجب یک دنیا افتخار و یک جهان شادمانی است (نمایندگان صحیح است) و بهمانگونه که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در نطق افتتاحیه فرمودند برنامه این دوره صرفاً کار و مانند همیشه سرعت در سعی و عمل میبوده و همه ساکنین کشور شاهنشاهی بخوبی آگاه بلکه گواهند که روزهائی که در ظل توجهات مخصوصه شاهانه گذشته‌اند بهره‌های بی شمار و فایده‌های بسیاری از آنها بجای مانده است (عموم نمایندگان- صحیح است) و گامهای استواری که بجانب آینده برداشته شده نمونه کامل از کوشش در کار و فعالیت و عرض هنری است که جلوه‌های سودبخش آن در همگی شئون کشور هویدا ست (صحیح است) اینک از خداوند متعال یکدل و یک زبان طول عمر و عظمت جاویدان شاهنشاه
توانا و شهریار هستی بخش خود را خواستار گشته و بااجازه آقایان نمایندگان محترم پایان دهمین دوره تقنینیه را اعلام و جلسه را خاتمه می‌دهیم.
رئیس الوزراء - بنده از طرف هئت دولت از بیاناتی که آقای نایب رئیس مجلس شورای ملی نسبت به هیئت دولت کردند اظهار امتنان می‌کنم و از همکاری ذی قیمتی که از طرف مجلس شورای ملی در گذراندند لوایح دولت و موافقتی که شده است تشکر می‌کنم. البته بنحوی که بندگان اعلیحضرت همایونی هم در موقع نطق افتتاحیه این دوره را دوره عمل و کار ذکر فرموده بودند همینطور هم بوده است. خوشبختانه در تمام رشته‌های مملکت پیشرفتهای محسوس حاصل شده است.(صحیح است) وضع عمومی مردم از حیث آسایش وامنیت و ترقیات اقتصادی روز بروز بهتر شده است (صحیح است) و کلیهًّ در کلیه رشته‌های اقتصادی مملکت یک بهبودی محسوس است که آتیه در خشانی را برای مملکت امید می‌دهد (صحیح است) امیدوار هستم که دوره یازدهم تقنینه هم که شروع خواهد شد در آن دوره هم بطوریکه منویات و نیات مبارک همایونی است بهتر و جدی تر بخدمات کشور موفقیت پیدا کنیم (نمایندگان- انشاءالله) بنده هم عرایض خودم را که چون تمام این ترقیات و جنبش و جوششها و احساساتی را که در مملکت تولید شده است ناشی از آن منبع فیض و هنر است به بقای عمر و عظمت سلطنت اعلیحضرت همایونی خاتمه می‌دهم (نمایندگان- صحیح است- صحیح است) و از آقایان تشکر می‌کنم.