سخنان علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی درباره حقوق بشر در نشست سالانه هیات امنای انستیتو آسپن در شهر آسپن کلرادو ۱۲ تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | درگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی | علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
سخنان علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی درباره حقوق بشر در نشست سالانه هیات امنای انستیتو آسپن در شهر آسپن کلرادو ۱۲ تیر ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
برای من موجب خرسندی است که برای دومین بار طی دو سال اخیر خود را در میان شما می‌یابم و در اجلاس سالانه هیات امنای انستیتوی آسپن و مذاکرات شما شرکت می‌جویم. پس از بازدید قبلی من، ما این خوشوقتی را داشته‌ایم که مملکت من میزبان سمپوزیوم آسپن - تخت جمشید درباره «ایران گذشته حال و آینده» بوده است. گزارش‌هایی که در آن سمپوزیوم ارائه شد و گفتگوهایی که این گزارش‌ها برانگیخت در کتابی توسط انستیتو انتشار یافته است. این کتاب تحلیل‌های روشن و توأم با صراحتی را پیرامون تجارب کشور من در مسئله رشد نشان می‌دهد.
حقوق بشر
این توجه به حقوق فرد و علاقه به آزادی در جهت شکوفایی هرچه بیشتر شایستگی فردی در تار و پود اعلامیه استقلال آمریکا که شما این هفته مراسم سالگرد آن را برگزار می‌کنید قرار دارد. توجه به حقوق فرد و رشد فرد در سنت‌های کشور من نیز ریشه‌های عمیق دارد، سنت‌هایی که مانند دیگر آثار ایران بسیار کهن است. کورش بزرگ ۲۵ سده پیش منشور حقوق بشر را صادر کرد. خردمندان ایران طی قرون و اعصار به ما آموختند که به انسان ارج بنهیم. آنها مردم را راهنمایی کردند که با اعتلا نفس، جهان را از طریق مطالعه و مراقبه در درون خویش جستجو کنند. به گفته یکی از عارفان، محمد نسفی: هر انسان آینه‌ای است که جهان در آن منعکس می‌گردد. من در کنار هم قرار گرفتن این دو دیدگاه را که یکی توجه به حقوق بشر و دیگری تعلق به رشد و توسعه درونی فرد است بسیار شایسته می‌بینم. در نهایت، توسعه فقط ناشی از دستاورد مادی نیست بلکه مبتنی بر رشد فردی، غنای زندگی درونی و رجوع به حیات باطنی هر فرد نیز هست. البته ما می‌دانیم که برای تجلی نیروی خلق، برای شکوفایی هنر، موسیقی، ادبیات، علم و فلسفه انسان باید از قید ترس و زنجیر ستمگری آزاد باشد. بدین جهت است که ما حقوق و آزادی‌های بشر را گرامی می‌داریم و به آنها ارج می‌گذاریم، بدین جهت است که ما باید از آنها دفاع کنیم و آنها را گسترش دهیم، اما در عین حال می‌دانیم که حقوق بشر تجزیه ناپذیر است. جهل و فقر فرساینده بردگی را در شکل‌های دیگری به انسان تحمیل می‌کنند، بیماری و محرومیت قید و بندهایی هستند که آزادی را محدود می‌سازند، خلاقیت را کاهش می‌دهند و روح را از گسترش بازمی‌دارند.
دموکراسی سیاسی
دموکراسی سیاسی بدون دموکراسی اقتصادی چندان مفهومی ندارد و بر همه کشورها فرض است که در جهت توزیع عادلانه درآمد و فراهم ساختن یک زندگی متناسب برای همه شهروندان خود گام بردارند. در سراسر جهان سوم، ملت‌هایی هستند که با شهامت برای چیره شدن بر بار سنگینی که ناشی از ده‌ها و صدها سال عقب ماندگی، فقر و استثمار است پیکار می‌کنند. بسیاری از آنها می‌کوشند کار دشواری را که عبارت از تلفیق هدف‌های دموکراسی سیاسی است انجام دهند. این کشورها در تلاش آن هستند که نهادهای متناسب با نیازها و سنت‌های ویژه خود را تقویت کنند. بدیهی است ملت‌ها با قبول تعهد معنوی لازم و اراده و رهبری سیاسی می‌توانند کارهای زیادی برای خود بکنند اما نمی‌توانند همه را به تنهایی انجام دهند و نباید همچنین انتظاری را از آنها داشت. ملت‌ها مجموعه‌های مجزا از یکدیگر نیستند و زمانی که ما از «زمین سفینه‌ای شکل» یا «دهکده جهانی» خود صحبت می‌کنیم باید بپذیریم که دست کم قسمتی از مسائل اقتصادی کشورهای جهان سوم ناشی از اوضاع و احوالی است که نظام فعلی اقتصاد بین المللی به وجود آورده است. این مسائل با موضوع‌های همچون رابطه مبادله، قیمت کالاها، کمک و انتقال تکنولوژی پیوند دارد. بعضی از این موضوع‌ها که در مرکز گفت و شنودهای شمال و جنوب نیز قرار دارند ماه گذشته در گروه کار آسپن در ایران مورد بحث واقع شدند. این‌ها مسائلی نیستند که ما بتوانیم از آنها غفلت نماییم. واقعیت حاد زمان ما آن است که دو سوم بشریت همچنان در فقر و محرومیت به سر می‌برند و نمی‌توان پذیرفت که چنین وضعی بتواند بدون وارد ساختن لطمه شدید به سلامت جامعه بین المللی ادامه یابد. تعهد ما نسبت به آسایش و تکامل فرد دارای سه بُعد مرتبط با یکدیگر و وابسته با یکدیگر است. ما به اندیشه پایبند هستیم که باید کوشش فرد در جهت پیشرفت مادی و رشد معنوی باشد. ما واقف هستیم که این کوشش باید با تلاش‌های ملی در جهت حمایت حقوق فردی و ایجاد حداقل لوازم مادی برای همه توأم باشد. اما در عین حال ما می‌پذیریم که برای ریشه کن ساختن فقر و از میان بردن جهل و بیماری و ایجاد شرایطی که افراد بتوانند همه استعدادهای خود را بروز دهند به اقداماتی در سطح جهانی که جامعه بین المللی را در بر بگیرد نیاز داریم.
سعدی شاعر نامدار ما گفته است: «بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند» «چو عضوی بدرد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار »
ما چاره‌ای نداریم جز آنکه راه حل مسائل جهانی را با یکدیگر جستجو کنیم. من اطمینان دارم که کار انستیتو آسپن از راه ترغیب گفت و شنود و تشویق بررسی مسائل مشترک، کمک مؤثری برای نیل به این هدف خواهد بود.