روز ۲۴ اسفند ماه ۱۳۱۷ زادروز اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و همسری محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران و شاهزاده فوزیه
| اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی | جشن‌های زناشویی ولیعهد ایران والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی در ایران اردیبهشت ماه ۱۳۱۸ |
روز ۲۴ اسفند زادروز خجسته اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی، روز برآمدن خوشبختی و بهروزی ایران و زادروز تک دانه‌ای از میان مردم ایران که ایران و ایرانیان را از دست استعمار رها ساخت. در این روز فرخ و فیروز خدای توانا و ایزد یکتا وجود گرانبها و گوهری یکتا را به کشور ایران ارزانی داشت که وجودش سرچشمه پیشرفت ایران نوین و خاستگاه پیروزی و بهروزی روزگار مردم این سامان است.
در این روز فرخنده یک بار دیگر دست سرنوشت در لوح تقدیر رقم عظمت و سیادت ملت باستانی ایران را ثبت نمود و فصل تازه و درخشانی در صفحه‌های تاریخ بشری برای او گشود. این روز بزرگ زاد روز اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران و بزرگترین جشن مردم حق شناس و شاه پرست ایران است. همه سال با فرارسیدن روز پیروز ۲۴ اسفند مردم ایران به پاس این روز بزرگ جشن‌ها می‌گیرند و شادی‌ها می‌کنند و بدین روی سپاس خود را به درگاه ایزد یکتا فرستاده و ستایش خود را در آستان شاهنشاه نشان می‌دهند. یاد روز ۲۴ اسفند ماه ۱۳۱۷ برای مردم دور و نزدیک ایران خواهد ماند. روز ۲۴ اسفند روز ویژه‌ای برای ایرانیان است زیرا که در این روز بزرگ که سرچشمه همه روزهای خوش ایرانیان است افزون بر شادمانی و سرور جشن زاد روز شاهنشاه رضا شاه بزرگ، جشن همسری و بستن پیمان والاحضرت محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران و شاهزاده فوزیه می‌باشد.
به آگاهی رساندن پیوند خانواده شاهنشاهی ایران با خانواده پادشاهی مصر
روز یکشنبه ۸ خرداد ماه ۱۳۱۷ نشست مجلس شورای ملی به ریاست حسن اسفندیاری و بودن نخستوزیر و هیات وزیران گشوده شد. نخستوزیر محمود جم پیوند ولیعهد ایران را با شاهزاده فوزیه از کشور مصر به آگاهی نمایندگان مجلس رسانید:[۱]
- از طرف قرین‌الشرف بندگان اعلیحضرت همایونی ماموریت دارم که برای انجام مقدمات مواصلت مسرت بخشی که در سایه توجهات اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی بین خاندان سلطنت ایران و خاندان سلطنت مصر پیش آمده است به قاهره عزیمت نمایم. اینک ماموریت خود را باطلاع مجلس می‌رسانم و در عین حال از این پیش آمد که اهمیت و تاثیرات آن در عالم شرق و اسلام معلوم است این جانب و هیات دولت مسرت و شادمانی خود را در مقابل مجلس اظهار می‌دارم.
حسن اسفندیاری رییس مجلس شورای ملی نیز چنین گفت:
- خبر مسرت بخشی که جناب آقای رئیس الوزراء اعلام نمودند موجب نهایت شادمانی گردید نمایندگان مجلس از طرف خود و عموم ملت ایران مراتب تبریکات چاکرانه خود را به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بزرگ تقدیم می‌دارند. این وصلت فرخنده از جهات بسیار موجب خرمی و شادمانی ایرانیان شده است یکی از این جهت که تمام اهل این کشور به وجود مبارک والاحضرت شاهنشاه زاده برومند و ولیعهد ارجمند ایران علاقه دارند و اوصاف حمیده و بزرگواری آن را تجلیل می‌نمایند. دیگر از این لحاظ که خاندان جلیل سلطنتی مصر از روزگار دیرین بعظمت و خدمت به علم و تمدن مشهور است و این پیوند مبارک در احوال عمومی شرق و مصالح اسلامی تاثیری بسزا خواهد بخشید و بر مراتب یک جهتی و مودت ایران و مصرکه از روزگار باستان رشته محبت و یگانگی در میان آنان استوار بوده خواهد افزود مجلس شورای ملی از جانب همه افراد ملت تهنیت خالصانه به پیشگاه هر دو خاندان جلیل سلطنتی تقدیم و سعادت و عظمت ذات فرخنده صفات والاحضرت همایونی و بانوی عظیم الشان معظم له را از درگاه خداوند متعال خواستار است.
روز ۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ نخستوزیر و هیات وزیران برای گفتن شادباش و تهنیت به پیشگاه مبارک والاحضرت ولیعهد ایران شرفیاب شدند.
روز ۱۴ خرداد ماه هیاتی برای فراهم ساختن نیازمندی‌های این جشن فرخنده به ریاست نخستوزیر رهسپار مصر شدند. این هیات محمد جم نخستوزیر؛ دکتر مودب نفیسی پیشکار والاحضرت ولیعهد، دکتر قاسم غنی نماینده مجلس شورای ملی و کارمند فرهنگستان ایران؛ رشید یاسمی استاد دانشگاه تهران؛ داد مرز رییس دفتر ریاست وزرا از راه تهران - بغداد - بیروت راهی قاهره شدند. روز آدینه ۲۰ خرداد ماه ۱۳۱۷ هیات عالی نمایندگی ایران با کشتی ایتالیایی در بندر اسکندریه پهلو گرفتند و فرماندار اسکندریه نخست به کشتی وارد شد و به هیات نمایندگی ایران خوش‌آمد گفت. گروه زیادی از بزرگان کشور مصر در کناره دریای مدیترانه چشم به راه پیاده شدن هیات نمایندگی ایران بودند. هیات نمایندگی در روز ۲۱ خرداد ماه به پیشگاه اعلیحضرت ملک فاروق در کاخ راس‌التین شرف یاب شدند و نخستوزیر نشان درجه اول و حمایل پهلوی و نامه اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران را به اعلیحضرت ملک فاروق پیشکش کردند. در شانزده روزی که هیات نمایندگی در مصر بودند از بنگاه‌های علمی و فرهنگی و صنعتی و اجتماعی مصر دیدن کردند و برنامه‌هایی برای پایداری پیوندهای فرهنگی و معنوی میان ایران و مصر ریخته شد. روز ۱ تیر ماه هیات نمایندگی ایران با ترن ویژه از قاهره به اسکندریه رفت و از آنجا به کشتی ایتالیایی رهسپار بیروت شدند و از بیروت راهی بغداد شدند و روز شنبه ۱۲ تیر ماه به تهران وارد شدند. در روز ۱۶ تیر ماه نخستوزیر محمود جم در مجلس شورای ملی درباره سفر هیات نمایندگی به مصر سخنانی ایراد کردند.[۲]
هیات عالی نمایندگی ایران از راست: مودب نفیسی، محمود جم، قاسم غنی، رشید یاسمی، داد مرز پنجشنبه ۱۹ خرداد ماه ۱۳۱۷
ورود هیات عالی نمایندگی ایران به اسکندریه
ورود هیات عالی نمایندگی ایران به قاهره
نخستوزیر ایران جم در کاخ راس‌التین اسکندریه در پیشگاه ملک فاروق
آیین‌های قانونی
از آنجا که در اصل سی و هفتم قانون اساسی مشروطه[۳] ایرانی‌الاصل بودن ملکه و ولیعهد کشور ایران آمده است، با پیوند میان خاندان شاهنشاهی ایران و خاندان سلطنت مصر و برای از میان برداشتن هرگونه پیچیدگی در آینده در این باره ویژه تفسیری برای اصل سی و هفتم نوشته و در روز ۱۴ آبان ماه ۱۳۱۷ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.[۴][۵] سرانجام در نشست ۸ آذر ماه ۱۳۱۷ در مجلس شورای ملی پیشنهاد شد که به فرمان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و پیشنهاد دولت به والاحضرت شاهزاده فوزیه صفت "ایرانی الاصل" داده شود.[۶]
برنامه جشن پیمان زناشویی والاحضرت همایون ولیعهد محمدرضا پهلوی
به آگاهی ملت ایران رسانده شد که والاحضرت ولیعهد روز پنجم اسفند ماه ۱۳۱۷ رهسپار کشور مصر خواهند شد. بامداد روز آدینه ۵ اسفند ماه از ساعت ۷ بامدادمحمود جم نخست وزیر، هیات وزیران، رییس‌های دربار شاهنشاهی، رییس اداره کل شهربانی، کفیل شهرداری، فرماندار تهران، وزیر مختار دولت پادشاهی مصر، وزی مختار دولت پادشاهی عراق و ۱۳ تن همراهان رکاب والاحضرت ولیعهد در کاخ مرمر چشم به راه ورود اعلیحضرت همایون شاهنشاهی، و والاحضرت همایون ولیعهد و والاحضرت شاهدخت‌ها به کاخ مرمر بودند. ساعت ۸ و ۲۵ دقیقه اعلیحضرتین وارد کاخ مرمر شدند. اعلیحضرت رضا شاه بزرگ با والاحضرت بدرود گفتند و ساعت ۸ و ۳۰ دقیقه ولیعهد ایران و همراهان حسن اسفندیاری رییس مجلس شورای ملی، احمد متین دفتری وزیر دادگستری، دکتر مودب نفیسی پیشکار والاحضرت ولیعهد، محمدعلی مقدم مدیر کل وزارت خارجه، دکتر قاسم غنی نماینده مجلس شورای ملی، عباس مسعودی نماینده مجلس و مدیر روزنامه اطلاعات و ژورنال دو تهران، دکتر عبدالله فروهر دبیر دوم سفارت کبرای شاهنشاهی در مصر، علی ایزدی رییس دفتر مخصوص والاحضرت همایون ولیعهد، سرهنگ معتضدی آجودان مخصوص والاحضرت همایون ولیعهد، سروان قدیمی آجودان مخصوص والاحضرت همایون ولیعهد، سروان اسفندیاری آجودان مخصوص والاحضرت همایون ولیعهد، و اعلم وریر امور خارجه از کاخ مرمر رهسپار قاهره شدند و تا کرج والاحضرت شاهپورها و بسیاری از سران کشور به پسواز موکب همایونی رفتند.
موکب والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی ساعت ۹ و ۲۵ دقیقه از کرج رهسپار قزوین شدند. روز آدینه ۵ اسفند ماه شهرستان قزوین یک پارچه آذین بسته شده بود. جوانان پیشاهنگ و دانش‌آموزان، رییس‌های اداره‌ها، هموندان انجمن شهرداری و مدیران شرکت‌های بازرگانی همه با پوشاک رسمی به پیشباز موکب ولیعهد آمده بودند. سوت کارخانه‌ها ورود ولیعهد به قزوین را به آگاهی اهالی رسانید. تاغ نصرت بسیار زیبایی را مردم قزوین به سرافرازی ورود ولیعهد برپا کرده بودند. والاحضرت همایون ولیعهد نهار را در قزوین خوردند و موکب همایونی یک ساعت پس از نیم روز روانه همدان شد.
ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه پس از نیمروز موکل همایونی وارد شهر همدان شد. در راستای راه والاحضرت ولیعهد ۲۰ تاغ نصرت برپا شده بود. موکب والاحضرت ولیعهد به آرامی از میان مردم قزوین پیشوازکننده که هلهله کنان با دهل چشم به راه بودند در برابر ساختمان شهرداری بازایستاد و در آنجا دختر خردسالی از سوی همه دانش‌آموزان به والاحضرت ولیعهد خوش‌آمد گفت. تا پاسی از شب گذشته مردم همدان به پایکوبی و خواندن سرود و آواز و ابراز احساسات شاهپرستانه پرداختند. بامداد روز شنبه ۶ اسفند ماه با برآمدن آفتاب از بلندای البرز، مردم همدان که هنوز از شادی شب دوشین، خوشی و شادمانی در دلشان موج می‌زد، به خیابان‌هایی که موکب والاحضرت ولیعهد می‌باید از آنها می‌گذشت ریختند و به هلهله پرداختند تا مگر بار دیگر چهره فرخنده ولیعهد ایران را ببینند. ساعت ۴ پس از نیمروز شنبه موکب همایونی از میان پسوازکنندگان که فریاد شادی آنان گوش فلک را نوازش می‌داد گذشتند و رهسپار کرمانشاه شدند.
از بامدادان روز ۶ اسفند ماه گروه گروه مرد و زن با شادمانی از خانه‌های خود به در آمده بودند و چشم به راه ورود شاهنشاه‌زاده خود بودند. نزدیک به ۱۰ دقیقه به نیم روز موکب والاحضرت همایون ولیعهد وارد شهر کرمانشاه شد و اهالی با دسته‌های گل و تاغ نصرت‌های بی شماری که برپا کرده بودند به پیشباز آمدند، گویی به یاد شکوه باستانی شهر تاریخی کرمانشاه، خود را سرافراز به پذیرایی از نخستین شاهزاده ایرانی پس از سال‌ها چیرگی قاجار مغول بیگانه دیدند. موکب والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی ولیعهد در میان احساسات شورانگیز اهالی رهسپار شاه‌آباد شد و ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه همان روز وارد شاه‌آباد شدند. در گذرگاه تا شاه‌آباد آیین پیشبازی بسیار جالب انجام گردید و از ماهی دشت کشاورزان باوندپور و پیرامون با دست‌افشانی چوبی، و چابک سواران به بازی‌های سوارکاری و شادمانی و هلهله پرداختند. دانش‌آموزان و پیشاهنگان در درازای راه همایونی و گارد احترام در برابر ساختمانی که والاحضرت در آنجا پیاده شدند ایستاده بودند.
ورود به مرز عراق
دولت پادشاهی عراق برای گذر موکب والاحضرت همایون ولیعهد از خاک عراق به مصر آیین و تشریفات در خور ولیعهد ایران برگزار کردند. هیات رسمی از سوی اعلیحضرت ملک غازی پادشاه عراق و دولت عراق تا مرز ایران و عراق گسیل گردیده شده بود. این هیات والاحضرت امیر عبدالله پسرعم و نماینده اعلیحضرت ملک غازی، کفیل نخستوزیر عراق، وزیر دادگستری، نوری اسفندیاری وزیر مختار دولت شاهنشاهی در بغداد، کاردار سفارت پادشاهی مصر در بغداد فرمانده گروهان اول استان دیالی، استاندار استان دیالی رییس تشریفات وزارت امور خارجه عراق، رییس تشریفات دربار سلطنتی، قائم مقام خانقین، رییس شهربانی استان خانقین، شهردار خانقین و گارد احترام.
ساعت ۹ و ۵۰ دقیقه روز ۷ اسفند ماه موکب همایونی وارد مرز ایران و عراق شد و ۲۱ تیر توپ به سرافرازی ورود ولیعهد ایران شلیک شد و گارد احترام پس از انجام آیین احترام نخست سرود ملی ایران و سپس سرود ملی عراق را نواخت. ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه موکب همایونی از منذریه به سوی ایستگاه راه آهن خانقین به راه افتاد. ایستگاه خانقین با پرچم‌های ایران و عراق آراسته بودند و مدیر راه آهن در آنجا خوش‌آمد گفت.
ساعت ۴ و ۳۵ دقیقه پس از نیمروز ترن ویژه همایونی در ایستگاه شمالی بغداد که با پرچم‌های ایران و عراق آذین بسته شده بود، بازایستاد و بی‌درنگ ۲۱ تیر توپ شلیک شد. ولیعهد ایران با پوشاک رسمی و حمایل از ترن پیاده شدند و پیشبازکنندگان با کف زدن و هلهله ورود شاهنشاه‌زاده ایران را تهنیت گفتند. در همین گاه والاحضرت امیر زید عم اکرم اعلیحضرت ملک غازی پادشاه عراق به نمایندگی پادشاه خوش‌آمد گفتند و گروهی از سران کشور عراق به ولیعهد ایران شناسانده شدند. هیات رسمی کارمندان سفارت شاهنشاهی ایران و سفارت پادشاهی مصر در بغداد و تنی چند از ایرانیان و مصریان ارجمند نیز در ایستگاه به پیشباز آمده بودند. پس از شلیک توپ، گارد ویژه آیین احترام را به جای آورد و سرود شاهنشاهی ایران [۷] و سرود ملی عراق نواخته شد و والاحضرت همایونی از گارد احترام سان دیدند. سپس والاحضرت به چادر باشکوهی که در کنار ایستگاه برافراشته شده بود تشریف فرما شدند و شهردار بغداد در خوش‌آمد گفت: "والاحضرت شاهنشاهی بسی مفتخر می‌باشم که به نام ساکنین پایتخت به نهایت شعف و مسرت خیرمقدم به والاحضرت شاهنشاهی عرضه دارم...". در پایان این بیانات، دخترکان خردسال دسته‌های گلی را آوردند که از سوی گروه‌های ساکن بغداد پیشکش شده بود.
خودروی ولیعهد محمدرضا پهلوی و والاحضرت امیر زید و دیگر خودروهای همراهان ولیعهد ایران و هیات پیشباز کننده راهی کاخ البلاد شد که اعلیحضرت ملک غازی در آنجا چشم به راه رسیدن والاحضرت ولیعهد بودند. با ورود مرکب همایونی اعلیحضرت ملک غازی به ولیعهد ایران تهنیت گفتند و پس از آیین شناساندن هیات همراه ولیعهد، اعلیحضرت ملک غازی به کاخ سلطنتی الزهور بازگشتند. پس از کوتاه زمانی والاحضرت همایون ولیعهد برای بازدید اعلیحضرت ملک غازی پادشاه عراق به کاخ الزهور در ۸ کیلومتری بغداد رفتند. در گذرگاه از کاخ البلاط تا کاخ پادشاهی الزهور مردم برای دیدن ولیعهد ایران در دو سوی خیابان‌ها ایستاده بودند و با کف زدن و هلهله‌های شورانگیز از ولیعهد ایران پیشباز کردند. در کاخ الزهور پادشاه عراق "نشان هاشمی" که ویژه شاهان است را به والاحضرت ولیعهد پیشکش کردند و هر یک از همراهان ولیعهد نیز به دریافت نشان درجه اول تا چهارم رافدین سرافراز شدند. در همین شب ورود ولیعهد ایران و همراهان جشن شاهانه باشکوهی در کاخ الزهور به سرافرازی میهمان ارجمند والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی داده شد. در شب ۹ اسفند ماه برای ورود والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلیو در سفارت شاهنشاهی ایران در بغداد جشن باشکوهی برگزار شد و اعلیحضرت ملک غازی پادشاه عراق و دیگر سران کشور عراق نیز بودند. در درازای دو روزی که ولیعهد ایران در بغداد بودند، در جشن و نمایش‌های نیروی هوایی عراق، بازدید از موزه ملی عراق، تماشای مسابقه اسب‌دوانی شرکت کردند و هیات نمایندگان سیاسی و ایرانیان و دانش‌آموزان و پیش‌آهنگان در ساختمان سفارت به پیشگاه والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی سرفراز شدند.
تاغ نصرت قزوین برای ورود والاحضرت ولیعهد
موکب والاحضرت همایون ولیعهد رهسپار مرز خسروی می‌شود
تاغ نصرت در مرز ایران و عراق برای ورود ولیعهد ایران
والاحضرت ولیعهد به مرز عراق وارد می‌شوند
پیشبازکنندگان در مرز عراق به پیشگاه ولیعهد ایران شناسانده می‌شوند
تاغ نصرت در برابر ایستگاه شمالی بغداد
با پیاده شدن ولیعهد ایران سرود شاهنشاهی نواخته می‌شود
والاحضرت همایون ولیعهد در راه قرارگاه هوایی الرشید بغداد
بامداد روز ۹ اسفند ماه ولیعهد ایران به کاخ الزهور رفتند و پس از بدرود با اعلیحضرت ملک غازی با خودروهای ویژه رهسپار دمشق شدند. هیاتی از بلندپایگان کشور عراق به پسواز ولیعهد و همراهان آمده بودند، ایرانیانی که در عراق زندگی می‌کردند و بسیاری از مردم بغداد نیز آمده بودند.
والاحضرت ولیعهد و همراهان وارد رمادی شدند و فرماندار ایالت دلیم و رییس شهربانی موکب همایونی را پیشواز کردند و با خودروهای مسلح شهربانی از بغداد تا مرز عراق و سوریه در رکاب والاحضرت ولیعهد بودند. آخرین آبادی میان مرز عراق و سوریه رطبه است که موکب والاحضرت همایونی در ساعت ۹ شامگاه به آنجا وارد شدند. تلگراف‌های سپاسگزاری از پذیرایی‌های شاهانه که در خاک عراق انجام شده بود فرستاده شد.
موکب مسعود والاحضرت همایونی ساعت ۹ بامداد روز ۱۰ اسفند ماه وارد مرز سوریه شد. وزیر خارجه، وزیر دارایی، فرماندار شهر دمشق، رییس پلیس، رییس ژاندارمری، رییس تشریفات وزارت خارجه سوریه و آجودان ویژه رییس جمهور سوریه، کنسول دولت شاهنشاهی ایران و کنسول مصر پیشوازکنندگان در مرز سوریه بودند. با پیاده شدن ولیعهد ایران، سرود شاهنشاهی ایران نواخته شد و والاحضرت همایونی از دسته احترام ژاندارم سان دیدند. در روز ۱۰ اسفند ماه به هنگام ورود موکب همایونی بیش از ۵۰٬۰۰۰ تن از مردم دمشق با شور و شادمانی هلهله می‌کردند. نیمروز والاحضرت ولیعهد به کاخ رییس جمهوری وارد شدند و ناهار را با رییس جمهور سوریه خوردند و ۲۱ تیر توپ به شکوه ورود ولیعهد ایران به دمشق شلیک شد.
موکب همایونی ۳ ساعت پس از نیمروز ۱۰ اسفند ماه با خودروی ویژه رهسپار بیروت شدند. در مرز لبنان حبیب ابی شهلا وزیر خارجه، ادیب نحاس فرماندار منطقه بقاع، نمایندگان رییس جمهور لبنان به پیشگاه ولیعهد بار یافتند و در کنار ایشان با خودروی ویژه رییس جمهور به سوی بیروت به راه افتادند. در بیروت شمار بسیاری تاغ نصرت برپا شده بود که با پرچم شیر و خورشید ایران آرایش یافته بود. موکب همایونی ساعت ۴ پس از نیمروز وارد شهر بیروت شد. گروه بسیاری از مردم در دو سوی خیابان‌ها ایستاده بودند و با ابراز احساسات شورانگیز از موکب ولیعهد ایران پیشواز کردند. والاحضرت محمدرضا پهلوی به کنسولگری دولت شاهنشاهی ایران در بیروت رفتند. شامگاه در کاخ ریاست جمهوری مهمانی باشکوهی به سرفرازی شاهنشاه‌زاده ایران برگزار شد.
ورود به مصر
کشتی محروسه سلطنتی مصر در روز ۹ اسفند ماه از بندر اسکندریه با اسکورت سه رزم‌ناو و با هیات ویژه‌ای از مصر مراد محمود پاشا رییس کل اموال خاصه سلطنتی، محمد شراره پاشا معاون وزارت امور خارجه، علی بیک رشید رییس تشریفات و آجودان ویژه اعلیحضرت ملک فاروق به سوی بندر بیروت به راه افتاد. با ورود والاحضرت همایون ولیعهد ایران به بندر بیروت هیات فرستاده شده از مصر به پیشگاه ولیعهد ایران بار یافتند و به نام اعلیحضرت ملک فاروق از ولایتعهد درخواست کردند که سرافراز نمایند و به کشتی محروسه برای رفتن به بندر اسکندریه بیایند. کشتی محروسه که چراغانی شده بود و در دریا می‌درخشید، بی‌درنگ پس از ورود ولیعهد ایران پرچم سه رنگ شیرو خورشید نشان ایران برفراز کشتی برافراشته شد. بامداد روز ۱۱ اسفند ماه والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی با هیات فرستاده شده و با اسکورت رزم‌ناوها با کشتی محروسه رهسپار بندراسکندریه شدند و روز آدینه ۱۲ اسفند ماه ساعت ۹ و سی دقیقه کشتی در بندر اسکندریه لنگر انداخت.
والاحضرت همایون ولیعهد در کاخ البلاط هیات‌های نمایندگی سیاسی خارجی در بغداد را می‌پذیرند
پیشواز مردم بیروت و ارتش از والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران
ارتش لبنان موکب ولیعهد ایران در بیروت را اسکورت می‌نماید
کشتی سلطنتی محروسه مصر در بندر بیروت
هیات فرستاده شده از مصر در سفارت شاهنشاهی ایران در بیروت والاحضرت ولیعهد را به کشتی محروسه دعوت می‌نمایند
هیات همراه ولیعهد ایران در کشتی محروسه
ولیعهد ایران
والاحضرت همایون ولیعهد محمدرضا پهلوی در کشتی محروسه
والاحضرت ولیعهد ایران به همراه شاهزاده محمدعلی از کشتی محروسه پیاده می‌شوند
به هنگام نزدیک شدن کشتی محروسه به بندر اسکندریه رزم‌ناو پرنس فاروق ۲۱ تیر توپ شلیک کرد و در پاسخ آن "قلعه صالح" ۲۱ تیر توپ شلیک کرد و همزمان نیروی هوایی مصر بر فراز کشتی به پرواز درآمدند. کشتی به آرامی وارد لنگرگاه در برابر کاخ سلطنتی راس‌التین شد و والاحضرت شاهزاده محمدعلی ولیعهد مصر وارد کشتی شد و به نمایندگی از سوی اعلیحضرت ملک فاروق خوش‌آمد گفت. هیات پذیرایی مصر و وزیر امور خارجه مصر و فرماندار اسکندریه به پیشگاه والاحضرت همایون ولیعهد ایران بار یافتند. سپس ولیعهد ایران و والاحضرت شاهزاده محمدعلی با بَلَم ویژه سلطنتی به اسکله کاخ راس‌التین رسیدند. گارد احترام آیین احترام نظامی را به جای آورد و سرود شاهنشاهی ایران نواخته شد. هزاران تن از مردم اسکندریه که برای دیدن ولیعهد ایران گردآمده بودند، در کنار راه آهن اسکندریه - قاهره تا کیلومترها رده کشیدند. همه شهر اسکندریه با پرچم‌های سه رنگ شیر و خورشید نشان ایران آذین بسته شده بود. والاحضرت ولیعهد و هیات همراه ایشان و هیات پذیرایی مضر با ترن ویژه سلطنتی راهی قاهره شدند. همه ایستگاه‌های میان راه، دمنهور، طنطا و بنها با گل و سبزه و درفش‌های ایران و مصر آراسته شده بودند. در هر ایستگاهی مدیر و نایب مدیر راه‌آهن و رییس پلیس و مامورین بلند پایه آن شهر به پیشواز می‌آمدند و گارد احترام پلیس آیین احترام را به جای می‌آورد و سرود شاهنشاهی ایران نواخته می‌شد. پیشاهنگان و دانش‌آموزان و اهالی شهر با پرچم‌های کوچکی که یک سوی آن پرچم ایران و سوی دیگر پرچم مصر بود موکب همایونی را پیشواز می‌کردند. نیروی هوایی پادشاهی مصر در درازای راه اسکندریه تا قاهره اسکورت ترن سلطنتی بودند. ناهار در ترن خورده شد و ساعت ۲ و ۳۰ دقیقه پس از نیمروز ۱۴ اسفند ماه ۱۳۱۷ ترن به ایستگاه قاهره رسید. در ایستگاه قاهره والاحضرت‌ها شاهزادگان مصر، رییس‌های دو مجلس شورا و سنای مصر، رییس جامع‌الازهر، هیات وزیران و بزرگان لشکری و کشوری مصر، معاون وزارت خارجه، ایرانیان که در مصر زندگی می‌کردند و گروه بیشماری از سران مصر بودند. والاحضرت همایون ولیعهد ایران و ولیعهد مصر از ترن فرود آمدند و دسته موزیک سرود شاهنشاهی ایران را نواخت و ۲۱ تیر توپ شلیک شد. سپس گارد آحترام آیین نظامی را انجام داد. والاحضرت همایون ولیعهد ایران با والاحضرت ولیعهد مصر در کالسکه چهار اسبه سلطنتی با گارد سوار و اسکورت ویژه در جلو و پشت کالسکه به سوی کاخ عابدین به راه افتادند. ساعت ۳ و ۱۵ دقیقه موکب ولیعهد ایران در برابر ورودی کاخ عابدین بازایستاد. اعلیحضرت ملک فاروق به پیشواز ولیعهد ایران آمد. سپس والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی هیات همراه خود را به ملک فاروق شناساندند. پس از آن ملک فاروق و والاحضرت ولیعهد ایران به تالار آبی وارد شدند جایی که علیاحضرت ملکه نازلی نامادری شاهزاده فوزیه، علیاحضرت ملکه فریده، شاهزاده فوزیه و ودیگر والاحضرت‌ها و شاهزاده خانم‌ها چشم به راه دیدن و آشنا شدن با والاحضرت محمدرضا پهلوی بودند.
کاخ‌الضیافه یکی از کاخ‌های باشکوه قاهره برای ماندن والاحضرت محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران ویژه شده بود. هنگامی که ولیعهد به کاخ‌الضیافه وارد شدند، درفش سه رنگ شیر و خورشید ایران بر فراز کاخ برافراشته شد. ساعت ۴ پس از نیمروز اعلیحضرت ملک فاروق به کاخ الضیافه به دیدار ولیعهد ایران آمد. در ساعت ۵ پس از نیمروز والاحضرت همایون ولیعهد ایران با هیات همراه از والاحضرت شاهزاده محمدعلی ولیعهد مصر بازدید فرمودند.
ولیعهد ایران و شاهزاده محمد علی ولیعهد مصر در اسکندریه، وزیر امورخارجه و برادر علیاحضرت ملکه نازلی به پیشواز آمده‌اند
دورنمایی از کاخ راس‌التین، ارتش و پیشاهنگان چشم به راه ورود ولیعهد ایران
مردم مصر پیشواز باشکوهی از شاهنشاه‌زاده ایران می‌نمایند
ولیعهد ایران به ابراز احساسات مردم مصر پاسخ می‌دهند
ولیعهد ایران و ولیعهد مصر در راه کاخ سلطنتی عابدین برای دیدار با ملک فاروق
والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی در کاخ‌الضیافه به دیدار ملک فاروق پادشاه مصر می‌روند
اعلیحضرت ملک فاروق در کاخ عابدین میهمانی شاهانه‌ای برای ورود ولیعهد ایران به قاهره می‌دهند ۱۲ اسفند ماه
والاحضرت محمدرضا پهلوی در بازدید از دانشگاه ازهر ۱۶ اسفند ماه
والاحضرت محمدرضا پهلوی یک ماه در کشور مصر ماندند. برنامه بلندبالایی برای هنگام بودن ایشان در مصر ریخته شده بود، میهمانی‌های باشکوه و شاهانه و پذیرایی‌های رسمی، و دیدارها و بازدیدهای رسمی در قاهره. در این میان، والاحضرت همایون ولیعهد جای ویژه‌ای در دل‌های مردم مصر بازکردند و همگان شیفته داماد والا مقام مصر شده بودند.
روز ۱۳ اسفند ماه ولیعهد ایران و هیات در رکاب بر آرامگاه پادشاه زنده‌یاد مصر اعلیحضرت ملک فواد در مسجد رفاعی دسته‌های گل نهادند. پس از نیمروز هیات‌های سیاسی دربار پادشاهی مصر به پیشگاه والاحضرت محمدرضا پهلوی بار یافتند. و در همین شب در کاخ عابدین میهمانی باشکوهی برای ورود داماد مصر از سوی ملک فاروق داده شد. پیش از خوردن شام ملک فاروق نشان درجه اول محمدعلی کبیر را با یک رشته گردن بند به محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران پیشکش نمودند. والاحضرت همایون ولیعهد ایران نیز از سوی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رضا شاه پهلوی نشان درجه اول پهلوی را با یک رشته گردنبند به اعلیحضرت فاروق پیشکش کردند. پس از شام نمایش و شب‌نشینی باشکوهی در تالار اپرای کاخ داده شد و تا ساعت ۳ پس از نیمه شب به درازا کشید.
روز ۱۶ اسفند ماه ۱۳۱۷ والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی از دانشگاه ازهر بازدید کردند و همان شب محمد محمود پاشاه نخستوزیر مصر در میهمانخانه سمیرامیس جشن باشکوهی به سرفرازی ولیعهد ایران برپاساخت. روز ۱۷ اسفند ماه ولیعهد ایران از دانشگاه فواد اول دیدن کردند و سپس به دانشکده حقوق در قاهره تشریف فرما شدند. روز ۱۸ اسفند ماه به دانشکده افسری مصر تشریف فرما شدند و در همین شب ۱۸ اسفند ماه عبدالفتاح یحیی پاشا وزیر امور خارجه مصر در کاخ زعفران به سرفرازی ولیعهد ایران میهمانی و شب‌نشینی برگزار کرد. در روز ۱۹ اسفند ماه در جشن اداره پلیس که به سرفرازی ولیعهد ایران برگزار شده بود رفتند، در این روز مسابقه فوتبال میان تیم قاهره و تیم فوتبال اسکندریه در باشگاه ناسیونال اسپرتینگ[۸] در پیشگاه اعلیحضرت ملک فاروق و والاحضرت محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران برگزار شد. در روز ۲۰ اسفند ماه والاحضرت ولیعهد ایران، اعلیحضرت ملک فاروق، ملکه فریده، شاهزاده فوزیه و خاندان سلطنتی مصر با کشتی قاصدالخیر به بازدید سد محمدعلی کبیر که از جاهای مهم رود نیل به شمار می‌رود تشریف فرما شدند. در همین شب در ساختمان اپرای سلطنتی نمایش و شب نشینی از سوی وزارت فرهنگ مصر برگزار شد. در روز ۲۱ اسفند ماه والاحضرت محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران با خانواده سلطنتی مصر با کشتی به باغ قناطر الخیریه رفتند. هم چنین از موزه آثار اسلامی و کتابخانه مصر و موزه آثار باستانی در جیزه دیدن فرمودند. والاحضرت ولیعهد ایران در درازای بودنشان در قاهره از بنگاه‌های مهم علمی و فرهنگی و بنگاه کشاورزی و موزه آن و هم‌چنین پرورشگاه کودکان و جوانان تهی‌دست دیدن فرمودند.
والاحضرت ولیعهد ایران در بازدید از دانشگاه ازهر
بازدید والاحضرت محمدرضا پهلوی از دانشکده حقوق در قاهره ۱۷ اسفند ماه
ولیعهد ایران در بازدید از دانشکده افسری مصر به هنگام نواختن سرود شاهنشاهی ایران ۱۸ اسفند ماه
جشن باشگاه افسران در قاهره والاحضرت ولیعهد ایران و شماری از وزیران و سران مصر در رکاب ایشان
والاحضرت محمدرضا پهلوی در بازدید از دانشگاه پلیس مصر و جشن دانشگاه ۱۹ اسفند ماه
ولیعهد ایران در بازدید از مسجد محمدعلی کبیر
والاحضرت ولیعهد با شاهزاده فوزیه در باغ قناطرالخیریه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۱۷
والاحضرت ولیعهد با شاهزاده فوزیه در باغ قناطرالخیریه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۱۷
بازدید ولیعهد ایران از موزه باستان مصر، رییس موزه تاریخچه یادبودها را بازگو می‌نماید
روز فرخنده ۲۴ اسفند ماه ۱۳۱۷ زادروز رضا شاه بزرگ و بستن پیمان زناشویی ولیعهد ایران در کاخ سلطنتی عابدین در قاهره
کاخ سلطنتی عابدین در قاهره با زیباترین آرایه آذین بسته شده بود. شاهزادگان درجه اول و نزدیکان خانواده جلیل سلطنتی مصر، هیات ملتزمین رکاب والاحضرت همایون ولیعهد، رییس‌های دربار سلطنتی مصر،، آقای علی اکبر بهمن سفیرکبیر و کارمندان سفارت دولت شاهنشاهی ایران در مصر، نخست‌وزیران پیشین، رییس مجلس سنا و رییس مجلس شورای ملی، رییس‌های والارتبه دادگاه‌ها و مفتی کشور مصر، شیخ مشایخ طریق صوفیه و دارندگان نشان‌های عالی از اشراف و اعیان کشور در این جشن باشکوه بودند. برای میهمانان سه تالار بزرگ از تالارهای مجلل "کاخ عابدین" تعیین شده بود.
در ساعت ده و نیم روز ۲۴ اسفند موکب والاحضرت همایون ولایتعهد از کاخ‌الضیافه به "کاخ عابدین" با تشریفات رسمی وارد شد. هزاران تن از مردم مصر زن و مرد، پیر و جوان، خرد و کلان در راه میان دو کاخ هلهله می‌کردند و با فریادهای زنده باد والاحضرت شاهنشاه‌زاده ایران شادی خود را نشان می‌دادند.
اعلیحضرت ملک فاروق در دفتر ویژه خود از والاحضرت محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران پذیرایی کردند. سپس در یک سو اعلیحضرت ملک فاروق و در سوی دیگر والاحضرت همایونی نشستند. اعلیحضرت ملک فاروق به نمایندگی از سوی والاحضرت شاهزاده فوزیه و والاحضرت همایون ولیعهد ایران از سوی شخص خودشان خواندن صیغه عقد را پروانه دادند.
- در ساعت ۱۱ بامداد روز ۲۴ اسفند ماه سال ۱۳۱۷ خورشیدی برابر با ۱۵ مارچ سال ۱۹۳۹ میلای پیمان زناشویی از سوی جناب استاد اکبر شیخ محمدمصطفی المراغی شیخ جامع‌الازهر بر پایه آیین شرع اسلام بسته شد (سیغه عقد خوانده شد). پس از خوانده شدن صیغه عقد ۴۱ تیر توپ شلیک شد.
گواهان آیین بسته شدن پیمان زناشویی از سوی دربار پادشاهی مصر و از سوی والاحضرت همایون ولیعهد، جناب آقای سعید ذوالفقار پاشا (کبیرالامنا) و جناب مراد محسن پاشا ناظر ویژه اعلیحضرت ملک فاروق، دکتر احمد متین دفتری وزیر دادگستری و دکتر مودب نفیسی پیشکار والاحضرت همایون ولیعهد به هنگام اجرای آیین خجسته عقد بودند و عقدنامه را دستینه کردند. به هنگام بسته شدن پیمان زناشویی هواپیماهای نیروی هوایی مصر بر فراز کاخ عابدین با پرچم مصر و پرچم سه رنگ شیر و خورشید ایران به پرواز درآمدند.
شهرهای تاریخی قاهره و اسکندریه و دیگر شهرهای مصر آذین‌بندی و چراغانی شده بود. روز ۲۴ اسفند برخورد سه جشن با یکدیگر بود، زادروز فرخنده اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ، سالروز استقلال مصر و جشن پیمان زناشویی اعلیحضرت همایون محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران. سیل تلگراف‌های تهنیت از سوی سران کشورها به پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ روانه شد. روز ۲۵ اسفند ماه سفارت شاهنشاهی ایران
ساعت ۱۱ بامداد روز نخست فروردین ۱۳۱۸ موکب والاحضرت همایون ولیعهد ایران و والاحضرت فوزیه پهلوی با آیینی باشکوه از کاخ سلطنتی قبه به کاخ زعفران آمدند و در آنجا هیات‌ها برای گفتن تهنیت نوروزی گردآمده بودند. نخست حسن اسفندیاری رییس مجلس شورای ملی به نام خود و دیگر همراهان تهنیت نوروزی به پیشگاه والاحضرت ولیعهد و فوزیه گفت و سپس دکتر مودب نفیسی پیشکار ولیعهد تهنیت نوروزی گفت و همه هیات همراهان به پیشگاه ولیعهد ایران و همسر ایشان والاحضرت فوزیه بار یافتند. سپس علی ماهر پاشا به نمایندگی از سوی اعلیحضرت ملک فاروق، شریف صبری پاشا و هیات مهمانداران و سپس نخستوزیر و وزیر امور خارجه مصر و آنگاه آقایان رییس‌های دربار پادشاهی و هیات اتحاد ایران و مصر و ایرانیانی که در مصر زندگی می‌کردند و در پایان کارمندان سفارت کبرای کشور شاهنشاهی ایران بار یافتند.
کاروان گل در خیابان‌های قاهره روز ۲۴ اسفند ماه
جشن زادروز فرخنده اعلیحضرت رضا شاه بزرگ در کاخ زعفران ۲۴ اسفند ماه ۱۳۱۷
والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی و والاحضرت فوزیه در روز نخست نوروز در کاخ زعفران
جشن پس از عقد در کاخ عابدین ۲۵ اسفند ماه
رییس پیشاهنگی مصر بالاترین نشان پیشاهنگی را به ولیعهد ایران ریاست عالیه پیشاهنگی ایران پیشکش می‌نماید
ولیعهد ایران و والاحضرت فوزیه با کشتی محمد علی کبیر از پُرت سعید به بندر شاهپور وارد می‌شوند ۲۴ فروردین ۱۳۱۸
بازگشت ولیعهد به ایران
روز دوشنبه ۱۳ فروردین ماه ۱۳۱۸ برابر با ۳ آپریل ۱۹۳۹ موکب والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران و والاحضرت فوزیه در آیین رسمی و شاهانه از قاهره به سوی ایران به راه افتاد. از بامدادان شاهزادگان درجه اول و نبیل‌ها، هیات دولت، رییس‌های دو مجلس شورای ملی و مجلس سنای مصر، بزرگان و سران درجه اول مصر با پوشاک رسمی در ایستگاه قاهره برای پسباز و بدرود ایستاده بودند. علیاحضرت ملکه نازلی مادر اعلیحضرت ملک فاروق و شاهزاده فائزه، فتحیه و فائقه همراه ولیعهد ایران بودند. همراهان علیاحضرت نازلی ۱- حسین صبری پاشا ۲- بانو شهیره حسین صبری پاشا ۳- محمود اسعد بیک رییس تشریفات علیاحضرت ملکه نازلی ۴- بانو فتحیه محمد اسعد بیک ۵- خیریه خانم هنداوی ۶- احمد یوسف بیک ۷- اسعد صبحی افندی منشی و حسابدار اعلیحضرت ملک فاروق ۸- سروان حسن بیکباش - پایور شهربانی ۹- میس ایوین آموزگار ۱۰- میس الیس پرستار. سه تن بانو نیز در رکاب والاحضرت فوزیه بودند.
هیات نمایندگان رسمی دولت پادشاهی مصر: ۱- یوسف ذوالفقار پاشا نخستین سفیر کبیر مصر در دربار شاهنشاهی ۲- مراد محسن پاشا رییس املاک سلطنتی ۳- محمد شراره پاشا معاون وزارت امور خارجه ۴- تیمسار سرتیپ محمود حمزه پاشا آجودان اعلیحضرت ملک فاروق ۵- محمد یاسین بیک معاون تشریفات وزارت امور خارجه
جشن‌های فرخنده در کشور شاهنشاهی ایران
در سراسر ایران جشن و پایکوبی برای ورود ولیعهد ایران و همسرش از قاهره بود. همه شهرها آذین بسته شده بودند و همه ملت ایران در این جشن شرکت داشتند. میدان سپه که قلب تهران به شمار می‌آید چنان آذین بسته شده بود که همه در شگفتی می‌ماندند. در شش جهت میدان آغاز هر شش خیابان الماسیه، سپه، فردوسی، لاله‌زار، برق، ناصر خسرو که به میدان می‌پیوندند تاغ نصرت‌های باشکوهی برپا شده بود. ایستگاه راه‌آهن، خیابان پهلوی، خیابان شاه، خیابان فردوسی، خیابان ناصرخسرو و بوذرجمهری با تاغ نصرت‌هایی که چشم‌ها را خیره می‌کرد به شکوه پایتخت افزوده بود. افزون بر تاغ نصرت‌ها در سراسر خیابان‌های گذرگاه والاحضرت همایون ولیعهد و والاحضرت فوزیه ستون‌های بی شماری برای افراشتن پرچم ایران و مصر برپا شده بود. ساختمان‌های وزارت خانه‌ها، بنگاه‌های دولتی و ملی، بازرگانی‌ها، فروشگاه‌ها همه آذین بسته شده بودند. میلیون‌ها کپی از فرتور اعلیحضرت همایون ولیعهد و همسر والاگهر ایشان به اندازه‌های بزرگ و کوچک در سراسر ایران پخش شده بود.
بامداد روز سه‌شنبه ۲۱ فروردین ماه ۱۳۱۸ برای پیشباز علیاحضرت ملکه نازلی و خاندان سلطنتی مصر و موکب فرخنده والاحضرت محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران و والاحضرت فوزیه، علیاحضرت ملکه پهلوی و والاحضرت شاهدخت شمس و والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی و همراهان با ترن ویژه رهسپار بندر شاهپور شدند. همراهان فریدون جم نخستوزیر، علی قوام، سمیعی رییس دربار شاهنشاهی، حکمت وزیر کشور و هم‌چنین طلعت بیک سفیر دولت پادشاهی مصر و دو تن از کارمندان سفارت کبرای مصر بودند. ترن علیاحضرت ملکه پهلوی روز پنجشنبه ۲۳ فروردین ماه به اهواز وارد شد و ساعت ۳ پس از نیمروز راهی بندر شاهپور شد. روی اسکله بندر شاهپور جایگاه ویژه برای علیاحضرت ملکه پهلوی و والاحضرت شاهدخت‌ها آماده شده بود.
روز آدینه ۲۴ فروردین ماه ساعت ۱۰ بامداد کشتی محمدعلی کبیر در بندر شاهپور لنگر انداخت. ناو سیمرغ با ورود مرکب ولیعهد ایران و خانواده سلطنتی مصر ۲۱ تیر توپ شلیک کرد. والاحضرت همایون ولیعهد محمدرضا پهلوی و والاحضرت فوزیه بر روی اسکله بندر شاهپور در جایگاه ویژه جای گرفتند و در آنجا آیین شناساندن والاحضرت فوزیه به پیشگاه علیاحضرت ملکه پهلوی ملکه مادر انجام گردید. علیاحضرت نواَروس را بوسیدند و دسته گل زیبایی پیشکش کردند. سپس همه با هم به کشتی محمدعلی کبیر رفتند. در یکی از تالارهای کشتی آیین شناساندن علیاحضرت ملکه پهلوی و ملکه نازلی انجام شد و پس از آن دیگر همراهان نیز به یکدیگر شناسانده شدند. خاندان شاهنشاهی ایران و خاندان پادشاهی مصر از کشتی پایین آمدند و سوار ترن سلطنتی که روی اسکله آماده بود شدند. ترن سلطنتی با شکوه و فر وارد ایستگاه بندر شاهپور گردید و پس از کوتاه زمانی به سوی اهواز به راه افتاد. ساعت ۵ پس از نیمروز ۲۴ فروردین ماه ۱۳۱۸ ترن سلطنتی در میان شور و شادمانی هزاران تن از مردم وارد اهواز شد. دختر خردسالی از سوی دختران اهواز خوش‌آمد گفت و دسته گلی پیشکش علیاحضرت و والاحضرت‌ها نمود. دختران دانش‌آموز خوزستان با دسته‌های گل و با تاج زیبای پهلوی از گل در برابرشان به پیشباز والاحضرت فوزیه همسر ولیعهد ایران و این زناشویی فرخنده ایستاده بودند.
همه ایستگاه‌های میان راه از اهواز تا تهران با پرچم‌های ایران و مصر آذین بسته شده بود و اهالی این شهرها به یادگار و سرافرازی این روز فرخنده تاغ نصرت‌های بی شماری برپا ساخته بودند. به هنگام گذر ترن سلطنتی به سوی تهران از شهرها، مردم در ایستگاه‌ها گردآمدند و ابراز شادمانی می‌کردند. روستاییان به هنگام گذر ترن از دیه‌های خود بیرون آمدند و در کنار جاده با هلهله‌های شورانگیز و کف زدن ابراز شادمانی پیشباز و پسواز می‌کردند. در ایستگاه‌های اندیمشک - قم و دیگر ایستگاه‌ها به هنگام بازایستادن ترن و پیاده شدن خاندان سلطنتی مصر و خاندان شاهنشاهی ایران آیین احترام به جای آورده می‌شد و رییس اداره‌های هر شهرک به پیش باز می‌آمدند. موکب همایونی یک شب در میان راه بازایستاد و پس از نیم روز ۲۶ فروردین ماه ترن وارد ایستگاه راه‌آهن تهران شد.
والاحضرت ولیعهد و والاحضرت فوزیه پشت سر والاحضرت شاهدخت‌ها شمس پهلوی و اشرف پهلوی نخستین گام بر روی خاک ایران می‌گذارند
علیاحضرت ملکه پهلوی و ملکه نازلی در ایستگاه ترن اهواز
علیاحضرت ملکه پهلوی و ملکه نازلی از ایستگاه ترن اهواز بیرون می‌آیند و با هلهله مردم روبرو می‌شوند
علیاحضرت ملکه پهلوی و ولیعهد و فوزیه در میان مردم اهواز
ترن در ایستگاه‌های میان اهواز تا تهران می‌ایستد و ولیعهد و همراهان به میان مردم می‌روند
ترن در ایستگاه اندیمشک می‌ایستد و والاحضرت همایون به میان مردم می‌روند
ترن در ایستگاه دیگری می‌ایستد و علیاحضرت ملکه پهلوی و علیاحضرت ملکه نازلی در میان هلهله مردم می‌روند
ایستگاه راه‌آهن تهران باشکوه درفش‌های کشور شاهنشاهی ایران و پادشاهی مصر و پیشاهنگان دختر و پسر در پهنه میدان راه‌آهن
همراهان والاحضرت همایون در سفر به مصر در پهنه ایستگاه راه‌آهن تهران
ورود ترن به ایستگاه راه‌آهن تهران
از بامداد روز ۲۶ فروردین ماه همه اهالی تهران چشم به راه ورود موکب شاهنشاه‌زاده و همسر ایشان بودند. تمام خیابان‌های گذرگاه از ایستگاه راه‌آهن تهران، خیابان پهلوی، خیابان شاه (نادری)، خیابان فردوسی، ناصر خسرو، بوذرجمهری تا کاخ گلستان را از پس از نیمروز اهالی تهران فراگرفتند. دختران و پسران پیشاهنگ و دانشجویان نیز در یک دست پرچم ایران و مصر و در دست دیگر دسته گل به سامان و آراسته در میدان ایستگاه راه‌آهن و بخشی از خیابان ورودی ایستگاه ایستاده بودند. از ساعت یک پس از نیمروز هیات وزیران، نمایندگان مجلس شورای ملی، افسران ارشد ارتش، قضات والارتبه و استادان دانشگاه و رییس‌های عالی رتبه اداره‌ها و بنگاه‌های ملی و نمایندگان شهر به همراه همسران خود وارد ایستگاه شدند.
ساعت ۲ و ۴۵ دقیقه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ و والاحضرت شاهپورها در رکاب همایونی به ایستگاه راه‌آهن فرود آمدند. ساعت ۳ پس از نیمروز ترن سلطنتی به ایستگاه تهران وارد شد و بی‌درنگ ۲۱ تیر توپ شلیک شد. ترن در پیشگاه اعلیحضرت همایونی رضا شاه بزرگ بازایستاد و اعلیحضرت همایونی وارد ترن شدند و به علیاحضرت نازلی خوش‌آمد گفتند. سپس خاندان شاهنشاهی ایران و خاندان پادشاهی مصر از ترن پیاده و وارد تالار ویژه سلطنتی ایستگاه راه‌آهن تهران شدند. در همین هنگام نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی ایران بر فراز ایستگاه راه‌آهن به پرواز درآمد و برگ‌های شادباش پخش کرد. هنگام بیرون آمدن از ساختمان ایستگاه، آقای صور شهردار تهران به نام اهالی پایتخت خوش‌آمد گفت و دسته گل زیبایی را پیشکش کرد و دسته گل‌های دیگر نیز از سوی پیشوازکنندگان در برابر پای همایونی بر زمین نهاده شد.
ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه پس از نیمروز موکب همایونی با سواران سواره نظام نیزه به دست که پیشاپیش آن می‌رفت با ۲۳ خودرو به سوی کاخ گلستان به راه افتاد. نشستن در خودروها چنین سامان یافته بود: ۱- اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رضا شاه بزرگ و علیاحضرت ملکه نازلی ۲- علیاحضرت ملکه پهلوی و والاحضرت فوزیه ۳- والاحضرت همایون ولیعهد محمدرضا پهلوی و والاحضرت شاهزاده فائزه ۴- والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی و والاحضرت شاهزاده فائقه ۵- والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی و والاحضرت شاهزاده فتحیه ۶- والاحضرت شاهپور علیرضا پهلوی و والاحضرت شاهپور غلامرضا ۷- والاحضرت شاهپور عبدالرضا و جناب آقای یوسف ذوالفقار پاشا ۸- آقای حسن صبری پاشا و بانو جم ۹- بانو ذوالفقار پاشا و فریدون جم ۱۰- بانو فتحیه اسعد و آقای علی قوام ۱۱- بانو هنداوی و آقای نخستوزیر ۱۲- بانو ملک حامد و حسن اسفندیاری رییس مجلس شورای ملی ۱۳- بانو کوچک ملک رشدی و آقای اعلم وزیر امور خارجه ۱۴ - آقای مراد محسن پاشا و بانو قوام ۱۵- آقای محمد شراره پاشا و آقای سمیعی رییس دربار شاهنشاهی ۱۶- دریاسالار تیمساز محمود حمزه پاشا و دکتر متین دفتری وزیر دادگستری ۱۷ - آقای محمد یاسین بیک و دکتر مودب نفیسی پیشکار والاحضرت ولیعهد ایران ۱۸- سرکار سرهنگ محمدزکی کمال و آقای شکوه رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی ۱۹- آقای نجم‌الدین محمد شاهین و آقای حکمت وزیر کشور ۲۰- آقای محمد اسعد بیک و آقای عبداللطیف بیک سفیر دولت پادشاهی مصر در ایران ۲۱- آقای محمد حامد افندی و آقای شهیدی ۲۲- سرکار پاسیار عبدالمنصف محمود بیک و جناب آقای مقدم ۲۳- سرکار ستوان علی حسن افندی و جناب آقای دادستان
موکب همایونی از خیابان پهلوی - شاه - فردوسی - میدان سپه - خیابان ناصرخسرو - خیابان بوذرجمهری در میان هلهله و کف زدن اهالی تهران و از میان تاغ نصرت‌های باشکوه گذرکرد و ساعت ۴ و ۵ دقیقه به کاخ گلستان وارد شد. بی‌درنگ با رسیدن موکب علیاحضرت ملکه نازلی سرود ملی مصر نواخته و آیین احترام به جای آورده شد. کاخ برلیان برای ماندن علیاحضرت ملکه نازلی و والاحضرت شاهزادگان مصر ویژه شده بود. موکب علیاحضرت ملکه پهلوی پس از زمان کوتاهی در کاخ گلستان به کاخ شاهنشاهی بازگشت فرمود. موکب اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ در ساعت ۴ و ۴۵ دقیقه پس از نیمروز با بودن والاحضرت شاهپورها در رکاب اعلیحضرت همایونی به کاخ شاهنشاهی ایران بازگشتند.
فرستادگان ویژه دولت‌های خارجی
برای شرکت در جشن زناشویی والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی بسیاری از دولت‌های بزرگ هیات‌های نمایندگی ویژه به ایران گسیل داشتند.
ترکیه: کدبان رعنا ترخان وزیر انحصار و گمرکات ترکیه - کدبان رافت جانی نایب رییس مجلس شورای ملی - تیمسار سرلشکر کاظم اوربای بازرس لشکر - سرکار سرگرد جلال اونر - کدبان نبیل بانی مدیر کل وزارت امور حارجه - کدبان حسنی اونر رییس دفتر وزارت انحصار و گمرکات - کدبان رجب یازکان کارمند وزارت امور خارجه - کدبان عرفان ثابت آقچه کارمند وزارت امور خارجه
افغانستان: والاحضرت احمد شاه خان وزیر دربار اعلیحضرت محمد ظاهر شاه - کدبان علی محمد خان وزیر امور خارجه - تیمسار سرتیپ مصطفی خان معاون کل ستاد ارتش - تیمساز سرتیپ محمد یعقوب خان آجودان اعلیحضرت پادشاه افغانستان - کدبان عبدالوهاب خان کارمند وزارت امور خارجه
انگلستان: لُرد اف اتلون، دایی اعلیحضرت پادشاه انگلستان - والاحضرت شاهزاده الیس نواده ملکه ویکتوریا و دخترعمه اعلیحضرت جرج پنجم پادشاه فقید انگلستان - تیمسار سرتیپ پولنی فرمانده موفت کل نیروی هند - سرهنگ دوم لی بورن - سرگرد پادیش و سروان هاوگینس و بانو
ایتالیا: والاحضرت دوک دواسپولتو پسرعم اعلیحضرت پادشاه ایتالیا - تیمسار دریاسالار لورنسو بونتی - تیمساز سرتیپ اورانی - دکتر ماکا فرانسکولیکو - شاهزاده دون اوبرتوروف - سرهنگ ماریو پریتسی - سروان نوب پی‌یتر واسکا ماچا - سروان کنت چیان روبرتوبورگوس - ستوان سیلو یومونتا - دکتر مارکی شوالیه الساندروماریونی - دکتر شوالیه مارچلوبوچینی
اتحاد جماهیر شوروی: ترن تی‌یف و بانو سفیرکبیر شوروی در آنکارا - کدبان تونف فرمانده کل قوای ماورای قفقاز - کدبان کارتاشف کاردار سفارت شوروی در تهران
ژاپن: کدبان شیوشی ناکایاما سفیر ژاپن در تهران به سمت سفیرکبیر ویژه - گئبتم سنژین تسورنوکا کارمند وزارت خارجه - سروان هوزومی اکوشی - کدبان تاکه او اوکویو رییس شعبه هوایی خارجی در وزارت ارتباطات ژاپن - کدبان سابوروناکایوشی رییس شرکت هواپیمایی (دای نی ین کوکو کای)
فرانسه: تیمسار سپهبد ماکسیم ویگان[۹] رییس ستاد ارتش متفقین در زمان جنگ عمومی رییس هیات - مسیو پی‌یر بک دوفوکی سفیر درجه اول - پروفسور ماسینیون استاد کلژدوفرانس - کنت کلوزل کارمند وزارت خارجه - مسیو میشار پلیسیه نماینده پارلمان فرانسه - تیمسار دریادار دوکارپانتیه - ستوان ژاکه و سه افسر دیگر
آلمان: گراف فون شولِنبُرگ[۱۰] سفیر آلمان در مسکو فرستاده ویژه - تیمساز سرلشگر گراورت افسر هواپیمایی - هِر فن کامفواونر رییس اداره وزارت خارجه - هِر من هلبن معاون سفارت
لهستان: مستر ژان کارشولید لوسکی سفیر لهستان در تهران - سروان کرینسکی آجودان پرزیدنت لهستان
سوئد: مستر هیدنستام و بانو سفیر سوئد در تهران به سمت ماموریت ویژه
نروژ: مستر اوربی سفیر نروژ در مسکو و بانو
فنلاند: مستر یورژوکسکینن سفیر فنلاند در مسکو و بانو
بلژیک: مستر اگبر گرایف و بانو سفیر بلژیم در تهران سفیر کبیر وِیژه
هلند: مستر بونینگا ویکرس و بانو سفیر هلند در تهران سفیر کبیر وِیژه
امریکا: کرنلیوس وان ه. انگرت کاردار سفارت امریکا نماینده ویژه
دانمارک: مستر ایناربلشینگبرگ کاردار سفارت دانمارک در تهران نماینده ویژه
سویس: دکتر آرمین دنیکر کاردار سفارت سویس در تهران نماینده وِیژه
رومانی: مستر کرگوار کونستانتینسکو سفیر دولت رومانی به سمت نماینده وِیژه
یوگسلاوی: مستر ساوا اسپاسو یویچ کاردار سفارت یوگسلاوی نماینده وِیژه
اعلم وزیر امورخارجه در کرج به هیات ترکیه خوش‌آمد می‌گوید
والاحضرت دواسپلوتو پسر عمه پادشاه ایتالیا ویکتور امانوئل سوم
والاحضرت احمدشاه خان وزیر دربار اعلیحضرت محمدظاهر شاه پادشاه افغانستان
سفیر فرانسه در ایران
نمایندگان آلمان
نماینده ویژه پادشاهی سوئد
نماینده دولت لهستان
نماینده یوگسلاوی
روز سه شنبه ۲۸ فروردین ۱۳۱۸ هیات نمایندگی ایتالیا مامور شرکت در جشن‌های زناشویی والاحضرت همایون ولیعهد وارد تهران شدند. ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه پس از نیمروز والاحضرت شاهپور علیرضا برای پیشواز به کرج تشریف‌فرما شدند. آقای جم نخستوزیر، وزیر امور خارجه، تیمسار سرلشکر نخجوان در رکاب والاحضرت شاهپور علیرضا به کرج رفتند. ساعت ۵ پس از نیمروز خودروهای هیات نمایندگی وارد کرج شدند و در برابر ساختمان دانشکده کشاورزی بازایستادند. هنگام پیاده شدن گروهان احترام آیین احترام را انجام داد و بی‌درنگ موزیک سرود ملی ایتالیا و سرود ملی شاهنشاهی ایران نواخته شد.
در این هنگام والاحضرت شاهپور علیرضا به نام اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به والاحضرت دوک دو اسپلوتو رییس هیات نمایندگی خوش‌آمد گفتند. سپس آیین شناساندن همراهان انجام یافت و والاحضرت شاهپور علیرضا و والاحضرت دوک دو اسپلوتو به ساختمان دانشکده کشاورزی تشریف‌فرما شدند. پس از ۱۵ دقیقه والاحضرت شاهپور علیرضا به همراه والاحضرت دوک دو اسپلوتو در خودروی ویژه رهسپار تهران شدند. دیگر کسانی که با هیات ایتالیا وارد شده بودند و مهمانداران نیز با خودروهای ویژه به راه افتادند و ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه هیات نمایندگی وارد تهران شد. ساعت ۷ و ۱۵ دقیقه شامگاه والاحضرت دوک دو اسپلونو برای بازدید والاحضرت شاهپور علیرضا به کاخ سلطنتی تشریف‌فرما شدند.
روز چهارشنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۳۱۸ ساعت ۳ پس از نیمروز هیات‌های ویژه خارجی فرستاده شده برای جشن‌های زناشویی والاحضرت همایون ولیعهد در کاخ گلستان به پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران باریافتند. یک گروهان گارد احترام با موزیک آیین احترام را به جای آورد و سپس هیات‌های نمایندگی کشورهای ایتالیا، افغانستان، ترکیه، مصر، فرانسه، فنلاند و نروژ یکی از پس از دیگری با پوشاک رسمی شرفیاب شدند. به هنگام شرفیابی هر هیات نمایندگی، سرود ملی آن کشور نواخته شد. هیات‌های نمایندگی پس از شرفیابی به پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران به پیشگاه والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران شرفیاب شدند و پیشکش‌های دولت خود را به ارمغان آوردند:
ساعت ۳ پس از نیمروز هیات نمایندگی ایتالیا به ریاست والاحضرت دوک دو اسپلوتو به همراهی آقای عضدی مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه هیات نمایندگی افغانستان به ریاست والاحضرت شاه احمد خان به همراهی آقای اسفندیاری مهماندار شرفیاب گردیدند.
ساعت ۴ پس از نیمروز هیات نمایندگی ترکیه به ریاست آقای رعنا ترخان وزیر انحصار و گمرکات ترکیه و به همراهی آقای همایون جاه مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ و ۱۵ دقیقه هیات نمایندگی مصر به همراهی آقای کی استوان مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه هیات نمایندگی فرانسه به همراهی آقای محمدعلی فروغی مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ و ۴۵ دقیقه نماینده فنلاند به همراهی آقای غفار جلال مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۵ نماینده نروژ به همراهی آقای پوروالی مهماندار شرفیاب شدند.
روز ۳۰ فروردین ماه دیگر هیات‌های فرستاده شده در کاخ گلستان نخست به پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ و سپس به پیشگاه والاحضرت همایون محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران شرفیاب شدند:
ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه نماینده بلژیک به همراهی آقای نجم مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۳ و ۴۵ دقیقه پس از نیمروز نماینده هلند به همراهی آقای کی‌دیوان مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ هیات نمایندگی پادشاهی ژاپن به همراهی آقای اردلان مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ و ۱۵ دقیقه نمایندگان لهستان به همراهی آقای مجدی مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه نماینده کشور پادشاهی سوئد به همراهی آقای شاهرخی مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۴ و ۴۵ دقیقه نماینده امریکا به همراهی آقای علی‌آبادی مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۵ پس از نیمروز نماینده دانمارک به همراهی آقای ممتاز مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۵ و ۱۵ دقیقه نماینده سویس به همراهی آقای عضد مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه هیات نمایندگی دولت شوروی به همراهی آقای نورزاد مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۵ و ۴۵ دقیقه هیات نمایندگی آلمان به همراهی آقای دکتر قدیمی مهماندار شرفیاب شدند.
ساعت ۶ شامگاه نماینده دولت رومانی شرفیاب شد.
ساعت ۶ و ۱۵ دقیقه نماینده دولت یوگسلاوی به پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ و سپس والاحضرت همایون ولیعهد ایران محمدرضا پهلوی شرفیاب شد.
منبع
- ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ خرداد ۱۳۱۷ نشست ۴۳ اعلام پیوند ولیعهد ایران و شاهزاده فوزیه
- ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ تیر ۱۳۱۷ نشست ۵۰ گزارش نخستوزیر پس از بازگشت از مصر
- ↑ قانون اساسی مشروطه
- ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ آبان ۱۳۱۷ نشست ۶۲
- ↑ قانون تفسیر اصل سی و هفتم متمم قانون اساسی موضوع کلمه ایرانی‌الاصل
- ↑ قانون تصویب اعطای صفت ایرانی به والاحضرت فوزیه
- ↑ سرود ملی ایران
- ↑ National Sporting
- ↑ General Maxime Weygand,
- ↑ Friedrich Werner Graf von der Schulenburg