روز بهداشت و تنظیم خانواده ۱۴ آذر ماه
| درگاه شهبانو فرح پهلوی | روز مادر | جمعیت خیریه فرح پهلوی |
به فرمان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر روز ۱۴ آذر ماه روز بهداشت و تنظیم خانواده در سراسر کشور نامیده شد.
شاهنشاه آریامهر در سال ۱۳۴۶ دستور اجرای این برنامه را صادر فرمودند و وزارت بهداری اجراکننده آن در سراسر کشور گردید شاهنشاه آریامهر فرمودند:
| « | ...با توجه به رشد اقتصادی کشورمان و متناسب نبودن رشد جمعیت با رشد اقتصادی دستور شروع برنامه‌های بهداشت و تنظیم خوانده را در سال ۴۶ صادر نمودیم و اجرای برنامه‌های بهداشت و تنظیم خانواده از همان تاریخ شروع شده و با موفقیت پیشرفت کرده است و با آموزش وسیعی که داده شده، مردم ایران به تغییرات اجتماعی کشور در سالهای اخیر به خوبی واقف شده‌اند و این برنامه که در ایران کاملا به موقع شروع شده، به ما امکان می‌دهد که برای گردانیدن چرخ‌های اقتصاد و صنعت کشور نیروی انسانی فعال فراهم آوریم و ترتیبی بدهیم که ملت ایران در سالهای آینده پیوسته به رفاه بیشتری نائل آید... | » |
روز ۱۴ آذر ماه روزی است که قشرهای گوناگون مردم ایران ضمن شناخت و بزرگداشت این برنامه به ارزش و نتایج مفید و ثمر بخش آن هر چه بیشتر و بهتر پی خواهند برد.
برنامه بهداشت و تنظیم خانواده یکی دیگر از پدیده‌های ارزنده انقلاب اجتماعی ایران است که دگرگونی بزرگی در زندگی مادران و کودکان ایرانی بوجود آورد و راه بهزیستی و سلامت جسمی و روانی و درازای عمر را به خانواده‌ها پیشکش نمود.
افزایش سریع جمعیت در جهان سبب فلج شدن فعالیت‌ها و کوشش‌هایی است که برای بالابردن سطح زندگی مردم بکار گرفته می‌شود. با رشد کنونی جمعیت در جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه فعالیت‌های اقتصادی با افزایش جمعیت کارآیی ندارد و عدم تناسب رشد جمعیت با رشد اقتصادی آرمان فراهم آوردن زندگی بهتر در همه نقاط جهان را مختل می‌نماید.
رشد جمعیت در جهان تا سال ۱۹۵۰ میلادی بر مدار طبیعی و تعداد جمعیت در این سال افزون بر ۲ میلیارد و ۵۱۸ میلیون نفر بود. از این سال رشد جمعیت بیشتر شد و در سال ۱۹۷۲ به ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفر رسید. این جمعیت چنانچه کنترل نشود در ۳۰ سال آینده به ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یعنی بیش از دو برابر خواهد رسید که خطر این تورم برای عالم بشریت بسیار زیان بار خواهد بود.
رشد سریع جمعیت در دنیای امروز معلول پیشرفت طب و بهداشت و تکنولوژی و از نتایج تمدن ماشینی است در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد در گرسنگی کامل به سر می‌برند به مشکل گرسنگی مشکلات مسکن – آموزش- بهداشت- بیسوادی- بیکاری و مشکل آب مخصوصا در ممالک صنعتی با رشد بی رویه جمعیت افزود می‌گردد بنابراین کنترل جمعیت، بهترین کوششی است که دولت‌ها می‌توانند برای فراهم ساختن رفاه اجتماعی و اقتصادی مردمشان بکار برند.
در ایران از یک سو میزان موالید بالا است و از سوی دیگر مانند سایر ممالک پیشرفته بعلت پیشرفت بهداشت و بهداشت روستاها از میزان مرگ و میر کاسته شده است بقسمی که جمعیت ایران که در سرشماری سال ۱۳۳۵ بیش از ۱۸/۹ میلیون نفر و در سرشماری سال ۱۳۴۵ بالغ بر ۲۶ میلیون نفر بود اکنون به ۳۲ میلیون نفر رسیده و چنانچه کنترل نشود هر سال در حدود۱/۰۰۰/۰۰۰ نفر به جمعیت کشور اضافه شده و با رشد فعلی در بیست سال آینده جمعیت بالغ بر ۶۰ میلیون و در ۹۰ سال آینده به ۴۰۰ میلیون نفر خواهد رسید.
ساختمان سنی جمعیت نیز در ایران مناسب نیست. در سال ۱۳۳۵ خورشیدی ۵۳ درصد جمعیت کشور در سنین فعالیت بوده این میزان در سال ۴۵ به ۵۰ درصد تنزل کرده یعنی فشار کار بر دوش فعالان بیشتر شده و آنان متعهد تامین زندگی افراد بیشتری گردیده‌اند این طرز ساختمان سنی نیز از لحاظ اقتصادی – اجتماعی به هیچ روی پسندیده نیست و دشواری‌های بسیاری بوجود خواهد آورد.
مسئولین این برنامه در وزارت بهداری با فعالیت و کوشش‌های پی گیر پیشرفت‌های قابل توجهی بدست آوردند از سال ۱۳۴۶ تا پایان سال ۱۳۵۱ شمار ۱۶۶۲۹ تن از کادر فنی و پزشکی و ۲۲۲۶۲۲ تن از گروه‌های اختصاصی دربرگیرنده:
- - سپاهیان انقلاب افسران و درجه داران ارتش شاهنشاهی
- - شیر و خورشید سرخ ایران
- – سازمان زنان
- – سازمان فرهنگیان
- – بیمه‌های اجتماعی
- – بنگاه حمایت مادران و نوزادان
با فراگرفتن آموزش‌های نیازین در پیشبرد این برنامه خدمت کرده‌اند.
در روستاها، سپاهیان انقلاب و درمانگاه‌های سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی عهده‌دار اجرای این برنامه بوده‌اند و لازم است فعالیت در روستاها افزایش یابد و حداقل برای ۱۰۰۰ نفر زن روستایی یک مربی تنظیم خانواده دایمی مشغول کار باشد.
بیش از ۲۰۰۰ مرکز کلینیکی تنظیم خانواده در سراسر کشور دایر گردیده که خدمات برنامه را رایگان در اختیار مردم گذاشته‌اند.
پروژه‌های پژوهشی نیز بالغ بر چهل در زمینه مسائل جمعیتی و اجتماعی با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بمرحله اجرا درآمده است که نتایج نیکویی داشته است .
میزان موالید از ۴۴ در هزار در سالهای پیشین به ۴۱ در هزار و در سالهای ۴۹-۵۰ کاهش یافته است. عمر متوسط در ایران در سال ۱۳۵۲ به ۵۷ سال رسیده است. حزب ایران نوین نیز نظر به اهمیت این برنامه و جلب همکاری سازمان‌های مختلف حزبی برای پیشرفت این برنامه از راه تشویق و آموزش افراد مبادرت به ایجاد کمیته جمعیت و تنظیم خانواده زیر نظر قسمت طرح‌ها و برنامه‌ها نموده و فعالیت‌های لازم را شروع و تشکیل کمیته‌های فرعی جمعیت و تنظیم خانواده را در کلیه مراکز استانها و شهرستان آغاز نموده است.
هدف نهایی برنامه که با شدت از سوی دولت حزبی دنبال می‌شود پایین آوردن رشد جمعیت تا سال ۱۹۸۰ به دو درصد و تا سال ۱۹۹۰ بیک درصد و در نتیجه همآهنگی رشد جمعیت با رشد اقتصادی و افزایش درصد جمعیت فعال و بالاخره تـأمین رفاه و بهداشت خانواده‌ها است.