رضا شاه بزرگ - راه‌ها و پل‌ها و بندرهای ایران
| رضا شاه پهلوی - ایران نوین | اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی | رضا شاه بزرگ - راه‌آهن سراسری ایران |
تا پیش از سال ۱۳۰۰ بیشتر شهرهای کشور ایران با راه‌های کاروان‌رو به یکدیگر پیوند داشت. راه شوسه در ایران نام ناشناخته‌ای بود، تنها چند راه در ایران وجود داشت که ناقص بودند و از سوی شرکتی یا کسانی باز شده بودند. همین راه‌های کم در زمستان بسته می‌شد و درازای راه‌هایی که وجود داشت از سه هزار کیلومتر بیشتر نبود. با نخست وزیر رضا خان پهلوی و فرمانده کل قوا همه راه‌هایی که امتیاز آن به شرکتی یا کسی داده شده بود زیر سرپرستی دولت شاهنشاهی درآمد.
با بنیان وزارت طرق و شوارع در سال ۱۳۰۸ خورشیدی که وظیفه "آن مراقبت در ایجاد و نگاهداری راه‌های آهن و شوسه و تنظیم و توسعه کشتیرانی و اداره کردن امور بندری"، ساختن راه‌های کشور، اهمیت اقتصادی آن و نقش راه‌ها در عمران کشور روشن شد.[۱] بازسازی راه‌ها و ساختن و راه‌های نوین از این زمان آغاز شد. برای اینکه مانند دوره سلطنت قاجاریان مغولان بیگانه بر کشور ایران که برای هر کاری امتیاز به روسیه و انگلیس می‌دادند و خود از آنان پول می‌گرفتند و در جیب خود می‌گذاشتند، رضا شاه بزرگ دستور داد که از سال ۱۳۰۴ دانشجویان ایرانی برای یادگیری رشته‌های گوناگون مهندسی راه به اروپا فرستاده شوند. با گشوده شدن راه آهن سراسری و راه‌های نوین ایران همه کارشناسان و کارگران دوره دیده و آزموده ایرانی بودند.[۲]
هر گونه راه و یا پل راه آهن رو و یا پل ماشین رو بر پایه بهترین نمونه کشورهای غربی در ایران ساخته شد و با بهترین مصالح ساختمانی. پل‌های سنگی - بتونی و فلزی یکی پس از دیگری در ایران ساخته شد و هم چنین دگرگون ساختن روش ساختن راه‌های شوسه که با خاک و شن ساخته می‌شد مورد بررسی قرارگرفت.
۲۴ فروردین ماه ۱۳۰۸ ساختن راه مشهد به توس آغاز شد.
۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۸ از آنجا که راه میان آستارا - پهلوی از دیدگاه بازرگانی یکی از راه‌های ارزشمند کشور است وزارت فواید عامه برآن شد که این راه را شوسه نماید. این راه ۱۳۴ کیلومتر درازا دارد و ۷۵ پل می‌باید در درازای این راه ساخته شود.
۲۸ فروردین ماه ۱۳۰۸ برای پیوستن راه‌آهن اهواز به دزفول سندیکای راه‌آهن در جنوب ساختمان شالوده پل آهنی که از اروپا خریداری و بزودی وارد ایران خواهد شد را آغاز نموده است این پل در نزدیکی شهر اهواز بنا خواهد شد.
اردیبهشت ۱۳۰۸ شوسه نمودن راه بهبهان - اهواز شد.
اردیبهشت ۱۳۰۸ راه کرمان به عباسی کشیده شده و خودروها سواری و یک تُنی می‌توانند از این راه بگذرند برای استوار کردن این راه که کامیون‌های باری نیز از این جاده بگذرند کوشش‌هایی در ساختار این راه در حال انجام است.
۲۲ اردیبهشت ۱۳۰۸ پس از بررسی‌ها وزارت فواید عامه راه میان قم و ساوه را هموار و شوسه خواهد نمود.
۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ برای ساختن سد ساوه آقای احتشام‌زاده نماینده مجلس شورای ملی با دو تن مهندس اتریشی برای نقشه‌برداری وارد ساوه شدند
۱ خرداد ماه ۱۳۰۸ راه‌های در دست ساختمان میان بندرپهلوی و آستارا و رشت و مازندارن و جاده کنار دریا از سوی مهندس شقاقی بازدید شد.
۵ خرداد ۱۳۰۸ دستور ساختمان راه منصوریه از راه سرخه حصار از سوی وزارت فواید عامه داده شد. هم چنین ساختمان اسکله بندرشاه تا دو هفته دیگر پایان می‌یابد. میان بندر جز و اشرف تاکنون ۳۰ کیلومتر ریل‌گذاری شده است و ریل گذاری در بخش‌های دیگر با شتاب پیش می‌رود. میان بندر جز و بندر شاه نیز تا بالای دهکده با غو نزدیک به ۱۰ کیلومتر ریل گذاری شده است. ساختمان ایستگاه‌های بندرشاه - بندر جز - ساری و اشرف نیز آغاز شده و ۹۴ پل‌هایی که در درازای این راه برای گذر ریل مورد نیاز بود ساخته شده است. روی ریل‌هایی که کشیده شده چند دستگاه لکوموتیو بنزینی ابزارها را ترابر می‌نمایند. لکوموتیوهای بخاری سنگین که از اروپا خریداری شده است وارد بادکوبه گردیده و بزودی به بندر جز ترابر می‌شود. برای لاروبی بندر شاه یک کشتی شن‌کشی خریداری شد.
۱۲ خرداد ماه ۱۳۰۸ قانون پانزده هزار تومان اعتبار برای ساختمان سد قزوین به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۱۳ خرداد ماه ۱۳۰۸ ساختمان سد اهواز و پل کارون که راه آهن از روی آن خواهد گذشت پیشرفت بسیار نموده است.
۱۴ خرداد ماه ۱۳۰۸ ساختمان پل خورزنگی رو به پایان است و ۵۲۰ میخ از ۷۰۴ میخی پل تاکنون کوبیده شده است. هم چنین ساختمان پل چوبی ۱۳ چشمه روی خورزنگی نیز به پایان رسیده است برای ساختمان دو پل چوبی دیگر در کیلومتر ۱۳۰ و ۱۳۹ میخ کوبی آغاز شده است.
۱۵ خرداد ماه ۱۳۰۸ از آنجا که بندر شاهپور نیمه سال ۱۳۰۸ گشوده خواهد شد، افزون بر ساختمان بندر، ساختمان پل آن نیز بزودی به پایان خواهد رسید اداره سندیکا ابزاری چون چراغ‌های دریایی، جراثقال و دیگر ابزارها را به کارخانه‌های اروپایی سپارش داده است تا در زمان گشایش همه کارهای بندر و پل به فرجام رسیده باشد.
۱۵ خرداد ماه سد پرآوازه "شانزده ده" اسپهان ویران شد. از سوی وزارت فواید عامه به رییس ناحیه دستور داده شد که هزینه ساختن سدی نوین به جای سد "شانزده ده" را پیش‌بینی نماید تا کار ساختمان آغاز گردد.
۱۸ خرداد ماه ۱۳۰۸ ساختمان دو پایه بزرگ میانی پل رودخانه تالار به پایان رسید و از دو پایه کوچک ساحلی نیز یک پایه ساخته شده و پایه دیگر نیز بزودی انجام خواهد شد. پل چوبی برای سوار کردن چشمه ساخته شده و در حال پایان رساندن ساختمان می‌باشند که پل آهنی را هر چه زودتر سوار کنند. برای اینکار به ابزاری نیز نیاز هست که وزارت فواید عامه دست به کار فراهم آوردن آن است.
۲۰ خرداد ماه ۱۳۰۸ از سوی وزارت فواید عامه به اداره طرق دستور داده شد که ساختمان راه میان کرمان و بلوچستان را آغاز کنند. هم چنین خاک ریزی میان بندرشاه و ساری به پایان رسیده و از ۱۵۰ پل میان بندرشاه و نکا ۱۱۵ پل ساخته شده است.
۲۵ خرداد ماه ۱۳۰۸ ساختمان سد بندر پهلوی به پایان رسید و هیچگونه کمبود یا کاستی ندارد. در همین روز برای تقسیم آب‌های مرزی رود تجن و ساختمان سد آن و پیش بینی هزینه ساخت آن مهندسی فرستاده شد
۶ تیر ماه ۱۳۰۸ اداره طرق و شوارع (وزارت راه)
۸ تیر ماه ۱۳۰۸ وزارت فواید عامه بر آن شده است که راه نوین شوسه میان نیشابور و سبزوار را تا پیش از رسیدن پاییز به پایان رساند. هم چنین ساختمان راه آستارا - زنجان که یکی از راه‌های مهم بازرگانی خواهد بود هر چه زودتر آغاز خواهد شد.
۱۱ تیر ماه ۱۳۰۸ در راه کناره میان مشهدسر و شهسوار ۲۰ پل کوچک و بزرگ که رویهم رفته درازای آنها بیش از ۳۶۱ متر است ساخته شده و سازه‌های ساختمان پل یلدرآباد، کاظم رود و عباس آباد نیز فراهم شده و بزودی ساختمان این سه پل نیز آغاز خواهد شد. هم چنین پل بزرگی در شهسوار به درازای ۲۲۰ متر که دارای ۱۸ چشمه است در دست ساختمان می‌باشد و پایه‌های سنگی آن ساخته شده است. در مشهدسر نیز پل چوبی به درازای ۱۰۰ متر در دست ساختمان است.
ساختمان راه اشرف به بندر جز برای پیشرفت کار، به ۴ بخش شده است. سنگ ریزی راه بارفروش (بابل)- مشهد نزدیک به ۱۱۰۰ متر مکعب انجام شده است. کارهای راهسازی راه پهلوی - قزوین - تهران در گام سنگ فرش و شن ریزی می‌باشد و اگر بارندگی نشود تا دو ماه دیگر این راه برای بهره‌برداری آماه خواهد بود. راه سیاه دهان - زنجان خاکریزی و هموار شده است. راه سیاه دهان - خرم دره به درازای ۵۴ کیلومتر به پایان رسیده است. راه خرم دره - زنجان نیز در دست ساختمان است و شمار کارگران دو برابر شده است تا پیش از زمستان سنگ ریزی انجام شود.
گزارش اداره طرق و شوارع درباره راه‌هایی که شوسه شده‌اند از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۰۸ خورشیدی:
| راه مشهد - شاهرود | راه مشهد - دزداب (زاهدان) | راه مشهد - قوچان | ||||||
| شماره | زیر راه‌ها | درازا | شماره | زیر راه‌ها | درازا | شماره | زیر راه‌ها | درازا |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | مشهد - شریف آباد | ۳ فرسنگ | ۱ | گدارهای راه تربت | ۵ فرسنگ | ۱ | مشهد - قوچان | ۵ فرسنگ |
| ۲ | قلعه وزیر - نیشابور | ۸ فرسنگ | ۲ | کالشور - گناباد | ۴ فرسنگ | ۲ | قوچان - باجگیران | ۲ فرسنگ |
| ۳ | نیشابور - کویر از راه سلطان‌آباد | ۴ فرسنگ | ۳ | غرقاب | ۲ فرسنگ | ۳ | راه سرخس | ۱ فرسنگ |
| ۴ | سبزوار | ۲ فرسنگ | ۴ | قاین - بیرجند | ۷ فرسنگ | ۴ | راه محیطی مشهد | ۱ فرسنگ |
| ۵ | میامی - بندمرجان | ۳ فرسنگ | ۵ | مود و سربیشه | ۵ فرسنگ | |||
| درازای راه‌ها رویهم رفته | ۲۰ فرسنگ | درازای راه‌ها رویهم رفته | ۲۳ فرسنگ | درازای راه‌ها رویهم رفته | ۹ فرسنگ | |||
۱۷ تیر ماه ۱۳۰۸ راه نوینی از کرمانشاه به پشت کوه از راه شاه آباد کشیده می‌شود. هزینه ساختن این راه نزدیک به ۴۳٬۰۰۰ تومان پیش بینی شده است. هم چنین ساختن راه کناره میان بوشهر و بندرعباس در دست بررسی است.
۲۲ تیر ماه ۱۳۰۸ در آیین باشکوهی بندر شاه گشوده شد و نخستین کشتی بازرگانی در برابر پل بارگیری بندر شاه لنگر انداخت و بار خود را بیرون داد. یک جراثقال روی پل کار گذاشته شده است که با آن بار کشتی‌ها خالی می‌شود.
۴ امرداد ماه ۱۳۰۸ ساختمان جاده سرآب کرند به نام نامی اعلیحضرت همایونی گشوده شد در این آیین سرهنگ باقر خان حکومت باوندپور و کرند و حکمران کرمانشاه و همه رییس‌های اداره‌های دولتی بودند و پس سخنرانی درباره توجه‌های اعلیحضرت رضا شاه بزرگ، شهاب الدوله روبانی که به رنگ پرچم سه رنگ ایران بود را با قیچی برید و با فریادهای "زنده باد اعلیحضرت رضا شاه پهلوی" و هلهله و شادی در سرآب کرند و جشن و پایکوبی آیین پایان یافت. هم چنین گردنه ملاعلی که میان قزوین و رشت می‌باشد که همواره به سبب پیچ و خم‌های آن سبب کشته شدن مردم و آسیب‌های دیگر می‌شد، راه سازی گیلان این گردنه را هموار و پست کرد و راه برای خودروها باز و امن شد.
۱۲ امرداد ماه ۱۳۰۸ هم چنین از آنجا که قره سو یکی از جاهای ماهی خیز بندرهای شمال است، برای جا به جا کردن ماهی به داخل ایران با بهره گیری از راه آهن، اداره شیلات برآن است که پل قره سو را بسازد که فرآورده‌های را بتوان به نزدیکی راه آهن آورد.
۲۱ امرداد ماه ۱۳۰۸ ساختمان پل میان بندرپهلوی و غازیان روی مرداب پهلوی در آینده نزدیک آغاز خواهد شد. ساختمان این پل در زیباترین بندر ایران زندگی و رفت و آمد دشوار مردم بندر پهلوی را آسان می‌سازد.
۲۶ امرداد ماه ۱۳۰۸ بر پایه نیاز به ساختن سد تبریز، بودجه‌ای نزدیک به ۲۰۰٬۰۰۰ تومان ویژه شده است و از سوی وزارت فواید عامه دو مهندس به تبریز فرستاده شده‌اند که هز چه زودتر ساختمان سدهای مورد نیاز را آغاز کنند. هم چنین راه خرم‌آباد - کرمانشاه با کوشش کوه‌برها و مامورین تا الیشتر (۹ فرسخی کرمانشاه) هموار و خودرو رو شده است. راه خرم‌آباد - کرمانشاه بزودی گشایش می‌یابد.
۳۱ امرداد ۱۳۰۸ ساختمان راه نوین میان نیشابور و سبزوار از راه کویر آغاز شد. هم چنین راه میان ناصری و بهبهان نیز بازسازی شد.
۳ شهریور ماه ۱۳۰۸ از سوی وزارت فواید عامه دستور داده شد که راه میان تویسرکان - ملایر ساخته و هموار شود. برای شوسه کردن راه اردکان که به راه اسپهان و یزد می‌پیوندد اهالی ۲۰۰۰ تومان گردآوردند و به دولت پیشکش کرده‌اند تا دولت همه راه و جاده‌های راه اصلی از سوی اردکان را هموار نماید. دستور هموار ساختن و ساختمان راه میان شیراز - بوشهر نیز داده شد.
۱۴ شهریور ماه ۱۳۰۸ ساختمان پل خورزنگی به پایان رسید.
۱ مهر ماه ۱۳۰۸ ساختمان راه سبزوار - نیشابور آغاز شد. نزدیک به هزار کارگر این راه را می‌سازند. بر پایه دستور، راه نوین از نزدیکی‌های باغچرد - علیک و سلطان آباد به تقی آباد خواهد پیوست.
۱۷ مهر ماه ۱۳۰۸ مهندس ترسینسکی برای بررسی‌های بیشتر درباره راه شیراز - بوشهر به استان فارس فرستاده شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که جاده شیراز - بوشهر بهتر است از راه فیروزآباد ساخته شود.
۵ آبان ماه ۱۳۰۸ ساختمان پل "رود جراحی" به پایان رسید. رود جراحی" میان اهواز و بندر شاهپور روان است که راه‌آهن از روی آن خواهد گذشت.
۱۶ آذر ماه ۱۳۰۸ راه رشت تا "چهارشنبه" که ۱۴ فرسخ است هموار شد و خودروها می‌توانند از این جاده بگذرند. راه "چهارشنبه" تا "خلخال" که ۱۲ فرسخ است باید هموار شود و یک پل باید زده شود. نزدیک به ۲۰ فرسخ از راه رشت - تبریز بزودی هموار خواهد شد تا راه بازرگانی گیلان و آذربایجان به یکدیگر بپیوندد و دو پل نیز باید ساخته شود. راه بندر پهلوی - آستارا بیش از ۲۰ پل ویژه را داراست که در برابر سیل یا آب از سوی دیگر استوار بماند، زیرا که پل‌های معمولی در این منطقه پایدار نخواهند بود .
۱۷ آذر ماه ۱۳۰۸ ساختمان سد پهلوی از چندی پیش به دستور وزارت فواید عامه آغاز شده است. راه آهن سراسری ایران یکی از شاهکارهای بزرگ صنایع و ساختمانی زمان خود می‌باشد که درازای آن بیش از ۱۳۹۴ کیلومتر است. بیش از ۲۵۱ پل بزرگ و ۴۰۰۰ پل کوچکتر و ۲۴۵ تونل و ۹۰ ساختمان ایستگاه راه‌آهن از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۱۹ بنا گردید که همه آنها بسیار زیبا و باشکوه می‌باشد. پروژه‌های بی شمار راهسازی در سراسر کشور آغاز شد از میان این پروژه‌ها "جاده غرب" بود.
گشایش بندر شاهپور ۱۹ دی ماه ۱۳۰۸
روز پنجشنبه ۱۹ دی ماه اعلیحضرت شاهنشاه و همراهان پس از گشودن راه آهن جنوب با ترن ویژه از اهواز رهسپار بندر شاهپور شدند. در بندرشاهپور برای ورود رضا شاه بزرگ جایگاه ویژه‌ای تدارک دیده شده بود. با ورود اعلیحضرت رضا شاه بزرگ به بندر شاهپور گشایش بندر شاهپور انجام یافت . ساختمان بندر و اسکله بسیار مورد توجه شاهنشاه قرارگرفت. اعلیحضرت شب را در بندرشاهپور ماندند و روز آدینه ۲۰ دی ماه به اهواز بازگشتند. اعلیحضرت رضا شاه بزرگ چند روزی را در اهواز ماندند و از سازمان‌ها و بخش‌های راه‌آهن و به ویژه پل رودخانه کارون بازدید کردند. با توجه‌هایی که اعلیحضرت به بهبود وضع خوزستان فرمودند، در سراسر استان امنیت و آسایش برقرار است. رضا شاه بزرگ به ساختمان شهرداری در آن سوی رودخانه کارون که ساختمان‌های دولتی در آنجا بنا شده است فرود آمدند و این یکی از سرافرازی‌های اهالی خوزستان است. کمپانی نفت انگلو پرشین برای ورود اعلیحضرت همایون و گشودن راه‌آهن جنوب دستمزد کارمندان ایرانی را ۵٪ افزود و دستمزد کارگران را از سه قران به چهار قران بالابرد.
جاده غرب از تهران آغاز می‌شود و تا قزوین پیش می‌رود، در نزدیکی‌های قزوین این جاده دو شاخه می‌شود، شاخه نخست از شهرهای همدان، کرمانشاه، خسروی به خانقین و سپس به بغداد می‌رسد. درازای این راه ۷۷۶ کیلومتر تا مرز ایران و عراق می‌باشد. شاخه دوم از راه زنجان به تبریز می‌رسد.
جاده چالوس از کرج به سوی شمال آغاز می‌شود که تا بلندای ۳۲۰۰ متر از کوه البرز می‌رسد و سپس به سوی مازندران پایین می‌آید. بیش از ۵ ماه از سال، گذر از این جاده در بخش‌های بسیار بلند آن ناشدنی بود. با کندن تونل کندوان در بلندای ۲۰۰۰ متری به جای اینکه دور کوه با خودرو بگردند، ۱۳ کیلومتر از راه کرج به چالوس کاسته شد و دشواری رفت و آمد در زمستان از میان برداشته شد. درازای تونل کندوان ۱۸۸۷ متر می‌باشد و پهانی آن ۷ متر و بلندای آن ۶ متر می‌باشد.
کشیدن خیابان‌ها و جاده‌ها
جاده چالوس کشیده می‌شود ۱۳۱۲ خورشیدی یادشان گرامی
جاده چالوس دل البرز را می‌شکافد
جاده چالوس در بلندای بیش از ۲۰۰۰ متر
جاده چالوس شاهکار راهسازی از میان کوه‌های هفت خواهران می‌گذرد
جاده چالوس از میان جنگل‌های شمال ایران می‌گذرد
ساختن پل از میان جنگل‌های شمال ایران
۱۱ اردیبهشت ۱۳۱۱ شاهنشاه ایران در آیین باشکوهی پل متحرک سفیدرود را در شمال کشور گشودند. این پل ۱۳۷ متر درازا و ۷ متر پهنا دارد و با هزینه‌ای کمتر از صد هزار تومان ساخته شده است. پل سفیدرود دو استان مازندران و گیلان را پیوند می‌دهد. برای ارجگذاری به مهندس یاسره از کشور فرانسه در ساختن پل سفیدرود به فرمان اعلیحضرت رضا شاه یک قطعه نشان تاجگذاری به مهندس یاسره پیشکش شد.[۳] ساختمان پایه‌های این پل در روز ۱۹ شهریور ماه ۱۳۰۸ بر پایه نقشه تصویب شده آغاز شد.
سال ۱۳۱۵ پس از ساختمان پل راه آهن برروی رود کارون که در ۱۰ اسفند ماه ۱۳۱۲ گشوده شده بود، پل دیگری بر روی رودخانه کارون زده شد. این پل دارای دو قوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متر می‌باشد. دوری اهواز تا خرمشهر از راه خشکی ۱۲۵ کیلومتر است و از راه رود کارون ۱۷۰ کیلومتر می‌باشد. با راه‌آهن ۱۲۱ کیلومتر میان اهواز و بندر شاهپور بر کنار خلیج فارس ۱۱۲ کیلومتر است. پل بسیار باشکوهی که در شهر اهواز بر روی رودخانه کارون زده شده است، شهر نوین اهواز که در دو سوی ساحل رودخانه ساخته شده است را پیوند می‌دهد. پل بزرگ اهواز دهانه متحرک دارد و دو بخش کهن و قدیم شهر را به هم می‌پیوندد.
۲۶ اسفند ماه ۱۳۱۵ نخستین سد ایران بر روی رودخانه شاوور که به رود کارون می‌ریزد در پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه و والاحضرت ولیعهد گشایش یافت. آب‌های این سد هشت هکتار زمین را آبیاری می‌کند.
۲۹ اسفند ماه ۱۳۱۵ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی و والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی سفر خود را با کشتی در آب‌های خلیج فارس ادامه دادند و روز نخست نوروز یا ۱ فروردین ماه ۱۳۱۶ آیین گشایش حوض تعمیر کشتی‌ها در کنار بندر شاهپور در پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه و والاحضرت ولیعهد برگزار شد. این حوض می‌تواند کشتی‌ها تا ده هزار تن را شستشو دهد و تعمیر نماید.
۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۱۷ تونل کندوان در جاده تهران - چالوس از سوی رضا شاه بزرگ گشوده شد. ساختمان این تونل سه سال به درازا کشید. در سال ۱۳۷۴ جمهوری اسلامی دست به پهن کردن تونل کندوان زد که از دیدگاه مهندسی اشتباهات بسیار دارد و هزینه آن بیش از ۸۰ میلیارد تومان شد. با وجود دستگاهای مدرن امروزی پهن کردن تونل هفت سال به درازا کشید.
۱۰ تیر ماه ۱۳۴۰ پل نوین فلزی رود کارون در بخش "شالو" به پایان رسید و بهره برداری از آن آغاز شد. درازای این پل ۱۱۸ متر و وزن آن ۲۵۰ تن و هزینه آن بیش از ۱۰۵۰۰٬۰۰۰ ریال گردید.
۲۱ مهر ماه ۱۳۴۰ نخستین کلنگ پل شوشتر بر زمین زده شد و ساختمان پل آغاز گردید.
۳ آبان ماه ۱۳۴۰ سد امیرکبیر بر روی رودخانه کرج در پیشگاه شاهنشاه گشوده شد. ویژگی‌های این سد کرج چنین است: سد کرج سد بتونی قوسی است، درازای بخش بالایی سد ۳۹۰ متر، بلندا از کف پی ۱۸۰ متر، گنجایش مخزن ۲۰۵ میلیون متر مکعب، رویه زیر کِشت ۲۱٬۰۰۰ هکتار، نیروی برق بازده دو مولد برق ۹۰٬۰۰۰ کیلووات می‌باشد.
۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ در آیین باشکوهی پل بزرگ روخانه شور در جیرفت گشایش یافت.
۲۵ خرداد ماه ۱۳۴۷ شاهراه تاکستان بازرگان بیش از هزار کیلومتر می‌باشد و در شمال غربی ایران کشیده شده است. شاهراه تاکستان بازرگان از دل کوه‌ها، تنگه‌ها، و رودخانه‌ها می‌گذرد، بدین روی چندین تونل بر روی آن ساخته شده است که مهم ترین آن تونل بزرگ قافلانکوه می‌باشد. ساختمان تونل قافلانکوه از شاهکارهای مهم معماری و راهسازی کشور ایران می‌باشد که در بالاترین قله قافلانکوه کنده شد و گدشتن از تنگه هولناک ولی بسیار زیبای قافلانکوه را آسان کرده است. تونل بزرگ قافلانکوه به درازای ۱۱۰۰ متر و پهنای ۹ متر و نیم مرود بهره‌برداری قرارگرفت. این تونل که ۹۵ هزار متر مکعب در دل کوه حفاری گردیده و سی هزار مترمکعب کارهای بنایی در داخل تونل انجام یافته است. تونل در ۴۴۰ کیلومتری پایتخت و ۱۴ کیلومتری شهر میانه ساخته شده است. ساختن این پروژه دو سال به درازا کشید و هزینه آن ۱۳٬۵۰۰٬۰۰۰ تومان می‌باشد که سازمان برنامه و بودجه کشور آن را پرداخته است. برنامه و شالوده ریزی این تونل از سوی مهندسین مشاور اتکو و ساختمان تونل از سوی شرکت ساختمانی راسا انجام گرفته است.
قوانین
قوانین نهم
- - قانون اجازه استخدام دو نفر مهندس دانمارکی و یک نفر مهندس نروژی برای ساختمان بنادر و بهره‌برداری خطوط راه‌آهن - مصوب ۱۸ خرداد ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون سه میلیون ریال اعتبار برای مصارف ساختمانی بندر دهنو - مصوب ۲۸ خرداد ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون ده میلیون ریال اعتبار برای مصارف ساختمانی طرق در سال ۱۳۱۲ - مصوب ۸ امرداد ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون پانصد هزار ریال اعتبار اضافی برای ساختمان راه ششمک - مصوب ۹ مهر ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه انعقاد قراردادهای ساختمانی به وزارت طرق - مصوب ۹ مهر ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون چهار هزار و دویست پهلوی اعتبار برای مخارج تکمیل ماشین‌های معدن ذغال سنگ شمشک - مصوب ۳۰ مهر ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون راجع به احداث و توسعه معابر و خیابان‌ها - مصوب ۲۳ آبان ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون معافیت جهازات متعلق به اداره بندر و اشیا و تدارکات وزارت جنگ از عوارض بندری - مصوب ۳ دی ۱۳۱۲ مجلس شورای ملی
- - قانون سه میلیون ریال اعتبار برای تعقیب عملیات ساختمانی بندر دهنو در سال ۱۳۱۳ - مصوب ۱۵ خرداد ۱۳۱۳ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه اتقراض ششصد هزار ریال از بانک ملی برای اصلاح وضعیت رودخانه و پل شهر قم - مصوب ۲۴ خرداد ۱۳۱۳ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه استقراض برای ساختمان سیل‌بند شهر تبریز - مصوب ۲۷ شهریور ۱۳۱۳ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه استخدام زتر هلم مهندس و متخصص پل‌سازی - مصوب ۱۲ دی ۱۳۱۳ مجلس شورای ملی
- قانون تاسیس وزارت طرق و شوارع و وزارت اقتصاد ملی به جای وزارت فواید عامه
- قانون اعتبار اضافی برای مصارف ساختمانی طرق در سال ۱۳۱۲
منبع