جنگل‌کاری و درخت‌کاری در دهه نخست انقلاب شاه و ملت ۱۳۵۱ - ۱۳۴۱ خورشیدی

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
درگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی کنگره بزرگ ملی در بزرگداشت آغاز دومین دهه انقلاب شاه و مردم ۱ تا ۴ بهمن ماه ۱۳۵۱

ملی کردن جنگل‌ها و مراتع

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

جنگل دارایی ملی است و باید در راستای « منافع ملی » و سود جامعه از آن بهره برداری کرد. پیش از انقلاب شاه و ملت سال ۱۳۴۱ خورشیدی جنگل‌های ایران که ثروت عظیم ملی را تشکیل می‌دهند به دست شماری مالکان بزرگ و سودجو از بین می‌رفت و هیچ گونه کاری در زنده نگاه داشتن جنگل‌ها و چراگاه‌ها انجام ندادند. با اجرای قانون تثبیت مالکیت‌های خصوصی و تثبیت مالکیت ملی بر زمین‌های جنگلی، آن بخش از زمین‌های جنگل که مولد نبود با شرایط آسان و مناسب به شرکت‌های دامپروری واگذار شد تا در آنجا با بوجود آوردن چراگاه‌های مصنوعی، علوفه مرغوب فراهم سازند و از سوی دیگر پروژه‌های بزرگ جنگلداری بر پایه روش‌های علمی و نوین در منطقه‌های مولد پیاده شود و بهره‌برداری از جنگل‌ها خلاف گذشته درست انجام یابد.

اجرای قانون ملی شدن جنگل‌ها در پیشرفت‌های بازرگانی و اقتصادی کشور نیز تاثیر به سرایی دارد زیرا

برنامه‌های جنگل کاری در دهه انقلاب

برنامه‌های جنگل کاری پیرامون تهران برای پاک ساختن هوای تهران بر پایه دستورهای اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر انجام گرفته و می‌گیرد. با افزایش جمعیت به پنج میلیون و نیم اهمیت جنگل کاری پیرامون تهران بیش از پیش روشن می‌شود. در غرب تهران جنگل کاری مهرآباد ۱۰۰ هکتار، خرگوش دره ۱۰۰ هکتار، پارک جنگل آریامهر ۶۰۰ هکتار ایجاد شده است.

در سال ۱۳۴۵ پارک بزرگ آریامهر به پهنه ۱۰۰۰ هکتار در غرب تهران گشایش یافت.

در سال ۱۳۴۶ جنگل دست کاشتی به پهنه ۱۰۰۰ هکتار در زمین‌های تپه‌های برفراز (مشرف) رودخانه سرخه حصار و قریه سرخه حصار تا پل فرح آباد بر روی این رودخانه ایجاد شد.

در سال ۱۳۴۷ پروژه جنگل کاری پیرامون شیراز با هزینه بیش از ده میلیون ریال از اعتبارات عمرانی کشور پیاده شد. پروژه جنگل کاری پیرامون شیراز نزدیک به دو سال پیش از تصویب مورد بررسی و پژوهش قرارگرفت و پیرامون فرودگاه شیراز و شرق شیراز برای جنگل کاری آماده شد. درختانی که در این منطقه نشانده شدند درختانی از گونه‌های سرو بودند.

در سال ۱۳۴۷ پارک جنگلی ایران در آیینی با شکوه به نام شهبانو فرح نامگذاری گردید. این جنگل از سوی وزارت منابع طبیعی در ۷۰۰ هکتار از تپه ماهور لویزان پدیدآورده شد. این پارک جنگلی ۶۰ کیلومتر راه ماشین رو دارد و ۶۰۰ هزار اصله درخت در آن کاشته شده است. درختان کاشته شده از گونه‌های کاج تهران، کاج سیاه، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، و هم چنین از پهن برگان چون اقاقیا، زبان گنجشک، ارغوان، افرا، داغداغان، چنار و نارون می‌باشد و برای آبیاری این منطقه وسیع در هر ثانیه به ۳۰۰ لیتر آب نیاز می‌باشد.

در سال ۱۳۴۸ بیش از ۵۰۰۰ هکتار از زمین‌های شمال در منطقه المده تا نشتارود مازندران از سوی وزارت منابع طبیعی ملی اعلام شد.

پارک‌های جنگلی

پارک‌های جنگلی در ایران تا پیش از سال ۱۳۴۲ وجود نداشت و از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۸ چهار پارک جنگلی در ایران ایجاد شد:

  1. پارک جنگلی هراز (۲۵ شهریور) مازندران
  2. پارگ جنگلی سی سنگان در شهسوار و نوشهر
  3. پارک جنگلی سی سرا در شهسوار و نوشهر
  4. پارک جنگلی فین (چالوس) در شهسوار و نوشهر

جنگل‌های شمال ایران

این جنگل‌ها که دامنه‌ی شمالی البرز را پوشانیده انبوه‌ترین و گرانبهاترین جنگل‌های ایران شمرده می‌شوند. جنگل‌های شمال از شهرستان بحنورد آغاز می‌شود و تا شهر آستارا ادامه دارد. هم چنین جنگل‌های ارسباران در جنوب رود ارس نیز از این دسته به شمار می‌آید. پهنه جنگل‌های کرانه دریای خزر رویهم رفته نزدیک به ۳٬۴۰۰٬۰۰۰ هکتار است.

جنگل‌های بلوط

این دسته جنگل‌ها که به نام بلوط خوانده می شوندبیشتر درختانشان بلوط است و از جنوب غربی رضاییه شروع می‌شوند و از امتداد سلسله جبال زاگرس تا کوه‌های بختیاری و جنوب شرقی فارس ادامه دارند. بیشتر قسمت‌های کردستان، کرمانشاهان، لرستان کوه‌های بختیاری و جنوب شرقی فارس ادامه دارند. پهنه جنگل‌های بلوط رویهم رفته ۱۰ میلیون هکتار برآورده شده است و بیش از یک دهم این جنگل‌ها انبوه می‌باشند. جنگل‌های کوهستانی آهکی خشک

کوهستان‌های شمال خاوری ایران در استان نهم و نیز دامنه‌های جنوبی کوه‌های البرز که بیشتر آهکی هستند دارای جنگل‌هایی می‌باشند که بیشتر درختان آن ارس است. پهنه جنگل‌های کوهستانی خشک به ۱٬۲۰۰٬۰۰۰ هکتار می‌رسد.

جنگل‌های پسته

این دسته جنگل‌ها در کوهستان‌های خشک و بیابان‌های جنوب و خاور ایران می‌رویند. قسمت شرقی فارس و بیشتر کوهستان‌های استان‌های نهم و هشتم جنگل‌های پسته وجود دارند و پهنه این جنگل‌ها به ۲٬۴۰۰٬۰۰۰ هکتار می‌رسد.

جنگل‌های گرمسیری

در کرانه‌های جنوبی ایران جنگل‌های گرمسیری پراکنده هستند و پهنه این جنگل‌ها به ۵۰۰٬۰۰۰ هکتار برآورد شده است.

جنگل‌های کویری

جنگل‌های کویری در کویرهای پیرامون یزد و استان کرمان و خراسان وجود دارند و پهنه آن بیش از ۶۰۰٬۰۰۰ هکتار است.


۱۳۵۱۱۱۰۵-۴۰