جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
| زمین‌لرزه‌ها، سیل‌ها و دیگر آسیب‌های طبیعت در ایران | سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی | برنامه‌های عمرانی کشور |
| شیر و خورشید نمایانگر قدرت و روشنایی است. |
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
با پیوستن کشور شاهنشاهی ایران به جامعه ملل در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به فرمان اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی محمدعلی فروغی نماینده نخست ایران و حسین علاء نماینده دوم ایران در جامعه ملل برگزیده شدند. نخستین نشست شورای جامعه ملل در روز ۱۳ شهریور ماه ۱۳۰۸ در ژنو برگزار شد. ریاست شورای جامعه ملل در این دوره با نماینده دولت شاهنشاهی ایران آقای محمدعلی فروغی بود. جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در روز ۱۱ شهریور ماه ۱۳۰۸ برابر با ۲ سپتامبر ۱۹۲۹ با نشان شیر و خورشید سرخ در جامعه صلیب سرخ جهانی پذیرفته شد. از سال ۱۳۰۸ شیر و خورشید سرخ ایران به ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی اداره می‌شد.
آرمان جمعیت
- امداد در مواقع بروز حوادث و سوانح ارضی و سماوی با تکمیل وسایل امدادی و تهیه بیمارستان‌های مجهز
- تربیت جوانان شیر و خورشید سرخ برای همکاری و اشتراک مساعی با یکدیگر در امور خیریه.
- تربیت پرستار برای بیمارستان‌ها و موسسات درمانی و تهیه خون و گذاردن آن به رایگان در دسترسی کسانی که بدان نیاز دارند.
سازمان‌های وابسته
- الف - موسسه تاج پهلوی که مرکز پژوهش‌های علم و مبارزه با سرطان است و با بهترین موسسه‌های مشابه خود در کشورهای پیشرفته جهان برابر می‌کند و با همه سازمان‌های همانند در کشورهای بزرگ پیوند علمی دارد.
- ب - مرکزهای انتقال خون در تهران و شهرستان‌ها،
- ج - مرکز مبارزه با سل و بیماری‌های ریوی
- د - بیمارستان امدادی تهران برای کمک بی درنگ به آسیب دیدگان و زخمی شدگان
- ز - آموزشگاه پرستاری رضا شاه کبیر
- س - پرورشگاه و آموزشگاه حرفه‌ای فرح پهلوی
- ک - بخش مستقل دارویی
- ل - خانه نمونه کودک
- م - بیش از ۳۶۰ بیمارستان و درمانگاه و زایشگاه و پرورشگاه کودک و اندرزگاه در دورافتاده ترین جاهای کشور
- ی - سازمان امداد شیر و خورشید سرخ که از سال ۱۳۳۵ خورشیدی به اجرا درآمد و شعبه‌های آن در همه شهرستان‌های کشور بنیاد شد.
سازمان امداد شیر و خورشید سرخ از پرکارترین و کارآمدترین سازمان‌های وابسته به شیر و خورشید سرخ ایران می‌باشد و وظیفه آن کمک تند و بی درنگ به آسیب دیدگان است. این سازمان می‌باید همزمان با کمک‌های اولیه، چگونگی جای آسیب دیده و نیازمندی‌های آن جا را برای کمک‌های مورد نیاز به آگاهی جمعیت مرکزی برساند. برای رسیدن به این آرمان شبکه بی سیم امدادی جمعیت در بیش از ۵۰ شهرستان برپا شده است و جمعیت مرکزی چند دقیقه پس از هر رویداد ناگوار از آن رخ داد و چگونگی آن آگاهی می‌یابند و کارهای کمکی آغاز می‌شود.
چگونگی بنیاد نهادن جمیعت شیر و خورشید سرخ ایران
چگونگی تأسیس و فعالیت‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در امرداد سال ۱۳۰۲ شمسی در پیشگاه اعلیحضرت رضاشاه کبیر در کاخ گلستان و با ریاست عالیه رضا شاه بزرگ، رسماً تأسیس و نخستین هیأت مدیره آن تشکیل یافت. بی درنگ پس از تأسیس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در سال ۱۳۰۲ مراتب رسماً به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ اعلام گشت و پیرو آن از سوی کمیته نامبرده این جمعیت به کلیه جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر در سراسر دنیا معرفی گردید. با گذشت ۵۲ سال از خدمت شیر و خورشید سرخ در سطح ملی و بین المللی در هم اکنون در سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی این جمعیت با داشتن ۲۵۵ شعبه در سراسر کشور و با برخورداری از عنایات ویژه شاهنشاه آریامهر و زیر ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی نه تنها در داخل کشور بلکه در سطح بین‌المللی خدمات چشمگیر خود را ادامه می‌دهد و به عنوان نماینده روح انساندوستی و خیرخواهی ملت ایران به کمک ابناء بشر می‌شتابد.
گر چه در سال ۱۲۵۳ خورشیدی دولت ایران قراردادهای ژنو را پذیرفته و به دنبال آن در سال ۱۲۸۱ شمسی علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان جمعیت ملی خود به اتحادیه جهانی صلیب سرخ معرفی کرده بود، اما تا آن تاریخ کاری در زمینه بنیاد نهادن شیر و خورشید سرخ انجام نشده بود.
بر پایه اساسنامه مصوب هفدهم مهر ماه ۱۳۵۳ خورشیدی فعالیت‌های این جمعیت در چهار مورد: جوانان- داوطلبان- امداد و درمان انجام می‌گیرد. البته مسئله تربیت پرستار و انتقال خون در کنار امر درمان قرار دارد. برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های این جمعیت در زمینه هر کدام از وظایف آن توضیح کوتاهی می‌دهیم.
امداد به آسیب‌دیدگان
گفتیم که اصول بنیانی جمعیت‌های خیریه بر پایه کمک به نیازمندان و بطور اعم آسیب دیدگان حوادث گوناگون می‌باشد. آن هنگام که بلایای زمینی و آسمانی بی‌امان بر هستی مردم می‌تازند، امدادگران این سازمان کوشش بی‌دریغ خود را برای نجات آسیب دیدگان آغاز می‌کنند و با داشتن امکانات وسیع امدادی چون وسایل حمل و نقل زمینی و هوایی، مراکز متعدد مخابراتی در داخل و خارج کشور وسایل اولیه زندگی و غیره به کمک آنان می‌شتابند. برای شناخت بیشتر خدمات امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران نخست مروری در کیفیت و نحوه فعالیت این سازمان می‌نماییم. بنا بر مقررات موجود، خدمات امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در دو مورد زیر انجام می‌گیرد:
اول خدمات امدادی مربوط به زمان جنگ
اساسنامه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در ماده یازدهم می‌گوید: در موقع جنگ جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران سمت معاونت بهداری ارتش را خواهد داشت و خدمات خود را به شرح زیر انجام خواهد داد:
- اشتراک مساعی با بهداری‌های نیروی مسلح شاهنشاهی و نیز همکاری با سازمان جهانی صلیب سرخ در اجرای قراردادهای بین‌المللی، مصوب دولت شاهنشاه ایران
- بهبود وضع مجروحین و بیماران در نیروهای مسلح هنگام اردوکشی
- بهبود وضع مجروحین و بیماران و غریقان نیروی مسلح در دریاچه‌ها
- امور مربوط به اسیران جنگی
- حمایت افراد کشوری در زمان جنگ
- خدمات ملی و بین‌المللی که از طرف دولت شاهنشاهی ایران با سازمان جهانی صلیب سرخ در حدود امکانات از جمعیت خواسته شود.
دوم خدمات امداد مربوط به زمان صلح و در هنگام بروز سوانح و حوادث
دوم خدمات امداد مربوط به زمان صلح و در هنگام بروز سوانح و حوادث که عبارت خواهد بود از:
- کمک‌های اولیه و امداد درمانی عوامل سازمان امداد در پیش آمد حوادث از قبیل زلزله- سیل، آتش‌سوزی‌های عمومی، قحط و بیماری‌های واگیر و نظایر آن با برقراری پُست‌های درمان و اعزام پزشکان و پرستاران و کارکنان فنی و در صورت لزوم با نصب بیمارستان‌های سیار صحرایی و در صورت شدت صدمات با تأمین وسایل انتقال مصدومان و بیماران به نزدیک‌ترین و یا مجهزترین بیمارستان آسیب دیدگان را یاری می‌کنند. همکاری با وزارت بهداری و بهزیستی در پیش‌گیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر که ممکن است پس از وقوع حوادث در مناطق آسیب دیده پیدا شود، یکی از مهم‌ترین مسایل امداد در حوادث است. بی‌شک در این قبیل حوادث مرگ و میر او قرار گرفتن آن‌ها در مسیر آب‌های آشامیدنی یا جراحات شدید که در اثر فروریختن آوار بر روی افراد بوجود می‌آید و بطور کلی آلودگی محیط زیست از این راه‌ها، شیوع سریع و فراوان بیماری عفونی را بدنبال خواهد داشت. توجه به این موضوع که خود مهم‌تر از وقوع هر حادثه‌ای است و در صورت عدم رسیدگی فاجعه‌ای دیگر ببار می‌آورد، اهمیت بهسازی محیط زیست و پیش‌گیری از بیماری‌های واگیر در کنار کمک‌های امدادی و درمانی جلوه‌گر می‌سازد. البته نقش سرعت را در این عملیات نباید فراموش کرد. بیرون کشیدن زنده‌ها از زیر آوار که با دستگاه‌های زنده‌یاب انجام می‌گیرد و رسیدگی فوری و سریع به وضع آن‌ها باعث می‌شود که درصد مرگ چنین حوادثی کاهش یابد. امدادگران آزموده جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران برای اجرای دقیق اولین مرحله کمک‌های امدادی یک گروه ۲۵ نفری تحت عنوان گروه پیشرو دراختیار دارد. امدادگران گروه پیشرو قادرند در هر ۴۸ ساعت ۵۰۰۰ هزار نفر آسیب دیده را اسکان دهند و آنان را از نظر لباس، دارو، درمان و بطور کلی تمام وسایل اولیه زندگی تأمین نمایند. البته گروه پیشرو در امر نجات آسیب دیدگان و نجات زندگی کسانی را که شدیدتر آسیب دیده‌اند در درجه اول اهمیت قرار می‌دهند. در ۴۸ ساعتی که افراد گروه پیشرو مشغول فعالیت هستند گروه نجات متشکل از ۱۵۰ نفر امدادگر خود را به محل می‌رسانند و بدین ترتیب کار رسیدگی کلی به وضع آسیب‌دیدگان آغاز می‌شود. لازم به یادآوری است که منظور از اسکان آسیب‌دیدگان تأمین کلیه وسایل اولیه زندگی برای آنان است. نصب چادر، تأمین آب، تغذیه، بهسازی محیط ، تأمین بهداشت فردی و محیطی، تأمین لباس و رسیدگی به وضع مجروحین و کمک‌های روانی از نظر تقویت روحی آسیب‌دیدگان ازجمله عملیات است. یادآور می‌شویم که هر ۳ نفر امدادگر می‌توانند در روز ۲۵ دستگاه چادر بر اساس ضوابط و مقررات اردوگاهی برپا و آماده استفاده نمایند.
- تأمین مسکن موقت و وسایل اولیه و ضروری زندگی از قبیل خواربار و پوشاک برای آسیب‌دیدگان در صورتی که بر اثر حادثه این وسایل و یا قسمتی از آن را از دست داده و خود قادر به تهیه و تأمین فوری آن نباشند. در این‌جا این سئوال پیش می‌آید که سازمان امداد جمعیت شیرو خورشید سرخ ایران چگونه می‌تواند در اسرع وقت وسایل اولیه زندگی را برای آسیب دیدگان فراهم نماید. سازمان امداد ۴۳ نقطه از کشورمان انبارهای مجهز امدادی دارد که پراکندگی آن‌ها متناسب با حادثه‌خیز و آسیب‌پذیر بودن منطقه می‌باشد. در پیش‌آمد حوادث انبارهای امدادی منطقه با داشتن چادر، پتو، خواربار، پوشاک، دارو و غیره آمادگی استقرار اردوگاه‌های لازم را دارد. چنانکه شدت حادثه به میزانی باشد که انبارهای امدادی منطقه قادر به جوابگویی نباشد، بی درنگ سازمان امداد مرکز کل فعالیت خود را آغاز می‌کند و با دریافت نخستین پیام در زمینه تقاضای کمک شروع به عملیات ویژه‌ای می‌نماید. بنابراین سرعت تماس در این‌جا نقش اساسی دارد. این مهم را ۶۱ مرکز فنی مخابراتی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که در نقاط مختلف مستقر و مجهز به جدیدترین وسایل مخابراتی هستند به خوبی انجام می‌دهند. افزون بر ۶۱ مرکز مخابراتی داخلی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در بیروت، دبی و عمان نیز مراکز مخابراتی دارد. کامیون‌های بسیار بزرگ کار عمل چادر و پتو و وسایلی از این قبیل را به عهده می‌گیرد و هنگامی که به سبب شدت رخداد منابع آب آشامیدنی در نقاط آسیب دیده قابل نوشیدن نباشد، دستگاه‌های تانکر آب کِش که هر کدام ظرفیت ۵۰۰۰ لیتر آب دارند، به محل حادثه روانه و آب مورد نیاز اهالی را تأمین می‌کنند و البته یک واحد دستگاه تصفیه آب آشامیدنی در چنین مواردی همراه تانکرهای آب کِش می‌باشد.
برای تأمین غذای آسیب دیدگان در صورتی که خود آن‌ها تا مدتی قادر به تهیه غذا نباشند، ۳ دستگاه آشپزخانه سیار صحرایی و کوهستانی بزرگ به ظرفیت ۲۷۰ نفر در هر ۲ ساعت و ۴ دستگاه آشپزخانه کوچک به ظرفیت ۷۰ نفر در هر دو ساعت کار تغذیه اهالی منطقه را عهده‌دار می‌شود. سازمان امداد مرکز کل با استفاده از یک دستگاه موتور ژنراتور برق، برای موارد ضروری برق لازم را نیز تولید می‌نماید. آمبولانس‌های کوهستانی اونی موک هر کدام ظرفیت حمل ۴ بیمار را دارد که در سخت‌ترین و ناهموارترین راه‌ها مجروحان را به مراکز درمانی و بیمارستان‌های صحرایی منتقل می‌کند. البته ۳۰ دستگاه آمبولانس مجهز دیگر نیز آماده خدمت به آسیب‌دیدگان است.
- سعی در تقویت روحیه آسیب‌دیدگان با وادار کردن آنان به کار و تلاش و کوشش برای ترمیم وضع خود. با توجه به کیفیت روانی که در اثر حوادث عارض اهالی منطقه می‌گردد، یکی از مهم‌ترین مسائل امیدوار کردن آن‌ها به زندگی و سعی در تسکین آلام روحی آنان است. از دست دادن افرادی از خانواده یا احشام یا زندگی و به هر طریق، خساراتی که سوانح به بار می‌آورند، در اکثر مواقع امید به زندگی را از آسیب دیدگان سلب می‌کند. امدادگران دختر سازمان امداد در چنین مواردی به یاری نیازمندان می‌شتابند.
- مدت ادامه خدمات امدادی از هنگام وقوع حادثه و به تناسب شدت و وسعت آن از طرف سازمان امداد مرکز کل جمعیت تعیین خواهد شد و کمک‌های امدادی و درمانی تا بهبود کامل مصدومان و بیماران آسیب‌دیده ادامه خواهد یافت. بر اساس مقررات حداکثر این مدت سه ماه است. لیکن بنا بر تشخیص مسئولان امور امدادی جمعیت خدمات امدادی تا هر زمان که لازم باشد انجام خواهد گرفت. سازمان امداد جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران از بدو تأسیس سرچشمه خدمات بیشماری در پیش‌آمد حوادث و سوانح بوده است. در حوادثی چون زلزله قیر و کارزین، زلزله بوئین زهرا، زلزله گناباد، زلزله لار یا سیل خوزستان و قوچان کیفیت بسیار عالی خدمات امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران نشانگر توانایی سازمان امداد این جمعیت است. به عنوان مثال در زلزله خراسان بالغ بر ۸۰ هزار نفر در ۱۲۰۰۰ چادر اسکان داده شدند و زندگی آنان از هر نظر تأمین گردید. یا در مورد مسئله پناهندگان کُرد که جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران با استقرار ۱۲ اردوگاه در سر منطقه جمعیتی بالغ بر ۱۷۰۰۰۰ نفر را از هر نظر اداره کرد و مفتخر به تشویق از جانب شاهنشاه آریامهر گردید.
مهم‌ترین مسئله امور امدادی نیروی انسانی امدادگر است که کُلاً از میان جوانان، کشور چه آنان که عضو سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ هستند و یا به صورت آزاد داوطلب فراگیری امداد می‌باشند، انتخاب و تحت تعلیم قرار می‌گیرند. بر اساس طرح مشترکی که بین سازمان جوانان و سازمان امداد جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران مورد اجرا است، جوانان داوطلب امور امدادی تعلیم لازم را فرا می‌گیرند و برای موارد لزوم آماده می‌شوند. آموزش کمک‌های نخستین، بهداشت محیط و تغذیه، کوهنوردی، نقشه‌برداری و نقشه‌خوانی، شناسایی انواع آتش و آتش نشانی، تاریخچه صلیب سرخ، تقویت روحیه افراد، ایمن سازی انسان در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها، آمارگیری و انواع حمل‌ها و ساختن وسایل حمل بیمار جزء تعلیماتی است که امدادگران در دوره آموزشی خود می‌بینند. البته چنانکه افراد متخصص در بین امدادگران باشند با مخارج جمعیت به آموزش هر بیشتر تخصص خود ادامه می‌دهند و آماده خدمت می‌گردند. به عنوان مثال آموزش چتربازی را می‌توان نام برد. در مواقعی که ورود به منطقه آسیب‌دیده از راه زمین امکان‌پذیر نباشد، هواپیماها و هلیکوپترهای جمعیت و امدادگران چترباز از راه هوا عملیات خود را آغاز می‌کنند. هم اکنون در سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی سازمان امداد جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ۷۹۵ امدادگر آماده به خدمت در تهران و شهرستان‌ها دارد که از این عده ۹۰ تن از سپاهیان انقلاب هستند.
درمان
بر اساس قراردادهای ژنو که امور درمانی و بهداشتی را به عنوان یکی از شاخه‌های خدمات جمعیت‌های خیریه صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ معین می‌کند و نیز با توجه به اساسنامه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که درمان را جزء اهداف چهارگانه این جمعیت بشمار می‌آورد، جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در سراسر کشور و در مقیاس بسیار وسیع کار درمان بیماران و نیازمندان را عهده دار است. مطابق بند ۳ ماده هشتم اساسنامه این جمعیت خدمات درمانی شامل ایجاد و اداره مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و مراکز انتقال خون و آموزش و تربیت پزشکان و تکنسین‌ها، ماماها، پرستاران، بهیاران و کارشناسان مورد نیاز رشته‌های مختلف درمانی و سایر نیازمندی‌های خدمات مزبور می‌باشد. جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در اجرای مفاد این اساسنامه اقدام به تأسیس بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مراکز انتقال خون، مدارس پرستاری و بهیاری و مامایی و غیره نموده است که به ترتیب از آن‌ها سخن می‌گوییم.
بیمارستان‌های امدادی جمعیت. این بیمارستان‌ها که توسط جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ساخته شده است و در مجموع ۷۱ واحد بیمارستان مخصوص، ۱۷ واحد بیمارستان مخصوص زنان می‌باشد. این بیمارستان‌ها که پیش از صدور فرمان واگذاری بیمارستان‌های دولتی به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران توسط این جمعیت احداث شده است، می‌تواند با داشتن ۴۷۷۹ تختخواب جوابگوی رقم عظیمی از بیماران نیازمند باشد. اگر هر بیمار بطور متوسط ۱۵ روز بستری باشد سالانه رقمی معادل ۱۲۰۰۰۰ نفر در این بیمارستان‌ها بستری و تحت درمان قرار می‌گیرند.
بیمارستان‌های واگذاری - در اجرای اوامر شاهنشاه آریامهر از شهریور ۱۳۴۸ همه بیمارستان‌های وزارت بهداری در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران قرار گرفت و به تدریج تحویل شد. این جمعیت پس از تحویل بیمارستان‌ها از وزارت بهداری اقدام به توسعه و تجهیز آن‌ها نمود. از زمان صدور فرمان واگذاری تا کنون جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ۱۱۶ واحد بیمارستان و ۵ مرکز اورژانس را با ۷۸۹۷ تختخواب تحویل گرفته و مورد استفاده قرار می‌دهد. بنابراین، با محاسبه‌ای که در مورد بیمارستان‌های امدادی نمودیم، بیمارستان‌های واگذاری که در اختیار جمعیت هستند می‌توانند سالانه در حدود ۲۴۰۰۰۰ نفر را بپذیرند. پراکندگی بیمارستان‌های جمعیت در سراسر کشور تسهیلات درمانی فراوانی در اختیار مردم میهن‌مان قرار می‌دهد.
درمانگاه‌ها
۱۹۸ واحد درمانگاه جمعیت که بطور مجزا یا در کنار بیمارستان‌ها دایر شده‌اند، نقش مؤثری در بهبود کیفیت امر درمانی در کشور ایفا می‌کنند. آمار رسیده حالی است که سالانه چندین میلیون نفر از مردم ایران بطور سرپایی در این درمانگاه‌ها تحت معالجه قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه برای استفاده از خدمات درمانی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران افرادی که استطاعت مالی چندانی ندارند، مبلغ بسیار ناچیزی می‌پردازند. خدمتی که شیر و خورشید سرخ از این راه به خلق می‌کند قبال توجه است.
تربیت پزشک و ماما و پرستار و بهیار
تربیت پزشک و ماما، پرستار و بهیار از سوی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران. آمار و ارقام موجود حاکی است که در حال حاضر به عللی گوناگون کمبود پزشک در مراکز استان و بویژه شهرستان‌ها اشکال بزرگی در امر بهداشت و درمان بوجود آورده است. بنابراین، جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که در دورافتاده‌ترین نقاط کشور و حتی در سه امارت خلیج فارس بیمارستان و درمانگاه دارد و یا به توسط کشتی بیمارستانی خود تمام جزایر و بنادر خلیج فارس را زیر پوشش درمانی خود قرار می‌دهد، از این کمبود بری نیست و همین مشکل را احساس می‌کند. بدین جهت برای تربیت پزشک و رهایی از این کمبود و بالاتر از همه تربیت جوانان کشور برای خدمت به خلق که والاترین خصیصه انسانی است، جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران یک مجتمع پزشکی دائر کرده است.
مجتمع آموزش پزشکی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران از سال تحصیلی ۳۵-۲۵۳۴ در سه دانشکده پزشکی خود دانشجو پذیرفته است. دانشکده پزشکی این جمعیت در سه استان گیلان، سیستان و بلوچستان و کرمانشاهان تأسیس گردیده و هر کدام سالانه ۲۵ دانشجو می‌پذیرد و در تهران مرکز پزشکی رضاشاه کبیر سالانه با پذیرفتن چندین دستیار مقیم اقدام به آموزش پزشکان متخصص می‌نماید. تأسیس دانشکده‌های پزشکی در استان‌های یاد شده علاوه بر آنکه به تربیت پزشک یاری می‌بخشد این امکان را به جوانان شهرستانی که به عللی نمی‌توانند در تهران یا مراکز دیگر دانشگاهی تحصیل کنند می‌دهد که تحصیلات خود را ادامه دهند و به مدارج عالی‌تری دست یابند و همچنین تعلیم دستیاران مقیم، بهره‌گیری اجتماعی را از تخصص‌های پراهمیت پزشکی ممکن می‌سازد. بی‌شک در آینده نزدیک‌تر گسترش این دانشکده‌ها و پزشکانی که از این راه خدمت خود را آغاز می‌کنند در تعدیل مشکل کمبود پزشک نقش مهمی ایفا خواهند کرد.
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران برای تأمین پرستاران مورد نیاز بیمارستان‌های خود اقدام به تأسیس سه مدرسه پرستاری نموده است:
- مدرسه پرستاری رضا شاه کبیر از سال ۱۳۲۶ با پذیرش ۴۰ دانشجوی کار خود را آغاز کرد و تاکنون که نزدیک به ۳۰ سال از بنیاد آن می‌گذرد ۸۰۷ پرستار تحصیلکرده برای خدمت در بیمارستان تربیت کرده است. با در نظر گرفتن آمار پرسنل پرستاری بیمارستان‌های شیر و خورشید سرخ می‌توان گفت که در حال حاضر اکثریت قریب به اتفاق پرستاران بیمارستان‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران را فارغ‌التحصیلان همین مدرسه عالی تشکیل می‌دهد. ارزش تحصیلی مدرسه عالی پرستاری رضاشاه کبیر لیسانس است. جمعیت در نظر دارد برای بالا بردن سطح دانش آنان دوره فوق لیسانس نیز دایر نماید. در حال حاضر ۱۴۰ دانشجو در مدرسه پرستاری رضاشاه کبیر مشغول تحصیل هستند. نا گفته نماند که شیر و خورشید سرخ ایران با تأسیس این مدرسه علاوه بر تأمین نیروی انسانی آزموده در امور درمانی در راه یک امر مهم اجتماعی نیز پا نهاده است. چه دختران جوانی که تحصیلات دبیرستانی خود را به پایان می‌رسانند با ورود به مدارس پرستاری جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران علاوه بر اینکه در راه یکی از شریف‌ترین خدمات انسانی پای می‌نهند امکان تحصیلات عالی را نیز می‌یابند. مدرسه پرستاری رضاشاه کبیر در تهران به صورت شبانه‌روزی اداره می‌شود. بنابراین، دانشجویانی که از شهرستان‌ها به تهران می‌آیند از مزیت داشتن محل اقامت نیز برخوردار می‌باشند.
- مدرسه عالی پرستاری اصفهان به صورت یک مجتمع اداره می‌شود که مدرسه عالی مامایی و آموزشگاه بهیاری نیز جزو این مجتمع می‌باشند. مجتمع نامبرده به صورت شهر کوچکی از دختران جلوه‌گر است که تمام خصوصیات یک شهر را دارد. این شهر بانک، سینما، فروشگاه تعاونی، باشگاه ورزشی و حتی شهردار و دادگاه قضایی و حقوقی دارد و جالب‌ترین وسایل آموزشی در اختیار دانشجویان می‌باشد. از سال ۱۳۵۳ این مدرسه اقدام به پذیرش دانشجو کرده است و در حال حاضر ۳۹ دانشجو در سال اول و دوم مشغول تحصیل‌اند. دانشجویانی که از این دو مدرسه فارغ‌التحصیل می‌شوند کمبود کادر پرستاری را تقریباً از بین می‌برند.
یادآور می‌شویم که شیر و خورشید سرخ ایران اقدام به استخدام پرستاران خارجی کرده است و البته این اقدام به منظور بهبود بیشتر کیفیت درمانی جمعیت در سراسر کشور بوده است. ناگفته نماند که کادر آموزشی مدارس بهیاری و حتی مدارس پرستاری اکثراً از فارغ‌التحصیلان مدرسه پرستاری رضاشاه کبیر است که علاوه بر اخذ لیسانس از این مدرسه تحصیلات عالیه نیز کرده‌اند.
- از دی ماه ۱۳۵۴ مدرسه پرستاری شیراز با پذیرش ۲۵ دانشجو کار خود را آغاز کرده است. دوره تحصیلی در این مدرسه فعلاً فوق دیپلم است و تا پایان اولین دوره دانشجویان اقدام به برقراری دوره لیسانس نیز خواهد نمود. آموزشگاه‌های بهیاری که تعداد آن‌ها در حال حاضر ۲۱ واحد می‌باشد، با تربیت بهیاران تحصیل کرده نیروی انسانی وسیعی را برای انجام امور درمانی تربیت می‌نماید. بهیاران با دوره‌های تئوری و عملی که در این آموزشگاه می‌گذرانند، پرستاران را در انجام وظایف مربوطه یاری می‌دهند.
آموزشگاه‌های بهیاری از آغاز بنیاد آن تا کنون ۲۸۶۸ فارغ‌التحصیل داشته‌اند و در حال حاضر نیز ۱۱۹۵ نفر در این آموزشگاه مشغول تحصیل می‌باشند. جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در شهرهای شیراز، اصفهان، آبادان، رشت، رضاییه، تبریز، گرگان، یزد، زنجان و سبزوار آموزشگاه بهیاری دارد. خدمات بهیاران در کنار مسئولیت سنگینی که پرستاران بیمارستان‌ها در زمینه معالجه بیماران دارند قابل توجه است. چه در اکثر موارد کارهای عملی بخش‌ها به عهده بهیاران است. توجه به تعداد فارغ‌التحصیلان بهیاری نشانگر این است که جمعیت شیر و خورشید سرخ تا چه اندازه در کار امور درمانی به تربیت کادر آزموده پرداخته است. تربیت مامای تحصیلکرده برای خدمت در بیمارستان‌ها به عهده دو مدرسه عالی مامایی است که یکی در اصفهان و یکی در تهران دایر است. مدارس عالی مامایی تا کنون ۱۱۳ فارغ‌التحصیل داشته است و در حال حضار ۵۰ دانشجو در مدرسه عالی رضاشاه کبیر و ۸۵ دانشجو در مدرسه عالی مامایی اصفهان مشغول تحصیل هستند. مدرسه عالی مامایی بیستون در کرمانشاه که وابسته به وزارت بهداری و بهزیستی است، در اجرای طرح واگذاری بیمارستان‌ها در اختیار جمعیت قرار گرفته است. فارغ‌التحصیلان مدارس عالی مامایی گرچه مهارت پزشک زنان را ندارند لیکن برای انجام امور عادی مامایی آموزش‌های لازم را داده‌اند و بی‌گمان کمک شایان توجهی بهبود کیفیت درمانی بیمارستان‌های زنان و بخش زنان در بیمارستان‌های جمعیت می‌نمایند.
مرکزهای انتقال خون و بیمارستان‌های سیار و کشتی بیمارستانی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
برای تأمین خون مورد نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، ۴۵ مرکز انتقال خون در سراسر کشور تأسیس شده است. نیاز به خون در حوادث و سوانح و فوریت‌های پزشکی اهمیت حیاتی به این مسئله می‌بخشد. در حال حاضر مراکز انتقال خون جمعیت روزانه ۱۵۰ لیتر خون آماده توزیع دارد. بعضی گروه‌های کمیاب خون که در مواقعی بسیار ضروری می‌نماید، در این مراکز آماده انتقال است. با توجه به اینکه روزانه ده‌ها عمل جراحی مهم در هر یک از بیمارستان‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران انجام می‌گیرد، به نیاز به این مراکز به روشنی احساس می‌شود. گروه‌های سیار متخصص برای دریافت خون از داوطلبان اهداء خون به نقاط مختلف می‌روند و خون مورد نیاز را فراهم می‌نمایند. اتومبیل‌های مجهز به یخچال‌های مخصوص می‌توانند خون مورد نیاز را تا دورافتاده‌ترین مناطق برسانند. یادآور می‌شویم کسانی که حتی برای یک بار در سال خون خود را اهداء نمایند، خود و خانواده‌شان مادام‌العمر می‌توانند برایگان خون مورد نیاز خود را از این مرکز دریافت دارند.
کشتی بیمارستانی فارور- به منظور تأمین درمان و بهداشت در بنادر و جزایر خلیج فارس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران اقدام به خرید یک فروند کشتی بیمارستانی نموده است که ۵۸۰ تختخوابی بوده و مجهز به کلیه وسایل لازم یک بیمارستان است. آخرین آمار حاکی است که در یک مأموریت سه‌ماهه ۳۵۰۰۰ هزار تن از اهالی بنادر و جزایر خلیج فارس توسط تیم پزشکی این کشتی مورد معالجه قرا گرفته‌اند که از این تعداد در حدود ۱۰۰۰مورد اعمال جراحی بوده است. با توجه به اینکه از بدو خرید این کشتی نهمین برنامه آن پایان گرفته است، در حدود ۳۶۰ هزار نفر از خدمات درمانی این واحد بیمارستانی دریایی استفاده کرده‌اند.
کلینیک سیار- کلینیک‌های سیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در مواقع لزوم با حرکت در مناطق که با شیوع بیماری‌هایی در خطر آلودگی قرار گرفته‌اند، به درمان بیماران می‌پردازد. به عنوان مثال یک دستگاه کینوموبیل مجهز به آخرین وسایل چشم پزشکی در سطح استان فارس مشغول مداوای بیماران است. «کلینوموبیل» یا کلینیک سیار مزبور از روزی که خدمات خود را آغاز کرده است، تعداد زیادی از بیماران را مداوا و معالجه کرده و مخصوصاً برای روستاییان بسیار مفید بوده است.
بیمارستان‌های سیار صحرایی- در پیش آمدهای ناگوار مانند سیل، زلزله، و از این قبیل حوادث که رساندن کلیه مجروحین به بیمارستان‌ها امکان‌پذیر نیست، بیمارستان‌های سیار صحرایی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران نیازمندان را یاری می‌بخشد. ۳ واحد بیمارستان ۱۰۰ تختخوابی سیار صحرایی در زمانی کمتر از یک هفته با ۳۰۰ تختخواب آماده پذیرش بیماران می‌شود. تیم پزشکی هر کدام از این سه واحد بیمارستان متشکل از چندین جراح، متخصص بیماری‌ها و فوریت‌های پزشکی مختلف، آزمایشگاه، داروخانه و رادیولوژی سریعاً آماده خدمت می‌گردند. علاوه بر حوادث از سال ۱۳۴۷ قسمتی از امر درمان و بهداشت زائران خانه خدا را با اعزام گروه پزشکی بالغ بر ۲۵۰ نفر به عهده می‌گیرند و اکنون که هفتمین مأموریت آنان پایان یافته است، همواره در این امر خیر موفق بوده‌اند. آمار حاکی است که سالانه صدها هزار تن از زائران خانه خدا از این خدمات بهره‌مند می‌گردند.
اندام‌های مصنوعی برای معلولین و آسیب‌دیدگان
از زمانی پیش برای خدمات ارتوپدی (جراحی استخوان) و همچنین تهیه دست و پای مصنوعی برای کسانی که در حوادث و سوانح مختلف دست و پای خود را از کف می‌دهند، جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران فعالیت وسیع و دامنه‌داری را آغاز کرد. حاصل این فعالیت‌ها تاکنون ایجاد پنج مرکز فنی جراحی استخوان و اندام‌های مصنوعی است. مرکز فنی ارتوپدی و تهیه اندام‌های مصنوعی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران یکی از انسانی‌ترین وظایف اجتماع را بر عهده دارند. کسانی که به عللی از نعمت داشتن اعضای سالم فعاله بدن محرومند، در این مرکز دوباره جان می‌گیرند و به فعالیت می‌پردازند. این افراد دو گونه‌اند: یا از بدو تولد قادر به کار نیستند و یا در اثر حوادث و سوانح علیل می‌شوند که گروه اخیر اکثراً از میان صنعت‌گران هستند. بی‌شک کسی که از داشتن دست و پا محروم است، مانند یک انسان سالم امید به سازندگی و زندگی ندارد و یا کسی در یک لحظه دست خود را در اثر بی‌احتیاطی یا حادثه‌ای ناخوانده و ناگوار از دست می‌دهد، به یکباره همه چیز را باخته می‌بیند. در مراکز فنی ارتوپدی برای چنین کسانی اندام‌های مصنوعی تهیه می‌شود. دست و پای مصنوعی که برای اشخاص فلج ساخته می‌شود در اکثر موارد و البته در اثر تمرین‌های فراوان مانند دست و پای طبیعی عمل می‌کند. در حال حاضر هستند کسانی که با استفاده از دست مصنوعی ظریف‌ترین کارهای صنعتی و هنری را انجام می‌دهند.
مرکز فنی ارتوپدی تهران در هر روز ۵۰ الی ۶۰ نفر مراجعه کننده دارد که برای ۳۰ الی ۳۵ نفر از این عده دست و پای مصنوعی می‌سازد. البته کار این مرکز بلافاصله پس از نصب اندام پایان نمی‌گیرد. تمرین‌های پس از نصب و یا کارهایی که پیش از نصب اندام مصنوعی انجام می‌گیرد و در بعضی مواقع تا ۸۰ ساعت طول می‌کشد، از خدمات شایان توجه این مراکز است که متخصص، آموزش‌های لازم را برای استفاده از این اندام‌ها به اشخاص می‌دهند. بنابراین، مشاهده می‌شود که تنها در تهران ماهانه قریب به هزار تن از این خدمت شیر و خورشید سرخ بهره‌ور می‌شوند و چه بسا افرادی که بدون استفاده از این خدمت عاطل و باطل در گوشه‌ای می‌افتادند و سربار جامعه و خانواده می‌شدند و یا قدم در راه‌های ناصواب می‌نهادند و در زمره مسببین این انحطاط جامعه درمی‌آمدند، بدین طریق دوباره به زندگی شرافتمندانه خود بازمی‌گردند و سازندگی را از نو آغاز می‌کنند.
سازمان داوطلبان جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
سازمان داوطلبان جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و فعالیت‌ها و خدمات پر ثمر آن. سازمان داوطلبان جمعیت شیر و خورشید سرخ در حقیقت در سال ۱۳۰۹ شمسی با شماری از بانوان فعال وقت و به رهبری علیاحضرت ملکه پهلوی تشکیل گردید و از همان تاریخ فعالیت‌های خود را آغاز نمود. ولی این فعالیت‌ها سالیان متوالی بطور پراکنده و در مواقع خیلی ضروری و خارق‌العاده انجام می‌شد تا اینکه در سال ۱۳۳۹ شمسی بنا به امر والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، سازمان داوطلبان جمعیت تحت ریاست سرکار علیه بانو فریده دیبا تشکیل گردید و فعالیت‌های خود را با برنامه‌های جدید و وسیعی توسعه داد.
سازمان داوطلبان جمعیت شیر وخورشید سرخ ایران از سال ۱۳۳۹ با اساسنامه و آیین‌نامه‌ای شروع به فعالیت نمود و بنا بر احتیاجات، کمیته‌های مختلفی تشیکل داد تا اینکه در سال ۲۵۳۴ شاهنشاهی اساسنامه و آیین‌نامه‌های جدیدی با در نظر گرفتن فعالیت‌های اجتماعی روزافزونی که در سطح کشور مورد نیاز بود تدوین و پس از توشیح آن به دست مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر ملاک فعالیت‌های نوین سازمان در سطح کشور قرار گرفت.
هدف سازمان داوطلبان جمعیت تشویق افراد به قبول خدمات داوطلبانه در رشته‌های مختلف وظایف جمعیت اعم از مواقع عادی یا پیش آمد حوادث و سوانح می‌باشد. همچنین تنظیم برنامه‌های آموزشی و اجرایی برای استفاده از این خدمت در امور درمانی و امدادی و خیریه و اجتماعی است. داوطلب کسی است که با در نظر گرفتن هدف سازمان و در حدود تجربه و معلومات خود قسمتی از اوقات خویش را برای انجام خدمات داوطلبانه مستمر یا غیر مستمر در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران قرار دهد. تشکیلات سازمان داوطلبان چنین است:
- ۱- رئیس شورای عالی
- ۲- شورای عالی
- ۳- شورای اجرایی
- ۴- کمیته‌ها
شورای عالی: * ۱- رییس شورای عالی که بر طبق بند ۴ ماده ۲۸ اساسنامه جمعیت منصوب می‌شود. ۲- مدیر عامل جمعیت مرکزی ۳- رؤسای کمیته‌های سازمان ۴- مشاورین شورای عالی که از سوی شورای عالی انتخاب می‌شوند.
فعالیت های سازمان داوطلبان - داوطلبانی که عضویت سازمان داوطلبان را قبول می‌نمایند بنا به ذوق و سلیقه خود در کمیته‌های مختلف سازمان مشغول فعالیت می‌شوند. خدماتی که داوطلبان بطور دائم انجام می‌دهند متنوع و بستگی به این دارد که در چه کمیته عضو باشند. در حال حاضر شورای عالی سازمان دارای هشت کمیته به شرح زیر می‌باشد:
- ۱- کمیته طرح و برنامه آموزشی. وظیفه این کمیته عبارت است از: ایجاد روح تفاهم دوستی بین کارکنان جمعیت و تشویق و ترغیب آنان به کار و کوشش بیشتر در اجرای هدف‌های شیر و خورشید سرخ ایران و همکاری با اداره روابط عمومی جمعیت در تنظیم و اجرای برنامه‌های تشریفاتی و پذیرایی‌ها. شناساندن فعالیت‌ها و خدمات جمعیت شیر و خورشید سرخ در سطح ملی و بین‌المللی. همکاری با جمعیت در پذیرایی‌ها و راهنمایی میهمانان و نمایندگان صلیب سرخ جهانی و گروه‌های اعزامی به ایران در پیش آمد حوادث و یا در مواقع عادی
- ۳- کمیته انتشارات و تبلیغات- وظیفه این کمیته عبارت است از: چاپ و انتشار مرتب مجله پهلوی نامه و تنظیم مطالب و مندرجات آن به ترتیبی که نموداری از خدمات شیر و خورشید سرخ ایران و سایر مؤسسات خیریه کشور باشد و چاپ و انتشار مقالات و مطالب علمی به نحوی که با فعالیت‌های شیر و خورشید سرخ و سایر مؤسسات خیریه کشور منطبق باشد. نظارت در تنظیم مطالب بو انتشار بولتن‌های شیر و خورشید سرخ در مرکز و شهرستان‌ها.
- ۴- وظیفه کمیته امداد دو نوع می‌باشد: وظایفی که در مواقع عادی دارد و وظایفی که در مواقع بروز حوادث و سوانح انجام می‌دهد. وظیفه این کمیته در مواقع عادی عبارت است از: همکاری با کمیسیون تدارکات سازمان امداد مرکز کل و شهرستان‌ها در تنظیم صورت وسایل مورد احتیاج که باید در مواقع عادی تهیه و آماده گردد. همکاری با اداره امور اداره انبارها در تنظیم و بسته‌بندی وسایل امدادی و نظارت در امور مربوط به انبارها به طریقی که وسایل مزبور همیشه آماده و قابل استفاده باشد. در مواقع غیر عادی (بروز حوادث و سوانح) وظیفه این کمیته عبارت است از: همکاری در اداره امور اداری و دفتری به نحوی که بتواند در اجرای وظایف اداری سازمان امداد شیر و خورشید سرخ مؤثر باشد. همکاری در اداره امور مالی و بخصوص در جمع‌آوری اعانات نقدی و تنظیم اوراق رسید و ارسال آن‌ها برای اعانه دهندگان و تنظیم صورت‌های جامعی از اعانات نقدی و جنسی و کمک به بسته بندی اجناس اهدایی و همچنین دریافت اعانات جنسی و اعزام گروه داوطلبان به منطقه آسیب دیده به منظور نظارت و مراقبت در استقرار انبارهای امدادی منطقه‌ای و همچنین دریافت اعانات جنسی که مستقیماً از جانب نیکوکاران به مرکز حادثه حمل و به شیر و خورشید سرخ اهداء می‌گردد.
- ۵- کمیته بهداشت. وظیفه این کمیته عبارت است از: همکاری با بیمارستان‌ها به هنگام بروز حوادث و سوانح در اداره خدمات درمانی امدادی با هیأت‌های درمانی اعزامی و بطور کلی با کلیه مؤسسات درمانی مستقر در منطقه آسیب دیده - رسیدگی به وضع بیماران بیمارستان‌ها و رفع نیازمندی‌های آنان و همچنین رسیدگی به وضع خانوادگی آن‌ها جهت تأمین وسایل درمان و تقویت روحیه و آسایش فکری آن‌ها- ترتیب تشکیل کلاس‌های بهداشت خانواده و مادر و کودک و تربیت مربی و یا هر نوع آموزشی که به منظور تأمین نیازهای این کمیته ضروری باشد با همکاری کمیته طرح و برنامه آموزشی
- ۶- کمیته خدمات عمومی. وظیفه این کمیته عبارت است از: رسیدگی به درخواست کمک‌های نقدی و دارویی و پوشاک و خواربار و اعزام بیماران به خارج از کشور و مواردی از این قبیل که از طریق جمعیت به این کمیته احاله می‌گردد. کمیته در هر یک از موارد افرادی از داوطلبان را مأمور رسیدگی و تعیین میزان استحقاق متقاضی نموده و نتیجه را برای اخذ تصمیم نهایی و در حدود امکانات موجود تصمیمات را به موقع اجرا خواهد گذاشت.
- ۷- کمیته همکاری با ادارات و مؤسسات وابسته به جمعیت. وظیفه این کمیته عبارت است از: تهیه صورت اسامی داوطلبان مشاغل فنی از قبیل پزشک، تکنیسین و نظایر آن‌ها که می‌تواند برای مدت محدودی در امور مربوط به بیمارستان‌های صحرایی جمعیت هنگام بروز حوادث و سوانح اعم از داخلی و یا خارج از کشور همکاری نمایند و با کاروان‌های درمانی شیر و خورشید سرخ به نقاطی که ضرورت ایجاب می‌نماید اعزام شوند. اخذ تماس با رؤسا و مؤسسات جمعیت و بررسی و مطالعه کافی در نحوه استفاده این قبیل مؤسسات از خدمات داوطلبانه و غیر مستمر در امور اداری و مالی
- ۸- کمیته عضویت. وظیفه این کمیته عبارت است از: تشویق افراد داوطلب به قبول عضویت در معیت شیر و خورشید سرخ و همچنین سازمان داوطلبان جمعیت که به رسیدگی به درخواست‌های عضویت اشخاص و معرفی آنان به جمعیت جهت تأیید عضویت آن‌ها.
تربیت جوانان
سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ایران بیش ۵۰۶ هزار عضو در سراسر کشور دارد. جوانان و نیروهای سازنده و فکر پذیرنده آنان مسئله‌ای است که از دیرباز مورد توجه شاهنشاه خردمند ما و مقامات مملکت بوده است. فرمایشات و دستورات داهیانه رهبر عظیم‌الشأن ایران در مورد تعلیم و تربیت جوانان همواره بر این بوده است که هر چه بهتر و بیشتر در بهبود کیفیت این وظیفه خطیر سعی و کوشش به عمل آید تا جوانان که به حق سازندگان آینده کشور و گردانندگان چرخ‌های جامعه مترقی‌تر ایران فردا هستند، در محیطی سالم آموزش و پرورش یابند. یکی از هدف‌های عالی و انسان جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که همواره مورد توجه و علاقه رهبر عالی‌قدر ایران بوده و هست، تربیت نیروی فعال و آینده ساز ایران، یعنی جوانان کشور می‌باشد. پرورش روحی و فکری این گروه اجتماعی که به ضرورت سنی نیاز فراوان به تربیت صحیح در کنار آموزش دارند، امری بس خطیر می‌نماید. دور نگاهداشتن جوانان از پاره‌ای ناهنجاری‌ها که لاجرم منجر به انحطاط فکری آنان می‌گردد، مستلزم وجود دستگاهی است که از نخستین سال‌های تحصیل و در حقیقت ورود نوباوگان کشور به اجتماع کوچک دبستان که آنان را ساعاتی از جامعه خانواده جدا می‌کند و مسیری به تربیت آنان می‌دهد، آموزش و پرورش را توأماً در اختیار آنان بگذارد و زندگی مشحون از انسانیت را به آنان بیاموزد.
سازمان جوانان جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در اجرای این آرمان و به عنوان یکی از ارکان این جمعیت تأسیس یافته است و اعضای آن جوانان و نوجوانان کشور هستند که از آغاز ورود به دبستان یا دبیرستان قبول عضویت می‌نمایند. جوانان هموند شیر و خورشید سرخ در مدارس نشست‌های منظم خود را تشکیل می‌دهند و در زمینه هدف‌های این سازمان بحث و گفت و گو می‌نمایند. واگذاری مسئولیت به آنان و نظارت در نحوه کارشان موجب می‌شود که جوانان از ابتدا به مدیریت و احساس مسئولیت عادت کنند و در هر کاری فکر صحیح و سازنده داشته باشند. تقویت روح انساندوستی، شفقت به زیردستان، دلجویی از بیماران و نیازمندان، کمک به بهسازی محیط و فعالیت‌های دیگر از جمله کارهایی است که جوانان عضو همزمان با تحصیل انجام می‌دهند. سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ایران برای پیشبرد هرچه بیشتر و سریع‌تر هدف‌های خود اقدام به تأسیس خانه‌های جوانان نیز نموده است که به مرور زمان در سراسر کشور کار خود را آغاز می‌کنند. با تأسیس این خانه‌ها و آموزش و پرورش جوانان و نیروی کافی برای کمک به همنوع در زمان حوادث و سوانح تدارک دیده و روح انساندوستی و نوع‌پروری را در وجود آنان پرورش می‌دهند. گفتیم که جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران برای آموزش و پرورش جوانان کشور اقدام به تأسیس خانه‌های جوانان می‌نماید.
ماده یک آئین‌نامه خانه‌های جوانان جمعیت می‌گوید: به پیروی از نیات عالیه اعلیحضرت همایون محمدرضاشاه پهلوی شاهنشاه آریامهر و به منظور اجرای اوامر والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در امور مربوط به تربیت جوانان، مرکزی به نام «خانه جوانان شیر و خورشید سرخ ایران» در شهرستان‌های مختلف ایجاد و وزیر نظر سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ایران اداره می‌گردد. بر اساس همین آئین‌نامه خانه‌های جوانان شیر و خورشید سرخ ایران اجرای هدف‌هایی به شرح زیر را بر عهده دارند:
- ایجاد فرصت‌های لازم به منظور پرورش استعدادها و افزایش مهارت‌ها و آگاهی جوانان از طریق فعالیت‌های خلاق و سالم در اوقات فراغت و بیکاری جوانان با مشارکت آن‌ها
- آشنایی جوانان با فلسفه‌های ملی و میهنی و اهداف انقلاب شاه و ملت و ایجاد و تحکیم حسن شاهدوستی و میهن‌پرستی و تحکیم روابط دوستی و تفاهم بین جوانان کشور و جوانان دیگر کشورهای جهان در جهت کمک به تحکیم مبانی صلح جهانی از طریق ترتیب سخنرانی‌ها و گردش‌های علمی و بازدید از پیشرفت‌های مملکتی و نظائر آن.
- آشنا ساختن جوانان با فلسفه‌های تعاون و همکاری دسته جمعی و بالا بردن سطح شعور و بینش اجتماعی و تقویت حس نوع‌دوستی و جلب مشارکت آنان در اجرای برنامه‌های انسانی شیر و خورشید سرخ به نحوی که آن‌ها نیز به سهم خود برای خدمت به دیگران انجام خدمات امدادی و اجتماعی آماده گردند.
- ایجاد و تقویت حس مسئولیت رهبری و مدیریت در جوانان از طریق شرکت آن‌ها در کمیته‌های مختلف ورزشی، امداد و کمک‌های نخستین، شرکت در امور مختلف شهر و نظایر آن و واگذاری اختیارات لازم به آن‌ها جهت انجام وظایف مزبور به منظور اجرای صحیح این هدف‌ها کمیته‌هایی در خانه‌های جوانان تشکیل می‌یابد که تماماً از جانب خود جوانان اداره می‌شود و فعالیت‌های خانه‌های جوانان در چهارچوب همین کمیته‌ها انجام می‌گیرد.
فعالیت خانه‌های جوانان به چهار شاخه می‌شوند:
- برنامه‌های امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
- هنری و اجتماعی
- آموزش‌های مقدماتی حرفه‌ای
- آموزشی (تقویت دروس)
با آگاهی از رئوس فعالیت‌های خانه‌های جوانان بهتر است توضیحی هم درباره خود این خانه بدهیم. تأسیس خانه‌های جوانان معمولاً در شهرهایی که از دید شمار هموندان و موقعیت ویژه محلی نسبت به جاهای دیگر برتری دارند آغاز شده و به تدریج افزایش می‌یابد. معمولاً این بناها در زمین‌های گسترده ای ساخته می‌شود که هر گونه امکانی برای فعالیت‌های گوناگون داشته باشند. چنانچه این امکان به عللی وجود نداشته باشد و برای تأسیس خانه جوانان ناچار از ساختمان‌های اجاره ای استفاده شود، سازمان جوانان با مسئولان آموزشی و هنری کشور تماس می گیرند، سالن‌های مجهز ورزشی و هنری، مربیان کآرموز مورد نیاز را فراهم می‌سازد اما بیشتر خانه‌های جوانان از سوی جمعیت شیر و خورشید سرخ بنیاد می‌شود و کلیه تأسیسات لازم را دارا است. برای نمونه خانه جوانان ساری در زمینی به مساحت ۵۰۴۰۰ متر مربع ساخته شده است که ۵۵۰۰ متر مربع زیر بنا دارد و زمین بسکتبال، یک میدان فوتبال، یک زمین والیبال، سالن نمایش و سالن سخنرانی، استخر و کلاس‌های کوناگون امکان هر گونه فعالیت را به هموندان می‌دهد. گفته شد که برای اجرای هر چه دقیق‌تر و بهتر اهداف خانه‌های جوانان و برای ایجاد تحرک و نظم کامل در فعالیت‌های خانه‌های جوانان کمیته‌هایی تشکیل می‌شود و چون کار کمیته‌ها ارزیابی و به نسبت فعالیت‌شان امتیاز داده می‌شود، بنابراین، رقابت سالم در همین کمیته کار را بهتر و موفق‌تر پیش می‌برد.
خانه‌های جوانان دارای چنین کمیته‌هایی هستند:
- کمیته خدمات شیر و خورشید سرخ و امداد
- کمیته هنری و اجتماعی
- کمیته ورزشی
- کمیته آموزش مقدماتی حرفه و فن
- کمیته فعالیت‌های آموزشی.
کمیته خدمات شیر و خورشید سرخ و امداد که وظیفه‌اش تشکیل کلاس‌های کارآموزی در خدمات امدادی و کمک‌های نخستین و راهنمای جوانان در امور بهداشتی و تغذیه صحیح و تشکیل گروه‌های داوطلب خدمات انسانی برای خدمت به مردم شهر و اجتماع خود می‌باشد. در بخش امداد گفته شد که فعالیت امدادگران شیر و خورشید سرخ چگونه یاری‌بخش نیازمندان، آسیب‌دیدگان حوادث و سوانح می‌شود. در کلاس‌های آموزشی امداد از کلیه وسایل و ابزار آموزش مدرن استفاده می‌شود. نمایش فیلم و اسلاید، شرکت در برنامه آتش نشانی، حمل بیمار و نجات غریق جزء این آموزش‌ها بشمار می‌رود. به عنوان مثال در آتش‌سوزی مهیبی که در همدان بوقوع پیوسته بود امدادگران جوان خانه جوانان این شهر قسمت اعظم فعالیت‌های آتش‌نشانی را برعهده داشتند.
کمیته هنری و اجتماعی که وظیفه‌اش طرح و اجرای برنامه و مسابقاتی در زمینه‌های سینما، تئاتر، موسیقی، فن بیان، نقاشی، مجسمه‌سازی، هنرهای دراماتیک، فن نویسندگی، کتاب‌خوانی، مبادله کتاب و مجلات بین جوانان در شهرستان‌های مختلف، بررسی اصول انقلاب شاه و ملت از طریق تشکیل کلاس‌ها و سخنرانی‌ها درباره هدف‌های ملی و میهنی و ایران شناسی و آشنا ساختن جوانان با پیشرفت‌های کشور از طریق بازدیدها و گردش‌های علمی و بطور کلی افزایش آگاهی و شعور اجتماعی و بینش سیاسی و فرهنگی آنان می‌باشد.
کمیته ورزشی که وظیفه‌اش عبارت است از پیشنهاد تشکیل کلاس آموزشی در رشته‌های مختلف ورزشی که مورد توجه جوانان است و تنظیم برنامه و اجرای مسابقات در رشته‌هایی نظیر والیبال، ژیمناستیک، شطرنج، تنیس، بدمینتون، هاکی، تنیس روی میز، شنا، کاراته و جودو و سایر رشته‌های ورزشی مورد توجه جوانان بین اعضاء و تیم‌های خانه با تیم‌های ورزشی سایر خانه‌ها و نظایر آن. کمیته آموزش‌های مقدماتی حرفه‌ای و فنی که وظیفه‌اش پیشنهاد تشکیل کلاس‌های ماشین‌نویسی، حسابداری، خیاطی، صنایع دستی، سیم‌پیچی و سیم‌کشی برق، تعمیر رادیو و تلویزیون، باغبانی، جنگل‌کاری وپرورش گل و سایر رشته‌هایی که آنان را آماده خدمتگزاری به اجتماع خویش بنماید، می‌باشد.
کمیته آموزشی که وظیفه‌دار است در مورد تشکیل کلاس‌های تقویت دروس هموندان، بررسی و پیشنهادات خود را به سرپرست مربوطه بدهند. برگزاری کلاس‌های درس در خانه‌های جوانان و در فصل امتحانات کمک بزرگی به دانش‌آموزان کشور می‌کند و همچنین دانش‌آموزانی که به عللی نتوانسته‌اند در امتحانات خرداد ماه موفق شوند، از کلاس‌های تجدیدی استفاده می‌نمایند. اردوهای جوانان که از سال ۱۳۴۰ برای اعضای سازمان جوانان شیر و خورشید در رامسر تشکیل می‌شود، به جوانان امکان می‌دهد که از بهترین برنامه‌های آموزشی، تفریحی، ورزشی و هنری استفاده کنند. در حال حاضر سازمان جوانان جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ۵۰۶۶۶۹ نفر هموند در سراسر کشور دارد که از این عده ۵۰۰۰ دختر و ۱۲۴۵۰ پسر را اعضاء ۲۱ خانه جوانان شیر و خورشید سرخ تشکیل می‌دهند و همان‌گونه که گفتیم، با گذراندن ساعات بیکاری خود در خانه‌های جوانان به فراگیری اهداف انسانی شیر و خورشید سرخ ودیگر مسایل مفید می‌پردازند. در این‌جا لازم است که از نقش بسیار مؤثر امدادگران جوانان که دانش‌آموخته‌های سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ایران هستند یاد بنماییم. اینان که تحت نظر مربیان خود خدمات امدادی فرا می‌گیرند، در سوانح، حوادث و بطور خلاصه در کلیه موارد که نیاز به خدمت‌شان باشد از جان و دل به فعالیت می‌پردازند. سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ایران با بهره‌گیری از فراگرفته‌های ۱۲۴۶۹ نفر مربی و ۲۳۳ نفر رهبر به تربیت جوانان می‌پردازند. هنرستان صنعتی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران با نام هنرستان صنعتی فرح پهلوی آموزش جوانان را در شاخه‌های فنی به صورت جامع و کامل به انجام می‌رساند، علاوه بر مراکز آموزشی که بطور مرتب و بر اساس برنامه‌های منظم آموزش جوانان را به عهده دارند، هر چند گاه یکبار دوره‌های آموزش امور اداری نیز در جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران آغاز می‌شود.
افزون بر آنچه که گفته شد مراکز دیگری نیز به گونه‌ای فعالیت‌های گسترده تربیتی دارند که در رأس آن‌ها باید از اندرزگاه‌ها یادی کنیم. ۸۲ اندرزگاه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در سراسر کشور وظیفه دارند که مادران جوان و کودکان نیازمند را یاری دهند. در اندرزگاه‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران مادران جوان و بی‌بضاعت از آموزش‌های پزشکی و بهداشتی بهره می‌گیرند و همچنین می‌آموزند که چگونه از کودک خود چه در دوران بارداری و چه پس از تولد نگهداری کنند. این مراکز با آموزش مسایل تنظیم خانواده و کنترل موالید یکی از گسترده‌ترین برنامه‌های اجتماعی را بر عهده دارند. مادرانی که استطاعت نگهداری از طفل خود را ندارند پزشک، دارو، لباس، مواد غذایی و دیگر نیازهای اولیه زیست در این مراکز بهره می‌گیرند و در نتیجه کودکانی سالم‌تر ببار می‌آورند. از مهدهای کودک در واقع به عنوان یکی از انسانی‌ترین ایده‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران باید یاد کرد. نگهداری از کودکانی که قهر طبیعت یا مشیت الهی از نعمت داشتن سرپرست محروم‌شان کرده است کاری بس خطیر و عظیم است. ۱۱ خانه نمونه کودک، نگهداری و تربیت کودکانی را که از این قبیل هستند و از بدو طفولیت تا سنین نوجوانی به عهده دارد در این مهدهای کودک آموزش توأم با پرورش به کودکان بی‌سرپرست کمک می‌کند که متکی به اصول انسانی و افرادی مفید ببار آیند. بنابراین، دیگر از انحطاط‌ها و کج‌روی‌ها که حاصل تنهایی و بی‌سرپرستی است خبری نخواهد بود و اهریمنی را به وجود این آسیب‌دیدگان سرنوشت راهی نیست.
پیام والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی در سالروز بنیاد نهادن جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به دست رضا شاه بزرگ ۱۰ امرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، به مناسبت سالروز تأسیس این جمعیت پیامی فرستادند:[۱]
۵۳ سال پیش روز دهم امرداد ماه سال ۲۴۸۲ شاهنشاهی [۱۳۰۲ خورشیدی] شیر و خورشید سرخ ایران به فرمان پدر تاجدارم اعلیحضرت رضاشاه کبیر تأسیس شد و آن شاهنشاه بزرگ خود سمت نخستین ریاست عالیه آن را پذیرفتند و پس از چندی این سمت را به مادر بزرگوارم علیاحضرت ملکه پهلوی تفویض فرمودند. یادآوری می‌کنم که دولت ایران ۱۰۳ سال پیش مقررات ژنو را پذیرفته و هفتاد و چهار سال پیش علامت شیر و خورشید سرخ در ردیف علائم صلیب سرخ و هلال احمر به تصویب مجامع بین‌المللی رسیده بود لیکن نظر به مقتضیات روز و نابسامانی اوضاع کشور سال‌ها گذشت و عملاً امکان تأسیس این جمعیت در کشور ما فراهم نشد.
هنگامی که اعلیحضرت رضاشاه کبیر زمام امور کشور را به دست با کفایت خود گرفتند، از جمله نخستین اقدامات آن شاهنشاه بزرگ تأسیس این جمعیت خیریه ملی و بین‌المللی و معرفی آن به سازمان جهانی صلیب سرخ بود و بدینگونه بود که شیر و خورشید سرخ ایران خدمات خود را آغاز کرد و در دوران پنجاه ساله سلطنت دودمان پهلوی در سطح ملی و جهانی به گونه‌ای انجام داد که امروز هم در داخل و هم در خارج از کشور از حیثیت و احترام و موقع و مقامی شایسته برخوردار است. نخستین دوره از خدمات پنجاه و سه ساله شیرو خورشید سرخ ایران از تاریخ تأسیس این جمعیت آغاز و تا سال ۲۵۰۰ شاهنشاهی ادامه یافت. در این دوره جمعیت توانست با امکانات محدودی که در اختیار داشت به ایجاد و اداره بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که در آن هنگام سخت مورد نیاز بود همت گمارد و در عین حال در پیش‌آمد حوادث و سوانح به یاری آسیب‌دیدگان بشتابد و با برخورداری از همکاری‌های داوطلبانه مردم راه خود را در مسیر پیشرفت هموار سازد. پیش‌آمد جنگ جهانی دوم و آثار ناشی از آن که با کمال تأسف میهن ما را نیز دور از موازین انصاف و اخلاق و منطق به آتش بیداد خود کشید، موجب آمد که یک چند تحرک عظیم چرخ‌های تحول و پیشرفت کشور ما کند و در پاره‌ای موارد متوقف شود و بدیهی است که شیر و خورشید سرخ ایران نیز از اثرات ناشی از این نابسامانی و رکود برکنار نماند ولیکن دیری نپایید که به خواست خداوند، اراده توانا و عزم راسخ برادر تاجدارم اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بر همه این مشکلات فائق آمد، آب رفته به جوی بازگشت، نور امید به دل‌ها تابیدن گرفت و بار دیگر جنبش و کوشش و تلاش ملی در راه سازندگی آغاز شد.
شیر و خورشید سرخ ایران نیز در این راه همگام و همراه با دیگر سازمان‌های کشوری و لشگری پیش می‌رفت و وظایف خود را با ایمان به هدف‌های بشردوستانه خود دنبال می‌نمود. سومین دوره خدمتگزاری شیر و خورشید سرخ از سال ۲۵۲۱ شاهنشاهی [برابر با ۱۳۴۱ خورشیدی] مقارن با دوره انقلاب شاه و ملت آغاز می‌شود. این انقلاب اصیل که در همه شئون اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و ا داری و اخلاقی ملت ایران عمیقاً اثر داشت، فی‌الواقع صفحه جدیدی بود که در که در تاریخچه میهنی ما گشوده شد و رشته‌های وحدت ملی را که در سایه اصل اصیل نظام شاهنشاهی در طول تاریخ ضامن بقای استقلال کشور ما بود، محکم‌تر کرد و این پیوستگی معنوی در سایه فرماندهی داهیانه برادر تاجدارم جنبش و تلاش بی‌سابقه‌ای را در کشور ما بوجود آورد که امروز آثار بسیار ارزنده آن در همه نقاط کشور و در میان تمامی قشرهای جامعه ایرانی به چشم می‌خورد.
شیر و خورشید سرخ ایران نیز به سهم خود در دوران پر برکت انقلاب شاه و ملت با احساس مسئولیت قاطع هدف‌های انسانی خود را دنبال نمود و تمامی سعی و همت خود را بکار بست تا از کاروان ترقی و کمال باز پس نماند و وظایف خود را منطق با اصول مقدس این انقلاب بزرگ ملی انجام دهد و خود را برای قبول مسئولیت‌های باز هم بیشتری آماده سازد و همین آمادگی موجب شد که به امر مطاع اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر مسئولیت‌های مهمی به عهده این جمعیت واگذار شود و این فرصت مغتنم امکان داد که شیر و خورشید سرخ در سراسر کشور سازمان‌های بزرگ درمانی و آموزشی و امدادی و خیریه و اجتماعی و مراکز مجهزی برای تربیت جوانان بوجود آورد. با اینهمه باید اقرار کرد هنوز در آغاز کاریم و راهی دراز در پیش داریم که باید با سرعت و شتاب بپیماییم.
امیدوارم و بلکه یقین دارم که خدمتگزاران شیر و خورشید سرخ به این مسئولیت بزرگ در پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و ملت ایران وقوف کامل دارند بخصوص که در طی پنجاه و سه سال خدمتگزاری در اجرای وظایف خیرخواهانه خود تجارب کافی اندوخته‌اند. اصل عدم تمرکز و سپردن کار مردم به مردم که برادر تاجدارم از آغاز دوران سلطنت پرافتخار خود همواره بدان توجه و عنایت داشته‌اند و آثار ارزنده آن امروز به صورت انجمن‌های ده و شهر و شهرستان و استان و شوراهای داوری و خانه‌های انصاف به چشم می‌خورد،
از ابتدای تأسیس تا کنون در جمعیت شیر و خورشید سرخ مجری و معمول بوده و این جمعیت قدیمی‌ترین مؤسسه‌ای است که با سپردن کار مردم به مردم افتخار اجرای نیات بلند شاهنشاه ایران را داشته است، بخصوص که در سراسر کشور مسئولان جمعیت همه داوطلبان خدمت و کسانی هستند که در اجرای وظایف خود اجر مادی نمی‌جویند و تنها محرک آنان در این تلاش و کوشش داوطلبانه پاداش اخروی و رضامندی خاطر خطیر شاهنشاه و ملت ایران است که امیدوارم در بدست آوردن و بکار بستن این سرمایه بزرگ توفیق کامل حاصل کرده باشند. اکنون همزمان با برگزاری مراسم بزرگداشت پنجاهمین سال سلطنت دودمان پهلوی فرصت مغتنمی است تا از خدمات همه کسانی که در طی این پنجاه و سه سال با صرف وقت و بذل جهد و انفاق مال و پشتیبانی معنوی شیر و خورشید سرخ ایران را مورد حمایت و یاری قرار داده‌اند قدرانی و سپاسگزاری کنم. چه آن‌ها که در بنیانگذاری این جمعیت سهمی بزرگ داشته و اکنون در میان ما نیستند و یا کسانی که اکنون در نقاط دور و نزدیک زیر پرچم شیر و خورشید سرخ که نشانه تعاون ملی و اجتماعی و بین‌المللی است، گرد آمده و با خدمتگزاری صادقانه خود موجبات سربلندی و افتخار این جمعیت را در پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و ملت ایران فراهم می‌سازند. در سالروز تأسیس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران همزمان با دوران رستاخیز و به اتکاء به سه اصل اصیل آن که ضامن بقاء و استقلال و پیوستگی معنوی و تاریخی ملت ماست، از درگاه خداوند متعال موفقیت هر چه بیشتر این جمعیت و خدمتگزاران صمیم آن را در اجرای وظایف خطیر ملی و بین‌المللی خود از صمیم قلب آرزو می‌کنم.
گاه شمار جمعیت
۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۸ نخستین نشست شیر و خورشید نسوان بارفروش (بابل) زیر سرپرستی علیاحضرت ملکه پهلوی و ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی در مدرسه دولتی "بنات" با بودن ۶۱ تن از بانوان برگزار شد. در آغاز شاهدخت شمس سخنرانی رسایی درباره اهمیت جمعیت شیر و خورشید سرخ و دلبستگی اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و ملکه پهلوی به این جمعیت ایراد کردند و فراخواندگان را به یاری و همراهی این سازمان برانگیزاندند. سپس بانو ملوک کیا مدیره مدرسه که از سوی علیاحضرت ملکه مادر، دیگر بانوان را برای شرکت در نشست فراخوانده بود، نیز بیانات رسایی ایراد کرد و از اعلیحضرت رضا شاه بزرگ و علیاحضرت ملکه سپاسگزاری نمود. سپس دکتر امیر اعلم از تاریخچه و اهمیت صلیب سرخ جهانی و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بیان کرد. سپس گزینش هموندان انجمن آغاز شد. هفت تن اعضای عامله (هیات مدیره) به ریاست بانو ملوک کیا برگزیده شدند و در همان نشست بانوان نزدیک به ۵۰۰ تومان یاری (اعانه) به موسسه خیریه شیر و خورشید سرخ جمعیت نسوان نمودند.
۳ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ گروهی از دارندگان گاراژ، نمایندگان کمپانی‌های اتومبیل و گرامافون آماده‌اند که هر ماه مبلغی اعانه رویهم بگذارند و به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بپردازند.
۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ چون جای شیر و خورشید سرخ در مدرسه دارالفنون بود به پیشنهاد هیات امنا و تصویب مقامات عالیه بخشی از زمین‌های میدان سپه برای ساختمان به شیر و خورشید سرخ ایران پیشکش شد.
۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ شماری از محترمین، بازرگانان و پیشه‌وران و رییس‌های اداره‌های دولتی در اداره ایالتی گردآمدند و پس از گفتگو درباره کارهای سودمند جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، آغاز به برگزیدن هیات عامل جمعیت کردند. آقایان دکتر پورمند رییس، کاظمی نایب رییس و حاجی سید مجید منشی و احمد عجم تحویلدار برگزیده شدند. در این روز زلزله مهیبی در خراسان روی داد و جمعیت شیر و خورشید به یاری مردم آن دیار شتافتند.
۵ تیر ماه ۱۳۰۸ پس از زلزله دلخراش خراسان دکتر امیراعلم نایب رییس اول جمعیت شیر و خورشید سرخ مرکزی در سفری که به جاهای زلزله‌زده کرد، بنیان شعبه‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ را در شیروان، کیفان، لطف‌آباد اعلام نمود و نام رییس، نایب رییس، منشی، محاسب، و تحویلدار هر شعبه را به آگاهی رساند.[۲]
۱۱ شهریور ماه ۱۳۰۸ برابر با ۲ سپتامبر ۱۹۲۹ در یادداشتی که از سوی نماینده ایران در ژنو به تهران رسید، آگاهی داده شد که در نشست کمیته بین‌المللی با بودن نمایندگان دولت‌هایی که هموند جمعیت‌های خیریه صلیب سرخ هستند، گفتگوهایی درباره نشان ویژه جمعیت انجام یافت. دیدگاه بیشتر نمایندگان این بود که همه دولت‌ها همان "نشان صلیب سرخ" را برگزینند. ولی دست‌آورد گفتگوها و روشن سازی‌های نماینده ایران آقای محمدعلی فروغی، تصویب "نشان شیر و خورشید سرخ" برای جمعیت خیریه شیر و خورشید سرخ ایران را به ارمغان آورد. نشان‌های پذیرفته شده جمعیت‌ها در همه دنیا صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ می‌باشد.[۳] نمایندگان ایران در جامعه ملل آقایان فروغی و حسین علاء می‌باشند که با فرمان اعلیحضرت همایونی در روز ۲۶ امرداد ماه ۱۳۰۸ برگزیده شدند و به ژنو فرستاده شدند. آقای فروغی سفیر کبیر ایران و رییس کنونی شورای جامعه ملل می‌باشند. این نشست جامعه ملل با سخنان محمدعلی فروغی گشایش یافت.[۴]
قوانین
- قانون اجازه خرید یک فروند کشتی بیمارستانی به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران - مصوب ۲۱ اردیبهشت ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی و ۲۲ اردیبهشت ۱۳۴۸ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۸ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- تصویب‌نامه راجع به معافیت نقل و انتقال شیرو خورشید سرخ - مصوب ۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۰ مجلس شورای ملی و ۸ آذر مجلس سنا
منبع
نگاه کنید به
وب‌گاه رسمی کمیته جهانی صلیب سرخ در ژنو
- بنیاد شاهدخت شمس پهلوی جایگاه درخشش انسانیت
- بنیاد نیکوکاری والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی
- پیام والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی در سالروز بنیاد نهادن جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به دست رضا شاه بزرگ ۱۰ امرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
- پیام والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی به مناسبت پنجاه و چهارمین سال بنیاد جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ۱۰ امرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
- پیام والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی در روز جهانی صلیب سرخ ۱۸ اردیبهشت ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی