بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران هنگام باریابی نمایندگان مجلس شورای ملی ۱۱ دی ماه ۱۳۳۶
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۶ |
بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران هنگام باریابی نمایندگان مجلس شورای ملی ۱۱ دی ماه ۱۳۳۶
دیروز راجع به زلزله غرب شرحی به آقایان سناتورها گفتم که نمی‌خواهم آنها را تکرار کنم، ولی در واقعه زلزله دو امر بیشتر جلب توجه مرا کرد: یکی وظیفه‌شناسی دسته‌های دولتی و ملی مانند انجمن‌های خیریه و اقدامات داوطلبانه افراد و رویه پسندیده عده قلیلی از مالکین، و دیگر رویه ناپسند عده کثیری از مالکین که محل را رها کردند و رفتند.
اصلاً باید سعی کرد که همه طبقات تربیت صحیحی داشته‌باشند. مثلاً در صحنه منظرۀ نازیبایی دیدم. کودکی در آن سرمای سخت به کلی لخت و عور و مریض بود، معلوم شد به بچه لباس داده‌اند، اما ولیِ او آن را پنهان کرده‌است. وی این کودک را به بیمارستان نمی‌برد و می‌گوید که بچه وحشت می‌کند. بر این کودک که بحثی نیست، باید این پدر را تربیت کرد که فرزند خود را سر و پا برهنه در آن سرمای سخت در بیابان رها نکند.
کفش نپوشیدن یکی از عادات ناپسند بعضی ده‌نشینان است. شما متوجه‌اید که این امر چه عواقب بدی از لحاظ بهداشت دارد. مثلاً راجع به ساختمان خانه که در واقع به آن خانه نمی‌توان گفت، زیرا یک لانه غیر صحی است که صاحبخانه و فرزندان او و گوسفندان و مرغ همه در یک جا به سر می‌برند. باید به آنها آموخت که چگونه خانه برای خود بسازند.
جمعیت ایران تا بیست سال دیگر دو برابر خواهدشد. برای این جمعیت جدید لااقل ساختمان دومیلیون خانه در بیست سال ضرورت دارد که در سال دویست‌هزار خانه خواهدشد. من معتقدم دومیلیون خانه هم لازم است که به جای خانه‌های فعلی ساخته‌شود. حالا حساب کنید که چه کارهای عظیمی در پیش داریم.
در لبنان که من تازگی آنجا را دیدم، غالب افراد مالک هستند. مساحت زمینی که یک فرد خرده مالک در اختیار دارد، در حدود نیم تا یک هکتار است. مالکین بزرگ که چند نفری بیش نیستند، بیش از سی هکتار ندارند، اما از محصول عایدی همین اراضی کم وسعت ساختمان‌هایی ساخته‌اند و در آن سکونت می‌کنند که هم ظاهر آن زیبا است و هم در داخل مرفه است.
البته محدودیت اراضی بستگی به کمی و زیادی مساحت و اراضی زراعتی آن کشور و میزان جمعیت آن دارد. به هر صورت ما خیال داریم بانک ساختمانی را که نسبتاً خوب کار کرده‌است و همچنین بانک رهنی را تقویت کنیم تا با اعتبارهای داخلی و خارجی شروع به ساختمان خانه‌ها کنند.
البته من اطلاعات کافی از وضع مردم دارم. گزارش‌های روزانه‌ای که به من می‌رسد، همه تأیید می‌کند که باید تمام اوقات خود را صرف کار و انجام کار بکنیم. حرف زیاد زده شده، حرف زدن هم آسان است، ولی اثر ندارد. با جدیت و حرارت باید دنبال کار رفت. بدیهی است که کار صحیح بدون مطالعه امکان‌پذیر نیست و اصل تدریج را نیز باید در نظر داشت. حتی اگر پول کافی می‌داشتیم و همه کارها را می‌خواستیم یک جا شروع کنیم، دچار تورم پول می‌شدیم، به همین جهت با مراعات کلیه جوانب باید به سرعت در پی انجام اصلاحات باشیم.
بزرگترین اشکالی که در غالب ممالک هست، موضوع واردات و صادرات است که ارز کافی جهت واردات در اختیار ندارند، ولی در مملکت ما رفته‌رفته کار معکوس می‌شود. ما فعلاً بیش از میزان احتیاج خود ارز در اختیار داریم و به عکس دچار کمبود ریال هستیم. فرض کنید تمام بانک‌ها پر از دلار گردد، ولی خرج آن مادام که ریال به حد کافی نباشد میسر نیست. در مملکتی که در راه ترقی است و ما تصمیم داریم که مقام حقه خود را احراز کنیم، ناگزیر هستیم که مخارجی بکنیم و در نتیجه محتاج به داشتن ریال هستیم. این ریال از چند راه باید تأمین شود که مهمتر از همه مالیات است. در ایران مالیات درست نمی‌دهند، یعنی غالب آنها که باید بدهند، وظیفه خود را ادا نمی‌کنند. این هم از مسائلی است که ما باید یاد بگیریم و تربیت شویم.
وظیفه اجتماعی و ملی افراد ایجاب می‌کند که با پرداخت مالیات واقعی در خدمات مملکت سهیم باشند. باید به اطلاع نمایندگان برسانم که شاید ما ناچار باشیم در سال آینده بین پنج‌هزار تا پنج هزار و پانصد میلیون ریال اضافه حقوق بدهیم. به موجب اشلی که مبنای این محاسبه است، در حدود سیصد تومان به یک عضو رتبه نه اضافه داده می‌شود. شما نگاه کنید یک شاگرد راننده بیش از این میزان در ماه مزد می‌گیرد با این حقوق کم چه توقعی داشته باشند و بسیار هم شریف باشند، و الا باید از گرسنگی بمیرند یا از هر جا که باشد تأمین معاش کنند.
ما با این ترتیب یک عده از افراد مؤثر مملکت را که در شرایط مساعد منحرف نخواهندبود، وادار به انحراف می‌کنیم. حالا این مأمور گرسنه چگونه ناراحت نباشد؟ من به او حق می‌دهم که ناراحت باشد. اشخاصی که از سرمایه و نعمت برخوردارند در مملکت ما عادت ندارند که از وضع خود اظهار رضایت کنند، چطور می‌خواهید مأمورین دولت با این وضع اظهار نارضایی نکنند؟
بدیهی است که دشمنان ملت و مملکت هم از این فرصت استفاده می‌کنند و از عدم رضایت آنها بهره‌برداری می‌نمایند. برای تأمین این اضافه حقوق که در ضرورت آن بحثی نیست، ما محتاج به وصول مالیات بیشتر هستیم. مخارج بعضی وزارتخانه‌ها روزبه‌روز اضافه می‌شود. هر چه بر تعداد مدرسه و بیمارستان و درمانگاه اضافه می‌شود، باید معلم و طبیب و دارو فراهم ساخت. بعضی وزارتخانه‌ها اگر بخواهند کار کنند و مؤثر و مفید باشند، مثل کشاورزی، باید لااقل سالیانه چند برابر بودجه فعلی داشته باشند تا بتوانند فقط به حفظ جنگل و مبارزه با آفات بپردازند. خسارات آفات نباتی در سال بیش از ده میلیارد ریال است.
به طوری که گفتم ما محتاج به داشتن ریال هستیم و باید با ترتیب اصولی آن را تهیه کنیم تا هم از نظر اقتصادی از تورم جلوگیری شود و هم در راه پیشرفت و تولید و عمران و ترقی مملکت مصرف گردد. بعضی‌ها تصور می‌کنند که اضافه حقوق باعث تورم می‌شود، اما اگر به تناسب اضافه حقوق اجناس لازم عرضه شود، از آن تورم جلوگیری خواهدشد.
کارخانه‌های فعلی ما فرسوده است و بد اداره می‌شود، اصلاحش هم مدتی وقت می‌گیرد. اکنون به اصطلاح وضع اداری و تکمیل کادر فنی کارخانه‌ها دست زده‌ایم. خریدن ماشین و سوارکردن آن آسان است، ولی اداره کردنش مشکل است. طرز فکر بعضی از کارخانه‌داران ما صحیح نیست. عادت کرده‌اند که منافع زیاد ببرند، اما متوجه نیستند که برای تکمیل و توسعه و اصلاح کارخانه باید خرج متناسب هم بکنند. به هر صورت این اصلاحات محتاج به تهیه ریال برای مملکت است.
خوشبختانه وضع مملکت ما بر اساس بسیار محکم و استواری قرار گرفته‌است و آینده ما به وضع غیر قابل تصوری از عظمت و اهمیت درخواهدآمد.
اعتبار هفتصدمیلیونی بانک را به امور صنعتی و کشاورزی تخصیص داده‌ایم و فرع آن هم بسیار نازل است، اما شرطش آن است که مردم این اعتبار را به مصرف خرید زمین نرسانند.
ما تصمیم گرفته‌ایم معاونین اداری را ثابت کنیم تا موضوع کارگزینی و استخدام و ترفیعات و ترقیات و تنبیهات مأمورین اساسی ثابت و صحیح پیدا کند. تشکیل و تقویت شرکت‌های تعاونی کارمندان هم در بهبود وضع آنان اثر نیکو خواهدداشت و حتی مهمتر از اضافه حقوق است. تعداد این فروشگاه‌ها باید زیاد شود، مخصوصاً فروشگاه‌هایی که خواربار عرضه کنند و قیمت‌ها هم باید مناسبتر باشد.